Poza Toruń NR 53

26 wrzenia 2014
Numer 53
ISSN 2084-9117
Specjalny dodatek budowlany. Czytaj na str. 35-45

WWW.POZATORUN.PL
Wywiad
wiata nie
naprawi
Rozmawiamy z Arturem Andrusem o problemach z orgazmem i

kabarecie radiowym
Sport
Druyna musi by
jednoci
Flisak Zotoria to zawodnicy z
pasj. Jak wyglda ten zesp od
rodka?
47
BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO
Jestemy te na facebook.com/pozatorun
***
Gmina Chema
Czy na drodze wojewdzkiej nr

551 co si zmieni?
10
***
Chema
Pikarskie przedszkole Legii rusza pen par

12
***
Gmina ubianka
UKS Baagany witoway 40.
14
urodziny
***
Gmina ysomice
Wierzy w Boga
i podkow
Seniorzy bd studiowa na
UTW
16
***
Gmina Lubicz
W Lubiczu odby si koncert
festiwalu chrw
20
Jej los chcieli wykuwa Niemcy i Rosjanie. Na szczcie

ojciec, kowal, zrobi to wczeniej
2 POZA TORU,
26 wrzenia 2014
stopka redakcyjna
Redakcja Poza Toru

Zotoria, ul. 8 marca 28
redakcja@pozatorun.pl
Wydawca
Goldendorf
Redaktor Naczelny
Radosaw Rzeszotek
goldendorf@goldendorf.pl
Sekretarz Redakcji
Tomasz Wicawski (GSM 535 405 385)
Kinga Baranowska (redaktor wydania)
Dzia reportau
Marcin Tokarz
Dzia informacyjny
ukasz Piecyk, Aleksandra Radzikowska,
Micha Ciechowski
Dzia foto
Adam Zakrzewski, ukasz Piecyk
E-wydanie:
ukasz Piecyk
Reklama
Aleksandra Grzegorzewska (GSM 512
202 240), Agnieszka Korzeniewska (534
206 683), Magorzata Kramarz (GSM
607 908 607), Karol Przybylski (GSM
665 169 292)
reklama@pozatorun.pl
Skad
Studio Poza Toru
Druk:
Agora SA. Pia
ISSN 2084-9117
Redakcja nie odpowiada za tre ogosze.
***
Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy z
dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim
i prawach pokrewnych Agencja Public
Relations Goldendorf zastrzega, e
dalsze rozpowszechnianie materiaw
opublikowanych w Poza Toru jest
zabronione bez zgody wydawcy
3 POZA TORU, 26 wrzenia 2014

REKLAMA

REGION
Matka Bogna
od Aniow
Posacy od
chopskich chorb
O dziaalnoci lokalnych znachorw
Rok 1979, maa wie na pograniczu powiatu
toruskiego i bydgoskiego. Babka, jak nazywali

Bogn Tabor mieszkacy pobliskich wiosek, odczarowaa
zy urok rzucony na dwuletniego Janka. Legenda gosi,
e dar ten, jak kada szeptucha, otrzymaa od samego Chrystusa
Aleksandra Radzikowska
Zima stulecia sprawia, e ludzie
w maych miejscowociach mieli
trudnoci z zaopatrzeniem si w
niezbdne do ycia produkty, nie
mwic o podrach do miast i
lekarzy. O tym, e Bogna uzdrawiaa, nie biorc za to pienidzy,
wiedzieli prawie wszyscy. Bya
ostatni desk ratunku, a moe
nadziej dla tych, ktrym konwencjonalna medycyna nie moga ju pomc. Pewnie dlatego w
styczniu 1979 roku do jej drzwi
zapukaa Elbieta Kowalkiewicz,
trzymajc na rkach swojego jedynego syna.
Szeptucha, jak mwi ustne
przekazy, od pierwszej chwili czua przekonanie, e chopca drczy
przestrach albo urok zego oka.
Tego jedynego nigdy nie potrafia
odrni, bo te dolegliwoci byy
powodowane dziaaniem czego
lub kogo trzeciego. Najczciej
psa, rzadziej czowieka.
Uchowaj nas od zego
Nie opowiadaa nigdy, jak odkrya swoje powoanie. Gdyby nie
historie, ktre od lat powtarzane
s przez mieszkacw wsi, pewnie
wszyscy ju dawno zapomnieliby
o niej - z pozoru zwykej kobiecie,
matce dwch crek, onie stolarza
i wzorowej gospodyni. To wanie
tym wzbudzaa szacunek wrd
przyjaci rodziny. Nikt nie odway si nazwa jej oszustk, bo
za swoj pomoc nie oczekiwaa
zapaty. Czasem przyjmowaa od
przyjezdnych jedynie cukierki.
Ju po przekroczeniu progu jej
domu dao si podobno zauway,
jak mocno manifestowaa swoje
przywizanie do Boga. Ci bardziej
zoliwi nazywali j wiedm, ale
to chyba przez wzgld na dugie,
czarne suknie i kwieciste chusty,
ktre nosia prawie cae ycie.

- Niech bdzie pochwalony Jezus Chrystus - rzeka Elbieta Kowalkiewicz, gdy po raz
pierwszy pochylia gow przed
ludow uzdrowicielk. - Odczy

urok, uchowaj nas od zego.
Wtedy Bogna zakrya
gow dziecka chust i przytrzymujc nad ni garnek z zimn
wod, wlaa do niego roztopiony
wosk pszczeli. Wedug uzdrowicieli ta praktyka doskonale nadaje si do wycigania choroby, o
czym wiadcz guzki powstajce
na powierzchni wosku.

Dlaczego nazywamy ich
szeptunami? Legenda ludowa gosi, e gdy Chrystus zacz naucza
doktorw w wityni, przekaza im
tajemn umiejtno leczenia oraz
teksty magicznych formu. Wymawiajc cicho sowa modlitwy i
odprawiajc odpowiedni obrzdek, wypraszaj u Boga aski dla
swych goci. Czsto podkrelaj,
e bez pomocy Stwrcy i aniow
nie byliby zdolni do penienia tej
misji. S te zobligowani do udzielenia wsparcia zawsze, gdy kto o
nie poprosi. Musz wyzby si negatywnych emocji w stosunku do
wszystkich ludzi, by mc pomaga
nawet tym, ktrych uwaaj za
swoich wrogw.
- Wiem, e taka osoba kiedy tu
mieszkaa, ale czy prawd jest to,
co o niej mwi - tego nie wiem
- mwi Mariusz Zawadzki, ktry
mieszka cztery domy od dawnego
gabinetu babki. - Ojciec opowiada, e przez wiele lat przychodzili do niej rni ludzie. Niektrzy
odzyskiwali zdrowie, inni nie. W
Boga wierz, ale podchodz sceptycznie do kwestii uzdrowicieli.
Moe to po prostu wiara pomagaa im pokona choroby? Jej crka
Maria tylko umiecha si, gdy kto
j oto zapyta.
Wiatr i ra
Zakres dziaalnoci szeptuchy
dotyczy zazwyczaj chorb nieuznawanych przez wyksztaconych
lekarzy. Uzdrowiciele wykluczaj z
zakresu swoich obowizkw zamania i dolegliwoci, w ktrych
konieczna jest interwencja chirurgiczna. Sama szeptucha nie jest w
stanie zawsze pomc choremu, nawet jeli dotyczy to choroby istnie-
jcej w kulturze ludowej. Wrd

spoecznoci wiejskich da si zauway widoczny podzia na schorzenia typu personalistycznego,
cechujce si przekonaniem o roli
czynnikw osobowych w powstaniu choroby - duchw lub innego
czowieka, a take naturalistycznego, ktre opieraj si o mylenie
typu magicznego.
Rodzaje dolegliwoci leczonych
przez szeptunw to przede wszystkim nerw-kotun, wiatr, ra, ze
oko i przestrach. Do ich wypdzenia z czowieka stosuje si owcz
wen, wkadajc j na trzy noce
w poduszk chorego i wykorzystuje popi. Przesianym napenia
si szklank, nastpnie owija lnian chust i odwraca naczynie, po
czym obchodzi si chorego, recytujc sowa modlitwy. Do leczenia
ry su kbki lnu i odmawianie
modlitwy - najczciej do Bogurodzicy. Na urok i przestrach cierpi
najczciej mae dzieci, takie jak
dwuletni wtedy Janek.
- Ty prawdziwa matka Bogna
od aniow - powiedziaa Elbieta
Kowalkiewicz, gdy po modlitwie
jej syn przesta paka. - Prawdziwie o tobie mwi, e dar swj
masz od Boga. Jemu suysz i nam.
Tak w opowieciach wci nazywana jest zmara w 1986 roku
Bogna Tabor. Mwi o niej rne
rzeczy - nigdy jednak nie zarzucono jej czynienia za.
Najczciej szeptuchy chc, by
talent od Boga pozosta w rodzinie, wic przekazuj go osobom
spokrewnionym.
- Jeli kto wierzy w Boga i szatana, to porednio take w moc
dobra i za - mwi z umiechem
Maria Tabor, poprawiajc zarzucon na ramiona kwiecist chust.
- Sensem wiary jest to, e ufamy
czemu, czego nie widzimy. Matka
zadbaa, eby jej dar nie zgin.
* Historia zostaa spisana po
wysuchaniu dwch przekazw
ustnych wiadkw tych wydarze.
Nazwiska bohaterw tekstu zostay
zmienione.
a.radzikowska@pozatorun.pl
i genezie tego zjawiska z Hann opatysk, kierowniczk Dziau Folkloru Muzeum

Etnograficznego w Toruniu, rozmawia
Jakie s najpopularniejsze wiadectwa mwice o istnieniu, tzw.

szeptuch czy znachorw w naszym
regionie?
W materiaach archiwalnych
zgromadzonych w muzeum s
informacje o takich ludziach. Jeden z nich, bardzo znany i pono skuteczny, zwany Poczoch,
mieszka pod koniec XIX wieku
w Gniewkowie. Opis spotkania z
nim zamiecia Leokadia Boniewicz w swojej opartej na faktach
powieci Na przestrzeni wiekw.
We wspomnieniach Magorzaty
Trzciskiej, pielgniarki z Tucholi,
znajduje si opowie o znachorze
praktykujcym w Pile pod Gostycynem, zalecajcym przy blach brzucha poykanie trzy razy
dziennie po trzy kulki z chleba, w
ktrych znajdoway si ywe wszy.
Jego dziaalno doprowadzia w
1928 roku do licznych zachorowa
na tyfus brzuszny.
Co wiadomo na temat genezy tego
niezwykego zjawiska?
Poczynania znachorw stanowiy odpowied na potrzeby
ludzi, ktrzy jeszcze na pocztku
XX wieku nie mieli dostpu do
medycyny oficjalnej. Nawet jeli
byo inaczej, to strach przed zawodowymi lekarzami, brak pienidzy
na ich opacenie i wiara w nieodwracalno losu powodoway, e
ludzie czsto zwracali si o pomoc do znachorw i osb parajcych si domowym lecznictwem.
Trzeba pamita, i choroby, a
konkretnie ich przyczyny, ludzie

odbierali jako tajemnice. Bardzo
rzadko znajdowano ich racjonalne
wytumaczenie. Mogy by wic
one zesane przez ze moce, np.
czarownice, demony lub opatrzno bosk, aby im zaradzi zwracano si do osb, ktre czyy w
swoich zabiegach magi z religi.
Na naszych terenach te istnia
bd istnieje wyrany podzia na
tych dobrych i zych?
W przeszoci, czyli od czasw
redniowiecza do wieku XIX, w
Polsce i w caej Europie znachorki utosamiano z czarownicami, a
znachorw z czarownikami. Jeszcze w XX wieku nie funkcjonowaa
ostra granica pomidzy znachork, ktrej zajciem byo niesienie
ludziom pomocy w rnych dolegliwociach, a czarownic, czyli
osob zaznajomion z praktykami
magicznymi majcymi na celu
szkodzenie innym. W muzealnym
archiwum znajduj si relacje z lat
50. XX wieku, np. z Kujaw, Ziemi
Dobrzyskiej, Pauk, gdzie przytaczane s nazwiska kobiet posdzanych o czary oraz rady, jak si
przed nimi ustrzec. Na wsi bardzo
dugo funkcjonowao przekonanie, e lekarz umie leczy paskie
choroby, a na chopskich chorobach si nie zna. Take wspczenie osoby nazywajce siebie
uzdrowicielami s niezwykle
popularne. W Polsce jest ich okoo
70 tysicy, czyli wicej ni poowa
lekarzy z dyplomami.

REKLAMA

REGION
Psy ujadaj, karawan wyruszy

Policja szuka czwartej osoby mogcej mie zwizek ze mierci
mieszkaca Koczewic. Trzej mczyni aresztowani do tej pory s ju na wolnoci
W tym domu w Guchowie mieszka poszukiwany przez policj 50-latek. Od niedzieli przepad
jednak jak kamie w wod
FOT. UKASZ
PIECYK
ukasz Piecyk
To miaa by ostatnia przyjacielska impreza w ogrodzie tego
lata. Grill, dobry trunek, towarzystwo rodziny i znajomych.
Gdy 44-letni Jarosaw pad
martwy od ciosu noem, przed
jego domem w Koczewicach
wybucha panika. Strach pad
nawet na nieproszonych goci.
Jarek to rosy chop by. Prawie dwa metry wzrostu budziy
szacunek. Z on i trjk dzieci
przenis si do Koczewic kilka dobrych miesicy temu, remontujc kupiony dom. Po ojcu
przej warsztatow pass i jego
klientw. Liczba samochodw
na posesji tylko potwierdzaa, e
roboty mu nie brakowao. Teraz
to wszystko jednak poszo w niwecz.
- Kto mg podnie rk na
mojego syna? pyta zrozpaczony
Bronisaw Kalbarczyk, ktry wyszed ze szpitala na przepustk,
eby zobaczy ostatni raz swoje
dziecko. Co z tym wszystkim
teraz si stanie?
Jedcy apokalipsy
z promilami
Szczegy feralnej nocy z soboty na niedziel nie s dokad-
nie znane. W trakcie grilla u

rodziny z Koczewic w pobliu
ich domu rowerem przejedao
dwch mczyzn. Do rowerzystw z nieogrodzonej posesji wyskoczy pies.
- Nastpnie doszo do ugryzienie przez zwierz jednego z
nich, co dao pocztek dalszym
zajciom informuje Maciej
Rybszleger, prokurator rejonowy
z prokuratury Toru-Wschd.
Wiemy, e tej nocy policja
zatrzymaa jednak nie dwie, a
trzy osoby. Wszyscy byli pijani.
Rzekomo dwch zostao na miejscu zdarzenia, a trzeci prbowa
uciec, ale mundurowi szybko go
zapali.
- Zatrzymani trafili do aresztu mwia w poniedziaek
podinspektor Wioletta Dbrowska, rzecznik prasowy Komendy
Miejskiej Policji w Toruniu.
Prokuratorzy bd ustala udzia
poszczeglnych osb w tym zdarzeniu. Od tego bdzie zaleao,
jak rol procesow kada z tych
osb bdzie peni w tym ledztwie.
Policjanci o zdarzeniu dowiedzieli si ok. 2:30 od dyspozytora
pogotowia. Mundurowi, ktrzy
pojawili si jako pierwsi na miejscu, ustalili, i do mierci 44-letniego Jarosawa przyczyniy si
osoby trzecie. Zatrzymani w niedziel mczyni zostali jednak
wypuszczeni z aresztu na pocztku tego tygodnia. Prokuratura ze
wzgldu na dobro ledztwa nie
informuje w tej chwili, jaki by
udzia wstpnie zatrzymanych
osb.
W tym momencie pojawia si
wicej pyta ni odpowiedzi. Nie
wiadomo bowiem, w jakich okolicznociach pojawia si trzecia
zatrzymana osoba. Ponadto, policja rozpocza poszukiwania
czwartej osoby, ktra miaa bra
udzia w zdarzeniu. Od prokuratury wiemy, e nie pojawia si
ona na miejscu z trjk zwolnionych osb.
Czwrka zego na jednego
Rodzice zamordowanego o
udziale psa w zdarzeniu i poszukiwaniach czwartej osoby dowiedzieli si od nas.
- Gdy czowiek podniesie si z
jednego nieszczcia, to los zsya
na niego kolejne przyznaje Bro-
nisaw Kalbarczyk. Moja ona

bya na miejscu kilkadziesit minut po pojawieniu si policji. Jarek lea cay zakrwawiony Jak
mona komu takie nieszczcie
wyrzdzi
Kim s mczyni zamieszani
w mier mieszkaca Koczewic? Dwch zatrzymanych na
pocztku tygodnia pochodzi z
Guchowa. Jeden z nich to 42-letni Zbigniew B., postrach wsi,
ktry odsiedzia ju 12 lat za zamordowanie trzydziestokilkuletniej mieszkanki Guchowa. Kilkanacie miesicy temu wyszed
na wolno. Gdy we wsi pojawia
si plotka, e to on ponownie zapa za n, wszyscy zamarli. Jak
si jednak okazao, jego udzia
w sprawie mierci z Koczewic
pozwoli na opuszczenie aresztu.
Zbigniewowi towarzyszy o 20
lat modszy Bartosz S., rwnie
z Guchowa. Tosamo trzeciego mczyzny zatrzymanego w
krwaw niedziel nie jest nam
znana.
Na wolnoci pozostaje natomiast 50-letni Wiesaw S., ojciec
Bartosza i wujek Zbigniewa B.
Ten ostatni wprowadzi si jaki
czas temu do rodziny S. Z czego
si utrzymywali nie wiadomo.
Mieszkacy Guchowa rzadko
widywali ich w centrum wsi. Na
tyle yli w odosobnieniu, e trudno sporzdzi nawet jego rysopis.
Wiesaw razem z synem trudnili si zbieraniem zomu. Sytuacja materialna spowodowaa, e
sd po mierci ony 50-latka sd
odebra mu prawo do wychowywania pozostaych kilkorga dzieci.
- Wiesiek jaki by, taki by
mwi mieszkanka Guchowa.
Kiedy nawet wyldowa w wizieniu, ale na krtko i za jak
drobnostk. Z przysposobienia
to muchy by raczej nie skrzywdzi. Gdy si dowiedziaam, e
policja go szuka w zwizku z t
tragedi w Koczewicach, byam
w wielkim szoku.
Dzie po tragedii w jego domu
w Guchowie nikt nam nie otworzy. Dzie po wypuszczeniu
aresztowanej trjki rwnie.
Ujaday tylko psy zamknite w
domu, zapowiadajc karawan w
ssiedniej wsi wywoany take
przez szczekanie.
l.piecyk@pozatorun.pl
Wierzy w Boga i podkow
REGION
Jej los chcieli wykuwa Niemcy i Rosjanie. Na szczcie ojciec, kowal, zrobi to wczeniej
Tomasz Wicawski
Mieszkanka Sawkowa nadal
ma przed oczami nagie ydwki, ktre wasnymi rkoma wykopyway nor w ziemi, eby si
schroni przed zimnem. Ukraicy dobijali je kolbami od karabinw. Nawet te ciarne. Nie
kady Niemiec by jednak
zbrodniarzem, a Rosjanin
gwacicielem.
Wadysawa Zieliska (z
domu Cieszyska) skoczya w
tym roku 93 lata. Pamici i jasnoci umysu mog jej jednak
pozazdroci znacznie modsi.
- Cae ycie rzucana byam jak
te kamienie po majtkach - mwi
mieszkanka Sawkowa w gminie Chema. - Ojciec Stanisaw
przed wojn pracowa w rnych
majtkach. By mistrzem kowalskim. Matka zmara, gdy miaam
9 lat. Rodzestwa te miaa cznie dziewicioro.
Rodzina Cieszyskich mieszkaa w rnych miejscowociach
- pod Chemnem, Pig, w Nawrze. Od 1935 roku w majtku
Niemca Ewalda von Kreisa w
Sawkowie.
- Tato jako wybitny fachowiec
zarabia 30 z miesicznie - opowiada Wadysawa Zieliska.
- W polskich majtkach czsto
trzeba byo si o wypat upomina. Szczeglnie jak rzdzi
jaki pijak. U Niemca zawsze by
porzdek i wszystko na czas. Na
wiele to jednak nie wystarczao.
Zacierki na mleku lub wodzie si
Wadysawa Zieliska w Regionalnej Izbie Historii i Tradycji

w ysomicach. Wok pamitki z kuni jej ojca.
jado, a latem duo warzyw. le

nas jednak nie traktowano.
Artysta i wynalazca
Stanisaw Cieszyski by mistrzem w swoim fachu. Panowie
na majtkach bardzo go cenili.
Zajmowa si zarwno kowalstwem artystycznym, jak te
podkuwa konie i okuwa koa do
wozw. Szkoli te nowych adeptw tego fachu - czeladnikw.
- Jego synowie rwnie zajli
si kowalstwem - mwi Adam
Kozowski, zi Wadysawy Zieliskiej. - Najmodszy, Ludwik,
w okresie PRL-u by twrc
dmuchawy do plew w polskim
kombajnie Vistula. Dosta za to
meble do mieszkania, telewizor z
FOT. UKASZ
PIECYK
kolorow nakadk i mg kupi

dzieciom akordeon.

Nie kowalstwo wryo si
jednak w pami dziewidziesiciolatki na zawsze.
- Z majtku brano nas do nagonki podczas polowania - wspomina staruszka. - Wtedy pierwszy raz zobaczyam ydwki w
obozie pod Grodnem. zy same
napyway do oczu. Wychudzone do granic moliwoci kobiety
traktowano gorzej ni zwierzta.
W siarczystym mrozie, praktycznie nagie, nie miay szans na
przeycie. Nikogo zreszt ich los
nie interesowa. Za rzucenie im
jedzenia kara bya jasna. Czasem
udao si, mimo to, co przemyci.
Adam Kozowski pamita
opowieci ma swojej teciowej

i jego znajomych.
- ydwki wypdzano w rodek zimy na staw - wspomina
kustosz Regionalnej Izby Historii i Tradycji w ysomicach.
- Musiay skaka na rodku, jak
im Ukraicy przykazali. Do tego
momentu, a ld si nie zapad.
Mieszkay, o ile miay schronienie, w szecioktnych barakach
z pyty pilniowej o gruboci 5
centymetrw. A kiedy zimy byy
srogie. W "Krystku" na rodku
baraku nigdy nie palono. Spay na goej pododze. Ci, ktrzy
wozili je na roboty pamitaj,
jak stranik skaka po brzuchu
ciarnej. Urodzia i razem z
dzieckiem zmara. Inne musiay
wcign j na wz. Nikt nie zamierza ich chowa.
Niemiecki pan nie mia jednak wiele wsplnego z wojn.
Wojna ponad narodowo
- Ucieklimy po jej wybuchu
z majtku - opowiada Wadysawa Zieliska. - Balimy si o
swoje ycie. Podkow na szczcie ojciec mia jednak przy sobie zawsze. Von Kries przyjecha
po nas i obieca, e nic nam si
nie stanie. Tak te byo. Pracowaam cay dzie na polu bd
w ogrodzie od 13 roku ycia. Na
pocztku miaam jeden rzdek
burakw, kiedy starsze kobiety
robiy dwa. Do szkoy jednak po
przyjedzie do Sawkowa nigdy
nie wrciam. Ma miaam z
Gronwka.
Ich mio wybucha, gdy rozpoczynaa si wojna. Franciszek

i Wadzia przetrwali jednak zawieruch. Paac w Sawkowie,
niemy wiadek ich uczucia, nadal stoi. S te domek rzdcy,
czworaki i gorzelnia. Kunie w
tamtym roku rozebrano.
- Wszystko wtedy naleao
do pana - paac, pikny park,
ogrody, oranerie - wspomina
przed mierci Franciszek Zieliski. - Chaupy, obory, stodoy
i owczarnie. Gorzelnie, kunie
i stolarnie. Domy, w ktrych
mieszkalimy, te byy paskie.
Nasz tylko by dobytek osobisty
i graty domowe.
Po wojnie wszystko stao si
pastwowe.
- Na pocztku majtkiem rzdzi major rosyjski - mwi Wadysawa Zieliska. - Potem byli
lepsi lub gorsi zarzdcy. Gdy gospodarstwa poczono w jeden
wielki PGR, byo ju najgorzej.
Nikt o to nie dba, bo byo to niczyje. Kiedy, przynajmniej byo
Niemca - konkretnego czowieka. Porzdku sprzed wojny do
okresu powojennego porwna
si nie da.
Gdy staruszka zamyka oczy
widzi susznej postury mczyzn wychodzcego z kuni. Ojca
kochaa ponad wszystko. Wierzy
w szczliw moc jego podkowy. Ta nie bya jednak w stanie
pomc ydwkom. Tych ycie
zmiadone zostao w wojennym
imadle.
t.wieclawski@pozatorun.pl

WYWIAD
wiata nie naprawi

- Przejzyczyem si na antenie i spytaem Piotra Bukartyka o to, czy nie ma problemw
z orgazmem. Chodzio o jego piosenk, a zabrzmiao jak pytanie z brukowca - przyznaje w rozmowie
z ukaszem Piecyk iem Artur Andrus
Mia pan przez 20 lat obecnoci w
Trjce moment kryzysu?
Nigdy nie przeszoby mi przez
myl, eby opuci rozgoni. Ale
by taki czas, kiedy mylaem, e to
Trjka chce si mnie pozby.
Za czasw, gdy program Trzeci
dryfowa w stron politycznego
zaangaowania?
Bya taka sytuacja, e zepchnito mnie na nocne godziny, ograniczajc kabaretowe audycje do
minimum. Mimo wszystko nie
bolao mnie to, bo zawsze robi to,
co si da. Chocia budzio to jakie
obawy, kiedy z ust szefa si syszao, e ramwk trzeba dopasowa
do kalendarza politycznego. Wolabym kulturalnego, literackiego,
kabaretowego czy muzycznego. Na
szczcie tym najbardziej szalonym pomysom Trjka si opara.
Czemu rozgonia zawdzicza
swoj stabilno?
Rnorodnoci. Na przykad
prba skierowania programu w
stron radia bardzo rozpolitykowanego musiaa si skoczy le.
Nam jest potrzebny miszmasz.
Troch sowa, troch muzyki, rozrywki i powagi. Wszystko w odpowiednich proporcjach.
Przed 1989 rokiem twrcy kabaretw skupiali si na sprzeciwie wobec wczesnej wadzy, a ich skecze
wspominamy do tej pory. Czy teraz moemy mwi o kryzysie pol-
nicznie i pozwala na szybsze dotarcie do odbiorcy, gdy monolog

napisany rano popoudniu moe
pojawi si ju na antenie. Modzi
twrcy zauwaaj, e publiczno
radiowa, mimo e mniejsza liczebnie, jest wierniejsza.
Artur Andrus prowadzi w Programie III Polskiego Radia audycj

Akademia Rozrywki
skiego kabaretu?
Na pewno podzia by wyraniejszy. Wiadomo byo kto to my,
a kto oni. Teraz nie ma jednoznacznego kierunku, ktry mona by obra w satyrze. Dzisiejsi
twrcy czsto odpuszczaj form
swoich dzie, jest im czasami za
atwo stworzy skecz. Teraz atwo
powiedzie artobliwie i wprost,
e kto jest gupi, co i tak rozbawi
publiczno. Autor skeczu w okresie PRL-u musia si intelektualnie
nagimnastykowa. Tekst musia
by zaakceptowany przez cenzora
i jednoczenie w peni rozumiany
przez widza. Trzeba byo tworzy
misterne aluzje i szuka ciekawej
formy. Dziki temu wiele z tych
utworw przetrwao prb czasu.
Fot. ARCHIWUM
ARTYSTY
Nawet bez kontekstu miesz.

