Surfer PDF

GOLDEN SOFTWARE
SURFER v8.01
3D Graphing System
Kullanm KIavuzu
zerine Notlar
Yard.Do.Dr. Orhan POLAT
Ekim 2002 , DE zmir
NSZ
Bu notlar, Dokuz Eyll niversitesi Jeofizik Mh. Bl. 'de verilmekte olan 3.yaryl programna
ait BL-203 kod numaral JEOFZKTE
BLGSAYAR
UYGULAMALARI - I dersini
alan rencilere, bavuru kayna olmas amacyla hazrlanmtr.

Bu kitapktaki metin bilgilerinin oluturulmasnda, Surfer yazlmnn "Help" mens ve
yazlm zerindeki "deneyim" dikkate alnmtr. Bu bir kullanm klavuzunun trke tercmesi
deil, tamamen yazlm zerinde deneyim sonras kazanlan, rencinin iine yarayacak temel
bilgilerin ve kullanm klavuzu zerine notlarn yer ald bir aklama dkmandr. ekillerin
oluturulmasnda; Surfer 'n "Samples" dosyalar, "USGS (United States Geological Survey)
GTOPO30 (Global Topography in 30 sec) DEM (Digital Elevation Model)" kullanma ak
(open-file) dkmanlar ve zel olarak yaratlan dosyalar kullanlmtr.
Metindeki olas hatalarn dzeltilmesine ve bir daha tekrarlanmamasna yardmc olmak
bakmndan, gerekli grldnde aadaki e-mail adresine konu ile ilgili mesaj gnderilebilir :
orhan.polat @ deu.edu.tr
Golden Software firmasnn kard Surfer (ver. 8.01) 'n kullanmna ilikin bilgilerin verildii
bu notlarn, rencilere faydas olmas dileiyle.
Yrd.Do.Dr. Orhan POLAT

zmir, Ekim 2002
NDEKLER
Sayfa No
1. GR ............................................................................................................................. 1
2. GRD .............................................................................................................................. 2
2.1 Data ........................................................................................................................ 2
2.1.a Data Columns ............................................................................................... 4
2.1.b Filter Data ..................................................................................................... 3
2.1.c View Data ..................................................................................................... 4
2.1.d Statistics ........................................................................................................ 4
2.1.e Grid Report ................................................................................................... 4
2.1.f Gridding Method ........................................................................................... 4
Inverse Distance to a Power ...................................................................... 5
Kriging ....................................................................................................... 6
Minimum Curvature .................................................................................. 7
Modified Shephard's Method ..................................................................... 8
Natural Neighbor ....................................................................................... 9
Nearest Neighbor ....................................................................................... 9
Polynomial Regression .............................................................................. 9
Radial Basis Function ................................................................................ 10
Triangulation with Linear Interpolation .................................................... 11
Moving Average ........................................................................................ 11
Data Metrics ............................................................................................... 11
Local Polynomial ....................................................................................... 12
2.1.g Cross Validation ........................................................................................... 13
2.1.h Output Grid File ........................................................................................... 13
2.1.i Grid Line Geometry ...................................................................................... 14
2.2 Variogram .............................................................................................................. 14
2.3 Function ................................................................................................................. 15
2.4 Math ....................................................................................................................... 15
2.5 Calculus ................................................................................................................. 15
2.6 Filter ...................................................................................................................... 16
2.7 Spline Smooth ....................................................................................................... 17
2.8 Blank ...................................................................................................................... 18
2.8.1 "bln" dosyas ................................................................................................. 19

2.8.2 "bln" dosyalarnn yaratlmas ...................................................................... 19
2.9 Convert .................................................................................................................. 20
2.10 Extract .................................................................................................................. 21
2.11 Transform ............................................................................................................ 21
2.12 Mosaic ................................................................................................................. 22
2.13 Volume ................................................................................................................ 23
2.14 Slice (Kesit alma) ................................................................................................ 24
2.14.1 Kontur haritasnn izimi ............................................................................ 25
2.14.2 "DrawPolyline" ile kesit dorultusu belirleme ve saysallatrna .......... 25
2.14.3 Dorultuyu "MapBase Map" ile aktrma (Overlap) ........................... 26
2.14.4 "GridSlice" ile kesit alma ....................................................................... 26
2.14.5 Kesit'i Grapher'da izdirme ........................................................................ 27
2.15 Residuals .............................................................................................................. 28
2.16 Grid Node Editor .................................................................................................. 29
3. MAP ............................................................................................................................... 29
3.1 Contour Map .......................................................................................................... 30
3.1.a Generals ........................................................................................................ 31
3.1.b Levels ........................................................................................................... 32
3.1.b.1 Level ................................................................................................. 33
3.1.b.2 Line ................................................................................................... 33
3.1.b.3 Fill ..................................................................................................... 34
3.1.b.4 Label ................................................................................................. 35
3.1.b.5 Hach .................................................................................................. 36
3.1.c View .............................................................................................................. 36
3.1.d Scale ............................................................................................................. 38
3.1.e Limits ............................................................................................................ 39
3.1.f Backgrounds .................................................................................................. 39
3.2 Base Map ............................................................................................................... 39
3.3 Post Map ................................................................................................................ 41
3.3.1 New Post Map .............................................................................................. 42
3.3.2 New Classed Post Map ................................................................................. 45
3.4 Image Map ............................................................................................................. 47
3.5 Shaded Relief Map ................................................................................................ 48
3.6 Vector Map ............................................................................................................ 50

3.6.1 New-1 : Grid Vector Map ............................................................................. 50
3.6.2 New-2 : Grid Vector Map ............................................................................. 52
3.7 Wireframe .............................................................................................................. 53
3.8 Surface ................................................................................................................... 56
3.9 Scale Bar ................................................................................................................ 58
3.10 Digitize ................................................................................................................ 59
3.11 Trackball .............................................................................................................. 60
3.12 Stack Maps .......................................................................................................... 60
3.13 Overlay Maps ...................................................................................................... 60
3.14 Break Apart Overlay ............................................................................................ 60
4. WINDOW ...................................................................................................................... 60
5. HELP ............................................................................................................................. 61
Orhan Polat - DE Jeofizik
Surfer Kullanm zerine Notlar
SURFER v8.01
1. GR : Golden Software firmasnn kard "Surfer" yazlm, geliigzel dalm verilerin
gridlenmesinde, kontur haritalarnn izdirilmesinde ve 3-boyutlu grntler elde edilmesinde
kullanlr. Program ikonuna tklandnda ekrana gelen grnt ekil 1 'de verilmitir.
yatay ikonlar
st Bar
kon Ad
dey
ikonlar
Object
Manager
kon
Aklamas
koordinatlar
ekil 1 Surfer program al grnts
Grapher'da olduu gibi al ekrannda yatay-dey ikonlar mevcuttur ve kullancnn baz nemli
ilemleri, st Bar' kullanmaya gerek kalmadan
hzl
ve
kolay
bir
ekilde yapmasn
amalarlar.
Surfer yazlmna ait kaydedilmi dosyalarn uzants . srf 'dir.
st Bar zerinde yer alan File, Edit, View, Draw, Arrange, Window, Help men aklamalar,
Grapher ile ayndr. Bu nedenle ayn aklamalar bir kere daha tekrar edilmeyecektir. Bu ikonlarn
kullanm ile ilgili aklamalar iin Grapher Kullanm Klavuzu Notlar'na baklabilir.
st Bar zerinde yer alan Grid ve Map menleri, Surfer'da verilerin gridlenmesi (Grid) ve
gridlenmi verilerin 3-boyutlu izilmesinde kullanlr.
Surfer'da bir verinin 3-boyutlu olarak izilebilmesi iin her eyden nce, Worksheet'de yaratlm
(veya baka bir dosyadan okutulmu) XYZ olarak adlandrlan 3-boyutlu veriye ihtiya vardr
(rnein 1.kolon ENLEM, 2.kolon BOYLAM, 3.kolon YKSEKLK gibi). lk iki stun verileri
genelde koordinat, nc stun verileri ise yaplan iin amacna gre farkl lm (gravite,
manyetik, zdiren kat haritas, b-risk katsays, sorulma, vb) deerleri olabilir. Dosya
oluturulduktan sonra yaplacak ilk i, verinin Surfer'da gridlenmesidir. Bu ilem Grid mens
kullanlarak yaplr. Ne tr bir gridleme tekniinin kullanlaca, yaplan iin amacna uygun olarak
belirlenir. Gridleme ilemi sonunda uzants . grd olan dosya yaratlr. Bu aamadan sonra verinin
3-boyutlu (veya 2-boyutlu) grnts, Map mens kullanlarak eitli biimlerde izilir.
2 - Grid : zerine tklandnda ekrana gelen menler ekil 2 'de verilmitir. Burada grid dosyas
XYZ verisinden yaratlabilecei gibi, direkt olarak
matematiksel
fonksiyon
kullanlarakta
yaratlabilir.
Yandaki ekilde Data ve Function menleri kullanlarak

yaratlan bir grid dosyas, istenirse dier seeneklerle
amaca uygun bir ekilde deiiklie uratlabilir. Bu
deiiklik; grid dosyasnda verinin bir blmnn
kesilmesi olabilecei gibi, eitli yuvarlatma ve filtreleme
ilemleri de olabilir. Yaratlan grid dosyas zerinden
toporafik kesit alma (slice) ilemleri yine bu pencerede
yaplr. Grid mens ierisinde yer alan bu imelerin nasl
yaplacana ilikin ayrntlar aada verilmitir.
2.1 - Data : Kullanc tarafndan XYZ formatnda en az 3
boyut ierecek ekilde
ekil 2 "Grid" penceresi
oluturulan
data dosyasnn
gridleme ilemi burada yaplr. Gridlenecek dosyann

uzants .dat olabilir ( yada ascii bir dosya ) . zerine
tklandnda nce "Open" penceresi gelir. Veri bulunup iaretlenir ve "OK" tuuna basldnda,
gridleme ileminin yaplaca pencere (ekil 2.1) ekrana gelir.
ekil 2.1 "Grid" mensne ait "Data" penceresi
2.1.a - Data Columns : Bata, gridlenecek olan .dat dosyasnn ka satrdan olutuuna ilikin
bilgi verilir (ekildeki rnekte 47 satr var). Daha sonra ise, dosyada hangi kolonda - hangi verinin
yer aldn gsterilir ve gridleme ilemi sonunda oluacak XYZ ekseninin hangi veri boyutu ile
ilikilendirilecei belirtilir. stenirse X: Y: Z: satrlarnn sanda yer alan () iaretine baslarak
boyutlar deitirilebilir. Burada yaplacak boyut deiiklikleri ileriki ilem admlarnda karklk
yaratabilecei iin, dnlen deiikliklerin nceden .dat dosyasnda yaplmasnda fayda vardr.
2.1.b - Filter Data : 3-boyutlu verinin
gridleme ileminden nce belli bir
filtrelemeden
geirilmesini
salar.
ekilde, X veya Y stununa ait

deerlerin mutlak farklarnn, "X-Y
Tolerance"
satrndaki
deerlerden
kk olmas istenmitir . Bunlara

