Thit k d n hiu qu: K nng t duy

Phn loi t duy ca Bloom: Mt cch nhn mi

H thng cp bc truyn thng v qu trnh t duy

Vo nm 1956, Benjamin Bloom vit cun Phn loi t duy theo nhng mc tiu gio dc:
Lnh vc nhn thc, trong phn m t v t duy gm su mc ca ng c chp
nhn rng ri v c s dng trong rt nhiu lnh vc cho ti ngy nay. Danh mc nhng qu
trnh nhn thc ca ng c sp xp t mc n gin nht, gi li kin thc, n mc
phc tp nht, nh gi gi tr v tnh hu ch ca mt kin.
Phn loi t duy ca Bloom theo mc tiu gio dc (Truyn thng)
K nng

Khi nim

T kho

Bit

Nh li thng tin

Xc nh, miu t, gi tn, phn loi, nhn

bit, m phng, lm theo

Hiu

Hiu ngha, din gii khi nim

Tm tt li, bin i, bin h, gii thch,

lnh hi, ly v d

Vn dng

S dng thng tin hay khi nim trong

tnh hung mi

Thit lp, thc hin, to dng, m phng,

d on, chun b

Phn tch

chia nh thng v khi nim thnh

nhng phn nh hn hiu y
hn

So snh/i chiu, phn chia, phn bit,

la chn, phn tch

Tng hp

Ghp cc vi nhau to nn ni
dung mi

Phn loi, khi qut ho, cu trc li

nh gi

nh gi cht lng

nh gi, ph bnh, phn on, chng

minh, tranh lun, bin h.

Tuy nhin, th gii ngy nay khc so vi nhng iu m phng php phn loi t duy ca
Bloom phn nh trong nm 1956. S hiu bit v cch thc hc tp ca hc sinh, cng nh
cch thc dy hc ca gio vin c tng ln rt nhiu v cc nh gio dc nhn ra
rng dy v hc cha ng nhiu iu hn l ch c pht trin t duy. chnh l tnh cm,
lng tin ca hc sinh, ca gio vin cng nh ca mi trng vn ha v x hi trong lp hc.
Nhiu nh tm l hc nhn thc nghin cu a ra mt khi nim c bn v phn loi
k nng t duy ph hp v chnh xc hn. Trong vic pht trin phn loi t duy theo mc
ch gio dc ca mnh, Marzano (2000) nu ra mt ph phn cch phn loi t duy ca
Bloom. Chnh cu trc phn loi t duy t bc n gin nht ca hiu bit ti mc kh nht
ca nh gi khng c nghin cu ng h. Cch phn loi theo th bc nh vy c ng
l c mi k nng cao hn li cha ng nhng k nng mc thp hn; hiu i hi bit,
vn dng i hi hiu v bit v.v. Theo Marzano, iu ny khng nht qun vi tin trnh nhn
thc trong bng phn loi t duy ca Bloom.
Nhng nh kin to su qu trnh t duy gc cho rng nhng d n phc tp c th c
t tn theo quy nh ca mt qu trnh t duy ch khng phi nhiu qu trnh khc. Mt
nhim v ch cn bn l vic phn tch hoc vic nh gi. iu ny c chng minh l
khng ng v c th y l nguyn nhn cho nhng kh khn m nhng nh m phm gp
phi trong vic phn loi hot ng hc tp bng cch phn loi t duy ny. Anderson (2000)
tranh lun rng hu nh tt c nhng hot ng hc tp phc tp u i hi phi s dng
mt s k nng nhn thc khc nhau.

Ging nh bt c m hnh l thuyt no, phn loi t duy ca Bloom cng c nhng mt mnh
v mt yu. im mnh nht ca n l cp n mt ch rt quan trng v t duy v
ra mt cu trc cc bc thang t duy rt tin li cho vic vn dng. Khi s dng bng phn
loi t duy ca Bloom, gio vin thng c mt danh sch gm nhiu cu hi gi lin quan
n nhng mc khc nhau trong bng phn loi. Trong vic khuyn khch hc sinh s dng
t duy bc cao, chc chn h s thc hin tt hn nhng ngi khng c cng c ny. Mt
khc, bt c ai lm vic vi mt nhm cc nh gio dc phn loi mt nhm cc cu hi v
cc hot ng hc tp da trn Thang phn loi t duy c th chng thc rng c rt t kin
nht tr v ci biu hin ra bn ngoi ca nhng thut ng nh l phn tch, nh gi.
Thm vo , c rt nhiu hot ng quan trng nh nhng vn v d n thc khng th
c sp xp trong Thang phn loi t duy v nhng n lc thc hin iu s lm gim th
mnh ca cc c hi hc tp.

