Sintese Gramatical PDF

Sintesis Gramatical.
qxd:Sntesis 2 19/11/08 23:21 Pgina 1
Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 19/11/08 23:21 Pgina 2
Sntese gramatical
Sntese gramatical
Xess M. Mosquera Carregal
Sara Pino Ramos
A Corua, 2008
Servizo de Normalizacin Lingstica
Servizo de Publicacins
Universidade da Corua
ISBN: 978-84-9749-321-5
Depsito Legal: C 4131-2008
Sntese gramatical
O alfabeto......................................................................6
As regras de acentuacin ..............................................8
O xnero......................................................................13
O nmero ....................................................................17
O artigo .......................................................................20
Os pronomes persoais ................................................22
Os relativos .................................................................29
Os demostrativos ........................................................31
Os posesivos...............................................................36
Os indefinidos .............................................................39
Os interrogativos e exclamativos.................................43
Os numerais................................................................44
O Verbo .......................................................................47
As preposicins ........................................................103
Os adverbios .............................................................107
As conxuncins.........................................................111
Anexos
Tboa-resumo coas modificacins
das Normas ortogrficas e morfolxicas
do idioma galego ......................................................118
Criterios lingsticos adoptados
polas universidades galegas .....................................121
Escolma de ligazns de interese................................122
Emprego non-sexista da linguaxe .............................123
Referencias bibliogrficas .........................................124
Sntese gramatical UDC
Logo da publicacin por parte deste servizo dos volumes Criterios para o uso da lingua, Sobre a calidade da nosa lingua e mais
o Manual de documentos administrativos, ve agora a luz esta sntese gramatical que materializa unha das medidas aprobadas
pola Comisin de Seguimento do Plano de Normalizacin Lingstica. Se cos tres volumes mencionados o grande obxectivo era
contriburmos homoxeneizacin, actualizacin e mellora da calidade dos escritos, con este cuarto atendemos a aquelas
outras cuestins que estn na cerna do idioma, a aqueles aspectos mis salientables da gramtica.
Pode parecer unha orde de publicacin contraditoria, mais se estes tres primeiros ttulos vian cubrir unha necesidade mesmo
se podera falar dunha urxencia como era a de dotar a UDC dun modelo de lingua, duns criterios lingsticos e dun corpus
documental homoxneo e estandarizado, esta obra que agora presentamos pretende ser unha ferramenta bsica de consulta que
sirva para asentar os coecementos nalgns casos, para estimular o emprego da lingua galega noutros e para se converter, en
definitiva, nunha obra de consulta rpida e sinxela que contriba a que os membros da comunidade universitaria desenvolvamos
en lingua galega a nosa prctica profesional e/ou investigadora.
Por se tratar dunha sntese, o tratamento de cada unha das epgrafes intencionadamente esquemtico e prctico. Non esta
unha obra dirixida a especialistas, senn un compendio que, integrado no modelo lingstico xa ofrecido polo Servizo de
Normalizacin Lingstica (SNL), resulte accesible ao maior nmero de persoas. Trtase de achegar unha visin global da gramtica
galega que foxe, na medida do posible, dos contidos tericos e das sas abstraccins. por iso que tamn no xeito de presentar
UDC Sntese gramatical
a informacin se procurou primar a practicidade e o acceso directo informacin. Aln das tboas e dos contidos fundamentais
que as acompaan, presntanse en dous niveis distintos, por unha banda, aquelas peculiaridades que se consideraron de maior
interese e, pola outra, chamadas ou apuntamentos moi concretos, que mesmo en ocasins establecen o contraste directo co
casteln.
sa vez, nos apndices, presentamos unha tboa coas modificacins das Normas ortogrficas e morfolxicas do idioma galego
aprobadas pola Real Academia Galega en 2003, os criterios lingsticos adoptados polas tres universidades galegas co fin de
harmonizaren os seus escritos, unha escolma de ligazns de interese, algns recursos para un emprego non-sexista da linguaxe
e, por ltimo, unha seleccin bibliogrfica para quen quixer afondar nalgn dos aspectos abordados na presente obra.
Xa para rematar, queremos agradecerlle as sas suxestins, aps a lectura do bosquexo desta sntese, a Xos Ramn Freixeiro
Mato, director do SNL naquel momento, e con quen sempre contamos para matizar esta ou outra cuestin. Agardamos que esta
sntese gramatical sexa un instrumento til e poida contribur a consolidar as competencias en lingua galega de todas as persoas
que empregaren ou tentaren empregar o noso idioma. As mesmo, quedamos agradecidos de antemn por todos os comentarios
e suxestins que se nos queiran facer chegar e que puideren mellorala en futuras edicins.
Os autores
O alfabeto
O alfabeto galego consta das seguintes 23 letras:
Letra
Nome
Pronuncia
Letra
Nome
Pronuncia
a
b
c
d
e
f
g
h
i
l
m
n
a
be
ce
de
e
efe
gue
hache
i
ele
eme
ene
[a]
[b]
[]
[d]
[e] ou []
[f]
[g]
[i]
[l]
[m]
[n]
o
p
q
r
s
t
u
v
x
z
ee
o
pe
que
erre
ese
te
u
uve
xe
zeta
[]
[o] ou []
[p]
[k]
[] ou [r]
[s]
[t]
[u]
[b]
[] ou [ks]
[]
ALFABETO
A maiores, outras grafas presentes na ortografa da lingua son os denominados dgrafos, unin de das letras que representan
un nico son:
Dgrafo
ch
gu
ll
nh
qu
rr
Nome
ce hache
gue u
ele duplo
ene hache
que u
erre duplo
Pronuncia
[t]
[g]
[]
[]
[k]
[r]
O nome das letras e dos dgrafos masculino: o de, o efe, o ele, o ce hache...
Os dgrafos non se separan nunca ao final de lia.

*A innovacin cientfica s posible cunha boa dotacin de recursos humanos e materiais
A innovacin cientfica s posible cunha boa dotacin de recursos humanos e materiais
As regras de acentuacin
Podemos distinguir tres tipos de palabras polislabas (de mis dunha slaba) segundo a posicin que ocupa nelas a slaba tnica:
a) Palabras oxtonas ou agudas, en que a slaba tnica a ltima (pavilln)
b) Palabras paroxtonas ou graves, en que a slaba tnica a penltima (accsit)
c) Palabras proparoxtonas ou esdrxulas, en que a slaba tnica a antepenltima (glcido)
En determinados casos, como os dos exemplos anteriores, para sinalar cal a slaba tnica dentro dunha palabra emprgase o
acento grfico, que se coloca sobre a vogal desa slaba tnica conforme s seguintes regras:
a) Palabras agudas
Levan acento grfico cando rematan en vogal, vogal + n, en vogal + s ou vogal + ns.
algun, carn, civs, doazn, extensins, rodap, temper
Non levan acento grfico cando son monoslabas (constan dunha nica slaba) e cando acaban nun ditongo decrecente seguido
ou non de n ou s.
ademais, colleu, el, fe, fluidez, min, papeis, si, ti, xa
b) Palabras graves
Levan acento grfico cando rematan nunha consoante distinta de n ou de s, ou en grupos consonnticos diferentes de ns, as
como cando rematan nun ditongo decrecente.
carcter, clmax, factbel, lser, mbil, responsbeis, tner
c) Palabras esdrxulas
Levan acento grfico sempre.
d) Ora ben, se a slaba tnica presenta un hiato formado polas vogais i ou u tnicas precedidas ou seguidas dunha vogal tona,
con independencia das regras de acentuacin que acabamos de ver colcase un acento grfico sobre a vogal tnica para indicar
que ambas pertencen a slabas distintas.
anda, constitur, conta, perodo sade, sado, sa, ta, xuzo
Grosso modo, cando concorren das vogais xuntas que pronunciamos dentro dunha mesma slaba, unha das chamadas
fortes (a, e, o) e outra das chamadas dbiles (i, u), ou viceversa, o que temos un ditongo, decrecente no primeiro caso
(aula) e crecente no segundo (laboratorio). Tamn posible un ditongo cando as das sexan dbiles (puido).
Se esas das vogais que aparecen xuntas son pronunciadas en slabas distintas estn en hiato (heroe, vicerreitora...).
ACENTUACIN
amlgama, anlise, bitopo, currculo, endcrino, rxime
10
ALGUNHAS PECULIARIDADES QUE CMPRE TERMOS EN CONTA

As letras maisculas levan acento grfico sempre que lles corresponder segundo as regras xerais de acentuacin.
NOVA CONVOCATORIA DE CURSOS DE VERN
Os pronomes demostrativos non levan acento grfico.
O seu pedimento ser resolto nun prazo de dous meses. Se transcorrer este sen comunicacin
pola nosa parte, aquel entenderase denegado
Os pronomes interrogativos e exclamativos non levan acento grfico.
Quen e como ha participar na elaboracin dos novos graos da facultade?
Os adverbios acabados en mente non conservan o acento grfico no lugar en que o leva o adxectivo a partir de que se
forman; isto , en galego non se acentan.
comunmente, dificilmente, especificamente, validamente
As formas verbais con pronomes enclticos (que aparecen despois do verbo) comprtanse como unha soa palabra para os
efectos da acentuacin.
Fgolle chegar os meus mis sinceros parabns
A combinacin verbo + 2 forma do artigo tamn se comporta como unha soa palabra para os efectos da acentuacin.
Se prde-la ta tarxeta universitaria debes chamar ao telfono que figura no p de pxina
As formas verbais con acento grfico diacrtico manteno cando van seguidas dunha forma tona do pronome.
A autorizacin pertinente da o responsable desta rea
Os latinismos e as palabras ou expresins estranxeiras de uso habitual, mesmo se non estiveren plenamente adaptadas
nosa lingua, seguen as regras xerais de acentuacin do galego.
bisbol, hndicap, iceberg, dem, mrketing, mster, prkinson, per cpita, qurum, slogan
No entanto, se tivermos unha clara conciencia de que se trata de latinismos e estranxeirismos, podemos prescindir desta
regra e manter integramente a grafa propia da sa lingua de procedencia; neste caso teremos que escribir a palabra ben en
cursiva (texto mecanografado), ben entre comias ou subliada (de escribirmos a man).
venia docendi, venia docendi ou venia docendi
11
12
Acento grfico diacrtico

O acento grfico con funcin diacrtica aquel que nos permite distinguir palabras, polo xeral, pertencentes a diferentes categoras
gramaticais que doutro xeito teran unha forma grfica idntica. Estas palabras diferncianse, polo xeral, ben porque a vogal da
slaba tnica ten distinto timbre (a das palabras acentuadas aberta, mentres que a das que non se acentan pechada), ben
porque unha palabra tnica (columna da esquerda) e a outra tona (columna da dereita).
(a + a; subst.)
s (a + as; subst.)
bla (esfera)
ch (plana)
chs (planas)
cmpre ( necesario)
cmpren (son necesarios)
d (IPres. e Imp. de dar)
ds (IPres. de dar)
d (compaixn; nota musical)
(IPres. de ser)
fra (adv.)
m (run)
ms (runs)
a (art.; pron. ps. tono; prep.)

as (art; pron.)
bola (peza de pan)
cha (che + a)
chas (che + as)
compre (merque)
compren (merquen)
da (de + a)
das (de + as)
do (de + o)
e (conx.)
fora (Antepret. de ser e ir)
ma (me + a)
mas (me + as)
mis (adv. e pron.)