Mona by powiedzie, e takie
czasy
Nie tylko to. Kabaret to zjawisko na pograniczu sztuki, rozrywki
i towarzyskiej zabawy. Obserwujc
polsk scen kabaretow, czasem
mam wraenie, e w twrczoci
wspczesnych kabareciarzy jest
tylko ten ostatni skadnik.
W trjkowej Akademii Rozrywki wci jednak stara si pan
przekona modych do zaufania
eterowi.
Nie zagwarantujemy im rozpoznawalnoci, ktr zapewnia
telewizja, ale radio wci ma kilka
atutw, m. in. jest prostsze tech-
Przewag radia nad telewizj wida chyba najlepiej dziki piosence Cyniczne cry Zurychu.
Utwr powsta ponad rok temu na
potrzeby telewizji, ale to wanie
dziki eterowi wielu suchaczy
usyszao o potpianiu w czambu.
Jakim cudem?
Wszystko zaczo si od przygotowania tej piosenki do programu telewizyjnego Dziki Bogu,
ju weekend. Zagraem to take
na festiwalu w Opolu. Pniej
Marcin ukawski zaproponowa,
eby pojawio si to w audycji Zapraszamy do Trjki. Twierdzi,
e suchacze zobaczyli w telewizji i prosz o wersj radiow. Ot,
mia to by jednorazowy wybryk
w formie artu prosto z Opola, bo
to jedyna nagrana wersja, ktra
dysponowalimy. Za spraw Piotra Barona i Marka Niedwieckiego trafio to na List Przebojw
Trjki. Czy chc, czy nie wici
tryumfy. Ale oczywicie lepiej, e
wici niby miao nie wici.
A nie chcia pan, eby ten utwr
poznaa szersza publiczno?
Wolaem nie wypuszcza tak
bardzo tej piosenki, bo miaa si
znale na najbliszej pycie, ktr

jesieni bdziemy nagrywa. By
moe pojawi si wiosn. Mwi, e
by moe, bo mamy taki komfort
z zespoem, e nikt nie stoi nad
nami z batem i nas nie pogania.
Sami zdecydujemy, czy pyta ju
jest gotowa, czy nie.
O co pana aden dziennikarz jeszcze nie zapyta?
Chyba o to, jak si czuj. Prozaiczne, ale prawdziwe.
Gdy podobne pytanie zadaem
Marii Czubaszek, powiedziaa mi,
e nikt nie pyta j o to, jaki ma rodzaj orgazmw.
To w sumie take nigdy nie
pado w adnej rozmowie. Niemniej orgazm jest powodem jednej z mojej wpadek radiowych.
Koczylimy audycj z Piotrem
Bukartykiem. Ostatni piosenk
miao by Kady ma prawo do
orgazmu. Byo mao czasu na rozmow, musielimy zmieci si w
kilku sekundach z zapowiedzi.
Chciaem wtedy zagadn Piotra,
czy nie mia przez t piosenk problemw, czy nikt nie protestowa
przeciwko takim odwanym tematom. I nagle sucham co ja mwi:
Teraz piosenka Kady ma prawo
do orgazmu. Nie miae z tym nigdy problemu? Bukartyk zamiast
pomc mi wyj z tej kopotliwej
sytuacji jeszcze mnie pogry
mwic, e nie i niedugo nawet
zostanie ojcem.

REGION
wiat dworkowy i sklepowy

Trudno w Steklinie w gminie Czernikowo szuka ksiycowego krajobrazu
po byym PGR-ze. Prywatne gospodarstwo dziaa w miejscowoci prenie. Tylko spotkani

w parku mczyni z nostalgi wspominaj towarzysza Gierka
Tomasz Wicawski
Zboe ronie na 300 hektarach
a mio. O krowach, bykach i jawkach kady zapomnia tu
dawno. Sady s symbolem okolicy, chocia w Pastwowym Gospodarstwie Rolnym pracowao
kiedy wielu. Po jego upadku
nikt nie paka. "Kuroniwki"
miay zaatwi spraw. Szybko
jednak si skoczyy i trzeba
byo wzi si do roboty. Albo
nie trzeba.
Dwr z poowy XIX wieku
robi wraenie. Wita nas w penej
krasie. Okala go ogromny park, w
ktrym znajdziemy najrozmaitsze
gatunki drzew i krzeww. Gdzieniegdzie te jak pust butelk.
Pasuje do krajobrazu, bo wypeniona bya owocowym trunkiem.
- Byo to jedne z pierwszych
pastwowych gospodarstw wydzierawionych rolnikom - mwi
Krzysztof Karbowski, dzisiejszy
waciciel ziemi i budynkw po
byym PGR-ze, a take paacu. Stan do przetargu w 1992 roku
i wygraem. Dziaam na tym terenie 22 lata.
Ludzie ju niechtnie wspominaj socjalistyczn ojczyzn.
Spotkana nieopodal blokw o komunistycznej urodzie mieszkanka Steklina zgadza si na krtk
rozmow.
Dworek w Steklinie pamita XIX wiek.
Pracowito nagrodzona
- Pewnie, e wielu nie wiedziao, co ze sob zrobi po likwidacji
PGR-u - mwi starsza pani. - Ale
przecie nie ma w przyrodzie
prni. Trzeba byo znale prac
w innym miejscu. Sama pracowaam jeszcze dobrych par lat
u prywatnego waciciela, a teraz
jestem na zasuonej emeryturze.
Nikt na obecnego gospodarza zego sowa nie powie. Ale czy to dobrze, e to rozwalili po komunie?
Sama nie wiem.
W jakim stanie obecny waciciel przejmowa pastwowy maj-
FOT. UKASZ
PIECYK
tek?
- Cz budynkw bya do rozbirki - mwi Krzysztof Karbowski. - Sprzt i hodowla - wszystko
sprzedane. Goe budynki i ziemi
zastaem. Cz z nich, ktr uywali do tamtego okresu, remontowali, eby si nie rozleciaa. Pochodz z Dobrzejewic i rzuciem
si na gbok wod. Nie byo atwo na pocztku, ale po to ma si
rce do pracy, eby dziaa, a nie
pi piwo pod sklepem.
Nowy waciciel zatrudni na
pocztku 5 osb. Teraz pracuje u
niego 9. No i, co oczywiste, caa
rodzina.
- Woylimy ogrom pracy w
to gospodarstwo - mwi syn waciciela. - rodki unijne pozwoliy

na rozwj. Zajmujemy si gwnie produkcj zboow. Siejemy
pszenic, kukurydz i rzepak.
Nowy pan na majtku wspomina pocztek lat 90-tych z lekkim umiechem.
- Wiele osb z zadowoleniem i
ulg przyjo "kuroniwki" - opowiada gospodarz. - Kto jednak
chcia znale prac albo zaoy
wasn dziaalno, ten to zrobi.
Kto pi piwo pod sklepem i mia
do roboty dwie lewe rce, ten dalej ma. Ci co nie pracowali mieli
lepiej od nas. Lepiej si pooy
pod drzewem w parku z buteleczk ni zasuwa na tylu hektarach.
Bez pracy nie ma jednak koaczy.
Dobrze jest, jak jest
Towarzystwo pod sklepem nie
wydaje si jednak nadzwyczaj
roszczeniowe i niezadowolone ze
swojej pozycji spoecznej.
- Jestem na emeryturze, wic
mog z przyjacimi powspomina stare dzieje - mwi stay
bywalec wiejskiego parku. - Nie
mamy problemu z alkoholem, bo
zawsze kto ma drobne, eby co
kupi. Za Gierka byo lepiej. Potem wszystko zeszo na psy. Ale
w latach 70-tych pikne traktory
tutaj jedziy. A moe czowiek po
prostu by modszy i wicej mu si
chciao?
Dziesi lat temu krajobraz wsi

wyglda gorzej. Przed wejciem
do UE wydawao si, e cz osb
nie udwigna transformacji na
swoich barkach. Rynek w kocu
wszystko wyrwna. Pracuje ten,
kto chce. Kto nie chce, ten nie
pracuje. Wszyscy zadowoleni.
- Kolega ma racj z t komun
- dodaje drugi napotkany w parku
mczyzna. - To nie by taki zy
ustrj. Na wsiach jakie bale byy.
Jedno tylko ze w tym wszystkim
byo. Kadego do roboty gonili.
Waciciel gospodarstwa zdaje
si podziela akurat w tej kwestii
podgld mieszkacw czsto zagldajcych do sklepu.
- Zmiany byy dla niektrych
wybawieniem, bo daway pienidze za nic - wspomina Krzysztof
Karbowski. - To musiao si jednak szybko skoczy. Na szczcie wikszo osb odnalaza
si w nowej rzeczywistoci. A gospodarstwo, ktre pan widzi, jest
dowodem na to, e byy pastwowy majtek nie musi niszcze, a
ziemia lee odogiem. Pracy jest
przy tym co nie miara, ale efekt
zadowalajcy.
Kilka tabliczek na starych murach przypomina okres PRL-u.
Wikszo jednak zrozumiaa, e
miny czasy, w ktrych "czy si
stoi czy si ley, tysic zotych si
naley".

GMINA CHEMA
Urzdnik nie do zdarcia

ukasz Kowalski niedawno wygra I Maraton Pywacki o Puchar Wjta Gminy Chema. Na
swoim koncie ma jednak o wiele wicej sukcesw
ukasz Piecyk
Gdy niewiadomy mieszkaniec odwiedza referat drogowy w gminie Chema,

zaatwia spraw z ukaszem
Kowalskim i wraca do domu.
Nie wie jednak, e obsugujcy go urzdnik to czowka polskich triathlonistw
uprawiajcych ten sport
amatorsko. Sukces warty odnotowania, bo treningi zacz
dopiero trzy lata temu.
Triathlon to nie jest byle
sport. Jest to bowiem kombinacja dyscyplin, ktra nie
jednemu daa porzdny wycisk. Olimpijski dystans to 1,5
km pywania, 40 km jazdy na
rowerze oraz kolejnych 10 w
biegu.
- Wszystko zaczo si trzy
lata temu wspomina ukasz
Kowalski. Wjt zapyta, czy
nie chciabym wzi udziau
w mistrzostwach Polskich w
triathlonie dla urzdnikw.
Zaproponowa trzy dni przed
zawodami, abym wzi na siebie pywanie, bo skoro od maego mieszkam nad Jeziorem
Chemyskim, to sobie pewnie poradz. Chyba odnielimy sukces, bo nasza sztafeta
bya druga.
Pywak od koyski
ukasz Kowalski pochodzi z Kuczwa i mieszka tu
od urodzenia. Nic wic dziwnego, e zacz osiga sukcesu Jezioro Chemyskie
jest bowiem rzut kamieniem.
Dzisiaj jednak rekreacyjne
pywanie przerodzio si w
powane, amatorskie starty w
Klubie Sportowym Triathlon
Team Ciesielski. Nad kondycj
i form urzdnika czuwa teraz
dwch trenerw. A oni nie od-
ukasz Kowalski adnego wysiku si nie boi. Niestraszny mu ani triathlon, ani pywacki maraton po Jeziorze Chemyskim
puszczaj treningi odbywaj

si 6 dni w tygodniu po dwie
godziny.
-Po pracy czeka mnie w
zalenoci od dnia bieganie
lub jazda na rowerze mwi
sportowiec z Urzdu Gminy.
Dzie treningowy koczymy basenem. Wszystko to jest
w poczeniu z odpowiednimi
posikami z du zawartoci
wglowodanw.
Ulubiona trasa do biegania
wiedzie wok Jeziora Chemyskiego. Z rowerem jednak
w trakcie treningu czonkowie
klubu zajedaj do Rypina czy
Bydgoszczy.
- Teraz akurat przypada
okres roztrenowania, czyli
mam wakacje od treningw i
diety wyjania ukasz Kowalski. To swoisty restart dla
ciaa, aby znowu mc rozpocz wysiek. Po dwch latach
moemy liczy na naprawd
dobre wyniki. Kolejne trzy zagwarantuj nam, e bdziemy
rywalizowa o podium.
Umiech miesza si z blem
Urzdnik obecnie zajmuje
czoowe miejsca w zawodach
amatorskich. W swoim debiucie w Borwnie by w pierwszej

15-tce. Nie byby sob, gdyby
nie sprbowa swoich si w zawodach ironman, czyli prawdopodobnie najbardziej wyczerpujcej dyscyplinie sportu.
To blisko 4 km pywania, 180
km jazdy na rowerze i bieg na
dystansie maratoskim. W zawodach na takim dystansie w
Wolsztynie by 8. Na Mistrzostwa Polskich w Poznaniu na
tzw. powce ironmana zaj
22. Miejsca na 1100 startujcych.
- Nie ma co ukrywa taki
wysiek daje w ko przyznaje sportowiec. Ostatnie 10
km to zazwyczaj pacz i przeklestwa mieszaj si z radoci z dotarcia do mety. Mj
kolega zawsze si mieje, e
na starcie wszyscy wygldamy
jak modzi herosi, a na mecie
bliej nam schorowanym staruszkom.
Nie zawsze jednak wysiek
zakoczony jest sukcesem.
- Przyznam szczerze, e nie
najlepiej rozpocza si moja
kariera mwi ukasz Kowalski. W trakcie mojego drugiego wystpu miaem czoo-
we zderzenie z rowerzystami i
wyldowaem w szpitalu.
Niedawno wsplnie z innymi zawodnikami zainaugurowali take now, sportow
tradycj w gminie Maraton
Pywacki o Puchar Wjta Gminy Chema. Do pokonania
12,5 kilometrw (z Chemy
do Zalesia i z powrotem) najlepszy ze startujcych potrzebowa 4 godzin i 25 minut. Na
najwyszym stopniu podium
stan oczywicie ukasz Kowalski.
Pa i mcz si?
Regularnym treningom i
udziaom w zawodach sportowiec z Urzdu Gminy zawdzicza to, e schud 15 kg i przesta
pali papierosy. Jego zdaniem
poprawia si te kondycja Polakw.
- To wida goym okiem po
tumach na ciece rowerowej
midzy Toruniem a Unisawiem twierdzi ukasz Kowalski. Gdy powstanie odcinek z grodu Kopernika do
Chemy aktywnych fizycznie
na pewno przybdzie.
Dla urzdnika triathlon i
Drogowcy poruszeni?
W padzierniku
bd gotowe nowe
place zabaw
dotyczce drogi wojewdzkiej nr 551. Na diametraln zmian nie ma jednak co liczy

Jacek Czarnecki, wjt gminy
Chema. W wielu miejscach
s takie uskoki, e naprawd
robi si niebezpiecznie. Sam
byem wiele razy wiadkiem
sytuacji, ktre wos dzieli od
tragicznego finau.
Interwencja doprowadzia
do spotkania wodarzy gminy
z Sebastianem Borowiakiem,
zastpca dyrektora ZDW.
- Spotkanie byo okazj do
przedstawiania propozycji zakresu prac remontowych DW
nr 551 - informuje Micha Sitarek, rzecznik prasowy ZDW.
- Wnioski wjta s zbiene z
naszymi. Doskonale zdajemy
sobie spraw, e droga ta po-
dobnie jak kilka innych wymaga kompleksowej modernizacji. Dlatego sukcesywnie

przygotowujemy dokumentacje projektowe dla wojewdzkich drg.
Od projektw do realizacji
minie jednak troch czasu.
- Doskonale zdajemy sobie
spraw, e droga ta podobnie jak kilka innych wymaga
kompleksowej
modernizacji - dodaje Sitarek. - Dlatego
sukcesywnie przygotowujemy
dokumentacje projektowe dla
wojewdzkich drg. W najbliszych latach zamierzamy
przygotowa program funkcjonalno-uytkowy niezbdny
wysiek fizyczny to hobby. Jak

sam przyznaje, triathlonistw
dzieli si na prawdziwych zawodowcw, ktrzy yj z wysiku fizycznego i amatorw,
ktrzy mierz si ze swoim
organizmem. Hobby to nie jest
jednak tanie.
- Sam rower to koszt kilku
tysicy zotych przyznaje.
Zawodowcy za superlekki
sprzt z tytanu i karbonu potrafi zapaci nawet 60 tysicy zotych, ale to s stawki dla
sponsorowanych zawodnikw,
ktrzy na tym zarabiaj.
Same starty take s patne.
Wpisowe na renomowanych
zawodach triathlonowych to
nawet kilkaset zotych.
- Wpacajc spore wpisowe,
wiem, e czeka na mnie dobrze
przygotowana trasa, na ktrej
mog liczy na napoje izotoniczne, posiki regenerujce i
bezpieczestwo - wymienia
ukasz Kowalski. Nie zarabiam na tym i mimo nakadw
finansowych lubi to robi.
Gdybym mia z tego wyy,
staoby si to obowizkiem, a
tego na pewno bym nie chcia.
Zabawy moc
Zarzd Drg Wojewdzkich zareagowa na pismo samorzdowcw

W jednym z poprzednich
numerw informowalimy
o tym, e w planach ZDW
do 2022 roku nie ma adnej
wzmianki o gruntownym
remoncie trasy wiodcej z
podbydgoskiej Strzyawy do
Wbrzena. Dla samorzdu
gminy Chema jest to sprawa bardzo wana, bo droga
przedziela go na p, a niektre odcinki tej trasy s w
opakanym stanie. Urzdnicy
wystosowali nawet w tej sprawie pismo do zarzdcy odcinka.
Gdy zobaczylimy list priorytetowych zada, bardzo nas
ona zmartwia komentowa
FOT. ARCHIWUM
PRYWATNE
do modernizacji odcinka DW
nr 551 od Strzyawy do Chemy. To umoliwi realizacj tego
zadania po 2020 roku.
Dlaczego trzeba tak dugo czeka? ZDW w pierwszej
kolejno poprawi stan drg
prowadzcych do autostrad i
projektowanych tras ekspresowych. Jedyny sposb na przyspieszenie prac na tym terenie,
to rozpoczcie prac przy budowie obwodnicy Chemy,
ktra niedawno uzyskaa decyzj rodowiskow. Terminy
przetargw s jednak wielk
niewiadom.
(P)
Dzieci w Guchowie i Skpem

maj powody do radoci, bo niedugo dostan nowe miejsce do
zabawy. Nowoci czekaj take
najmodszych w Koczewicach.
W Guchowie w centrum wsi
prace id pen par. Pojawio si
ju wielofunkcyjne urzdzenie
zabawowe, podwjna hutawka,
bujak i aweczki. Brakuje m. in.
karuzeli. Podobny sprzt pojawi
si w Skpem. Natomiast w Koczewicach plac zabaw wzbogaci
si o linarium i stoy do gier zespoowych.
czny koszt inwestycji to 142
tys. zotych. Ponad poow gmina
otrzyma ze rodkw unijnych.
(P)

REKLAMA

MIASTO CHEMA
Wychowanie przez piki kopanie

Pikarskie przedszkole Legii Chema skupia obecnie blisko 20 zawodnikw. Zarzd klubu
uwaa inicjatyw za sukces, a rodzice ciesz si, e kto pomyla o ich dzieciach
ukasz Piecyk
Prezentacj zespou i wszystkich grajcych rocznikw Legia Chema rozpocza

now kart w historii klubu.
W lad za nowym zarzdem i
pomysami pojawio si take
pikarskie przedszkole. Pokazowy trening odby si w
ostatni pitek.
Zadaniem przedszkola Legii jest szkolenie modych pikarzy przez zabaw.
- Pomys kilkukrotnie przewija si na zarzdzie, a w
kocu podjlimy decyzj, aby
utworzy tak form szkolenia
wyjania Mariusz Kauny,
prezes klubu. Obawialimy
si na pocztku, e moe nas
na to nie sta, ale zainteresowanie przeroso nasze oczekiwania.
Pikarskie przedszkole jest
wzorowane na podobnej dziaalnoci zaprzyjanionego klubu Legii Warszawa. Co wpyno ostatecznie na decyzj o
zaproszeniu 4- i 5-latkw do
gry?
- Problemy ze szkoleniem
przyznaje Mariusz Kauny.
Pikarskie przedszkole Legii to nie tylko pika nona. Zarzd i trenerzy chc postawi na oglny rozwj dzieci
Nie mamy przykadowo grupy wiekowej juniora starszego,

a byle jakie przechodzenia z
sezonu na sezon nas nie interesuje. Wszystko to w myl zasady, e kto pno zaczyna, ten
szybko odpada.
nie katowa modych zawodnikw, bo szybko si mog zrazi dodaje Mariusz Kauny.
Std trening poczony jest z
zabaw. Zaley nam, aby stworzy cos w rodzaju projektu
edukacyjnego, bo w planach
Dopynli po nagorody
Sia w plenerze
Mieszkacy Chemy mog ju
Kwiat chemyskich kajakarzy oraz ich opiekunowie
korzysta z plenerowej siownia

Zakoczono prace przy budowie plenerowej siowni
przy ulic aziennej. Mieszkacy Chemy mog teraz
korzysta z kilku urzdze,
aby poprawi swoj sylwetk
i kondycj.
Zamontowano siedem urzdze: biegacza, awki skonej,
podcigu, koa tai chi, drka
do podcigania, trenaera talii
i bioder oraz wiolarza. Sam
plac zosta otoczony chodni-
Szkolenie odbywa si na
wzr holenderskich szkek,
gdzie na jednego trenera przypada od 8 do 10 dzieci. Wszystko po to, aby odpowiednio panowa nad mod grup.
- Najwaniejsze jest to, aby
FOT. UKASZ
PIECYK
mamy te wsplne wycieczki

czy treningi poczone z nauk
jzyka angielskiego. Stawiamy
na caociowy rozwj zawodnikw.
Swoist grup zawizay take rodziny dzieci, ktre
trenuj. Obecni na trybunach
rodzice i opiekunowie podkrelaj, e czego takiego brakowao w Chemy.
- Do przedszkola Legii Franu trafi dziki swojej mamie
mwi Mateusz Rutkowski,
ktry przechodzi na treningi ze
swoim siostrzecem. - To bardzo dobry pomys. Najmodsi
dziki temu nie s pomijani.
Lepiej gdy dziecko spdzi czas
na wieym powietrzu, bawic
si z innymi, ni miaoby siedzie przed telewizorem. Mj
siostrzeniec jest bardzo zadowolony z tego, e spdza czas
z innymi dziemi na zabawie.
Czsto pyta, kiedy pjdziemy
na Legi, a gdy kocz si treningi - ciko go zacign do
domu, bo chciaby jeszcze pogra w pik z kolegami.
Aby zgosi swoje dziecko
do pikarskiego przedszkola,
naley zgosi si do Piotra
Kurka, jednego z trenerw, pod
numerem telefonu 739602325.
zostali docenieni przez wadze miasta
kiem z polbruku, a rodek placu, gdzie znajduj si sprzty,

zostanie wysypany drobnym
wirem. Przy okazji naprawiono schody oraz pojawiy si
dwie lampy owietlajce siowni oraz ssiadujcy z ni plac
zabaw.
Firma Bios, wykonawca
inwestycji, za swoj prac zainkasowaa blisko 60 tys. zotych.
(P)
Sukcesy chemyskich kajakarzy zostay docenione.

Modych sportowcw nagrodzi Jerzy Czerwiski, burmistrz Chemy.
Spotkanie w magistracie z
wodarzem miasta byo okazj do wyrnienia sukcesw
zawodnikw
Wkniarza
Chema. W ostatnim czasie
mog si oni pochwali bardzo
dobrymi wynikami m. in. na
mistrzostwach Polski. Drugie
miejsce na dystansie K-2 2000
metrw na mistrzostwach kraju modzikw zdobyy Julia
Grska i Agata Paweek. To
pierwszy taki sukces od 17 lat.
Na tej samej imprezie na ostatnim stopniu podium na dystansie K-1 2000 metrw stan
Bartek Grabowski. To akurat
historyczne zwycistwo. Nic
w tym jednak dziwnego, gdy
mody kajakarz kontynuuje
karier ojca Stanisawa.
- Wkniarz przeszed
ostatnio dua metamorfoz
twierdzi Tomasz Szwed, trener
kajakarzy. - Ponownie klub
ttni yciem, na przysta przychodzi wielu modych ludzi
pragncych rozpocz swoj
przygod z kajakarstwem.
To wanie Tomasz Szwed
z Maciejem Zdrojewskim
wskrzesili sekcj kajakow
klubu, za co burmistrz Chemy rwnie ich uhonorowa.

