Dünya Şiir Antolojisi 1 PDF

ATAOL BE H R A M O G L U / D Z D E M 1 R NC E
edgarallanpoc.
w altw hitm an.
em ilydickinson.
ezrapound.
goethe,
nietzche.
halilcibran .
rcsuliiamzaluv.
gerarddenerval.
victorhugo.
cluirlesbaudlaire.
paulverlaine.
arthurrim baud.
p au lv alefj.
pauleluard.
tagor.
wil Iiam shakespeare.
tseliot.
fuferruhzd.
oscarwilde,
w illiam butlcryeas.
^^WBTB5mT!ri
nellysachs.
pierpaolopassolini.
yasanoakiko.
jorgeluisborges.
attilajozsef.
kunutham sun.
muharmncdikbal.
lernandopessoa.
aleksandrpukin.
m ihalierm ontov.
ilyaehrenburg.
hochiniinh.
konstantinoskavafis.
yorgoseferis.
pozijif
Dnya S iir A ntolojisi-1

Hazrlayanlar: AtaoL Behram olu & zdem ir nce
Pozitif Yaynlar
Yayn Ynetmeni: S. Dursun imen

Editr: Muharrem Katolu
Sayfa D zeni: Adem enel
Kapak Tasarm : Yunus Karaaslan
Eyll 2008
B a s k : d il Matbaas, stanbul
GENEL DAITIM
ARTI YAYIN DAITIM

Alemdar Mah. ataleme Sok. ataleme Han
No: 25/2 3A110 Caalolu-stanbul
Tel: (0212) 5 U 57 87 Faks: (0212) 512 09 14
e-maiLsdcimenOgmaiLcom
inforaartidagitim.com.tr
www.artidagitim.com.tr
POZTF YAYINLARI
Tel: (0212) 512 48 84 Fax: (0212) 512 09 14
www.pozitifkitap.com
DNYA R
ANTOLOJOSI
Hazrlayanlar
Ataol Behram olu & zdemir nce
BRNC CLT
POZTF YAYINLARI
NDEKLER
A F R K A L K E L E R
Agostino N e t o ................. ............ 17
Gine
Antonio C ard oso ........... ............19
C am ara L a y e .................................. 38
C osta A n d r a d e ................ ............ 20

Antonio J a c i n t o ...............
21
Gney Afrika
Peter A b ra h a m s............................ 39
Fildii Kys
R ich ard R i v e .................................. 41
Bernard D a d ie ................. ............ 24
M azisi K u nene ............................. 41
Charles N o k a n .................
B reyten B r e y te n b a c h ................. 4 2
25
M ongane W ally S e r o t e ............. 44
Gambia
Lenrie P eters......................
O sw ald M t s h a li............................ 4 4
26
Gana
Ellis Ayitey K om ey
Sipho S e p a n la ................................ 45
Kamerun
............ 27
M bella So n n e D ip o k o ............... 47
Kwesi Brew ....................... ............ 27
P atrice Kayo .................................. 48
(Francis E rn est K o bin a) Parkes29
Fran cis B e h e y ............................... 4 9
Kofi A w a n o o r.................. ............ 32

Atukwei O kai .................. ............ 33
K ongo
M- F. D ei A nang ............ ............ 35
P atrice E m e ry L u m u m b a ......... 50
A.L. M iln er-B row n .
T ch icaya U t a m s i ......................... 51
37
A n to in e-R o g e r B o la m b a .......... 53
Liberya
Tanzanya
R olan d T om bekai D em p ster .. 54
aban R e f i k ......................................86
Madagaskar
Jean -Jo sep h R a b e a r iv e lo
55
ALMANYA-AVUSTURYA
Jacques R a b e m a n a n ja r a ............ 56
Flavien R anaivo ...........................57
W. V. G o e t h e ................................... 89
Fried rich S c h i ll e r ..........................90
Malawi
F ried rich H ld erlin .....................93
D avid R u bad iri ............................. 58
H ein rich H ein e ............................. 95

F ried rich N ietzsche .....................98
Mali
Stefan G e o r g e .................................9 9
G aou ssou D ia v a ra ........................ 60
R ain er M aria R ilke ....................101
O u o lo gu em Y am bo .....................64
H erm an H e s s e ..............................104
G o ttfried B e n n ............................ 106
Mozambik
H ans A rp ....................................... 108
Jose C r a v e irin h a ............................ 65
G eorg T rakl .................................. 109
Rui N ogar ........................................ 66
Kurt T u c h o ls k y .......................... 111
M arcelin o D o s S a n t o s ................ 67
N oem ia D a S o u z a ........................ 68
Johannes R. B e c k e r .................. 112

C arl Z u c k m a y e r ..........................114
B erto lt B r e c h t ...............................115
Nijerya
G abriel O ku ra ................................69
C h in u a A ch eb e ............................. 72
F ran ceso Yetunde P ereira .........73
W ole S o y in k a .................................. 74
E rich K a e s tn e r ..............................119
G nter E i c h .................................. 120
Stephan H erm lin ....................... 121
Karl K r o lo w .................................. 122
Johannes B o b r o w s k i................. 122
Paul C e l a n ......................................125
Rodezya
D en n is B r u t u s ................................76
Senegal
B irago D iop .................................... 78
L eopold Sedar S e n g h o r ..............79
W olfgang B o rc h e rt ....................127
E rn st J a n d l .....................................128
D agm ar N i c k ................................129
Ingeborg B a c h m a n n ................. 131
G nter G rass ................................132
M agnus E n zen sb erger ... 134
Stanley K u n it z ............................. 184
G nter K u n e r t ............................. 138
T h eo d o re R o e t h k e .....................185
R ein er K u n z e ................................139
M uriel R u k e y s e r..........................186
Sarah K i r s c h ................................. 139
R o b ert H a y d e n ........................... 188
W o lf B ie r m a n n ............................ 140
John B erry m an ......................... 190
V olker B rau n ..............
R and al J a r r e l................................191
H.
141
R o b ert L o v e ll.............................. 192

Law rence F erlin g hetti ............ 193
AMERKA BRLEK
D en ise L e v e r to v ........................ 2 0 2
DEVLETLER
B o b K au fm an .............................203
W illiam D ew itt Snodgrass .... 2 0 5
Edgar A llan P o e ..........................145

W alt W h itm a n ............................ 147
E m ily D ic k in s o n .........................149
Edw in A rlington R ob in so n ..1 5 2
R o b ert Fro st ................................. 153
C ari S a n d b u r g ............................. 155
V achel L in d s a y ............................ 157
A llen G in s b e r g .......................... 2 0 6
W illiam Stan ley M e r v in
211
R ich ard H o w a rd ........................2 1 2

G regory C o rso ............................2 1 6
Sylvia Plath ...................................2 1 7
M ich ael M c C lu r e .....................221
Joh n W i e n e r .............................. 2 2 2
W allace S te v e n s ........................... 158

W illiam C arlo s W illiam s ........159
E zra P o u n d ....................................160
ARAP LKELER
M arianne M o o r e .........................164
R ob in so n J e f f e r s ..........................165
C o n rad A ik e n ...............................166
Edna St. V in ce n t M i ll a y .......... 167
A rchibald M acleish ...................168
Edw ard E stlin C u m m in gs .... 170
Fart C r a n e ..................................... 176
O gden N a s h .................................. 177
Langston H ughes .'...................... 179
R ich ard E b erh art ....................... 181
K enneth R exro th ....................... 182
Cezayir
A bd lkerim A k k u m ................. 2 2 4
H en ri K r e a .................................... 2 2 5
K ateb Y a s in ...................................2 2 7
Y u su f S e p t i .................................... 2 2 9
A llal E l F a s s i .................................231
Fas
A b d llatif Labi ......................... 2 3 2
M u h am m ed H a y re d d in
237
Msr
Abdlaziz M a n s u r i................... 2 3 9
A h m et Z eki E bu -Sad i ............. 28 0
Tahar B en Jellou n ......................241
K em al N e c a t .................................28 0
M alik a A s i m i ............................... 2 43
A h m ed R a m i ................................28 2
B e n Salem H im m i ................... 2 4 4
Sudan
Filistin
M u ham m ed E l F e y tu r i............ 28 4
b rah im T u k a n ............................248
Jili A b d u rra h m a n .......................28 8
Abu S a lm a ..................................... 2 4 8
M u hidd in F a r e s ...........................2 9 0
Faolw a Tukan .............................. 2 5 0
M barek H aan H a lif e ............ 291
Yabra b rah im Yabra ................252

Salim Jabren .................................2 5 2
Suriye
Sam ih E l- K a s m ......................... 253
H alil M a t r a n .................................293
T evfik E l Z e y y a d ........................ 2 55
N izar K a b b a n i.............................2 9 4
M ahm u d D e r v i ..........................2 5 6
M u ham m ed M a g h u t................2 9 7
Abdel B asit E l-S u f ................... 3 0 0
Irak
C e m il Stk -Z evah i ................... 2 5 9
Suudi Arabistan
Abdlvahap E l- B e y a t i..............2 5 9
H aan A bdullah E l-K u re y i.. 303
B e d ir ak ir E l- S e y a r ................. 2 63
H alid E l- a v a f ............................. 2 63
Tunus
N azik E l M e lik e ...........................2 6 5
E b lkasm E l- b i .....................305
M u ham m ed a b u n i .................. 306
Lbnan
H alil C ib r a n .................................. 26 7
ARNAVUTLUK
B eara E l-H u ri ............................2 6 9

H ayreddin Z ir ik e li.....................27 0
M i g je n i ........................................... 30 9
Fevzi M a lu f .................................. 271
Llazar S M q i ...................................31 0
Salim E l-Z u rk a li..........................273
Fatos A rapi ...................................311
A d onis (A li A h m et Sait) .........27 4
D ritero A g o lli.............................. 312
evki Ebu arka ..........................27 8
sm ail K adere .............................. 313
AVUSTURULYA
BALTIK LKELER
B an jo Paterson ............................3 1 7
Estonya
K enneth Slessor ......................... 318
Yuhan L ii v ..................................... 351
R. D. M u rm p h y ...........................319
M arie U n d e r ................................ 351
Jam es M e Auley ..........................320
H eitti T a lv ik ................................. 3 5 2
C o lin T h i e l e ..................................320
G w en H arw ood ..........................321
Letonya
E ric R o l ls ........................................322
Yan R aynis .................................. 353
L eon Slade .................................... 324
A rvids G rigulis .........................353
Rudi K rau ssm an ........................ 324
O jars V acietis ............................ 355
R ich ard P a c k e r ............................325
Im ants Z ie d o n is ........................ 356
John T ranter .................................3 2 7
V ik to rs L iv z e m n ie k s
Peter Skryznecki ........................ 3 2 8
Janis P e te r s ...................................3 5 8
Peter K o can ..................................329
M aris C a k la is ............................... 3 5 9
Judith W rig h t .............................. 33 0
U ld is B e r z in ............................... 3 6 0
357
K ath W a lk e r..................................331
Litvanya
AZERBAYCAN
V. M . P utinas .............................361
S alo m eja N eris .......................... 362
Sam ed V urgu n ............................333
N yka N iliunas ........................... 363
Sleym an R s te r n ......................33 6
Jan in a D egutyte ........................36 4
M ikayl M fik ............................336
Ju stinas M arscinkeviciu s ......365
Resul R z a ..................................... 3 3 7
V ytautas B lo z e ........................... 3 6 6
N igar R e fb e y li............................3 4 0
N ebi H azri .................................... 343
BANGLADE
B ahtiyar V a h a p z a d e .................. 3 4 4
Fikret Sad k ..................................345
em su r R ah m an .......................3 6 7
F ikret K o c a ................................... 3 4 6
N azrul s la m ...............................3 6 9
V a g ifV e k ilo v ............................... 3 4 7
D avud H a y d a r........................... 371
R am z R ven .............................3 4 9
ah id K a d r i................................. 373
R a fk A z a d ................................... 3 7 4
10
BAKIRDSTAN
H risto Sm irn en sk i ................... 4 0 6

A tanas D alev .............................4 0 7
M ustay K arim ............................. 3 7 6
M la d en sa y e v .............................4 0 9
N ikola V aptsarov .......................4 1 0
BELKA
A leksan dr G e r o v ........................ 4 1 2
V eselin H a n e v ............................4 1 3
E m ile V erh aeren ........................ 378
V aleri P e tr o v .................................4 1 6
C harles Van L e b e r g u e ..............382
Blaga D im itr o v a ......................... 4 1 6
M ax E ls k a m p ................................383
B o jid a r B o ji l o v ............................4 1 8
M au rice M a e te r lin c k ................384
Pavel M atev ..................................4 1 9
FranzH ellens ............................... 38 5
G eorgi C a g a r o v ...........................4 2 0
G eo N orge .................................... 3 8 6
Ivan D a v id k o v .............................423
A lb ert Ayguesparse .................. 3 8 7
L iana D a s k a lo v a ......................... 4 2 4
E d m on d V and ercam m en ...... 3 88
P eter K a ra a n g o v ......................... 4 2 5
T h eo d o re K o e n ig ......................38 9
A ndrey G e r m a n o v .....................4 2 7
P hilippe Jo n es ............................39 0
D im iter S te fa n o v ........................ 4 2 8
Jacques B rel ................................ 391
E ftim E ftim o v .............................4 2 9
Auguste M arin ...........................39 4
V la d im ir B aev .......................... 4 3 0
Louis D u b rau .............................394
L u b om ir L e v e v ......................... 431
BELORUSYA
EKOSLOVAKYA (eski)
Yanko Kupala .............................395
P e t r B e z r u ...................................4 3 5
M aksim T an k .............................3 9 6
Ivan K rasko ..................................4 3 6

Karel T ornan ............................... 4 3 7
BULGARSTAN
Jo se f H ora ..................................... 4 3 9
Stefan K rcm ery ......................... 4 4 0
H risto B otev ............................... 399
K onstan tin B ieb l ........................ 442
van Vazov ...................................4 0 0
Jan S m r e k ...................................... 443
Peyo K. Y a v o r o v .......................4 0 2
V itezlav N e z v a l........................... 4 4 6
D o m G abe ...................................4 0 3
Jaroslav S e if e r t .............................4 5 0
Elizaveta B agrian a ................... 4 0 4
Laco N ovom esky .......................4 5 3
11
V ladim ir H o la n .......................... 4 5 3
Sun Y -T a n g ............................... 49 2
Andrei P la v k a .............................. 4 5 5
Liu i a ............................................. 493
I.iii K ostra ..................................... 4 5 6
F a n g V ei-T eh ............................... 4 9 5
( )ldrich M ik u la e k .....................4 5 7
V en ieh .........................................4 9 6
l.uniir C ivrny .............................. 4 5 9
Sia Z ing .........................................4 9 7
A nlonin B a r t u e k ......................461
Pai Z ieu .........................................4 9 8
l.in S k a c e l...................................... 46 3
Liang Shang Y u a n g ................... 49 9
M iroslav H o lu p .......................... 4 6 4
Li a ................................................. 500
Vaclav H a v e l.................................4 6 8
Y i M e n .............................................501
lo s e f H a n z lik ............................... 4 6 9
W u W ang Y a o .............................. 502
Fero (Fran tisek) Lipka ............ 471
UVA ZERK
N
CUMHURYET
Lieu T a -P a i.................................... 4 7 6
G en n ad i Aygi .............................. 5 0 4
Hu ...............................................47 6
Kuo M o J o ..................................... 4 7 7
DAISTAN
M ao Z e d u n g ................................ 4 7 7
W en Y i-T u o ..................................4 7 8
R esul H a m z a to v ......................... 5 0 6
P a i-H u a ..........................................481
P in g S in ........................................... 4 8 2
DANMARKA
F e n g C h ih ..................................... 4 8 3
Feng .......................................... 4 8 3
O tto G e ls t e d .................................5 0 7
T aiV an g - u ..................................4 8 4
T om K r is te n s e n ...........................51 0
Li K w an g-T ien ...........................4 8 5
H ulde Ltken .............................. 510
Pien - L i n ..................................48 6
N is P e te r s e n ..................................511
A i Z i n g .......................................... 48 6
Jens August Schade .................. 512
Siang M in g .................................... 48 8
P iet H ein ........................................513
Lo M e n
G u sta f M u nch P e te r s e n
............................4 8 9
513
Y K u an g - o n g ......................... 48 9
O ve A b ild g a a rd ...........................515
Z in Z -H ao .................................4 9 0
Tove D itle v s e n ............................. 516
T h o n g T in g -V en ........................ 491
Ivan M alinovski ..........................517
12
Edle N ie ls e n ..................................518
C h arles B a u d e la ire .....................548
U ffe H ard er....................................5 19
C harles C r o s ................................. 552
E rik Stinus ...................................52 0
Stphane M a lla r m e ....................553
H en rik N ord brand .................. 521
Jo se -M a ria de H ered ia ............ 5 5 7