n (subst.)
ns (pron. ps. tn.; subst.)
so (do corpo)
p (do corpo)
pla (rama)
pr (poer)
prsa (apuro)
s (sede eclesistica; Imp. de ser)
s (adv. e adx.)
t (infusin)
vs (IPres. de vir)
vn (IPres. e Imp. de vir)
vs (pron. ps. tn.)
mais (conx.)
no (en + o)
nos (en + os)
oso (animal)
pe (letra)
pola (galia nova; por + a)
por (prep.)
presa (prendida; presada; encoro)
se (conx.)
so (prep.)
te (pron. ps. tono)
ves (IPres. de ver)
ven (IPres. de ver)
vos (pron. ps. tono)
13
O xnero
O feminino de substantivos e adxectivos frmase coa terminacin a, que se lle engade directamente forma do masculino cando
esta remata en consoante ou en vogal tnica.
vicerreitor, vicerreitora; av, avoa
Cando a vogal final do masculino e ou o tonos, substitese por un a.
mestre, mestra; financeiro, financeira
Aln desta norma principal, podemos establecer outros casos:
a) Substantivos e adxectivos rematados en n
Os substantivos e adxectivos que rematan en n forman o feminino en , ags cando se trata de substantivos ou adxectivos
pexorativos, que o fan en ana.
Con todo, barregn, insn, livin, malsn, marrn, nugalln, rufin, trun, van e viln forman o feminino en (barreg,
ins, livi, mals, nugall, rufi, tru, va e vil).
XNERO
bergantin, berganti; ancin, anci

folgazn, folgazana; lerchn, lerchana
14
Rematado en n, o nico substantivo existente refn e invariable.

un refn britnico, unha refn britnica
Os substantivos e adxectivos terminados en n fan o feminino en ina. A nica excepcin o adxectivo run que invariable.
bailarn, bailarina; galopn, galopina
un programa run, unha anlise run
Os substantivos e adxectivos rematados en n forman o feminino en oa, ags aqueles que actan como caracterizadores
aumentativos ou pexorativos, que o forman en ona.
bretn, bretoa; campin, campioa
faltn, faltona; abusn, abusona
Finalmente, os adxectivos que rematan en n forman o feminino en a, a non ser euscaldn, cuxo feminino euscalduna, e
mais o adxectivo comn, que invariable.
vacn, vaca; cervn, cerva
b) Substantivos e adxectivos que acaban en vogal ou ditongo tnicos
Nin substantivos nin adxectivos teen un comportamento nico, senn que apenas se pode falar de tendencias: os substantivos
tenden a engadir un a e os adxectivos tenden a ser invariables.
av nepal, avoa nepal
Con todo, tamn hai exemplos no sentido contrario: substantivos que non varan e adxectivos que si flexionan.
un chimpanc, unha chimpanc
nu, na; cru, cra
Presentan caractersticas morfolxicas especiais grou, gra; sandeu, sanda e xudeu, xuda.
En ocasins o uso vai provocando que aparezan casos en que si se marca a variacin xenrica (presidenta, xerenta...),
acordes, ademais, cos principios da linguaxe non-discriminatoria.
c) Substantivos e adxectivos rematados en s

Forman o feminino en esa, ags se son invariables, como o caso do adxectivo corts.
portugus, portuguesa; montas, montaesa
d) Outros casos
Hai algns substantivos que forman o feminino dun xeito especial sobre a base lxica do masculino, como o caso de
abade/abadesa, galo/galia, heroe/herona... E outros cuxas formas masculina e feminina non comparten a mesma base lxica,
como ocorre con home/muller, xenro/nora, carneiro/ovella...
15
16

O nome das letras e os dgrafos masculino: o a, o efe, o ese, o xe, o ele duplo...
En contraposicin ao casteln, teen xnero masculino os seguintes substantivos: o cal, o crcere, o costume, o couce, o
cume, o cuspe, o fel, o labor, o legume, o leite, o masacre, o mel, o nariz, o riso, o sal, o sinal, o xiz... E teen xnero
feminino: a rbore, a arte, a canle, a calor, a cor, a dor, a fraude, a orde, a orixe, a ponte, a reuma, a sndrome, a suor...
Son femininas as palabras cultas de orixe grega rematadas en se e te: a anlise, a crise...; a amigdalite, a peritonite...
As palabras rematadas en axe son todas femininas (a mostraxe, a paisaxe...) ags garaxe, paxe e traxe. Personaxe admite
os dous xneros.
O xnero dos determinantes nunca vara por cuestins de fontica sintctica ou posibles cacofonas: a acta, a auga, a aula...
17
O nmero
a) As palabras que rematan en vogal ou en ditongo forman o plural engadindo s.
lei, leis; relatorio, relatorios; selo, selos; tiriz, tirizs
b) As palabras que rematan en r ou en z forman o plural engadindo es.
cerviz; cervices; lder, lderes; luz, luces
c) Palabras que rematan en s e x (pronunciado [ks]):
As palabras rematadas en s que son agudas forman o plural engadindo es, ags aquelas que acaban en grupo
consonntico, que son invariables.
comps, compases; envs, enveses; o frceps, os frceps
As palabras rematadas en s que son graves ou esdrxulas son invariables.
o afialapis, os afialapis; o mrcores, os mrcores; o oasis, os oasis
As palabras rematadas en x (pronunciado [ks]) son invariables.
o fax, os fax; unha prenda unisex, unhas prendas unisex; o trax, os trax
d) As palabras que rematan en n engaden s.
NMERO
alcatrn, alcatrns; dolmen, dolmens; mitin, mitins
18
e) Palabras que rematan en l:

As palabras rematadas en l que son monoslabas engaden es.
pel, peles; mil, miles; sal, sales; sol, soles
As palabras rematadas en l que son polislabas agudas mudan o l polo morfema is.
cartel, carteis; control, controis; dixital, dixitais
As palabras rematadas en l que son polislabas graves forman o plural engadindo es, ags aquelas que rematan en bel,
que fan o plural en beis.
solbel, solbeis; ftil, ftiles; txtil, txtiles; tnel, tneles
f) Os estranxeirismos forman o plural engadindo s, a non ser que se coeza e se queira representar o plural que lles corresponda
na sa lingua de orixe.
hippy, hippys ou hippies; leitmotiv, leitmotivs ou leitmotive; pster, psteres ou psters; spray, sprays
O plural das palabras compostas

a) Se os dous elementos estn soldados nunha nica palabra, forman o plural como o segundo elemento:
viandante, viandantes
b) Se o segundo elemento un monoslabo rematado en l, forman o plural engadindo es.
cartafol, cartafoles
c) Se o segundo elemento xa est en plural, son invariables:
o gardamontes, os gardamontes
d) Se os dous elementos se escriben separados, cada un deles forma o plural como lle corresponde segundo as regras de
formacin do plural antes enunciadas:
garda civil, gardas civs
Con todo, as secuencias substantivo + substantivo en que o segundo acta como se fose un adxectivo forman o plural
flexionando s o primeiro elemento:
escola obradoiro, escolas obradoiro
O mesmo ocorre nas secuencias substantivo + preposicin + substantivo, que forman o plural flexionando s o primeiro
elemento:
cabalio do demo, cabalios do demo
19
20
O artigo
As formas do artigo son:
Singular
Plural
Masculino
o
os
Feminino
a
as
O cadro de contraccins coas preposicins o seguinte:
A
Con
De
En
Por
O
ao ()
co
do
no
polo
Os
aos (s)
cos
dos
nos
polos
coa
da
na
pola
As
s
coas
das
nas
polas
A denominada segunda forma do artigo (lo, la, los, las) s obrigatorio representala na escrita despois da preposicin por e
mais o adverbio interrogativo u (onde).
Envamo polo correo electrnico que ha chegar antes
U-los informes que vos presentei onte?
21
ARTIGO
Nos restantes casos (despois de formas verbais rematadas en r ou s, despois dos pronomes ns e vs...) a sa
representacin na escrita opcional. As e todo, represntese ou non na escrita, a nica pronuncia correcta e mis
recomendable aquela que reproduce a segunda forma do artigo nos contextos sinalados.
Usos especficos do artigo determinado

De regra acompaa os pronomes posesivos, cos cales concorda en xnero e nmero: os teus exames, a ta opinin...
Excepto:
a) Cando o posesivo antecede un nome de parentesco, caso en que a presenza do artigo optativa en funcin do grao de
proximidade (a maior proximidade, menor tendencia de empregalo): meu pai, o meu to/meu to...
b) En oracins exclamativas, con vocativos ou con ttulos de dignidade: Meu santo! Quen vos fixo iso?
c) Cando vai acompaado doutro determinante: esas tas resolucins, ese meu traballo de investigacin...
frecuente como membro constitunte de topnimos: A Corua, O Portio, As Pas...
Adoita estar presente en locucins adverbiais cando estas comezan por preposicin: s veces, s escuras, ao chou, ao revs...
Cos topnimos que presentan artigo sempre se debe marcar a contraccin entre o artigo e as preposicins.
Pasou pola Corua e anda impartiu unhas cantas conferencias
22
Os pronomes persoais
Os pronomes persoais serven para substitur substantivos e sintagmas nominais referidos a persoas ou obxectos. Dentro deles
distnguense dous tipos de formas segundo tean ou non acento propio, o que determina as funcins que poden desenvolver na
oracin:
a) Formas tnicas (con letra redonda nos cadros): teen acento propio e autonoma funcional; poden ser suxeito (Eles presentaron
as sas demandas e ns escoitmolas), termo de preposicin (Esquecronse de vs ao marcaren os horarios) ou termo das
conxuncins comparativas ca e coma (Escribe tan rpido coma min e menos ca el).
b) Formas tonas (con letra cursiva nos cadros): carecen de acento propio e non teen autonoma, polo que se apoian no verbo
e van soldadas a el cando aparecen en posicin encltica (despois do verbo); funcionan como obxecto directo (Agardmosvos no
saln de actos) ou obxecto indirecto (Quere que lle traias o formulario que che pediu).
23
Singular
P2
P3
eu
ti
el, ela
te
o, a
che
lle
OD
(Acusativo)
me
OI
(Dativo)
Termo de preposicin
e comparacin
min
ti
el, ela
Formas ligadas
comigo
contigo
consigo
Formas reflexivas
min
me
ti
te
si
consigo
se
PRONOMES PERSOAIS
Suxeito
(Nominativo)
P1
24
Plural
Suxeito
(Nominativo)
P1
P2
P3
ns
vs
eles, elas
OD
(Acusativo)
os, as
nos
vos
OI
(Dativo)
lles
Termo de preposicin
e comparacin
ns
vs
eles, elas
Formas ligadas
connosco
convosco
consigo
Formas reflexivas
ns
nos
vs
vos
si
consigo
se

O pronome persoal tono de P3 con funcin de OD o(s), a(s) pose das variantes combinatorias.
a) As formas lo(s), la(s) emprganse cando o pronome aparece encltico ben a unha forma verbal conxugada que remate
en r ou s, ben a unha forma pronominal que remate en s, ben ao adverbio u.
O xustificante de recepcin tes que asinalo
A gua preparmola entrambas as das
O papel coas extensins, ulo?
b) As formas no(s), na(s) emprganse cando o pronome aparece encltico a unha forma verbal conxugada que remate en
ditongo.
A acta redactouna segundo o modelo que nos deches
Cadro das concorrencias dos pronomes de dativo cos de acusativo de terceira persoa:
Me
Che
Lle
Nos
Vos
Lles
O
mo
cho
llo
nolo
volo
llelo
A
ma
cha
lla
nola
vola
llela
Os
mos
chos
llos
nolos
volos
llelos
As
mas
chas
llas
nolas
volas
llelas
25
26
Regras de colocacin dos pronomes persoais tonos

