ARCHITEKTURA [gr.

], sztuka projektowania i wznoszenia budowli majcych oprcz wartoci

uytkowych take artyst.; definicja pojcia zmieniaa si wraz z sam architektur, ktra
zawsze bya odbiciem przemian zachodzcych w yciu spoeczestw. Formy i funkcje
architektury ksztatoway si w cigu stuleci;
REDNIOWIECZE
W redniowieczu powstay dwa religijne style architektoniczne:
Styl romaski: charakteryzowa si strzelistymi wieami,cik konstrukcj
,maymi,ukowatymi oknami,
Kocioy romaskie budowano przede wszystkim z kamienia. Drewna uywamo tylko do
budowy rusztowa.
Podobno w dawnych czasach kocioy romaskie zachwycay bogactwem kolorw.Ich
wntrza zdobiy bowiem rzeby, malowida cienne itp.
Kocioy romaskie budowano na planie krzya. Wystpuj sklepienia ebrowe i krzyowo
ebrowe.
Przykad architektury romaskiej:
Katedra Notre Damme w paryu
Kolegiata .Marcina w opatowie
Gotyk wyrazi si g. w architekturze; najwaniejsze cechy: system szkieletowy (
przyporowy system), na ktry skaday si sklepienia krzyowo-ebrowe, przypory i uki
oporowe oraz uk ostry pozwalao to na wznoszenie strzelistych i smukych kociow
o zredukowanych murach magistralnych, zastpionych wielkimi oknami witraowymi;
podstawowe ukady przestrzenne: bazylika i koci halowy; katedry, kocioy miejskie
(fary) i zespoy klasztorne (cystersi, dominikanie, franciszkanie);
Przykad architektury gotyckiej:
Koci pobenedyktyski pw. w. Jakuba Apostoa w Toruniu.
Gotycka witynia parafialna Nowego Miasta, jednoczenie przez dugi okres koci
klasztorny benedyktynek.
Katedra pw. Najwitszej Marii Panny i w. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim.
Najcenniejszy zabytek architektury gotyckiej Pomorza Zachodniego.
Sztuka renesansowa
W architekturze sigano do wzorw staro. poszukiwano idealnych proporcji
i przejrzystych podziaw, uksztatoway si nowe ukady przestrzenne budowli (centr.
budowle z kopuami) oraz nowo. typy bydynkw stosowano antyczne porzdki arch.
i motywy dekor., rozwijao si budownictwo sakralne (kocioy, kaplice na planie centr g.
architekci wczesnego renesansu we Florencji: F. Brunelleschi, Michelozzo di Bartolommeo,
L.B. Alberti, Giuliano da Maiano; w Wenecji: P. Lombardo i M. Coducci ,Donato Brammante.
W Polsce w okresie renesansu w sztuce dominowaa architektura i rzeba, dziaali architekci:
Franciszek Florentczyk, B. Berrecci (przebudowa Wawelu, Kaplica Zygmuntowska), Santi
Gucci; wzniesiono zamki w Ogrodziecu, Niepoomicach, Brzegu, a w pnej fazie
renesansu w Baranowie Sandomierskim i Krasiczynie, kamienice mieszczaskie, ratusze,
centr. kaplice grobowe, powstao urb. zaoenie Zamocia (B. Morando);
Przykad:
Katedra pw. w. Stanisawa i w. Wojciecha na Wawelu w Krakowie.
Barok
Architektura sztuki baroku charakteryzowaa si przepychem.Barok wykorzystywa cechy
charakterystyczne klasycyzmu:kolumny,trjktne frontony,uki.
Koci barokowy w czerniakowie
Bazylika w.Piotra
Klasycyzm
W architekturze wpyw budowli greckich., rzymskich i renesansowych.; centralne. plany
budowli, portyki, frontony, uki triumfalne, stosowanie klas. porzdkw arch. i detali; nowe
typy budowli

Zakon templariuszy w tamarze

Wiek XIX,XX
Charakteryzuje si niuporzdkowan architektur.Architektura sakralna nie nawizuje do
architektur z poprzednich epok.Ma by po prostu nowoczesna.
Przykad
Brasilia