Phin bn mi ca phn loi t duy Bloom

Vo nm 1999, Tin s Lorin Anderson cng nhng ng nghip ca mnh xut bn phin
bn mi c cp nht v Phn loi t duy ca Bloom. ng lu tm ti nhng nhn t nh
hng ti vic dy v hc trong phm vi rng hn. Phin bn Phn loi t duy mi ny c
gng chnh sa mt s vn c trong bn gc. Khng ging vi phin bn nm 1956, phin
bn phn loi t duy phn bit bit ci g - ni dung ca t duy, v bit nh th no - tin
trnh c s dng gii quyt vn .
nh lng kin thc c tnh bng bit iu g. C bn phm tr: thc t, khi nim, tin
trnh, v siu nhn thc. Kin thc thc t gm nhng mnh kin thc ring bit, nh nh
ngha t vng v kin thc v nhng chi tit c th. Kin thc thuc v khi nim bao hm h
thng thng tin, nh nhng s phn lai v nhng phm tr.
Kin thc tin trnh bao gm nhng thut ton, phng php gii quyt vn bng rt kinh
nghim (hay l da trn kinh nghim), cng ngh, v nhng phng php cng nh nhng
kin thc v vic khi no chng ta nn s dng tin trnh ny. Kin thc siu nhn thc l
nhng kin thc trong qu trnh t duy v nhng thng tin v cch vn dng qu trnh ny
mt cch c hiu qu.
nh lng qu trnh nhn thc trong phin bn phn loi t duy ca Bloom cng ging nh
bn gc u c 6 k nng. Chng c sp xp theo mc t n gin nht n phc tp
nht: nh, hiu, vn dng, phn tch, nh gi v sng to.
Nh bao gm nhn bit v hi tng nhng thng tin c lin quan n tr nh di hn. Hiu
l kh nng din t li bng ngn ng ca ring mnh nhng ti liu gio dc nh nhng bi
c v nhng li gii thch ca gio vin. Nhng k nng c th cho qu trnh ny bao gm
din gii, tm v d minh ho, phn loi, tm lc, suy lun, so snh, v gii thch.
Giai on th ba, vn dng, ni v vic s dng nhng tin trnh c hc trong mt tnh
hung tng t hoc mt tnh hung mi. Qu trnh tip theo l phn tch, bao gm chia nh
kin thc thnh nhiu phn v t duy tm ra mi quan h ca chng vi cu trc tng th.
Hc sinh phn tch bng cch ch ra s khc nhau, t chc v tng hp. nh gi l mc
cao nht trong bng phn loi t duy gc. N c xp mc th nm trong su qu trnh
ca phin bn, bao gm kim tra v ph bnh.
Sng to l qu trnh khng c mt trong bng phn loi t duy trc y. N l thnh phn
cu thnh cao nht trong phin bn mi. K nng ny lin quan n vic to ra ci mi t
nhng ci bit. hon thnh cng vic sng to ny, ngi hc phi ngh ra ci mi, lp
k hoch v thc hin.
Theo bng phn loi t duy ny, mi cp kin thc c th tng ng vi mi cp ca
qu trnh nhn thc. V vy mt hc sinh c th nh c nhng kin thc v s kin hoc
nhng kin thc tin trnh, hiu c nhng kin thc khi nim hoc siu nhn thc. Ngi
hc cng c th phn tch nhng kin thc siu nhn thc hoc nhng kin thc s kin. Theo
Anderson v nhng cng s, Hc tp c ngha cung cp cho hc sinh kin thc v qu trnh

nhn thc m cc em cn gii quyt c vn . Bng lit k di y a ra nhng v

d cho mi k nng nh lng nhn thc v kin thc.
nh lng qu trnh nhn thc
Qu trnh Nhn thc

V d

Nh - Ly nhng thng tin chnh xc t b nh

Bit

Nhn bit nhng con ch trong s cc loi ng vt

lng c khc nhau.
Tm mt tam gic cn mi trng xung quanh.
Tr li cu hi ng sai v cu hi nhiu la chn.