ekil 2.1b "Data" penceresinde gridlemeden nce filtreleme ilemi
ek olarak, X stununda 6 ve Y stununda 5'den byk olan verilerin gridleme ileminin dnda
tutulaca belirtilmitir. Bu bir veri kesme ilemidir ve dorudan verinin orjinalitesini bozar. Bu
nedenle gerekli grlmedike filtreleme yaplmamas faydal olur. Ama ileri dzey Surfer
3
kullanclar iin bazen verideki gereksiz fazlalklarn karlmas ve istenen bilgi aralnn n
plana getirilmesi bakmndan nemlidir (rnein zdiren kat haritalarnda 120-150 m aras
derinliklerin n planda tutulup, 0-119 m ve 151-300 m aras derinliklerin atlmas gibi).
Burada, gridlemeden nce nasl filtreleme yapld anlatlmtr. Daha ileriki blmlerde
filtrelenmeden gridlenen bir .grd dosyasnn, gerektiinde nasl filtreleneceinden bahsedilecektir.
2.1.c - View Data : Gridlenecek olan .dat dosyasn okuma ve inceleme amacyla ekrana getirir
(ekil 2.1.c). Veri dosyasnda herhangi bir deiiklik yaplmasna izin vermez. Gerek duyulursa
eer gzden kaan hatal bir verinin deitirilmesi ilemi Worksheet'de yaplr.
ekil 2.1.c "Data" penceresinde veriyi "View Data" ile inceleme
2.1.d - Statistics : Gridleme ileminden sonra oluacak .grd dosyasnn nasl olacana ilikin
simlasyon yapar ve sonular bir rapor halinde ekrana getirir.
2.1.e - Grid Report : Bu seenek mouse ile iaretlendiinde, nceden simlasyonu yaplan raporu,
gridleme ileminden sonra ascii dosyas olarak ekrana getirir ve istendiinde kaydedilmesini
salar.
2.1.f - Gridding Method : Surfer yazlmnn en nemli ksmlarndan biridir. Burada seilecek bir
yntem ile elde edilen grid dosyas, ileride yorucu ve zaman alan eklin iziminde kullanlr.
Verinin zelliine ters den bir yntemle yaplan gridleme, ileride oluacak haritalarn hatal
olmasna ve ekillerin yeni batan izilmesine neden olabilir. Bu nedenle eldeki verinin iyi
tannmas ve gridleme yntemlerinin iyi biliniyor olmas gerekmektedir. XYZ eklinde 3 stun
olarak hazrlanan veriler Surfer'da, 12 farkl teknikle gridlenebilirler(ekil 2.1.f).
.
ekil 2.1.f "Grid" mensne ait "Gridding Method" penceresi
Inverse Distance to a Power : Her stundaki verilerin ortalamalarnn alnmasyla ve deer
aralklarnn bir g noktasna gre interpolasyonu (i deer bulma) ile gridlemenin yapld
yntemdir. Bu gridleme "Advanced Options" ikonuna baslarak istenirse kontroll bir biimde
yaplabilir (ekil 2.1.f.1) . "Power" deeri genelde 1 ile 3 arasnda tercih edilir. Bu deer arttka
poligon eklinde (Nearest Neigbor tekniine yakn), sfra yaklatka gzlem noktalarnn
ortalamasna gre gridleme yaplr "Smoothing (yumuatma)" faktr sfr iken gridleme
aamasnda yuvarlatma yaplmaz (veri orjinalitesi yksek), deer arttka keler yuvarlatlr (veri
orjinalitesi dk). "Anisotropy (anizotropi, yn-bamllk)" faktr ok geerli bir neden
olmadka daima 1 alnr (rnein sorulma, okyanus taban su hareketleri, atmosferik hava
basnc,... verileri kullanlmyorsa). Bu oran deitirildiinde Z'deki deerler belli bir salma
asna
ynelim gsterirler. "Search" alt penceresi iinde, istenen kriterleri salayan veri
noktalarnn, verinin iinde aranmas veya verinin tamamna uygulanmas (ki tercih edilen budur)
istenir. "Inverse Distance to a Power" gridleme teknii, dosya uzunluu 500 satrdan az olan XYZ
verilerinin hzl bir ekilde gridlenmesinde tercih edilebilir. "Breakline and Faults" alt penceresinde
ise, gridleme yaplmak istenen blgede zel hatlara (fay hatt, petrol boru hatt, vs) ait koordinatlar
(XYZ eklinde) ieren dosya tanmlanr. Dosyadaki deerlere gre gridleme hat boyunca younluk
gsterebilir.
Kriging : Yer bilimcilerin en
ok
tercih
ettii
gridleme
yntemidir. Yerbilimlerinin btn

meslek
dallarnda
baaryla
uygulanan popler bir tekniktir.

Geliigzel
dalm
dzensiz
verilerden, gvenilir iki ve

boyutlu
haritalarn
elde
elde
edilmesini salar. XYZ verisinden

doruluk pay yksek bir grid alan
ekil 2.1.f.1 "Inverse Distance to a point" gridleme tekniinde
elde etmek iin gerekli olan
"Advanced Options" penceresi
parametreler, Kriging tekniinde

nceden tanmlandndan, Surfer
yazlmnn default (temel) gridleme tekniidir. Hi bir deiikliin yaplmasna gerek kalmadan,
direkt olarak verinin gridlenmesi ilemi hemen balatlabilir. Ama istenirse gridleme kullancnn
kontrolnde yaplabilir. Bunun iin "Advanced Options" ikonuna baslr (ekil 2.1.f.2).
Nasl Kriging Surfer'n default gridleme teknii ise, bu yntem de kendi iinde baz parametreleri
default olarak kabul eder. rnein, " Nokta (Point)" ve "Sradan (Ordinary, No Drift Type)"
gridleme seenekleri gibi. Kriging, (daha nceden "Variogram" ile hazrlanan) bir modeli baz
alarak yeniden gridleme yapabilir (Variogram iin : Bkz. Blm 2.2) . Bunun iin nceden
hazrlanan modele gre kaydedilmi XYZ verisinin "Get Variogram" ile arlmas gerekir. "Add"
ikonuna (ekilde sada) baslarak, gridleme iin birden fazla Variogram modeli nerilebilir
(Eksponansiyel, Gauss dalm, Lineer, Logaritmik, vb). "Edit" ile de nerilen modellerde
deiiklik yaplabilir. Sonuta, deiikliklerden sonra oluacak yeni standart sapmalarla yaplan
gridleme ilemi, uzants .grd olan bir k dosyasna kaydedilebilir.
ekil 2.1.f.2 "Kriging" gridleme tekniinde "Advanced Options" penceresi
Gridleme yntemi olarak "Point (Nokta) Kriging"den baka, "Block (Blok) Kriging" gridleme
teknii de seilebilir. Her ikiside interpolasyonla gridleme yapar. Aralarndaki fark; "Point"
tekniinde grid alanlar zerinde bulunan tahmini noktalar gridleme ilemine girer, "Block"
tekniinde ise her grid alannn etrafnda diktrtgen bir blok oluturulur ve sadece bu bloun
iindeki tahmini noktalarn ortalamas gridleme ilemine girer.
"Sradan (Ordinary, No Drift)" veya "Evrensel (Universal, Linear/Quadratic Drift)" Kriging
algoritmalar, verinin belli bir dzende olmamasna (gelii-gzel veri) gre "None", veride belli bir
eilimin olmasna gre de "Linear" veya "Quadratic" olarak seilir.
"Search" alt penceresi iinde, daha nceden sylendii gibi istenen kriterleri salayan veri
noktalarnn, verinin iinde aranmas veya verinin tamamna uygulanmas istenir.
Minimum Curvature : Yer bilimlerinde yaygn olarak kullanlan bir dier gridleme
tekniidir. Dier yntemlerden fark, gridleme alanndaki kelikleri olabildiince yumuatr ve bu

amala iki nokta arasnda en uygun i deeri buluncaya kadar iterasyon yapar. Dezavantaj, gerekli
parametreler uygun ekilde girilmedii zaman, verinin orjinalitesine gre olduka yumuak
izgilerer sahip haritalarn elde edilmesine neden olabilir. Kontroll gridleme yapmak iin
"Advanced Options" ikonuna baslr (ekil 2.1.f.3).
ekil 2.1.f.3 "Minimum Curvature" gridleme tekniinde "Advanced Options" penceresi
"Maximum Residual", grid alan iin aranan en uygun i deerin st snrdr. Yani bulunan
farklarn bu satrda girilen rakamdan kk olmas istenir. "Maximum Iteration" satrnda, uygun
deer bulununcaya kadar en ok ne kadar iterasyon yaplaca yazlr. "Relaxation Factor (RF)"
iin en uygun deer 1 olarak kabul edilmelidir (0<RF<2). Yksek faktr deerleri iin grid
oluturma hz artar ama grid alannda boluklar kalabilir, dk faktr deerleri ise grid oluturma
hzn yavalatmakla beraber verinin tamam kullanarak dolu bir grid alan yaratr. "Internal
Tension", iki nokta arasndaki grid cephesinin, "Boundary Tension" ise grid alannn d
kelerindeki yer alan noktalarn yaylanma (konveks, bombelenme) miktarn kontrol eder. Default
olarak kabul edilen deerler, her ikisi iin de 0 'dr.
Modified Shephard's Method : En Kk Kareler yntemini esas alan bir gridleme
tekniidir. Yntem bakmndan "Inverse Distance to a Power" tekniine benzer. Ondan fark, bir
grid alan oluturmak iin deer aral tayininde bir g noktas (power point) yerine, En Kk
Kareler yntemini kullanmasdr. Kontroll gridleme yapmak iin "Advanced Options" ikonuna
basldnda ekrana gelen pencere (ekil 2.1.f.4) 'de verilmitir. "Smoothing Factor" yumuatma
derecesini belirler. "Quadratic Neighbors" her bir gzlem noktasnn evresinde yer alan veri
saysn, "Weighted Neighbors" ise bu sayy En Kk Kareler ile arlandrarak tayin eder.
"Search" penceresi "Range" satrlarndaki deerler, veriler arasndaki uzakln otomatik olarak
belirlendikleri birer pozitif saylardr.
Natural Neighbor : Yaygn olmamakla
beraber baz alanlarda tercih edilen bir

gridleme
tekniidir.
noktalarnn
kullanlarak
arlkl
i
deer
Veri
gzlem
ortalamalar
bulma
yaplr.
"Advanced Options" ikonuna basldnda

ekrana gelen pencere (ekil 2.1.f.5) 'de
verilmitir.
ekil 2.1.f.4 "Modified Shepard's Method" gridleme
tekniinde "Advanced Options" penceresi
Nearest Neighbor : Veride gelii-gzel
dalm yerine belli bir dzen varsa , bu
teknik gridleme yapmak iin uygun

bir yntem olarak kullanlabilir.
Veride eksiklik olsa bile, boluklarn
doldurulmasnda bu yntem olduka
etkilidir. "Advanced Options" ikonuna basldnda ekrana gelen pencere
(ekil 2.1.f.6) 'da verilmitir.
ekil 2.1.f.5 "Natural Neighbor" gridleme tekniinde
Polynomial Regression: Veri-
deki geliigzel dalmn, veri alannn boyutuna gre olduka byk

kalmas ve veri saysnn az olmas
durumunda, veriden elde edilebilecek en uygun gridleme alan iin bu
teknik denenebilir. Dier tekniklerde
olduu gibi, interpolasyon yntemini
tam olarak kullanmaz. Bunu mateekil 2.1.f.6 "Nearest Neighbor" gridleme tekniinde
matiksel
bir
fonksiyonla
tayin
etmeye alr. Gerekli parametrelerin kullancnn kontrolnde deitirilmesi istenirse, "Advanced

Options" ikonuna tklanr (ekil 2.1.f.7) . Veriye uygulanacak gridlemenin nasl bir dzlemde
yaplaca "Surface Definition" da deitirilebilir. "Parameters"da, x ve y deerlerine bal olarak
kanc dereceden (Max Total Order) polinom oluturulaca belirtilir. Aada z(x,y) eklinde
grlen polinomun derecesi, "Parameters" da girilen deerlere gre annda deiir.
ekil 2.1.f.7 "Polynomial Regression" gridleme tekniinde "Advanced Options" penceresi
Radial Basis Function : Ayn anda bir ok interpolasyon teknii kullanlarak verinin
gridlendii yntemdir. Bunun iin eitli matematiksel fonksiyonlar retilir. Her trl veri yapsna
uyduu iin "Multiquadric" yntem tercih edilir. Ama yine de kullanc tarafndan baz
parametrelerin deitirilmesi istendiinde, "Advanced Options" ikonuna tklanr ve ekil 2.1.f.8
ekil 2.1.f.8 "Radial Basis Function" gridleme tekniinde "Advanced Options" penceresi
10
ekrana gelir. "Basis Function" satrnda, temel radyal fonksiyon olarak bir ka seenekten (Inverse
Multiquadric, Multilog, Multiquadratic, Natural Cubic Spline, Thin Plate Spline) uygun olan biri
seilebilir. R2 parametresi yumuatma faktrdr ve XYZ verisinin diagonal uzunluu ile veri
saysna gre Surfer tarafndan otomatik olarak belirlenir.
Triangulation with Linear Interpolation : Ayn Nearest Neighbor tekniinde olduu gibi,
eer veri dalmnda belli bir dzen varsa ve veriler grid alannn tmne hitap edecek sayda ise,
bu teknikle en iyi gridleme sonularndan birisi (hatta baz durumda en iyisi) alnabilir. Grid alann
genlere blerek "tam interpolasyon" yapar "Advanced Options" ikonuna basldnda ekrana
gelen pencere pencere ekil 2.1.f.9'da verilmitir. "Anisotropy" faktr (Inverse Distance to a
Power tekniinde anlatld gibi), ok geerli bir neden olmadka 1 alnr.
Moving Average : Her bir grid alan
iinde yer alan verilerin ortalamasnnn

alnd gridleme tekniidir. Bu ilem tm
veriye
ait
grid
alanlar
iin,
belli
admlarla ilerler. Bu teknik kk ve orta