Paul V erlaine ................................557
E R M E N S T A N
C ah it Sitki T a r a n c i.....................560
C o m te dE L au tram on t .........561
H ovannes Tum anyan ............. 525
A rth u r R im b a u d ........................ 566
Avedik Is a h a g y a n ...................... 526
Jules L a fo r g u e .............................. 574
Yeie arents ............................52 7
Paul Claudel .................................575

F ran cis Ja m m e s ...........................576
F N L A N D Y A
Paul V a l ry .................................... 578

M ax Jaco b ......................................589
H jalm ar P r o c o p e ....................... 5 29
G uillaum e A p ollinaire ............ 593
E dith S d e r g r a n ........................ 5 2 9
V alry L a rb a u d ............................6 0 9
K a t r iV a la .....................................531
Jules S u p e rv ie lle ......................... 611
O lavi P a a v o la in e n .....................532
B iaise C e n d r a r s ...........................613
R abb e E n c k e ll............................. 533
Sain t-Jo h n P e r s e ..........................6 3 2
H en ry P a r la n d ............................5 3 4
Pierre R e v e rd y .......................
E li Sinervo ...................................5 34
Paul E lu a r d ................................... 6 3 7
H elena A n h a v a .......................... 535
A ndr B r e to n ................................643
B o C a r p e la n ................................ 535
T ristan Tzara ................................6 48
Lassi N u m m i..............................5 3 7
A n ton in A rtaud ......................... 651
Pentti S a a r ik o s k i
................538
P hilipe S o u p a u lt..........................654
Srkka T u r k k a .............................5 3 9
L o u is A ra g o n .................................65 7
635
H enri M ic h a u x ............................ 668

FRA N SA
R o b ert D e s n o s ............................. 672

Jacgues P r e v e r t............................ 67 4
A lphonse de L am artine .........542
R aym on d Q u en eau .................. 684
V icto r H u g o ................................544
R en C h a r ..................................... 688
G erard D e N erval .................... 546
A ndr F r e n a u d ............................692
A lfred D e M u s s e t..................... 5 4 7
Eugne G u ille v ic ........................ 696
13
lean G ro sjean .............................. 6 9 9
G anga Prasad V im a l .................726
Alain B o s q u e t.............................. 7 0 0
M ahm ud C e m a l...........................728
Rene G uy C a d o u ........................ 703
Sapti a tto p ad h v ay .....................7 2 9
Yves B o n n e fo y ............................. 7 0 7
A run M itr a .................................... 729
GRCSTAN
HOLLANDA
rakl A baidze ............................7 1 0
Ed. H o o r n ik ..................................732
lo ssif G riavili ...........................7 1 4
Jan H anlo ..................................... 733
A nna K alandadze ......................7 1 4
C ees Buddigh ............................. 7 3 4
lo ssif N onevili ...........................715
B e rt S c h ie r b e e k ...........................73 4
Jan G. E lb u r g ............................... 735
HNDSTAN
P a u lR o d e n k o ............................... 73 7
Louis T h . L eh m ann
...............738
R abin d ran ath Tagor ................718
G e rrit K o u w e n a a r......................738
H arindranath
L u c e b e r t......................................... 74 0
C h a tto p a d h y a y a ......................... 722
R em co C a m b e r t......................... 741
Subhas M u karci ......................... 723
Ju d ith H erzberg ......................... 742
M ehdi B a k r ..................................7 2 4
Ataol Behramolu / zdemir nce
15
Al RKA LKELER1
kinci D nya Savan d an so n ra n c D nya lk e le rin d e bakn .m bam szlk hareketleri sonu cu K ara A frikad a b iro k yeni devlet
l klu. Bu sre iind e, air ve yazarlarn nd er olarak siyaset ve daha
i un , da ynetim d e yer ald k larn gryoruz:
Neghor (Senegal), L um u m ba (K o n g o), N eto (A ngola), vb.
A l'rika lkelerinde b in lerce yerli dilin yan sra Fran szca, ngilizce,
l'm Ukizce, A rapa ve A frikaan -ya da A frik a n er-(2) dilleri konuul
makla ve yazlm aktadr. A rapa; bilind ii gibi Svey K anal ile Atlas
>1 yausu arasnda ve Kuzey A frikad a yaayan M sl m an Arap halkla n resm i dilidir. B u lkelerin iirleri Arap iiri bl m nd e yer
almakladr. B u lkelerin ve Etiyopyan n d nda kalan b iro k A frika
lkesinde, Franszca, ngilizce ve P ortek izce ya resm i dil ya da kltr
lil durum undadr. B u dil sm rge d n em in in kkl etk ilerin i sim ll'ledikleri kadar, b in lerce dil konuan yerli halk ve kabilelere dil birlii
e letiim ortam da hazrlam lardr.
ada A frika airlerin in ou n d a rk ayrm ve soykrm a kar sa
vam bilinci, bam szlk, zgrlk, doa sevgisi ve insan ln gelecei
ne nan gibi o rtak ve genel iirsel izleklerin yan sra en etkili d n ce
nin Negritude (3)old uu nu syleyebiliriz.
Afrika airlerin in o u n d a sm rgeci klt rnn giderek azalan
etkisiyle b irlikte A frikaln n kiilii n in aratrlm asn n geni boyutla kazand (ya da bu kazanm la birlikte sz konusu etk in in azald),
.mnist kltrn, ada kltrel b ireim in tem el elerind en b iri olm a
V niinde ilev kazand grlyor. E ski dinsel tren lerd e kitlelerce sy
lenen ilahileri, ky len lerin in neeli iirlerin i ieren anim ist klt rn
Al ikal air iin o k etkin b ir anlatm olana olduunu grm em ek
Angola, Fildii Kys, Gambia, Gana, Gine, Gney Afrika Cumhuriyeti, Kamerun, K on
go, Liberya, Madagaskar, M alawi, M ali, Mozambik, N ijerya, Rodezya, Senegal, Tanzanya.
I
I lollanda kkenli Gney Afrikallar ve onlarn dili.

Franszca yazan yazarlarn Afrika sevgisini ve Afrikal olmann verdii gururu anlatmak
kin bulduklar szck.
16
Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)
olanaksz. nk, sanatla y aam n kol kola yrd kabile y aam nd a ,

yresel iir, gnlk y aam n b ir parasdr.
L angston H ughesn da dedii gibi bugnk A frika iiri m isy on er :

oku lu nun sralarnd an uzaklap h a lk t rk lerin in sylendii ak lk la
ra doru gitm ektedir. O n yedi A frik a lkesinin iirlerin d en setiim iz :

iirler H ughesn g zlem ini byk lde dorulam aktadr.
A n cak A frika iirin in y aln zca karad erililerd en olutuunu sylem ek i

hakszlk olur. zellikle A frikaan dilinde yazan B reyten B reyten bach ,
P ortek izce yazan A ngolal Luand ino V ieira gibi beyaz air ve yazarlar
karad erili A frikan n y an nd a yer alrken onu n iir ve ed ebiyatnn olu- :

m asn a da n em li katklard a bulunm aktadr.
Ataol Behramolu / zdemir ince
17
ANGOLA
Agostino Neto (1922-1979)
A TELER V E A H E N K L E R
Yol stnde zin cir k rtlar,
Kularn arks.
( )rm an larn slakl altnda,
H indistan cevizi aalarnn
yum uak m u sik isin in serinlii
Ateler,
im en d e ate,
Kayatm m ad ensi scak yapraklarnd a
ate.
insanln byk glerin i
barnd a tayan
geni kei yollar,
kapal ufuklara doru
geni kei yollar,
silah zoruyla
alm kei yollar.
Fogu eriaslar,
danslar,
tam tam lar,
ahenkler.
A ydnln ahengi,
R engin ahengi,
Sesin ahengi,
H areketin ahengi,
plak ayaklarn
kana bulan m z in cirle rin in ahengi
Sklm trn ak larn ahengi,
A henkler,
Sonsuz ahenkler,
ey A frikan n kederli sesi.
Trkesi: Eray Canberk
18
Dnya iir Antolojosi (i. Ciit)
A Y R IL IK N C E S N D E V E D A
A n acm !
ld rd ler evlatlarn sen in
Ve sabretm eyi rettiler sana.
A n acm !
Y llar sen in yaam nn
b en ziy o r b irb irin e
m ezar talar gibi,
Ve ac ekm eyi rettiler sana
um ut balayp gklere.
Fakat sen in evlatlarn n
daha baka oldu yazgs
atlad sabr ta
ve atlad
to h u m u acnn
ve fke aac fkrd ond an.
Ve gklere b alanan um udun
sonu geldi.
U m ut biziz, kendim iz!
Biz ki dnn
K leleri;
p lak rgatlar
kahve plantasyonlarnda:
Biz ki a her zam an,
her zam an susuz,
biz ki aydnlktan
yoksun;
kr, cahil,
ve bildiim iz tek okul
efend ilerim izin buyruu...
19
K o r k a r d k
yrm ekten toprak stnde

allnda atalarm zn yatt;
severdik, seni
hrszlam a
hir bakasnn m aln alar gibi;
seni biz, ana diye
rm ay a korkardk...
A nacm , yurdum !
im di deitik artk.
Kendim iz kurtard k
boynum uzu boyund u ruktan
Ve dn yok artk bu yolun.
Yaamdan korkm uyoruz

bu, lm den de korkm uyoruz d em ektir
Biziz um udu
Angolann
Ve bizim savam z
sana m utluluu getirecektir!
Trkesi: Ataol Behramolu

Antonio Cardoso (d. 1935)
R
Ne zam an ekip gidecek bu kuru d nem
ve gelecek gne glm sem eye d am n stnde?
... eskiden, ocu klu u m u n gnlerinde
sac dam n
kk delikleri vard
aralarnda gnei gzlediim ...
Hskiden.
20
N e zam ana d ek ekip gidecek bu kurun gk

ve m avilii eskinin
gelecek glm sem eye d am n stnde?
Trkesi: Gven Turan

CostaAndrade (d. 1936)
M E L E Z (M U L A T O )
Y enm esi gereken b ir ku aktan m ben
ve yeni yollar am ay d enem esi
acu nu n drt yanm a
ne d u ru r ne y oru lu ru m b en
ne de b ir korku duyarm
ne de ikyet ediyoru m im di
sessizlik bouklatrd sesleri.
B ir b ild iri gibi dodum b en
h er ktad a kk olan
Sevebilir yaptlar b en i
ve y aratab ilir yaptlar
ykl om uzlarm
k esinliklerle
ve b an a b ir yrek verdiler
tm engellerin stesinden gelecek
A m a salt nsanm ben
Sen in gibi h er Avrupan n kardei
ve sen karde, iind e yacak
gelecein A frikalar.
Trkesi: Gven Turan
21
Antonio Jacinto (d. 1924)

X ILO A N G O
Bu rm ak
lu rm ak uzaklara gider
yle uzun ve uzak
Bu rm ak
b rm ak hayatm zd r bizim
yle ksa ve plak
Bu rm ak
bu rm ak um udum uzdur bizim
yle uzun ve gerek
A nlam ne bu rm an
vc sular k rtran rzgrn?
A nlam ne hayatm zn
ve am ayan ieklerin ?
A nlam ne bu uzakln
anlam ne h i d evirilm eyen gerekliin?
Ah anlam ne
anlam ne um udum uzun
o lm sz su zam bann
ykselen rm an zerinde
ieklen en b ir gl m sem e halinde!
Ne anlam var
bir bak
ay nn glleriyle aydnlanan
ve rm akta kalan
n .
(1976)
Trkesi: zdemir nce
22
M O N A N G A M B A4
B u k o ca iftlik te ek in leri yam ur deil
aln terim sular
B u k oca iftlik te olgun kahve
k rm z kiraz var
k an m dam la d am la besledi zsularm .
Kahve kavuracak
ezilip, tlecek
kararacak, kararacak; rgatn kara
rengini alacak
Irgatn kara rengini!
akyan kulara sor
tasasz, kvrlp akan rm aklara
ve ierd en ierd en esen rzgra:
kim k alk ar erken den? k im y ollan r tarlaya?
K im ta r aann tah terev an m 5 uzun yollarda?
rn deviren kim dir, p arasn alan kim ?
K im yaar kokm u m sr, kokm u b alk ve aalanm ayla
paavralar iin 50 anglores6 gndelikle
ya k im yer sopay kar k nca?
Kim ?
K im bytr dary
ve iek len d irir portakal b ah elerin i?
-K im ?
Aaya, otom obiller, aralar m akineler,
m etresler ve b ir sr zen ci tu tm as iin
paray k im salar?
k im zen g in letirir beyaz adam
k im iirir gbeini ve c zdan n?
-K im ?
M otangamba: Gamba ocuklar.
Tipoye: ki klenin, zerinde eyaz Adam tadklar iskemle (aslnda).
Anglores: Angola paras.
23
ve akyan kular
tasasz akan rm aklar
ve ierden esen rzgr
yantlayacaklar:
G am ba kop uklarm
( M onangm beeeee...)
Ah! b rak n hu rm a aalarna trm an ay m h i olm azsa
b rakn ekeyim , ekeyim h u rm a arabn
sarholuum da boulup, U N U T A Y IM
G am b a kop uklarm
( M o nangm b eeeee...)
Trkesi: Turul Tanyol
24
FLD KIYISI
Bernard Dadie (d. 1916)
T M K IT A L A R IN N SA N L A R I
K an sram gecelerden k ar gelirim
b rlerim e b ir bak
A lk ve atele deilm i
E k ileb ilir b ir to p rak tm ben
G r n asr balam elim i,
kapkara
durm adan ilem ekten dnyay.
G zlerim ak ateiyle yank.
B en oradaydm atay kovduu zam an m elek
O rad aydm b en dalar t kettiind e sular
sa uzlatrdnda cen n etle yeryzn gene oradaydm
H l oradaym , gl m sem esi koyaklarn stndeyken
Bizi b ir araya balayan ayn yazgda.
Bt n ktalarn insanlar
K u runlar hl glleri bud ar
D lerin in sabahlarnd a.
Sy rlr insan yalan u m u tlarn gecesinden
Sylediim ark sizedir
Siz ki sahipsiniz eriileb ilir cennete
Biz
ki ararz kendim izi sok ak lam balarn n yalanc afanda
o k a b ilirim
K em iklerd eki souk, k arn d ak i ala dair,
K arab in alarn grltsyle yataktan frlatlm a hakknd a
A m a hep gz k rp v erm iti bu yldz
A teler akam nda, b aru tla sarho saatlerde.
B t n ktalarn in sanlar
Sahipsiniz eriileb ilir cen n ete
25
Si/, ki b ir kad n gl iitm eyi seversiniz

Bir o cu u n oyununu seyretm eyi
Siz ki sev ersin iz n erm ey i ellerinizi
/ in cir g ib i b iim len d irm ey i
K urunlar hl glleri bud ar
1)iilerin sabahlarnd a.
Trkesi: Cengiz ndersever

Charles Nokan (d. 1937)
Z G R L K E
Ald ie i zgrln
Eski d in le r unutuldu artk.
T apm yord uk Assieyle N iam lene.
Iara d en en yeni tan r ald y erin i on larn da.
Kara A frik ay yaralad beyazlar.
Karalar ld rm ek iin kavutu zgrle.
Byk k a ra n lk la r izliyor karanlklar.
Uyan a rtk lkem in ruhu!
Seni ld recek leri yok et
Ve ek g e re k zgrl!
Trkesi: Muzaffer Uyguner
26
GAMBA
LenriePeters (d. 1932)
P A R A T L A D A M L A R
Paratl ad am lara gre
ilk atlay
soluunu keser in san n ve
grnt s rahatsz eder
ie yaram ad an sallanan ayaklarn.
Se rt toprak
b rak t n yerde deildir
tep etaklak in erken aa,
konu ur can dam arn
sen d inlenirsin
ren erek um udu kesm em eyi.
B ird en yalnzsn
rzgr b ir yerde
ak em siye ile
scak yeryz gven verir
bu titrek geiciliin sonunu
getirm esi ile.
K onm aya alrsn
yeil im en lerin olduu yerde
ve tam aya ykn
tarlan n b ir kesind en tekine.
idd etli initir
son noktay koyan
ve yeryz b ir yere g itm ezken
sen sin k end ini balad yerde bulan.
Z am an you nlarken havada
yitip gidersin bulut iind e
ve h e r sam a d gibi bu da
b iter balad yerde.
Trkesi: Grhan Ukan
27
GANA
Ellis Ayitey Komey (d. 1927)
UN U TU
D en hurm ay an m sam ak istiyorum
Ve beyaz arabn h u rm ann
S ert gbeind en dklen.
Yolu an m sam ak istiyorum
Ayam n am urunu,
V cudum a srnen d allarn
A alarn.
O lduu gibi anm sam ak istiyorum
Yeil suratl orm an
K u rbaalarn keyifli barlarn
rperten sesleriyle baykular.
H u rm alar arasnda yrm eliyim
Yapraklar jile t gibi keskin
D ibin d e b cek lerin yuva kazdklar
Yer elm alarn, m anyokalar glgeleyen
Ve sarktka a b ir ocu u besleyen gslere benzeyen
H ind istan cevizleri arasnda yrm eliyim .
H epsini hepsini an m sam ak istiyorum
O nlar da b en de
Toprak olm adan,
G nn b irind e.
Trkesi: Grkal Aylan