- Dzikuj wam wszystkim
za wspania prac i wyniki,
gdy wasze starty s promocj
dla naszego miasta powiedzia Jerzy Czerwiski podczas wrczania nagrd.
(P)

MIASTO CHEMA
Opiekunki serc maych i duych

Jeli pord odbywa si bez komplikacji, witaj noworodka jako pierwsze. Wyczekuj jego
paczu, po ktrym same ocieraj z wzruszenia. Emocje opadaj dopiero, gdy jest w peni zdrw
Marcin Tokarz
Moment narodzin porusza
jak aden inny w yciu kobiety. Trudno o drugi taki, czcy w sobie jednoczesne uczucie blu i szczcia. Z ich
opanowaniem
rodzicielka
sama sobie nie poradzi. Rola
poonej rozgrywa si na kadym etapie ciy, z ktrych
najwaniejszy to pord. W
gr wchodzi ludzkie istnienie, dlatego do jej obsadzenia
szuka si kandydatek o gobim sercu i elaznych nerwach. Dziki personelowi
speniajcemu te rygorystyczne kryteria Oddzia Pooniczy Szpitala Powiatowego w Chemy cieszy si
uznaniem na skal wojewdztwa.
Naprzeciwko punktu pooniczego wisi zeszyt. Napis na
jego okadce zdradza, e docelowo by przeznaczony do zamieszczania uwag pacjentw
na temat funkcjonowania oddziau, jednak prno szuka
w nim tego typu komunikatw. Na jego stronach dostrzec
mona jedynie sowa pochway dla kadry i podzikowania
od wieo upieczonych rodzicw.
- W tym szpitalu urodziam wczoraj ju swoje czwarte
dziecko, to chopczyk o imieniu Gracjan - zdradza Grayna, ktra dochodzi do siebie
po szczliwie zakoczonym
porodzie synka. - Za kadym
razem spotykaam si z ycz-
W zeszym roku w Szpitalu Powiatowym w Chemy przyszo na

wiat 569 noworodkw
liwoci poonych. Nigdy

nie potraktoway mnie przedmiotowo. W peni mogam
odda si radoci z narodzin
Gracjanka i ujrzaam kilka ez
na twarzach opiekujcych si
nami pa...
Etyka pracy poonych
zezwala im na emocjonalne
zwizanie si z pacjentkami.
Przysze mamy czuj dziki
temu silne wsparcie. Wiedz,
e zdrowie wasne i swojej pociechy oddaj w troskliwe rce.
Zdarza si, i wraz z dzieckiem
rodzi si midzy nimi przyja.
- Ostatnio dostaam kartk
na imieniny od jednej z mam.
Pord jej dziecka odbieraam
przed paroma laty - umiecha
si poona Dorota, zawsze w
penej gotowoci do zajcia
si pacjentkami. - Nie potrafi
przej obojtnie obok malestw spotykanych w miecie.
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
My, pooone, zawsze przeywamy ich narodziny. Jedne

skrycie w sobie, inne z ezk w
oku. Nawet po godzinach zastanawiamy si czy wszystko z
nimi w porzdku. Tej pracy nie
sposb nie zabiera do domu...
Rozmow urywamy, bo salowa wzywa pooon do cesarskiego cicia. W zeszym
roku w chemyskim szpitalu t metod odbioru porodu
przyszo na wiat 25% urodzonych dzieci. Dla personelu jest
to chwila penego skupienia.
W ich rkach spoczywa olbrzymia odpowiedzialno.
- Moment, w ktrym malestwo objo rczk mj palec, wcale nie zdarza si tak
rzadko, cho musz przyzna,
e za kadym razem ogarniao
mnie wtedy wzruszenie - opowiada poona Beata.
W takich sytuacjach mikn
nawet panowie. Drc doni
przecinaj ppowin. Niekiedy

nawet mdlej pod wpywem
silnych emocji.
- Jakakolwiek uczuciowa
reakcja u tatusiw daje mi
pewno, e dobrze wypeni
swoj rol - wskazuje poona
Dorota. - Czasem jednak najpierw musz doj do siebie.
Jednego pana zdarzyo mi si
wozi na wzku kilkakrotnie w
przecigu dyuru. Biedaczek...
Na chemyskim oddziale
pooniczym na pomoc mog
wic liczy take panowie.
Placwka cieszy si znakomit renom w wojewdztwie, a
powodw ku temu jest wicej.
- Myl, e przysze mamy
wybieraj nasz oddzia z uwagi
na jego kameralno i panujcy w nim spokj - tumaczy dr
Maciej Kaatz, z-ca ordynatora
Oddziau Ginekologiczno-Pooniczego. - Mog liczy na
indywidualn opiek. U nas
nie nikn w tumie, dziki czemu okolicznoci porodu s dla
nich duo mniej stresujce.
W minionym roku Oddzia
Pooniczy odwiedzio 1713 pacjentek. Na wiat przyszo 569
noworodkw. Liczby te s stosunkowo niewielkie - gwn
tego przyczyn jest wieloletni
ni demograficzny w kraju.
- W najlepszych latach w
Polsce rodzio si okoo 800
tys. dzieci rocznie. W tej chwili
na wiat przychodzi o ponad
poow mniej - informuje Leszek Pluciski, prezes zarzdu Szpitala Powiatowego w
Chemy. - W takiej sytuacji
pacjentki mog wybiera, w
jakiej placwce chc urodzi

i nie wystarczy ju tylko profesjonalny personel. To dopingowao nas, eby mocno
postawi na rozwj Oddziau
Pooniczego i zaowocowao, m.in. dofinansowaniem z
Funduszu Europejskiego w
wysokoci okoo 2,3 mln zotych. Dodatkowo sprzyja nam
nielimitowana przez NFZ ilo
pacjentek tej kategorii.
Doskonae warunki sprzyjaj wrcz wzorowej skutecznoci. Czasem jednak i one
nie wystarcz do szczliwego
zakoczenia. Poone zostaj
wtedy poddawane okrutnej
prbie.
- W swojej pracy trwajcej
przeszo 20 lat dowiadczyam
pojedynczej sytuacji dramatycznej, z ktr dugo nie mogam si pogodzi - zwierza si
poona Beata, skrywajc jednak szczegy. Tu trzeba si
liczy ze zdarzeniami niepodanymi.
Takowe na chemyskim
Oddziale Pooniczym nastpio tylko jeden raz - w 2013
roku. mier zabraa dziecko.
W caej jego historii nigdy nie
doszo do zgonu matki.

GMINA UBIANKA
Przekroczyli wiek modzieczy

UKS Baagany ubianka obchodzi XX-lecie istnienia. Z tej okazji wyrniono
zasuonych dziaaczy, trenerw i zawodnikw oraz zorganizowano turniej laskarzy
Tomasz Wicawski
Jubileuszu druynie z gminy ubianka mog pozazdroci inne
amatorskie zespoy. W powiecie
hokej na trawie nie jest najpopularniejsz dyscyplin. Co innego
w Toruniu, gdzie Pomorzanin
wici triumfy. Nie wszyscy wiedz, e cz zawodnikw tego
klubu stawiaa swoje pierwsze
kroki w "Baaganach".
Mionicy hokeja na trawie
spotkali si 20 wrzenia w Gminnym Parku Kultury. Podczas uroczystoci nie mogo zabrakn
gratulacji dla wadz klubu, trenerw i modych adeptw tej dyscypliny. To oni byli tego dnia w roli
gwnej. Na urodzinach pojawiy
si wadze gminy ubianka z Jerzym Zajka na czele, przedstawiciele Starostwa Powiatowego w
Toruniu m.in. wicestarosta Dariusz Meller i reprezentanci Urzdu Marszakowskiego.
- Sport jest bardzo wanym
elementem ycia lokalnej spoecznoci - mwi podczas uroczystoci Jerzy Zajkaa, wjt gminy
ubianka. - ycz zespoowi, ebymy w kolejnych latach obchodzili coraz bardziej podniose
rocznice zaoenia klubu w naszej
gminie.
Na uroczystoci wrczono nagrody dla osb zwizanych przez
wiele lat z "Baaganami". O tym,
e klub moe poszczyci si niecodzienn histori dziaalnoci
Uroczysto w ubiance zgromadzia wielu oficjeli.
moe wiadczy fakt, ze rokrocznie do gminy ubianka przyjedaj zawodnicy z kilku pastw,
eby rywalizowa w Midzynarodowym Memoriale im. Adama
Filemonowicza.
Tak to si zaczo...
Klub w powiecie toruskim
powsta w 1994 roku z inicjatywy
tego ostatniego i Andrzeja Makowskiego. Wadze gminy wspary druyn reprezentujc, nieco
egzotyczn w naszym kraju, dyscyplin sportu.
- Nikt w najmielszych snach
nie przypuszcza wtedy, e jej wychowankowie bd zasila szeregi reprezentacji Polski, zespow
FOT. UKASZ
PIECYK
ekstraklasy, lig zagranicznych, a

take zdobywa mistrzowskie tytuy. - mwi Marcin Makowski,
jeden z obecnych trenerw Baaganw ubianka, przez wiele lat
zawodnik klubu.
Adam Filemonowicz, propagator tego sportu w gminie ubianka, mia kiedy powiedzie do
swoich zawodnikw: Bdziecie
nazywa si "Baagany", bo kiedy
wejdziecie na boisko, to narobicie
takiego baaganu, e aden przeciwnik si w tym nie poapie. Tak
brzmi legenda zaoycielska. Traf
chcia jednak, e zaoyciel klubu
si nie pomyli.
W 2007 roku zesp zdominowa rozgrywki w naszym kraju.
Druyna prowadzona przez An-
drzeja Makowskiego nie miaa

sobie rwnych na boiskach otwartych i na parkiecie. Nie przegraa
adnego meczu zarwno w eliminacjach, jak i w turniejach finaowych. Zesp wywalczy podwjne mistrzostwo Polski.
Sukces rodzi sukces
- Po takich sukcesach nie mogo zabrakn powoa do kadr
narodowych - mwi Marcin Makowski. - Przez kadry juniorskie i
modzieowe przewiny si dziesitki zawodnikw z ubianki.
Wystarczy tylko wspomnie, e
od 2 lat trenerem pierwszej reprezentacji Polski w hokeju na trawie
jest Karol nieek, wychowanek
Kartofle w roli gwnej
W Zamku Bierzgowskim odby si 43. Zlot Pieczonego Ziemniaka.

Imprez zorganizowao Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze
wsppracujc z Urzdem Gminy ubianka. W tym roku odbya si 20 wrzenia
Tomasz Wicawski
Impreza rozpocza si o 8.30.
Uczestnicy mogli wybra trzy
rne trasy rajdu pieszego - w zalenoci od chci i moliwoci fizycznych. Najwytrwalsi przeszli 9
kilometrw. Wsplna wdrwka
nie bya jednak celem samym w
sobie. To ziemniak mia tego dnia
krlowa.
Celem zlotu jest niezmiennie
upowszechnianie czynnego wypoczynku oraz ochrony naturalnego
rodowiska, a take rozszerzanie
wiedzy turystycznej i krajoznawczej o regionie. Nie mniej wana
jest rwnie promocja turystyczno-krajoznawczo-przyrodniczych
okolic Torunia.
- Park zamkowy w Zamku
Bierzgowskim jest wietnym
miejscem na fina takiego wydarzenia - mwi Henryk Mioszewski z PTTK Toru. - Tego miejsca
nie wybralimy przypadkowo. Ma
ono bardzo ciekaw histori, a jego
konstrukcja umoliwia jednoczesn zabaw kilkuset osb.
Chtnych nie brakuje
Zainteresowanie przedsiwziciem byo due. Maszerujcym
sprzyjaa dobra pogoda. Najdusza trasa wioda do Zamku Bierzgowskiego z osiedla Polana na
toruskich Wrzosach przez Strugaj
Dzieci wietnie si bawiy na imprezie organizowanej przez

PTTK.
i Olek. Cz osb doczya po 3

kilometrach wycieczki w miejscowoci Strugaj. Mona byo wybra
take 5-kilometrow tras wierczynki-Leszcz-Zamek Bierzgowski. PTTK nie zamyka si take
na rowerzystw. Ci doczyli do
wsplnej zabawy o 10.30. Ruszyli
spod Netto na rogu ul. Szosa Chemiska i Polna i przejechali przez
Unisaw, Rankowo, wierczynki
do miejsca zbirki.
- Ruch na wieym powietrzu
jest potrzebny kademu z nas mwi Henryk Mioszewski. - Aktywno pozwala rozadowywa
stres i budowa kondycj fizyczn. A przecie kady chce w jak
najlepszym zdrowiu przey wiele
lat. Wsplne wycieczki - piesze czy
rowerowe - pozwalaj rwnie na
FOT. UKASZ
PIECYK
integracj, na ktr na co dzie

brakuje nam czasu.
Oficjalne rozpoczcie imprezy
w Zamku Bierzgowskim zaczo
si o godzinie 11.45. Od tego czasu w starych murach dominowa
ziemniak. Organizatorzy przygotowali wiele konkursw. Uczestnicy zlotu rywalizowali midzy sob
przygotowujc najciekawsz rzeb z wykorzystaniem tego warzywa. Grupy przedstawiay rwnie
program artystyczny z kartoflem w
roli gwnej. Wystpy trway ok. 5
minut i nie brakowao w nich elementw humorystycznych.
Ziemniak nie tylko do jedzenia
- Nie ma osoby w naszym kraju,
ktra nie jadaby ziemniaka - m-
wili modzi ludzie z gminy ubianka. - Dzi udowadniamy, e moe

mie on wicej zastosowa ni
tylko kulinarne. Zawsze chtnie
wczamy si w podobne inicjatywy. Pki jest dobra pogoda, warto
spdza czas poza domem.
Projektowano take znaczek
przyszorocznego zlotu w formacie A-4. Wszyscy bardzo chtnie
jedli grochwk i piekli w ognisku ziemniaki. Uczestnicy poznali
rwnie histori miejscowoci, w
ktrej biesiadowali.
- Wedug Steibrechta grd krzyacki zosta w tutaj wybudowany w
miejscu pruskiego grodu nalecego do rycerza Pipina - wskazuje
Henryk Mioszewski. - Krzyacy
mieli go zdoby w 1232 roku. W
latach 1270-1415 by siedzib komturstwa. Murowany zamek zosta
w tej miejscowoci wzniesiony w
drugiej poowie XII wieku.
Promocja turystyczna miejscowoci jest jednym z powodw zaangaowania gminy ubianka w t
inicjatyw.
- Jestemy wybiegan gmin,
wic aktywno ruchowa jest nam
bliska - mwi Jerzy Zajkaa, wjt
gminy ubianka. - Trzeba wspiera
sport i rekreacj, eby nasze spoeczestwo byo zdrowsze i bardziej
umiechnite. Wysiek fizyczny
sprawia bowiem wiele radoci.
Ziemniaki na imprez podarowa Janusz Sadowski z Bierzgowa.
Baaganw, ktry w 2011 roku

z kadr narodow, w skad ktrej wchodzi Micha Raciniewski
(rwnie wychowanek Baaganw), wywalczy wicemistrzostwo wiata na hali.
Jednym z ostatnich sukcesw
zwizanych z Baaganami by
srebrny medal mistrzostw Europy
Bartosza Drkowskiego, ktry
reprezentowa nasz kraj w reprezentacji U-16. Zawodnik jest wychowankiem druyny z ubianki.
- Modzie garnie si do tego
sportu - mwi Marian Klammer,
prezes UKS Baagany ubianka.
- Moliwe, e konieczne bdzie
powikszanie klas sportowych, bo
chtnych jest tak duo. Dyscyplina ta uczy cierpliwoci i samodyscypliny. Trzeba ciko trenowa,
eby odnosi sukcesy. Polacy s
jednak w tym cakiem nieli.
W sobot 20 wrzenia moglimy oglda pokaz umiejtnoci
modych zawodnikw, ktrzy rywalizowali w okolicznociowym
turnieju. Walki na boisku byo
co nie miara. Uczestnicy jubileuszu wielokrotnie podkrelali,
e Adam Filemonowicz na pewno patrzy na wszystkich z gry i
umiecha si, jak to mia w zwyczaju. Odszed przedwczenie,
ale mioci do hokeja na trawie
zarazi innych.
Pierwsza
rakieta gminy
Mistrzostwa
gminy ubianka
w tenisie ziemnym
wygra wjt
Dziewita w historii rywalizacja

o tytu najlepszego tenisisty na
tym terenie odbya si w Pigy.
Rywalizowano na kortach stadionu lekkoatletycznego.
Wodarz gminy, Jerzy Zajkaa,
jest zapalonym biegaczem. Startuje
co roku w wielu biegach przeajowych, a na swoim koncie ma rwnie udzia w maratonach. Inne
dyscypliny nie s mu jednak obce.
Podczas rywalizacji o mistrzostwo gminy ubianka wjt okaza
si bezkonkurencyjny. Co ciekawe,
na drugim miejscu uplasowa si
jego syn - Marcin Zajkaa. Najniszy stopie podium zaj Grzegorz
Mrowiski. Do rywalizacji stanli
take Sawomir Trzymkowski i
Krystian Krystoforski.
- Nie moglimy przecie ogra
wjta - miali si uczestnicy zmaga. - Powanie mwic, jego
wybieganie znacznie uatwia gr
w tenisa. Kondycja w tym sporcie
odgrywa spor rol.
W grze deblowej zwyciya
para Wojciech Konstanty/Krystian
Krystoforski. Drugie miejsce zaj
rodzinny duet Zajkaw, a trzecie
Sawomir Trzymkowski z Grzegorzem Mrowiskim.
Za rok odbd si jubileuszowe
zmagania najlepszych tenisistw w
gminie. Amatorzy tego, do elitarnego w Polsce, sportu stan po
dwch stronach siatki po raz dziesity.
(WT)

GMINA ZAWIE WIELKA
Stoimy przed wielk szans

O stanie gminnej owiaty, kultury i sportu oraz o aktualnych problemach
i inwestycjach, z wjtem gminy Zawie Wielka, Janem Surdyk, rozmawia Aleksandra Radzikowska
Samorzd poradzi sobie z trudnym zadaniem, jakim jest rozwj owiaty?
Bardzo si staramy, eby tak
byo. Stworzenie dla modych
mieszkacw gminy dobrych
warunkw ksztacenia to obowizek kadego wjta. Dlatego
przedszkole gminne w Zejwsi
Maej zostao rozbudowane, a
w Siemoniu utworzono publiczny punkt przedszkolny. Dziki
dobrej wsppracy ze stowarzyszeniami i stworzeniem dobrego klimatu dla lokalnego
biznesu prowadzone s dwa
punkty przedszkolne - w ynie i Grsku oraz dwa niepubliczne przedszkola w Rozgartach i Grsku. Wybudowano
rwnie cznik pomidzy budynkami szkoy podstawowej w
Przysieku, teraz dzieci w drodze
do toalety nie musz wychodzi
na zewntrz budynku. Czsto
syszymy w telewizji czy radiu
o koniecznoci zamykania placwek owiatowych. W Gminie
Zawie Wielka, w zwizku ze
staym zwikszaniem si liczby mieszkacw, zachodzi konieczno rozbudowy szk.
Oznacza to realizacj kolejnych
inwestycji?
Gotowy jest ju projekt wraz
z pozwoleniem na budow
szkoy w Przysieku - tu sytuacj
mamy najtrudniejsz. Niestety,
zacignite w poprzednim dziesicioleciu kredyty ograniczaj
nam signicie po rodki unijne,
dlatego planuj realizacj tej inwestycji w ramach Partnerstwa
Publiczno-Prywatnego. Przygotowujemy przetarg na opracowanie dokumentacji niezbdnej
do przeprowadzenia rozbudowy szkoy w Zejwsi Wielkiej.
Na kocowym etapie jest kompleksowa termomodernizacja
budynku szkoy w Czarnowie.
Zdecydowalimy te o utworzeniu Publicznej Szkoy Muzycznej w Grsku, ktra cieszy si
duym zainteresowaniem rodzicw i dzieci.
Wraz z trosk o rozwj bazy
dydaktycznej musi i rwnie
Jan Surdyka jest dumny z komunikacji pomidzy mieszkacami gminy i samorzdem.
ch edukacji kulturalnej. Co
w tej przestrzeni zmienio si w
ostatnich latach?
Decyzj Rady Gminy podzielilimy instytucje kultury na
dwa niezalene orodki Gminny Orodek Kultury i Sportu w Zejwsi Maej oraz Dom
Kultury w Grsku. Zarwno w
Zejwsi Maej, jak i w Grsku,
dziaaj zespoy piewacze, za
w Domu Kultury powsta klub
seniora. Aktywnie dziaaj te
biblioteki organizujce liczne
spotkania autorskie z pisarzami
i konkursy. Kalendarz imprez
kulturalnosportowych
jest
bardzo bogaty i obfituje w wiele
wydarze, m.in. coroczn akcj
WOP, Sobtk, doynki, festyny, Europejski Tydzie Sportu
czy turnieje charytatywne, takie
jak Gramy Razem.
W zdrowym ciele zdrowy duch?
Postpujc zgodnie z t maksym, wspieramy rozwj sportu
na naszym terenie. Szczeglnie
dumny jestem z przyznanego
nam ju po raz trzeci przez Ministerstwo Sportu i Rekreacji
certyfikatu Gmina Przyjazna
Rowerzystom. Wane jest rwnie rozwijanie bazy sportowej.
W chwili obecnej realizujemy
inwestycj, na zakoczenie ktrej z niecierpliwoci czekaj

gwnie uczniowie ZS w Rzczkowie - to budowa boiska wielofunkcyjnego.
Zapomnijmy na chwil o
inwestycjach w sport, kultur i
owiat. Jakie sprawy i tematy s
dzi dla Pastwa najwikszym
wyzwaniem?
Nierozwizanym problemem
jest brak mieszka socjalnych
i komunalnych. Obecnie na
przydzia lokalu oczekuje ponad 30 rodzin. W miar moliwoci poprawiamy posiadan
baz mieszkaniow, adaptujemy
rwnie pozyskane od GS i innych instytucji pomieszczenia.
W najbliszym czasie rozpoczniemy prace w kolejnym budynku w Toporzysku, dziki czemu
utworzymy cztery mieszkania
socjalne. Sporym wyzwaniem
bdzie te nadenie z inwestycjami za postpujc w olbrzymim tempie zabudow. Lista
osigni gminy i oczekiwa jej
mieszkacw jest duga. Zdaj
sobie z tego spraw i systematycznie bd dy do rozwoju
i unowoczeniania naszej maej
ojczyzny.
Jak oceni Pan komunikacj po-
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
midzy mieszkacami gminy i

samorzdem? Uwanie wsuchuje si Pan w ich postulaty?
Ich aktywny udzia w yciu
gminy to dla mnie bardzo wana sprawa. Staram si wysucha wszystkich gosw. Ciesz
si, gdy mieszkacy dyskutuj i
spieraj si, by w kocu znale
kompromis dotyczcy sposobu
wykorzystania funduszu soeckiego. Wiem te, e istotne jest
wspieranie organizacji i stowarzysze dziaajcych na terenie
gminy - zarwno finansowe, jak
i lokalowe. W kadej funkcjonujcej w soectwach wietlicy
wiejskiej przeprowadzono remont, by mieszkacy mogli si
spotyka i podejmowa wsplne
inicjatywy.
W przecigu ostatnich lat widocznej zmianie ulega te
gminna infrastruktura. Planowane s kolejne inwestycje?
Gmina systematycznie rozbudowuje sie drogow na
swoim terenie. W pierwszej
kolejnoci wykonalimy czniki drg o znaczeniu ponadlokalnym, stanowice swoiste
obwodnice miejscowoci. Nie
zapominamy o staej rozbudowie owietlenia ulicznego, bo
ono w znaczcy sposb podnosi

poziom bezpieczestwa. Drogi
to tak naprawd temat rzeka.
Wnioski o ich napraw czy budow s tymi najczciej skadanymi do urzdu gminy. Staramy
si wykonywa jak najwicej
inwestycji tego typu, cho zdaj
sobie spraw z ogromu potrzeb.
Gminy nie sta na budow asfaltowych nawierzchni, ktrych
koszt ksztatuje si na poziomie 1 mln zotych za kilometr.
Dlatego, w zwizku z wci rosncymi kosztami utrzymania
i napraw, rozwaam moliwo
zakupu maszyny umoliwiajcej szybsze i tasze naprawy
naszych ulic. Aktualnym i wanym dla nas tematem jest te
budowa zatok autobusowych,
m.in. przy Urzdzie Gminy
w Zejwsi Wielkiej oraz przy,
tzw. ogrdkach dziakowych w
Zejwsi Maej. Dziki partnerskiemu projektowi realizowanemu ze Starostwem Powiatowym
w Toruniu naprawiona i poszerzona zostanie ul. Markiewicza
w Grsku oraz odcinek drogi
powiatowej wraz z mostkiem z
Zarola Cienkiego do Rzczkowa. Chciabym w tym miejscu
podzikowa Ewie Mes, Piotrowi Cabeckiemu i Mirosawowi
Graczykowi za zrozumienie i
przychylno w rozpatrywaniu
naszych wnioskw.
Co chciaby przekaza Pan
mieszkacom swojej gminy?
Jako jej gospodarz pragn
powiedzie, e doo wszelkich
stara, by nasza maa ojczyzna
dalej si rozwijaa. Chc, aby
kady z jej mieszkacw, korzystajc z nowej infrastruktury,
czy uczestniczc w licznych wydarzeniach gminnych, mg po
prostu powiedzie, i yje mu
si lepiej. Gmina tylko stwarza
warunki rozwoju, to mieszkacy wypeniaj j yciem. Chciabym zatem podzikowa im za
zaufanie. Gmina stoi u progu
wielkiej szansy - nowej perspektywy unijnej. Jestem pewien, e
razem w peni j wykorzystamy.

GMINA YSOMICE
Biblioteka krzewi kultur

Nie jest skadowiskiem nikomu niepotrzebnych ksiek. Spoeczno mona
zainteresowa nie tylko czytelnictwem, ale take wymian myli. W gminie ysomic maj na to sposoby
Tomasz Wicawski
Do ludzi trzeba wyj i co im
zaproponowa. Wtedy okazuje
si, e pomimo wielu spraw na
gowie znajduj si chtni do realizacji wsplnych projektw. W
murach biblioteki mona piewa, recytowa i dyskutowa.
Ksiki s fundamentem kultury narodowej. Nie wszystkich
sta na ich kupno, wic wypoyczanie pozwala zapoznawa si z
dziedzictwem przodkw i wspczesnymi prdami mylowymi.
- Biblioteka publiczna powinna by podstawow instytucj
owiatow i kulturaln, a take
informacyjn spoecznoci lokalnej - mwi Agnieszka Ziemba,
kierownik Gminnej Biblioteki
Publicznej w ysomicach. - Nasza
placwka powstaa w 1973 roku
jako Gminna Biblioteka Rolnicza.
Dwanacie lat pniej, w 1985
roku, utworzono GBP w tej miejscowoci na bazie istniejcej tam
filii. Dzi koordynuje ona dziaalno mniejszych bibliotek na
terenie gminy - w Ostaszewie,
Lulkowie, Turznie, Gostkowie i
Zakrzewku oraz punktu bibliotecznego w Kamionkach Duych.
Mieszkacy mog w ysomicach korzysta z czytelni oraz wypoyczalni.
- Oprcz wypoycze bierzemy udzia w rnych projektach
- mwi Justyna Paczkowska, bibliotekarka. - Staramy si w spo-
Bibliotekarki w ysomicach s niezwykle aktywne w dziaalnoci spoecznej.
sb urozmaicony wypenia obowizki, ktre wynikaj z tego, e

jestemy jedyn instytucj kultury
w naszej miejscowoci.
Od wrzenia 2012 roku przy
GBP w ysomicach dziaa Dyskusyjny Klub Ksiki, ktry liczy
obecnie 10 czonkw. Jego spotkania odbywaj si systematycznie,
w kady drugi wtorek miesica.
- Zapraszamy do doczenia
do naszego grona kolejnych mionikw czytelnictwa - mwi
Agnieszka Ziemba. - Dyskusje
trwaj czsto znacznie duej ni
samo spotkanie. Czytanie rozwija
czowieka i pozwala mu poszerza
horyzonty.
Pracownicy biblioteki organizuj rwnie spotkania autorskie
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
z popularnymi pisarzami. W maju

gociem placwki bya Roksana
Jdrzejewska-Wrbel, autorka 20
ksiek dla dzieci. W tym samym
czasie dobieg koca projekt, ktry zosta zrealizowany wsplnie
z Zespoem Szk w ysomicach.
Za porednictwem fundacji "Ziemia Gotyku" pozyskano dotacj
z Urzdu Marszakowskiego w
Tradycja zobowizuje
Na koncercie grupy Milano bawio si w ysomicach
kilka tysicy ludzi. Publiczno wykonywaa wiele piosenek

razem z artystami. Podczas doynek rozstrzygnito rwnie wiele konkursw
Tomasz Wicawski
wito plonw nie jest tylko zabaw w rytm muzyki. Kady
chce odpocz po trudach niw,
ale soectwa przecigaj si take w sposobach podzikowania
za urodzaj. Z pola zebrano w
tym roku rekordowe iloci podw, wic grzechem byoby robienie ubogich wiecw.
Niewtpliw atrakcj i pewn
swoistoci by sposb przeprowadzenia w gminie ysomice
konkursu na najciekawszy witacz
doynkowy. Specjalnie powoana komisja oceniaa wytwory
poszczeglnych
miejscowoci.
Nagroda bya nie byle jaka - p
kilometra asfaltu.
- Nie byo atwo wybra najciekawszy witacz, bo wszyscy
postaralicie si z caych si - mwi podczas ogoszenia wynikw
Piotr Kowal, wjt gminy ysomice. - Rywalizacja bya niezwykle
zacita.
Kto jednak musia by najlepszy. W oglnej punktacji zwyciy wiatrak wykonany ze somy w
Tylicach. Na drugim miejscu ex
aequo uplasowao si Zakrzewko
i Wytrbowice. Pomys na witacze
tak si spodoba, e pojawi si
prywatny sponsor, ktry zaproponowa nagrod za drugie miejsce.
Jest to firma Inter Broker z Torunia.
W konkursie na najciekawszy witacz wygra ten zrobiony w

soectwie Tylice.
- Budowalimy t konstrukcj
wiele godzin - mwi Pawe Metera, sotys miejscowoci. - Teraz
bdziemy mieli za swj trud now
drog. Mam nadziej, e ten konkurs na stae zagoci na naszych
doynkach.
W jednej z najbardziej tradycyjnych wiejskich rywalizacji
- zmaganiach o tytu najpikniejszego wieca doynkowego zwyciyo soectwo Wytrbowice
przed Gostkowem.
- Gratulujemy wszystkim
pomysowoci w konstruowa-
FOT. URZD
GMINY
niu wiecw i witaczy - mwi