De regra, os pronomes persoais tonos sitanse despois do verbo en galego:
Mercoullo ao provedor habitual da casa
Dxoche algo a respecto do novo convenio?
Vai buscalo ao laboratorio ou perdmolo sen remedio
Agora ben, hai algns casos en que aparece antes do verbo:
a) Cando a oracin negativa ou vai introducida por conxuncins, adverbios ou pronomes indefinidos de significado negativo.
Non lle aplicou a cor que eu quera
Nin lle colleu ese nin o outro dos libros que lle pedira
Nunca os vira tan mal organizados
Ningun lle comentara nada sobre aquel asunto
b) Cando a oracin expresa un desexo.
Oxal che vaia ben na ta xira polas facultades...
c) Nas oracins interrogativas e exclamativas encabezadas por pronomes interrogativos e exclamativos.
Onde os puxeches?
Como pesa esta caixa que nos mandaron!
d) Nas proposicins introducidas por unha conxuncin subordinante:

Vouche ensinar o que pode facer o AutoCAD
Esta materia foi daquela cando a comezamos a impartir no departamento
Se me deixases falar, non discutiriamos tanto
e) Cando o verbo vai precedido de determinados adverbios como anda, ata/at, ben, case, disque, igual, mis, moito,
seica, talvez, tamn, s, xa etc.
Xa te entendo, ten que informar a directora
Disque se celebrar un congreso sobre este tema a semana que vn
f) Cando o verbo vai precedido de determinados indefinidos como algo, algun, todo, bastante, ambos etc.
Algo me comentou dos cursos da rea de Deportes
Bastante nolo avisaron a travs das listaxes de distribucin
Ambos a viron polos corredores da facultade
27
28
Colocacin dos pronomes persoais tonos coas perfrases verbais

Nas oracins afirmativas:
a) Despois do verbo auxiliar:
b) Antes do verbo auxiliado:
c) Despois do verbo auxiliado:
Tocho que dicir

Teo que cho dicir
Teo que dicircho
Nas oracins negativas:

a) Antes do verbo auxiliar:
b) Antes do verbo auxiliado:
c) Despois de verbo auxiliado:
Non cho teo que dicir

Non teo que cho dicir
Non teo que dicircho
A colocacin do pronome antes do verbo auxiliado considerada a mis xenuna.
Un pronome persoal tono nunca debe aparecer ao comezo dun enunciado.

*Me dixo que non se encargaban eles
Dxome que non se encargaban eles
29
Os relativos
Os pronomes relativos caracterzanse por relacionaren dous ou mis elementos da oracin que poderan aparecer expresados en
oracins independentes. Non teen significado propio, senn que o toman da palabra cal se refiren (referente) e con que
concordan en xnero e nmero.
Dentro dos pronomes relativos podemos distinguir dous tipos de formas segundo presentaren ou non variacins de xnero e
nmero:
Relativos variables: o(s), (as) cal(es); canto(s), canta(s); cuxo(s), cuxa(s)
Relativos invariables: que, quen, cando, como e onde
Cando o antecedente aparece expreso antes do relativo que introducido por preposicin non necesaria a presenza do
artigo, malia ser moi comn, polo seu carcter redundante.
As probas deportivas en que participa son do mis alto nivel
RELATIVOS
Falamos da importancia do coecemento doutros idiomas, o cal nos levou a estoutro tema
Os representantes da nosa asociacin solicitaron falar co reitor, cuxo criterio ser decisivo
Trtase dunha investigacin multidisciplinar en que participan distintos grupos da UDC
Naquela poca foi cando se inauguraron as novas instalacins da facultade
30
Quen invariable (non existe unha forma *quenes) e s pode ir acompaado dunha forma verbal en singular cando suxeito,
ags se vai co verbo ser ou este o verbo principal da oracin composta.
*Quenes son eses que vieron traernos o material de oficina que pediramos?
Quen son eses que vieron traernos o material de oficina que pediramos?
Foron eles quen chegaron tarde/Foron eles os que chegaron tarde
31
Os demostrativos
Os pronomes ou determinantes demostrativos emprganse para sinalarmos unha entidade e, asemade, achegarmos unha idea de
distancia que pode referirse tanto ao espazo coma ao tempo ou a partes anteriores ou posteriores do noso discurso.
Proximidade
Nmero
Masculino
Feminino
Invariable
Singular
este
esta
isto
Plural
estes
estas
-----
Singular
ese
esa
iso
Plural
eses
esas
-----
Singular
aquel
aquela
aquilo
Plural
aqueles
aquelas
-----
Aqu
Al
DEMOSTRATIVOS
32
Estas formas poden combinarse cos indefinidos outro(s), outra(s) e dar lugar a novas formas demostrativas que se empregan
para manifestarmos a escolla entre dous elementos que non teen por que aparecer expresos.
Outro(s), Outra(s)
Este, Esta
estoutro
estoutra
Estes, Estas
estoutros
estoutras
Ese, Esa
esoutro
esoutra
Eses, Esas
esoutros
esoutras
Aquel, Aquela
aqueloutro
aqueloutra
Aqueles, Aquelas
aqueloutros
aqueloutras
Entre esta e estoutra programacin penso que debemos escoller a segunda

As mis sinxelas non son estas probas, senn aqueloutras que desearamos
Malia estas seren as formas habituais, existen tamn as formas plenas, que son as nicas posibles para o neutro: isto outro, iso
outro, aquilo outro.
Iso outro non se menciona na lexislacin vixente
Os demostrativos e as sas combinacins cos indefinidos outro(s), outra(s) contraen sempre coas preposicins en e de:
Masculino
Feminino
Invariable
Sing.
deste, dese, daquel,

destoutro,desoutro,
daqueloutro
desta, desa, daquela,

destoutra, desoutra,
daqueloutra
disto, diso, daquilo,

disto outro, diso outro,
daquilo outro
Pl.
destes, deses,daqueles,
destoutros, desoutros,
daqueloutros
destas, desas, daquelas,

destoutras, desoutras,
daqueloutras
-----
Sing.
neste, nese, naquel,

nestoutro, nesoutro,
naqueloutro
nesta, nesa, naquela,

nestoutra, nesoutra,
naqueloutra
nisto, niso, naquilo,

nisto outro, niso outro,
naquilo outro
Pl.
nestes, neses, naqueles,

nestoutros, nesoutros,
naqueloutros
nestas, nesas, naquelas,

nestoutras, nesoutras,
naqueloutras
-----
De
En
Estas contraccins non se realizan cando a preposicin non rexe o substantivo modificado polo demostrativo:
De estas convocatorias se publicaren, sera unha gran sorpresa
En esoutras alegacins sendo formuladas, haber que tomar unha decisin
33
34
Usos e valores especiais dos demostrativos

O demostrativo aquel(a) pode usarse con valor substantivo como palabra comodn con distintos significados segundo o contexto.
Co aquel (= motivo, pretexto) da folga suspendronse as clases
Ten moita aquela (= arte, habilidade, astucia) para a investigacin
Desta maneira chegan a empregarse formas verbais derivadas como aquelar, aqueloutrar, desaquelar ou desaqueloutrar.
Agora mesmo aquelas (= ordenas, arranxas) estes expedientes
Non sei por que anda tan desaquelado (= preocupado, pensativo, tristeiro)
A contraccin daquela, por unha banda, pode ter valor adverbial e equivaler a entn, naquel momento:
Tamn daquela o departamento contaba con menos medios
Pola outra, pode ter valor de conxuncin consecutiva e equivaler a por tanto, xa que logo.
Se as como ti dis, daquela non hai perigo de exclusin para os discapacitados
As contraccins nisto, niso, naquilo, nestas e nesas, e a locucin con estas emprganse con valor adverbial co significado de
entn, nese momento, nese mesmo momento, no mesmo instante, de repente etc.
Nisto foise a luz e quedamos sen acabar o experimento
Nestas que vou por unha auga mquina e chmame por telfono
E con estas colleu e enviou os seus datos por fax
As formas isto, iso e aquilo son as nicas formas normativas do demostrativo invariable singular.
*Aquelo que fora aprobado pola Xunta de Escola ser proximamente modificado
Aquilo que fora aprobado pola Xunta de Escola ser proximamente modificado
Elo en galego un substantivo masculino que significa aro ou anel dunha cadea; no seu lugar debemos empregar isto ou iso.
*Con elo conseguimos mellorar o rendemento do proceso
Con isto/iso conseguimos mellorar o rendemento do proceso
35
36
Os posesivos
Os pronomes ou determinantes posesivos expresan unha idea de posesin ou pertenza en sentido amplo.
Singular
Singular
Plural
Plural
Masculino
Feminino
Masculino
Feminino
P1
[o] meu
[a] mia
[os] meus
[as] mias
P2
[o] teu
[a] ta
[os] teus
[as] tas
P3
[o] seu
[a] sa
[os] seus
[as] sas
P1
[o] noso
[a] nosa
[os] nosos
[as] nosas
P2
[o] voso
[a] vosa
[os] vosos
[as] vosas
P3
[o] seu
[a] sa
[os] seus
[as] sas
De regra as formas do posesivo van acompaados polo artigo determinado, ags nos seguintes casos:
Nos vocativos.
Eles, meus amigos, non entregaron a declaracin xurada que se lles peda
Dica, meu compaeiro, que os horarios estn ben postos
37
POSESIVOS
Con nomes de parentesco, non sendo que se trate de varios posuidores, pois neste caso de regra o artigo.
Mia muller marchou facer uns recados
Non che de sa irm, que seu
*Nosos avs e *nosos curmns saron xuntos
Os nosos avs e os nosos curmns saron xuntos
Con frmulas de tratamento de respecto como Sa Maxestade, Sa Ilustrsima, Sa Excelencia, Noso Seor, Nosa Seora etc.
Con algunhas expresins fixadas como meu dito, meu feito; por meu mal; a meu parecer, a meu entender, a seu favor etc.
38

As formas masculinas singulares do posesivo precedidas da preposicin de constiten expresins fixadas que serven para
expresarmos ben propiedade exclusiva, ben que unha caracterstica se pose pola propia natureza, ben que algo se move
polos seus propios medios.
P1
P2
P3
Singular
de meu
de teu
de seu
Plural
de noso
de voso
de seu
Devlveme o bolgrafo e mais o corrector, se fas o favor, que che son de meu
As bolsas que outorgamos daquela eran de noso, pagabmolas ns
As persoas solicitantes non coecen o procedemento de seu, hai que explicrllelo
As formas do posesivo de P3 poden combinarse co indefinido cada para dar lugar a novas formas posesivas con valor
distributivo.
Singular
Plural
Masculino
cadanseu
cadanseus
Feminino
cadansa
cadansas
Colleron cadanseus escritos e foron engadirlles a informacin que faltaba neles

O da que foron ao laboratorio Sabela e Branca volveron con cadansas batas sucias
39
Os indefinidos
Os determinantes e pronomes indefinidos son aqueles que serven para facer referencia ben a unha cantidade de modo impreciso
(cuantificadores), ben a unha identidade de forma xenrica e/ou indeterminada (identificadores).
Variables
uns, unhas
algn(s), algunha(s)
ningn(s), ningunha(s)
pouco(s), pouca(s)
todo(s), toda(s)
bastante(s)
abondo(s), abonda(s)
moito(s), moita(s)
demasiado(s), demasiada(s)
tanto(s), tanta(s)
varios, varias
ambos, ambas
Invariables
algun
ningun
algo
nada
ren/res
mis
menos
cada (cal)
senllos, senllas
ben
Non se deben empregar os cuantificadores positivos algn(s), algunha(s), algun e algo en oracins negativas.
Non supn *gasto algn
Non supn gasto ningn
INDEFINIDOS
Cuantificadores
40
Algun e ningun sempre estn referidos a persoas, mentres que algo, nada e res ou ren sempre estn referidos a obxectos
ou entidades abstractas.
Debeu entrar algun e deixar esquecido o seu mbil na sala de xuntas
Non respondeu ningun o cuestionario de avaliacin
Hai algo a detrs da porta que non permite abrila
Na reunin que tivemos non se tratou nada deste asunto que mencionas
Non queremos ren do que nos ofrecen na negociacin
Ambos e ambas esixen a presenza do artigo cando funcionan como determinantes:

Visitaron os campus de Esteiro e Serantes ambos os directores do departamento de I+D de Navantia
Conseguimos un acordo de colaboracin entre ambas as vicerreitoras
Identificadores
Variables
un(s), unha(s)
mesmo(s), mesma(s)
outro(s), outra(s)
o(s), a(s) demais
o(s), a(s) mais
propio(s), propia(s)
certo(s), certa(s)
moito(s), moita(s)
determinado(s), determinada(s)
tal, tales
Invariables
calquera
quenquera
cadaqun
Os identificadores mesmo(s), mesma(s) non teen valor anafrico.