Kwesi Brew (d. 1928)
A R A T IR M A
G em i dediin
Bugnn kllerind en
Baka ne ki...
G elecek dediin
Bulutlarla snrl
G e kam
B ir dum andan baka ne...
28
H a m m -h a n m ck ol;
Sevgilim
yi yrekli ol;
Bak, szler h atra oluyor
Soytarlarn elinde
H atralar kt silah.
Akl band a ad am larn
Suspus olular
B u d d h n m yznde
sann
A vularndaki yazy
O kuyularnd an trdr.
yleyse sevgilim
O n larn nu tuklarnd a
A k l-m ak l aram a sen
Klavuzluk aram a.
B ra k sessizlikte kalsn
O n larn dillerine
H ad d ini bild irm i olan
Ayn ate.
ret bize, aydnlat bizi...,
Sen ve ben
Yk akm zdan
O lan geceyi
U yur d ururken
Y am ur boand .
O n la rn o
Sivri ve
Yeni b u lu n m a akllar
ab u k ab u k parlayan
im ek aklarn da
A a vuruyor gerei;
D em ek ki
O n la r aptallarn
K lesi olm u kalm lar.
29
(Francis Ernest Kobina) Parkes (d. 1932)

G E C E Y A R ISI
T an rm , b u gece yars
K aran lk, kasvetli,
Yldzsz gece yars.
t! geliyor ite
K zl ateli cinler
H ayaletlerle birlikte
K aran lk gece yars.
Kulak ver u sessizlie!
G rlt l bakald ry
Yaam grltsn
K orkudan, pis lm den
Baka b ir ey hissettirm eyen bu sessizlie?
U yanyor akbabalar aalarn h rtsnd an .
ite k p ekler havlyor
H ayaletleri m i grdler yoksa
Kzl, scak soluklu cin leri m i
Bu kara gecede?
Tanrm , nasl da havlyorlar!
Sessizlik yeni batan.
Tm cad lar seferber
B ir av b ulm u olm allar.
Tanr y ard m cs olsun
A nnesinin gsnden alnp karlan
Kk beb ein
Bu k aran lk saatte!
Duyuyor m usunuz barlarn
Tiz,
ler acs,
Ve sonra...
O sessizlik yeniden!
K k ru hu k arlm olm al
A k b abalarn bekletii
A ac.
Rzgr esiyor
B elk i esm iyor da
ekiyo r zavall,
K r b eb ek iin.
B ir ses duym adnz m ?
Ne zam an?
im di. Yani b u gece,
H ayaletlerin ayakland,
K t ru h larn ilen lilerd en ald
K eh rib ar karanlnd aki bu gece.
B ir inilti, b ir b arm a duym adnz m ?
B eb e in barm asyd o.
K t cad larn aataki vekilleri
A k b ab alar tarafnd an gzleri oyulan bebe
O b y k sessizlik yeniden.
Ayak seslerin i duyuyorum k t tan rlarn .
U yuyam am , skntlym
k arrk en cad lar
K r b ebei
A aca.
Y atam srlsklam , b ak n
Sou k vcudum dan akan sou k terle,
A m a kalkm am alym
B u k aran lk bu skc saatte
H ayaletlerin ayakland
Y anklarn slk gibi d olat
T an rlarn
A yaklarnd aki zin cirleri akrdatt
31
bu saatte.
Evet, evet, kalkm am alym
Alevden soluklar
Kzla evirirken bu kara geceyi
Ve cad lar b eslenirken
A kbabalarn kr ettii
B eb e in ruhuyla.
H l gece yars m T anrm ?
Trkesi: Grkal Aylan

A P O L C A LY P SE
Kyam et gnne yakn
G rn m d eiecek yeryznn
Gne gece yars olacak, ay da kan
Kyam et gnne yakn.
Am a im di, kllarn d aha saban d em iri olm ad
M zraklarn m zrak lk larn srd u gnde
G znz d rt an ocu k larm .
Diyelim ki m ango aacnn glgesinde yryorsunuz
Ya da kouyorsunuz kzgn gnein altnda.
Bir h i olduunuzu kabul edeceksiniz.
( hlarn o k o larak kald,
M zrak ve oraklard an doan m u cizenin
( lrnm eyen b ir m u cize olarak kald u gnde
l Isumuzda olsun ocu k larm ,
Kpeklerin sylevler verdii,
Boynuzlarn insan aln larn ssledii lkelerde
Kinli Sasabonsam n kara ve gizlem li
Bir zindanna srklerse sizi
U.stlantyla, m in ik ayaklarnz
( immi pullarla kapl den izkzlarm n
Ve deniz hayvanlarnn insan lkla alay ettii
Bu garip, in sanlk tan uzak lkede
T aklrsa gzleriniz b ir taa

K ara, cansz, pis, sakall,
Y alvarrm ocu klar, ses etm ed en gein,
So ru sorm adan.
T arih n cesine dneceiz nk,
B irleecek yenid en son ve ba,
G r n m d eiecek dnyann yeniden
Talar insan olacak
n san lar ta,
Serelerd en kartallar doacak
Top rak buday buday olacak.
o cu k larm ,
R astlantyla, kkreyen b ir tavan grrseniz
Ya da tahterevana kurulm u b ir m aym un,
Sessizce b ak n . ab u cak uzaklan yanndan.
o k abuk.
Trkesi: Grkal Aylan

Kofi Awanoor
(George Awaoonor-Williams) (d. 1935)
SAVA T R K S
A k b asm alar iinde uyuyacam ;
nsanolunu geldi buldu sava
basm alar iinde uyuyacam .
B ra k o cu k lar gitsinler savaa
Kpli ve adam lar gitsinler;
B eyaz ad am n silah lan grlesin brak,
H cu m a geiyoruz;
H epim iz basm alar iin d e uyuyacaz
Sald rrken biz, yerler sarslacak;
Ta kul belerim ize dein geldi girdi sava;
K o rkaklar kalsnlar geride,
Evde otursu nlar korkaklar kanlarla;
Alaol Behramolu / zdemir ince
33
K arlarm za yanaan olursa eer

Biz savatayken karlarm za,
Solu klarn yitirecekler
biz dnnce.
Nerde duyulm utur ki
Nerde duyulm utur ki gzleri nnde kendi z anasnn
B ir ocu u soksun b ir ylan;
Sava geldi att
Ta kulbelerim ize dein girdi sava
Y iitlerin sava bu
B rak grlesin topu tfei beyaz adam n
Savan d um an sarsn bizi b rak
B ir lm kalm sava
bu sava.
Sava alannda leceiz
stem eyiz baka yerde istem eyiz lm
Bizim le birlikte lecek topum uz tfeim iz
Keskin kllarm z b izim le birlikte
Sava alannda leceiz.
Trkesi: Nazar Bym

Atukwei Okai
(d. 1941)
C A B R A L N V G
T
Tabanca da yalan syledi gene
Alad btn kyler kasabalar
A nilcar C abraln ardndan
liy afak vaktin in asl duran iyi
liy gkyznn t rk aran bulut u u rtm as
liy uuun s rt lerek geen kanatlar
Ne zam andr b om b alan y o r trkm z?
Ne zam andr b ak lan y o r m z
Ne zam andr yerde yatyor kum ru?
34
6.
A m ilcar C ab ral
B en de grd m onu afak vakti
yrrken tarlalarda
yrrken geni ad m larla o kyl savay
ben de grdm A m ilcar C ab ral
D en gesin i bozuyordu kprlerin,
iek lere su veriyordu,
Adreslere fsldyordu,
Ate yalm larn n kulaklarna.
O tlaklara, kaynaklara gtryordu davarlar.
T rk ler sylyordu,
bezgin ru hlara kova kova
saydam kuyu sular d k ecek trkler,
T rk ler sylyordu
sesleri a r yapan trkler.
7.
Yarn m ah k em ed e savu nacaksnz hepiniz
Taflatsen in toprak reform un u, geri verilecek
B t n to p raklar halka uygun olarak bu yasaya.
tekilere syleyin, adm verm eyin, salcakla kaln.
H er evde y an k tutulsun ya kand illeri
G r n m esin salk verdik gnee
B t n to p raklar halka geri v erilinceye kadar
tek ilere syleyin, adm verm eyin salcakla kaln .
Bu gece adres deitirtecek b a k la r
En b y k ocu k larn a d m ann
G eri verilm eli halka btn topraklar.
T E K L E R E S Y L E Y N , A D IM I V E R M E Y N , K A LIN
SA L IC A K L A .
Trkesi: Yunus akr
35
M- F. Dei Anang
(1909-1978)
H A N G K A D E R E D O R U E Y A FR K A ?
O turdum
gkyz yld zlarnn delik deik ettii k ubben in altna
Ve yrngesi b oyu nca
sabrla kayan
aya baktm .
K prdam yordu ay
ve D o a n n kendisin i snrladnd an da
k ed erlen m iyor gibiydi
Sessizce glm seyip
d urum und an holanyordu
Yukarda bulutlarn arasnda.
Ve sonra
Ey A frika
byk Firavu nlarn
ve esrarl m im ar yasalarn yaratt
o geni p iram itlerin topra
A navatanm b en im
D nm eye koyuldum
ki ay gibi
S enin de ktn sylerler!
A m a hangi kadere doru
E y A frika,
H angi kadere doru?
G em ie d oru mu?
D avullarn
ve hu rm a aalarnn glgesindeki
en lik rak slarnn zam anna
G em ie d oru mu?
K oruyucusuz g n lerin zam anna
Kzn hep el dem em i olduu zam an
Ve olan eski tan rlarn korkusuyla
36
tik sin ird i kt yola sapm aktan.

G em ie d oru mu?
D in gin li in
Ve iyiliin hkm srd
Sam an sapndan yaplm a k aranlk kulbeler
G em ie doru, B O N A N L A R am a d oru m u?
Ya da ileriye mi?
leriye! A m a neye doru?
n san n
insan stne yld
K tln
ve yoksulluun
m utsuz yuvalarm kurduklar
H er eyin k aran lk ve korkutu cu olduu
G eceko n d u lara m ?
leriye neye doru?
n san lk d b ir d eirm ende
B itm ez t kenm ez uzun b ir k t c l by iind e
Z o r saatleri ten fabrikaya m ?
leriye! A m a neye doru?
O rtaad an kalm a sularn
b u lac pis kokular,
Aa rkn insanlar stne
b o m b alar ve gllelerle
A ri rkn insanlarnn
kana susam toplar ate pskrd zam an
leriye, U Y G A R L I A d oru m u?
leriye, tozlu gerelere
ve a gzl kazanlara
ld r c kavgann
kesin h ab ercilerin e doru mu?
Ya da dnyann yarsnn ca n lla rn yere serm ek ve
tek i y arsn n geberm esi pahasna
b atan aaya pazarlar d arm ad an eden
ve in san larn yreini elie eviren
A dam Sim ith in
uygunsuz yasalarna
37
ileriye d oru mu?

Ya da gem ie
Asl kaynana
A h laksal erd em lerin
H em tm h em erkin hem zgr
B a m sz b ir gnlden ykselen
nsan sevgisi
ve T anr korkusuna d oru mu?
Ay
n ced en b elli b ir yol b oyu n ca
yldzlarn d elik deik ettii gkyznde
sabrl ve sessiz kayyor
yice snanm b ir yol stnde
Sakn arak kay, Ey A navatan
A m a hangi kadere doru, ey A frika?
H angi kadere d oru oy?

A.L. Milner-Brown
K M B L R ?
K im bilir, altn topraklarla
Bylesine c m erte gnend irilm i
Ve palm iyelerle b ezen m i
U zak yakn btn byk uluslarn im rend ii
B u A frika b ir gn dnyaya art niyetsiz
B ar ve d in gin lik iin nd erlik edebilirK im bilir? K im bilir?
Ve T a n rn n zam an yetkinlie erdiinde
Ve ayr ren klerin soylarn sn flarn insanlar
O n u nd er ed ind iklerind e
K in ve k tlk gem ie gm ldnde
B arn P ren si en sonunda A frikad a
Yuvasn k u rabilir
K im bilir? K im bilir?
(B arn P ren si: sa M esih, yalva)
Trkesi: zcan zbilge
38
G N E
C a m a ralaye (d. 1928)

AN N EM E
Z enci kad n, A frikal kadn, seni d nyorum , an n em e y ...
Ey D m an , annem hey, srtn d a sen tad n b en i, sen em zirdin, ilk
ad m larm sen attrdn, ilkin sen atn gzlerim i yeryznn olaan s
t l klerine, seni dnyorum ...
Tarlalarn kad n, rm ak larn kad n, byk rm a n kad n, sen hey,
annem , sen i d n y o ru m ...
Ey D m an , annem hey, gzyalarm sen kurulard n, sen cotu ru rdun yreim i, sen katlanrd n yaram azlklarm a sabrla, o cu k k en ya
n n d a olm ak tan h o lan rd m , im di bile yannd a b u lu n m ak tan nasl da
holanacaktm !
Ar kad n, d uru kadn, tevekkll kad n, sen ey, an n em , sen i d
n yorum ...
Ey D m an , byk d em irciler ailesinin D m an, b y k d em irciler
ailesinin D m an , usum , d ncem hep sen in le ilgileniyor, h e r adm da,
sen in d nm en elik ediyor ban a. Ey D m an , annem , im d i b ile, i te n
liinle, scak l n la olm aktan. N asl holanacak tm , o cu k k en yannd a
olm aktan...
Z en ci kad n, A frikal kad n, sen ey, annem , saol; b e n im iin y ap t
n her ey iin saol, olun ne uzak sana, ne yakn sana olun!
Trkesi: shak Yeti
39
G N E Y A F R K A
Peter Abmhams (d. 1919)

B E N R E N K L Y M
Liza Teyze
(Evet?)
B en neyim ?
(N e d em ek sen nesin?)
Irm ak ta b ir ocu a rastladm
D ed i ki o b ir Zuluymu.
Teyzem gld.
(Sen R enklisin,
eit insan vardr;
Beyazlar, R en k liler
ve Siyahlar
Beyaz in san lar en nce gelirler
son ra da R en kliler
en so n ra da Siyahlar gelir.)
N eden?
( nk bu byledir.)
E rtesi gn Josephi grdm de
G s m d verek
B en R en kliy im dedim .
O da ellerin i rp t ve gld.
Joseph ve b en o yaz
uzun leden son ralarn n
ounu b irlik te geirdik.
B en ondan b iraz Zulu rendim ,
o da b en d en b iraz A frikaans rendi.
D opdolu geiyordu gnlerim iz.
E n bata rm ak vard aratrm ak iin .
Son ra b en im yzm e d erslerim vard.
O yaz sopalarla kavga etm esini
st dallar ve yapraklarndan
yeil apka rm esin i
40
ellerim le
kurbaa ve iriba yakalam asn
ceylan kapan kurm asn
rm ak k u larn n sellerini yanslam asn
rend im .
Bizi stan scak b ir gne,
slak b ed en lerim izi kuruttuum uz yeil im en ler,
oynam ak iin killi am ur,
b o u m ak iin ince kum um uz vard.
K o cam an ekirgelerim iz vard, yartm z
A ustos b ce k le ri vard
gn k ararn ca srlerle ortaya kan,
ve yzlercesini yakaladm z.
G evrek kzarm tuzlu b ce k le rin
o ayrks tad vard.
Stlerd e hrdayan r zgrn sesi,
frtn a k tn d a duyduum uz
gk grlts vard.
K ah kah alara bou lan iki ocu u n sesleri,
bizim seslerim iz vard.
Josephin beyaz adam dan n ce yaam
siyah krallar anlatan ykleri vard.
Evde sordum ;
Liza Teyze
(Evet?)
B izim de R en kli k rallarm z var m yd
beyaz adam d an nce?
(H ayr)
Peki, biz nereden geliyoruz?
Joseph ve annesi beyaz adam dan nceki
siyah krallarn soyundan geliyorlar.
( o k konuuyorsun sen) dedi teyzem
glerek ve salarm okayarak
(G it ykan artk.)
Trkesi: zcan zbilge
41
Richard Rive (d. 1931)