Agnieszka Jankierska-Wojda z
Urzdu Gminy ysomice. - Byam
mocno zaskoczona poziomem zaangaowania mieszkacw. Przy
przydronych konstrukcjach zatrzymywao si wielu kierowcw
i robio pamitkowe zdjcia. Promocja gminy co si zowie.
Na doynkach nie mogo zabrakn rwnie stoisk k gospody wiejskich. Te rwnie
rywalizoway o miano najoryginalniejszego. Zwyciyo Ostaszewo przed Wytrbowicami. Pierogi
lepione przez gospodynie smakoway gociom niezwykle. Kady

prosi o dokadk. Ogromnym zainteresowaniem cieszya si take
wystawa Regionalnej Izby Historii i Tradycji. Do podejcia zachcaa "muka Kargulowa".
- Przygotowaem podr w
czasie zwizan z mleczarstwem
- mwi Adam Kozowski, kustosz
ysomickiego muzeum. - Wiele
osb pierwszy raz na wasne oczy
zobaczyo sprzty, ktre kiedy
byy na wsi norm. Kto teraz robi
wasne maso?
Nalewki doynkowe pomagay
skutecznie rozluni atmosfer.
Te rwnie startuj w rokrocznym konkursie. Tym razem najsmaczniejsz przygotowaa Anna
Harchua z Kamionek Maych.
Jej specjay zajy pierwsze i trzecie miejsce. Drugie zaj trunek
autorstwa Magorzaty Balickiej z
Turzna. Komisja moga sprbowa 19 nalewek.
- Nigdzie nie ma takiej zabawy
jak u nas - mwiy panie z Koa
Gospody Wiejskich Papowo Toruskie. - Wasne wyroby s duo
lepszej jakoci ni te z super marketw.
Nikt z ysomic nie wyjecha
godny i w zym humorze. A do
tego, wszystko odbyo si bezpiecznie. Integracja postpowaa, bo wielu przenioso zabaw z
Zespou Paacowo-Parkowego do
domw wasnych i ssiadw.
kwocie ponad 6 tysicy zotych,

dziki czemu udao si stworzy
w peni wyposaon sal teatraln. 25 czerwca odby si w niej III
Przegld Piosenki Przedszkolaka.
Ja co roku wziy w nim udzia
wszystkie przedszkola z terenu
gminy ysomice.
- To stay punkt naszej dziaalnoci - dodaje Agnieszka Ziemba. - W sierpniu udao nam si
zorganizowa spotkanie na temat
Maroka. Uczestnicy mogli wysucha opowieci o tym ciekawym,
odlegym i bardzo zrnicowanym kraju. Odby si rwnie pokaz slajdw i wystawa pamitek
przywiezionych z tego pastwa.
Robilimy take wsplnie prace
plastyczne inspirowane krajobrazem i przyprawami tego malowniczego kraju.
Placwka bierze rwnie
udzia w rnych projektach oglnopolskich m.in. Programie Rozwoju Bibliotek, programie Fundacji Orange, Biblioteki Narodowej
oraz pozyskuje rodki finansowe
na zakup nowych ksiek.
- Z du chci przychodz
do tego miejsca - mwi Joanna,
mieszkanka ysomic. - Gdy byam modsza robiam to czciej,
bo miaam mniej obowizkw.
Nadal staram si nie zaniedbywa
czytelnictwa, eby rozwija swoj
wiedz o wiecie. Telewizja nie zastpuje ksiek.
Zosta
akiem
Studenci-
seniorzy
poszukiwani
Zapisy prowadzi Gminna Biblioteka Publiczna. Zainteresowanie
w poprzednich latach byo spore,
wic uczelnia liczy na kolejnych
chtnych. Celem jest aktywizacja
osb starszych.
Na terenie gminy ysomice
dziaa UTW WSG w Bydgoszczy.
Rok akademicki 2014/2015 zainaugurowany zostanie 30 wrzenia o
godzinie 16.30. Wtedy te odbdzie
si pierwszy z omiu wykadw w
semestrze. Koszt procznej nauki
wynosi 50 z.
- Seniorzy te maj prawo do
edukacji - uwaa Piotr Kowal, wjt
gminy ysomice. - Wspieramy t
inicjatyw od pocztku, bo przyczynia si do aktywizacji mieszkacw naszej gminy.
Zapisy prowadzone s pod numerem tel. 56 678 31 52. Zajcia
odbywaj si rednio 2 razy w miesicu we wtorki o godzinie 16.30.
acy-seniorzy spotykaj si przy ul.
Warszawskiej 19 (dawny "Markus").
Organizatorzy zaj podkrelaj,
e jest to oferta skierowana do osb
odczuwajcych potrzeb samoksztacenia, poznawania rodowiska, poszerzania wiedzy i umiejtnoci. Zakres tematyczny zaj jest
bardzo szeroki, eby kady mg w
programie znale co dla siebie.
Spore znacznie ma rwnie fakt,
e w trakcie zaj nawizywane jest
wiele nowych przyjani, ktre przenosz si poza mury uczelni.
(WT)

REKLAMA
Czas pamici i spotka z najbliszymi

Odwiedzamy groby najbliszych, eby ich wspomnie i nawet jeli
od ich mierci miny dziesitki lat, to w naszym skupieniu na cmentarzu wida,

e dobrze pamitamy wsplne chwile mwi Bartomiej Sobczak, waciciel firmy SOTOR
Firma SOTOR zarzdza trzema cmentarzami, w tym toruskimi przy ul. Wybickiego i przy ul. Antczaka. Dzie
Wszystkich witych to dla
Was czas wytonej pracy.
Bartomiej Sobczak, waciel
firmy pogrzebowej SOTOR:
To dla nas wszystkich wyjtkowy okres. Nie da si jednak
ukry, e dla mnie i moich
pracownikw to czas szczeglny. Zaczyna si ju w poowie
padziernika i trwa ok. miesica. Nie jest bowiem wcale
tak, e odwiedzamy groby bliskich wycznie 1 i 2 listopada.
Wiele osb robi to wczeniej, a
inni rezerwuj sobie czas na to
po gwnych uroczystociach.
Prawda jest taka, e jestemy
dzi bardziej zapracowani ni
kiedy, wic nie jest nam atwo
odwiedzi miejsca pamici,
wtedy kiedy bymy chcieli.
Czy zarzdca cmentarza moe
w jaki sposb pomc osobom, ktrym brak czasu na
wizyty na grobach bliskich?

Tak. Firma SOTOR od lat
stara si to robi. Opiekujemy
si grobami, utrzymujemy je w
czystoci i dekorujemy wedle
wskazwek rodziny i przyjaci, ktrzy nie mog regularnie pojawia si na cmentarzu.
To pewny wyom w naszej tradycji, w ktrej zawsze wane
byo, eby przyjecha osobicie,
spotka si z rodzin i postawi
na pomniku znicz. wiat si
jednak zmienia i nie powinnimy mie za ze, e niektrzy
nie odwiedzaj nas na Wszystkich witych. Po prostu dzi
mamy mniej czasu.
Nagrobek to miejsce symboliczne. Jak na przestrzeni
ostatnich lat zmieni si styl
pomnikw.
Dawniej wykonywano je
gwnie z lastryko, czyli mieszanki twardego kamienia z
cementem. Nie da si jednoznacznie powiedzie, czy pomniki tego typu s wytrzymae.
Jeeli tworzy je dobry kamieniarz, ktry odpowiednio

dobra parametry, to polskie
mrozy nie powinny zrobi mu
krzywdy. Dzi rzadko uywa
si jednak tego materiau, cho
moliwa jest jego renowacja.
Oferta zakadw kamieniarskich jest tak ogromna, e
trudno mwi o konrektnych
trendach. Kady z nas odwiedza cmentarze, wic chyba
mona si zgodzi, e sowem
najlepiej opisujcym obecn
sytuacj jest rnorodno.
Wspczesne pomniki to feria
barw i ksztatw, cho ograniczona przez form pomnika,
ktrego szkieletem s poczone prostopadle pyty. Mona
zaryzykowa twierdzenie, e
nasze nekropolie s odzwierciedleniem polskiej przestrzeni
publicznej.
Przed wyborem lub wymian nagrobka mamy z reguy
dylemat z jakich powinien
by materiaw. Czy zakad
pogrzebowy moe w tym pomc?

W firmie SOTOR dbamy o
to, aby osoba, ktra przychodzi
do nas w potrzebie, otrzymaa
kad moliw pomoc. Zaley
nam na tym, aby oszczdzi
czas i stres, wic za naszym porednictwem mona zamwi
jeden ze stu rodzajw nagrobkw lub stworzy projekt cakowicie innego pomnika.
W dzisiejszych, zglobalizowanych czasach moemy kupowa produkty z rnych zaktkw wiata. Podobnie jest z
kamieniem, ktry mona sprowadzi z dowolnego miejsca na
ziemi.
Zaleno midzy cen a
wytrzymaoci jest prosta: im
drosze tworzywo, tym mniej
renowacji bdzie potrzebowa
nasz pomnik. Warto jednak pamita o kilku zasadach, ktrymi trzeba si kierowa podczas
wyboru kamienia. W naszej
strefie klimatycznej nie warto
budowa nagrobkw z marmuru i ska wapiennych. Najlepiej
wybra granit lub piaskowiec,
ktry wmaga jednak wicej
pielgnacji.
Kwiaty to nieodczny element ceremonii pogrzebowej
i dnia Wszystkich witych.
Jak powinnimy komponowa wiece i wizanki?
Musimy by wiadomi, e
najwaniejsze nie jest wcale
wraenie, jakie nasza kompozycja wywrze na innych, ale
poegnanie bliskiej osoby lub
wspomnienie jej.
Co do rodzaju kwiatw, to
przyjo si, i czerwone re,
symbol mioci, znajduj si w
wiecach i wizankach, ktre
na grobie kad najblisi. W
Polsce
najpopularniejszymi
rolinami pojawiajcymi si w
dzie Wszystkich witych s
chryzantemy, ale powinnimy
wiedzie, e nie jestemy na nie
skazani. Godziki, lilie i astry,
to coraz czstsze elementy wizanek.
Kwiaty maj swoj symbolik, ale nie ma wcale sztywnych
zasad, ktre nakazywayby na
cmentarz przyby z tak, a nie
inn wizank. Jak powiedziaem wczeniej: nie kwiaty s
najwaniejsze.
1 listopada to dzie od lat niezmienny, przykad praktykowanej wci tradycji. Czy jeli porwna Pan wspczesny
dzie Wszystkich witych z
tymi sprzed lat, to da si zauway rnic?
W fundamentalnych wartociach na pewno nie. Odwiedzamy groby najbliszych, eby
ich wspomnie i nawet jeli od
ich mierci miny dziesitki
lat, to w naszym skupieniu na
cmentarzu wida, e dobrze
pamitamy wsplne chwile. Do
tego spotkania z najbliszymi.
Wielu czonkw rodziny spotyka si z okrelonymi krewnymi
tylko w ten szczeglny dzie.
To jest niezmienne. Na pewno
jest jednak inaczej ni kiedy.
Jestemy wci w biegu, zapracowani, wic rodzinne wizyty
s coraz krtsze, ale bardziej
intensywne. Musimy si do
tego przyzwyczai i stara si
te coraz krtsze momenty wykorzysta na rozmowy i wspomnienia.
Dzikuj za rozmow.
Dzikuj.

GMINA OBROWO I CZERNIKOWO
Licz si w wiecie
Z tarcz wrcili z mistrzostw wiata w Rimini we Woszech kickboxerzy
A&W Team Obrowo. Na szyjach naszych zawodnikw wisz medale w rnych kolorach
macie w Rimini zaprezentowaa
si Karolina Mychlewicz, ktra
wrcia do Polski z brzowym
krkiem.
- Jestem niezwykle zadowolony
z postawy moich podopiecznych
- mwi Andrzej Maciusiewicz,
trener i zaoyciel klubu A&W
Team Obrowo. - Duma rozpiera
mnie do dzisiaj. Wiedziaem przed
wyjazdem, e jestemy mocni, ale
dobr form zawsze trzeba udowodni na mistrzostwach. Presja
jest znacznie wiksza ni w trakcie
pojedynkw w kraju.
Tomasz Wicawski
Skutecznoci w stawaniu na podium mog pozazdroci zawodnikom z gminy Obrowo przedstawiciele innych dyscyplin. Z
zawodw o najwyszej randze
udao si przywie trzy medale,
a w polskiej kadrze znalazo si 4
naszych krajanw.
Trenerzy i wadze klubu z Obrowa mog by niezwykle zadowoleni. Ich podopieczni spisali
si... na medal.
- Wiedziaem, e jestem dobrze przygotowany, co pokazyway moje poprzednie starty - mwi
Jakub Dbrowski, mieszkaniec
Brzena, zawodnik A&W Team
Obrowo. - To s jednak sporty
walki, w ktrych chwila nieuwagi
moe kosztowa nas zwycistwo.
Na szczcie udao mi si zachowa koncentracj do samego koca.
Po trzech cikich walkach w
wielkim finale Jakub Dbrowski
zmierzy si z zawodnikiem z Wgier. Obaj panowie maj ze sob
wiele rachunkw do wyrwnania.
Mierzyli si ju parokrotnie na imprezach rangi mistrzowskiej. Tym
razem sdziowie wskazali na reprezentanta Polski, ktry zwyciy jednogonie na punkty.
Emocje s ogromne
- Gdy stoisz na najwyszym
Sukces dziki wytrwaoci
Bracia Dbrowscy s mistrzami w kick-boxingu.
stopniu podium i syszysz Mazurka Dbrowskiego, to nogi robi si

jak z waty - dodaje z umiechem
kickboxer. - Staralimy si podczas
mistrzostw wspiera si nawzajem, eby osign jak najlepszy
rezultat.
Championat w Rimini odbywa si w dniach 6-14 wrzenia.
Rywalizowali kadeci i juniorzy. W
zawodach wzio udzia 2500 zawodnikw z caego wiata. Oprcz
cisej czowki na starcie stanli
rwnie reprezentanci do egzotycznych w tej dyscyplinie sportu
nacji - Madagaskaru, Indii czy
Mauritiusa.
FOT.
NADESANE
Zawodnicy z powiatu toruskiego nie pojechali jednak do

Woch na wycieczk. Mieli zadanie do wykonania. Brak Jakuba
Dbrowskiego, Kacper w kategorii
kadetw zdoby srebrny medal.
Smakowa on jednak jak zoty, bo
w finaowej walce reprezentant
klubu z naszego regionu przegra
z innym Polakiem, koleg z kadry
Michaem Adamkiem. O zwycistwie znw decydowali sdziowie,
bo w regulaminowym czasie adnemu z zawodnikw nie udao si
znokautowa rywala.
Kickboxing nie jest tylko domen mczyzn. Znakomicie na
Dobrze zaprezentowa si rwnie czwarty z naszych zawodnikw - Szymon Wrblewski. Nie

udao mu si wej do strefy medalowej, ale pozostawi po sobie
dobre wraenie w przegranym
starciu z reprezentantem Bugarii.
- Moi synowie pokazali, e droga, ktr wsplnie obralimy kilka
lat temu, ma sens - mwi Piotr D-
browski, ojciec dwch medalistw,

aktywny dziaacz klubu z Obrowa.
- Jeden chce by lepszy od drugiego i wzajemnie nakrcaj si do
coraz ciszych treningw.
Sukces nie mg rwnie
przej bez echa w Urzdzie Gminy.
- Wspieramy sekcj kickboxingu od pocztku jej dziaalnoci
- mwi Andrzej Wieczyski, wjt
gminy Obrowo. - Inwestycja spaca si z nawizk. Modzie ma
co robi po szkole, a treningi, co
pokazuj wyniki, s na wysokim
poziomie. Oby tak dalej. Jako wadze samorzdowe bdziemy starali
si wspiera naszych zawodnikw
podczas przygotowa do kolejnych startw.
Nic tylko czeka, a kolejne treningi wyoni nastpnych zawodnikw, ktrzy bd w stanie stawa
do walki na imprezach midzynarodowych.
Mae gesty - due znaczenie

Kolejny raz mieszkacy gminy Czernikowo wykazuj si szlachetnoci serc.
Dziki ich hojnoci osiemnacioro dzieci z najuboszych rodzin otrzymao niedawno
wyprawki szkolne. Parafialny Zesp Charytatywny ma te w planach kolejne akcje
Ju w zeszym roku ta akcja
cieszya si popularnoci,
dlatego PZC postanowi ponownie pomc w ten sposb
najbardziej potrzebujcym.
Byo to moliwe jedynie dziki zaangaowaniu mieszkacw gminy. Ich dobro sprawia, e udao si zebra
dziesitki zeszytw, dugopisw, linijek i kredek, ktrymi
od niemal miesica mog si
cieszy maluchy,
Dla wielu osb ich zakup nie
jest duym kosztem. S jednak
i tacy, ktrym domowy budet
nie pozwala na pene wyposaenie pirnikw swoich pociech. Nieocenieni w takich
sytuacjach s ludzie dobrego
serca. Mieszkacy gminy Czernikowo udowodnili ju nieraz,
e s spoecznoci wyrniajc si.
Z myl o najmodszych
- Zdecydowalimy si na
zorganizowanie tej akcji pomimo wakacji i czasu urlopowego
- mwi Rafa Rutkowski z Parafialnego Zespou Charytatyw-
Akcja Wyprawka dla ucznia okazaa si sukcesem.
nego. - To wanie okres, gdy

rodzice kompletuj dla swoich
dzieci szkoln wyprawk. Drug edycj przedsiwzicia ogosilimy w pierwszych dnia lipca.
W ostatnim tygodniu sierpnia
podsumowalimy j i okazao
si, e efekt jest naprawd niezwyky. To mogo si uda tylko
dziki hojnoci mieszkacw
naszej gminy i zaangaowaniu
wszystkich czonkw zespou.
FOT. URZD
GMINY
Dzikujemy w imieniu dzieci i

ich rodzicw za kady dar, ktry powdrowa do nich.
Inicjatywa polegaa na zbirce przyborw szkolnych w wyznaczonych miejscach na terenie parafii. Osoby, ktre nie
zdyy lub nie mogy podarowa artykuw w ten sposb,
kontaktoway si bezporednio
z czonkami gminnego zespo-
u. Dziki ich pomocy udao si

skompletowa wyprawk szkoln dla osiemnaciorga uczniw.
W porwnaniu do zeszorocznej edycji to sabszy wynik,
lecz i tak wspaniay. Wane, aby
wszyscy uczniowie mieli rwny
start i witali kolejny wrzesie
bez poczucia braku podstawowych przyborw szkolnych czy
podrcznikw. By tak si stao,
nie potrzeba wiele wysiku.
W
Czernikowie
dziaa
Gminny Orodek Pomocy Spoecznej zapewniajcy wsparcie rodzinom o okrelonych
dochodach. Brak rodkw do
ycia to czsto tylko jeden z
problemw. Do zej sytuacji
materialnej dochodz choroby
bd zdarzenia losowe. Samorzd nie ma nieograniczonej
iloci pienidzy na programy
socjalne, wic kady pojedynczy gest pomocy jest w takich
przypadkach na wag zota.
Najcenniejszy dar
Pomoc w skompletowaniu
wyprawek szkolnych to tylko
jedna z akcji, podczas ktrej
mieszkacy gminy wykazuj
si zrozumieniem dla potrzebujcych. Do Czernikowa kolejny
raz przyjedzie krwiobus.

- Ju dzi zapraszam wszystkich chtnych na najblisz
akcj 9 listopada - dodaje Rafa Rutkowski. - Spotykamy si
przy kociele parafialnym w
Czernikowie o godzinie 15:00.
Krew to jeden z najcenniejszych darw, jakim moemy
si podzieli z potrzebujcymi.
Wsplnie pokamy, e jestemy
w stanie kolejny raz wyrubowa rekord.
Niemal za kadym razem
kolejne edycje tej inicjatywy
s frekwencyjnym sukcesem.
Dla biorcych w nich udzia
nie jest to due powicenie, a
jednak mona uratowa komu
ycie. To wystarczajco wany
powd, by namwi tych, ktrzy jeszcze nigdy nie oddawali
krwi, aby zdecydowali si na
ten szlachetny krok.
Podobnie naley traktowa
akcj Wyprawka dla ucznia.
Moe nie osiga ona takiego
kalibru, ale pozwala wielu dzieciom umiechn si na myl,
e dostan swoje wymarzone
kredki albo nowe flamastry. Dla
nich te mae gesty znacz naprawd wiele.
Paacowa ksika kucharska

Sandacz w sosie borowikowym na placuszkach szpinakowych
Ryba:
400 g filetu z
sandacza,
100 g mki,
sl,
pieprz cytrynowy,
200 ml oleju.
Sos grzybowy:
200 g grzybw
(borowiki, podgrzybki),
1/2 cebuli,
mietana,
50 ml oleju,
czosnek, tymianek,
sl, pieprz.
Placuszki:
300 g szpinaku
(mroone licie),
1 jajko,
1/2 zbku
czosnku
gaka muszkatoowa,
150 ml oleju,
100 g mki,
sl, pieprz.
andacza naley poporcjowa, posypa sol i pieprzem cytrynowym oraz poprszy mak, a nastpnie uoy na patelni na rozgrzanym
tuszczu. Smay na rumiany kolor
przez ok. 10 minut.
ozmrozi szpinak, doda jajko,

przeciniety przez prask czosnek, gak muszkatoow, sl, pieprz,
oraz mk. Uformowa kotleciki i
smay na patelni przez ok. 10 min z
jednej i drugiej strony.
a patelni wrzuci pokrojn cebulk i podsmay. Do tego doda pokrojone grzyby, przyprawi to
czosnkiem, tymiankiem, sol i pieprzem. Gdy si chwil podsmay, doda mietan i zagotowa.
oy na talerzu na przemian
sandacza, placuszek szpinakowy
i pola sosem grzybowym.
SMACZNEGO

GMINA LUBICZ
piew poruszy mury

Przez muzyk do gwiazd wzniosy si chry eskie, ktre wystpiy w kociele
w Lubiczu Grnym w ramach II Midzynarodowego Festiwalu Chralnego im. M. Kopernika
Tomasz Wicawski
witynia pw. Matki Boskiej
Czstochowskiej i w. Wacawa po raz kolejny gocia
uczestnikw wita muzyki.
Setki osb podziwiay popisy
wokalne pa, ktre wystpoway w lubickim kociele. Nie
byo tak widowiskowo, jak
rok temu, gdy niezapomniane
wizualnie show dali Meksykanie, ale muzycznie wystp sta
na wysokim poziomie.
Organizatorem
przedsiwzicia jest Stowarzyszenie
Mionikw Muzyki Chralnej Astrolabium. Wsppraca
z agencj Meeting Music zaowocowaa kontynuacj idei
zapocztkowanej w ubiegym
roku. Partnerem strategicznym
festiwalu Per Musicam Ad
Astra zosta Urzd Marszakowski Wojewdztwa Kujawsko Pomorskiego, a patronatem honorowym wydarzenie
objli Piotr Cabecki, marszaek wojewdztwa kujawsko-pomorskiego, Micha Zaleski,
prezydent miasta Torunia oraz
Narodowe Centrum Kultury.
-Wspuczestniczymy w wydarzeniu od pocztku - mwi
Hanna Anzel, przewodniczca

Rady Gminy Lubicz. - Staramy
si, eby oferta kulturalna naszej gminy bya moliwie najszersza. Dlatego elementy muzyki klasycznej, chralnej maj
w niej swoje zasuone miejsce.
Poza tym na terenie naszej
gminy dziaa wiele chrw - od
dziecicych po seniora.
Cudze chwalicie...
nie w Lubiczu!
Jeden z nich zaprezentowa si 13 wrzenia b.r. podczas koncertu festiwalowego
w lubickim kociele. Gaudium
Cantates jest chrem dziewczcym, ktry dziaa przy Gimnazjum nr 1 w Lubiczu. W zespole
piewa 25 dziewczt w wieku
od 11 do 16 lat. Zaoony zosta we wrzeniu 2012 roku, a
jego dyrygentami s Aleksandra Kwiatkowska i Ariel Radomiski. W swoim repertuarze
zesp posiada wspczesn
muzyk chraln, stylizacje ludowe, polskie i zagraniczne koldy oraz muzyk dawn.
- To niezwykle przeycie
- mwiy mode wokalistki
przed festiwalowym wystpem.
- Miaymy okazj wystpowa
za granic, ale trema przed wy-
Wystp wgierskiego chru eskiego zachwyci zebranych.
stpem u siebie jest ogromna.

Wszystko poszo zgodnie z
planem. Publiczno gromkimi
brawami dzikowaa modziey za wspaniae doznania suchowe. Warto doda, e chr
Gaudium Cantates zdoby brzowy kamerton podczas Oglnopolskiego Konkursu Chrw
Dzieci i Modziey ACappella
w Filharmonii Pomorskiej w
Bydgoszczy. W czerwcu ubiegego roku wypiewa zoty
medal na Festiwalu Pieni Oo-
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
muniec 2013 oraz wzi udzia

w konkursie finaowym o tytu
zwycizcy festiwalu.
Gocie rwnie mile widziani
W gminie Lubicz nie mogo
zabrakn take zagranicznej
gwiazdy. By ni chr eski
Musica Nostra z Wgier. Zesp powsta w 1994 roku, a
utworzyy go studentki Wydziau Muzyki Uniwersytetu
Lornda Etvsa. Obecnie
cz z 30 chrzystek to wci
aczki uczelni, a inne ju j
ukoczyy. Od czasu zaoenia
grupa zdobywaa liczne, prestiowe nagrody na midzynarodowych konkursach najwyszej rangi m.in. we Woszech,
Niemczech, Sowenii, Austrii
czy Sowacji.
- Jestem rad, e nasi parafianie i mury tego kocioa s
wiadkiem takiego wydarzenia
kulturalnego - mwi podczas
wystpu ksidz praat Bogumi Leszcz, proboszcz parafii
w Lubiczu Grnym. - Mam nadzieje, e za rok chry znw zagoszcz w naszej miejscowoci.
W tym roku festiwal Per
Musicam Ad Astra zyska za
patrona synnego astronoma
urodzonego w Toruniu w 1473
roku - Mikoaja Kopernika.
Miasto i jego obrzea stanowiy
pikn sceneri dla wystpw
chrw z caego wiata, ktre
trway od 10 do 14 wrzenia.
Organizatorzy zapewniaj, e
za rok znw sprbuj cign
do naszego regionu grupy w
wielu pastw.