Fixo o balance do estado das obras e da execucin *das mesmas
Fixo o balance do estado das obras e da sa execucin
41
42
Contraccins dos indefinidos coas preposicin en e de:
Un(s)
Unha(s)
Algn(s)
Algunha(s)
Outro(s)
Outra(s)
De
dun, dunha
duns, dunhas
dalgn, dalgunha
dalgns, dalgunhas
doutro, doutra
doutros, doutras
En
nun, nunha
nuns, nunhas
nalgn, nalgunha
nalgns, nalgunhas
noutro, noutra
noutros, noutras
Os cuantificadores indefinidos un(s), unha(s) tamn contraen coa preposicin con cando funcionan como determinantes,
cando son pronomes s contraen coas preposicins en e de.
Volveu cun orzamento que non era o que pedira
Con unha xa me abonda, non te preocupes
43
Os interrogativos e exclamativos
Os pronomes interrogativos serven para preguntar directa ou indirectamente por unha identidade, mentres que os pronomes
exclamativos empregmolos para introducir enunciados que expresan admiracin, nfase, sorpresa etc. de xeito directo ou
indirecto. Dentro deles podemos distinguir dous tipos de formas segundo presenten variacins de xnero e/ou nmero ou non:
Interrogativos
a) Interrogativos variables: cal(es); canto(s), canta(s)
b) Interrogativos invariables: que, quen, cando, como e onde
Exclamativos
a) Exclamativos variables: canto(s), canta(s)
b) Exclamativos invariables: que, quen, como e onde
Cantos rapacios vieron visitar o campus hoxe!
Como apurou para organizalo todo!
Onde vai que non se convoca unha reunin do departamento!
INTERROGATIVOS/EXCLAMATIVOS
Cal dos vicerreitores vai acompaar a secretaria xeral?

Quen pediu a palabra para participar na rolda de intervencins?
Cando presentan a memoria do proxecto desenvolvido?
44
Os numerais
CARDINAIS
cero
un, unha
dous, das
tres
catro
cinco
seis
sete
oito
nove
dez
once
doce
trece
catorce
quince
dezaseis
dezasete
dezaoito
dezanove
vinte
vinte e un; vinte e unha
ORDINAIS
----primeiro/a
segundo/a
terceiro/a
cuarto/a
quinto/a
sexto/a
stimo/a
oitavo/a
noveno/a
dcimo/a
dcimo primeiro/a,
undcimo/a
dcimo segundo/a,
duodcimo/a
dcimo terceiro/a
dcimo cuarto/a
dcimo quinto/a
dcimo sexto/a
dcimo stimo/a
dcimo oitavo/a
dcimo noveno/a
vixsimo/a
vixsimo primeiro/a
MULTIPLICATIVOS
----simple
dobre; duplo/a
triplo/a
cudruplo/a
quntuplo/a
sxtuplo/a
sptuplo/a
ctuplo/a
nnuplo/a
dcuplo/a
-----
PARTITIVOS
--------medio
terzo; terza
cuarto; cuarta parte
quinto; quinta parte
sexto; sexta parte
stimo; stima parte
oitavo; oitava parte
noveno; novena parte
dcimo; dcima parte
onceavo/a
---------------------------------------------
doceavo/a
treceavo/a
catorceavo/a
quinceavo/a
dezaseisavo/a
dezaseteavo/a
dezaoitoavo/a
dezanoveavo/a
vinteavo/a
vinte e unavo;
vinte e unava
CARDINAIS
trinta
corenta
cincuenta
sesenta
setenta
oitenta
noventa
cen
cento un; cento unha
douscentos/duascentas
trescentos/as
catrocentos/as
cincocentos/as, quientos/as
seiscentos/as
setecentos/as
oitocentos/as
novecentos/as
mil
milln
billn
ORDINAIS
trixsimo/a
cuadraxsimo/a
quincuaxsimo/a
sesaxsimo/a
septuaxsimo/a
octoxsimo/a
nonaxsimo/a
centsimo/a
centsimo primeiro/a
ducentsimo/a
tricentsimo/a
cuadrixentsimo/a
quinxentsimo/a
sexcentsimo/a
septinxentsimo/ a
octinxentsimo/a
noninxentsimo/a
milsimo/a
millonsimo/a
billonsimo/a
MULTIPLICATIVOS
----------------------------cntuplo/a
-------------------------------------------------
45
PARTITIVOS
trintavo/a
corentavo/a
cincuentavo/a
sesentavo/a
setentavo/a
oitentavo/a
noventavo/a
centsimo/a parte
centsimo primeira parte
ducentsima parte
tricentsima parte
cuadrixentsima parte
quinxentsima parte
sexcentsima parte
septinxentsima parte
octinxentsima parte
noninxentsima parte
milsima parte
millonsima parte
billonsima parte
NUMERAIS
46
Os numerais cardinais son cuantificadores definidos que indican de xeito preciso o nmero ou a cantidade dunha realidade contable.
Os numerais ordinais indican propiamente a orde que ocupa un elemento nunha serie.
Os numerais multiplicativos indican o nmero de veces que unha realidade contable contn outra menor.
Os numerais partitivos indican fraccin ou parte dun todo.