G K K U A IN IN B T T Y E R D E
G kku ann bittii yerde
B ir lke olacak kardeim ,
Ve orada dnya btn ark larn syleyebilecek.
B iz de birlikte syleyeceiz kardeim , sen ve b en
H em de senin beyaz olm ana
B en im se olm am am a karn.
B iraz buru k b ir ark olacak kardeim
nk ikim iz de besteyi bilm iyoruz,
Z o r b ir beste olacak kukusuz.
A m a sen ve b en renebiliriz kardeim .
Ne siyah ne de beyaz ark var aslnda
Y alnzca m zik var kardeim .
Ve ite bu o m zik, b izim de birlikte syleyeceim iz
G kku ann bittii yerde.
Trkesi: zcan zbilge

Mazisi Kunene (d. 1932)
I L IK L A R
Size b ir lgn adam n lk larn veriyoru m
acm aszlara haykranlarn
gm tlerin zerind en haykranlarn
iskeletlerin, st ste yl
ve eklem yerlerind en k rk k em ik lerin .
Size b ir ak b aban n sesini veriyorum
etten tarlalarm zn zerinde dnen
tepelerde sralar halind e toplanan
gz u ku rlarnd a yitm i gzlerin ve
m ehtabn vahete terk ettii yerd ekilerin.
Size ortasn d an yrtlm bu gm lei veriyoru m
tarlada b raklm
daha m em ed en kesilm ed en g en lerin orda,
syle bana, syle b an a
kim giydi bunu k bastrm ad an?
42
Size yalnz uyuyanlar veriyorum

elleriyle d katlayanlar,
lm gecesind e baktk lar iin
asla gereklem eyecek dleri,
ba rn dnyaya diye size veriyorum !
Trkesi: Grhan Ukan

Breyten Breytenbach (d. 1939)
LKEYE D N
A nne
dnyorum da
eve d n ersem b ir gn
habersiz sabahn erken saatlerind e d nerim
yllarn b irik im i zenginlikler
d em ir atlarn srtn d a
h er yer, her ey m avidir hl
usulca aarm kapsn arka avlunun
yal W agter havlar
son ra sallar kuyruunu b en i tan y n ca
ipince b ir kem an alacak tr F ritz K reiser
nasl da iyi b ilirsin anne
bu havalarn getirdii V iyana valslerini
p en cerelere toplanm aya balayacak insanlar
b elki de uzaktan uzaa
glm seyerek eilecekler g ecelikleri iinde
d irsek leri b ir zam anlar zerinde tepin diim dizleri zerinde
ierde atlarcasm a atacak an n en in kalbi
(peki gzlklerim nerede?)
bird en uyan acak rzgrn sersem lettii baba
am a anne oktan dardadr
sabahl iin d e ve al aldr yanaklar
A n ne
dnyorum da tpk byle olaca m
N oel sabah n d a b ir m elezler k o ro su gibi
alayacam z ve ay iece im izi dnyorum
anne.
Trkesi: zdemir nce
43
N ER U D A N IN L M
B irka kan rengi elenk
em ek ilerin bayraklar gibi tabut zerinde;
gn gnne izledik lm n Pablo N erud a
ah, n ice zam an yrdn varm ak iin dnyann b r ucuna:
(gkyz m? ceh en n em m i?)
k arn deilm i M ad rit sokaklarnd a
gvdesinde tohum lar benzeri kurunlarla orada yatmaktadr Lorca
klrengi ocu k lar nnde B arselonann
hep sn ra doru
ve yrekte spanya
eski am a dipdiri b ir uygarln rn
d am arlarnd a vuruu kayalarn ve m ad enlerin
doru klar zerinde A n d dalarnn
gnein m ih rap larn n tesinde
d aha insancl yeni b ir afaa doru
biz de tanyoruz on lar - generalleri ve b an k erleri,
b ak m l trnaklary la kokulu od alarnd an
kaplar yum ruklayarak kfrler yadran gece yars askerlerini
haykrarak kitaplar k artrrlar
p aralam ak iin k c k yalm larn
bilgi, zgrlk, onu r ve gururun
zavall hayvanlar - sanki k esebilirlerm i gibi
kuyruunu yldzlarn!
B izim scak iklim im iz de retti, karanlkta,
gvenlik bahanesiyle
saygdeer psikopatlar, ldren, kurban eden,
sm r c n n b ek i kpekleri,
uaklar d olarn , zalim ler,
iklet b eyin li iren goriller
ince b yklar, gne gzlkleri
d inlem e aygtlar, m ik rofon lar
h am am b cek leri gibi, k ertenkeleler gibi d rt b ir yanda.
Trkesi: zdemir nce
44
Mongane Wally Serote (d. 1944)

YAN A N B R SG A R A
B u k k kara o cu k
paketten b ir sigara eker gibi
geldi dnyaya
ve yakld.
B ak ar ykselen, kvrlan, dalan
dum an olm u um utlarna
sonra, H i.
B yr sigarann klleri gibi byr,
hem uysal, h em savunm asz.
Ve ezilip sndrlr.

Oswald Mtshali
B IR A K IL M I IK IN
Jab av u n n d um an larna
karm
sabah sisi, beyaz kad n,
yaylyor, kaln , sar
geni b ir yaradan
szan irin gibi.
K c k evlerim iz bouluyor iin d e
aa yakalanm b alklar andran.
K ann k rm z p aavralarn a b r nm ,
kpekler, p tenek elerinin yam aclar,
hrlayorlar, yrtc, b ir kn
kprdyor, b elli belirsiz.
B ir ta atyorum ?
Uzun sivri d ilerini gsteriyor k p ek ler
ve b ir an iin
kzl kad ifed en azlarn.
Tabanlar yalyorlar
45
ve d id iklenm i b ir ceset brakyorlar.

b ir yn pisliin stnde yeni dom u b ir o cu k Ey Y em liin Hazreti s a s (7)
yi uyu
insan pl stnde.
A n an yum urtlad seni sabahn klar iinde,
gnahsz parlayan yzn,
el dem em i i tanesi gibi yrein.

Sipho Sepanla
D U R D U R U N YA LA N LA RI
sterim hep,
U m utsuzluk lklarn deil
zn duym an szcklerin,
atk kalarm dan okunan.
B ir yeni sesin
H aykrlarn tayor nk gvdem .
D ursu n istiyorum yalanlar.
B rak n yoksullar besled iinizi anlatm ay
nk siz kardnz al
A ltn u ku ru na akttnzd a k anm .
D u rsu n istiyorum yalanlar.
B rak n kurduunuz okullar saymay,
nk siz kard nz cahillii
Y alnzca bana gre b ir eitim kurarak.
D u rsu n istiyorum yalanlar.

B rak n gsterm eyi h astanelerinizi,
nk siz kardnz hastalklar
E m e im e alk creti deyerek.
7
Alda dnyaya geldiine inanlan Hazreti sann doduu zaman stne konduu yem
lik hatrlatlyor. (eviren)
sterim hep,
B en i gzn abartm alaryla deil
T an rn n yaratt gibi grm en i,
V arlnn nesnelliinde som utlanan.
nk yere basyorum ayam skca
E vrend eki tm insan lar gibi
Trkesi: Engin Koparan
47
KAMERUN
Mbella Sonne Dipoko (d. 1936)
ACI
P arkta yaprak km ldam yord u
solu k solua b ir hab erci gibi
gelip de rzgr syleyene dek
b arb arlarn geldiini.
Fsl fsl konuan dallar
aresizlie kapldlar.
Size o fkeli frtnay
an m satm ak isterim :
H ani aresiz kalan iek ler
b ir buket olup verm ilerd i kendilerini
tac m eteorlarla ssl kt krala...
F rtn a balayana dek susup da son ra konuan
o dallar gibi biz de b ek led ik
keskin souuyla gr nm ez b ir k l
arpp kesene dek bizi.
H er param z b ir yere gitti.
Srklenip yam ur suyunda,
h er param z
k anm z d nda
aa gvdesindeki yaban b al gibi
olduu yerde kald
Trkesi: Grhan Ukan
48
Patrice Kayo
(d. 1942)
TRK
B t n k arlar babam n
lin ediyorlard anam
Fakat bilm iyorlard dans
B ab am n yerin i ben alnca
Ve kralie olu n ca anam
K arm olu n ca btn k arlar b abam n
ve uaklar anam n
D ans b ecerem eyen anam n
fazla ocu u yoktu
Salgn lar alp gtrm t on lar
yalnz b en kalm tm
B ir rm ak m ydm ?
gm gibi akyordum
Ve b irlik te olm ad m z zam anlar
ceberru tlayordu m
B ir dom uz taciri idim
ve tavuk satcs
n cirlerin iz, ng rak larn z varsa
satn alrm .
B ir tek oul
G venlid ir baba koltuundan
B t n danslar da biliyorum
A n n em se ahin eti yiyor yalnzca.
49
Fratcis Behey
B R G N A N LA YA CA K SIN
B ir gn anlayacaksn
d erin in kara, d ilerinin
ve ellerin in iin in ak
ve d ilin in pem be
ve balta girm em i o rm an larn sarm aklar gibi
kv rck olduunu salarnn
Sus.
B ir gn renince
k rm z olduunu d am arlarn d aki kann
kahkahalarla gl,
ellerini vur b irb irine,
deliler gibi sevin
bu sz karsnda.
Son ra bu neeli halini brak,
takn cidd i tav rn
ve sor evrendekilere:
D am arlarnd ak i k rm z kan
yetm ez m i kabule
insan olduum u?
B abam n keisin in de
krm zd r d am arlarnd aki kan.
Son ra o k elend iini syle onlara
Biliyorsun ki h i anlam adlar,
Hayvana ve insana k rm z kan
T an rn n verdiini,
H i bilm ez grndler
nsan b a konulduunu b ab am n keisine
Yaa ve al
B ylece adam ol.
Trkesi: M uzaffer Uyguner
50
KONGO
Patrice Emery Lumumba (1926-1961)
A FR K A N IN Y R E N D E SA BA H
B in lerce yl, A frikam, b ir hayvan gibi ac ektin ,
l yalayp geen rzgrda savruldu kllerin.
G zalc, byl tapnaklar yapt zalim ler
R uhu nu aclardan k u rtarm ak iin
B arb arlarn yum ruu, beyazlarn k rb a cn a kar
Yalnz lm ekti sen in hak k n b ir de alam ak,
T otem in e bitip t ken m ez alk, tu tsaklklar oydular,
A alarn kabuunda bile k ork u n , zalim b ir lm
Sinsice seni gzlyor, sana d o ru geliyordu
A alarn d eliklerin d en , u cu nd an k an dallar gibi
l m vcudunu, ted irgin ru hunu saryordu.
G s nn stne k ocam an h ain b ir engerek ylan koydular:
B o y n u n a sert ik ilerd en b ir b oy u nd u ru k geirdiler,
C an n cierin k arn aldlar elin d en, ucuz incilerle gz boyayp
V arn younu inanlm az, paha biilem ez.
K ulbenden tam tam sesleri k aran lk geceye,
Yce kara rm ak lara zalim seslen ilen tad;
A ld atlan kzlarn, gzyalarnn, kanlarn,
Ve k k ad am larn kaynat, d olarn kral olduu
A navatan dedikleri o ilenli lkelere giden
G em ilerin yksn syleyip.
te orada ocu um , tt ler k a rn gece gndz
A m ansz, k orku n b ir d eirm end e, yok oldu b y k aclar iinde,
Sen de tek iler gibi b irisin . yi kalpli beyaz T an rn n
Sonu nd a btn insanlar uzlatracana in an m an istiyorlar.
A teler yakp aladn, iler acs arklarn syledin
E l kaplarna ken evsiz b ark sz d ilencin in
D erken b ir eyler oldu, b ir eyler km ldad iinde
K an n yanp tututu geceleyin
Ataol Behramoiu / zdemir nce
51
D an s ettin, bardn b abad an k alm a tutkuyla.

B ir frtn a gibi azgn, am a insancl b ir tonda
B ir g douverdi b in lerce y llk felaketten sonra.
C azn m adensel sesinde, n len m esi g b ir barla
B ir dev kprdanyla sarstn h er yeri.
ard herkes, dum an oldu btn dnya
K an n n lgn ritm in i, cazn delice ritm in i duyup
Sapsar kesildi beyazlar bu yeni arkyla
M o r m ealeyi k aran lk geceye diken b ir arkyla.
Sabah ite, kardeim ! Sabah! Yzm ze bak,
Yeni sabahlar balyor eski A frikad a.
Yalnz bizim olacak artk b u lke, bu su, bu kutsal rm aklar,
B in lerce yl anas alayan zavall A frika.
Tm gcyle gne b izim iin parlayacak,
G zm zn yan, suratm zd aki t kr kleri kurtularak,
Z in ciri kopardn an, k o ca zin ciri,
K tlklerin, ikencelerin kk ne k ibrit suyu,
H r ve en b ir K ongo d oacak kara topraktan,
H r ve en b ir K o n g o kara iek, kara tohum d an!
Trkesi: Grkal Aylan

Tchicaya Utamsi (d. 1931)
D EBO U T
... te rm ak yine gkkua altnda
ellerim i salarm alan rm ak
akallar d ilerim gibi
sinsi ylann kokusunda
belleim deki delikte gizlenen
bayku gzlyor atm am
yldzlarla sarho ilk ad m larm
yaam m ld r c b ir yaam
al onu
52
b rak m a lm e
anlyoru m ki K ongom
h r yaam ak istiyor
zgrlk
d ilerim iin
akallar olm ak
gzel kokulu
hangi elm a olsa ie yarar
ak zntlyse
gece in ecek ru hum hazr
Trkesi: Grkal Aylan

A L I A TE
A te rm ak d em ek bu
d en iz im ek ardndan ku m larn
ayaklar eller
yrekte sevm eye
in san la dolduruyor b en i iim d e yaayan bu rm a k
b ir sana syledim evresinde atein
rkm
akyor orda burd a b ir rm ak
alevler baklar
stnde kulukalayanlarm
syled im sana
rkm
h atrly or
tad n tu n esrik scak fkenin.
Trkesi: Ali Kktavanh
53
Antoine-Roger Bolamba
PORTRE
B e n im var b ir bym
bym
bym
sessiz b ird en uyanm
sarlan dalgal kollarna K ongonun
istem ez b ir frtn al geit yreim e
prldayan bayrakklarla b om b alan m
gm gerd anlm dnyorum
yzlerce sessizlik adac ol
baylyoru m inat sabrn a
okapinin
ak gkleri dven m avi ku
hangi batan gem i
O n u h ilik krfezine drd
gece yakarlarnd an yoksun h ilik
A h tu tulm am d ireniler
ah! i likli d elikler
on lar koruyanlara ynelsin kad erim
alak adam
d iyorum sayarak 12 3
kim b u land ryo r atalardan kalm a aynay
senden baka k aak grnt
gz kararm fkenin en ycesinde bu laca m seni
bekle takaym yzm e kan m askem i
yaknd a greceksin
bir bayrak gibi d algalandn d ilim in
Trkesi: Ali Kktavanl
54
LBERYA
Roland Tombekai Dempster
A FR K A N IN Y A K A R II
B en sen d eilim
am a sen b en im
frsat verm iyorsu n
b en olm am a
B en senin yerin de olsaydm

am a biliyorsun ki
b en sen d eilim
yine de b rakm y orsu n
b en b en olaym
H er iim e b u rn u n u sokuyorsun
sanki b u n lar
sen in iinm i
sen de b en m isin gibi.
D uygusuzun, kafaszn b irisin

aptallk olu r dnm ek
b en im sen olabileceim i,
senin gibi konuup
senin gibi davranacam .
T anr b en i b en yapm
seni de baka yaratm
b rak T an r akna
b en b en o larak kalaym .
Trkesi: Grkal Aylan
55
M A D A G A SK A R
Jean-Joseph Rabearivelo (d. 1901-1937)