GMINA LUBICZ
Jestem winna, cho on bije
Przemoc w rodzinie trawi nasze spoeczestwo. Ofiara czsto boi si przyzna, e yje pod
jednym dachem z oprawc - mem, ojcem, ywiciel dzieci. Przez wiele lat znosi obelgi, wyzwiska i rkoczyny
Tomasz Wicawski
Nie dorolimy jako spoeczestwo do przeciwdziaania przemocy. Zamykamy oczy, gdy
przypadkiem zobaczymy to, co
dzieje si u ssiadw. Gdy jest
gono, wczamy radio albo telewizor, bo to nie nasza sprawa.
Klapki na oczach gin dopiero w
momencie tragedii - zabjstwa,
gwatu, pobicia ze szczeglnym
okruciestwem.
Przemoc pomidzy osobami
obcymi sobie jest przez spoeczestwo odbierana jednoznaczne. Wci wiele osb sdzi, e
m ma prawo uderzy on,
jeli zasuya. Kara przecie by
musi. Gminny Orodek Pomocy
Spoecznej wychodzi na przeciw
osobom pokrzywdzonym i uruchamia program 7x Niebieski
Tydzie.
- Ofiara przemocy bardzo czsto uwaa siebie sam za winn
tej sytuacji - mwi Ewelina Jaszcz,
psycholog. - Prby rozwizania
problemu poszukuje w sobie, a
nie w agresorze. Czsto przyczynkiem do domowych awantur jest
alkohol i nieumiejtno radzenia sobie z nim przez wiele osb.
Reagowa trzeba jak najszybciej,
eby uchroni siebie, dzieci, a take da szans na zrozumienie bdw winnym tej sytuacji.
Program w gminie Lubicz ruszy 22 wrzenia. Do dzi trwa
jego pierwsza odsona. Do koca
Setki kobiet codziennie dowiadczaj przemocy domowej.
roku bdzie jeszcze sze tygodni,

w ktrych pokrzywdzeni bd
mogli skorzysta ze specjalistycznego poradnictwa prawnego dotyczcego przemocy w rodzinie,
socjalnego, a take psychologicznego. Projekt realizowany jest w
ramach Programu Osonowego
Przeciwdziaanie przemocy w
rodzinach w gminie Lubicz.
Do koca roku z pomocy specjalistw bdzie mona skorzysta w dniach 6-10 padziernika,
20-24 padziernika, 3-7 listopada,

17-21 listopada, 1-5 grudnia, 15-19
grudnia.
- Odwagi. Postaramy ci si
pomc - apeluj przedstawiciele
GOPS-u w Lubiczu. - Pamitaj,
przemoc to przestpstwo.
Na powag problemu zwracaj
uwag przedstawiciele policji.
- Funkcjonariusze s czsto
wzywani na interwencje domowe - mwi Wioletta Dbrowska,
rzecznik prasowy Komendy Miej-
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
skiej Policji w Toruniu. - Wiele

spraw trwa latami, a zgaszana jest
do nas bardzo pno. Policjanci
zawsze instruuj, co mona dalej
zrobi i gdzie si zgosi z prob
o pomoc. wiadomo moliwoci w tym zakresie w spoeczestwie jest coraz wysza, ale nadal
niewystarczajca.
Dyury specjalistw w gminie
Lubicz bd odbyway si w podanych dniach wedug nastpuj-
cego harmonogramu:
- poniedziaek (15.00-18.00)
- specjalista w zakresie przeciwdziaania przemocy w rodzinie;
- wtorek (16.30-19.00) - psycholog, specjalista w zakresie
przeciwdziaania przemocy w rodzinie, pracownik socjalny;
- roda (15.00-18.30) - psycholog, specjalista w zakresie przeciwdziaania przemocy w rodzinie, prawnik;
- czwartek (15.00-18.30) - psycholog, specjalista w zakresie
przeciwdziaania przemocy w rodzinie;
- pitek (15.00-18.30) - psycholog, specjalista w zakresie przeciwdziaania przemocy w rodzinie, pracownik socjalny.
Dyury specjalistw odbyway
si bd w siedzibie Gminnego
Orodka Pomocy Spoecznej w
Lubiczu (budynek Urzdu Gminy). Na indywidualne spotkania i
konsultacje ze specjalistami mona umawia si telefonicznie pod
numerem 56 678 23 07 lub 56 674
21 56.
- Najwaniejszy jest pierwszy
krok - mwi psycholog. - Trzeba przeama barier milczenia
i obaw przed reakcj wiata zewntrznego. Jest wiele osb i instytucji, ktre pomagaj osobom
dotknitym problemem przemocy w rodzinie. Musz one tylko o
niej wiedzie, bo inaczej trudno
jest im dziaa.

GMINA WIELKA NIESZAWKA/ ALEKSANDRW KUJAWSKI
Jesienne rajdy
Gmin Wielka Nieszawka warto odwiedzi
dla piknych krajobrazw, szlakw rowerowych przebiegajcych

przez jej tereny oraz innych walorw turystycznych
Na rowerowych szlakach wok Torunia cigle przybywa entuzjastw wypoczynku na dwch kkach.
Sie cieek jest niezwykle rozbudowana. Od dziesiciu lat

wyznaczone s dla mionikw
jednoladw specjalne trasy,
ktrym przyporzdkowano nazwy wybranych kolorw. Jesie
to dobry czas na to, by jeszcze
raz skorzysta z uroku rajdw
rowerowych. Zatem podpowiadamy naszym czytelnikom, jak
pokona wszystkie z szeciu wyznaczonych drg.
Szlak czerwony biegnie z Torunia do Nieszawy przez Rudak
i Czerniewice. Pokonujc go, pasjonaci jednoladw bd mogli
podziwia skarp doliny Wisy,
a przejedajc obok orodka
agroturystyki i cmentarza ewangelickiego, zahacz take o leniczwk Karczemka, koci
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
w Otoczynie i Ciechocinek.
Szlak czarny wiedzie od stacji
PKP w Cierpicach, m.in obok
zajazdu Chaupa, XIX-wiecznej
leniczwki Dybowo, do grupy
600-letnich drzew. Dalej osoby
wybierajce si w t podr min
osad Jarki i wydmy lene. Trasa, ktra liczy 480 kilometrw,
przeprowadzi ich te przez Solec
Kujawski, Bydgoszcz, Tczew, Grudzidz, Chemno i Unisaw a do
Zamku Bierzgowskiego. To ju
propozycja dla wytrawnych kolarzy, oni zapewne podziel sobie
cao na odpowiednie odcinki.
- Nie tylko w jesiennym okresie
warto poznawa histori zabytkw z naszych terenw i zwiedzajc ich wszystkie zaktki - mwi
wjt gminy Wielka Nieszawka,
Kazimierz Kaczmarek. - Trasy

rowerowe s dla wszystkich. Nie
trzeba przecie pokonywa ich w
caoci, cho z pewnoci znajd
si i tacy miakowie. Dziedzictwo, jakim dysponuje nasza gmina, stwarza ku temu doskonae
warunki.
To potwierdza te szlak zielony wiodcy rowerzystw od strony Zamku Dybowskiego i Fortu
X obok drewnianego kocioa w
Maej Nieszawce. Korzystajc z
urokw wanie tej trasy, przejedziemy, m.in. obok cmentarza
mennonitw i grodzisk w Wielkiej Nieszawce. Droga prowadzi
a do Inowrocawia.
Dla mniej wytrawnych turystw wyznaczony zosta szlak
niebieski - biegncy od Torunia,
przez Rancho w Maej Nieszawce, stacj PKP w Cierpicach a
do osiedla Kkol i doliny Zielonki. Z Gniewkowa przez Cierpice,
mijajc hotelik Zaktek Leny
i cmentarz jecw wojennych,
mona dotrze do Suchatwki.
Szlak ty prowadzi za z parkingu u zbiegu ul. Lenej i drogi nr 10
- obok pomnika i cmentarza jecw oraz szkoy w Maej Nieszawce - do ruin zamku krzyackiego.
Zimow por odcinki wszystkich szlakw znakomicie nadaj
si do wykorzystania jako narciarskie trasy biegowe.
(MP)
Aleksandrw stawia
na ziele
Zwikszenie atrakcyjnoci miasta ma na celu
przebudowa parku miejskiego znajdujcego si przy budynku

dworca PKP - jednego z najwaniejszych zabytkw w miecie
Micha Ciechowski
Pierwsze prace budowlane w
aleksandrowskim parku ruszyy
w maju br. W ramach projektu
Zagospodarowanie
Parku
Miejskiego im. Jana Pawa II w
Aleksandrowie Kujawskim na
potrzeby usug turystycznych
zainstalowane zostan nowe
awki oraz nowoczesne fontanny. Jak informuj wadze miasta,
na pierwszy spacer mieszkacy
bd mogli wybra si ju na pocztku padziernika.
- Na zadanie rewitalizacji gmina miejska Aleksandrw Kujawski otrzymaa dofinansowanie
w wysokoci prawie 600 tysicy
zotych - informuje mgr Aneta
Thiede, Naczelniczka Wydziau
Promocji i Rozwoju w Aleksandrowie Kujawskim. - Planowany
termin zakoczenia robt przewidziano na wrzesie 2014 roku.
Zrealizowane prace w ramach
projektu poprzez zagospodarowanie parku znajdujcego si w
pobliu najwaniejszego zabytku
w miecie - jakim jest budynek
dworca kolejowego - przyczyni
si do zwikszenia atrakcyjnoci
turystycznej miasta.
Uroku parkowi dodadz rw-
nie fontanny i nasadzone wieo

roliny, za bezpieczestwo polepszy owietlenie oraz monitoring wizyjny. Wadze uwzgldniy
take w projekcie miejsce, w ktrym pojawi si urzdzenia edukacyjno-rekreacyjne dla dzieci i
modziey.
- W parku oraz na terenach
przy Miejskim Centrum Kultury trwaj te prace przy budowie
PZU Trasy Zdrowia - dodaje
Thiede. - Pozwoli ona promowa
zdrowy tryb ycia wrd mieszkacw Aleksandrowa Kujawskiego. cieka bdzie dobrym
miejscem do uprawiania aktywnoci fizycznej o kadej porze
roku.
PZU Trasa Zdrowia to minikompleks rekreacyjno-sportowy z wytyczon, oznakowan i
wyposaon w proste instalacje
do uprawiania sportu ciek.
Trasa umoliwi spacery, uprawianie biegania, nordic-walkingu,
czy jazdy na nartach biegowych.
Otwarcie jej planowane jest na
poow padziernika.
- Rewitalizacja parku miejskiego, oprcz budowy cieki i
fontann, to take zakup nowych
awek, koszy na mieci czy monta niewielkich tabliczek o charakterze dydaktycznym opisujcych gatunki rolin mwi Aneta
Thiede. - Do uatrakcyjnienia naszej miejscowoci przyczyni si

take remont zabytkowego dworca PKP.
A ten trwa ju od czterech lat.
Pracom konserwatorsko-restauratorskim poddawana jest cz
budynku o powierzchni blisko 1
tys. m kw. Zabytkowy budynek
ma zachowa swj unikatowy,
XIX-wieczny klimat.
Aleksandrw Kujawski przej
dworzec na wasno pod koniec
2008 r. Rewitalizacja budynku
rozpocza si dwa lata pniej.
Od tego czasu wyremontowano
m.in. cz dworca z sal restauracyjn i holem kasowym. Dziki tym pracom budynek powoli
odzyskuje dawny blask. Prace
powinny zosta zakoczone 30
wrzenia br.
Uroczyste otwarcie zrewitalizowanego Parku Miejskiego im.
Jana Pawa II w Aleksandrowie
Kujawskim odbdzie si 4 padziernika 2014 r. o godz. 14:00
w ogrodzie spacerowym przy ul.
Wojska Polskiego. W programie
wydarzenia znajdzie si, m.in.
przemarsz kolorowego korowodu
oraz festyn rodzinny dla mieszkacw
Zbadaj si
za darmo
Centrum Onkologii w Bydgoszczy
oraz wjt gminy zapraszaj panie na bezpatne badania mammograficzne i cytologiczne

Mammobus przyjedzie do
Wielkiej Nieszawki 2 padziernika. W godzinach 10:00-16:00
specjalici bd przyjmowa
pacjentw na parkingu przy ul.
Toruskiej 12 obok urzdu gminy. Regularne kontrole pomagaj w szybkim wykryciu choroby i jej skutecznym leczeniu.
Badaniom mammograficznym mog podda si kobiety
w wieku od 50 do 69 roku ycia,
cytologicznym - od 25 do 59. Konieczne jest zabranie ze sob dowodu osobistego oraz wynikw
ostatnich bada.
W Polsce cytologi mona
przeprowadzi na koszt Narodowego Funduszu Zdrowia raz
na trzy lata, ale a jedna trzecia
Polek nigdy jej si nie poddaa. Dlatego wci organizuje si
kampanie spoeczne uwiadamiajce, czym grozi pno wykryty rak szyjki macicy oraz inne
nieleczone schorzenia narzdw
pciowych. Bezpatne badania to
okazja do zadbania o siebie take dla tych, ktrych nie sta na
opacenie wizyty u specjalisty. Na
raka szyjki macicy zapadaj najczciej panie w wieku 25-49 lat.
Choroba ta jest drugim najczciej wystpujcym w Polsce nowotworem narzdw pciowych
u kobiet. Nie naley zatem baga-
telizowa powagi profilaktyki.

- Zachcam do wzicia udziau w badaniach - mwi wjt gminy Wielka Nieszawka, Kazimierz
Kaczmarek. - W razie pyta prosz o kontakt z rejestracj Centrum Onkologii w Bydgoszczy
lub naszym urzdem.
Numery telefonw do instytucji to odpowiednio: 52 374 37 61
i 56 678 12 95 lub 56 678 12 12 w.
27.
Mammografia to wany punkt
na licie zada, ktre kada kobieta powinna wypeni, by odpowiednio zadba o siebie. Badanie polega na przewietleniu
piersi ma dawk promieni rentgenowskich i trwa krtko. Wykonane tradycyjnym mammografem wykryje zmiany wielkoci 3
mm, cyfrowym rozpozna zmiany
wielkoci 1 mm. Obraz z aparatu
cyfrowego pojawia si na monitorze, a nie na kliszy. Dziki temu
mona go dowolnie powiksza.
Wanie takie akcje pomogy
rzeszom kobiet szybko zdiagnozowa rozwijajc si chorob
i podda waciwemu leczeniu.
Tych kilkanacie minut, ktre
postanowiy powici na udzia
w bezpatnym badaniu, wielu z
nich uratowao ycie
(MP)
Przedszkolaki
w urzdzie
Oglnopolski Dzie Przedszkolaka
Sejm RP ustanowi w 2013 roku
Koszem penym cukierkw

przywita maluchw z Publicznego Przedszkola nr 1 im. Juliana Tuwima w Aleksandrowie
Kujawskim burmistrz dr Andrzej Ciela. W towarzystwie
wadz miasta dzieci zwiedziy
jeden z waniejszych budynkw
w miecie.
- Przedszkolaki byy pod
ogromnym wraeniem caej wycieczki - relacjonuje dr Dorota
Jaworska, dyrektorka placwki. Z balonami wypenionymi helem
szy ulicami, by z radoci wypuci je w gr przed siedzib UM
w gr.
Burmistrz Aleksandrowa w
ramach Oglnopolskiego Dnia
Przedszkolaka zaprosi dzieci do
swojego gabinetu, gdzie miay

okazj pozna prac wodarza.
- W spotkaniu uczestniczyo
5 grup przedszkolnych - cznie
prawie sto maluchw - dodaje Jaworska. - Podczas samego
przemarszu
wychowawczynie
rozdaway przechodniom ulotki
informujce o historii i samych
obchodach wita przedszkolaka.
Oglnopolski Dzie Przedszkolaka ustanowiony przez Sejm
w 2013 roku odby si 20 wrzenia po raz drugi. Jego celem jest
podkrelenie znaczenia edukacji
przedszkolnej w rozwoju dziecka.
Wana idea wita to rwnie popularyzacja wychowania przedszkolnego.
(MC)

REKLAMA
DODATEK
ZDROWIE
Wylecz to jak babcia

Kaszel, katar, gorczka. Brzmi znajomo? To pierwsze objawy zbliajcej si jesieni.
Gdy bierze ci przezibienie lub grypa, nie musisz od razu biec do apteki po ca torb tabletek
i syropw. Proste domowe patenty mog si okaza rwnie skuteczne
Inga Kamierczak
Kiedy bl gowy, osabienie
oraz katar wkraczaj do naszego codziennego ycia, na sam
myl o sporych dawkach piguek czujemy si jeszcze gorzej.
Domowe sposoby czasami s
lepsze ni najczciej reklamowane medykamenty. Przygotowalimy dla was pi sprawdzonych
sposobw
na
przezibienie, bo lepiej zapobiega, ni leczy.
Pierwsze objawy infekcji czsto s lekcewaone. Moe nam
to przysporzy wielu powika.
Z pozoru niegrone dolegliwoci
grnych drg oddechowych s
najczstsz przyczyn powstawania zapalenia zatok. Aby temu
zapobiec, naley wybra odpowiedni lek.
Na przezibienie najlepszy jest
antybiotyk babci. Ros ze swoich leczniczych waciwoci synie od pokole. Teraz jego dobra
reputacja jest wspierana rwnie
przez nauk i medycyn.
W kilku badaniach wykazano, e ros hamuje wytwarzanie
zapalnych zwizkw chemicz-
nych mwi pediatra, Barbara

Paasz. Zwizki te s uwalniane
w infekcji wirusowej, ktra prowadzi do powaniejszych chorb
takich jak grypa. Zupy warzywne
rwnie zmniejszaj stan zapalny
oraz nawadniaj organizm, jednak ich efekty nie s tak silne jak
rosou.
Jeli mczy nas uciliwy kaszel, powinnimy sign po co
sodkiego. Mid okae si idealnym wybawc.
Naley pamita, aby miodu nie podawa dzieciom przed
1 rokiem ycia mwi pediatra.
Aparat suchowy
jak wybra najlepszy?
- Dodana do herbaty yeczka

pomoe zagodzi uporczywy bl
garda oraz uniemoliwi bakteriom rozmnaanie. Sprawdzonym sposobem jest rwnie zjedzenie dwch yek miodu przed
snem z dodatkiem cytryny. Taka
dawka zapewni spokojny sen,
bez mczcego kaszlu. Ponadto
cytryna uatwi przeykanie.
Bl garda zagodz pukanki. Zmniejszaj przekrwienie
luzwki, odkaaj drogi oddechowe oraz koj ze odczucia
towarzyszce przy mwieniu lub
przeykaniu. Do sporzdzenia
pukanek moemy wykorzysta
szawi lub rumianek. Zioa naley zaparza przez 20 minut, a po
ostygniciu puka nimi gardo.
Te pyny trzeba stosowa przynajmniej cztery razy dziennie.
Osabienie, ble staww i mini ukoj baki lub masae.
Stawianie baniek pozwala
unikn antybiotykw, np. w nawracajcych infekcjach grnych
drg oddechowych podkrela
lekarz. S ich trzy rodzaje i
obojtnie jakiego uyjemy. Chodzi o to, by w rodku wytworzya
si prnia. Dziki temu baka
przyssie si do skry. Zabieg naj-
Popularno aparatw suchowych ronie
z roku na rok. Decydujc si na zakup aparatu, czsto nie

wiemy dokd skierowa nasze kroki. Jak wybra mark
naszego aparatu, by suy nam dugo i bez zastrzee?
Jeli dojdziemy do wniosku, e nasz such
nie jest tak sprawny jak niegdy, zauwaymy jego pogorszenie, lub te powiedz
nam o tym nasi bliscy, udajmy si do dobrego punktu protetycznego. Profesjonalna firma powinna oferowa bezpatne
badanie suchu. W tych nalecych do
firmy KIND trwa ono tylko kilka minut
a jego wynik otrzymujemy natychmiast.
Firma KIND gwarantuje nam take
darmowe korzystanie z aparatw przez
okres prbny. Moemy wtedy w domu, w
pracy, na ulicy, w najbardziej typowych
codziennych sytuacjach sprawdzi, czy
dany aparat nam odpowiada. Wykwalifikowany protetyk suchu dopasuje go indywidualnie do kadego pacjenta. Protetycy w firmie KIND s wyczuleni na fakt,
e kady syszy inaczej i inne odczuwa
potrzeby. Wysuchaj wszystkich wtpliwoci i odpowiedz na wszelkie pytania
dotyczce wyboru aparatu, jego noszenia
czy pielgnacji. Najmodszymi pacjentami zajm si natomiast protetycy wyspecjalizowani w protetyce dziecicej.
Warto zainteresowa si take programem bada naukowych firmy KIND,
dziki ktremu kady ma moliwo testowania najnowoczeniejszych aparatw suchowych za darmo. Firma KIND sama bowiem projektuje i produkuje aparaty, dziki
czemu jest wyjtkowym ekspertem w ich
dziedzinie. W Polsce KIND posiada ponad
150 oddziaw, cieszc si zaufaniem coraz
wikszej liczby osb cierpicych na ubytek
suchu a co rwnie wane ich bliskich.

KIND wsppracuje z lekarzami laryngologami, audiologami i foniatrami, ktrzy
pomagaj w opiece nad pacjentami oraz
stawia na nowoczesn technologi, ktr
uwaa za standard. Dlaczego nie korzysta
z najnowszych rozwiza uatwiajcych
ycie? One nale si kademu z nas, tak
jak naley nam si dobre syszenie.
Nowoczesne aparaty charakteryzuj
si nie tylko maymi rozmiarami i estetycznym wygldem, ale przede wszystkim
sprawnym, satysfakcjonujcym pacjenta
dziaaniem. Z szerokiej gamy produktw moemy wybra aparat do noszenia
wewntrz ucha lub za uchem, z funkcj
odbioru kierunkowego, rozmowy w wikszym gronie, eliminujcy zbdne szumy.
KIND gwarantuje najnisze ceny aparatw oraz pen satysfakcj z ich korzystania. Jeli nie jestemy zadowoleni z zakupionego aparatu, mamy prawo do jego
zwrotu. Moemy wtedy wybra inny, bardziej nam odpowiadajcy. Bardzo interesujco w firmie KIND przedstawia si take
oferta akcesoriw i urzdze uatwiajcych
codzienne ycie osobom gorzej syszcym.
Dobro pacjenta jest najwaniejsze, dlatego
te w kadym oddziale firmy KIND zostaniemy powitani rwnie serdecznie, gdy
odwiedzimy go po raz pierwszy jak i wtedy, gdy zwrcimy si o pomoc ju w trakcie
korzystania z aparatw.
Nosz
w uchu
www.kind.pl
lepiej wykonywa raz na dwa dni

na plecach i bokach klatki piersiowej.
Metod t mona poczy z
masaem z wykorzystaniem odpowiednich olejkw. Relaksacyjny lub umierzajcy bl mona
zrobi kad bak. Najpierw
smarujemy wybrane miejsca
oliwk kosmetyczn lub maci
rozgrzewajc. Po przyssaniu
trzeba wyregulowa cinienie
tak, aby j swobodnie przesuwa.
Zalecane s rwnie letnie
kpiele mwi pediatra, Barbara
Paasz. Temperatura wody powinna by o dwa stopnie nisza
ni temperatura naszego ciaa.
Takie zabiegi najlepiej wykonywa przed snem. Po nich osoba
przezibiona moe pooy si
do ka, by wygrza ciao.
Kady sposb ma swoje wady
i zalety. Gdy czujemy si osabieni lub jestemy przezibieni, nie
musimy i do lekarza. Warto zastosowa metody, o ktrych kiedy wspominaa babcia.
DODATEK
ZDROWIE
Nie musz umiera 3 miliony

O niwach chorb zakanych, propagandzie antyszczepionkowej i wzrastajcej
liczbie zachorowa na odr, ryczk i krztusiec z Hann Wolsk, pastwowym powiatowym
inspektorem sanitarnym w Toruniu, rozmawia Tomasz Wicawski
Choroby zakane s bardzo niebezpieczne dla czowieka. Posiadamy skuteczne instrumenty,
eby z nimi walczy?
Wprowadzenie
szczepie
ochronnych do profilaktyki chorb zakanych stao si przeomowym momentem w ich zwalczaniu. To dziki nim przestay nam
zagraa takie grone choroby jak
ospa prawdziwa, choroba Heinego-Medina, bonica czy tec.
Ospa kiedy dziesitkowaa spoecznoci, w ktrych si pojawiaa.
Ospa prawdziwa bya bardzo
cik chorob zakan o miertelnoci zblionej nawet do 100%,
a jednoczesnie pierwsz, ktr
udao si wyeliminowa na caym
wiecie dziki masowo i konsekwentnie prowadzonym szczepieniom ochronnym. W Polsce
ostatnie zachorowanie na t dolegliwo odnotowano w 1963 roku.
Jej wykorzenienie zostao ogoszone przez wiatow Organizacj Zdrowia (WHO) w 1979 roku.
Opanowano take chorob Heinego-Medina.
WHO ogosia nasz kontynent
wolnym od poliowirusw wywoujcych t przypado w 2002
roku. W naszym kraju ostatnie

zachorowanie stwierdzono w
1984 roku. Od trzydziestu lat nie
pojawi si kolejny przypadek nagminnego poraenia dziecicego.
Wydawao nam si jednak, e
z wieloma chorobami zakanymi poradzilimy sobie na stae.
Wzrasta jednak w ostatnich latach liczba zachorowa na odr,
ryczk czy krzytusiec.
Incydentalno wystpowania niektrych chorb zakanych
sprawia, e wiele osb zadaje sobie pytanie, czy szczepienia naley
w ogle kontynuowa. Zapominamy, e wiele z tych chorb wystpuje nadal w innych regionach
wiata. Wedug danych WHO
kadego roku 10,6 milionw dzieci umiera przed osigniciem 5
roku ycia, w tym 1,4 miliona z
powodu chorb, ktrym mona
byo zapobiec stosujc szczepienia ochronne. Najwysz umieralno notuje si w przypadku
odry, zakae Haemophilus influenzae typ B (HiB), krztuca i
tca noworodkw. Szacuje si, e
choroby zakane, ktrym mona
byoby zapobiec poprzez zastosowanie szczepie, zabijaj na wiecie kadego roku cznie 3 miliony dzieci i osb dorosych.
Polityka informacyjna w zakresie

szczepie jest jednak znacznie
intensywniejsza ni kiedy. Skd
wic niech czci osb do poddawania nim swoich dzieci?
Paradoksalnie im rzadsze
staj si choroby zakane (wanie
w wyniku stosowania szczepie
ochronnych) tym trudniejsze
staje si utrzymanie wiadomoci
o wartoci i potrzebie szczepie.
W ostatnich latach bardzo uaktywniy si tzw. ruchy antyszczepionkowe. Niektrzy rodzice nie
godz si na wstrzyknicia, powoujc si na medialne doniesienia
o szkodliwoci preparatw szczepionkowych. Do dzisiaj zdarzaj
si osoby, ktre powouj si na
badania dr Andrew Wakefielda.
Ten angielski lekarz przekonywa
w swoim artykule opublikowanym w 1998 r. w pimie The Lancet, e skojarzona szczepionka na
odr, wink i ryczk (MMR)
wywouje u dzieci autyzm. Badania epidemiologiczne nie potwierdziyadnegozwizku pomidzy MMR a autyzmem, a A.
Wakefield zosta uznany za oszusta naukowego i otrzyma zakaz
wykonywania zawodu lekarza.
Szczepionki s wic zupenie bez-
pieczne?
Preparaty
szczepionkowe
nowej generacji s coraz bezpieczniejsze. Nieustannie zreszt
trwaj poszukiwania antidotum
na kolejne choroby. Umiemy
ju przeciwdziaa zakaeniom
pneumokokom, meningokokom
i rotawirusom. Ogromnym osigniciem jest opracowanie szczepionki przeciwko onkogennym
typom wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), zakaenie ktrym
moe prowadzi do rozwoju raka
szyjki macicy.
Ale grypa wci zbiera swoje niwo.
Tak, to jeden z najwaniejszych
problemw zdrowotnych wspczesnego wiata. Ta choroba jest
grona z uwagi na atwo szerzenia si i ogromn zmienno wywoujcych j wirusw. Jest take
obarczona wysokim ryzykiem
wystpienia powika, czsto wymagajcych leczenia szpitalnego,
niejednokrotnie
pozostawiajcych po sobie konsekwencje zdrowotne do koca ycia.
Moemy jednak ubiec gryp.
Szczepi powinnimy si rokrocznie, najlepiej wczesn jesieni. Ze wzgldu na mutacje wiru-
sa grypy szczepionka przeciwko

niej jest co roku modyfikowana
i przygotowywana na dany sezon epidemiczny. Powinny o to
zadba przede wszystkim osoby
powyej 65 roku ycia, a take
chorzy na choroby ukadu krenia i oddechowego, cukrzyc oraz
astm.
***
16 padziernika w sali konferencyjnej Centrum Targowego
"Park" w Toruniu przy ul. Szosa
Bydgoska 3 odbdzie si konferencja naukowo-szkoleniowa
powicona m.in. tematyce szczepie ochronnych. Pocztek obrad
zaplanowano na godzin 11:30.
Wykady: Ruchy antyszczepionkowe szkodliwe doradztwo
niekompetentnych i Ebola.
Wielkie nieszczcie w Afryce.
Niepotrzebna panika w Polsce
wygosi niekwestionowany autorytet w dziedzinie epidemiologii
prof. dr hab. Andrzej Zieliski
z Zakadu Epidemiologii Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Pastwowego Zakadu
Higieny w Warszawie.
Lenicy troszcz
si o edukacj
DODATEK
EDUKACJA
Mechanicy na medal
Uczniowie Zespou Szk CKU
Konkurs Leny Poliglota w gimnazjum
w Cierpicach i w lasach Nadlenictwa Cierpiszewo
Uczniowie szk podstawowych i

gimnazjw naszego powiatu wiedz jak wan rol w dzisiejszym
wiecie odgrywa znajomo
jzykw obcych . 19 wrzenia
wzili oni udzia w konkursie
Leny Poliglota zorganizowanym przez Gimnazjum im. Jana
Kochanowskiego w Cierpicach i
Nadlenictwo Cierpiszewo , nad
ktrym honorowy patronat obj Kujawsko Pomorski Kurator
Owiaty. Konkurs adresowany
by do szk podstawowych i
gimnazjw.
Modsi uczestnicy wykonali
prace plastyczne o tematyce lenej
i opisywali je w jzyku angielskim
lub w niemieckim. Gimnazjalici

rozwizywali rnorodne zadania
z jzyka angielskiego i niemieckiego w wyznaczonych miejscach
lasw Nadlenictwa Cierpiszewo,
wykorzystujc wiadomoci o faunie i florze tego miejsca. Dziki
poczeniu w sposb praktyczny
wiedzy z rnych dziedzin, umiejtnoci jzykowych i wiadom
oci przyrodniczych, uczestnicy
konkursu wykorzystywali swoj
wiedz sposb praktyczny poza
murami szkoy. Cel konkursurozwijanie wrd modziey motywacji do nauki jzykw obcych-zosta osignity.
Gwnym sponsorem nagrd
w konkursie byo Nadlenictwo