Os numerais un e unha contraen coas preposicins con, de e en cando acompaan un substantivo, e contraen con de e
en cando o substiten.
Das sete propostas recibidas, nunha delas non houbo consenso para a sa aprobacin
Conformouse con unha das opcins que lle deron
A partir de vinte e un, vinte e unha en diante todas as combinacins dos numerais cardinais se escriben separadas.
O congreso ter lugar no saln de actos o da vinte e sete
Nos numerais multiplicativos a partir de 11 emprgase o cardinal correspondente seguido da palabra veces (trece veces,
vinte e das veces...).
Nos numerais partitivos a partir de 100 emprganse as formas dos ordinais en feminino (centsima, ducentsima...), que
poden ir seguidas do substantivo parte.
Normalmente as cantidades exactas escrbense con cifras; no entanto, do 1 ao 9 o mis correcto desenvolvelas na escrita.
*Apenas se matricularon 8 persoas neste curso de vern
Apenas se matricularon oito persoas neste curso de vern
47
VERBO
O verbo
Verbos regulares
MODO INDICATIVO
1 Conxugacin: ANDAR
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
ando
andas
anda
andamos
andades
andan
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
andaba
andabas
andaba
andabamos
andabades
andaban
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
andei
andaches
andou
andamos
andastes
andaron
2 Conxugacin: VARRER
PRESENTE
varro
varres
varre
varremos
varredes
varren
COPRETRITO
varra
varras
varra
varriamos
varriades
varran
PRETRITO
varrn
varriches
varreu
varremos
varrestes
varreron
3 Conxugacin: PARTIR
parto
partes
parte
partimos
partides
parten
parta
partas
parta
partiamos
partiades
partan
partn
partiches
partiu
partimos
partistes
partiron
48
MODO INDICATIVO
1 Conxugacin: ANDAR
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
andara
andaras
andara
andaramos
andarades
andaran
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
andarei
andars
andar
andaremos
andaredes
andarn
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
andara
andaras
andara
andariamos
andariades
andaran
ANTEPRETRITO
varrera
varreras
varrera
varreramos
varrerades
varreran
FUTURO
varrerei
varrers
varrer
varreremos
varreredes
varrern
POSPRETRITO
varrera
varreras
varrera
varreriamos
varreriades
varreran
partira
partiras
partira
partiramos
partirades
partiran
partirei
partirs
partir
partiremos
partiredes
partirn
partira
partiras
partira
partiriamos
partiriades
partiran
MODO SUBXUNTIVO
1 Conxugacin: ANDAR
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
ande
andes
ande
andemos
andedes
anden
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
andase
andases
andase
andsemos
andsedes
andasen
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
andar
andares
andar
andarmos
andardes
andaren
PRESENTE
varra
varras
varra
varramos
varrades
varran
PRETRITO
varrese
varreses
varrese
varrsemos
varrsedes
varresen
FUTURO
varrer
varreres
varrer
varrermos
varrerdes
varreren
parta
partas
parta
partamos
partades
partan
partise
partises
partise
partsemos
partsedes
partisen
partir
partires
partir
partirmos
partirdes
partiren
49
50
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
andar
andares
andar
andarmos
andardes
andaren
INFINITIVO CONXUGADO
varrer
varreres
varrer
varrermos
varrerdes
varreren
partir
partires
partir
partirmos
partirdes
partiren
IMPERATIVO
ti
vs
anda
andade
varre
varrede
parte
parte
FORMAS NOMINAIS
INFINITIVO
andar
varrer
XERUNDIO
partir
andando
varrendo
PARTICIPIO
partindo
andado
varrido
partido
Verbos semirregulares
Son aqueles que presentan algunha irregularidade ou alternancia no vocalismo do tema de presente.
ADVERTIR
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE INDICATIVO
advirto
advirtes
advirte
advertimos
advertides
advirten
PRESENTE DE SUBXUNTIVO
advirta
advirtas
advirta
advirtamos
advirtades
advirtan
IMPERATIVO
advirte
advertide
Conxganse igual adherir, agredir, competir, concernir, conferir, diferir, divertir, discernir, dixerir, espelir, espir, inferir, inserir,
investir, inxerir, medir, pedir (e derivados), preferir, proferir, referir, reflectir, repetir, revestir, suxerir, transferir e vestir.
51
52
CAER
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE INDICATIVO
caio
caes
cae
caemos
caedes
caen
caia
caias
caia
caiamos
caiades
caian
Conxganse igual os verbos derivados de caer (decaer, recaer) e os derivados de traer (atraer, distraer...); os verbos rematados
en -oer como choer, doer (e condoer), moer (e remoer), proer, roer (e corroer); or e derivados (desor, entreor); sar e derivados
(sobresar).
FUXIR
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE INDICATIVO
fuxo
foxes
foxe
fuximos
fuxides
foxen
fuxa
fuxas
fuxa
fuxamos
fuxades
fuxan
IMPERATIVO
fuxe
fuxide
Conxganse igual acudir, bulir (e rebulir), cubrir e derivados (descubrir, encubrir, recubrir), cumprir ser mester, cuspir, durmir,
engulir, fundir render, fuxir, lucir e derivados (deslucir, entrelucir, relucir, translucir, tremelucir), mulir, muxir, pulir, ruxir, sacudir,
subir, sufrir, sumir (e os seus derivados consumir e ensumir), tusir, ulir, urdir, xunguir, xurdir.
SERVIR
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE INDICATIVO
sirvo
serves
serve
servimos
servides
serven
sirva
sirvas
sirva
sirvamos
sirvades
sirvan
IMPERATIVO
sirve
servide
Conxganse igual ferir, mentir, sentir e seguir, e os seus derivados e compostos (malferir; desmentir; asentir, consentir, resentir,
conseguir, perseguir e proseguir).
53
54
Verbos irregulares
CABER
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
caibo
cabes
cabe
cabemos
cabedes
caben
caba
cabas
caba
cabiamos
cabiades
caba
couben
coubeches
coubo
coubemos
coubestes
couberon
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
coubera
couberas
coubera
couberamos
couberades
couberan
caberei
cabers
caber
caberemos
caberedes
cabern
cabera
caberas
cabera
caberiamos
caberiades
caberan
CABER
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
caiba
caibas
caiba
caibamos
caibades
caiban
coubese
coubeses
coubese
coubsemos
coubsedes
coubesen
couber
couberes
couber
coubermos
couberdes
couberen
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
caber
caberes
caber
cabermos
caberdes
caberen
cabe
cabede
caber
cabendo
cabido
55
56
DAR
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
dou
ds
d
damos
dades
dan
daba
dabas
daba
dabamos
dabades
daban
dei
deches
deu
demos
destes
deron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
dera
deras
dera
deramos
derades
deran
darei
dars
dar
daremos
daredes
darn
dara
daras
dara
dariamos
dariades
daran
DAR
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
dea
deas
dea
deamos
deades
dean
dese
deses
dese
dsemos
dsedes
desen
der
deres
der
dermos
derdes
deren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
dar
dares
dar
darmos
dardes
daren
dade
dar
dando
dado
57
58
DICIR
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
digo
dis
di
dicimos
dicides
din
dica
dicas
dica
diciamos
diciades
dica
dixen
dixeches
dixo
dixemos
dixestes
dixeron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
dixera
dixeras
dixera
dixeramos
dixerades
dixeran
direi
dirs
dir
diremos
diredes
dirn
dira
diras
dira
diriamos
diriades
diran
Conxganse as todos os verbos derivados de dicir (contradicir, desdicir e predicir). Os verbos bendicir e maldicir
hai tendencia a conxugalos de xeito regular, anda que tamn posible facelo seguindo o modelo de dicir.
DICIR
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
diga
digas
diga
digamos
digades
digan
dixese
dixeses
dixese
dixsemos
dixsedes
dixesen
dixer
dixeres
dixer
dixermos
dixerdes
dixeren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
dicir
dicires
dicir
dicirmos
dicirdes
diciren
di
dicide
dicir
dicindo
dito
59
60
ESTAR
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
estou
ests
est
estamos
estades
estn
estaba
estabas
estaba
estabamos
estabades
estaban
estiven
estiveches
estivo
estivemos
estivestes
estiveron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
estivera
estiveras
estivera
estiveramos
estiverades
estiveran
estarei
estars
estar
estaremos
estaredes
estarn
estara
estaras
estara
estariamos
estariades
estaran
ESTAR
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
estea
esteas
estea
esteamos
esteades
estean
estivese
estiveses
estivese
estivsemos
estivsedes
estivesen
estiver
estiveres
estiver
estivermos
estiverdes
estiveren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
estar
estares
estar
estarmos
estardes
estaren
est
estade
estar
estando
estado
61
62
FACER
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
fago
fas
fai
facemos
facedes
fan
faca
facas
faca
faciamos
faciades
facan
fixen
fixeches
fixo
fixemos
fixestes
fixeron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
fixera
fixeras
fixera
fixeramos
fixerades
fixeran
farei
fars
far
faremos
faredes
farn
fara
faras
fara
fariamos
fariades
faran
Conxganse do mesmo xeito os seus derivados afacer, desfacer, refacer e satisfacer.
FACER
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
faga
fagas
faga
fagamos
fagades
fagan
fixese
fixeses
fixese
fixsemos
fixsedes
fixesen
fixer
fixeres
fixer
fixermos
fixerdes
fixeren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
facer
faceres
facer
facermos
facerdes
faceren
fai
facede
facer
facendo
feito
63
64
HABER
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
hei
has
ha
habemos
habedes
han
haba
habas
haba
habiamos
habiades
haban
houben
houbeches
houbo
houbemos
houbestes
houberon
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
houbera
houberas
houbera
houberamos
houberades
houberan
haberei
habers
haber
haberemos
haberedes
habern
habera
haberas
habera
haberiamos
haberiades
haberan
HABER
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
haxa
haxas
haxa
haxamos
haxades
haxan
houbese
houbeses
houbese
houbsemos
houbsedes
houbesen
houber
houberes
houber
houbermos
houberdes
houberen
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
haber
haberes
haber
habermos
haberdes
haberen
hai
habede
haber
habendo
habido
65
66
IR
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
vou
vas
vai
imos
ides
van
a
as
a
iamos
iades
an
fun
fuches
foi
fomos
fostes
foron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
fora
foras
fora
foramos
forades
foran
irei
irs
ir
iremos
iredes
irn
ira
iras
ira
iriamos
iriades
iran
IR
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
vaia
vaias
vaia
vaiamos
vaiades
vaian
fose
foses
fose
fsemos
fsedes
fosen
for
fores
for
formos
fordes
foren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
ir
ires
ir
irmos
irdes
iren
vai
ide
ir
indo
ido
67
68
OUVIR
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
ouzo
ouves
ouve
ouvimos
ouvides
ouven
ouva
ouvas
ouva
ouviamos
ouviades
ouvan
ouvn
ouviches
ouviu
ouvimos
ouvistes
ouviron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
ouvira
ouviras
ouvira
ouviramos
ouvirades
ouviran
ouvirei
ouvirs
ouvir
ouviremos
ouviredes
ouvirn
ouvira
ouviras
ouvira
ouviramos
ouviriades
ouviran
OUVIR
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
ouza
ouzas
ouza
ouzamos
ouzades
ouzan
ouvise
ouvises
ouvise
ouvsemos
ouvsedes
ouvisen
ouvir
ouvires
ouvir
ouvirmos
ouvirdes
ouviren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
ouvir
ouvires
ouvir
ouvirmos
ouvirdes
ouviren
ouve
ouvide
ouvir
ouvindo
ouvido
69
70
PARIR
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
pairo
pares
pare
parimos
parides
paren
para
paras
para
pariamos
pariades
paran
parn
pariches
pariu
parimos
paristes
pariron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
parira
pariras
parira
pariramos
parirades
pariran
parirei
parirs
parir
pariremos
pariredes
parirn
parira
pariras
parira
paririamos
paririades
pariran
PARIR
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
paira
pairas
paira
pairamos
pairades
pairan
parise
parises
parise
parsemos
parsedes
parisen
parir
parires
parir
parirmos
parirdes
pariren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
parir
parires
parir
parirmos
parirdes
pariren
pare
paride
parir
parindo
parido
71
72
PODER
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
podo
podes
pode
podemos
podedes
poden
poda
podas
poda
podiamos
podiades
podan
puiden
puideches
puido
puidemos
puidestes
puideron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
puidera
puideras
puidera
puideramos
puiderades
puideran
poderei
poders
poder
poderemos
poderedes
podern
podera
poderas
podera
poderiamos
poderiades
poderan
PODER
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
poida
poidas
poida
poidamos
poidades
poidan
puidese
puideses
puidese
puidsemos
puidsedes
puidesen
puider
puideres
puider
puidermos
puiderdes
puideren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
poder
poderes
poder
podermos
poderdes
poderen
pode
podede
poder
podendo
podido
73
74
POER
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
poo
pos
pon
poemos
poedes
poen
poa
poas
poa
poiamos
poiades
poan
puxen
puxeches
puxo
puxemos
puxestes
puxeron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
puxera
puxeras
puxera
puxeramos
puxerades
puxeran
poerei
poers
poer
poeremos
poeredes
poern
poera
poeras
poera
poeriamos
poeriades
poeran
Conxganse as todos os seus derivados (antepoer, apoer, compoer, contrapoer, depoer, descompoer,
dispoer, expoer, impoer, indispoer, opoer, predispoer, presupoer, propoer, repoer, recompoer,
supoer, superpoer, traspoer e xustapoer).
POER
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
poa
poas
poa
poamos
poades
poan
puxese
puxeses
puxese
puxsemos
puxsedes
puxesen
puxer
puxeres
puxer
puxermos
puxerdes
puxeren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
poer
poeres
poer
poermos
poerdes
poeren
pon
poede
poer
poendo
posto
75
76
PR
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
poo
pos
pon
poemos
poedes
pon
pua
puas
pua
puamos
puades
puan
puxen
puxeches
puxo
puxemos
puxestes
puxeron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
puxera
puxeras
puxera
puxeramos
puxerades
puxeran
porei
pors
por
poremos
poredes
porn
pora
poras
pora
poriamos
poriades
poran
Conxganse as todos os seus derivados (antepor, apor, compor, contrapor, depor, descompor, dispor, expor,
impor, indispor, opor, predispor, presupor, propor, repor, recompor, supor, superpor, traspor e xustapor).
PR
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
poa
poas
poa
poamos
poades
poan
puxese
puxeses
puxese
puxsemos
puxsedes
puxesen
puxer
puxeres
puxer
puxermos
puxerdes
puxeren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
pr
pores
pr
pormos
pordes
poren
pon
ponde
pr
pondo
posto
77
78
PRACER
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
prazo
praces
prace
pracemos
pracedes
pracen
praca
pracas
praca
praciamos
praciades
pracan
prouguen
prougueches
prougo
prouguemos
prouguestes
prougueron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
prouguera
prougueras
prouguera
prougueramos
prouguerades
prougueran
pracerei
pracers
pracer
praceremos
praceredes
pracern
pracera
praceras
pracera
praceriamos
praceriades
praceran
Os derivados apracer, compracer e despracer son, porn, regulares en todo o seu paradigma (compracn,
compracera...).
PRACER
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
praza
prazas
praza
prazamos
prazades
prazan
prouguese
prougueses
prouguese
prougusemos
prougusedes
prouguesen
prouguer
prougueres
prouguer
prouguermos
prouguerdes
prougueren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
pracer
praceres
pracer
pracermos
pracerdes
praceren
prace
pracede
pracer
pracendo
pracido
79
80
QUERER
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
quero
queres
quere
queremos
queredes
queren
quera
queras
quera
queriamos
queriades
queran
quixen
quixeches
quixo
quixemos
quixestes
quixeron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
quixera
quixeras
quixera
quixeramos
quixerades
quixeran
quererei
querers
querer
quereremos
quereredes
querern
querera
quereras
querera
quereriamos
quereriades
quereran
QUERER
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
queira
queiras
queira
queiramos
queirades
queiran
quixese
quixeses
quixese
quixsemos
quixsedes
quixesen
quixer
quixeres
quixer
quixermos
quixerdes
quixeren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
querer
quereres
querer
querermos
quererdes
quereren
quere
querede
querer
querendo
querido
81
82
SABER
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
sei
sabes
sabe
sabemos
sabedes
saben
saba
sabas
saba
sabiamos
sabiades
saban
souben
soubeches
soubo
soubemos
soubestes
souberon
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
soubera
souberas
soubera
souberamos
souberades
souberan
saberei
sabers
saber
saberemos
saberedes
sabern
sabera
saberas
sabera
saberiamos
saberiades
saberan
SABER
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
saiba
saibas
saiba
saibamos
saibades
saiban
soubese
soubeses
soubese
soubsemos
soubsedes
soubesen
souber
souberes
souber
soubermos
souberdes
souberen
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
saber
saberes
saber
sabermos
saberdes
saberen
sabe
sabede
saber
sabendo
sabido
83
84
SER
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
son
es
somos
sodes
son
era
eras
era
eramos
erades
eran
fun
fuches
foi
fomos
fostes
foron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
fora
foras
fora
foramos
forades
foran
serei
sers
ser
seremos
seredes
sern
sera
seras
sera
seriamos
seriades
seran
SER
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
sexa
sexas
sexa
sexamos
sexades
sexan
fose
foses
fose
fsemos
fsedes
fosen
for
fores
for
formos
fordes
foren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
ser
seres
ser
sermos
serdes
seren
sede
ser
sendo
sido
85
86
TER
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
teo
tes
ten
temos
tendes/tedes
teen
tia
tias
tia
tiamos
tiades
tian
tiven
tiveches
tivo
tivemos
tivestes
tiveron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
tivera
tiveras
tivera
tiveramos
tiverades
tiveran
terei
ters
ter
teremos
teredes
tern
tera
teras
tera
teriamos
teriades
teran
Conxganse igual os verbos derivados abster, ater, conter, deter, entreter, manter, reter e soster.
TER
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
tea
teas
tea
teamos
teades
tean
tivese
tiveses
tivese
tivsemos
tivsedes
tivesen
tiver
tiveres
tiver
tivermos
tiverdes
tiveren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
ter
teres
ter
termos
terdes
teren
ten
tende/tede
ter
tendo
tido
87
88
TRAER
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
traio
traes
trae
traemos
traedes
traen
traa
traas
traa
traamos
traades
traan
trouxen
trouxeches
trouxo
trouxemos
trouxestes
trouxeron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
trouxera
trouxeras
trouxera
trouxeramos
trouxerades
trouxeran
traerei
traers
traer
traeremos
traeredes
traern
traera
traeras
traera
traeriamos
traeriades
traeran
Os derivados abstraer, atraer, contraer, distraer, extraer, retraer e subtraer son plenamente regulares (atraeu,
distraera...).
TRAER
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
traia
traias
traia
traiamos
traiades
traian
trouxese
trouxeses
trouxese
trouxsemos
trouxsedes
trouxesen
trouxer
trouxeres
trouxer
trouxermos
trouxerdes
trouxeren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
traer
traeres
traer
traermos
traerdes
traeren
trae
traede
traer
traendo
trado
89
90
VALER
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
vallo
vales
vale
valemos
valedes
valen
vala
valas
vala
valiamos
valiades
valan
valn
valiches
valeu
valemos
valestes
valeron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
valera
valeras
valera
valeramos
valerades
valeran
valerei
valers
valer
valeremos
valeredes
valern
valera
valeras
valera
valeriamos
valeriades
valeran
Conxgase do mesmo xeito o verbo derivado equivaler.
VALER
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
valla
vallas
valla
vallamos
vallades
vallan
valese
valeses
valese
valsemos
valsedes
valesen
valer
valeres
valer
valermos
valerdes
valeren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
valer
valeres
valer
valermos
valerdes
valeren
vale
valede
valer
valendo
valido
91
92
VER
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
vexo
ves
ve
vemos
vedes
ven
va
vas
va
viamos
viades
van
vin
viches
viu
vimos
vistes
viron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
vira
viras
vira
viramos
virades
viran
verei
vers
ver
veremos
veredes
vern
vera
veras
vera
veriamos
veriades
veran
Conxganse igual os verbos derivados entrever, prever e rever.
VER
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
vexa
vexas
vexa
vexamos
vexades
vexan
vise
vises
vise
vsemos
vsedes
visen
vir
vires
vir
virmos
virdes
viren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
ver
veres
ver
vermos
verdes
veren
ve
vede
ver
vendo
visto
93
94
VIR
MODO INDICATIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
COPRETRITO
PRETRITO
veo
vs
vn
vimos
vindes/vides
veen
vira
viras
vira
viriamos
viriades
viran
vin
vieches
veu
viemos
viestes
vieron
ANTEPRETRITO
FUTURO
POSPRETRITO
viera
vieras
viera
vieramos
vierades
vieran
virei
virs
vir
viremos
viredes
virn
vira
viras
vira
viriamos
viriades
viran
Conxganse as os verbos derivados advir, convir, contravir, desconvir, desavir, devir, intervir, previr, provir,
reconvir e sobrevir.
VIR
MODO SUBXUNTIVO
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
eu
ti
el/ela
ns
vs
eles/elas
PRESENTE
PRETRITO
FUTURO
vea
veas
vea
veamos
veades
vean
viese
vieses
viese
visemos
visedes
viesen
vier
vieres
vier
viermos
vierdes
vieren
IMPERATIVO
FORMAS NOMINAIS
vir
vires
vir
virmos
virdes
viren
ven
vinde/vide
vir
vindo
vido
95
96
Perfrases verbais
Son a suma de das formas verbais, unha conxugada e outra non-conxugada, cuxa significacin conxunta: a forma conxugada
achega aspectos modotemporais, de nmero, persoa, voz... e a forma auxiliada o significado lxico. En ocasins, ambas as formas
poden ir ligadas por unha preposicin ou conxuncin.
FUTURIDADE
EN XERAL
FUTURIDADE
INMEDIATA
INCOATIVAS
(accin que comeza)
ir + infinitivo
O Consello de Goberno vai aprobar un novo