H A N G G R N M E Z FA RE
H angi g r nm ez fare
g ecenin duvarlarndan inip
stl ay p astasn kem iren?
Y arn sabah,
ay kp gidince,
kanayan di izleri kalacak.
Yarn sabah
bt n gece ienler
k tlar d renler ellerind en
yan kapal gzlerle aya bakp
kekeleyecekler:
K im in u para
yeil m asada yuvarlanp g id en ?
A h ! d iyecek ilerin d en b iri,
dostum uz h er eyini yitirdi de
ldrd k en d in i!
H epsi y arm gl m seyecek

sendeleyip decekler.
Ay orda olm ayacak artk:
fare alp gtrd on u deliine.
Trkesi: Ali Kktavanh
56
Jacques Rabemanatjara (d. 1913)

A N T SA
Ada!
A lev heceli ada,
Adn h ib ir zam an
bu nd an pahalya m al olm ad ruhum a!
Ada,
bu denli h ou n a gitm edi yreim in!
A lev heceli ada,
M adagaskar!
Ne yank!
Szc kler
eriyor azm da:
O rm a n la rn n gizem inde
aydnlk m evsim lerin gzellii,
M adagaskar!
B ak ir ve k rm z etin i diliyorum
sn m ek te olann k dili
d oym ak b ilm ez tutkusuyla,
M adagaskar!
B ir susuzluk dayana
alk iin d eki yreim de,
en atelisi klarn n ,
en sad k olann
cokusuyla uzanacam gsnde,
M adagaskar!
Ne n em i var gece ku larnn,
ve kun daklanm evin atsn d a
can sk c ve alak uan baykularn
ne n e m i var! ah, tilkiler,
civciv kan kokan,
telli tu rn alarn kanyla ereflen m i
d erilerin i yalasnlar!
B iz d ierleri, gk sanrllar,
bulut m avisinin sonsuzluuna taklm z lgn ca,
M adagaskar!
Trkesi: Ferda Keskin
57
Flavier Ranaivo (d. 1914)

SIR A D A N B R I IN T R K S
B e n i sevm e, tatlm ,
glgen gibi,
glgeler silin ir ak am lan,
gne doana kadar
uyank kalm asn isteyem em ,
karabiber gibi de sevm e;
b ib er m ideyi yakar,
ack n ca isteyem em ,
yastn gibi de sevm e;
gndz b ir araya gelem eyiz,
buluuruz ancak uyku saatlerinde
p irin gibi de sevm e',
b ir kere yendi m i
akla gelm ez b ir daha,
sessiz konu m alar gibi de sevm e;
tatld r bal am a
herkes b ilir tad n,
b en i gzel b ir d gibi sev;
sen gecede yaarsn,
b en im um udum gnde,
b en i sev,
birazck para gibi
yanm da bulundurduum ,
yolculuun b oyu n ca
yannda giden b ir yolda gibi
koca b ir su kaba gibi
iind e su b irik tirilen ,
aldm g itar gibi
m zik paras gibi
b en i sev.
Trkesi; Eray Canberk
58
MALAW
David Rubadiri (d. 1939)
B R A F R K A F IR T IN A S I
A celeci bulutlar belirdi
Batdan
apansz ve kararl
oraya buraya en ek irg eler gibi
dne dne
kuyruu b o y u n ca b ir eyler b rak arak
b ir h i peinde koan
deliler gibi
G ebe bulutlar
at srtn d a gibi
b irleerek tepelere konan
kt am al kara kanatlar gibi;
rzgr slk alyor
ve gesin diye o
aalar eiliyor.
Kylerde
coku dolu ocu k larn lk lar
uuuyor
ve attklar lklar
rzgra karyor
srtlarn d a b eb eleri k ad nlar
ieri dar
frlayp duruyor lg n lar gibi
rzgr slk alyor
ve gesin diye o
aalar eiliyor,
ipe dizili giysiler
59
p rtk b ayraklar gibi sallanyor

dalga dalga
uup gidiyor
sallanan m em eleri ortaya k ararak
kr ed ici y ld rm lar gibi hava
grlyor, titriy or ve patlyor
b u n ca ate-d um an tu fannd a
ve frtn an n cokusunda
rzgr slk alyor
ve gesin diye o
aalar eiliyor.
Trkesi-.Grhan Ukan
60
M A L
Gaoussou Diavara (d. 1939)

A M L K A R KA BRA LIN A N ISIN A
I
Yzn anm syorum sen in
A skerin yz
E m ek in in
Ve peygam berin.
G zlerin i anm syorum
B a k m tm onlara
kendi gzlerim e bakarcasna.
Sesin i anm syorum
K ararl n et tem iz
toprakasm a.
Seni anm syoru m
P ro jek t rlerin kesitii yerde
Flalar altnd a fo to ra f m ak in elerin in
M ik ro fo n larn iti arkasnda.
Seni
K m rlem i kylerin
dum an kokusuyla...
Srtn d ak i asker gm leinden
bir b aru t acl ykselirdi...
G l m seyiini anm syorum
R uha alevler saan.
E lle rin i
ki m avi y anklar gerirdi onlarda
dm an bazu k alarn n arm aan.
P arm ak larn anm syorum
ki je stleri
in celik, you nlu k ve iradeyi b irletirird i.
Sen i an m sy oru m ,
sylevini.
Sesini sevgili olun un
d in lerd i A frika
Ve Asya
d uru rd u yannd a onun
z b a cs gibi.
Sz ederdin
yurdu nd an
ki orada
ta m tr zgrlk n ehri
ve fkeyle p arlam aktad r
p artizan d alarnda ateler.
K onuurdun sen
Ve yanard y rekler
Savan m ziiyle m est.
Z rh l arabalarn uultusu
infilaklar
ve m akin elerin tak rts
ve kurunun sl
ve d ikenli tellerin atrts
ve zafer lyla...
A n m syoru m sen i
Am ilkar...
D erd in ki
zgrlk
dnyada son tu tsak
koparp att zam an zin cirlerin i
a n cak o zam an balayacak...
II
A m ilkar
U m ut yerletird in sen
acl, m ilyonlarca yree.
O nlar
yakan m u tluluun duyum uyla doldurdun.
K estin sonsuz geceyi
gerein m ealesiyle
Y nelttin h alkn
etin yollarna
yiitlik ve ak yrekliliin.
Ve ite, iki adm kala afaa
dtn
ve donup kaldn sonsuzca.
Ve kann
ykyor
gkte ykselen afa.
ld rd ler seni.
nk sen
G erek y aam n yolunu setin
yolunu b akald rn n
nk sen
eline silah alm adalettin
nk sen
acm zd n
her ey iin hesaplam aydn dm anla.
nk sen
m idiydin
em ei ve onu ru yam alananlarn.
G in e-B issau d a
ve Yeil B uru n ad alarnda
alyor rzgr
Palm iye k oru larn d a
krm z b ir toz kaldrarak.
D algalar vu ru yor kylara,
ve acyla grld yor anafor.
T itriy o r cengeller
inliyor d erin lik leri orm anlarn
A frika ana
sevgili olunun
cesed i stnde alyor...
B ir canavara dnd onlar.
Sen gz peke yaam aktaydn
G eberiyord u on lar korkudan
Sen cisim lem i akldn
A klszlkt onlara egem en olan.
ldrdler seni
Fakat al kann
atard am arlarm zd a
atele fkryor.
Ve yzn
tekrarland
m ilyonlarca yzde.
Ve vcudun
b ir paras oldu topram zn
onu n tasn sen, topra ve kum u.
Ve yrein senin
filizlenerek
yaam aac olacak
bizler ve o cu k larm z iin
III
E llerin canlanacak
Ve you racak
b al n gelecein.
Ve biz, yeni b ir yaam
yapacaz ondan.
Yrein can lan acak
ve balayacak savaarak geri alm aya
zgrlk
ak ve iyilik zam ann.
64
G zlerin canlanacak
Ve grecekler
afan douunu
altn b ir alev iind e ufuktan.
C esed in in stnde
y em in ederim
h er eyim i
vereceim e
en uzak kesinde
topram zn
son zin cir halkas
p aralanana kadar...
N erede gne
glm seyi ve t rkler varsa
ve u veren filiz;
orada sen
canlsn
A m ilkar...

Ouooguem Yambo (d. 1940)
B Y C N N SO LU U
G ece gelecek ve nem li h ib ir ey olm ayacak
U m ut sn ecek ve b elk i y rek susacak
G n geip gitti, btn g n ler gibi
in san lar alt, h ib ir ey dnm eden.
G ece ilerleyecek, herkes yalnz kalacak
Bizsiz b alanan dem etleri y acak dler.
Hayvan gibi uyunm uyor, insanz
T ad n karm al uykunun, gndz yorucu;
O lu m lu iki ey, grm eliyiz dlerde
hep byle yaam ak tat verm iy or artk...
65
MOZAMBK
Jose Craveirinha (d. 1922)
K A T R A N D A N B R T A N R I N
M ak in e alacak,
gne dem eden,
yam ur dem eden,
unla, fasulyeyle,
m akine topra aacak.
Ay yrei gizliyor,
altn geliyor
elm as yontulacak,
gem i geliyor,
am bar m akineyle dolu,
K m rden kukla geliyor,
E m m et T illin tarihi,
geliyor C ad illac patronun.
M akine alacak
havanda dvlen unla.
G eliyor m sr,
geliyor fasulye tarlas,
geliyor k oca m akin e
katrandan tanrya.
Havanda dvlen unla
alacak m akine!
Trkesi: A. Kadir-A. Timuin
66
Rui Nogar (d. 1932)

S T E M E D E N A S K E R E G D E N B R A S K E R E R
K orkm aktan
korkarak
gitti oraya.
(A m an T an rm , kym de
brak tm k ad nm ...)
U tanarak
gitti oraya.
(A m an T an rm , b elki de b ir o cu k ld receim ,
b e n im de iki yavrum var...)
O raya gitti
bakas istedi diye.
O raya gitti am a
ne cesareti onundu
ne de n e freti-h i
onu n o lm am t ya
B ak asn n fkesi
b u lan ca ona
o da ldrd, ldrd.
Ta ki b ir gn
b ir h akaret gibi gelen
tam gnei varken, um udu varken
kad n varken
oullar anas ve m ektu bu
her ey varken
tepesine dene dek
gagas sar
kuyruu krm z
korku n b ir kahkaha ile
el b om balar.
Trkesi: Grhan Ukan
(57
Marcelino Dos Santos (Kalungano)

ARM AAN
Y ollarn akllar stndeki
gne
G m yapraklar titreten
rzgr
ve dereler,
lk topran d am arlarnd an akan...
B t n b u n lar b ir arm aandr sana
olundan.
Uzak
ocu k lu k zam anlarnd an,
d erin dlerinden sana uzanan.
B ir yaam isteiyle
keskin ve buyurgan
durm adan canlanan
anlarnd an.
M sr iek lerin d en b ir ta tr bu,
olunun aln n a koyduu
senin bayram nd a
senin gnnde, ana!
H aylazlklarm baladn
gnlerdeki gibi
tpk o zam anlardaki gibi
ite geldim gene bugn
bam gsne koym aya.
U yum aya, salnarak
gzlerindeki dalgalarn
uzaklardan tad
n in n ilerle dalm aya
kollarndan doan dlere doru.
te,
ana,
Dnya iir Antolojosi (i. Ciit)
yorgun ayaklarnn
A alar
dallarnn iekleriy le donatyor k ollarn
ve glgesine saryor seni
um utsuz b ir d inleniin.
D oduun
top raklarn arm aan
d ereler
akyor gvdenin vadisinden
ykayarak ellerini.
te b en im gelen
ana!..
Trkesi: Onat Kutlar

Noemia Da Souza
ARI
K im bom u olaca k kz kard eim in
yorgun sesini cra yerlerde?..
G elm ez oldu artk h er sabah
uzun uzun yrm ekten yorgun,
k ilom etreler ve kilom etreler yutarak
sonsuz lyla: M akala!
Yok, gelm ez oldu artk, iseleyen yam urda slanm
elinde eteinde o cu k la r ve olacaa b oyu n em i...
Ve b ir yzle; dingin, duru bakyla k en d in i ele veren!
A h, b iliyoru m , b iliy o ru m ; son kez, b ir veda p rlts vard
m ahzu n gzlerinde,
ve sesi b o u k b ir m rltyd nerdeyse,
d oku nakl ve um utsuz...
Ey A frika, toprak anam b en im , syle bana:
N oldu b en im cra yerlerdeki kz kardeim ,
h i kente gelm em i olan kz kardeim
sonsuz ocuklaryla?
N JE R Y A
Gabriel Okura (d.

G LD N DE G LD N
S en in kulanda b en im arkm
m o to ru b ozu k otom obil
b o u k seslerle sarslan;
gldn de gldn.
S en in gznde b en im yrym
garip, yabans b ir yryt
sen in yce zekna sm ayan,
gldn de gldn.
arkm a da gldn,
yrym e de
By d ansm yaptm sana
sim gesel b ir kon u m an n ritm iyle
yalvaryordu tam tam larm , am a kapadn,
g zlerini, gldn de gldn.
I dnyam atm , m istik dnyam
sonuna dek, gkler gibi
gelgelelim sen girdin arabana
G ldn de gldn.
D ansm a da gldn,
i dnyam a da.
G ldn de gldn.
K ahkahalarn b u z gibiydi am a
iini d ond urm utu gln,
sesin ku lak larn dondurm utu,
kulaklarn gzlerini, dilini.
G lm e sras b en d e artk;
70
glm buzdan deil am a;

sou k deil. nk kulunuz
ne otom ob il bilir, ne de buz.
G lm ateidir
gn, topran,
havann ateidir
den izlerin, rm ak larn , b alk larn ,
ateid ir hayvanlarn, aalarn,
iin i stan b ir atetir glm
e ritir b u zlarn sesinin ,
k u lak larnn, gzlerinin,
d ilin in.
B ird en b ir m u cize olur
utanga utanga fsldarsn:
N asl olu r b u ?
Y antlarm hem en:
A talarm da, b en i de yaatan
yce scak l d r top ran, cokun,
p lak tab an larm la dokunduum .
Trkesi: Giirkal Aylan

B R Z A M A N L A R
B ir zam anlar, olum ,
iten yrekten gelirdi glm eler
gzlerin in ii glerdi insanlarn;
gel gr ki herkes srty or im di.
bu z kesilm i gzleri
gzleri b ir kukular denizi.
Bakayd o zam anlar, baka
el skm ad a bile iten lik vard;
am a hepsi tarihe kart, olum .
im d i sou k souk yapyorlar b u ii
o yetm ezm i gibi
sol elleriyle b o cepleri yokluyorlar.
71
B u ras sizin eviniz, G ene buyrun

nd en b ol keseden atyorlar am a,
sonrad an i deiiyor,
b ir kez, iki kez gleryz gsterip
nc d e kapyorlar kapy suratm a.
N eler rend im neler.
Yz deitirm eyi rend im szgelim i
giysi d eitirir gibi
evyz, iyz, sokakyz, konukyz,
kokteylyz h er b irin d e ayr b ir anlatm
b ir fo to raf gl.
b en de rend im olum
d ilerim i gsterip srtm ay,
sou k sou k el skm ay,
iten defol dem eyi
H i sevm ediim halde
G rdm e sevindim
kafam kazan olduu halde
Ne gzel konuuyorsunuz dem eyi
b en de rend im .
A m a in an bana, olum ,
sen yatayken naslsam
yine yle olm ak istiyorum . A rm a
gidiyor nu m aralar renm ek.
zellikle nasl gl necein i
yeniden ren m em gerek,
bir glyorum aynada, dilerim
zehirli dileri oluyor b ir ylann.
ret b an a olum ,
nasl gl necein i; gster
nasl glerdim b ir zam anlar
sen yatayken
Trkesi: Grkal Aylan
72
ChinuaAchebe (d. 1930)

M A N G O F D E S
(C h risto p h er O kigbon u n an sn a)
M o d ern b ir i h an n n
Yksek penceresind en b akarken
Yeni k m m ango fidesi grdm
G en i b eto n k n tn n zerinde
k i kat aadaki,
M or, iki yaprakl, duruyordu ikiye yarlm
K ara y u m u rtasnn zerinde. El ediyordu nee iinde
rzgra ve gnee
ki saanak arasnd a-ziyafet ekiyordu her gn kendine
B o l b o l tohum undaki niastasyla
Ne kadar srer?
Ne kadar, yam urlarn ykad bu ta gm t
uu ru m u n d an bu m u tlu el sallay?
N e kad ar srer to p rak ten ceren in
d ibinde kalm unla doyunm ak?
B elk i de in an c h i lm eyen
B ir pencere gibi durm u bekliyordu
O rm an d an gelecek, o p steki sal
G cyle to h u m u sonsuza dek dondurabilen kutsal adam .
Ya da b elki kocam an b ir eyin sebze ksesine yerletirilm i
H ind istancevizi yum rusu nun durm adan yenilenen lekesi zerinde
Yal kaplum baann tansk t sofrasn um uyordu
B u m asaldan uzak, in an tan uzak gnlerde?
D aha sonra grdm onu
Yrekli b ir yalnzlkla d ururken
Yerle gk arasnd a kan ilk az dalanda
K ah ram an ca kk salm aya alrken
nesnellie, havann ortasn d ak i taa
B u kavgay ilk balatan yam urun
73
B ir gn iyice glenip lg n ca b ir alayanla