boyutlu
veriler
kullanlarak
haritalar
oluturulacaksa tavsiye edilmez. Ama

oluturulmas istenen haritalara ait veri
ekil 2.1.f.9 "Triangulation with Linear Interpolation"

gridleme tekniinde "Advanced Options" penceresi
byk / ok byk lekteyse, bu taktirde

detaylarn aratrlmasnda olduka faydal-
dr. Kullanc tarafndan baz parametrelerin deitirilmesi istendiinde, "Advanced Options"

ikonuna tklanr ve ekil 2.1.f.10 'daki pencere ekrana gelir. En kk veri adedi 1 ile 47 arasnda
bir say olarak belirlenir, belirlenemezse "Minimum number of data" penceresi bo kalr. "Search
Ellipse" penceresi iinde yer alan "Radious" deerleri her veri iin farkllk gsterir ve veriler
arasndaki uzaklk iin pozitif bir say olarak otomatik olarak Surfer tarafndan belirlenir.
Data Metrics : Bu yntemde, her bir alanda yer alan veriler iin adm adm bilgiler toplanarak
gridleme yaplr. Genel olarak, ortalama i deer bulma tekniinin bu yntemde pek fazla al
yoktur. Data Metrics yntemi, yerel ve kk boyutlu verilerin gridlenmesi iin tercih edilebilir.
Kendi ilerinde bir ok alt gruba ayrlan 5 temel istatistik grubu vardr (ekil 2.1.f.11) . Surfer'n
11
ekil 2.1.f.10 "Moving Average" gridleme tekniinde "Advanced Options" penceresi
ekil 2.1.f.11 "Data Metrics" gridleme tekniinde "Advanced Options" penceresi
Data Metrics gridleme teknii iin belirledii default istatistik grubu "Data Location Statistics"
iinde yer alan "Count" interpolasyon tekniidir.
Local Polynomial : Bu gridleme teknii, her bir grid alannn En Kk Kareler yntemi
arlkl bir polinom ile gridlenmesi esasna dayanr (ekil 2.1.f.12) . Polinomun derecesi istenirse
0 ile 20 arasnda olacak ekilde deitirilebilir. Fonksiyondaki deiken sras da 3 alternatiften biri
12
ekil 2.1.f.12 "Local Polynomials" gridleme tekniinde "Advanced Options" penceresi
seilerek yaplr. "Search" ikonuna tklandnda ekrana gelen men, ekilde saa verilmitir.
Grlecei gibi bu tekniin btn veriye uygulanma imkan yoktur. Bu tekniin Local Polynomial
adn almasnn nedeni budur. Btn veri iin gridleme, her bir yerel grid alan iin adm adm
yaplr.
2.1.g-Cross Validation (apraz

Onaylama) : Seilen bir gridleme teknii iin n simlasyon
yapar ve sonucu bir dosyaya kaydeder. Kullanc, her gridleme
teknii iin "Cross Validation"
altrdnda, ileride hangi tekniin kendisi iin en optimum
sonucu vereceini nceden kestirebilir. Bylece, gereksiz yere
anlamsz .grd dosyalar yaratekil 2.1.g "Data" penceresinde "Cross Validation" penceresi
maktan kurtulup, zaman tasarrufu yapm olur (ekil 2.1.g) .
2.1.h - Output Grid File (Grid k Dosyas) : XYZ data dosyasnn gridleme ilemi sonunda
hangi dosya adn alaca ve hangi klasre kaydedilecei burada yazldr. Surfer, gridlenecek olan
.dat dosyasnn adn aynen alarak, uzantsn .grd olacak ekilde otomatik olarak deitirir. Ama
kullanc isterse dosya adn ve yerini, sadaki "klasr" ikonuna tklayarak deitirebilir.
13
2.1.i - Grid Line Geometry (Gridleme Blgesi) : Veri iinde istenmeyen blge yada herhangi bir
boyuta ait deerler, istenirse burada belirlenecek hattn dnda tutularak gridlemeye alnmazlar.
rnein, sadece Trkiye'ye ait verilerin gridlenmesinin istendii, ama tm Avrupa'y kapsayan bir
XYZ (Enlem-Boylam-Toporafya) verisinin tamamnn gridlenmesi, hem zaman hem de oluacak
.grd dosyasnn bykl iin bir problem tekil edebilir. Dolaysyla en kk ve en byk X-Y
deerleri olarak ilgili satrlara Trkiye'nin koordinatlar girildiinde, gridleme boyunca tm veri
iinden otomatik ayklama yaplr. Ve tm Avrupa yerine, sadece Trkiye'nin yer ald koordinat
snrlar iinde kalan veri grubu gridlenir.
2.2 - Variogram (Varyans Grafii) : Gridlenmesi istenen verinin varyans' hesaplanr. Bunun iin
nce "New Variogram" ikonuna tklanr ve XYZ dosyas iaretlenerek "OK " tuuna baslr. Ekrana
gelen men penceresi ekil 2.2 'de verilmitir. Eer hi bir deiiklik yaplmadan "OK" tuuna
ekil 2.2 "Variogram" mensne ait "New Variogram" penceresi
baslrsa, ekrana varyans grafii izilir. Ekrandaki model zerinde sa-mouse (Variogram
Properties) tklanarak gerekli deiiklikler yaplabilir. Varyans deerlerinin gridlemeye sokulmas
iin, ekrandaki grafik silinmeden "GridData" ikonlarna tklanr. "Kriging" gridleme algoritmas
seiliyken nce "Advanced Options"a, sonra da "Get Variogram" a baslarak verinin gridlenmesi
ileminin bu varyans modeli baz alnarak yaplmas salanr. Yeni bir variogram modeli retme,
veriyi amaca uygun belli filtremelerden geirmek iin bir n hazrlk nitelii tar. ekilde, X veya
Y stununa ait deerlerin mutlak farklarnn, "X-Y Tolerance" satrndaki sfr deerinden kk
olmas gerektii belirtilmitir. Ayrca "Data Exclusion Filter" ile veride yer alan bir (yada bir ka)
deerin, varyans hesaplamas dnda tutulmas istenebilir. "New Variogram" penceresinde
14
"General" ikonuna tklandnda "Variogram Grid" seenekleri ile karlalr (Max Lag Distance,
Angular Divisions, Radial Divisions).
2.3 - Function (Fonksiyon) : Bir
XYZ
data
duymadan,
dosyasna
gerek
matematiksel
bir
fonksiyon ile X ve Y boyutlarndan

nc Z boyutunun yaratlmas ve
otomatik
gridlenmesi
komutu
ile
yaplr.
"Function"
"Grid
Function" ikonlarna tklandnda

ekrana gelen men ekil 2.3 'de
verilmitir.
ekil 2.3 "Grid" mensne ait "Function" penceresi
2.4 -Math: Matematiksel

bir forml temel alarak
daha nce yaratlm bir
yada iki grid dosyasndan
nc
bir
grid
dosyasnn elde edilmesini salar."Grid Math"

ikonlarna tklandnda
ekrana gelen men ekil
ekil 2.4 "Grid" mensne ait "Math" penceresi
2.4 'de verilmitir. C ile

gsterilen grid dosyas, A
ve B grid dosyalarnn toplam olabilecei gibi; fark, arpm veya blm de olabilir. Yada
sadece tek bir boyutun fonksiyonu da olabilir (rnein, C = log10(A) gibi).
2.5 - Calculus : Halihazrda varolan bir grid dosyasn, kullancnn istei dorultusunda yeniden
yorumlayarak, ayn boyutta yeni bir grid dosyas oluturur. "GridCalculus" ikonlarna
tklandnda ekrana gelen men ekil 2.5 'de verilmitir. Yeni gridlemenin hangi model baz
15
ekil 2.5 "Grid" mensne ait "Calculus" penceresi
alnarak yaplaca ise, her biri kendi iinde alt gruplara ayrlan drt temel gruptan biri seilerek
belirlenir.
2.6 - Filter : Varolan bir grid dosyasna, eitli veri-ilem teknikleri uygulayar ve grid alannn
kullancnn istei dorultusunda filtrelenmesini (szgelenmesini) salar. ekil 2.6 'da grlecei
gibi iki temel szge grubu mevcuttur : "Linear Convolution Filter (Lineer Evriim Szgeci)" ve
"Nonlinear Filters (Lineer Olmayan Szgeler)". Her iki grubunun ortak yan, uzay ortamnda
szgeleme yapmasdr. Lineer Evriim Szgeleri (rnein alak-yksek-band geili, birinciikinci trev,... filtreleri gibi) grid alanndaki noktalarn arlkl ortalamalarn hesaplayarak
filtreleme yapar. Lineer Olmayan Szgeler (rnein standart sapma, varyans,... filtreleri gibi) ise
arlkl ortalamay filtreleme yaparken dikkate almazlar. Grid alannn "Edge Effects (Ke
Etkileri)" iin iki hesaplama tr kullanlabilir. Bunlardan "Edge of Grid (Grid Kesi)"de,
kelerde gridlemenin; "Blanked Nodes (Bo Alanlar)"da ise boluklarn komu noktalardan
hareketle nasl hesaplanaca belirlenir. "Value (Deer)" satrnda ise grid alanndaki keler sabit
bir say ile doldurulur (bunun iin Edge of Grid ve Blanked Nodes seeneklerinden Fill (Doldur)
iaretlenir). Filter Size (Szge Bykl) sadece User-Defined (Kullanc-Tanml) Linear
Convolution Filters ve baz Nonlinear Filters seeneklerinde kullanlr. Filtrelemenin veriye ka
kere uygulanaca "Number of Passes (Filtre Gei Says)" ile tayin edilir.
16
ekil 2.6 "Grid" mensne ait "Flter" penceresi
2.7 - Spline Smooth : Varolan bir grid dosyasna, kbik i-deer bulma (cubic spline
interpolation) tekniini uygulayarak yeni bir grid alan yaratr. "GridSpline Smooth" ikonlarna
tklandnda ekrana gelen men ekil 2.7 'de verilmitir.
ekil 2.7 "Grid" mensne ait "Spline Smooth" penceresi
17
2.8 - Blank : Gelii-gzel dalma sahip bir veri grubu gridlendiinde grid alan, ke noktalarn
snrlar iinde kalr. Bu snrlar iinde bilgi tamayan veya zerinde veri toplanmas mmkn
olmayan blgeler (deniz, krfez, gl, s ormanlk arazi, vb) olabilir. "Blank (Boluk)" komutu ile,
daha nceden snrlar belirlenen bu tip blgeler grid alanndan karlr ve haritann
yorumlanmasnda okuyucuya yardmc olur. Surfer'n en nemli komutlarndan birisidir.
"GridBlank" ikonuna tklandnda ekrana daha nceden yaratlan grid dosyasnn seilmesi
istenir. Bu yapldktan sonra, grid alanndan kesilmesi istenen blgeye ait veriyi ieren . bln
(boundary, snr) dosyasnn girilmesi istenir (ekil 2.8.a) . Daha sonra ise, kesme ileminden sonra
ekil 2.8.a "Grid" mensne ait "Blank" penceresi
yaratlacak yeni grid alanna ait bir dosya ad girilerek, bilgi tamayan blgelerin grid alanndan
uzaklatrlmas salanr. Buna ilikin bir rnek ekil 2.8.b ' de verilmitir.
ekil 2.8.b "Blank" komutu ile bilgi tamayan blgelerin grid alanndan uzaklatrlmas (sada).
18
2.8.1 - " bln " dosyas : Bu dosyalar birer ascii

dosyasdr. Yani herhangi bir metin editr ile
alabilir, veriler dardan girilebilir yada var
olan veriler istenirse deitirilebilir. rnek bir
bln dosyas (iki korfezin hikayesi.bln) ekil 2.8.1
' de verilmitir. Burada ekil 2.8.b ' deki (hayali)
dou ve bat krfezlerine ilikin poligonlarn
snr koordinatlar grlmektedir. 10 rakam satr
(poligonunun rnekleme) saysn, 1 rakam ise
poligonun iinin kesileceini belirtmektedir.
Aksi durum iin, yani poligonun dnn
kesilmesi istendiinde 0 yazlr. Altta 11 ile
balayan veri grubu ise, ayn dosyada ikinci bir
poligon alan olduunu belirtir. Bu ekilde,
alma alanndaki birden fazla gl, krfez, vs.
iin ayr ayr dosya amak yerine, btn poligon
alanlar tek bir dosyada (rnekte grld gibi)
ekil 2.8.1 rnek bir " bln " dosyas
toplanr.
2.8.2 - "bln" dosyalarnn yaratlmas :
ki trl yaratlabilir. Birincisi, arazide
bilgi tamayan blgelerin koordinatlar
alma esnasnda tespit edilir (GPS Global Positioning System - Kresel
Yerbulma Sistemi - cihaz ile) yada bir
harita yardmyla bro almas ile tespit
edilir. kincisi, Surfer'n
Digitize"
komutu
"Map
kullanlarak
bln
dosyas yaratlr. Bunun iin nceden