regulamento de bolsas
haber (de) + infinitivo
Quen queira solicitar a exencin de taxas ha de facelo

por escrito
estar para/a + infinitivo
Est para sar a programacin cultural da UDC para o

vindeiro trimestre
querer + infinitivo
Como pareca que quera chover, os encontros da liga

universitaria comezaron todos con atraso
comezar + infinitivo
A Xunta de Persoal comezou a traballar hoxe na sa

proposta de RPT
botar(se) a + infinitivo
poer(se) ~ pr(se) a + infinitivo
dar en + infinitivo
Onte mesmo botou a andar o II Ciclo de Novos

Intrpretes
A UDC puxo a funcionar un novo sistema de
matriculacin en lia
O alumnado deu en suspender as clases a partir das
12.00 h en sinal de protesta
estar + xerundio
estar a + infinitivo
Os Servizos Informticos estn probando unha nova

interface
A alarma do centro estivo a soar toda a noite e boa
parte da ma
andar + xerundio
andar a + infinitivo
A Xerencia, a Xunta de Persoal e os sindicatos andan a

lle procurar unha solucin o mis satisfactoria posible
ao conflito
continuar ~ seguir + xerundio

continuar ~ seguir + a infinitivo
O alumnado de intercambio contina a ser minora

entre os solicitantes deste tipo de bolsas
O vicerreitor contina traballando no logro dun acordo
estable
levar + xerundio
levar a + infinitivo
O alumnado leva a traballar no paso do ecuador todo o

ano
Os expertos levan avisando da crise desde o ltimo
congreso
IMPERFECTIVAS
(accin en proceso)
ir + xerundio
O nmero de profesores convidados foi aumentando

ano tras ano
vir + xerundio
Van diminundo as aulas conforme aumentan os

crditos prcticos
ser a + infinitivo
Todas as reclamacins eran a incidir na mesma

pregunta do exame
97
98
acabar ~ rematar ~ terminar de

+ infinitivo
levar + participio
PERFECTIVAS
(accin concluda)
dar + participio
deixar(se) de + infinitivo
vir de + infinitivo
volver (a) + infinitivo
REITERATIVAS
(accin repetida)
ter + participio
levar + participio
Acbanse de publicar as puntuacins en todos os

paneis informativos dos centros
S ser admitido o alumnado que leve feito un
nmero suficiente de prcticas
O 46% das persoas presentadas deu superado a
proba
A oferta de cursos deixou de se anunciar ao se
cubriren todas as prazas
O Gabinete de Comunicacin vn de publicar a nota de
prensa informando sobre o evento na Reitora
Coa nova tarxeta universitaria o alumnado volver
dispor das mesmas vantaxes que coa anterior
A adaptacin ao Espazo Europeo de Ensino Superior
ten provocado no ltimo cuadrimestre longas
xuntanzas entre os membros do departamento
O representante dos traballadores leva presentado
moitas emendas e iniciativas nas distintas mesas
sectoriais
chegar a + infinitivo
TERMINATIVAS
(accin que finaliza)
vir (a) + infinitivo

acabar por + infinitivo
HIPOTTICAS
(accin probable
ou hipottica)
OBRIGATIVAS
(accin obrigatoria)
A ausencia dun membro do tribunal e mais do seu

suplente chegou a provocar a suspensin da lectura
da tese
A reedicin de ambos os volumes veu confirmar o
interese suscitado ao redor das doenzas vricas de
orixe descoecida
Cando viu que non era posible o acordo o presidente
acabou por suspender a reunin
acabar + xerundio
A reducin no nmero de crditos non acabou

supoendo unha diminucin efectiva da carga docente
deber (de) + infinitivo
s dez da ma deba haber unhas vinte

preinscricins para o curso en lia
O responsable de Sistemas advertiu que a renovacin
e posta a punto dos equipos pode durar mis dunha
semana
A distribucin do material houbo de quedar
suspendida ante a falta de persoas voluntarias
haber que + infinitivo
Hai que xustificar a modificacin de crdito conforme

a lei
Os aspirantes han de vir provistos de DNI, lapis e

goma de borrar
poder + infinitivo
ter que + infinitivo
O percorrido do bus universitario ten que cubrir todos

os centros
deber (de) + infinitivo
O persoal debe remitir a documentacin solicitada na

convocatoria
99
100 Sntese gramatical UDC
Ao non haber tempos compostos en galego co verbo haber, a forma ter + participio non se pode facer equivaler s formas
do pretrito (lin teo lido).
O denominado infinitivo conxugado ou flexionado un dos trazos mis caractersticos da lingua galega. O seu uso pdese
considerar obrigatorio nos seguintes casos:
Cando o infinitivo ten un suxeito expreso no texto, especialmente se diferente ao do verbo principal.
Na proba oficial resulta decisivo facerdes ben o caso prctico
Cando o infinitivo non ten un suxeito expreso, mais est referido a un axente que non se indica.
Cmpre elaborarmos un manual de boas prcticas ambientais para os servizos reprogrficos
Cando o infinitivo vai introducido por unha preposicin ou locucin preposicional e ten un suxeito propio (anda que coincida
co do verbo principal):
O tribunal mostrou o seu desacordo por non mencionares a bibliografa
Os manuais comezaron a ser distribudos sen previamente seren corrixidos polo persoal encargado
UDC Sntese gramatical 101
FUTURO DE SUBXUNTIVO
O futuro de subxuntivo un tempo verbal moi frecuente na linguaxe xurdica e administrativa cuxo emprego convn
recuperarmos e revitalizarmos, pois tendeu a ser desprazado do seu espazo polo presente e o pretrito de subxuntivo. Debe
ser utilizado fundamentalmente nestes dous casos:
En oracins que expresan unha condicin ou que tean un matiz condicional.
No caso do profesorado axudante que for doutor, para ser contratado non lle ser aplicada a disposicin adicional sexta
Se quixeren modificar a matrcula, terano que solicitar por escrito e debidamente razoado.
En oracins modais introducidas por conforme e segundo.
O xurado descartar novas propostas conforme se foren presentando
O infinitivo conxugado e o futuro de subxuntivo coinciden na sa forma en todos os verbos regulares e en moitos dos
irregulares. Cando non as a forma do futuro de subxuntivo est formada a partir do pretrito de indicativo (puxen,
puxeches... puxer, puxeres...). Para distinguilos cmpre lembrarmos que o futuro de subxuntivo vai introducido por unha
conxuncin e o infinitivo flexionado por unha preposicin (ou depende directamente dun verbo principal).
Ao seren mis estritas as bases da convocatoria, a maiora dos opositores desistiu (infinitivo conxugado)
Se foren mis estritas as bases da convocatoria, a maiora dos opositores desistira (futuro de subxuntivo)
XERUNDIO
O seu valor xenuno presentar unha accin simultnea do seu referente.
Camiando polo campus anda se poden apreciar as consecuencias do concerto de antonte
Xa que logo, incorrecto empregalo para indicar unha accin posterior.
*Hoxe farase a proba prctica quedando o exame terico para o vindeiro luns
Tamn incorrecto usalo con valor especificativo para modificar un substantivo.
*A todos os presentes enviarselles unha circular indicando a data da vindeira reunin
As preposicins
a
beira de
a carn de
a causa de
a diferenza de
a favor
a forza de
a non ser
a par de
parte de
a pesar de
a poder de
a por de
a prol de
a ras de
a rente(s) de
a respecto de
a son de
a travs de
ao lado de
ao par de
ao p de
ao redor de
aps
aqun de
arredor de
arriba de
ata
at
atrs de
baixo
baixo de
bardante
bardante de
beira de
cabo
cabo de
canda
con respecto a
conforme
conforme a
consonte
contra
contra de
de
de non ser
de par de
debaixo de
deica
dende
dentro de
derredor de
derriba de
desde
despois de
detrs de
diante de
en vez de
encima de
encol de
enriba de
entre
excepto
fra
fra de
fronte a
lonxe
malia
mediante
menos
no canto de
non sendo
onda
para
p de
perante
quitado
quitando
respecto a
respecto de
riba de
sacado
sacando
salvante
salvo
segundo
sen
senn
so
sobre
sobre de
tocante a
tras
tras de
verbo de
PREPOSICINS
As preposicins son palabras invariables que serven para relacionar unha unidade sintctica calquera e o seu complemento. Canto
s locucins preposicionais, son complexos de das ou mis palabras que teen os mesmos valores e funcins que as
preposicins.
abaixo de
acerca de
ademais de
ags
ags de
aln de
amais de
ante
antes de
canto a
cara a
cas
cas de
cerca de
cima de
co adaxo de
co gallo de
con
durante
en
en favor de
en fronte a
en fronte de
en lugar de
en par de
en prol de
en troques de
por
por ante
por causa de
por cousa de
por culpa de
por medio de
por mor de
por riba de
preto de
xunta
xunta de
xunto a
xunto de
ALGUNHAS CONSIDERACINS QUE CMPRE TERMOS EN CONTA

