21.05.

2007

METALURJ TERMODNAM 2
FNAL SINAVI SORU VE ZMLER
ZORUNLU SORULAR (Her biri 25 puandr)
SORU 1) 927C de sv durumda bulunan Pb-Sb ikili sisteminde XSb=0,2 iken sistemin
karm serbest enerjisi -972 cal/mol, antimuann ksmi molar serbest enerjisi -3210
cal/mol dr. Bu scaklkta klor gaz basnc 76 mmHg olan bir ortamda kurunun
aadaki reaksiyona gre kurun klorre dnp dnmeyeceini hesaplayarak
gsteriniz.
Pb(sv zelti) + Cl2(g) = PbCl2(sv)
G 0 = 83600 14,12 T log T + 73,3 T cal/mol
ZM:
G M = X Pb G Pb + X Sb G Sb

972 = 0,8 G Pb + 0,2 ( 3210 )

G Pb = 412,5 cal/mol
G Pb = RT ln a Pb
412,5 = 1,987 1200 ln a Pb
ln a Pb = 0,173
a Pb = 0,84
G 0 = RT ln K P
83600 14,12 T log T + 73,3 T = 1,987 1200 ln

a PbCl 2
a Pb PCl 2

83600 14,12 1200 log 1200 + 73,3 1200 = 1,987 1200 ln

47813,6 = 2384,4 ln
ln

1
0,84 PCl 2

1
0,84 PCl 2

1
= 20,052
0,84 PCl 2

ln 1 ln (0,84 PCl 2 ) = 20,052

ln (0,84 PCl 2 ) = 20,052
0,84 PCl 2 = 1,956 10 9
PCl 2 = 2,329 10 9 atm
927C de (1200 K) Pb-Sb ikili sisteminde Pb ile dengedeki ksmi klor basnc
2,329.10-9 atm dir. Ortam basnc ise 76 mmHg yani 0,1 atm dir (76/760=0,1). Bu durumda
ortamdaki klor basnc denge halindeki klor basncndan byk olduuna gre PbCl2
oluacaktr.

SORU 2) Bir ikili A-B denge diyagramnda 1000 K de Ann B ierisinde doygunluk snr
XA=0,13 noktasna, Bnin A ierisindeki doygunluk snr ise XB=0,15 noktasna
denk gelmektedir. Buna gre bu scaklkta XA=0,08 deki zeltinin toplam serbest
enerji deerini bulunuz.
ZM:
XA=0,08 sorulduuna gre fazndayz. Bu durumda XB=aB=0,92 olacaktr. A
maddesi iin aktivite deerini bulmaya alalm.
X 0,85
A = A =
= 6,538
X A 0,13
=

RT ln A 1,987 1000 ln (6,538)

=
= 4929,1
X B2
(0,87 )2

ln A =

X B2 4929,1 (0,92 )2
=
= 2,099
1,987 1000
RT

A = 8,163
a A = A X A = 8,163 0,08 = 0,653
G M = RT ( X A ln a A + X B ln a B ) = 1,987 1000 (0,08 ln (0,653) + 0,92 ln (0,92 ))
G M = 1987 ( 0,034 0,0767 )
G M = 219,96 cal/mol

SEMEL SORULAR (Sadece 2 soruyu cevaplaynz, her biri 25 puandr)

SORU 3) Fe-Cr alam saf alumina potada 1700C de PH2O/PH2 oran 0,00353 olan bir gaz
atmosferi ile dengededir. Denge reaksiyonu aada verilmitir. Alam %1,9 Cr ve
%0,032 oksijen ierdiine gre potadan Fe-Cr alamna geen aluminyum %sini
hesaplaynz.
eOO = 0 eOCr = 0,058 eOAl = 3,15

H 2 ( g ) + [O ]% A = H 2 O( g )

G 0 = 2262 cal/mol

ZM:
G = RT ln K P
2262 = 1,987 1973 ln

PH 2O
PH 2 aO

0,5769891 = ln (0,00353) ln aO
ln aO = 6,2234465
a O = 1,9824 10 3
a O = %O f O

fO =

aO
1,9824 10 3
=
= 0,06195
%O
0,032

log f O = %O eOO + %Cr eOCr + % Al eOAl

log(0,06195) = 1,9 ( 0,058) + % Al ( 3,15)
1,2079585 = 0,1102 3,15 % Al
% Al = 0,348

SORU 4) Cu-Ag sistemi 1150C de dzgn zelti yapmaktadr. XCu=0,7 iin zeltinin
toplam serbest enerji deerini bulunuz.

XAg
H Cu cal/mol

0,2
160

0,4
640

0,6
1440

ZM:

(Bu soru birka yolla zlebilir. Aada bu zmlerden biri bulunmaktadr)

H Cu = RT ln Cu
640 = 1,987 1423 ln Cu
640
= 0,226
1,987 1423
ln
0,226
= 2Cu =
= 1,4125
X Ag
(0,4)2
Sorudaki XCu=0,7 ve XAg=0,3 iin yeni deerleri bulalm.
2
2
ln Cu = X Ag
= 1,4125 (0,3) = 0,1271
ln Cu =

Cu = 1,1355
a Cu = Cu X Cu = 1,1355 0,7 = 0,794
2
ln Ag = X Cu
= 1,4125 (0,7 ) = 0,6921
2

Ag = 1,9979
a Ag = Ag X Ag = 1,9979 0,3 = 0,599
G M = RT (X Cu ln aCu + X Ag ln a Ag ) = 1,987 1423 (0,7 ln (0,794 ) + 0,3 ln (0,599 ))
G M = 2827,5 ( 0,16147 0,15374 )
G M = 891,25

SORU 5) 0,05 M ZnCl2 ieren zeltideki her bir iyonun aktivite katsaysn ve aktivitesini
hesaplaynz. (A=0,509)
1
I = z i2 ci
2
A z+ z I
log =
+ 0,1 z + z I
1+ I
ZM:
1
I = 2 2 (0,05 1) + 12 (0,05 2 ) = 0,15
2
0,509 2 2 0,15
log Zn + 2 =
+ 0,1 2 2 0,15 = 0,5684 + 0,06 = 0,5084
1 + 0,15

Zn = 0,31
+2

log Cl =

0,509 12 0,15
1 + 0,15

+ 0,112 0,15 = 0,1421 + 0,015 = 0,1271

Cl = 0,75

a Zn + 2 = Zn + 2 m Zn + 2 = 0,31 0,05 = 0,0155

a Cl = Cl mCl = 0,75 0,1 = 0,075
SORU 6) 1085C de sv durumda bulunan ve XAg=0,8 olan Au-Ag alamnda gmn
ksmi molar serbest enerjisi 700 cal/mol olarak hesaplanmtr. Sistemin dzgn
zelti yapt kabul edildiine gre verilen bileimdeki alamn Ar molar
serbest enerjisini hesaplaynz.
ZM:
(Bu soru birka yolla zlebilir. Aada zm yollarndan biri vardr)
G Ag = RT ln a Ag
700 = 1,987 1358 ln a Ag
ln a Ag = 0,2594
a Ag = 0,77

Ag =
=

a Ag
X Ag

ln Ag
X

2
Au

=
=

0,77
= 0,9625
0,8
ln (0,9625)

(0,2)2

= 0,955

G XS = RT X Au X Ag = 1,987 1358 ( 0,955) 0,2 0,8

G XS = 412,5