gridlenmi olan blge, "Map Contour
Map New-Contour-Map" ile ekrana
izdirilir (ekil 2.8.2, Map mens iin
ekil 2.8.2 "Digitize" ile " bln" dosyas yaratma
Bkz. Blm 3) . Harita ekrana geldikten
19
sonra zerine mouse ile bir kere tklanr ve "Map Digitize" ile, veriden atlacak olan blgenin
snrlar mouse ile saysallatrlmaya balanr (ekil 2.8.2 'deki art (+) iaretleri) . Ayn anda
ekranda "digit.bln" ad verilen bir pencere alr ve her mouse tklamas XY kaoordinat olarak
buraya yazlmaya balanr (dosya ismi, saysallatrma ilemi bittikten sonra "digit.bln"
penceresinden "File Save As"yaplarak istenirse farkl bir isimde de kaydedilebilir).
Saysallatrma ilemi bir grid ekli zerinde olduu gibi, blgeyi temsil eden bir resim dosyas
(bmp, jpeg, gif, tif,...) zerinde de yaplabilir. Bu taktirde bu tip dosyalarn "Map Base Map " ile
arlmalar gerekir (Map mens iin Bkz. Blm 3).
2.9 - Convert : Surfer grid dosyalarn ascii grid yada ascii XYZ formatlarna dntrr. Bunun
iin nceden gridlenen dosya arlr, daha sonra ekrana gelen pencerede grid dosyasnn hangi
formata dntrlecei belirtilir (ekil 2.9) . Surfer programnn kendi gridledii dosyalarn
banda "DSAA" harfleri yer alr. Bu harfler grd dosyasnn "GS Ascii (Golden Software Ascii,
grd)" formatnda olduunu belirtir. Kullanc tanml grd dosyalarnn banda ise "DSBB" harfleri
yer alr. Bu harfler de grd dosyasnn "GS Binary (Golden Software Binary, grd)" formatnda
olduunu belirtir. Grid dosyalar istenirse gridlenmeden nceki XYZ formatna da dntrlebilir.
Bunun iin ASCII XYZ (*.dat) seenei iaretlenir.
ekil 2.9 Surfer grd dosyasnn baka formatlara dntrlerek kaydedilmesi
20
2.10 - Extract : Gridlenmi dosyada belli bir blgenin detayl incelenmesi iin, o blgeye ait
koordinatlarn grid dosyasndan karlarak ayr bir grd dosyas olarak yaratlmasn salar Bunun
iin "GridExtract" ikonlarna tklanr (ekil 2.10.a) . En alttaki Rows (Y, Satrlar) ve Cols (X,
Stunlar) penceresinde, detay incelenmek istenen blgenin balang (first) ve biti (last)
koordinatlar girilir.
ekil 2.10.a "Grid" mensne ait "Extract" penceresi
rnein arazi drt eit paraya blnsn. Sol-st pafta iin lk-Son Satr (First-Last Rows)
deerleri 1-20 ve lk-Son Stun (First-Last Rows) deerleri 75-100 alnarak yeni grid dosyas
yaratlr. Dier paftalar iin de ilgili deerler girilerek grd dosyalar elde edilir. Baka bir rnek u
ekilde olabilir. rnein allan arazinin sadece merkez blgesini detayl incelemek isteyelim ve
merkeizn dnda kalan dier yerleri atalm. Bunun iin lk-Son Satr deerlerini 20-60, lk-Son
Stun deerlerini 22-75 alalm. Bu ekilde elde edilen grd dosyasn Elde edilen grd dosyasn
"MapContour MapNew-Contour-Map" ile ekrana izdirdiimizde ekil 2.10.b 'deki ekil elde
edilir ve bu eklin ekil 2.8.b ve ekil 2.8.2 'de verilen kontur haritalarnn tam ortasn temsil ettii
grlr.
2.11 - Transform : Gridlenmi dosyann belli alara gre dndrlerek, eksenlere gre kaydrma
yada dndrme yaplarak yeniden izilmesini salar. "Grid Transform" yapldnda ekrana
gelen pencere ekil 2.11 ' de verilmitir. Burada Operation penceresinde grid dosyasnn ne tr bir
deiiklie uratlaca seilir . Bunlar Offset (Kaydrma) , Scale (leklendirme) ,
21
ekil 2.10.b "Extract" ile bir blgeye ait merkez paftann detayl incelenmesi
ekil 2.11 "Grid" mensne ait "Transform" penceresi
Rotate (Dndrme), Mirror X (X eksenine gre ekle arkadan bakma), Mirror Y (Y eksenine gre
ekle arkadan bakma) eklinde olabilir.
2.12 - Mosaic : Ayn koordinat sisteminde yaratlm iki farkl grid dosyasn tek bir grid dosyas
altnda birletirir. "Grid Mosaic" yapldnda ekrana gelen pencere ekil 2.12.a ' da verilmitir.
22
ekil 2.12.a "Grid" mensne ait "Mosaic" penceresi
Birletirme ilemi iin "Input Grid Files" penceresindeki "Add" ikonuna tklanarak birletirilecek
olan ikinci grid dosyas girilir. Birletirme yntemi olarak "Nearest Neigbor, Bilinear
Interpolation, Cubic Convolution" seeneklerinden biri seilir (En uygun seim iin daha nceki
blmlerde anlatlan bilgileri gzden geiriniz). Grid alanlarnn birbirleri zerine aktrlma
yntemi "Overlap Method" penceresinde yaplr.
Mosaic mens zellikle, USGS DEM (Digital Elevation Models) grid dosyalarnn
birletirilmesinde kullanlr. Bu dosyalar GTOPO30 (Global Topography 30sec) ad ile bilinirler ve
yeryznn 30sn (~1 km) aralklarla rneklendii toporafya verilerini ierirler (Batimetri
verilerini iermezler). DEM dosyalar byk lekte dosya olduundan birletirilmeleri iin
bilgisayar donanmnda en az 350 Mb RAM (Hafza) isterler. Bu nedenle Mosaic komutu
kullanlmadan evvel, ilgilenilen blgeler DEM dosyalarndan Extract edilmeli ve Extract edilmi
blgelerin Mosaic ile birletirilmelerine allmaldr. Bu sra izlenerek yaratlm bir "Trkiye
DEM" dosyasnn grn ekil 2.12.b ' de verilmitir.
23
ekil 2.12.b "Mosaic" ile birletirilmi iki ayr grid (dem) dosyasndan tek bir dosyann izdirilmesi
2.13 - Volume : Bir (veya iki snr) grid dosyasnn nc Z stununa gre kaplad alan Volume
komutu ile hesap edilir (ekil 2.13) . Sonu ascii raporu olarak ekrana yansr ve ileride saklanmak
zere istenirse kaydedilebilir. Z stunundaki deer 1000 olarak girildiinde, bu deere kadar olan
ksmlarn hacmi ayrca rapor
edilir. Volume komutu ile grid
alannn
yzlm
hesaplanabilir.
Bu
de
sayede
allan alann net yzlm

eitli matematiksel yntemler
ile, ayrca bir alma yapmaya
gerek kalmadan tespit edilmi
olur.
ekil 2.13 "Grid" mensne ait "Volume" penceresi
2.14 - Slice (Kesit Alma) : Bir kontur haritasndan (toporafik) kesit alnmasnda kullanlr.
Surfer'n en nemli komutlarndan birisidir. zellikle yerbilimcilerin sklkla kullan komutlar
arasnda yer alr. Surfer'da kesit (Slice) alma ilemi tamamlandnda yaratlan dosya, Grapher'da
2-boyutlu olarak izdirilir. Kesit alma ilemi biraz uzun olmakla beraber, sras ile yapldnda
olduka abuk sonuca ulalr. Srasyla takip edilmesi gereken ilem basamaklar u ekildedir : 1Kontur haritasnn izimi, 2-"DrawPolyline" ile kesit dorultusu belirleme ve saysallatrma, 3Dorultuyu "MapBase Map" ile aktrma (Overlap), 4-"GridSlice" ile kesit alma, 5-Kesit'i
Grapher'da izdirme.
24
2.14.1 - Kontur haritasnn izimi : Daha nceden gridlenen bir harita "Map Contour Map
New-Contour-Map" ikonlar ile ekrana izdirilir (ekil 2.14.1, Map mens iin Bkz. Blm 3).
ekil 2.14.1 "Map" mens ile yaratlm bir kontur haritas ve "Polyline" kesit izgileri
2.14.2 - "DrawPolyline" ile kesit dorultusu belirleme ve saysallatrna : nce kontur

haritas zerinde "Polyline" ile bir doru izilir. Bunun iin mouse A ve A' noktalar zerinde birer
kere tklanr. Eer doru, tam olarak kesit alnmak istenen yzeyin zerinde deilse, mouse ile
srklenerek veya "ArrangeFree Rotate (Serbest Dndr)" yaplarak istenen yzey zerine
getirilir (Bu izginin izilmesinin aslnda pek bir nemi yoktur. Amac sadece, bir sonraki aamada
yaplacak olan saysallatrma iin kullancya grsel yardmda bulunmaktr). Dorultu kesit
alnmak istenilen yzey zerine getirildiinde saysallatrlmaya balanabilir. Bunun iin kontur
haritas mause ile bir kere tklanarak iaretlenir ve "MapDigitize (Saysallatr)" ikonlarna
baslr. Kesitin bana (A), kontur haritas iinde kalmak artyla mouse ile bir kere tklanr (bu
esnada otomatik olarak bir bln penceresi alacaktr, ekil 2.14.2). Ayn ilem yine harita iinde
kalmak artyla bir kere de kesit sonunda (A') yaplr. Bylece kesit ba ve sonuna ait saysal XY
25
koordinatlar pencerede grlr. Bu aamadan

sonra standart olan "digit.bln" dosya ismi, istee
gre
deitirilebilir
(ekilde
"A-A'.bln"
yaplmtr). Saysallatrma iin yaplan bu iki

mouse-tklamas eer harita alannn dna
ekil 2.14.2 Kesiti temsil eden bln dosyas
taarsa , en son aamada elde edilecek olan

Grapher Kesit Grafii'nde ani dler (veya
ykseliler) olacaktr . bln dosyas bu ekilde
yaratlp saysallatrma ilemi tamamlandktan sonra "Select" ikonuna baslr ve harita zerine
daha nceden izilen "Polyline" dorusu iaretlenerek, silinir.
2.14.3 - Dorultuyu "MapBase Map" ile aktrma (Overlap) : Bunun iin nce "Map
Base Map" ikonlarna tklanr ve bir nceki aamada yaratlan "A-A'.bln" dosyas arlarak, kontur
haritasnn bulunduu sayfaya izdirilir. Kesiti, kontur haritasnn zerine tam oturtmak iin,
ekrandaki iki grafii birletirmek gerekecektir. Bu ilem nce "EditSelect All" ile haritalarn
seilmesi, sonra "MapOverlay Maps" ile seilen haritalarn aktrlmasyla olur. Bylece biraz
nce gz hizas ile izilen A-A' kesiti, saysal bir veri dosyas kullanlarak kontur haritas zerine
izilmi olur. "Object Manager" ile, istenirse dorultunun rengi ve kalnl deitirilebilir. Ayrca
"T (text)" ikonuna baslarak ekil 2.14.1 'deki gibi kesit ba ve sonuna A - A' harfleri yazlabilir.
2.14.4 - "GridSlice" ile
kesit alma : Dorultu boyunca (A-A') toporafik kesit almak iin, "GridSlice"
ikonlarna
tklanr.
nce
kontur haritasnn iziminde

kullanlan grd dosya ad giriekil 2.14.3 "Grid" mensne ait "Slice" penceresi
lir. Sonra harita zerinde