K oruyu cusu olduu fidan in d irecein i dndm
Aadaki topraa. A m a yam ur yad her gn
B eto n d ilin in zerinde k k seller oynatlar
D ans ettiler onu n ayak ucunda ikiye ayrldlar,
Son ra yenid en birleip devam ettiler yollarna.
H astalkl yeile dnt m o r rengi
lm ed en nce.
Bug n hl gryorum onu
K urak aylarn tozu gnei iind e kupkuru tel gibi in ce
Tutkulu cesaretin k k m olozlar arasnda b ir m ezar ta.
Trkesi: Kevser Kavala

Fratceso Yetunde Pereira (d. 1933)
YK
B ana giz m iz verm e dostum ,
Y reim ykn
ekem ez onun, kafam ezilir
A rl altnda.
B en i b ir kalem geiver, no lur,
D ilsiz olm ak istem iyorum
Susuk, b ir labiren t gibi
K albim d en gelen yol
N asl olsa kvrla kvrla
B ir sokaa alacak sonu nd a
K onum alar sokana.
B ana giz m iz verm e dostum
ayann altn peyim ,
baka ne istersen yaparm
A m a ne istersen
D ilsiz o lm am istem e de.
Trkesi: Grkal Aylan
74
Wole Soyinka (d. 1934)

M E V SM
Pas olgunluktur, pas
Ve b en zi sar m sr tyleri;
iek tozlar iftlem ek zeredir
K rlanglar dansa durduu zam an
O kun ucund aki ty gibi
U u m ak ta m sr saplarnn iplikikleri
In hizasnda. Ve biz iitm ek ten sevinli
R zgrn toplu yryn, iitm ek
O vad aki b k sesini, m srla rn brakld yerde
B am b u k y m klar gibi iine ilediini,
biz toplayclar, im di
P skllerin stndeki pas b ek lerk en , ek ilir
A lacakaranlktan uzun glgeler, kaplanr elen k gibi
Sazdan sam andan arabalar t tsler iind e. Su ykl saplar
T ohum u n r ne y r rler-b iz b ek leriz
Pasn sz verdiini.
Trkesi: Haydar Ergiden

Y A D I IN I D N Y O R U M
Yadm dnyorum onun
K u raklktan salverilm i diliyle
A znn alm am tep elerin d en , d olarak
Ykl m jdeyle,
O nu n ykseldiini grdm
O apansz bulutu, kller iind en. Yerleerek
B ulutu lar kl rengi b ir em berd e, iind e
D urm ad an dnen b ir ruh.
A h, o yam al elbette
A kld aki bu kuatm a tu tm al bizi
T u h a f kederler iind e, reterek
K ed erin sessizliini.
75
Ve onu n nasl rp nd n
rktp saydam eyleri kan atlar stnde
B izim isteklerim izin, koyu zlem leri yakp
K an lm az vaftiz trenlerinde.
Yam ur d d klerid ir alm an
B oyu n em e inceliind e, buralard an uzakta.
H l boyun em eyen, bu, b en im
p lak kayalar ken dnyam n
B u lu m asd r seninle.
Trkesi: Haydar Erglen
76
RODEZYA
Dennis Brutus (d. 1924)
M A R TH A YA M E K T U P L A R
17.
Hapiste
bulutlar n em kazanyor
ve kular
D m an ln duvarlar ile
kesilm i gkyz
b ir yanda ezenler varken
yukar dnyor akl
-d n e b ild i i zam anY ldzlar grm e um udu yok:
arada
E lektrik li teller ve lam balar var,
siliniyor on lar
Kularn
b ece ri dolu hava bilgileri
ve en gsterileri
ilgisini ekiyor insann
kularn zgllne ilikin
b ilin en szler
ve bakm sz serbestlikleri
anlam kazanyor
Ve bu lu tlarn ince zgn hareketleri
-b ir eit m zik, iir, dansinsana etkileyici ritim ler gnderiyor
im gelere brakp gidiyor:
N ereye gidiyorlar nerede z lecek ler
Evd ekiler grecek m i onlar
K im leri sevindirecekler?
Trkesi: Grkan Ukan
77
SE SL E R B A L IY O R Y N E
Sesler balyor yine:
G ecen in ortasn d a siren
kapda frtn a
ac eken sin irlerin l
Yarm ay gibi keskin
ac eken yzler
salt sonsuz haykr
zgr olm ayanlarn tand
Saanak gibi iniveren
gr nt ler ac sayor havaya
siren lerin hem en ardndan
izm elerin tk rtla r ve
balyor b en im seslerim yine.
Trkesi: Grkar Ukun
78
SEN EG A L
BiragoDiop (d. 1906-1970)

D Y P T IQ U E S
ividi asm akaban n u cund a
ipe asl gne
gn doyururken,
k kzlarn n yaklam asndan rken
karanlk
d alarn etek lerin e sokulur.
Savana aydnlk ve ham dr.
H er ey gzler nndedir, b iim ler ve renkler.
B u n altan sessizlikteki uuldam ada
ne b o u k ne keskin ufack grltler;
bizi saran ve rkten
duyarsz ve yrek ezen gizlerdir
D uyarsz usuz gizler.
Topraa serilm i
k dokulu, koyu renkli petam al
g ecen in yatan aarken,
karan lk kzlarnn yaklam asnd an rken
k p ek uluyor, at kiniyor
ve insan kul besinin kuytusuna saklanyor
G zlerd en saklanr, b iim le r ve renkler,
n y itirm i savanada
B u n altan sessizlikteki uuldam ada
kim i b ou k kim i keskin,
bitip tkenm eyen grltc kler;
gizin d olam bal yollar
ekip gid enler ve geri d n en ler iin
usu lca aydnlanrlar.
Trkesi: Necmiye gren

8
ki katl kanattan oluan, sk sk bir altarda yer alan resim.
Ataol Behrami>9lu ' zdemir ince
79
Leopold SedarSenghor (d. 1906-2001)

SN E G E C E S
Koy alnm a pelesengi andran ellerini, kadrn, koy,
krkten de yum uak ellerini.
Yukarda, akam n esintisind e hrdayan hu rm alar salnyor
D aha im di. S tan n en in trks balam am bile.
Bizi sallayan, ahenkli sessizlik.
D inleyelim trksn, d inleyelim koyu Rann dam arlarm zda
arptn , d inleyelim .
Yitip gitm i kylerin sisi iin d e Afrika'm )1 nab zn n attn
te yorgun ay durgun d enizden yatana d o ru eiyor ban
te k ahkahalar azalp seyreliyor, dyor balar anlatclarn
an nesinin srtn d a uyuklayan ocuun ba gibi
te arlayor raks ed enlerin ayaklar; art arda t rk syleyip
ran larn arlayor dili
Yldzlarn ve d nceye dalm G ecen i)1 saatidir im di
D ayam d irseini bu bulut tepesine, st beyaz petam alyla
rt nm tepeye
Ildyor hafiften kul belerin dam lar. de diyorlar acaba byle
gizliden yldzlara.
Snyor ierdeki ocak, yakc ve yum uak kokularyla m ahrem iyetin
Yak ya lm basn, kadn, yak da evresinde yarenlik etsin bykler
atalarn yapt gibi, d inlesin o cu k la r yatakta
Elissann E sk ile rin in dinleyelim seslerini- Biz srgnler gibi
lm ek istem em iti onlar, yitip gitse de k u m larn arasnda toh u m
selleri.
D inleyeyim , tan d k ru h larn konu k gelen yanssn tts kokan
kulbede
B am , ocaktan k an b ir dang kadar s c a k gsnn zerinde
D uyaym koku sunu llerim izin, d e rliy im ve syleyim yeniden
on larn yaayan seslerini, reneyim
Uykunun o d erin boluuna inm ed en n ce yaamay.
80
S E N N A D IN I S Y L E Y E C E M
(Tama iin)
Sen in ad n syleyeceim , N aett, sen in adn
haykracam , N aett,
A dn tarn kadar u ucu N aett, kokusu b ir lim o n
bahesi gibi.
N aett, iek aarken naslsa kahve aalar yle
saydam , adm ,
le gneinin ve tu tkunu n yaratt koyu n em li
b ir glgelik, iek ler aan,
ie b en zer adm , daha taze d em irh ind i aacnn
glgesinden,
G nn sca azalp akam olunca naslsa yle,
ksa akam saatlerind en daha taze,
N aett, sen fkeli kasrga, im ein grlts,
gecem , gneim ,
im d i de byc n old um sen in adn
syleyebilm ek iin her eyi gze aldm ,
O uursuz gnde Futad an srlen Elissa
prensesi.

K A R A K A D IN
p lak kad n, kara kadn!
G iyinm isin yaam n kendi olan renginle, gzellik olan b iim in le!
G lgend e bym tm , ellerinin yum uakl rtm t gzlerim i.
Son ra, yazn ve lenin scanda, bird en buldum seni adanm
toprak, kavrulan
yksek b ir tepen in stnde
V e gzelliin uan b ir kartaln ak gibi arpyor yreim e.
p lak kadn, kara kadn!
O lgun yem iin sk eti, k ararm arabn acdan koyulaan
renginde, azm iirlere
iten az
Ataol Behramolu /zdem ir ince
81
A r evrenli ayrlk rperiyor D o u yelinin tutkusu okayyla

Tam tam oym al evrenin zerine gerili gergin deri, inild iyor
Fatihin parm ak lar altnda
S en in d erin iten sesin kutsal ezgisidir en Yce olann.
E n ufak b ir solukta dinginleiyor ya, y arn n b r stndeki
ya, M ali
P re n sin in b r stnde
G k tutulu ceylan, i d am lalar d erinin gece gnde yldz
0 balam az usun tatlar, illi d erinde al altn yansm alardr,
san n kara glgesinde kara sevdam aydnlanr doan gneiyle
gzlerinin,
Yiten gzelliini trklyorum, lmsz bir kalba sokuyorum onu
K skan b ir kad er seni yaam n k k lerin i b eslem ek iin
d nd rm eden kle.
Trkesi: Gven Turan

AN I
Bugn Pazar,
K ard elerim in ta yzl kalabalndan korkuyorum .
Acyla doldurulm u cam kulem d en, hep kusur bulan A talar
D am lara, tepelere b aky o ru m siste
Sessizlikte b acalar arbal ve plak.
Eteklerinde uyuyor llerim , btn dlerim toprak
Btn d lerim , cad deler b o y u n ca dklyor c m ert kan,
m ezbah alarn kanlarna karlk
Ve im di, bu gzlem kulesinden eh rin varolarndan gibi
D lerim in b elli b elirsiz akp gittiini gryorum caddelerden,
tep elerin eteklerine yayldn,
1rkm m yol gstericileri gibi G am b ia k y larnd a ya da Saloum ,
im di Seined e, bu tep elerin eteklerinde.
llerim i dneyim !
82
Dnya iir Antolojosi (1. Cilt)
D n Toussaint idi, koca yld nm gnein

H ib ir m ezarlkta anlm ad.
Ah, lmeyi hi kabul etmeyen ller, lmle nasl savaldm bilen
Seined e ya da Sined e, b en im gsz d am arlarm a yenilm ez kan
dolduran,
K oruyun dlerim i ou llarnz k oru r gibi sezgili ayaklarla
dolaanlar.
A h ller, koruyun P aris d am larm Pazar sisinde
B en im l lerim i koruyan d am lar
Ki korkulu tehlikesizliind en k u lem in inebileyim caddelere
K atlm ak iin aralarna m avi gzl kard elerim in
K aba elli.
Trkesi: Ali Kktavanlt

A F R K A
A frika A frikam b en im .
B a em ez savalarn A frikas
H ani o ata yadigr ovalara ad n yazm
H ani o b y k an n em in arklarnd aki
K ar rm ak boylarnd ak i
Savalarn A frikas
B en sen i h i g rm ed im
K ann d am arlarm d a oysa
O gzelim kara kann
K rlar bayrlar sulayan
O gzelim kara kann
B u lar terlerine
K lelikten can kan o cu k la rn n
A frika syle b an a A frika
Sen in srtn m d r bu
ki bklm ezilgin olan
K k grm elerin arl altnda
K zl yaralar aan srtn d a iek iek
K rb a k rb a inleyen sen m isin yaz scand a
83
E rk ek b ir ses yantlyor
M ert olum byyor ite yiit ve gl
B u rad a b u n ca viranln ortasn d a
Beyaz soluk ieklerd en b ir aa
A frika bu sen in A frikan
Yeniden dallanp yeeriyor b a k sabrla inatla
Sunarak r n lerin e yava yava
A c tad n zgrln.
Trkesi: Grkal Aylan

A K BA BA LA R
O gnlerde
U ygarln yzlerim izi tekm eledii
K utsal suyun uysal aln larm za arpld o gnlerde
A kbabalar p en elerin in glgesine diktiler
K anl vesayet antn
O gnlerde
Ac kahkahalar vard yollarn m adensel ceh en n em in d e
Bouyordu tek dze ritm i dualarn
Sm rged eki ulu m alar o gnlerde
E y zorla alm an p c klerin ac anlar
B ir savut nam lusunda b ozu lan vaatlerin
Y nlarla kitap oku d uklar halde yine de
Y abancs olan insan lklarn sevgilerin
A m a biz bu eller b u d lled iim iz topraklar
Sizin gurur dolu arklarn za
Y kk kylerine karn A frikann
Tayoruz b ir kale gibi u m u tlarm z iim izd e
Swazilandn m ad en lerin d en Avrupan n fa b rik alarn a dek
Yeniden ieklenecek bahar aydnlk adm larm z bastmz her yerde.
Trkesi: Grkal Aylan
84
D E R D N E YAN ZAVALLI Z E N C
D erd in e yan k k Z en ci
K rb a slk alyor bak
Srtn d a okadka
K anl kanl terli terli
D erd in e yan k k Z enci
G n uzun yollar uzun
Ta durm adan iin ne
Beyaz fildii beyaz E fen d in e
D erd in e yan k k Z en ci
A lsn ocu k larn ala
B o m b o kald kulben
Sevgili karn uyuyor
E fen d in in yatanda
D erd in e yan zavall Z en c i d erdine
B ir kez vu rm u b ah tn d am gasn rengine
Trkesi: Grkal Aylan

SE N N Y A N IN D A
Sen in yannd a yeniden buluyorum adm
U zaklklarn tuzu altnda gizlenm i adm
Y eniden buluyorum fk en in ateini saklam ayan
g zlerini
B ir de karanl b ir alev gibi delen gln
B an a A frikay yenid en kazand ran karl
g em ilerin tesind en
O n yl bu sevgilim on yl
K u runtularla dolu sabahlar ve dnce k rn tla r
kiyle szlm uykular
O n yl bu ve dnyann soluu b ir ac gibi iledi
iim e
85
G elecek g n lerin tad n im did en ta y o r b u ac

B itim siz b ir rm ak yaratyor aktan
K a n m n g em iini yeniden b u lu y o ru m sen in
yann d a
Ve g n leri evreleyen gllerden o lu an
gerd an lklar
Y en ilen m en in sevinciyle k v lcm la n a n g n lerin
86
TA N Z A N Y A
aban Refik (d. 1909-1962)