Cierpiszewo , Wjt Gminy Wielka
Nieszawka, Szkoa Jzykw Obcych-EMPiK oraz lokalni przedsibiorcy. Zwycizcy otrzymali
nagrody rzeczowe, ktre wrczono
w malowniczej scenerii przy ognisku.
Nagrodzeni uczniowie ze szk
podstawowych: I miejsce Konstancja Gobiowska SP Maa Nieszawka, II miejsce Laura Frank,
Wiktoria Szablewska i Magdalena
Nowak, III miejsce Alicja Kucharska, Adrianna Fordoska i Emilia
Rygielska. W grupie gimnazjw I
miejsce zajo Gimnazjum w Turznie,
II Zesp Szkl nr 8 w Toruniu, III miejsce Gimnazjum w
Lubiczu.
Leny Poliglota jest nowatorskim pomysem na korelacj midzyprzedmiotow i
nauczanie jzykw obcych. Innowacyjna formua konkursu wymusia na uczestnikach wykorzystanie umiejtnoci jzykowych i
wiedzy przyrodniczej w praktyce-mwi pomysodawczyni kolejnej
edycji konkursu, Beata Kruczkowska, nauczycielka jzyka angielskiego gimnazjum w Cierpicach.
w Gronowie odnieli wielki sukces

podczas I Mistrzostw Polski Mechanikw
Samochodowych
Zawody odbywajce si w Bydgoszczy towarzyszyy XI Wystawie Samochodw Tuningowanych i Sportowych STS
TUNING-SHOW.
Sportowa
walka odczuwalna bya podczas
caego dnia zawodw. Towarzyszca im muzyka pynca z
samochodowych zestaww audio dodawaa rywalizacji emocji. Tych rwnie przysporzyli
uczniowie Zespou Szk CKU
w Gronowie, ktrzy, reprezentujc ASD TOYOTA Bednarscy,
zajli I i II miejsce w kategorii
samochodw osobowych indywidualnie.
Udzia w konkursie wzili
najlepsi uczniowie wyselekcjonowani drog wewntrznych
eliminacji. Do szerokiego finau
zakwalifikowao si a dziewi
druyn, rywalizujc w duecie,
oraz dziesiciu zawodnikw startujcych indywidualnie.
W tym gronie znaleli si rwnie medalici - Rafa Goembiewski i Krzysztof Laskowski,
ktrych do zwycistwa poprowadzi opiekun i nauczyciel zawodu
- Jzef Zawadzki.
Na zawodach pojawili si rywale z caej Polski. Uczniowie z
Zespou Szk Centrum Kszta-
cenia Ustawicznego w Gronowie

w zmaganiach brali udzia jako
debiutanci.
Ich starania oceniaa niezalena komisja w skadzie: dyr. Justyna Goraj (Shell Polska), dyr. Wodzimierz Piotrowski (CTPiK),
mgr in. Robert Gakowski (Shell
Polska), Anna Chabowska (autoflesz.com), red. Jacek Gackowski
(moto.bydgoszcz.pl), in. Artur
Kania (autoflesz.com) oraz red.
Krzysztof Golec, ktry by przewodniczcym jury.
Stacja serwisowa Toyoty - Haliny i Mariusza Bednarskich w
Toruniu - ktr reprezentowali
dwaj nastolatkowie, naley do
najlepszych serwisw japoskiej
marki w Polsce. Niedawno w ysomicach koo Torunia otwarto
jedn z najnowoczeniejszych stacji naprawiajcych zarwno auta
powypadkowe Toyoty (Mazdy),
jak rwnie innych marek. Dzia
lakierniczy i blacharnia to wizytwka pastwa Bednarskich.
Tak wizytwk dla uczniw
ZS CKU w Gronowie bd teraz
nagrody wywalczone w bydgoskich zmaganiach mechanikw
samochodowych
(MC)
DODATEK
EDUKACJA
Nowoczesno i tradycja w jednym

Uznana w Polsce marka, wysoki poziom ksztacenia i wykwalifikowana kadra.
To powody, dla ktrych suchacze stawiaj na studia podyplomowe na Uniwersytecie
Mikoaja Kopernika w Toruniu. Od lat ciesz si one uznaniem i popularnoci
wiadomy wybr kierunku czy
specjalnoci to pierwszy krok
do zwikszenia swoich szans
na znalezienie zatrudnienia po
ukoczeniu studiw. Rynek pracy i zapotrzebowanie na okrelone usugi wci podlegaj
dynamicznym zmianom. Naley wic uwanie je analizowa
i wci zdobywa now wiedz.
Dzi wzrasta zapotrzebowanie
na prawnikw, ekonomistw i
przedstawicieli
administracji
publicznej, ale studia podyplomowe s take ogromn szans dla chccych zmieni profil
swojej pracy, ale niekoniecznie
zawd.
Naprzeciw tym potrzebom
wychodzi Uniwersytet Mikoaja
Kopernika w Toruniu. Absolwenci tej instytucji od lat ciesz si
uznaniem pracodawcw. Chocia
zmienia si zapotrzebowanie na
dane usugi, w przypadku toruskiego uniwersytetu jedno jest
zawsze pewne - kultura organizacji i poziom nauczania stoj na
wysokim poziomie. wiadcz o
tym miejsca w rankingach uczelni wyszych, ktre potwierdzaj
uznan mark uniwersytetu. Poczenie tradycji i nowoczesnoci,
czerpanie z dowiadczenia i nowatorskie rozwizania - wanie
to wpywa na jego renom.
Szansa na nowy start
Organizowane przez Wydzia
Nauk Ekonomicznych i Zarzdzania oraz Wydzia Prawa i
Administracji UMK w Toruniu
studia podyplomowe ciesz si
popularnoci. Wykadowcami s
zarwno wybitni naukowcy, jak i
dowiadczeni praktycy. To wa-
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
ne, bo teoria - cho jest podstaw

- ma tylko pomaga w doskonaleniu umiejtnoci praktycznych.
W skad kadry naukowej wchodz
ekonomici, prawnicy, przedstawiciele sektorw gospodarki, biznesu czy administracji publicznej.
- Studia podyplomowe s
wietn form samodoskonalenia
i zarazem zdobycia dodatkowych
kwalifikacji - mwi dr Mikoaj
wicki, Prodziekan ds. Ksztacenia i Organizacji Wydziau Prawa
i Administracji UMK w Toruniu.
- To szansa dla osb, ktre pracuj w rnych zawodach, ale stosuj prawo. Studia prawnicze nie s
im potrzebne, bo s ekspertami
w innej brany, ale musz zna

regulacje prawne, umie je stosowa i wiedzie, jakie moliwoci i
ograniczenia stawiaj one przed
nimi. Studia podyplomowe daj
im te moliwo zmiany profilu
pracy, np. z inyniera na inspektora nadzoru.
Takie wyksztacenie pozwala na zdobywanie i poszerzanie
wiedzy, doskonalenie umiejtnoci oraz rozwijanie i pogbianie
kompetencji spoecznych. Oferta
ta wpisuje si doskonale w dugoterminowy model ksztacenia,
pozwalajc na rozwj w danej
dziedzinie, a take zdobycie nowych kwalifikacji zawodowych.
Studia z zakresu administracji

publicznej, postpowania administracyjnego, zamwie publicznych, prawa i porednictwa
ubezpieczeniowego, prawa handlowego czy prawa pracy to tylko niewielka cz oferty, z jak
uniwersytet wychodzi naprzeciw
oczekiwaniom przyszych studentw.
Inwestycja w przyszo
Ksztacenie
podyplomowe,
zarwno w ramach nowych, jak
i cigle doskonalonych tradycyjnych kierunkw, odpowiada na
zapotrzebowanie wspczesnego
rynku pracy. Spenia take oczekiwania jego uczestnikw - nie

tylko pracodawcw, ale rwnie
pracownikw. Tym samym zwiksza szans na wysze zarobki, bo
poczenie wiedzy i umiejtnoci
z danej dziedziny z wasnymi zainteresowaniami ma wpyw na
sukces zawodowy. Nie mona te
bagatelizowa faktu, e studia podyplomowe poszerzaj i zmieniaj postrzeganie rzeczywistoci.
- Skorzystanie z nich to dobra
inwestycja w przyszo - mwi
dr Zdzisaw Markuszewski, Prodziekan ds. Studentw Wydziau
Nauk Ekonomicznych i Zarzdzania Uniwersytetu Mikoaja
Kopernika w Toruniu. - Nigdy nie
jest za pno na zdobywanie nowej wiedzy. Rynek zachowuje si
dynamicznie, a zwikszenie kwalifikacji zawodowych podnosi
szans na utrzymanie wymarzonego stanowiska lub podjcie nowej pracy.
Uniwersytet rwnie w tym
przypadku ma niezwykle rozbudowan ofert. Chtni mog zapisa si, m.in. na studia podyplomowe w zakresie rachunkowoci,
organizacji i zarzdzania dla kadr
kierowniczych czy pozyskiwania i
zarzdzania funduszami unijnymi. Majc pewno, e wiedz t
przekae im wykwalifikowana kadra praktykw, suchacze mog z
nadziej patrze w przyszo.
Studia podyplomowe mog
by dla nich przepustk do kariery, gdy wybieraj je z pen wiadomoci. Nie ma zagroenia zej
oceny swoich aspiracji i pragnie.
To bilet w jedn - lepsz stron.
DODATEK
EDUKACJA
Kolejne szkoy niepotrzebne

O szkolnictwie zawodowym, jego pozycji w systemie ksztacenia i dostosowywaniu oferty
do rynku pracy, ze Zbigniewem Piotrowski, dyrektorem Zespou Szk, CKU w Gronowie, rozmawia Tomasz Wicawski
Ma pan due dowiadczenie zwizane ze szkolnictwem zawodowym. W jakim jest ono stanie na
terenie powiatu toruskiego?
Sdz, e kondycja szkolnictwa
zawodowego na terenie naszego
powiatu jest bardzo dobra. Jest
to zasuga organu prowadzcego,
czyli powiatu toruskiego, ktry
nie szczdzi pienidzy i wysiku,
aby dba o dobr kondycj Zespou Szk, CKU w Gronowie i
Zespou Szk w Chemy. Powiat
wiele inwestuje w doksztacanie
nauczycieli, popraw bazy ksztacenia dofinansowujc wyposaenie pracowni oraz pozyskujc
ogromne kwoty z projektw unijnych. Porwnujc nasze wyposaenie w stosunku do innych powiatw jestemy w czowce, a w
niektrych zawodach, np. technikum mechanizacji rolnictwa na
pewno na pierwszym miejscu.
Czy zmiany w systemie edukacji i
przejcie do modelu stawiajcego
na nauk oglnoksztacc byo
suszne?
Pastwo polskie na przeomie
wiekw wprowadzio reform systemu szkolnictwa polegajc na
powstaniu nowego typu szkoy
- gimnazjum. Spowodowao to
zmiany jakociowe, polegajce na
upowszechnieniu dostpnoci wyksztacenia redniego. Planowano
gistykw. Modzie z tych terenw

chtnie uczy si rwnie w liceum
oglnoksztaccym. Nie stroni od
wysiku fizycznego.
Dyrektor CKU w Gronowie z atwoci pozyskuje fundusze

unijne.
likwidacj technikw i w niektrych wojewdztwach to uczyniono. Szkolnictwo ponadgimnazjalne zmienio swego gestora.
Organami prowadzcymi stay si
powiaty i powiaty grodzkie. Cz
wrcz pozbya si bazy, std wiele
szk znalazo si w zapaci. Jednak pracodawcy upomnieli si o
swoje, zaczli domaga si reform
szkolnictwa zawodowego. Dzisiaj
wszyscy uwaaj, e rozwj szkolnictwa zawodowego jest potrzebny, aby kraj mg si rozwija.
Czy modzie z terenw wiejskich
ma moliwo korzystania z szero-
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
kiej oferty ksztacenia w rnych

zawodach? Przecie nie kady zostanie politologiem, socjologiem
czy historykiem
Nasza
szkoa
przyjmuje
uczniw z terenw wiejskich.
Stwarzamy im moliwo zdobycia zawodw robotniczych oraz
na poziomie technikum. Ksztacimy mechanikw samochodowych, mechanikw-operatorw
pojazdw maszyn rolniczych,
technikw: mechanizacji rolnictwa, pojazdw samochodowych,
informatykw, hotelarstwa, ywienia i usug gastronomicznych, lo-
Wejcie do Unii Europejskiej poprawio sytuacj szk zawodowych? Czy moliwo realizacji
programw wymiany modziey i
innych realizowanych w caej Europie wpyna na jako ksztacenia
Jako szkoa i powiat wykorzystujemy wszystkie moliwoci
pozyskania funduszy z Unii Europejskiej. Piszemy i realizujemy
projekty wspomagajce uzyskanie przez naszych uczniw nowych wiadomoci i umiejtnoci.
Wielu naszych uczniw uzyskao
ksieczk spawacza, uprawnienia operatora koparko-adowarki, operatora wzkw widowych
dziki temu stali si konkurencyjni na rynku pracy wanie
dziki Unii. W ramach projektw
Leonardo da Vinci, a teraz Erasmus+, nawizalimy wspprac
ze szkoami w: Belgii Eupen,
Niemczech Regensburg, na Wgrzech Budapeszt i w Finlandii
Keuda. Dziki tej wsppracy
dokonalimy wymiany modziey
i zbudowalimy silnik Stirlinga, a
z Finlandii przywielimy doskona organizacj ksztacenia zawodowego.
Widzi pan potrzeb powstawania

kolejnych szk zawodowych w
naszym powiecie? Maj one racje
bytu?
Ze wzgldu na ni demograficzny oraz ogromny potencja Torunia powstanie kolejnych szk,
poza istniejcymi, uwaam za bezcelowe. Nie maj one racji bytu.
Natomiast istniejce powinny monitorowa rynek pracy wsplnie z
Urzdami Pracy aby odpowiada
na potrzeby gospodarki.
Co jest najwiksz bolczk szk
zawodowych?
Najwikszym problemem jest
pozyskanie modej kadry nauczycielskiej do ksztacenia w zawodach, szczeglnie mechanicznych i
elektronicznych oraz zapewnienie
najnowszego wyposaenia. Pace
nauczycieli s duo nisze ni w
przemyle. Mody inynier zarobi w zakadzie pracy duo wicej.
I nie jest prawd, ze nauczyciel
pracuje mniej ni 40 godzin. Wyzwaniem dla szk jest wdroenie
nowej podstawy ksztacenia zawodowego w zawodach reform,
ktr wdraamy od wrzenia 2012
r. Ta reforma podzielia zawody na
kwalifikacje. Jeden zawd to czsto trzy kwalifikacje. Ucze zdaje
w sumie 6 egzaminw, co dezorganizuje prac samych szk.
DODATEK
EDUKACJA
Konkretny zawd gwarancj pracy

W dzisiejszych czasach studia wysze niekoniecznie pozwalaj na prac w wyuczonym
zawodzie. Coraz wicej modych osb decyduje si na zdobycie wyksztacenia w szkole policealnej
Dzisiejszy, nieatwy, rynek
pracy charakteryzuje si du
zmiennoci i dynamicznoci. Od kilkunastu lat, dominujc form ksztacenia
modziey byo ksztacenie
oglne, przygotowujce do
kontynuacji edukacji na studiach wyszych.
Taki model ksztacenia
sprawdza si jednak tylko w
pierwszych kilkunastu latach,
po reformie ustrojowej. To, co
charakteryzuje dzisiejszy rynek pracy, to nadwyka osb
z wyksztaceniem wyszym.
Obecnie specjalici z zakresu
rynku pracy zgadzaj si, co
do tego, e studia wysze nie
gwarantuj znalezienia zatrudnienia, gdy brakuje specjalistw z wyksztaceniem
zawodowym. Raport WUP na
temat zawodw deficytowych i
nadwykowych w roku 2013 w
wojewdztwie kujawsko-pomorskim rwnie potwierdza
fakt, e najbardziej poszukiwane przez pracodawcw s
osoby z konkretnym tytuem
zawodowym i odpowiedni
praktyk. Ronie zapotrze-
bowanie zwaszcza na zawody opiekucze oraz zwizane

z bran medyczn (technik
masaysta, asystentka stomatologiczna). Dlatego te coraz
wicej modych ludzi skania
si ku ksztaceniu w szkoach
policealnych, ktre nie tylko
oferuj zdobycie poszukiwanego na rynku zawodu, ale

rwnie bezpatne ksztacenie przez dowiadczon kadr
specjalistw.
Szkoy policealne to rwnie lepszy wybr dla osb
ju funkcjonujcych na ryn-
ku pracy, ktre chc si przekwalifikowa, nauka bowiem

najczciej trwa krcej ni na
studiach wyszych i gwarantuje uzyskanie uprawnie do
wykonywania zawodu. Coraz
czciej zdarza si rwnie,
e modzi cza nauk na stu-
diach ze szko policealn, zyskujc tym samym przewag

nad innymi absolwentami.
Jak jednak wybra odpowiedni szko policealn?
Przede wszystkim trzeba zwrci uwag czy oferta danej placwki stanowi odpowied na
zapotrzebowanie rynku pracy oraz jak dugo dana szkoa
funkcjonuje. Dowiadczenie
szkoy gwarantuje bowiem
nie tylko odpowiedni poziom
ksztacenia ale rwnie fakt,
e jej dyplom bdzie bardziej
ceniony przez pracodawcw.
Jedn ze szk najduej funkcjonujcych w naszym wojewdztwie s szkoy policealne
FAMA, ktre od prawie 20 lat
swoj ofert odpowiadaj na
zapotrzebowanie rynku pracy. Niewtpliwie tak dugie
dowiadczenie jest gwarancj
najwyszej jakoci kadry oraz
doskonale wyposaonych pracowni specjalistycznych.
Warto wic ju teraz zainteresowa si swoj przysz
karier zawodow, gdy liczba
miejsc w szkoach jest ograniczona.
DODATEK
EDUKACJA
Licealici pod skrzydami UMK

Organizacja Midzynarodowego Spotkania Matematycznego bdzie pierwszym
w tym roku szkolnym efektem wsppracy klas IV Liceum Oglnoksztaccego w Toruniu
z patronami - dziekanami Uniwersytetu Mikoaja Kopernika
Micha Ciechowski
Dziekan Wydziau Nauk Ekonomii i Zarzdzania toruskiego
Uniwersytetu Mikoaja Kopernika obj patronatem program
edukacji w klasie o profilu ekonomicznym IV Liceum Oglnoksztaccego w Toruniu. Renomowana placwka ju od ponad
p wieku wsppracuje z Wydziaem Matematyki i Informatyki. Wkrtce rwnie pozostae
klasy zdobd swoich opiekunw.
Momentem
zacieniajcym
wspprac pomidzy uniwersytetem a liceum bdzie uroczysto
pasowania uczniw klas pierwszych, na ktre zaproszeni zostali
dziekani z UMK - przyszli patroni
klas. Wydarzenie to odbdzie si
13 padziernika podczas szkolnych obchodw Dnia Edukacji
Narodowej.
- Wsparcie merytoryczne,
wsplne warsztaty zajciowe
oraz spotkania z uniwersyteckimi profesorami pozwoli naszym
uczniom na zdobycie szeroko
pojtej wiedzy, moliwa jest ona
tylko dziki takiej wanie wsppracy - mwi Magorzata Biaek,
dyrektorka IV Liceum Oglno-
ksztaccego w Toruniu. - Patronaty, ktrych podjli si toruscy

dziekani, daj nam - uczniom
oraz placwce - wikszy wachlarz
moliwoci dydaktycznych.
Liceum korzysta ju z nich
ponad p wieku. W latach 60.
podjo wspprac z Wydziaem
Matematyki i Informatyki, za od
trzech lat wsppracuje z Wydziaem Politologii i Stosunkw Midzynarodowych. Ten drugi swoim
patronatem obj klasy o profilu
humanistycznym. W planach IV
LO znajduje si take podpisanie
porozumienia z pozostaymi jednostkami uniwersyteckimi.
- Wsppraca z UMK w edukacji modziey jest dla nas bardzo wana - dodaje Magorzata
Biaek. - Dziki temu chcemy da
moliwo poznania szerokiego
spektrum dziedzin nauki, dajc
tym samym modziey szans na
wybranie wymarzonego kierunku
studiw.
Oficjalna wsppraca z Wydziaem Nauk Ekonomicznych i
Zarzdzania rozpocza si wraz z
nowym rokiem szkolnym. Jednak
przez ostatnie lata licealici mieli rwnie okazj bra udzia w
zajciach organizowanych przez
profesorw i wykadowcw to-
ruskiej uczelni. Pod ich czujnym

okiem uczestniczyli w wielu konkursach ekonomicznych. Oprcz
tego w liceum odbywa si program
Miniprzedsibiorstwo,
gdzie teoria powizana bya z nauk praktyczn.
- Po sukcesie poprzednich
warsztatw
postanowilimy
wsplnie z Wydziaem Matematyki i Informatyki zorganizowa
Midzynarodowe Spotkanie Matematyczne, patronowa mu bd
marszaek wojewdztwa Piotr
Cabecki, kujawsko-pomorski kurator owiaty Anna ukaszewska
oraz prezydent Torunia Micha
Zaleski - komentuje Magorzata
Biaek. - Warsztaty podzielone
zostan na dwa dni - dla uczniw
i dla nauczycieli.
Zajcia, w ktrych licealici
porozmawiaj o matematyce, poprowadz absolwenci i przyjaciele
IV LO. Na warsztatach pojawi
si gocie z Wielkiej Brytanii,
Francji czy Niemiec. Uczniowie
dowiedz si wielu ciekawostek i
poznaj interesujce rozwizania
matematycznych problemw.
- W Instytucie Matematyki i
Informatyki zorganizujemy spotkanie pod nazw O matematyce
z rnych stron wiata - mwi dyrektorka IV LO. W pierwszym
dniu gwnymi uczestnikami

bd uczniowie, w drugim wraz
z nauczycielami porozmawiamy o
metodyce nauczania oraz samym
procesie przekazywania wiedzy.
Wanie na 8 padziernika bardzo
serdecznie zapraszam wszystkich
matematykw ze szk z naszego
regionu.
Warsztaty dla uczniw odbd si 7 padziernika o godzinie
10.00 w Instytucie Matematyki
i Informatyki w Toruniu. Dzie
pniej o godzinie 11.30 w IV Liceum Oglnoksztaccym bdzie
miao miejsce otwarte spotkanie
nauczycieli z zaproszonymi gomi.
Toruskie liceum od lat przykada du wag do edukacji
swoich uczniw. Wanie dlatego
do koca wrzenia zostan podpisane umowy z kolejnymi wydziaami Uniwersytetu Mikoaja
Kopernika. Dziki temu specjalistycznym patronatem objte maj
by klasy z pozostaych profili. We
wspprac wczy si rwnie
Collegium Medicum z Bydgoszczy, ktrego dziekani patronowa
bd klasom o profilu medycznym.
DODATEK
BUDOWLANY
MECENAS DODATKU
Rosn jak grzyby po deszczu

W 2016 roku na terenie gminy Lubicz ma dziaa 30 placw zabaw.
Inwestycja w infrastruktur dziecic zwraca si w przyszoci
Tomasz Wicawski
Najmodsi musz mie miejsce
do odpoczynku i zabawy. Ju
nie tylko w miastach mog korzysta z atestowanych urzdze. W kadym soectwie wiedz, e ich pociechy take lubi
hutawki, drabinki i zjedalnie.
W gminie Lubicz w ostatnich
5 latach wybudowano 24 nowe
place zabaw, z czego 20 powstao z udziaem rodkw unijnych.
Teraz wadze zamierzaj skorzysta z ostatniej szansy na unijne
dotacje na ten cel.
- Czerpiemy z unijnych dotacji ile si tylko da - mwi Marek
Olszewski, wjt gminy Lubicz Niedawno ogoszono ostatni nabr z funduszy na lata 2007-2013,
oczywicie nasz urzd zoy stosowny wniosek.
Tym razem dotyczy on bdzie dwch duych placw zabaw dla Lubicza Dolnego i Zotorii.
- W naszej miejscowoci, ktr zamieszkuje ponad 3 tysice
mieszkacw, s co prawda dwa
place zabaw, ale w czci miejscowoci pooonej bliej Torunia takiej infrastruktury nie ma
W gminie Lubicz place zabaw s za kadym rogiem.
- mwi Ryszard Korpalski, radny

z Lubicza Dolnego. - Sotys zaproponowaa lokalizacj w rejonie ulicy Lenej.
Wodarz soectwa cieszy si z
takiego rozwizania.
- Bdzie duy plac zabaw i siownia zewntrzna - mwi Alicja
Zieliska. - Mieszkacy wiele
FOT. UKASZ
PIECYK
razy zgaszali potrzeb zbudowania takiego miejsca wanie

w tej lokalizacji. Do najbliszego
placu w swojej wsi maj prawie
500 metrw. To dua wie, wic
ma due potrzeby.
Drugi plac zabaw powstanie w Zotorii. Tu take ju od
ponad 5 lat funkcjonuje jedno
miejsce do zabawy dla dzieci,

nieopodal szkoy
- To stanowczo za mao mwi radna Maria Baszczyk.
- Przekonalimy wjta, e potrzebne jest drugie takie miejsce.
Tym razem budowa bdziemy
na zbiegu ulic Lipowej i Lenej.
Miejsce zyska nowe walory
estetyczne.
- Obecnie jest tam skadowisko materiaw do budowy
gminnych drg - mwi Marek
Olszewski. - Teraz teren ten zostanie uprztnity, a powstanie
w tym miejscu duy plac zabaw
wraz z siowni zewntrzn.
Mieszkacy nie kryj zadowolenia z takiego obrotu spraw.
- Bdzie mona zadba o kondycj, a jednoczenie nie traci
dzieci z oczu - mwi mieszkaniec ul. 8 marca. - Poczenie
przyjemnego z poytecznym bdzie atwiejsze. Najmodsi wrc
do domu zadowoleni, a rodzice
mile zmczeni. To dobre rozwizanie.
Place zostan wybudowane
do koca kwietnia 2015 roku.
- Mylimy o kolejnych miejscach rekreacji i wypoczynku
- dodaje wjt. - Trwaj prace dokumentacyjne dla kolejnych takich miejsc m.in. w Gronwku,
Grbocinie i Lubiczu Grnym.
Rozbudujemy te istniejce ju
obiekty tego rodzaju.
Warto przypomnie, e niedawno oddano do uytku boisko
wielofunkcyjne przy Szkole Podstawowej w Lubiczu Dolnym.
Budowana jest take sala gimnastyczna w Zotorii.
- Wszystkie inwestycje musz i ze sob w parze - mwi
Hanna Anzel, przewodniczca
Rady Gminy Lubicz. - Dbamy
zarwno o infrastruktur edukacyjn, jak take rekreacyjn.
Tego rodzaju projekty nie s
efektowne, ale niezwykle efektywne. Nie mona sobie zrobi
przy nich zdjcia, bo nie s monumentalne, ale ich uyteczno
dla lokalnej spoecznoci jest nie
do zakwestionowania. W naszej
gminie osiedla si wiele osb,
ktre yy w miecie. Musimy zapewni komfort im, a take ich
dzieciom.
Urzd Gminy ju czeka na
uruchomienie nowych rodkw
z budetu Unii Europejskiej na
lata 2014-2020. Pienidze ze rde zewntrznych powinny jeszcze bardziej wpyn na zmian
krajobrazu naszych wsi.