aktrlan bln dosyasnn
(A-A'.bln) ad girilir. Bundan sonra ekrana gelecek olan pencere ekil 2.14.3 'de verilmitir. Burada
toporafik kesitin saysal verileri "Output DAT File" penceresinde girilecek olan k dosyasna
yazlr. stenilen bir dosya ad yazmak iin satrn sonunda sadaki "klasr" ikonuna tklanr.
26
ekilde bu dosya ad "kesit.dat" olarak belirlenmitir. Bu dosya bir ascii dosyasdr. Grapher'da
kesit izdirilirken kullanlacak olan dosyadr. 5 stundan oluur. lk iki stn kesitin XY
koordinatlar, nc stun Z (toporafya) deerleri, drdnc stn kesit boyunca yatay
kmlatif uzaklk, beinci stun ise 1 sabit deerini alr. Bunun anlam veri dosyas tek bir kesitten
oluuyor demektir. Eer kontur haritas zerinde baka kesitler alnsa ve ayn k dosyasna
yazdrlsa, beinci stndaki en sonki 1 rakamnn altndan itibaren rakamlar 2.3,... eklinde kesit
says adedine gre deiecekti. "Output BLN File" ksm istenirse bo braklabilir, istenirse baka
bir k dosya ad verilerek kaydedilebilir. "Output DAT File" penceresinde girilen dosyaya ait ilk
3 stun verisini ierir (ekilde bu dosya ad "A-A'_OUT.bln " olarak belirtilmi). Her iki k
dosyasna ait rnek grntler ekil 2.14.4 'de verilmitir.
ekil 2.14.4 " kesit.dat (solda)" ile "A-A'_OUT.bln (sada)" ascii dosyalarnn grn
2.14.5 - Kesit' i Grapher'da izdirme : Bir nceki aamada elde edilen "kesit.dat" dosyas
Grapher'da "GraphLine/Symbol" seilerek izdirilir. X ekseni iin A stunu (Column A) - Y
ekseni iin C stunu (Column C) seildiinde, X ekseni bak ynne gre kesit elde edilir. X iin
B, Y iin C stunu seildiinde, Y ekseni bak ynne gre kesit elde edilir. X iin D, Y iin C
stunu seildiinde ise, (kmlatif) kesit dorusu zerindeki toporafya verileri izdirilir. Buna
ilikin olarak Grapher'da hazrlanan ve gerekli aklamalar ile ilgili btn dzenlemeleri yaplm
A-A' kesitine ait rnek izim ekil 2.14.5 'de verilmitir. Yukardan aaya doru izilen
27
kesitlerdeki eksen tanmlamalar iin, biraz nce anlatlan sra takip edilmitir (X:A - Y:C , X:B Y:C , X:D - Y:C).
Slice ksmnda anlatlan btn bu be aama ekil 2.14.1 'deki kontur haritasnda grlen B-B'
kesitine en bandan yeniden uygulanrsa, elde edilen grafik aadaki ekilde sada grld gibi
olacaktr.
ekil 2.14.5 "A-A' (solda)" ve "B-B' (sada)" toporafik kesitlerinin grn
2.15 - Residuals : XYZ veri dosyas ile bunun grid dosyas arasndaki Z (dey) deerleri
farklarn hesaplar ve gridlenen veri dosyasnn orjinal XYZ dosyas ile ne kadar uyumlu olduunu
hesaplar. Bunun iin nce "GridResduals" ikonlarna tklanr ve grid dosyas seilir. Daha sonra
bu dosyann gridleme ileminden nceki XYZ deerlerinin olduu dosya arlr. Bu aamadan
sonra Residuals (Artk) deerleri XYZ dosyasnda istenen bir stuna yazdrlr.
28
2.16 - Grid Node Editor : Gridlenmi veri dosyasndaki grid aralklarnn (grid node) istenirse
deitirilmesini salar. Bunun iin "GridGrid Node Editor" ikonlarna tklanr ve daha nceden
gridlenmi olan dosya arlr. Ekrana gelecek olan pencere ekil 2.16 'da verilmitir.
ekil 2.16 "Grid Node Editor" penceresinin grn
Grid dosyasndaki her bir grid aral + iareti ile gsterilmitir. Bu iaretlerin zerine tklanarak
ve "Ctrl+B" tularna baslarak istenilen blge zerinde boluklar (blanked regions) yaratlabilir.
Bylece bu blgelerin grid alanndan karlmas salanr. Grid dosyas zerinde herhangi bir
deiiklik yapmadan nce, dosyann orjnalitesini bozmamak iin farkl bir isimde kaydedilmesi
tavsiye edilir.
3 - Map : zerine tklandnda ekrana gelen menler ekil 3.a 'da verilmitir. Grid dosyasndan
hareketle 2 ve 3-boyutlu haritalarn elde edilmesi iin kullanlr. Grapher'n en nemli
komutlarndan birisidir. 2-boyutlu kontur haritas izimi, 3-boyutlu grntlerin elde edilmesi bu
blmde yaplr. Ekrandaki harita zerinde yer alan her trl eksen dzenlemeleri, o eksen zerine
ift tklama ile yaplr (Eksen dzenlemeleri iin Bkz. Grapher Kullanm Klavuzu zerine Notlar).
29
3.1 - Contour Map (Kontur Haritas) : Bir grid dosyas

kullanlarak kontur haritas yaratlmas iin srasyla "Map
Contour Map New Contour Map" ikonlarna tklanr ve
nceden gridlenmi olan dosya, ekrana gelecek olan "Open
Grid" penceresinden seilir (ekil 3.b) . Burada sadece Surfer'da
gridlenen dosyalar deil, baka formattaki grid dosyalar da
okunabilir ve izdirilebilir. rnein USGS-DEM (United States
Geological Survey-Digital Elevation Model), SDTS (DEM
dosyalarnn
yeni
versiyonu),
GTOPO30-HDR
(Global
TOPOgraphy in 30 sec HeaDeR), NIMA-DTED (United States