A M N A
A m ina, sana geldi gitm e sras, sen i seti lm
B ir go n ca gln soluu gibi, henz baharn d ayken
Sen in iin C en n ete gtren k olsun d ualarm
B alyor ikim izi h ib ir eyin zem eyecei akm z
Ne o k diledim kavum an salna, ne ok dualar ettim
H astala yen ilm em en i, kaybed en in sen olm am am ne o k istedim
Tanr buyruu bu; sana geldi gitm e sras, seni seti lm
Balyor ikim izi h ib ir eyin zem eyecei akm z
Sen i dnyorum dayanlm az b ir kedere bouluyorum
A n larn la evriliyim , b ir dteyim gem ii yayorum bugnde
B u lm yaam n sonu deil, buna inanyoru m
n an yoru m lm szdr ruh, yaar sonsuzca
l m b ir kurtulutur, b ek ler vaktini gelm eye
C an m b en im , sen C en n ettesin , yaam aktasn orda
Bild iim ve un utm adm b ir ey var ki im di sen
A cn n artk sana ulaam ayaca b ir yerdesin
te aclarm unutturan im di b an a kalan dl bu
Balyor ikim izi h ibir eyin zem eyecei akm z
B itiyor iirim sen in iin yaptm b ir duayla
Topraa dalan beden yenid en olutuunda, geri dndnde ruh
Ve a rtk y o k olduunda lm ak dosun yeniden
Balyor ikim izi h ibir eyin zem eyecei akm z
Trkesi: aban zdemir
87
R E N K L E R M Z
Tanr bad r rengim iz cezalan d rm as deil
Buday ekm ei yiyen de dar ekm ei yiyen de birdir
Yayor ve lyor buday yiyen de m ercim ek yiyen de
T anr badr rengim iz cezaland rm as deil
O sslyor glleri y asem inleri d onatyor yldzlar C en n etleri
Tanrnn kudretini gsterir rengimiz ancak ve deildir bedenimizin kiri
Ne b ir irk in lik tir o ne b ir gazap im id ir ve ne de gnahtr
R engim iz K d ir-i M u tlak Yce T a n rn n snrsz gzelliidir
K antlanm as iin b ir T an r ba olduunun
G zelliin sahibi olan ve ham d edilen Yce T anr
Ayplayanlar m askara eder dnyada rengim izi
Tanr badr rengim iz cezalan d rm as deil
Tanyoruz K d ir-i M u tlak Yce T a n ry p ek o k iaretlerle
E n gzel belgelerd ir byk sanatlar
Ve gerein kan tlard r yeryzn stan Ayetler
R engim iz K d ir-i M u tlak Y ce T a n rn n snrsz gzelliidir
Z o r deildir O n a d on atm ak C en n eti, can llar ve uluslar
B ilgelikler d oludur h e r buyruunda Yce T an rn n
l m le ve d oum la d eitirend ir can llar dnyada
T anr badr rengim iz, cezalan d rm as deil
Trkesi: aban zdemir

SA V A H LC E
A n a yreindedir en sca k sevgiler, baka yerde bulunm ayan
Ve sen Savahilice anad ilim sin b en im , en d eerli varlm sn
Tutuan b ir kalpten ykseliyor iirim , bun u sunuyorum sana
Ki seni b ilm eyen ler sana k osun lar bun u nla
A n n e yreind ed ir en scak sevgiler, b ak a yerde bulunm ayan
ocukluu m u n d ili, b e n i getiren bugne; olgun latrarak iinde
Algladm gzelliini ve b e n im oldun h er eyinle
G l kokusu gibisin rzgrla gelen, en tem iz havasn bana
S en in vgn yayacam okyanus telerin e ve sahraya b atanbaa
A nne yreind ed ir en sca k sevgiler, baka yerde bulunm ayan
Trkesi: aban zdemir
88
Dnya iir Antolojosi (i. Cilt)
A L M A N Y A -A V U ST U R Y A
A LM A N Y A -A V U STU R Y A
bal
altnda,
A lm anya,
Federal
A lm anya, E ski D em o k ratik A lm anya ve Avusturya iirleri yer alm akta

dr. nk 1945 ncesi iirin i gnm zn iki A lm anyasnn iirinden
ayrm ak ne kadar gse -1 9 0 0 lerde doan ozan lar hayatlarnn o ta
rihten sonrak i b l m n iki A lm anyad a srdrm lerdir- Avusturya
iirin i Prusya (A lm anya ve iki A lm anya) iirin d en ayrm ak o lde
gtr.
M o d ern A lm an iirin in tem eli F ried rich K lop sto ck a (1 7 2 4 -1 8 0 3 )
dayanr. B u ozan, o gne kad ar gittike katlaarak sren iirsel k alp
lar ykarak A lm an iirind e biim sel ve ieriksel bak m d an byk b ir
ferah lk yaratm tr. A lm an iirin in gnm ze d oru gelim esinde b a
ka b ir d uran Stefan G eorge (1 8 6 8 -1 9 3 3 ), Hugo von H offm ann sthal
(1 8 7 4 -1 9 2 9 ) gibi F ransz sim geciliinden etk ilen en ve gzeli g elen ek
sel b ir anlayla im gesel ve sessel uyum da arayan airler olu tu rm ak
tadrlar. T artm al b ir d uru m olm asna karn, AvusturyalI Hugo von
H offm an n sth al ve arkadalar, A lm an iirinin X IX . yzyln kapatan ve
ada iiri aan airler olarak saylm aktadr.
Y zylm zn ilk yarsnd a A lm an iirine d am galarn vuran oz a n
dan ilki R ain er M aria R ilk ed ir. D avurum cu ak m n egem en liinin d
nda yeni b ir iire ynelen R ilke, m istik ierikli yaln ve duygusal b ir
iir yazm tr. tek i iki ozan, 1 9 4 5 ten son ra Federal Alm anyay seen,
Tanr d m anlnd an yaam n sam alna uzanan b ir nihilist tavr
iinde, yzyln elikilerini, g erilim lerin i iinde yaayan aydn kiin in
ruhsal karm aa ve tu tarszln yanstan G ottfried B en n (1 8 8 6 -1 9 5 6 ) ile
D em o k ratik A lm an C u m h u riy etin d e yaam ay seen toplu m cu g erek
i iirin en n em li tem silcilerin d en b iri olan B erth o lt B rech ttir.
k in ci D nya Savan d an sonra aralarnd a b iro k ortak kaynaklar
b u lu n m asn a karn, iki A lm anyad a iki felsef ve p o litik dnya grne
dayal bam sz iirlerin olutuu saptanm aktadr. Federal Alm anyad a
H ld erline kad ar geriye d oru uzanan iir geleneini srdren ozan la
rn yan sra top lu m cu iiri srdren airler de gze arpm aktadr.
89
W. V. Goethe (1749-1832)
S E V G L Y A K IN L I I
Sen i hatrlarm sulara gnn
avk vurunca;
Sen i h atrlarm , dalara ay
R en k ler verince.
Sen i g r r gzm uzak yollarda
Tozlar kalkarken;
D erin gecelerde, da yollarnda
Y olcu titrerken.
S en i iitirim , b o u k seslerle
Su ykselince;
K rlarda skutu d in lerim gece
H er ey susunca;
U zakta da olsan, b en yannd aym ,
Sen yanm d asn.
G n sker, yldzlar k gkte, ah.
B u rad a olsaydn.
Trkesi: Selahattirt Bata
90
Friedrich ekiller (1759-1805)

A L M A N SA N A TI
R om adaki Augustus d ev rin in debdebesi,
Floran sak c m ert b ir M ed ici prensi,
A lm an sanatsna gler yz gsterm edi;
O ken d in i koruyan h retlerin peinde,
K ral ve prenslerin ltufkr gneinde,
R ahat rahat byyp m eyvesini verm edi.
M illetin en nl, yce evlad iken
B y k F red erik de onu taht n nd en,
B o y n u bkk, kim sesiz b ir kenarca att.
A lm an im di derin b ir m u tlu luk duyabilir,
K albi byk b ir g u ru r ile arp sa yeridir,
Z ira d eerlerini o kendisi yaratt.
B u n u n iin dalardan coan sel gibi gelir,
B u n u n iin kzl b ir alev gibi ykselir,
A lm an ozan larn n t rks ge kadar;
K end i i zenginlii, bolluuyla taarak,
K albin d erinliind en kaynayarak, coarak,
K u rallarn sk c balarn paralar!
Trkesi:Burhanettin Batuman
P A R ST E K A N T K E S E R L E R
Yunan san atkrlarnn y arattklarn bir
Fransz elde silah alp gtrebilir.
Parisin gbeine, Seine n e h rin in yanna;
E lin e geirdii b u antlar parlak,
Saray gibi m u hteem m zelere koyarak,
G sterebilir akn bakan vatandalarna!
Fakat bu eyler on a su sacak tr her zam an,
Z ira b u talar asla y k sek sehpalarndan
in erek can l hayat iin e katlm azlar.
Sanat p erilerin e, onlar scak scak
B a rn d a tayanlar sahip olacak ancak.
V andallar iin on lar sadece b ir tatrlar.
Trkesi: Burhanettin Batuman
91
G E N K IZ IN Y A K IN II
A alar hldyor, bulutlar uuuyor,
B ir kz oturm u yeilliklerind e k y n n ,
D algalar arpyor devler gibi,
O ysa iin i ekiyor kapkaranlk geced e,
A lam aktan buulanm gzleri.
K albim ld, b om b o bu dnya.
H ibir ey verm iyor a rtk arzulara.
Yanna al ocu u n u ne olur kutsal varlk,
T attm y eterince yeryz m utluluunu b en ,
Yaadm , sev d im !
B o yere akp gidiyor gzyalar,
D iriltm ez len leri bu ac yakm lar;
A m a syle, ne teselli eder, ne iyiletirir gnl
Tatl b ir sevginin kaybolm u sevin ci ard nd an.
B en , gksel varlk, yoksun k om ayacam seni ondan.
B ra k b o yere aksn b u gzyalar;
D iriltm esin lenleri bu ac yaknlar!
En tatl m u tlu luk yas eken gnl iin ,
Sevginin acsyla yakm tr,
Tatl b ir sevginin kaybolm u sevinci ardndan.
Trkesi: Vural lk
B L N D N Y A Y I
A ln bu dnyay! diye seslendi b ir gn Z eus gklerinden
nsanlara; aln, sizin olsun artk.
A rm aanm olsun sizlere bu m lk, bu toprak;
A m a kardee b l n aranzda.
K otu eli aya tutan, kendine b ir pay iin ,
e sarld herkes, genciyle yalsyla.
ifti r n lerin i kapt tarlalarn,
Ava koyuldu asilzade orm anlarn iind e.
92
A m b arlarn n ald kadar ald tccar,

E n iyi yllanm arab seti rahip kendisine.
K ralsa, tuttu kpr b alarn , yol kavaklarn,
B en im d ir, dedi, her eyin onda biri.
B u b l m e oktan b itm i, gem iti ki n ice zam an,
air kageldi, o k o k uzaklardan;
A m a hibir ey kalm am t h ib ir tarafta,
Ve b ir sahibi vard h er eyin de.
Eyvah! U n u tacak m iydin b en i byle hepsi iinde?
B en i, en sad k olunu senin?
D iye dvnd, yaknd, haykrd uzun uzun,
A tt sonra k end ini tah tn nne.
G ezip durursan byle hayaller lkesinde,
D ed i T anr, sz sylem e artk sonra bana.
N eredeydin peki dnya paylalrken?
Yanndaydm oldu cevab airin.
G z m yzndeydi,
K ulam gklerin in ahenginde;
Sarh o tu ru hum ndan , affet!
U nuttu her eyini yeryznn.
N e yapm al im di? dedi Z eus, dnyam z gitti elden,
Ne tarlalar, ne orm an lar, ne de k rla r b en im artk.
A m a yaam ak istersen gkte ben im le,
A k olacak o sana h e r geliinde.
Trkesi: Vural lk
93
Friedrich Hlderlir (1770-1843)

YURT
en d ir dn gem icinin yuvaya sakin akntnn stnde,
U zak adalardan, b erek etli olm usa hasad;
yle d nerd im b en de yurda, toplayabilseydim
yilikleri aclar kadar.
Siz sevgi kylar, b en i yetitiren b ir zam anlar,
D in d irir m isiniz aclarn sevginin, vaat eder m isin iz
Siz genliim in o rm an lar, geldiim de
H uzuru yeniden bana?
Serin dere kysna, dalgalarn oyunlarn,
A k n tn n yanm a, kayan gem ileri grdm ,
V arrm hem en im di ve sararsnz beni,
K i sarm alanm gibi saala yreim ,
Siz sadklar! A m a b ilirim , bilirim ,
ab u k saalm az bu sevgi acm b en im ,
Sylem ez h ib ir um ut arks bu, avunan
l m l lerin syledii gibi gnlden bana.
nk onlar, bize gksel atei d n verenler,
Tanrlar, kutsal topra da balar bize.
K alsn bu yleyse. B ir olu gibiyim ben
Y eryznn: Sevm ek iin yaratlm , ac ek m ek iin.
Trkesi: Oru Aruoba
94
Y A A M A K II
Sen de isterd in daha byn am a sevgi zorlar,
Se rer hepim izi yere, ac zorlu bker
A m a b ou n a deil geri gelm esi
Yaym zn, neredeyse gelii!
Y ukar ya da aa! H km srer kutsal gecede
D ilsiz d oann oluan gn sezinledii yerde,
H km srer en aykr O rkusta
B ir derece deil, b ir h ak daha!
Yaadm bunu. nk, siz lm l ustalar gibi,
Siz gkseller, siz her eyi ayakta tutanlar,
B ild iim kad ar, zen erek h i
Y neltm ed iniz b en i dz yola.
D en esin her eyi insan, der gkseller,
Ki, gl beslenip, kran rene her ey iin .
Ve renebile zgrl
K rp am ay, istedii yne.
Trkesi: Oru Aruoba

EM PED O KLES
A rarsn yaam , ararsn da fkrp bakar
T anrsal b ir ate yerin d erin lik lerin d en sana
Ve sen rp erten arzunla atarsn
K end ini Etnan n yalm larn a,
in cilerin byle eritird i arapta ecenin
Taknl; eritir ya! A m a sen
Sunm asaydm zenginliini, ey ozan,
O kaynayan kadehe!
Y ine de seni alan yerin gc gibi
K utsalsn b en ce sen, ey korkusuz kurban!
Ve sevgi tutm asayd, b en de izlerdim
D erin lik lere dek, kahram an.
Trkesi: Turan Oflazolu
95
Heinrich Heine (1797-1856)

LO RELEI
B ilm em ki ne m an a verm eli?
B en i b yle m ahzu n eden
Eski efsanelerd en biri,
km az oldu dncem den.
Hava serin, kararm ak zeredir;
R en n eh ri akm akta sakin sakin;
Parldayan dan zirvesidir
Ind a akam gneinin.
D ilb e r peri kz k m oturm u
Tepeye, stnde btn ziyneti, gzellii;
A ltn b an a klar dm ;
Taryor altn rglerini.
B ir yandan altn tarakla taranrken
B ir yandan da ark sylyor
arkn n cana can katan, alp gtren
B ir ahengi var ki dayanlm yor.
K ayk, iin d e k k b ir kayn;
A m ansz b ir ac sarm iin i;
Farknd a deil yaklaan kayalklarn
Tepeden ayram yor gzlerini.
D erler ki gm lr dalgalara
Sonu nd a kayk da tek n e de
V e bunu arklaryla
Lorelei yapt gene.
Trkesi: D ora Gney-Necati Cumal
SL E Z Y A L I D O K U M A C IL A R
G zler kupkuru, ya yok gzlerde b ir dam la.
O tu rm u lar tezg h lan bana, di bilerler.
D ok u ru z kefenini sen in , hey A lm anya, A lm anya,
dokuruz sana b ir yuf, b ir y u f daha, b ir y u f daha,
dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha!
Y u f o tanrya, tapnd m z tanrya,
sou k k gecelerind e biz, a plak
yalvardk yakardk, um utland k, b ek led ik bouna,
kom ad bizi insan yerine, aldatt bizi, alay etti acm zla.
D ok u ru z ha dokuruz, dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha!
Y u f o krala, zenginlerin adam na,
h alkn yoksulluuna h i aldrm ayan o krala,
b ir de soyar bizi varana dek son kuruum uza,
k u ru n latr kp ekler gibi sokak ortasn da bizi.
D oku ru z ha dokuruz, dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha!
Y u f o anayurda, b a rm za b ast m z anayurda,
yalnz alakln, u tan c ie i yetiir zerinde,
ve iek ler soluverir, iek ler aar am az, anide,
solu canlar byr ve kurtlar, kokum uluun kucanda.
D ok u ru z ha dokuruz, dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha!
D ok u ru z ha dokuruz, sen in sonunu dokuruz, gece gndz,
inleyen tezghlarda m ek ik lerim iz savrula savrula,
sana kefen dokuruz, ey k oca A lm anya, sana kefen dokuruz,
dokuruz sana b ir yuf, b ir y u f daha, b ir y u f daha,
dokuruz ha dokuruz, d okuruz ha dokuruz, d okuruz ha!
Trkesi: A. Kadir Selhattin Yldrm
97
A R K IL A R
9.
Gller, servi d allan , srm a tellerle
B ir tabut gibi
Ssleyerek bu kitab sevim li, ho,
Koysam iin e iirlerim i.
Ak da koyabilsem ! Yeerir
A kn m ezarnd a huzur iei,
Byr, aar kop arlr
B en im iin am as, b en ln ce!
te iirler, Etnanm lavlar
G ibi takn, barm d an
K v lcm lar saarak fkrd
E trafa b ir zam an.
im d i hepsi sessiz, l adeta,
D on m u , kat, buulu,
Fakat canlanrlar eski atete,
E sse stlerinden akn soluu.
D ile gelir kalpteki duygular,
Ak soluu iy olu r stlerin de;
G e er b ir gn eline b u kitap,
Sevgilim ! U zakta b ir yerde.
Trkesi: Behet Necatigil
98
Dnya iir Antolojosi (I. Ciit)
Friedrich Nietzsche (1844-1900)