Nh

K tn 3 nh vn n ngi Anh trong th k th 19.

Hy vit nhng s kin theo cp s nhn.
Hy ghi li cng thc ho hc ca carbon tetrachloride.

Hiu Tm ra ngha t nhng ti liu ging dy hoc kinh nghim gio

dc
Gii thch

Th hin mt vn trong cu chuyn dng s

ging nh biu thc i s.
V s h tiu ha.
Din gii bi din vn nhm chc ln th 2 ca tng
thng Lincoln.

Tm v d minh ho

V mt hnh bnh hnh.

Tm mt v d cho kiu vit dng thc.
K tn mt loi ng vt c v c a phng.

Phn loi

Phn bit s chn v s l.

Lit k cc h thng chnh quyn ti cc quc gia Chu
Phi hin nay.
Sp xp ng vt a phng theo nhm tng loi.

Tm tt

To mt tiu cho mt on vn ngn.

Lit k nhng im chnh lin quan n bn n t hnh
m trang Web khuyn khch.

Suy lun

c mt on i thoi gia hai nhn vt v a ra kt

lun v mi quan h trc y ca h.
Ch ra ngha ca mt thut ng khng quen thuc
trong mt tnh hung.
Quan st mt dy s v d on xem s tip theo s l
s g.

So snh

Gii thch ti sao qu tim hot ng ging nh mt ci

bm.
Vit v kinh nghim ca bn trong trng hp bn l
mt trong nhng ngi tin phong ti min Ty.
S dng biu Venn din t s ging v khc nhau
gia 2 cun sch ca Charles Dickens.
Gii thch

V mt s gii thch ti sao p sut khng kh nh

hng ti thi tit.
Cung cp nhng chi tit chng minh cho l do ti sao
din ra cuc cch mng Php, n din ra khi no v nh
th no.
M t s nh hng ca t l li sut nh hng ti nn
kinh t.

Vn dng - S dng tin trnh

Thi hnh

Thm ct s c hai ch s.
c to mt on vn c vit bng ting nc ngoi.
Nm mt qu bng chy.

Thc hin

Lm mt th nghim chng t cy trng sinh trng

trong nhng loi t khc nhau.
c v sa mt on vit.
Vit mt bn d tr chi tiu.

Phn tch Chia khi nim thnh nhng phn nh v ch ra mi lin h ca

chng ti tng th
Phn bit

Lit k nhng thng tin quan trng trong vn thut

ng ton hc v gch b nhng thng tin khng quan
trng.
V mt s ch ra nhng nhn vt chnh v nhn vt
ph trong mt tiu thuyt.

T chc

Xp nhng quyn sch trong th vin lp theo ng

loi.
To mt biu v nhng thit b thng dng mang
tnh tng trng v gii thch tc dng ca n.
V mt s biu din mi quan h tng tc qua li
ca thc vt v ng vt a phng.

Quy np

c nhng l th gi cho ngi bin tp xc nh

quan im ca c gi v t bo a phng.
Xc nh ng c ca mt nhn vt trong tiu thuyt
hoc mt truyn ngn.
c t ri ca nhng ng c vin chnh tr v a ra gi

thuyt v trin vng ca h.

nh gi Phn xt da trn cc tiu ch v cc chun
Kim tra

Tham gia mt nhm vit bi, a ra cho cc thnh vin

trong nhm nhng phn hi v t chc v logic ca l l
trong bi vit.
Nghe mt bi pht biu v ch chnh tr v lit k
nhng iu mu thun trong .
Xem li bn k hoch ca mt d n tm xem tt c
nhng bc cn thit c y cha.

Ph bnh

Xt on xem mc p ng nhng tiu ch trong

phiu t nh gi ca mt d n.
Chn phng php tt nht gii quyt mt vn
ton hc phc tp.
Xt on tnh hp l ca nhng l l ng h v chng
li thut t vi.