MECENAS DODATKU
DODATEK
BUDOWLANY
Niech ciepo bdzie z wami

Zanim na dobre rozpocznie si sezon grzewczy, sprawdmy, czy nie warto
zrobi rachunku sumienia zeszorocznych zakupw i przyjrze si aktualnym ofertom
W zeszym sezonie twoja
rodzina zmarza w domu?
W czasie zakupw krlowaa zasada, e im taszy tym
lepszy? Warto wzi pod
uwag kilka czynnikw, ktre wpywaj na temperatur
w mieszkaniu, zanim zrobi si naprawd zimno. By
moe to wina kaloryfera lub
kota centralnego ogrzewania. Kade urzdzenie musi
by dostosowane do twojego
mieszkania.
rednia warto grzewcza
dla grzejnikw, ktr przyjmuje si dla lokali mieszkalnych,
to ok. 100 W na m2. Zanim
jednak zajmiemy si zakupami, warto wszystko dokadnie
przeliczy.
- Powierzchnia mieszkania
to na pewno bardzo wana
sprawa, ale realne rozchodzenie si ciepa wskae nam take
kubatura lokalu radzi Anna
Cegielska z marketu budowlanego Castorama. Wysoko
pomieszcze jest bardzo wana. Pamitajmy, e to wanie
gorce powietrze unosi si do
gry, a zimne pozostaje z nami
przy pododze.
Taniocha odpada
Do tego dochodzi kwestia
solidnego ocieplenia i odpowiednio szczelne okna. To
pozwoli, aby wyprodukowane
przez nasz instalacj grzewcz ciepo nie uciekao na zewntrz. Najczstszym bdem
w kadym pokoju niezalenie

od tej, ktra jest na kotle.
Spor popularnoci w
azienkach cieszy si take
ogrzewanie podogowe. Wybr midzy jego rodzajami
zaley w duej mierze od tego,
gdzie mieszkamy.
- Dla wacicieli domkw
jednorodzinnych najlepszym
rozwizaniem bdzie wykorzystanie ogrzewania wodnego, wykonanego za pomoc
instalacji pex - wyjania Anna
Cegielska z Castoramy. - Sprawa komplikuje si w blokach
mieszkalnych. Tutaj pozostaje
nam tylko ogrzewanie elektryczne, ale naley je traktowa tylko jako dodatek.
Kotowanie temperatury
Anna Cegielska do ogrzewania domw jednorodzinnych poleca koty centralnego ogrzewania.
Wybr uzaleniony jest tylko od tego, na jak duej wygodzie nam zaley
jest take sugerowanie si cen.

- Czsto mamy klientw,
ktrzy na wybr kaloryfera
patrz pod wzgldem kosztw lub jego wielkoci odpowiadajcej wymiarom ciany
pod parapetem mwi Anna
Cegielska. To bd, bo nie
zawsze caa powierzchnia
urzdzenia produkuje ciepo.
Nagle si okazuje, e grzejnik, ktry mia nam zapewni
komfort, staje si nietrafionym
zakupem.
Boso przez mieszkanie

Specyficznym
pomieszczeniem do ogrzewania s
azienki. Tutaj zaley nam
szczeglnie na tym, aby temperatura zapewniaa nam
komfort zwaszcza po wyjciu
z wanny lub kabiny prysznicowej.
- azienki to pomieszczenia o duej wilgotnoci, wic
warto zainteresowa si odpo-
FOT. UKASZ
PIECYK
wiednimi materiaami - uwaa

Anna Cegielska. - Jeli chodzi
o grzejniki, to warto zainwestowa w urzdzenia drabinkowe. S zazwyczaj emaliowane, dziki czemu unikniemy
rdzy. Poza tym s estetyczne
i praktyczne, bo moemy powiesi na nich wilgotne rzeczy.
Przed wyborem grzejnika
warto przyjrze si take jego
zaworom z gowic termostatyczn. Dziki temu bdziemy
mogli regulowa temperatur
Nad tym wszystkim powinien czuwa dobrej jakoci kocio centralnego ogrzewania.
Tutaj wyznacznikiem jest zasobno naszego portfela. Moemy pozwoli sobie na urzdzenia, ktre bd wymagay
kontroli zaledwie co kilka dni.
- Na to pozwalaj koty z
podajnikiem i sterownikiem
elektrycznym - dodaje Anna
Cegielska. - Razem z pomp
nadmuchow powoduje to, e
materia grzewczy wystarczy
dosypa nawet raz na 4 dni. W
ofercie mamy take mniejsze
modele. Niektre ceny w tym
sezonie s rekordowo niskie.

MECENAS DODATKU
DODATEK
BUDOWLANY
Okna szanujce twj pienidz

O trendach w stolarce PCV, zbliajcych si dyrektywach Unii Europejskiej
dotyczcych energooszczdnoci i nowatorskich rozwizaniach, z in. Monik Kowalsk,
doradc handlowym firmy Altom, rozmawia Marcin Tokarz
Oferta Altomu wzbogacia si
o nowy, energooszczdny model okien. Co go wyrnia?
Od lat zajmujemy si produkcj okien z PCV i aluminium. Dotychczas najczciej
wykorzystywalimy profile ze
standardowymi piciokomorowymi skrzydami i ramami,
jednak teraz otwieramy si na
nowe rozwizania. Mamy ju
w swojej ofercie okna o najwyszym standardzie, nagrodzone na targach Premium
Energo, obecnie wprowadzamy nowy produkt o nazwie
Prestige. Tutaj skrzydo skada
si z szeciu komr, tak samo
rama. Konstrukcja tego typu
znacznie lepiej trzyma ciepo.
Mona wkada do niej pakiety dwu- i trzyszybowe. Oczywicie ten drugi wpywa na
popraw moliwoci termicznych. Co wicej, s w stanie
sprosta nadchodzcym standardom.
Ma pani na myli nowe dyrektywy Unii Europejskiej?
Dokadnie tak. Zgodnie z
nimi od stycznia 2017 roku
warto wspczynnika przenikalnoci cieplnej dla wszystkich produkowanych okien
bdzie musiaa wynosi maksymalnie 1,1. W zwizku z tym,
nasze standardowe profile ju
go nie speni, nawet w pakiecie trzyszybowym. Majc to na
uwadze, szukamy nowych roz-
szczeglny sposb...
Niekoniecznie. Zazwyczaj
oferujemy standardowy monta, ale istnieje rwnie opcja
montau ciepego, ktry
wpywa na popraw wspczynnikw dla caego domu
pasywnego. Polega on na wykorzystywaniu dodatkowych
folii paroizolacyjnych od wewntrz i paroprzepuszczalnych
na zewntrz ramy okiennej.
Owszem, to rozwizanie wie si z pewnymi kosztami, ale
jednoczenie bdzie procentowa w przyszoci.
Oferta Altomu wzbogaci si w padzierniku o nowe, energooszczdne okna Prestige.
wiza, gotowych dostosowa

si do zbliajcych si zmian
ju teraz.
Czy klienci nadaj za panujcym ostatnio trendem ekonomicznych rozwiza?
Nie zawsze, co ubra mona w sowa - nie sta nas na
tanie rzeczy. Czsto klienci
prosz o jak najtasze okna z
myl, e zaoszczdz pienidze. Rzeczywicie tak bdzie,
ale tylko w danej chwili. Z
kolei produkty takie jak Prestige, z racji swojej energoosz-
czdnoci, pozwol zachowa

wicej zotwek w duszej
perspektywie. Ich waciwoci
przekadaj si na mniejsze
zuycie energii potrzebnej do
ogrzania domu. W zimie lepiej
zachowuj ciepo wntrza, za
w lecie zapewni przyjemny
chd bez koniecznoci zakupy
drogich klimatyzatorw. Efekt
ten uzyskamy dziki pakietowi trzyszybowemu i szeciu
komorom, ktrymi dysponuje
model Prestige.
Laik mgby pomyle, e we-
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
wntrzne zmiany w budowie

okien prowadz i do zewntrznych...
Nie w oknach Prestige, ktre rysuj si w klasycznych,
prostych liniach. Wygldaj
jak standardowe, cho oferuj
bardziej zaawansowane moliwoci. To ich wielki atut. Zaley nam na sprzeday produktw zarwno funkcjonalnych,
jak i dopracowanych wizualnie.
Domylam si, e takie okna
musz by montowane w
Do kogo kierujecie swoj ofert?

Ostatni czas pokaza, e
mamy klientw zarwno indywidualnych zamieszkujcych domy jednorodzinne
oraz bloki, jak i wrd firm
wykonujcych u nas stolark
PCV i aluminium. Z czystym
sumieniem mog powiedzie,
e jestemy w stanie sprosta
wszelkim oczekiwaniom. Zawdziczamy to przede wszystkim indywidualnemu podejciu do kadego okna, a co za
tym idzie do kadego klienta
osobno. Z ofert modelu Prestige wchodzimy w padzierniku, ale ju teraz zapraszamy
do siedziby Altomu mieszczcej si w Toruniu przy ul. Polnej 11A na pyszn kaw i rozmow o naszych produktach.

MECENAS DODATKU
DODATEK
BUDOWLANY
W dniach 27-28 wrzenia 2014 roku w godzinach od 10.00 do 17.00
w Centrum Targowym PARK w Toruniu przy ul. Szosa Bydgoska 3 odbd si

Toruskie Targi Nieruchomoci. Organizatorem imprezy s Targi Toruskie Sp. z o.o.
Na Targach swj udzia zapowiedzieli deweloperzy, biura obrotu
nieruchomociami, pracownie
projektowe, instytucje ubezpieczeniowe, firmy wyposaenia
wntrz oraz banki.
Targi Nieruchomoci to doskonae miejsce na poznanie penej oferty rynku nieruchomoci z
Torunia i okolic oraz moliwo
sprawdzenia zdolnoci kredytowej i uzyskania pomocy prawnej.
Patronat Medialny nad Targami sprawuj: TV Toru, Radio
Zet Gold, TV Petrus, Teraz Toru,
Nowoci, DMI Media.
Firma ubezpieczeniowa ING
Usugi Finansowe, zaprezentuje
nowoczesne rozwizania z obszaru ubezpiecze yciowych. W
ofercie znajdziecie Pastwo rwnie odpowiednie oferty dla siebie oraz prowadzonej przez siebie
dziaalnoci gospodarczej i pracownikw.
Firma Willa Developer Sp.
z o. o. Sp. K. zaprezentuje now
jako wykoczenia budynkw
wielomieszkaniowych pod nazw
Piernikowe Osiedle.
Firma PUDLEX przedstawi
nowe ciekawe wzory ekskluzywnych tapet. Owietlenie cieszce
si nowoczesnym designem, jak
i rwnie lampy w stylu woskim
oraz doskonae elementy do wy-
koczenia tzw. sztukateria, ktra zainspiruje Pastwa i pozwoli

stworzy wasne niesamowite
wntrza.
Firma Viba Engineering zaprezentuje nowo powstajce osiedle domw jednorodzinnych Willowa Polana w Osieku nad Wis.
W projekcie osiedla przewidziano
budow 17 domw wg dwch projektw cznie z ca infrastruktur.
W ofercie firmy AEGON
znajdziecie Pastwo programy
lokacyjne, budowy kapitau, zabezpieczenia emerytalnego i
ubezpieczenia.
Firma Budlex podczas targw
zaprezentuje ofert mieszka na
osiedlu Sielanka przy ul. Brzoskwiniowej, w urokliwym miejscu, z dala od wielkomiejskiego
zgieku, blisko lasu, a take ofert
mieszka na osiedlu Winnica przy
Szosie Lubickiej. Wanie wystartowaa realizacja kolejnego, sidmego budynku.
Toruskie TBS Sp. z o. o.
przedstawi najnowsz ofert budowanych mieszka na wynajem.
Na stoisku serwisu internetowego otoDom.pl dowiedz si
Pastwo jak znale wymarzon
nieruchomo spord miliona
ofert dostpnych w internecie
oraz pozna nowe aplikacje mo-
bilne otoDom.
Firma PRYZMAT zaprezentuje szalenie modne, estetyczne
fototapety oraz panele szklane,
ktre s w dzisiejszych czasach
nieodzownym elementem wykoczeniowym w kadym mieszkaniu. Panele szklane s wykorzystywane m. in. jako elementy drzwi
szaf przesuwnych, drzwiczek do
szafek, elementy dekoracyjne w
kuchni, azience zamiast pytek
ceramicznych oraz dekorw.
Firma PRES przedstawi plany
realizacji dwch, nowych toruskich inwestycji: Sosnowy Las
oraz "Centropolis". Pierwsza z
nich umiejscowiona wrd istniejcych zasobw lenych, druga zlokalizowana w ssiedztwie
Starego Miasta, bd stanowi nie
lada gratk na toruskim rynku
mieszkaniowym.
Firma MARBUD zaprezentuje
3 nowe osiedla mieszkaniowe:
- osiedle Toruskie Zawile,
ul. Strzaowa 13; 15 nowoczesnych
budynkw o niskiej zabudowie,
z windami, z miejscami parkingowymi i piwnicami pod budynkami; ceny mieszka kwalifikuj
je do programu ,,Mieszkanie dla
Modych"
- osiedle Brzozowa Aleja, ul.
Poznaska 182, 2 budynki, trzypitrowe, z windami, z miejscami
parkingowymi i piwnicami pod

budynkami; ceny mieszka kwalifikuj je do programu ,,Mieszkanie dla Modych"
- osiedle domw wolnostojcych Zielone Wzgrze w Rankowie, nowy projekt domw
dwu rodzinnych, z dziak, garaem, tarasem, powierzchnie domw kwalifikuj je do programu
,,Mieszkanie dla Modych"
Firma Pol-House S.T. podczas
targw przedstawi Pastwu domy
jednorodzinne w zabudowie bliniaczej oraz szeregowej w Toruniu.
Deweloper LEM-BUD zaprezentuje now ofert mieszka na
osiedlu JAR - Sosnowa Polana.
Mieszkania speniaj wymogi
programu MDM.
Miasto Toru przedstawi
atrakcyjn ofert dziaek pod
domki jednorodzinne. Dziaki na
Osiedlu Rudak B ju od 15.000 !
Firma Group Housing Development zaprezentuje kompleks
nowoczesnych, ergonomicznych i
tanich domw jednorodzinnych.
Osada Lubiana - z szybkim dojazdem do Torunia i Bydgoszczy,
z dostpem do sklepw, urzdw
i szk.
Euro Bank S.A. przedstawi
Pastwu na swoim stoisku specjalny kredyt targowy Niski
procent na targach. Unikaln

moliwo skorzystania z oferty
kredytu hipotecznego na promocyjnych warunkach bd mieli
tylko uczestnicy Toruskich Targw Nieruchomoci.
Szczegy oferty, opaty i prowizje oraz Regulamin promocji
Niski procent na targach dostpne bd na stoisku targowym
banku, w placwkach oraz na
www.eurobank.pl.
Firma Renova Developer dla
Klientw, ktrzy zdecyduj do
koca padziernika 2014 r. zakupi nieruchomo bdc w ofercie przedstawianej na Targach,
otrzymaj kupon na bezpatne
wykonanie okrelonych prac wykoczeniowych na zakupionej
nieruchomoci.
Calor Developer Firma Ciepownicza Calor Sp. z o.o. i
Wsplnicy Sp. komandytowa
przedstawi najnowsz inwestycj
zlokalizowan w centrum Torunia. Nazwa inwestycji Robinia, ul.
Gaczyskiego 40A.
Firma URBASKI zaprezentuje nowoczesne mieszkania w
najlepszych lokalizacjach w Toruniu.
Wrd Klientw Firmy zostan
rozlosowane Vouchery do BULWAR SPA i Restauracji BULWAR.

MECENAS DODATKU
DODATEK
BUDOWLANY
Wymarzony dom w zasigu rki

Marzysz o swoim domu w spokojnej okolicy, ale jednoczenie blisko centrum? Takie warunki
speniaj domy na Osiedlu Lena Enklawa w miejscowoci Cegielnik, 8 km od Torunia
Wysoka jako uytych materiaw, energooszczdno, nowoczesny design, funkcjonalno
oraz przystpna cena to tylko
niektre z cech domw, ktre
buduje firma WRC DOMY.
- Wiemy, e kupno domu to
inwestycja na wiele lat i jedna
z najwaniejszych yciowych
decyzji mwi Szymon Karwaszewski, waciciel firmy deweloperskiej. - Dlatego oprcz doskonaej lokalizacji zadbalimy o to,
aby wspomc naszych klientw
na kadym etapie prac: od starania si o kredyt, po budow i wykoczenie wymarzonego domu.
Obecnie mamy do zaoferowania dwie lokalizacje: kameralne
osiedle Lena Enklawa, czyli 10
domw na przepiknej polanie
otoczonej lasem w miejscowoci
Cegielnik przy ulicy Lawendowej
oraz Domy pod Olchami w Toruniu przy ulicy Nieszawskiej.
Co wyrnia nasz ofert?
- Dugo musiabym wymienia
umiecha si szef firmy Szymon
Karwaszewski. Na pewno nowoczesny a zarazem przyjazny
i funkcjonalny design, nieczsto spotykane, a bardzo wygod-
ne rozwizania architektoniczne
i projektowe, pikne otoczenie, doskonay dojazd do centrum, dua
dziaka, jako wykorzystanych
materiaw i wysoki poziom wykonania, oczywicie nie mog nie
wspomnie o tym, co wielu klientw interesuje najbardziej: niewygrowana cena. Dom na Osiedlu
Lena Enklawa, o powierzchni
145 m z garaem, wraz z 1000-metrow dziak kupimy ju za
430 000 zotych brutto.
Z kolei dla osb, ktre chc

mieszka w samym Toruniu,
przygotowujemy Domy pod Olchami. Od kiedy Toru ma drugi
most, lewobrzena cz miasta
staa si atrakcyjnym miejscem
do zamieszkania z powodu duej
liczby terenw zielonych.
Przy Nieszawskiej oferujemy
domy na dziakach 1000m lub
800m (istnieje moliwo ich
poczenia) z doskona komunikacj do centrum (w pobliu
przystanek autobusowy) i rozwinit infrastruktur cieek rowerowych.

- Co jeszcze mgbym powiedzie o naszych domach? - zastanawia si Karwaszewski. - Myl,
e warto wspomnie o udogodnieniach, ktre zapewniamy
m. in. instalacji wodno-kanalizacyjnej z ekologiczn oczyszczalni ciekw, kompletnym alarmie
z powiadomieniem i systemem
antynapadowym, funkcjami inteligentnego domu, czy instalacji centralnego odkurzacza wraz
z jednostk centraln oraz z akcesoriami do sprztania. Naley
pamita o energooszczdnoci
naszych domw.
Dbajc o zadowolenie i portfel naszych Klientw, podjlimy
wspprac z kilkoma firmami
z Torunia, ktre mieszkacom
naszych domw oferuj specjalne
rabaty. Program Partnerski w tej
dziedzinie jest naszym autorskim
pomysem i jestemy przekonani,
e zadowoli wszystkich, ktrzy
zdecyduj si zamieszka na Osiedlu Lena Enklawa lub w Domach
pod Olchami.
- Jak to wyglda w praktyce?
To proste mwi Karwaszewski

kupujc dom u nas, klient ma
zapewniony rabat na materiay
wykoczeniowe, usugi aranacji
wntrz, materiay dekoracyjne,
projektowanie ogrodu. Wykaz
firm partnerskich znajdziecie
Pastwo na naszej stronie internetowej.
A jeli kto marzy o domu, ale
brakuje mu rodkw finansowych?
- Nie zostawimy naszego
klienta bez wsparcia zapewnia
Karwaszewski. - Wsppracujemy z firm consultingow, ktra
pomoe sfinalizowa marzenie
o domu w Lenej Enklawie lub
Pod Olchami. Zapraszamy do
umwienia si na spotkanie
i obejrzenia naszych inwestycji
WRC DOMY
Toru
ul. Szosa Chemiska 88 A
tel.: 56 622 00 42
tel./fax: 56 622 84 87
telefon komrkowy 505-157-449
lub 501-056-075
e-mail: biuro@wrcdomy.pl

MECENAS DODATKU
DODATEK
BUDOWLANY

MECENAS DODATKU
DODATEK
BUDOWLANY
Meble na kady gust
Elegancja, okazyjna cena, trwao, wzornictwo takie cechy maj meble ze sklepu Synak
Chcesz znale swoje wymarzone meble w okazyjnej cenie?

Najlepiej zrobi to w salonie Synak Meble. aden sklep w Toruniu nie ma w swojej ofercie tak
wielu marek mebli.
Kompleksowe urzdzenie naszego mieszkania czy domu moe
zaj sporo czasu, ale nie wtedy,
gdy wszystko mamy na miejscu.
Moliwo porwnania produktw od wielu producentw nie
zdarza si jednak czsto.
- U nas nie trudno znale
szybko odpowiednie meble
przyznaje Przemysaw Malinowski ze sklepu Synak Meble. Nasza firma jest multibrandowa,
wic znajdziemy tutaj propozycje
speniajce oczekiwania kadego
klienta. Jedn z takich marek jest
Wajnert, ktry zawsze przyciga

wiele osb.
Firma ta bowiem produkuje
gwnie naroniki sof czy meble
tapicerowane. Dziki wieloletniemu dowiadczeniu na polskim
rynku, producent zdoby nalene
uznanie wrd Polakw. W swojej
pracy firma stara si czy tradycj z nowoczesnoci, dlatego decydujc si na zakup mebli z oferty Wajnert mona by pewnym,
e dostaniemy produkt stworzony
z uyciem sprawdzonych technologii oraz wykonany z aktualnie
istniejcymi trendami. Producent
w swoich staraniach zapewnia,
aby produkowane meble czyy
w sobie wygod, funkcjonalno
oraz niepowtarzalny design.
- Dla osb zainteresowanych
wysok jakoci mebli polecamy

mark modALTO dodaje Przemysaw Malinowski z toruskiego
salonu Synak Meble. Producent
sam podkrela, e stworzy przepis na niepowtarzalny mebel.
Drewno bukowe, najwyszej
jakoci pianki oraz formatki bonellwe z takich materiaw produkowane s meble modALTO.
W ofercie firmy znajdziemy naturalne skry, delikatne weny czy
tkaniny najlepszych europejskich
producentw.
- Nie pozostaje nic innego, jak
samemu sprawdzi wygod tych
mebli zachca Przemysaw Malinowski. Warto take zainteresowa podobnym producentem
jakim jest Meblomak.
Nie zapominajmy jednak o
meblach codziennego uytku, jak

biurka, szafki czy komody.
- Tuta polecamy z naszej oferty
meble firmy Forte dodaje pracownik salonu Synak. To zakup
na kad kiesze, a warto zwrci
uwag na to, e projektanci Forte
id trendami i duchem czasu.
Za Forte przemawia take dowiadczenie na rynku. Firma istnieje bowiem od 20 lat.
Osoby, ktre nade wszystko stawiaj klasyczne ksztaty,
na pewno wybior co z oferty
Taranko. To bowiem produkty wysokiej jakoci z bogatym
wzornictwem oraz urozmaicon
kolorystyk.
- Produkcja Taranko oparta
jest na sprawdzonych i najlepszych metodach zapewnia Prze-
mysaw Malinowski. To poczenie tradycyjnego rzemiosa

stolarskiego oraz nowoczesnych
technologii.
Niemaym dowiadczeniem
moe pochwali si take firma
Paged, ktrej meble rwnie znajdziemy w salonie Synak. Historia
przedsibiorstwa siga a 1881
roku, a dzisiaj jej renoma znana
jest na ca Europ.
- Meble posiadaj unikalne
i zaawansowane wzornictwo, a
rnorodne wykoczenia i wykorzystanie wyselekcjonowanego
litego drewna zapewnia trwao i
wysok jako produktw wyjania Przemysaw Malinowski.