National Imaging and Mapping Agency-Digital Terrain
ekil 3.a "Map" penceresi
Elevation Data). Bu seenekler arasndan istenen uygun dosya
ekil 3.b "New Contour Map" ikonuna ait "Open Grid" penceresi
iaretlendiinde, harita 2-Boyutlu olarak ekrana derhal izilecektir. Bu aamadan sonra istenirse
harita zerinde eitli dzenlemeler yaplabilir. Bu dzenlemeler boyama, isimlendirme, kontur
aralklarn ayarlama, haritaya bak asn deitirme, dndrme, leklendirme vs. eklinde
30
olabilir. Bunun iin ya harita zerine ift-mouse tklamas yaplr yada harita zerinde sa-mouse
tklanp "Properties" ikonu seilir (Sa-mouse penceresi iin Bkz: Blm 3.1.g) . Bu taktirde ilk
admda ekrana gelen pencere Map : Contour Properties (Harita : Kontur zellikleri) penceresi
olacaktr . Bu pencere ierisinde yer alan alt menler General (Genel), Levels (Seviyeler), View
(Grn), Scale (lek), Limits (Snrlamalar), Background (Geri Plan) 'dr.
3.1.a - General : "Contour Properties" penceresi ierisinde yer alan ilk alt mendr. Ekrandaki
grnts ekil 3.1.a.1 ' de verilmitir . Sadaki harita zerindeki seviye rakamlar , veri
ekil 3.1.a.1 "General" penceresinde kontur izimi
dosyasndaki dey Z deerleridir. Bunlar ile ilgili byklk adet ve renk dzenlemeleri "Levels"
alt mensnde yaplr. Haritann boyanmas ise soldaki pencerede "Fill Contours (Konturlarn
ini Doldur)" seeneinin iaretlenmesi ile olur. Bu esnada "Color Scale (Renk lei)" seenei
de aktif hale gelir ve seildiinde haritann yanna, dey Z deerlerini ieren bir lek iareti
koyar . "Smoothing (Yuvarlatma)" ise kontur izgilerinin (yer bilimcilerin istedii gibi) , daha
yumuak izgilerle izilmesini salar (ekil 3.1.a.2) . "Blanked Regions (Bo Blgeler)" ise, grid
ekil 3.1.a.2 "General" penceresinde konturlarn boyanmas ve dey lek
31
alanndan daha nce uzaklatrlan (rnein Grid Node Editor yardmyla, Bkz: Blm 2.16)
blgelerin snrlarnn ve iinin farkl izgi ve renk tonlar ile belirlenip boyanmas amacyla
kullanlr. Sol altta yer alan "Fault Line Properties (Fay Hatt zellikleri)" ise, sadece drt
gridleme ynteminden birisi kullanlarak yaratlan dosya ekrana izdirildiinde aktif hale gelir. Fay
hatt koordinatlarnn bir dosyaya XYZ olarak nceden kaydedilmi olmas gereklidir. Bu taktirde
Blm 2.1.f 'de anlatld ekilde "GridData" ikonlarna tklanr ve gridleme teknii olarak :
Inverse Distance to a Power, Minimum Curvature, Nearest Neighbor veya Data Metrics
yntemlerinden birisi seilir. nce "Advanced Options" ikonuna, sonra "Breaklines and Faults"
ikonlarna tklanr. Ekrana gelecek olan yeni pencerede "File Containing Fault Traces" mensnde
sadaki klasr ikonuna tklanarak, daha nceden XYZ olarak kaydedilmi fay hatt dosyas arlr.
Buna ilikin olarak Minimum Curvature yntemi kullanlarak gridlenmi ve fay hatt bilgisi ieren
bir dosyann kontur haritas ekil 3.1.a.3 'daki gibi grnr :
ekil 3.1.a.3 "Minimum Curvature" yntemi ile gridlenen ve fay hatt bilgileri ieren grid dosyasnn grn
3.1.b - Levels : Bu blmde; Z deerleri seviye aralklarnn deitirilmesi (Level), kontur izgisi
kalnlk ve renk deiiklikleri (Line), haritasnn boyanmas (Fill), Z deerleri zerine yazlacak
olan rakam dzenlemeleri (Label), kontur izgilerine dik kk izgilerin izilmesi (Hach) gibi
ilemler yaplr. Ayrca herhangi bir seviyenin eklenmesi, silinmesi, carlmas yada kaydedilmesi
burada yaplr. Levels ikonuna tklandnda ekrana gelecek olan pencere, ekil 3.1.b'de verilmitir.
32
ekil 3.1.b "Map : Contour Properties" de "Levels" penceresi
3.1.b.1 - Level : Kontur izim aralklarnn istendii gibi ayarland blmdr. Yukardaki ekilde
grld gibi izim aralklar 20'den balayarak her 5 admda bir artmaktadr. Bu adm saysn
istenilen bir aralkta artacak ekilde deitirmek iin, 20 rakamnn hemen zerinde yer alan
"Level" balna tklanr. Bu taktirde ekrana gelecek olan pencerede (ekil 3.1.b.1) aralk
(Interval) artm 2 olarak dzenlenirse, stteki ekilde grlen Level artm aral 20, 22, 24, 26, ...
eklinde deiecek ve haritadaki kontur izgilerinin says artacaktr. Bazen bu deiiklikleri
yapmak gerekli hale gelse de, haritada grnt kirliliini arttrnas ve seilebilirlii azaltmas
nedeniyle genelde tercih edilmez. Bu nedenle yaplan deiiklikleri en ksa yoldan dzeltmek ve
orjinal veri deerlerine dnmek iin "Use Defaults" ikonuna tklanr.
ekil 3.1.b.1 "Levels" mensnde "Level" alt bal
33
3.1.b.2 - Line : Kontur izgilerinin kalnlk, tip, renk ayarlarnn yapld blmdr. Bu
ayarlamalar istenirse belli kontur deerlerine (Skip=1), istenirse btn kontur izgilerine (Skip=0)
uygulanabilir (ekil 3.1.b.1). izgiler seilmi tek bir renkte (uniform) izdirilebilecei gibi renk
tonu gittike artan yada azalan (gradational) ekilde de izdirilebilir. izgi deiiklikleri ,
ekil 3.1.b.2 "Levels" mensnde "Line" alt bal
istendiinde kontur penceresi iinde yer alan herhangi bir izginin zerine ift tklandnda da
yaplabilir. Bu ekilde deiiklikler dzenli deil, kullanc isteine gre belirli izgiler iin yaplr.
3.1.b.3 - Fill : Kontur haritasnn eitli renk ve desende boyanmas burada yaplr. Bu blmn
aktif olarak kullanlabilmesi iin, her eyden nce Blm 3.1.a 'da gsterildii gibi "Fill Contours"
seeneinin iaretlenmi olmas gerekir. "Fill" ikon balnn zerine tklandnda ekrana gelen
pencerede (ekil 3.1.b.3a) kontur aralklarnn hangi renk (Foreground, Background) ve desende
(Fill Pattern) boyanaca ve bu deiikliklerin hangi aralklarda yaplaca (Affected Levels)
belirlenir. Surfer yazlm 50 'ye yakn desen izimi yapabilir. Renk seimi ise Foreground ikonuna
tklandnda ekrana gelen "Color Spectrum" penceresinde yaplr. Burada renk deiimi iin iki
ayr renk baz alnabilecei gibi, istenirse araya renk ubuklarda konabilir. Bunun iin renk
ubuunun konulaca blge zerine gelinir ve Ctrl tuu ile beraber sol-mouse tklanr
(Ctrl+Click). Ayn ilem bir ok defa yaplarak, renk algoritmalar yaratlabilir (ekil 3.1.b.3a) .
Yaratlan renk dzenlemelerinin kaybolmamas istendiinde, "Save" tuuna baslarak istenilen bir
klasre kaydedilebilir. "Load" ikonu ile Surfer yazlmna ait hazr renk algoritmalarndan biri
kullanlabilir.
34
ekil 3.1.b.3a "Levels" mensnde "Fill" alt bal
ekil 3.1.b.3b "Ctrl+Click" ile "Color Spectrum" penceresinde renk algoritmalar yaratmak
3.1.b.4 - Label : Konturlar zerinde yer alan bilgilerin renk, byklk ve izgilerden uzaklk
ayarlar gibi dzenlemelerin yapld blmdr. "Label" ikon balnn zerine tklandnda
ekrana gelen pencere (ekil 3.1.b.4) 'de verilmitir.
35
ekil 3.1.b.4 "Levels" mensne ait "Label" alt bal
3.1.b.5 - Hach : Kontur izgilerine dik dorultularda kesikli izgilerin izdirildii blmdr. izgi
uzunluklar (Length) ve izgilerin ie (Uphill) yada da (Downhill) doru izimleri burada
belirlenir. "Hach(ures)" ikonuna tklandnda ekrana gelen pencere ekil 3.1.b.5 'de verilmitir.
ekil 3.1.b.5 "Levels" mensne ait "Hachures" alt bal
3.1.c - View : Bu blm, kontur haritasna deiik alardan bakmak iin ve haritay 360
dndrmek iin kullanlr. View ikonuna tklandnda ekrana gelen pencere, ekil 3.1.c 'de
verilmitir. Burada, Gr Alan (Field of View), Dndrme (Rotation), Dey Eim (Tilt) alar
ve haritann Grn ekli (Projection) istendii gibi deitirilebilir. Kontur haritasna, her nokta
ayn uzaklkta (Orthographic) yada n cephe yakn - arka cephe uzak (Perspective) olacak ekilde
bakmak mmkndr.
36
ekil 3.1.c "Map : Contour Properties" de "View" penceresi
Aadaki iki rnekte kontur haritasna deiik alardan baklmtr :
ekil 3.1.c.1 "View: Rotation=45, Tilt=30, Projection=Orthographic"
ekil 3.1.c.2 "View: Rotation=225, Tilt=40, Projection=Perspective"
37
3.1.d - Scale : Bu blmde, kontur haritasnn boyutlar deitirilir. Bu ilem iki yolla olur.
Birincisi, ekil 3.1.d 'de solda grld gibi X ve Y eksenlerine ait bytme (scale) ve uzunluk
(length) rakamlarnn deitirilmesiyle yaplr. kincisi ise, aadaki ekilde sada grld gibi
haritann ke ve kenarlarndaki yeil kare kutucuklardan birinin zerine tklanp srklemeyle
yaplr. ou kullanc haritann boyutlarnn deitirilmesi iin genelde ikinci seenei tercih eder.
ekil 3.1.d "Map : Contour Properties" de "Scale" penceresi
3.1.e - Limits : Kontur haritasnda X-Y eksenlerinin balang ve biti koordinatlarnn istendii
ekilde olmas iin gerekli dzenlemelerin yapld blmdr. En kk ve en byk deerler
deitirildiinde haritada esneme olmaz, sadece eksen koordinatlar deiir. "Limits" ikonuna
tklandnda ekrana gelen pencere ekil 3.1.e 'de verilmitir
ekil 3.1.e "Map : Contour Properties" de "Limits" penceresi
38
3.1.f - Backgrounds : Bu blm, "Map : Contour Properties" de "General" penceresi iinde "Fill
Contours" seenei iaretli olmad zaman aktif olarak kullanlr. Bu taktirde konturlarn
arkasndaki zemin istenen bir renk ve desende burada boyanabilir. Pattern ile desen, Foreground
ile seilmi desenin izgi rengi, Background ile de desenlerin arkasndaki zemin boyanr. Sadaki
"Line Properties" mensnde, harita erevesinin izgi tipi, rengi, ve kalnl belirlenir. Seilen
modele gre rnek grnt ise sa-alttaki Sample pencersinden takip edilebilir. ekil 3.1.f 'de
btn bu anlatlanlara ilikin yaplm bir alma, rnek olarak verilmitir.
ekil 3.1.f "Map : Contour Properties" de "Backgrounds" penceresi
3.2 - Base Map : Burada, XY eklindeki 2-Boyutlu veriler devaml izgi eklinde izdirilebildii
gibi, resim gibi farkl formata sahip dosyalar da arlarak ekrana getirilebilir. Yer bilimciler
tarafndan zellikle fay hatlar, ky izgileri ve kapal poligonlarn (gl snrlar) izdirilmesinde
kullanlr. Bunun iin nce "MapBase Map" ikonlarna tklanr ve sonra ekrana gelecek olan
"Open Grid" penceresinden (ekil 3.2.a) bir dosya seilir. Aralarnda TIF, JPG gibi resim
dosyalarnn da yer ald 26 deiik formattaki dosyalardan biri seilebilir. Dosya seildikten ve
"OK" tuuna basldktan sonra ekrana gelen pencere ekil 3.2.b 'de verilmitir. Burada "Line"
ikonuna baslarak ekrana gelecek olan yeni pencerede, izgi tipi, rengi ve kalnl istenildii gibi
deitirilebilir. Her izgi iin farkl bir bln dosyas yaratlabilecei gibi, btn izgiler iin tek bir
bln dosyas da yaratlabilir (ekil 3.2.c) . Ama bu taktirde her izgiye ait veri says girildikten
sonra dieri iin satr saysn belirten yeni bir balk konulmaldr (Bu konu hakknda daha geni
bilgi iin Bkz. 3.10 Digitize). ekil 3.2.d , bir ka bln dosyas kullanlarak izdirilmitir. ekilde,
kontur haritasnn dousunda pull-apart (ek-ayr) sa ynl dorultu atml bir fay izilmi ve
hattn kuzey ksmnn belirgin olmad, ayr bir bln dosyasnda kesikli izgilerle gsterilmitir.
39
ekil 3.2.a "Base Map" ikonuna ait "Import File" penceresi
ekil 3.2.b "Base Map" ikonuna ait "Properties" penceresi
ekil 3.2.c "Base Map" de fay hatlarn izmek iin btn izgilere ait bir bln dosyas
40
Benzer alma haritann gney-bat tarafnda da yaplm ve blgede fay hattnn belirsizlii
kesikli izgilerle gsterilmitir. Base Map 'de izdirilen izgilerin, kontur haritasnn zerine
yerletirilmesi iin alttaki kontur haritas (Contour Map) ile stteki fay haritas (Base Map)
birletirilmitir. Bu ilem Overlay (Birletir, aktr) ile yaplmtr (Bkz. Blm 3.13) .
ekil 3.2.d "Base Map" de fay koordinatlarn ieren bir ka bln dosyasnn izdirilmesi
ekil 3.2.e 'de ise bir gif resim dosyas Base Map ile ekrana getirilmitir. Bu dosya, Trkiye'nin de
bir blmn kapsayan 20- 40 kuzey enlemleri ile 20- 60 dou boylamlar arasnda kalan
blgenin, USGS GTOPO30 ile izdirilmi ve sonradan gif resim formatna dntrlm
toporafya haritasdr. Bu harita background (geri plan) olarak kullanlp, zerine temel fay hatlar
(Dou Anadolu Fay, ldeniz Fay, Bitlis-Zaros Bindirme Zonu, vs nceden hazrlanm bir bln
dosyasndan) okutularak, stteki ekil 3.2.d 'de anlatld gibi izdirilebilir.
3.3 - Post Map : Bu ksm Base Map'de izgi (line) olarak yaplan harita izimlerinin aksine,
haritalarn Sembol (Symbol) kullanlarak izdirilebildii ve buna ilikin dzenlemelerin yapld
blmdr. zellikle l noktalarnn harita zerine yazlmas bakmndan nemlidir. Bir Post
Map veri dosyas genelde drt stundan oluur. lk stun XYZ koordinatlar, drdnc stun ise
isim (label) bilgilerini ierir. bln dosyalarnn aksine zel bir format yoktur. Ama istenirse ilk
41
ekil 3.2.e "Base Map" de resim (GIF) dosyasnn arlmas
satra, ift-trnak (" ") iareti iinde stun isimleri konabilir. Bu taktirde okuma, ikinci satrdan
itibaren balayacaktr. "MapPost Map" ikonlarna tklandnda ekrana iki farkl men gelir.
Bunlar, "New Post Map" ve "New Classed Post Map" dir. Birincisinde noktalar tek tip sembolle,
ikincisinde ise birden fazla farkl sembollerle izdirilir.
3.3.1 - New Post Map : zerine tklandnda ekrana gelen ilk pencere, l noktalarnn yer
ald verinin arlmasn salayan "Open" penceresidir (ekil 3.3.1.a) . Burada sadece Golden
Software firmasna ait *.dat ve *.bln formatlar deil, baka formattaki verilerde okunabilir.
stenen bir veri dosyas seildikten sonra ekrana gelen pencere ekil 3.3.1.b 'de verilmitir.
"General" isimli bu pencerede X ve Y deerlerinin hangi stunlarda olduu tanmldr. Bu deerler
istenirse deitirilebilir. Sadaki gen ikonunun zerine tklanarak, dier baka sembollerden
birisi ile deitirilebilir. Seilen semboln hangi ayla izilecei "Default Angle" da yaplr.
42
ekil 3.3.1.a "New Post Map" ikonuna ait "Import File" penceresi
ekil 3.3.1.b "New Post Map" ikonuna ait "General" penceresi
43
"Frequency" ile sembollerin hangi aralklarda izilecei belirlenir. "Symbol Size" ile de seilen
semboln harita zerindeki boyutlar deitirilir. Seilen sembollere istenirse (veri dosyasnda
mevcut ise) isimler konulabilir. Buna ilikin ilemler "Labels" isimli komu pencerede yaplr. Bu
pencerenin grnts ekil 3.3.1.c 'de verilmitir. Burada isimlerin hangi kolonda olduu,
ekil 3.3.1.c "New Post Map" ikonuna ait "Labels" penceresi
"Worksheet Column for Labels" de belirtilir. simlerin, sembollerin neresine (stne, altna, sana,
soluna, vs) yazlaca "Position Relative to Symbol" penceresinde belirlenir. ekilde, isimlerin
sembollerin stne (Above) yazlaca belirtilmitir. simlerin renk, byklk, yaz tipi gibi
seenek ayarlar iin "Font" ikonuna, eer isimler rakam olarak baslacaksa bu rakamlar ile ilgili
dzenlemeler iin de "Format" ikonuna baslr. (View, Scale, Limits ve Background pencereleri ile
ilgili geni aklamalar iin Bkz. Blm 3.1) .
Yukarda anlatlan btn dzenlemeleri yaplm ve Overlay ile kontur haritas zerine
aktrlm rnek bir "New Post Map" grnts ekil 3.3.1.d 'de verilmitir. Burada sembol
olarak gen seilmitir ve btn l noktalarnda gsterilmitir. Noktalarn isimleri stlerine
yazdrlmtr. Grld gibi A, B, C, D, E, F, G adnda 7 profil ve her profil zerinde de 7 l
noktas yer almaktadr.
44
ekil 3.3.1.c "New Post Map" de bir kontur haritas zerinde "Overlay" ile l noktalarnn gsterilmesi
3.3.2 - New Classed Post Map : zerine tklandnda ekrana gelen ilk pencere, l noktalarnn
yer ald verinin arlmasn salayan "Open" penceresidir (ekil 3.3.1.a) . stenen bir veri
dosyas seildikten sonra ekrana gelen pencere ekil 3.3.2.a 'da verilmitir. "General" isimli bu
pencerede yine X ve Y deerlerinin hangi stunlarda olduu tanmldr. Ayrca seilecek bir Z
stun deerlerine gre farkl sembollerin, yukardan-aaya (Column A) veya soldan-saa
(Column B) olmas salanr. "Show Legend" ikonu aktif hale getirildiinde de sembollerin grn
ve tanml olduu deerler bir kutu iinde ekranda belirir. Dier zellikler bir nceki blmle ayn.
ekil 3.3.2.a "New Classed Post Map" ikonuna ait "General" penceresi
45
Komu "Labels" penceresi ile ilgili bilgiler bir nceki blmde (Blm 3.3.1.c) verilmitir. Dier
bir pencere ise "Classes" isimli, hangi sembollerin hangi aralklarla izdirileceinin tayin edildii
penceredir (ekil 3.3.2.b) . rneimizde 7 profil olduu iin "Number of Classes" 7 olarak seilmi
ve bylece her profilin farkl sembollerle gsterilmesi salanmtr. (View, Scale, Limits ve
Background pencereleri ile ilgili geni aklamalar iin Bkz. Blm 3.1) .
ekil 3.3.2.b "New Classed Post Map" ikonuna ait "General" penceresi
Yukarda anlatlan btn dzenlemeleri yaplm ve Overlay ile kontur haritas zerine
aktrlm rnek bir "New Classed Post Map" grnts ekil 3.3.2.c 'de verilmitir.
ekil 3.3.2.c "New Classed Post Map" de bir kontur haritas zerinde "Overlay" ile l noktalarnn gsterilmesi
46
3.4 - Image Map : Gridlenen blgenin, dey Z deerlerinin deiimine gre izilmi renk
haritasdr. "MapImage Map" ikonlarna tklandnda, ekrana nce hangi grid dosyasnn
alacana ilikin "Open Grid" penceresi gelir. Dosya seildikten sonra harita ekrana derhal izilir
(ekil 3.4.a) . Grld gibi bu harita, izgileri olmayan bir kontur haritas gibidir. Nitekim
kontur izgileri ayrca izdirilip Overlay yapldnda, ii doldurulmu bir kontur haritas (Bkz.
ekil 3.1.a.2) ile ayn ekli alacaktr. Image Map haritas zerine ift-mouse tklandnda ekrana
ekil 3.4.a "Image Map" grnts
gelecek olan pencere ekil 3.4.b 'de verilmitir.
ekil 3.4.b "Image Map" grntsne ait "General" penceresi
47
3.5 - Shaded Relief Map : Bu blmde, grid dosyas kullanlarak 2-Boyutlu bir dzlemde eitli
k yansmalar yardmyla 3-Boyutlu grnty andrr haritalar elde edilir. Bunun iin "Map
Shaded Relief Map " ikonlarna tklanr ve nceden gridlenmi olan dosya, ekrana gelecek olan
"Open Grid" penceresinden seilir (Blm 3.1, ekil 3.b) . stenen dosya iaretlendiinde, relief
haritas 2-Boyutlu olarak ekrana derhal izilecektir (ekil 3.5) . Bu aamadan sonra istenirse harita
ekil 3.5 "Shaded Relief Map" de "General" penceresi
zerinde eitli dzenlemeler yaplabilir. Bu ya harita zerine ift-mouse tklamas yada harita
zerinde sa-mouse tklanp "Properties" ikonu seilmesiyle olur. Bu taktirde ekrana gelen pencere
"Shaded Relief Map Properties" penceresinde yer alan "General" mens olacaktr. Burada
haritaya uygulanacak k dzenlemeleri "Light Position Angles" alt mensnde yaplr. In XY
dzlemine gre geli as "Horizontal", iddeti ise "Vertical" penceresinde ayarlanr. Rengin
on geli asna gre greceli olarak deime yntemi ise "Gradient Method" mensndeki iki
opsiyondan biri seilerek yaplr. Glge yansmalar ise "Shading Method" da yer alan drt
yntemden birisi seilerek yaplr. Haritann hangi renkte izilecei ise, her zamanki gibi "Colors"
ikonuna tklanarak yaplr. (View, Scale, Limits ve Background pencereleri ile ilgili geni
aklamalar iin Bkz. Blm 3.1) .
Bir blgeye ait tek bir grid dosyasndan ve l koordinatlarndan hareketle, buraya kadar anlatlan
"Contour, Base, New Post, Image ve Shaded Relief Map" haritalar Surfer'da alt-alta izdirilecek ve
sonra hepsi "Overlay" ile aktrlacak olursa, elde edilen grnt ekil 3.5.1 'deki gibi olacaktr.
48
ekil 3.5.1
49
3.6 - Vector Map : Bu blmde, bir grid dosyasndan hareketle 2-Boyutlu vektr haritalar elde
edilir. Haritalar deiik ekillerdeki arrow (ok) iaretleriyle gsterilirler. XYZ eklindeki
gridlenmi bir veri dosyasnda, XY deerlerine bal olarak oklarn ynelimleri ve Z deerlerine
bal olarak da byklkleri deiir. "MapVector Map" ikonlarna tklandnda ekrana iki farkl
men gelir. Bunlar, "New1-Grid Vector Map " ve "New2-Grid Vector Map" dir. Birincisinde
oklarn ynelimleri ve byklkleri iin tek bir grid dosyasndan, dierinde ise iki farkl grid
dosyasndan okuma yaplr.
3.6.1 - New1-Grid Vector Map : Oklarn ynelimleri ve byklkleri iin tek bir grid dosyas
kullanlr. zerine tklandnda nceden gridlenmi olan dosya, ekrana gelecek olan "Open Grid"
penceresinden seilir (Blm 3.1, ekil 3.b) . stenen dosya iaretlendiinde, vektr haritas 2Boyutlu olarak ekrana derhal izilecektir (ekil 3.6.1a). Bu haritay izdirmek iin kullanlan grid
ekil 3.6.1.a "Vector Map" de rnek bir "New1-Vector Map" grnts
dosyas, toporafya verileri ierdiinden yorumlanmas buna gre olacaktr. ekilde oklarn
ularnn birbirlerine doru bakt blgeler, vadiler ve yksekliin dk olduu blgelerdir.
zellikle vadi tabanlarnda, K-G ynelimli kk oklarn gsterdii gibi toporafyada ani dler
grlebilmektedir. Oklarn ularn birbirine tamamen zt konumda olduu blgeler ise srt ve
tepelik alanlar gibi zirve noktalar, toporafyann yksek olduu blgeleri gstermektedir.
50
Benzer bir alma Jeofiziin eitli disiplinlerine de uygulanabilir (rnein manyetik alan s
aks, gravite deiimi, iletken ve direnli zon, sismolojik b-risk katsays, levha hareketi hz ve
ynelimi, vb haritalar).
Harita ekrana ekilde grld gibi izdirildikten sonra, istenirse zerinde eitli dzenlemeler
yaplabilir. Bu, ya harita zerine ift-mouse tklamas yada harita zerinde sa-mouse tklanp
"Properties" ikonu seilmesiyle olur. Bu taktirde ekrana gelen pencerede yer alan ilk men
"Sembol (Symbol)" mens olacaktr (Bir nceki Data penceresinde sadece grid dosya ad yazd
iin, bu blm geilmitir). Sembol olarak deiik ok iaretleri seilebilir. "Style" penceresi iinde
ekil 3.6.1.b "Vector Map" de "Properties" penceresi
yer alan seenekler, ekilde sada gsterilmitir. Komu "Scaling" penceresi iinde yer alan
menler ise ekil 3.6.1.c 'de gsterilmitir. Burada oklarn haritaya nasl izdirilecei ile ilgili
dzenlemeler yaplr. Oklarn haritada esnek (tail) yada merkezi (center) izimi "Symbol Origin"
penceresinde, izim ynteminin lineer (linear), karekk (square root) veya logaritmik
(logarithmic) mi olaca da "Scaling Method" penceresinde belirlenir. "Reverse Vector
Orientation" iaretlendiinde, ekil 3.6.1.a 'dakinin ynelim bakmndan tersi bir grnt ortaya
kacaktr. Yani artk vadiler ve alak blgelerde oklarn ular da doru, tepe-srt gibi zirve
alanlarda ise ie doru dnk olacaktr. Buna ilikin bir rnek aada ekil 3.6.1.d 'de verilmitir.
Oklarn balk ve kuyruk uzunluklar ile sembol byklkleri ise daha alttaki men pencerelerinde
yaplr. (View, Scale, Limits ve Background aklamalar iin Bkz. Blm 3.1) .
51
ekil 3.6.1.c " New1-Vector Map" de "Reverse Vecotr Orientation" ile gsterim
3.6.2 - New2-Grid Vector Map : Bu blmde iki ayr grid dosyas kullanlr. Dosyalarn ierdii
veriler hem "Kartezyen" hemde "Polar" verileri olabilir. Kartezyen verileri iin ilk grid dosyas X
deerlerini, ikinci dosya ise Y deerlerini iermelidir. Polar verileri iin ise ilk grid dosyasnda a
deerleri, ikincisinde ise uzunluk deerleri yer almaldr. "MapVector MapNew2-Grid Vector
Map" ikonlarna tklandnda ekrana nce X deerleri iin, sonra da Y deerleri iin "Open Grid"
penceresi alr. stenen dosyalar seildikten sonra, vektr haritas 2-Boyutlu olarak ekrana derhal
izilecektir (ekil 3.6.2). Harita zerinde dzenleme yapmak iin yaplmas gereken ilemler
Blm 3.6.1 ' de anlatlmtr.
ekil 3.6.2 "Vector Map" de rnek bir "New2-Vector Map" grnts
52
3.7 - Wireframe : Gridlenen bir dosyann 3-Boyutlu grntsnn elde edilmesi burada yaplr.
"MapWireframe" ikonlarna tklandnda ekrana nce "Open Grid" penceresi gelir. Burada
istenen bir dosya iaretlendikten ve "OK" tuuna basldktan sonra 3-Boyutlu ekil derhal ekrana
izilecektir (ekil 3.7.a). ekil zerinde gerekli dzenlemelerin yaplabilmesi iin ekil zerine iftmouse tklamas yapldnda ekrana gelecek olan pencereler u ekilde olacaktr (ekil 3.7.b) .
ekil 3.7.a "Wireframe" le grid dosyasnn 3-Boyutlu olarak izdirilmesi (View : Rotation=45, Tilt=30)
(1)
(2)
(3)
ekil 3.7.b "Wireframe" de "General (1)", "Z Levels (2)" ve "Color Zones (3)" pencereleri
"General" penceresinde X,Y,Z dzlemlerine ait izgilerin harita zerindeki dzenlemeleri yer alr.
Temsil ettikleri salarnda yer alan ikonlarn zerlerine basldnda, harita zerindeki izgilerin
istenilen renk ve kalnlkta izilmesini salarlar. "Base" ksmnda, "Show Base" seenei
iaretlendiinde, ekil 3.7.a 'daki gibi haritaya bir taban konulur. "Show Vertical Lines" ile bu
tabanda, istenen renk ve kalklkta dey izgilerin izilmesi salanr. "Z Levels" penceresinde sabit
53
Z deerlerinin hangi renk ve kalnlkta izilecei belirlenir. "Color Zones" penceresinde ise
dzlemlere ait minimum ve maksimum renk dalm dey Z deerlerine gre yaplr. (View,
Scale, Limits ve Background aklamalar iin Bkz. Blm 3.1) .
ekil 3.7.c 'de Fay hatlar bilgisini ieren "Base Map", l noktalarna ait "New Post Map" ve 3Boyutlu "Wireframe" haritalarnn st-ste birletirilmesinden (Overlay) elde edilen rnek bir
grnt verilmitir.
ekil 3.7.c "Base + New Post + Wireframe" haritalarnn aktrlarak "Overlay" yaplmas
(View : Rotation=300, Tilt=30)
Bir blgeye ait tek bir grid dosyasndan ve l koordinatlarndan hareketle, buraya kadar anlatlan
"Contour, Base, New Post ve Wireframe" haritalar Surfer'da alt-alta izdirilecek ve sonra hepsi
"Overlay" ile aktrlacak olursa, elde edilen grnt ekil 3.7.c 'deki gibi olacaktr.
(Not : 3-Boyutlu Wireframe haritalar Image ve Shaded Relief haritalar ile birletirilemezler).
54
ekil 3.7.d
55
3.8 - Surface : Gridlenen bir dosyann 3-Boyutlu glgeli (Shaded Relief) grntsnn elde
edilmesinde kullanlr. "MapSurface" ikonlarna tklandnda ekrana nce "Open Grid"
penceresi gelir. Burada istenen bir dosya iaretlendikten ve "OK" tuuna basldktan sonra 3Boyutlu ekil derhal ekrana izilecektir (ekil 3.8.a). ekil zerinde gerekli dzenlemelerin
yaplabilmesi iin ekil zerine ift- mouse tklamas yapldnda ekrana gelecek olan General,
Mesh, Lighting ve Overlays pencereleri ekil 3.8.b ve ekil 3.8.c 'de verilmitir.
ekil 3.8.a "Surface" le grid dosyasnn 3-Boyutlu olarak izdirilmesi (View : Rotation=45, Tilt=30)
ekil 3.8.b "Surface" da "General" ve "Mesh" pencereleri
56
ekil 3.8.c "Surface" da "Lighting" ve "Overlays" pencereleri
"General" mensnde "Material Color" penceresi iinde yer alan "Upper" ikonuna tklandnda
haritann kullancnn istei dorultusunda renklendirilmesi salanr. Burada Surfer'da tanml olan
bir renk dosyas "Load" ile arlabilecei gibi, kullanc tarafndan retilen renkler "Save" ile
kaydedilebilir. "General" mensnde sa-altta yer alan "Show Base" ikonu seildiinde, 3-Boyutlu
grntnn taban blgelerinin izgi yada bir renk ile boyanr.
Komu "Mesh" mensnde ise, X ve Y izgi satrlar aktif hale getirildiinde, 3-Boyutlu haritann
renkli blgeleri zerinde "Wireframe" benzeri izgiler izilir. stenirse izilecek bu izgiler,
yandaki ikonlarn zerine tklanarak renklendirilebilir. izgilerin ne sklkta izilecei ise,
"Frequency" pencerelerindeki rakamlarn deitirilmesiyle belirlenir.
"Lighting" men grubunda, haritadaki renklerin klandrma ayarlar deitirilir. Bunun iin "Light
Position Angles" penceresinde yer alan yatay (horizaontal) ve dey (vertical) k alar
deitirilir. rnein ekil 3.8.a izdirilirken kullanlan yatay ve dey a deerleri srasyla 135
ve 45 'dir. Bu deerler n haritaya tam kar taraftan ve yzeyden vuracak ekilde 45 ve 45
olarak deitirildiinde, gr alanmza giren ksmlarda glgeler oluacaktr. Dey ay
ykselttiimizde (gnein tepeye ykselmesi) bu glgelikler azalacak, drdmzde de
(gnein batmas) glgelikler iyica artacak ve harita gece karanlna gmlecektir.
Daha sadaki "Overlays" pencersinde ise, 3-Boyutlu Surface haritas ile st-ste aktrlacak
dier haritalarn grn sralar, rezolsyon miktarlar dzenlenir.
Dier menler View, Scale, Limits ve Background aklamalar iin Bkz. Blm 3.1 .
57
3.9 - Scale Bar : "Map" mens altnda izdirilen haritalara dey yada yatay izgi lek konulur.
"MapScale Bar" ikonlarna tklandnda ekrana gelen ilk pencere ekil 3.9.a 'da verilmitir.
ekil 3.9.a "Scale Bar" penceresi
Burada "Number of Cycles" penceresinde izgi lekte ka blmenin yer alaca, "Cycle Spacing"
de blme uzunluklar ve "Label Increment" de ise lek rakamlar art deeri belirlenir. "Line
Properties" ile lek renkleri istenildii gibi deitirilebilir. Sa
pencerede yer alan "Font" ikonu
ile yaz tipi, bykl ve rengi,
"Format" ile gsterili ekli belirlenir. alttaki "Angle" ikonu ise
lek rakamlarnn izgiye eik,
dik yada paralel yazlmasnda
kullanlr.
"izgi lek (Scale Bar)"in haritada gsteriliine ait bir rnek
ekil 3.9.b 'de verilmitir.
ekil 3.9.b "Surface" haritasnda "Scale Bar (izgi lek)" in gsterilmesi
58
3.10 - Digitize : "Map" mens altnda izdirilen 2-Boyutlu haritalarn saysallatrlmasnda, yani
XY koordinatlarnn bir veri dosyasna kaydedilmesinde kullanlr. nce harita zerine bir kere
mouse tklamas yaplarak iaretlenir, sonra "MapDigitize" ikonlarna tklanarak haritann
saysallatrlmas aamasna geilir. Bundan sonra yaplacak i, haritada istenen snr (kontur,
poligon, vs) blgeleri zerine sol-mouse ile tklamaktr. Saysal XY koordinat deerleri, ekranda
otomatik olarak alacak olan bir veri dosyasna kaydedilir. Harita zerindeki her tklama, krmz
renkli + iareti ile gsterilir. Saysallatrlan haritann kegen koordinatlar Digite komutu
tarafndan otomatik tanmlanabildii iin, kegen koordinat deerlerinin girilmesine gerek yoktur.
ekil 3.10 'da, USGS GTOPO30 grid verilerinden izdirilen bir blgenin ky hatlarnn
saysallatrlmasna ilikin bir rnek verilmitir. Saysallatrlan yerlerin XY (boylam,enlem)
koordinat deerleri "digit.bln" isimli otomatik olarak alan bir pencereye kaydedilir.
Saysallatrma ilemi bittikten sonra "digit.bln" penceresinde, "FileSave As" yaplarak dosya ad
ve uzants istenirse deitirilebilir.
ekil 3.10 Hazr bir grid dosyasnn "MapDigitize" ile saysallatrlmas
59
3.11 - Trackball : "Map" mens altnda izdirilen haritalarn XYZ koordinatlarnda (3-Boyutlu)
dndrlmelerini salar. "View" penceresi altnda yaplan ilemlerin daha kolay ve hzl bir ekilde
yaplmasn amalar. "Tilt, Rotate ve Field of View" a deerleri gz karar ile istendii gibi
dndrlr.
ekil 3.11 Bir kontur haritasnn "MapTrackball" kullanlarak mouse yardmyla orjinal konumundan
yeni konumuna ( ereve iindeki blgeye) dndrlmesi
3.12 - Stack Maps : "Map" mens altnda izdirilen ve ortak X-Y eksen deerlerine sahip iki
veya daha ok haritay X eksen deerleri birbirleri ile akacak ekilde yatay hizalar (ekil 3.12) .
Bylece bir blgede yaplan multi-disipliner Jeofizik yntem sonular alt-alta konularak, ortak
alma alan iin yorum yaplmasna katk salar.
3.13 - Overlay Maps : "Map" mens altnda izdirilen Contour, Base, Post, Image, Shaded
Relief, 1-Grid Vector, 2-Grid Vector haritalarnn birbirleri ile yada Surface haritas ile
birletirilmelerini (aktrlmalarn) salar. Surface ve Wireframe haritalar, ne birbirleri ile
(Surface+Surface veya Wireframe+ Wireframe), ne de bir dieri ile (Surface+Wireframe)
birleebilirler. Wireframe haritalar ayrca, Image ve Shaded Relief haritalar ile de birlemezler.
3.14 - Break Apart Overlay : "Overlay" ile birletirilen ve i-ie geen haritalarn tekrar
zlmelerini salar.
4 - Window : Windows iletim sistemine ait bir men grubudur. Surfer yazlm ile direkt ilgisi
yoktur.
60
5 - Help : Btn Windows iletim sistemlerinde ortak yer alan bir mengrubu olmasna ramen, ierik olarak her yazlm iin farkllk gsterir. Dolaysyla bu men Surfer yazlm iin
tam bir yardm mensdr. zerine tklandnda ekrana gelen pencere ekil 5.1 'de verilmitir. Bu pencerede yer alan ilk drt men grubu
ekil 5.1 Surfer yazlmna ait "Help" mens
Surfer yazlm ile ilgili her trl soruna cevap