Aln de ben equivalente a ademais de, ben significa mis al de, na parte de al de.
Aln de superaren as probas teen que preparar un par de traballos para conseguiren o aprobado
Aps e despois de son equivalentes.
Recibirs o teu certificado de aptitude aps presentares a memoria das prcticas
Aqun de significa mis ac de, na parte de ac de
A mia postura no tocante modificacin do calendario escolar est aqun da do director do centro
Ata/at indica o termo ou a fin dun desprazamento ou dun proceso. Concorre con a e deica en numerosos contextos,
mais debemos advertir de que esta ltima ten un significado mis restrinxido, pois equivale a de/desde aqu (momento,
lugar etc.) a/at.
A anlise DAFO non comezamos a aplicala at o curso pasado
As persoas interesadas poden telefonar ao nmero indicado das nove horas deica as catorce horas.
Perante ten o significado de en presenza de.
A renuncia presentouna perante o responsable do departamento a que estaba adscrito
So significa debaixo de e o seu uso hoxe en da fundamentalmente literario.
Cando chega o bo tempo multiplcase o estudantado deitado so as rbores do campus
Cando as preposicins a e de son o ltimo elemento constitutivo dunha locucin prepositiva continan a contraer cos
mesmos artigos e determinantes con que o fan de regra, tal e como puidemos ver nos exemplos anteriores.
Canto aos novos programas de doutoramento, podemos difundilos a travs do noso web
De regra a preposicin a non introduce o obxecto directo en galego. Agora ben, pode facelo nalgns casos en que existe a
posibilidade de confundir o obxecto directo e o suxeito, cando o obxecto directo un pronome persoal e mais cando un
nome propio.
Apoia suficientemente o profesorado ao estudantado nas sas reivindicacins?
O seu titor coceo ben a el e sabe canto pode dar de si
Onte pola tarde vin a Mara dando unha volta polo campus
A preposicin a non debe empregarse antes dun infinitivo subordinado a un substantivo para indicar unha accin obrigatoria.
O anterior titular deseou a lia* a seguir hai trinta anos
O anterior titular deseou a lia que se deba seguir hai trinta anos
Non correcto empregar a locucin prepositiva encol de como equivalente a sobre (acerca de).
A reitora pronunciou un discurso *encol da historia da Casa do Patn na segunda parte do acto
Os adverbios
O adverbio unha clase de palabra invariable canto a xnero e nmero que pode modificar un verbo (O alumno non aceptou a
cualificacin obtida), un adxectivo (Os resultados do convenio foron moi proveitosos), outro adverbio (A tese estaba moi ben
estruturada) ou mesmo unha oracin enteira (Felizmente, o conferenciante chegou a tempo). Xunto aos adverbios simples estn
as denominadas locucins adverbiais, que desempean a sa mesma funcin. Segundo o significado ou a circunstancia que
expresaren, pdense clasificar da seguinte maneira:
*nalgn lugar
a
al
aln
algures
al
al
ao lado
ao p
ao redor
aqun
arredor
arriba
atrs
avante
cerca
debaixo
dentro
derredor
derriba
detrs
diante
embaixo
en fronte
encima
enriba
fra
lonxe
ningures
onde
preto
u?
vela
velaqu
xalundes*
ADVERBIOS
LUGAR
beira
a carn
a contramn
a rente(s)
abaixo
ac
ac
acol
adiante
TEMPO
a cada canto
a cada pouco
a deshora
a destempo
a diario
a mido
a tempo
acoto
agora
anda
antano
antes
antes de
antonte
ao outro da
ao pouco
ao raro
aos poucos
arestora
arreo
s veces
asemade
atrs
axia
cando
cedo
cerca
daquela
de al a pouco
de aqu a un pouco
de camio
de cando en cando
de cando en vez
de momento
**antano, noutro tempo; por aquel momento
de raro en raro
de tempo en tempo
de vez en cando
decontado
decontino
decote
decoto
deica pouco
deica un pouco
deseguida
deseguido
despois
detrs
diante
en diante
en tempo
endexamais
endoutro da
enseguida
entn
entrementres
hogano
hoxe
hoxe en da
logo
ma
mentres
namentres
noutrora
nunca
o outro antonte
onte
outrora
para o outro da
pasadoma
por veces
pouco a pouco
pouco e pouco
preto
pronto
seguido
sempre
tarde
trasantonte
xa
xacando**
xamais
MODO
a correr
a dereitas
a eito
a escape
a feito
fin
mantenta
prsa
a propsito
a treo
adrede
amodo
ao cabo
ao chou
ao dereito
ao fin
ao xeito
s prsas
s toas
asemade
as
ben
como
de balde
de face
de golpe
de pronto
de propsito
de repente
de socate
de socato
de speto
devagar
en balde
engorde
gratis
mal
mellor
pasenio
peor
secas***
mesmo
moi
moito
nada
por a
pouco
s
soamente
talmente
tan
tanto
xustamente
xusto
***as como as; de todos os xeitos; de calquera maneira
CANTIDADE E PRECISIN
a medias
case
abondo
casemente
algo
dabondo
apenas
de mis
bastante
de menos
ben
de sobra
canto
de todo
demasiado
logo
mis
malamente
medio
menos
mesmamente
AFIRMACIN
abof
as mesmo
de certo
si
tamn
NEGACIN
nin
non
non xa
sequera
tampouco
DBIDA
acaso
disque
poida que
quizabes
quizais
se cadra
se callar
seica
talvez
xaora
O adverbio interrogativo u equivalente a onde e s se usa seguido do artigo na sa segunda forma (U-las certificacins
acadmicas?) ou do pronome persoal de terceira persoa (O meu horario, ulo?).
As conxuncins
As conxuncins serven para conectaren as unidades sintcticas. Novamente, hai conxuncins simples e as denominadas locucins
conxuntivas. Do punto de vista semntico ambas se clasifican nos seguintes grupos:
COPULATIVAS
e
e mais
mais
nin
DISXUNTIVAS E DISTRIBUTIVAS
ben...ben
nin... nin
cal... cal
ora... ora
ou
ou... ou
(que)... que
quer... quer
volta... volta
xa... xa
ADVERSATIVAS
a menos que
ags que
agora ben
agora que
anda que
as e todo
bardante que*
con todo
e iso que
emporiso
en troques
excepto que
fra de que
mais
menos que
no entanto
non obstante
ora ben
ora que pero

pero
porn por iso
por iso
quitado que
quitando que
sacado que
sacando que
senn
senn que
s que
as
ben que
mis que
mal que
malia que
mesmo que
nin que
por (+adx.) que
por mis que
por moito que

por pouco que
* a non ser que
CONXUNCINS
CONCESIVAS
a pesar de que
a pouco que
anda que
CONDICIONAIS
a menos que
a nada que
a non ser que
a non ser se
a pouco que
ags que
ags se
bardante que
cando
caso de que
catar se
con que
con tal de que
con tal que
de non ser que

de non ser se
en caso de que
excepto que
excepto se
onda non
quitado que
quitado se
quitando que
quitando se
sacado que
sacado se
sacando que
sacando se
salvo que
salvo se
se
sempre que
senn que
CAUSAIS
como
como queira que
dado que
pois
pois que
por causa de que
por cousa de que

por culpa de que
por mor de que
porque
posto que
que
visto que
xa que
CONSECUTIVAS
(as) pois
(as) que
conque
daquela
de a que
de forma que
de maneira que
de modo que
de xeito que
entn
logo
polo tanto
por conseguinte
por tanto
tan(to)... que
xa que logo
FINAIS
a fin de que
a que
en favor de que
para que
porque
que
LOCATIVAS
onde
onde queira que
TEMPORAIS
anda ben non
antes de que
antes que
ao que
apenas
asemade
as que
ata que
at que
axia que
cada vez que
cando
cando queira que
decontado que
deica que
dende que
desde que
deseguida que
despois de que
despois que
en canto
en tanto
entre tanto
entrementres
logo que
mal
mentres
mentres tanto
namentres
non ben
(por) en canto
sempre que
tan presto
tan pronto
MODAIS
(as) como
ben como
coma se
como queira que
como se
conforme
consonte
de forma que
de maneira que
de modo que
de xeito que
mal como
segundo
sen que
(tal) cal
(tal) como
tal e como
COMPARATIVAS
ca
coma
como
que
COMPLETIVAS
que
se
hora de establecermos comparacins, estas poden ser de igualdade, de inferioridade ou de superioridade.

a) A comparacin de igualdade pode presentar as seguintes estruturas:
tan/tanto + adxectivo + como/coma + segundo termo da comparacin
Este ltimo consello de departamento durou tanto coma o anterior
igual (de) + adxectivo + ca/que/do que
A programacin cultural igual de intensa que a de calquera outro ano
O emprego de como/coma indiferente ags en dous casos moi concretos.

Coma obrigatorio diante de pronome persoal tnico.
Os alumnos da quenda de tarde non dispuxeron de tanto tempo coma vs
Como obrigatorio diante dos verbos.
O persoal devolver cuberta a enquisa tan rpido como puider
Que e do que son intercambiables en todos os casos, ags cando o segundo termo un verbo, en cuxo caso sempre se
emprega do que.
O convenio igual de importante agora do que foi nun inicio
b) As comparacins de superioridade e inferioridade responden aos seguintes esquemas:

mis + adxectivo + ca/que/do que + segundo termo da comparacin
menos + adxectivo + ca/que/do que + segundo termo da comparacin
O Servizo de Publicacins dispuxo unha nova tiraxe mis ampla que a anterior
Este ano recibimos menos alumnos forneos que o anterior
O emprego de ca/que/do que indiferente ags en dous casos moi concretos.