MECENAS DODATKU
DODATEK
BUDOWLANY
Przytulne zimowe wntrze

Kto powiedzia, i jasne i surowe wntrze nie moe by przytulne? Wzory skandynawskie
swj klimat zawdziczaj dugim zimom panujcym w Norwegii. Taka aranacja pomieszcze miaa sprawi,
e bd one pogodne i optymistyczne. Ten trend staje si coraz bardziej popularny
Inga Kamierczak
Stonowane kolory, prostota w

wykoczeniu to atuty stylu z
pnocnej Europy. Wntrza akcentuje doskonay kompromis
pomidzy estetyk i praktycznoci. Zimne na pozr, nios drugie, ciepe i przytulne oblicze.
Umeblowanie jest surowe, pozbawione zbdnego detalu. Dziki temu zachwycaj naturalnoci
oraz funkcjonalnoci. Jasna, lekka kolorystyka skania do relaksu
i odpoczynku. Podobn atmosfer
s w stanie wyczarowa dodatki z
charakterem, takie jak drewniany
pieniek czy pled z ludowym wzorem. Biel to podstawa stylu skandynawskiego - nadaje wntrzu elegancji i wieoci.
- Ten kolor doskonale odbija
blask, ktry poprawia nawet kiepsko owietlone pomieszczenie. W
ten sposb pomieszczenia robi
wraenie optycznie wikszych
mwi projektantka wntrz, Joanna Jaszcz. - W kolorystycznej
hierarchii kolejne miejsca zajmuj chodne bkity, pudrowe re,
delikatne cienie i gobie szaroci. Do bieli pasuje kady kolorystyczny dodatek oraz akcent.
Barwy te rwnowaone s przez

ciemne odcienie grafitu czy brzu,
najczciej poprzez kontrastowe
pomalowanie jednej ze cian na
kolor z tej palety. Charakterystyczna w aranacji wntrz jest bielona
cega. W duych pomieszczeniach
jej efekt moe by naprawd wspa-
niay.
Skandynawowie lubuj si w
naturalnych, ekologicznych materiaach. Na pododze krluje
drewno, ktre wykaczane jest
zasadniczo na dwa sposoby: bia
kryjc farb bd specjalistycznym olejem. Zastosowanie oleju
nadaje mu pierwotny, wasny styl.

- W skandynawskich wntrzach najkorzystniej prezentuje
si brzoza i jesion radzi architekt.
- Naturalnemu drewnu towarzysz
jasne, surowe tkaniny gwnie
wena, juta, bawena, len. Dekoruje si je wielokolorowymi haftami
lub graficznymi wzorami. Stosowane s te kamie i skra.

Urzdzajc mieszkanie w tym
stylu, naley pamita o odpowiednim dowietleniu pomieszcze. Rzadko mona zobaczy
firanki i zasony w oknach. Zastpuje si je roletami. Dziki temu
mamy wraenie, e wntrza zyskuj przestronno i wypenia je
naturalne wiato. Jeeli zdecydujemy si jednak na zasony, wybierzmy te wykonane z lekkich,
lnianych materiaw - te nie bd
zatrzymyway promieni sonecznych.
Oprawa owietlenia sztucznego
jest rwnie w minimalistycznej
formie. To najczciej metalowe
lub szklane lampy. Oryginalne i
coraz czciej spotykane s papierowe abaury przybierajce
najrniejsze, lecz zawsze proste
ksztaty. Metal i szko doskonale
komponuj si z drewnianymi meblami i naturaln, prost w swojej
formie podog.
Ociepleniem wntrza bd nie
tylko dugie, jasne wiece, ale rwnie dodatki z naturalnych tkanin.
Nawet kilka poduszek czy koc
mog sprawi, e wntrze nabierze
domowego klimatu, a styl skandynawski nie bdzie a taki surowy
za jaki si go uwaa

MECENAS DODATKU
DODATEK
BUDOWLANY
Owietl swj ogrd pomysem

Ogrd podobnie jak wntrze wymaga
dowietlenia. Projekt tego miejsca powinien
uwzgldnia takie rozwizania, bymy mogli
cieszy si jego piknem take po zmroku
Inga Kamierczak
Dekoracyjne i funkcjonalne owietlenie
zewntrzne uatwia nam poruszanie si
po podwrku, zapewnia bezpieczestwo,
odstraszajc ewentualnych zodziei. Na
rynku dostpnych jest wiele jego rodzajw, coraz popularniejsze staj si lampy
czerpice energi z promieni sonecznych.
Projekt owietlenia powinien wykona
uprawniony elektryk, my jedynie moemy sugerowa oczekiwane rozwizania,
polegajc jednak na jego dowiadczeniu
i wiedzy. Warto projekt owietlenia zewntrznego przemyle jak najwczeniej,
by instalacj zleci ju na etapie budowy
domu. Dziki temu unikniemy rozkopania
ju zagospodarowanego ogrdka czy kosztownych przerbek istniejcych instalacji.
Naley przemyle rwnie zasilanie lampek.
- Zalenie od napicia przewody zasila-
jce musz spenia rne wymagania. Przy

instalacji niskonapiciowej (do 24 V) przewd mona prowadzi w dowolny sposb
w gruncie, zwracajc jedynie uwag, aby nie
zosta uszkodzony przy pracach w ogrodzie
mwi elektryk, Waldemar Kos. Natomiast przy ukadaniu instalacji do zasilania
pod napiciem 230 V trasa ich przebiegu nie moe si znale w pobliu duych
drzew oraz fundamentw dodaje.
Ze wzgldu na ksztat i wielko urzdzenia wietlne wystpuj w wielu grupach.
Lampy stojce wysokie, ktrych zwieczeniem s elementy wiecce, maj kilka
metrw wysokoci. Przy aranacji ogrodu
stosowane rzadko, ze wzgldu na rozmiary, jednak dziki temu, e wiato przez nie
emitowane pada z gry, lepiej owietlaj
powierzchni, nie rac zbytnio. Lampy
stojce niskie s mniejsze i nie rzucaj si
w oczy - idealne do owietlenia cieki w
ogrodzie. Coraz czciej spotykane jest
owietlenie umieszczane bezporednio w
podou. W takim rozwizaniu urzdzenie
wietlne znajduje si pod powierzchni ziemi, nad ni wystaj jedynie szklane
okrgi. Dziki takiemu pooeniu
owietlaj elementy znajdujce si
ponad nimi.
W ogrdku moe si pojawi
rwnie ekologiczny element.
Lampy solarne nie zuywaj prdu
soce aduje je w cigu dnia. S
niezastpione do efektownej, wieczornej iluminacji terenu kolor
wiata mona zmieni, stosujc
barwne przesony i klosze. To dobre rozwizanie, gdy w ogrodzie
nie ma prdu elektrycznego lub ze
wzgldw ekonomicznych ich
eksploatacja nic nie kosztuje. Z ich
pomoc, przy odrobinie wyobrani, mona wyczarowa bajeczn
iluminacj. Nadaj si do owietlania cieek oraz podwietlania rabat, elementw maej architektury
czy oczek wodnych.
O zaplanowaniu owietlenia powinien pomyle kady posiadacz
ogrodu, poniewa dziki temu w
znaczcy sposb wzrosn jego walory i bdzie mona rozkoszowa
si jego piknem przez ca dob.
Owietlenie sprawi rwnie, e nasze otoczenie bdzie bardziej przyjazne i bezpieczne w uytkowaniu.
Oprcz tarasu i cieki ogrodowej,
warto iluminowa rwnie podjazd, schody oraz elewacj. Naley
jednak pamita o umiejtnym dobraniu urzdze wietlnych do zapotrzebowania i warunkw panujcych na tym wyjtkowym terenie.

SPORT
Wykrakaem to mistrzostwo
O tym, e marzenia s po to, by je spenia, wierze w sens cikiej pracy
i najpikniejszym dniu w sportowej karierze, z Andrzejem Wron, rodkowym siatkarskiej

reprezentacji Polski, mistrzem wiata i zawodnikiem PGE Skry Bechatw, rozmawia Aleksandra Radzikowska
W ktrym momencie mistrzostw
rce dray Wam najmocniej?
Silne emocje nie opuszczay
nas nawet na chwil. Czulimy
ogromn presj, ale wierzylimy
te w swoje umiejtnoci. Wbrew
powszechnej opinii - kluczowym
i zarazem najtrudniejszym momentem nie by mecz z Rosj ani
Brazyli. To pojedynek z Iranem
okaza si tym synnym momentem przeomowym. Prowadzilimy 2:0, ale stracilimy kapitana i
gra szybko si posypaa. Odwrcilimy jednak losy tego spotkania w pitym secie. Uwierzylimy
w swoj warto. Idealnie uzupenialimy si na parkiecie, czulimy, e moemy liczy na siebie
i sta nas na wiele. Musielimy
rozegra wiele wyrwnanych
meczw. Czsto o zwycistwie
decydoway pojedyncze akcje i
pite sety. Szczcie te byo wane.
bian Drzyzga czy Pawe Zatorski

- oni wszyscy wywalczyli sobie
miejsca w wyjciowej szstce
w rywalizacji sportowej. Wany by jednak cay skad. Kwadrat te stanowi o sile druyny,
niezalenie od tego, kto w nim
stoi. Wszyscy pokazalimy, e
mamy papiery na to, eby walczy o najwysze cele. Udao si
poczy modo i rutyn tak, e
wygralimy te mistrzostwa. Fabian prowadzi nasz gr niemal
przez cay turniej, ale w kluczowym momencie finau zastpi
go Pawe Zagumny. Uspokoi gr
i poprowadzi j wedug swojej
wizji. Podwjne zmiany czy wejcia Michaa Kubiaka do przyjcia zagrywki palcami - z pozoru
mae rzeczy, ale na najwyszym
poziomie czsto kluczowe. Jako
druyna wiedzielimy, e trenerzy nam ufaj, odpacilimy si
im tym samym.
Zaledwie kilka dni temu zapisalicie si w kartach historii sportu

zotymi zgoskami. Jednak jest
taka dyscyplina, w ktrej to nasza
narodowa druyna tworzy grup
mierci...
Jeszcze nie do koca dotaro
do mnie to, co naprawd wydarzyo si w katowickim Spodku
(miech). Kady mecz, ktry
rozegralimy podczas tych mistrzostw, by na wag zota. Pokonalimy najlepsze druyny wiata, a tylko wisienk na torcie jest
rewan za fina sprzed omiu lat.
Przed imprez oczywicie marzylimy o zwycistwie i zdetronizowaniu Brazylii, ale wiedzielimy,
jak dug i cik drog przyjdzie
nam pokona. Krakaem, no i
wykrakaem! Jestem mistrzem
wiata! Do koca ycia bd si
umiecha na wspomnienie tych
chwil. Nie umiem znale nawet
odpowiednich sw na opisanie
tego, co czuj.
Z reprezentacj w piknym stylu poegnali si Mariusz Wlazy,

Krzysztof Ignaczak, Micha Winiarski i Pawe Zagumny, legendy
polskiej siatkwki...
Chopaki zasuyli na takie
zwieczenie kariery. Lepszego
chyba nie mogli sobie wymarzy. Na kadej pozycji s jednak
zawodnicy gotowi do tego, by
ich godnie zastpi. Stanowimy
prawdziw druyn. Jest chemia,
s umiejtnoci i ch do dalszej
pracy. Wierz, e uda mi si wywalczy z reprezentacj jeszcze
wiele medali. Takie decyzje nigdy
nie s atwe. Myl, e moi koledzy i tak wnieli do naszej siatkwki ponadprzecitny wkad.
Byli filarami reprezentacji przez
wiele lat, z powodzeniem startowali w pucharach europejskich
ze swoimi klubami. Cen za takie
ycie s czsto kontuzje i wielomiesiczne rozki z najbliszymi. To nie jest atwe.
Dobrej zabawy nie zabrako take na parkiecie.

Wierzylimy w swoje umiejtnoci, kady kolejny set dawa
nam pewno, e jestemy w stanie wygrywa. Nawet gdy mecze
byy wyrwnane, udawao nam
si nie pka. Atmosfera stworzona przez kibicw okazaa si
niesamowita, prawie bajkowa.
To wszystko napdzao nas jesz-
cze mocniej do walki, dlatego nie

mogo zabrakn te umiechu.
Chocia nie graem w wyjciowym skadzie, to chyba jeszcze
gorzej przeywaem wydarzenia
na boisku ni koledzy. Gdy mona tylko patrze, to serce wali jak
oszalae...
Przed mistrzostwami nie brakowao osb, ktre krytykoway nie
tylko zesp, ale i decyzje podjte
przez trenera. Co dzi chciaby
im Pan przekaza?
Wyniki mwi same za siebie.
Trenerzy Stephane Antiga i Philippe Blain pokazali klas. My po
ostatnim gwizdku bylimy wyczerpani do granic moliwoci,
zarwno fizycznie, jak i mentalnie, ale sza radoci pomg nam
zapomnie na chwil o zmczeniu. Na takie momenty czeka si

cae ycie, a wielu z nas spotkao
to ju na pocztku reprezentacyjnej drogi. C, bdziemy po prostu potwierdza sportow klas.
W perspektywie mamy turniej
olimpijski, Lig wiatow, mecze
pucharowe i walk na ligowych
parkietach. Teraz wracamy do
swoich domw i chcemy cieszy
si tym sukcesem. Potem bd
myla, co dalej...
Philippe Blain i Stephane Antiga
s jak ogie i woda. Podobnie Wy
tworzylicie mieszank rutyny i
modoci. Okazaa si wybuchowa?
Na pewno skuteczna (miech).
Karol Kos, Mateusz Mika, Fa-
Mistrzostwa zostan zapamitane jako wielka uczta dla kibicw

siatkwki i wzr tego, jak powinno organizowa si takie imprezy. Nie udao si jednak unikn
kontrowersji.
Jeli mwi pani o zachowaniu Spirydonowa albo Brazylijczykw, to c - emocje czasem
bior gr nad zdrowym rozsdkiem. Nie wdawalimy si w
niepotrzebne gierki. Koncentracja i sia byy nam potrzebne do

tego, eby w pierwszej kolejnoci
walczy o sportowe wyniki. Ju
przed mistrzostwami krytykowano trenerw za brak powoania dla Bartka Kurka i to, e
stawia na mniej dowiadczonych
siatkarzy. Nie mielimy wielu lat
na zgranie, a jednak udao si
wskrzesi prawdziwego ducha tej
druyny. Staralimy si zachowywa po prostu fair. Wiedzielimy,
e jestemy zbyt zmczeni, eby
bra udzia w przepychankach
pod siatk. Wyszo nam to na dobre, dodatkowo kibice stworzyli
nam wymarzone warunki do gry.
O transmisjach nie warto mwi.
Na parkiecie rzeczywicie dawao
si odczu to wsparcie?
Zawsze skupiamy si przede
wszystkim na grze, ale nie da
rady nie zauway tego, co dzieje
si obok. W trudnych chwilach
kibice okazali si dla nas podpor. Ich doping i reakcje adoway
nam akumulatory szybciej i zagrzeway do walki. To przecie
take dla nich zawsze gramy. S
najlepsi na wiecie i to nie puste
sowa. Mecz otwarcia to wydarzenie bez precedensu, hymny w
ich wykonaniu i ta kultura kibicowania - tego nie da si podrobi. Cae siatkarskie rodowisko
przecierao oczy ze zdumienia
podczas zawodw. Wiedzielimy,
e doping bdzie niesamowity,
bo znamy moliwoci fanw tego
sportu, ale i tak to wszystko przeszo nasze najmielsze oczekiwania.
Siatkwka polskim sportem narodowym?
Przez kilka ostatnich i przyszych tygodni z pewnoci. Myl, e to zaley od pojedynczych
osb. Dla nas to cae ycie, wic
cieszymy si, majc dla kogo gra.
Puste trybuny nie s spenieniem
marze. Nawet teraz, trzymajc
w rku zoto mistrzostw wiata,
nie do koca jeszcze wierz, e to
wszystko wydarzyo si naprawd.
Druyna musi by jednoci
SPORT
Ze wszystkich rzeczy niewanych pika nona jest podobno t najwaniejsz.

Cho to zawodnicy s wizytwk klubu, na ich sukces sportowy skada si czsto ciche
zaangaowanie innych osb. Flisak Zotoria to od lat przykad takiego zespou
Nie ma jednej, sprawdzonej recepty na to, by wci wygrywa.
Prno te szuka porad mwicych, jak z grupy pikarzy stworzy prawdziwy team. Chemia w
zespole albo jest, albo jej nie ma i
nawet wysokie kontrakty nic tu
nie pomog. Flisak Zotoria jest
druyn amatorsk. Jego reprezentanci za strzelone gole najczciej dostaj jedynie brawa publicznoci. To jednak nie
przeszkadza im spdza kolejnych lat na boisku. Dlaczego tak
si dzieje? Jeli ktokolwiek raz
zakocha si w pice nonej, ten
odpowied na to pytanie zna ju
na zawsze.
Ten sezon dla zawodnikw
Flisaka stanowi due wyzwanie.
Cho rywalizuj w IV Lidze Kujawsko-Pomorskiej, zespoy z ktrymi przyszo im si mierzy, nie
nale do anonimowych. Na czele
tabeli znajduj si, m.in. druyny TKP ELANA Toru i Zawisza
II Bydgoszcz. Klub ze Zotorii po
siedmiu kolejkach utrzymuje si
z omioma punktami w drugiej
poowie tabeli, tracc do lidera 9
oczek.
Pasja jest najwaniejsza
- Nasz gwny cel to utrzymanie si w tej klasie rozgrywkowej - mwi Jarosaw Makiewicz,
obecny trener sportowcw. - Trenujemy dwa razy w tygodniu, bo
kady z czonkw druyny ma
swoje obowizki. Wikszo kolejek gralimy na wyjedzie, ale na
szczcie od niedawna moemy
pochwali si odnowion pyt
boiska. Najwaniejsze jest to, ebymy dali z siebie tyle, ile moemy.
Jarosaw Makiewicz wie, co
mwi. Jako napastnik biega po
boiskach czoowych druyn Ekstraklasy przez wiele lat. Od 1999
reprezentowa barwy Lecha Pozna, zastpujc w tym klubie
Piotra Reissa. Do koca sezonu
1999/2000 rozegra w Kolejorzu
42 spotkania i strzeli 16 bramek.
Zawodnicy Flisaka Zotoria trenuj przed meczem z Zawisz II Bydgoszcz.
Broni te barw Orlenu Pock, z

ktrym wystpowa w pierwszej
i drugiej lidze. W najwyszej klasie rozgrywkowej razem z pockim klubem zagra w 42 meczach,
strzelajc 5 goli. Dla Elany Toru
zdoby za 286 bramek w oficjalnych meczach, stajc si najskuteczniejszym i najbardziej rozpoznawalnym pikarzem klubu
w historii. Od sezonu 2008/2009
swoj wiedz i zaangaowaniem
dzieli si z zawodnikami Flisaka
Zotoria.
- Chopakw staram si dopingowa do cikiej pracy i wspiera
ich mentalnie, bo druyna musi
by jednoci - mwi. - Wiemy,
jakie mamy moliwoci i staramy
si je wykorzystywa jak najlepiej.
Nie zapominamy przy tym o dobrej zabawie i pasji, gdy to ona
kadego z nas zaprowadzia po
raz pierwszy na zielon muraw.
Dzi jestemy wdziczni, e dziki wsparciu sponsorw moemy
dalej cieszy si gr i zmierza ku
nowym celom.
Bezcenne wsparcie
Bez pomocy finansowej Urzdu
Gminy Lubicz czy wanie sponsorw klub nie mgby funkcjonowa na obecnych zasadach. Cho
lista darczycw jest duga, szczeglny wkad w rozwj druyny ma
ju od wielu lat Marek Pawowski
z firmy Inter Parts Toru. O sobie
nie chce opowiada. To pika nona i Flisak Zotoria zajmuj w jego
sercu i mylach wane miejsce.
- Nie robi tego dla rozgosu,
tylko z pasji - mwi. - Ciesz si,
e mog by czci tej druyny
chocia w takim charakterze.
Dziki wsparciu, ktre przez
lata otrzymywa klub, dzi jego oblicze niczym nie przypomina tego
sprzed kilku dekad. Moe jedynie
zaangaowanie i mio do futbolu
s niezmienne. Tylko najstarsi kibice pamitaj, e swoje pierwsze
mecze zawodnicy rozgrywali w
niezwykle trudnych warunkach.
Dawne boisko otrzymao nawet
nieformaln nazw Sahara - z
uwagi na piaskow nawierzchni.
Sportowcy wiczyli take na boisku w Kaszczorku, odlegym o
ponad cztery kilometry, a pniej
na stadionie przy ul. witopeka
w Toruniu. Pomimo takich trudnoci odnosili sukcesy. Najwiksze
FOT. UKASZ
PIECYK
przypady na lata 90-te ubiegego

wieku. W sezonie 1993/1994 druyna pikarska seniorw, trenowana przez Marka Przybyliskiego,
zaja trzecie miejsce w najwyszej
klasie rozgrywkowej Okrgowego
Zwizku Piki Nonej.
Szczeglny wkad w rozwj zespou ma Maciej Broczek - do niedawna trener seniorskiego skadu
Flisaka. Nieoceniony jest wedug
pikarzy take wieloletni kierownik klubu - Andrzej Taczkowski.
Dziki nim w druynie panuje
przyjazna i pracowita atmosfera.
- Wszyscy zaangaowani w
sprawy klubu s dla nas bardzo
wani - dodaje Jarosaw Makiewicz. - Niezalenie od tego, jakie
maj w nim zadania. Po prostu cenimy siebie i swoj prac.
Rosn modzi nastpcy
Co tak naprawd stanowi jeszcze o wyjtkowym charakterze Flisaka Zotoria? W przeciwiestwie
do wielu ligowych przeciwnikw,
ten klub znajduje si w maej
miejscowoci. Na mecze przychodz gwnie mieszkacy gminy
Lubicz, znajcy zawodnikw od
lat. System szkolenia modziey

sprawia, e przyszli pikarze take mog prbowa swoich si w
boiskowych starciach. Trenuj w
kategoriach junior modszy, modzik I i modzik II. Najlepsi z nich
za 2 lub 3 lata bd mieli okazj reprezentowa klub w rozgrywkach
seniorskich jako jego wychowankowie.
- To zawsze jest solidna wizytwka dobrze zarzdzanego klubu,
gdy ma takich zawodnikw w skadzie - dodaje Jarosaw Makiewicz.
- Sam zaczem gra w wieku 11 lat.
Pice powiciem prawie cae dotychczasowe ycie. Widz w tych
chopakach pasj, ktr kiedy odkryem w sobie. Najwaniejsze, by
futbol przynosi nam rado.
Pienidze i kontrakty to tylko
pochodna tej szczeglnej mioci.
Ona zawsze jest w swym sensie
prosta. Jak mawia z umiechem
Kazimierz Grski: Chodzi przecie o to, by strzeli jedn bramk
wicej od przeciwnika.
Zagralimy razem
dla dzieci
Druyna Poza Toru wczya
si w charytatywny turniej pikarski.

Walczylimy dzielnie na murawie
Zebranie funduszy na podrczniki dla modziey objtej
nauczaniem
indywidualnym
przewiecao
organizatorom
zmaga. Zawodnicy siedmiu
druyn nie odstawiali jednak
ng w sportowej walce w Zejwsi
Wielkiej,
Cel zosta osignity. Sponsorzy dopisali i udao si zebra spor sum pienidzy. Turniej jest organizowany cykliczne i na trwae
zagoci w kalendarzu gminnych
imprez.
- Ciesz si, e oddwik imprezy jest duy - mwi podczas
rozpoczcia turnieju Jan Surdyka, wjt gminu Zawie Wielka.
- Dzikuj wszystkim, ktrzy wczyli si w t inicjatyw.

Druyna redakcji "Poza Toru" jest niedowiadczona w walce turniejowej, ale zaprezentowaa
si dzielnie. Nasi pikarze zajli
5 miejsce. Do pfinaw awansowali Uczniowie, Rodzice, Nauczyciele i Urzd Gminy Zawie
Wielka. Po dramatycznych bojach
najlepsi okazali si najmodsi zawodnicy. Warto zwrci uwag na
fakt, e w kadej druynie musiaa
gra jedna kobieta. Znacznie agodzio to obyczaje pikarzy-amatorw.
Fot. Adam Zakrzewski
(WT)

Poza Toruń NR 53

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Poza Toruń NR 53

Uploaded by

Copyright:

26 wrzenia 2014

Specjalny dodatek budowlany. Czytaj na str. 35-45

Rozmawiamy z Arturem Andrusem o problemach z orgazmem i

BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO

Czy na drodze wojewdzkiej nr

Pikarskie przedszkole Legii rusza pen par

Jej los chcieli wykuwa Niemcy i Rosjanie. Na szczcie

Redakcja Poza Toru

3 POZA TORU, 26 wrzenia 2014

4 POZA TORU, 26 wrzenia 2014

Rok 1979, maa wie na pograniczu powiatu

toruskiego i bydgoskiego. Babka, jak nazywali

ludow uzdrowicielk. - Odczy

jcej w kulturze ludowej. Wrd

i genezie tego zjawiska z Hann opatysk, kierowniczk Dziau Folkloru Muzeum

Jakie s najpopularniejsze wiadectwa mwice o istnieniu, tzw.

konkretnie ich przyczyny, ludzie

5 POZA TORU, 26 wrzenia 2014

6 POZA TORU, 26 wrzenia 2014

Psy ujadaj, karawan wyruszy

mieszkaca Koczewic. Trzej mczyni aresztowani do tej pory s ju na wolnoci

nie znane. W trakcie grilla u

nisaw Kalbarczyk. Moja ona

7 POZA TORU, 26 wrzenia 2014

Wierzy w Boga i podkow

Wadysawa Zieliska w Regionalnej Izbie Historii i Tradycji

jado, a latem duo warzyw. le

kolorow nakadk i mg kupi

opowieci ma swojej teciowej

Ich mio wybucha, gdy rozpoczynaa si wojna. Franciszek

8 POZA TORU, 26 wrzenia 2014

wiata nie naprawi

nicznie i pozwala na szybsze dotarcie do odbiorcy, gdy monolog

Artur Andrus prowadzi w Programie III Polskiego Radia audycj

Nawet bez kontekstu miesz.

znale na najbliszej pycie, ktr

9 POZA TORU, 26 wrzenia 2014

wiat dworkowy i sklepowy

po byym PGR-ze. Prywatne gospodarstwo dziaa w miejscowoci prenie. Tylko spotkani

Dworek w Steklinie pamita XIX wiek.

to gospodarstwo - mwi syn waciciela. - rodki unijne pozwoliy

Dziesi lat temu krajobraz wsi

10 POZA TORU, 26 wrzenia 2014

Urzdnik nie do zdarcia

Gdy niewiadomy mieszkaniec odwiedza referat drogowy w gminie Chema,

puszczaj treningi odbywaj

amatorskich. W swoim debiucie w Borwnie by w pierwszej

dotyczce drogi wojewdzkiej nr 551. Na diametraln zmian nie ma jednak co liczy

dobnie jak kilka innych wymaga kompleksowej modernizacji. Dlatego sukcesywnie

wysiek fizyczny to hobby. Jak

Zarzd Drg Wojewdzkich zareagowa na pismo samorzdowcw

Dzieci w Guchowie i Skpem

11 POZA TORU, 26 wrzenia 2014

12 POZA TORU, 26 wrzenia 2014

Wychowanie przez piki kopanie

Prezentacj zespou i wszystkich grajcych rocznikw Legia Chema rozpocza

Nie mamy przykadowo grupy wiekowej juniora starszego,

Kwiat chemyskich kajakarzy oraz ich opiekunowie

korzysta z plenerowej siownia

mamy te wsplne wycieczki

zostali docenieni przez wadze miasta

kiem z polbruku, a rodek placu, gdzie znajduj si sprzty,

Sukcesy chemyskich kajakarzy zostay docenione.

klubu, za co burmistrz Chemy rwnie ich uhonorowa.

13 POZA TORU, 26 wrzenia 2014

Opiekunki serc maych i duych