verecek ekilde dzenlenmitir. Contents kitap,
Tutorial ise kurs formatna gre hazrlanmtr.
Menu Commands, Surfer ana sayfasnda yer
alan st-Bar ikonlar ile ilgili bilgilere, Automation Help ise Nesne (Object) 'ler hakknda deekil 3.12 "MapStack Maps" ile ortak X ekseni
deerlerine gre haritalarn hizalanmas
tayl bilgilere yer verir.
Check for Update ikonuna tklandnda ekrana gelen pencere grnts ekil 5.2 'de verilmitir.
Burada Next tuuna basldnda, Golden Software firmasnn USA'daki sitesine balanlr ve
firmann, kullancnn bilgisayarnda Surfer yazlmnn hangi bileenlerine sahip olduunu
aratrmas salanr. Bir sre sonra bu tarama tamamlandnda, kullancnn sahip olduu
yazlmnda gncellenmesi gereken seenekler varsa ekrana getirilir. Bu taktirde bir ileri aamaya
geilir ve firmann gncel srm (update version) cretsiz olarak bilgisayar hard-disk'ine
61
kaydedilmeye balanr. Not : Golden Software firmas gncel srmnn hard-disk'te nereye
yklendiine ilikin bilgi vermez. Bu nedenle her bilgisayar iin ayn ilemleri srekli tekrar etmek
yerine, dosyann hard-diskt'te nerede olduu "StartFind (BalatBul)" ile aratrlabilir.
Aratrlacak olan dosya iin " SurferUpdate*.exe " yazlmaldr.
"Check for Update" ilemi sonunda eer herhangi bir gncelleme bulunamazsa, kullancnn
piyasadaki en gncel Surfer yazlmna sahip olduunu belirten bir mesaj penceresi getirilecektir.
ekil 5.2 "Help" mensne ait "Check for Update" penceresi
"Check for Update" in altnda