Sng to To ra ci mi t nhng thng tin c, hoc nhn bit nhng yu

t cu thnh ca mt cu trc mi.
To ra

a ra mt danh sch tiu ch, mt s s la chn

nhm tng cng cc mi quan h cnh tranh trong
trng hc.
Tm ra mt vi gi thuyt khoa hc gii thch ti sao
cy cn nng.
xut cc phng n gim bt s ph thuc vo
nhng nhin liu ha thch m c lin quan kinh t v
mi trng.
a ra cc gi thit khc da trn tiu ch.

Lp k hoch

Lp mt s t chc ni dung v cn trng bng bi

trnh by a phng tin.
Phc tho mt bi nghin cu v nhng quan im ca
Mark Twain v tn gio.
Thit k mt nghin cu khoa hc kim chng s
nh hng ca m nhc ti vic trng ca g mi.

Sn xut

Vit mt bi bo theo quan im ca mt ngi lnh lin

minh.
Xy dng mi trng sng cho loi thy cm a
phng.
To ra mt tr chi da trn mt chng ca cun tiu
thuyt m bn hc.

nh lng kin thc

Kin thc s kin - Thng tin c bn

Kin thc v thut ng

hc

T vng, k hiu ton hc, k php m nhc, bng ch ci

Kin thc chi tit v

yu t c th

Cc thnh phn ca thp dinh dng, tn ca cc i biu

quc hi, nhng trn nh chnh trong chin tranh th gii
ln II.

Kin thc khi nim Mi quan h gia nhng cu trc c cng chc nng

Kin thc v s phn

loi v nhng phm tr

Nhng loi ng vt, nhng l l khc nhau, nhng k

nguyn a cht.

Kin thc v cc
nguyn tc chung v
khi qut

Cc kiu xung t trong vn hc, nh lut ca Newton v

s chuyn ng, nguyn tc ca ch dn ch.

Kin thc v l thuyt,

m hnh, v cu trc

Hc thuyt tin ha, l thuyt Kinh t, cu trc AND

Kin thc tin trnh Cch thc hin

Kin thc v nhng k

Tin trnh gii phng trnh bc hai, trn mu cho v
nng mn hc c th v tranh sn du, phc v mt trn bng r.
nhng thut ton.
Kin thc v nhng k
thut v nhng phng
php c th trong mn
hc

Ph bnh vn hc, phn tch ti liu lch s, phng php

gii ton.

Kin thc v tiu ch

xc nh nhng tin
trnh thch hp

Nhng phng php thch hp cho nhng th nghim khc

nhau, tin trnh phn tch thng k s dng trong nhng
tnh hung khc nhau, tiu chun cho nhng th loi vit
khc nhau.

Kin thc siu nhn thc Kin thc v t duy khi qut v t duy c th

Kin thc mang tnh k

thut

Nhng cch ghi nh nhng s vic, nhng k thut c

hiu, nhng phng php lp k hoch cho mt trang
Web.

Kin thc v bi tp
nhn thc, bao gm
kin thc t ng cnh v
iu kin thch hp

Yu cu c hiu khc nhau c ly t sch gio khoa v

tiu thuyt, suy ngh trc xem khi no nn s dng
nhng d liu in t, s khc nhau gia vit nhng bc
th in t v nhng bc th thng mi.

T bit bn thn mnh -

Cn c mt s hoc biu hiu nhng qu trnh

phc tp, lnh hi mi th tt hn trong mt mi trng
yn tnh, cn bn lun kin vi mt ngi no trc
khi vit bi lun.

Ti liu tham kho

Anderson, L. W. & Krathwohl, D. R. (2001). Phn loi t duy cho vic dy, hc v nh gi.
New York: Longman.
Bloom, B.S., (Ed.). 1956. Phn loi t duy cho cc mc tiu gio dc: Phn loi cc mc tiu
gio dc: Quyn I, nhn thc v lnh vc. New York: Longman.
Costa, A. L. (Ed.). (2000). Pht trin t duy: sch ti nguyn cho vic Dy hc t duy.
Alexandria, VA: ASCD.
Marzano, R. J. (2000). Thit k phn loi t duy mi cho cc mc tiu gio dc. Thousand
Oaks, CA: n phm Corwin.