Ca obrigatorio diante dun pronome persoal tnico.
Os alumnos da quenda de tarde dispuxeron de menos tempo ca vs
(Do) que obrigatorio diante dun verbo.
Houbo mis persoal docente interesado no curso do que pensabamos nun principio
Anexos
Tboa-resumo coas modificacins das Normas

ortogrficas e morfolxicas do idioma galego
LXICO
Os substantivos vocal e estudio pasan a vogal (son, letra, membro dun consello) e estudo (accin de estudar). As mesmo,
admtese o verbo ouvir como variante de or.
ALFABETO
O nome da letra q pasa a ser que.
Os nomes dos dgrafos ch, ll e qu pasan a ser ce hache, ele dobre e que u.
ACENTUACIN
As vogais i e u tnicas que non forman ditongo coa vogal anterior cando mediar un hache intercalado non levan til: prohibo.
SIGNOS DE INTERROGACIN E EXCLAMACIN
O seu emprego obrigatorio ao final do enunciado e optativo ao comezo, especialmente de considerar precisa a sa presenza
co fin de evitar ambigidades e facilitar a lectura.
O APSTROFO
Permtese o seu emprego para representar a prosodia da lingua oral e, sobre todo, para integrar as preposicins de e en na
citacin de ttulos ou cabeceiras de publicacins.
GRUPOS CONSONNTICOS
Nos grupos ct e cc suprmese a primeira consoante cando a precede a vogal i ou u (conflito, reducin). S se mantn tal
consoante en tecnicismos e palabras cultas de escasa frecuencia (dectico, dctil...).
A primeira consoante vocaliza en i nos casos de reitor (reitora, reitorado e reitoral) e seita (mais sectario e sectarismo).
SUFIXOS E TERMINACINS
-ancia, -encia, -iencia
-uencia
-cia, -cio
-za, -zo
Aln de Galicia como forma lextima galega, tamn se considera igualmente lextima a forma
Galiza, por estar amplamente documentada na poca medieval e ser recuperada modernamente.
Amplase a listaxe de voces en -za e -zo: diferenza, espazo, estanza (estrofa), graza, licenza,
nacenza, novizo, perseveranza, presenza, querenza, sentenza, servizo e terzo.
-ble/-bel
Ambas e das terminacins considranse igual de correctas.
-eo/-eu
-ao/-au
Engdense chapeu, romeu e xubileu relacin de palabras rematadas en -eu.

Engdense bacallau e pau relacin de palabras rematadas en -au.
-us/-um
Engdense tribo e mpeto relacin de palabras rematadas en -o.
-n/-a
-ano/-ana
Adoptan o esquema -n/- as seguintes formas: afgn, alazn, alemn, barregn, bosquimn,
capitn, ermitn, escribn, gardin, musulmn, rufin, sancristn, sultn e trun. Tamn de
norma nos xentilicios: arteixn, arteix; muradn, murad;...
-n/-oa, -ona
O esquema -n/-ona queda reservado para as formacins aumentativas (casona) e adxectivos

pexorativos (lambn, lambona; mandn, mandona).
O esquema -n/-oa aparece nos restantes casos (anfitrin, anfitrioa; len, leoa).
-dade/-tade
-ara/-era
Engdese puberdade relacin de palabras rematadas en -ade.

preferente o emprego do sufixo -ara, anda que se admiten as das formas.
ARTIGO
A denominada segunda forma do artigo pasa a ser obrigatoria s despois da preposicin por e o adverbio u. Nos restantes
casos optativa.
O encontro do artigo o coa preposicin a pdese representar ao ou .
Admtese a dupla representacin para o encontro da conxuncin comparativa ca e o artigo determinado (ca o ou c;
ca a ou c)
PRONOMES
Elimnanse esto, eso e aquelo como pronomes demostrativos neutros.
Admtese o relativo posesivo cuxo.
NUMERAIS
Escrbense separadas as combinacins de numerais a partir de vinte (vinte e un, vinte e dous...).
Elimnanse triple e cudruple.
VERBOS
Prescrbese a acentuacin esdrxula para as P4 e P5 do pretrito de subxuntivo (cantsemos, cantsedes).
ADVERBIOS E LOCUCINS ADVERBAIS
Aglutnanse acoto, amodo, apenas, decontado, decontino, decoto, deseguida, deseguido, devagar, enseguida e talvez.
Engdense lista de adverbios de lugar aln e aqun.
Elimnase alomenos.
PREPOSICINS E LOCUCINS PREPOSICIONAIS
Engdense a respecto de, aln de, aps, aqun de, at e canto a.
CONXUNCINS E LOCUCINS CONXUNTIVAS
Aglutnanse apenas que, decontado que e deseguida que.
Elimnanse anque, entonces, nembargantes e sen embargo.
Engdense at que (temporal), no entanto e porn (adversativas).
Criterios lingsticos adoptados polas tres universidades

galegas
Emprego de ao no canto da contraccin
Uso da segunda forma do artigo s naqueles casos en que obrigatorio
Uso dos sufixos -ara e ble
Non-contraccin da conxuncin comparativa ca cos artigos determinados
Emprego dos signos de interrogacin e exclamacin s ao remate das oracins
Escolma de ligazns de interese

http://www.udc.es/snl
Pxina do Servizo de Normalizacin Lingstica con acceso a recursos lingsticos, glosarios, correctores ortogrficos...
http://www.xunta.es/linguagalega/
Pxina da Secretara Xeral de Poltica Lingstica con recursos, informacin sobre campaas, cursos Celga...
http://www.realacademiagalega.org/volga/
Pxina do Vocabulario ortogrfico da lingua galega da Real Academia Galega.
http://digalego.org/
Dicionario de galego da editorial Ir Indo con mis de 65 000 entradas.
http://www.recursosparaogalego.com/
Pxina da Deputacin da Corua cunha ampla recompilacin de recursos lingsticos (dicionarios e vocabularios, lexislacin,
cursos e material de aprendizaxe, toponimia...) dispoibles na rede.
http://www.loia.org
Portal do Consello da Cultura Galega con ampla informacin lingstica que vai desde a historia da lingua a nocins gramaticais,
pasando pola situacin sociolingstica actual.
http://gl.wikipedia.org/wiki/Normativa
Artigo da versin galega da enciclopedia aberta Wikipedia que recolle informacin e mais o texto ntegro da normativa oficial da
lingua galega.
Emprego non-sexista da linguaxe

A lingua non sexista de seu; agora ben, si que pode selo o uso que fagamos dela. Neste sentido, a linguaxe sexista excle as
mulleres, dificulta a sa identificacin ou asciaas a valoracins negativas, o seu uso discriminatorio e parcial e impn barreiras
arbitrarias e inxustas ao desenvolvemento persoal e colectivo; se somos capaces de facer un uso adecuado da nosa lingua,
lograremos representar o xnero das persoas sen discriminacins e representacins nin positivas nin negativas.
Existen numerosos recursos a travs dos cales podemos asegurar a equidade no trato tanto no desenvolvemento do noso labor
profesional como en calidade de membros da cidadana; entre eles destacan os seguintes:
1. O emprego de substantivos xenricos (como cidadana en lugar de os cidadns ou profesorado en lugar de os
profesores).
2. O uso de ambos os xneros gramaticais (Os alumnos e as alumnas que se interesaren polas axudas econmicas deben
presentar cuberto o formulario anexo; Os e as que se seleccionen deben pasar pola Secretara antes das 14.00 h do da
de ma).
3. As alternativas ao uso do substantivo home(s), como os substantivos xenricos persoa e integrante, os colectivos
humanidade e xente ou expresins fixadas como ser humano (*Cando o home comezou a camiar de p, abriuse
para el un novo mundo de posibilidades > Cando o ser humano comezou a camiar de p, abriuse para el un novo mundo
de posibilidades).
4. A adaptacin do cargo ao xnero da persoa (Foi a vicerreitora quen asinou este convenio no curso anterior). No caso
de que teamos un grupo interxenrico de persoas realizando unha mesma tarefa recomndase empregar substantivos
xenricos (A orde veu da direccin do centro).
5. O uso de formas impersoais de verbos e pronomes (*Recomndase aos usuarios da tarxeta que a empreguen
debidamente > Recomndase que utilice a sa tarxeta debidamente; *Aqueles que dispoan de tarxeta universitaria deben
presentala na entrada > Quen dispoa de tarxeta universitaria debe presentala na entrada).
6. O emprego de barras (o/a interesado/a; destinatario/a; empregado/a...).
Referencias bibliogrficas
lvarez, R. e X. Xove (2002): Gramtica da lingua galega (Vigo: Editorial Galaxia)
Feix, X. (2004): Gramtica da lingua galega. Sntese prctica (Vigo: Edicins Xerais de Galicia)
Feix, X.; Pena, X. R. e Rosales, M. (2004): Galego Sculo XXI. Nova gua da lingua galega (Vigo: Editorial Galaxia)
Freixeiro, X. R. (2006): Manual de gramtica galega (Vigo: Promocins Culturais Galegas/A Nosa Terra)
Gonzlez, M. e Santamarina, A. (coords.) (2004): Vocabulario ortogrfico da lingua galega (Santiago de Compostela/A Corua:
ILG/RAG)
Gonzlez, B.(2004): Ortografa da lingua galega (A Corua: Galinova Editorial)
Hermida, C. (2004): Gramtica prctica (morfosintaxe) (Santiago de Compostela: Sotelo Blanco Edicins)
Ledo, B. (dir.) (2004): Dicionario de galego (Vigo: Ir Indo Edicins)
Pena, X. A. (dir.) (2005): Gran dicionario sculo 21 da lingua galega (Vigo: Editorial Galaxia/Edicins do Cumio)
Real Academia Galega e Instituto da Lingua Galega (2003): Normas ortogrficas e morfolxicas do idioma galego (Santiago de
Compostela/A Corua: ILG/RAG)

Sintese Gramatical PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Sintese Gramatical PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sintese Gramatical PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sintesis Gramatical.

qxd:Sntesis 2 19/11/08 23:21 Pgina 1

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 19/11/08 23:21 Pgina 2

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 1

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 2

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 3

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 4

Sntese gramatical UDC

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 5

UDC Sntese gramatical

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 6

Sntese gramatical UDC

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 7

UDC Sntese gramatical

Os dgrafos non se separan nunca ao final de lia.

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 8

Sntese gramatical UDC

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 9

UDC Sntese gramatical

amlgama, anlise, bitopo, currculo, endcrino, rxime

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 10

Sntese gramatical UDC

ALGUNHAS PECULIARIDADES QUE CMPRE TERMOS EN CONTA

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 11

UDC Sntese gramatical

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 12

Sntese gramatical UDC

Acento grfico diacrtico

a (art.; pron. ps. tono; prep.)

mis (adv. e pron.)

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 13

UDC Sntese gramatical

bergantin, berganti; ancin, anci

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 14

Sntese gramatical UDC

Rematado en n, o nico substantivo existente refn e invariable.

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 15

UDC Sntese gramatical

c) Substantivos e adxectivos rematados en s

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 16

Sntese gramatical UDC

ALGUNHAS PECULIARIDADES QUE CMPRE TERMOS EN CONTA

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 17

UDC Sntese gramatical

alcatrn, alcatrns; dolmen, dolmens; mitin, mitins

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 18

Sntese gramatical UDC

e) Palabras que rematan en l:

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 19

UDC Sntese gramatical

O plural das palabras compostas

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 20

Sntese gramatical UDC

O cadro de contraccins coas preposicins o seguinte:

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 21

UDC Sntese gramatical

Usos especficos do artigo determinado

Sintesis Gramatical.qxd:Sntesis 2 11/12/08 12:27 Pgina 22