yer alan ilk iki ikon ile firmann
web sitesine balanlr ve yetkililerine e-mail gnderilir. En altta
yer alan "About" ikonu, ise
Surfer'n hangi srmnn kullanld hakknda bilgi verir.
ekil 5.3 "Help" mensne ait "About" penceresi
62

Surfer PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Surfer PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

GOLDEN SOFTWARE

Yard.Do.Dr. Orhan POLAT

Ekim 2002 , DE zmir

alan rencilere, bavuru kayna olmas amacyla hazrlanmtr.

Yrd.Do.Dr. Orhan POLAT

2.8.1 "bln" dosyas ................................................................................................. 19

3.6 Vector Map ............................................................................................................ 50

Orhan Polat - DE Jeofizik

Surfer Kullanm zerine Notlar

ekil 1 Surfer program al grnts

Orhan Polat - DE Jeofizik

Surfer Kullanm zerine Notlar

Yandaki ekilde Data ve Function menleri kullanlarak

gridleme ilemi burada yaplr. Gridlenecek dosyann

Orhan Polat - DE Jeofizik

Surfer Kullanm zerine Notlar

ekil 2.1 "Grid" mensne ait "Data" penceresi

ekilde, X veya Y stununa ait

kk olmas istenmitir . Bunlara

Orhan Polat - DE Jeofizik

Surfer Kullanm zerine Notlar

ekil 2.1.c "Data" penceresinde veriyi "View Data" ile inceleme

Orhan Polat - DE Jeofizik

Surfer Kullanm zerine Notlar

Inverse Distance to a Power : Her stundaki verilerin ortalamalarnn alnmasyla ve deer

Orhan Polat - DE Jeofizik

Surfer Kullanm zerine Notlar

Kriging : Yer bilimcilerin en

yntemidir. Yerbilimlerinin btn

uygulanan popler bir tekniktir.

verilerden, gvenilir iki ve

edilmesini salar. XYZ verisinden

elde etmek iin gerekli olan

"Advanced Options" penceresi

parametreler, Kriging tekniinde

Orhan Polat - DE Jeofizik

Surfer Kullanm zerine Notlar

ekil 2.1.f.2 "Kriging" gridleme tekniinde "Advanced Options" penceresi

tekniidir. Dier yntemlerden fark, gridleme alanndaki kelikleri olabildiince yumuatr ve bu

Orhan Polat - DE Jeofizik

Surfer Kullanm zerine Notlar

ekil 2.1.f.3 "Minimum Curvature" gridleme tekniinde "Advanced Options" penceresi

Modified Shephard's Method : En Kk Kareler yntemini esas alan bir gridleme

Orhan Polat - DE Jeofizik

Surfer Kullanm zerine Notlar

Natural Neighbor : Yaygn olmamakla

beraber baz alanlarda tercih edilen bir

"Advanced Options" ikonuna basldnda

Nearest Neighbor : Veride gelii-gzel

dalm yerine belli bir dzen varsa , bu

teknik gridleme yapmak iin uygun

Polynomial Regression: Veri-

deki geliigzel dalmn, veri alannn boyutuna gre olduka byk

Orhan Polat - DE Jeofizik

Surfer Kullanm zerine Notlar

etmeye alr. Gerekli parametrelerin kullancnn kontrolnde deitirilmesi istenirse, "Advanced

ekil 2.1.f.7 "Polynomial Regression" gridleme tekniinde "Advanced Options" penceresi

Orhan Polat - DE Jeofizik

Surfer Kullanm zerine Notlar

Moving Average : Her bir grid alan

iinde yer alan verilerin ortalamasnnn

admlarla ilerler. Bu teknik kk ve orta

oluturulacaksa tavsiye edilmez. Ama