A R E T A T E
B urad a, ad ann d en izlerin ortasn d a kverdii,
b ir kurban ta gibi b ird en bire ykseldii yerde,
burada, kara gklerin altnd a tututuruyor
Z erd t k oca ateini,
y ollarn kaybetm i g em icilere iaret atei,
bir cevap verebileceklere soru iareti...
B ey az-g ri k arn l bu alev
-arzu lam as yalyor sou k uzaklklar,
hep daha ar yksekliklere uzatyor boynunusabrszlkla d ikelm i b ir ylan:
bu iareti takyoru m kendi kendim e.
B e n im ru hum du r b u alev:
K anm azca susuz hep y en i uzaklklara,
durgun yalazn frlatyor, yukarlara.
Ne dem ee k a t Z erd t hayvandan da insandan da?
Ne dem ee b rak t salam k aralan ?
A lt yalnzl tan m t bile
am a yetm edi on a d en izin yalnzl,
ada b rak t trm an sn , tepe b rak t yansn, alev olsun,
b ir yed inci yalnzl, yukarya,
att im di oltasn arayla,
Ey yollarn kaybetm i d en izciler! Ey snm yldzlarn artklar!
Siz ey gelecein d enizleri! Ey k efed ilm em i gkler!
te atyorum bt n yalnzlara oltam :
b ir cevap verin alevin sabrszlna,
yakalayn b an a, yksek dalarda bekleyen balkya
yedinci, son u n cu yalnzlm !
Trkesi: Oru A n oba
99
Y E N D E N Z L E R E D O R U
O raya g itm ek istiyorum , oraya
A rtk gvenim var kolum a, kendim e
nm d e uzanan ak deniz
B ir gem i tayor b en i engine.
H er ey p rl prl, daha yeni

U yur m eknda, zam anda le vakti
Yalnz senin gzlerin, ey sonsuz! .
Senin b akn seyreder beni.
Trkesi: Selahattir Batt

Stefan George (1868-1933)
K A IR M A
G el b en im le sevgili o cu k
U zak m utu orm an larn a
Ve al arm aan b o n cu k
Yalnz trkm azna.
Y unalm ipek m avisinde b rak
G em i m ah m u zlarn n m isk dolu:
G vd elerim iz yle ltl
i tanesind en daha b erra k
H avada in cecik gm
In lar bize duvak recek.
im lerde keten ler aacak
N arin kar ve yldz lts dm.
G l evresinde aalar altnda
B irlem i szleceiz sevinle.
arklar m rldanp. ie k le r sap erinle.
Beyaz karanfiller beyaz yonca.
Trkesi: Yksel Pazarkaya
100
Dnya iir Antolojosi (t. Cilt)
T O P R A IN D O S T U
afak kzllndan az n ce sallarla
G elir elinde b ir ba bayla grnr
T aneleri dolgun b aak lar ki altn
D udaklaryla ona rp ererek srnr.
Son ra elinde lif lif asm alar arasnda
G eliken d allarndan sallanan eritlere
Yeil, sert koruklara d oku n ur elleriyle
B ir asma hevegini k ra ra k alr yere.
Rzgrlara gsn gerer gibi ardndan
Sallar gen b ir aac, engeller bulutlar
B ir ok verir kendine korusun diye ona
G l m ser k arlarken ilk doan m eyveleri.
Elind e b ir su kaba, su alr, su b oaltr
E ilir ayrklar topraktan sk m ek iin
Hudutlar, m esafeler geniler evresinde
Kabarr, iek len ir ayak izleri btn.
Trkesi: Selahattin Batu

S E SSZ E H R
B ir ehir vad inin iinde
Solgun b ir gn geip gitm ede
Ne yldz, ne de ay, o k gem eden
G ece b elirecek gk lkesinde.
Sisler iner bt n dalardan
Uyuyan eh rin stne
Ne b ir ev, ne bir dam , ne de b ir at
Ne b ir ses ykselir dum anlardan
N e kpr belirir, ne kule.
G ene de yolcu korkuya dnce
K c k b ir k parld ar derinde
D u m an lar iin d en , sisler iinden
B ir vg arks ykselir ge
B ir o cu k azndan.
Trkesi: Selahattin Batu
101
RainerM aria Rilke (1875-1926)

Y A L N IZ L IK
Y alnzlk b ir yam ur gibidir.
D en izd en akam lara ykselir;
uzak m u z a k ovalardan gelir,
aar ge, hep ordadr gklerin.
Ve der gkten stne ehrin.
A laca saatlerd e yaar geri,
n ice ki sab ah a d n er btn sokaklar;
n ice k i gdeler, b ir ey bulam am hibiri,
um u tlar b o a k m , zgn ayrlklar;
nice k i in san lar karlkl n efret ire kalrlar
yan y an a b ir yatakta yatarken:
akar y aln zlk rm aklarla derken...
Trkesi: A. Turan Oflazolu

GZ GN
T an rm : vakit geldi. o k bykt yaz.
D sn st ne glgen gne saatlerinin
ve yeller sal im en le r stne biraz.
Son m eyveler de olsun sen buyur ki;
iki gn ey gn daha bala,
onlar yetkinlie d oru zorla
ve izle son tad ar araptaki.
Ev k u rm az evsiz olan bund an byle.
Yalnz olan yalnz k alr uzun zam an;
uyanr, okur, uzun m ektuplar yazar bazen;
ve aal yollarda ted irgin , yle
gezinir, yapraklar u arken savrularaktan.
102
GZ
D er yapraklar, der sanki uzaklardan,
gkyznde uzak b a h ele r m i bozulm u ne;
d erler gnlsz d oanlar gibi.
D er geceleyin ar yeryz de
yalnzla, bt n yldzlardan
Biz hepim iz deriz, der bu el, bak.
G r baka eyleri de: bu, hepsinde.
A m a var b iri, bu dm eyi ellerinde
tutar, sonsuz yum uak.
G eceleri yatakta aladm

K end isine am ad m sevgili,
Yorgun dren varlm
B ir b eik gibi.
B e n im iin uykusuz kaldn
B en im gibi, saklayan.
A h, iim izd eki bu yangn
Snd rm eye alm adan
im izd eki tasak
Sevienlere b ir bak,
tirafa kalksalar ak
Szlerin e yalan karacak.
en d end ir yalnzlm , varlm sana dnm .
Seslerin iin d e b ir an doarsn;
U up giden kokularda b ir an varsn.
A h, hepsini k ollarm d a yitirdim ,
B ir sen d om aktasn , tekrar, yeni:
H i tu tm ad m , o yzden tu tm aktaym s e n i(9)

9
M alte Laurids B rig g c nin Notlandan.
103
Z E Y T N L K
Kuruni yapraklar altnda kt yukarlara
kuru ni hep ve zeytinliklere karrcasna;
toza b elen m i aln n gm d son ra
kzgn elinin tozluuna.
H epsind en sonra bu. te buydu sonu.
G zlerin krleirken gitm eliyim ben;
ned en istiyorsun bunu, var olduunu
ned en syleyeyim , seni artk bulam azken.
A rtk bu lam y oru m seni bende, hayr.
B ak alarn d a da. B u tata da yoksun sen.
A rtk bu lam yoru m seni. Y alnzm ben.
B t n insanln acsyla yalnzm ,
onu seninle h afifletm ek iin om uzlam tm ;
oysa yoksun, adsz utan, sen...
Sonradan anlatld: B ir m elek geldi derken...
N e m elei: Ah geceydi gelen
aalarda yapraklar ilgisizce km ldatarak.
H avarilerse d lerinde srad lar ancak.
N e m elei: A h geceydi gelen.
G r lm em i b ir gece deildi gelen gece;
onun gibi yzlercesi gelip gider.
Son ra kp ekler uyur, talar d uru r ylece.
A h yasl b ir gece, ah herhangi b ir gece
tekrar sabahn o lm asn bekleyen.
M elekler byle yakaranlara gelm ez nk,
geceler genilem ez b u n larn evresinde.
K endini k aybed enleri her ey b ra k r yzst;
babalar onlar terk ederler,
kapanr onlara analar rahm i de.
104
Herman Hesse (1877-1962)

B T N LM LER
ld m btn lm lerle b en im diye dek,
Y eniden isterim lm ek btn lm leri,
A acn lm n lm ek tah ta tahta,
Ta ta dan lm n,
Top rak lm n kum un.
trdayan yaz o tlarn n lm n yaprak yaprak
Ve kan l ve zavall lm n insanolunun.
Yeniden d om ak isterim b ir iek b iim in d e,
Y eniden aa olm ak, ayr olm ak,
B a lk ve karaca olm ak, ku ve kelebek.
zlem verir b an a btn b iim ler
Son aclarn zlem ini verir,
nsan aclarn n zlem in i verir,
T itrey erek gerilm i yay,
zlem in lgn yum ruu ey,
Ey hayat ey b ir gn olur da
B irletirm ey e kalkrsan kutuplarn
Yeniden b en i uzun uzun
Srersin lm den doum a,
A c dolu y ollarna y aratm ann ,
Y aratm ann esiz yollarna.
Trkesi: Zeria Karadeniz

K M S E S Z A K A M
B o ieyle bardakta
T itrem ek te m u m alevi;
O da souk, buz gibi.
D ard a otlara, yam ur yam akta.
Yatyorsun ksa b ir zam an iin
m , zgn, yatana.
Y ine sabah olacak, akam sonra
Sabahlar, akam lar gelecek tekrar,
A m a sen gelm eyeceksin b ir daha.
105
E L IS A B E T H
Yksek gkyznde
Beyaz b ir bulut gibi
B eyazsn, gzelsin, uzaksn
Elisabeth.
B ulut uzaklar, gider
Farknd a olm azsn pek,
R yalarndan geerek
G irer k aranlk geceye.
G id er ve parlar gm gibi
D u rm ad an -d in len m ed en
Tatl b ir zlem duyarsn
B eyaz bulutun peinden.

S ST E
Ne tuhaf, siste yrm ek!
H er al, her ta ssz,
A alar grm yor b irb irin i,
H epsi de yalnz.
H ayatm aydnlkken henz
D o stlarm la doluydu dnya.
kt ite im di sis,
B iri yok ortalkta.
K aranl bilm eyen
Bilge deil, olam az.
nsan ayran her eyden,
K aranlk: hafif, kanlm az.
Siste yrm ek ne tuhaf.
Yalnz olm aktr yaam ak.
K im se kim seyi tanm az,
H erkes yalnz.
106
Gottfried Benn (1886-1956)

Z E N C G E L N
Beyaz b ir kad nn kum ral ensesi
B ir yastkta kara kandan.
K avurur salarn gne
D u ru kalalarn yalar boydan
D iz k er esm erim si m em elerind e,
K tlk ve d oum la daha b iim i bozulm am .
Yan b an d a b ir zenci
At nal vuruundan
P aram para gzler aln
Z en cin in iki parm a kirli sol ayann
K ad nn k k beyaz kulanda
A m a yatar kad n, uyur b ir gelin gibi
lk sevgi m utluluunun eiinde
Sanki nnde b ir yn cen n et yolculuu
G e n kaynayan kann.
B a k beyaz b oyna saplanp
l kandan erguvan b ir rt
K alalarn a yaym caya kadar.
Tiirkesi: Kmuran ipal

MAV ZAM AN
D alyoru m lacivert zam ana
Sah an lk orda, zincir, b a sonu birleen
odada im di konm u b ir k rm z b ir dudaa
ve gz gl dolu b ir vazo -sen!
kim iz de biliyoruz, o szleri,
hep bakalarna sylenip tam an,
bizim aram zda y ok h i yeri:
B ud ur aslolan ve son aam.
Susan b ir hayli ilerlem i
doldurm u bolu u ve k end ine eken
zam an -u m m am b ir ey b ir ac ek m em igz gl dolu b ir vazo-sen.
107
B an akm adan, beyaz ve k o ru n m a k ister,

oysa dud aklarnd a deprem ekte
b tn zevk, p em b elik ve iekler
kaynaan soy tem elind en em ekte.
yle beyazsn, sanlr, d alacaksn
kar esintisiyle, dolu ieksizle,
l beyaz gller para p ara-m ercan lar
salt dudaklarda, ar ve yara byklnde
yle yum uaksn, b ir eylerden haberci,
b attan ve tehlikeli b ir esenlikten
b ir lacivert zam anda, b ir mavi,
ve geince, bilm ez kim se, var m iydin y ok m uydun gerekten.
Soruyorum sana ki, sende b ir bakas byr,
b ana gz gllerini n iin sunarsn?
D ersin, dler sner, saatler yrr,
n ed ir byle bunlar: o ve b en ve sen?
A an, solm ak ister yine,
yaayan-bunu salt kim b ilir ki,
b irleir bala son, susulur bu duvarlar iin d e
ve orda engin, ulu ve gkm avi.

R
B u k n m a sk n m an n anlam ne ki
biraz im ge, biraz sz, b iraz kurgu,
iind eki ne, nerden b u itki
sessiz yas tutan duygu?
H iten sana oluk olu k akan,
tek tek ve b ir karm dr,
ordan alrsn kll, yalm ordan,
serper sndrrsn ve saknr.
108
evir evrele, o yeil itle,

b ilirsin , elinde deil h er eyi kapsam ak
u m ru n d a olm asa da onu b u n u evrele,
kukularla kskvrak.
ite byle gece gndz y ok dur durak,
pazarlar da kendine oyu
ve oyua gm kak,
son ra b rak odur ite: olu.

Hans Arp (1886-1966)
K A SPA R L D
vah ld iyi yrekli kasparm z
kim saklar im di yanan bayra bu lu tlarn sanda
ve kim b akasna kara oyunlar oynar.
kim dnd rr kahve d e irm en in i en eski fda,
kim k arr o idilsel geyii talam kese
kdndan.
kim sm krt r im di gem ilere em siyeler yelm em eler
arbabalar ozoniler ve k im k a rr p iram itlerin
kln.
vah vah ld iyi y rekli kasparm z, ilahi
kaspar ld.
n ad n syleyince acsnd an sam an b alk lar
yrek paralayan tak rtla r k a rr an sam anlklarda,
ite ben de inliy oru m soyadn kaspar kaspar kaspar.
n iin terk ettin bizi, hangi b iim e girdi im di
o gzel yce ru hun, b ir yldz m oldun yoksa scak
burgayelde b ir su zin ciri m i yoksa b ir m em e m i kara
ktan yoksa kayasal yaratn uluyan tram p etin d e
ii grnen b ir tula m .
im di sam z trn a m z kuruyor ve yar yarya
km rlem i p eriler odun yn stnde.
im di grlyor gnein ardnda kara kiy yolu ve
kim se kurm uyor a rtk el arabalarn n pusulasyla
tekerini.
109
kim yapyalnz plak ayakl m asada yiyor im di

fosforlu sanla.
k im kovalyor im di atlan alm ak isteyince samyeli eytan,
k im ak lay acak im di bize yldz m onogram larn.
bst ssleyecek btn gerek soylu kiilerin
k am in in i am a ne avuntudur bu en enfiye b ir kurukafa
iin.

Georg Trakl (1887-1914)
K YL LER
P encerenin n n d e sesiyle krm zs yeili.
B ask tavanl, k aran lk ve d um anl odada
K adn ve erkek y an am alar oturuyor sofrada;
Ve arap iiyorlar paralayp ekm ei.
K sr b ir sz dyor arada b ir
le saatlerinin d erin sessizliinde.
Tarlalar srekli b ir p rlt iinde
G k ise geni ve kurun gibidir.
Ate srtarak gz krp y or ocakta
Ve b ir sinek ordusu vzldayp duruyor.
K ad nlar bud alaca ve suskun kulak kabartyor
Ve kan hcum ediyor akaklarna.
Ve arzu dolu b ak lar karlayor ara sra,
Hayvansal b ir k oku d old u ru n ca od an n iini.
Tekdze dua ediyor b ir ii
Ve b ir horoz t yor kapnn alt yannda.
Ve tekrar tarlaya. B ir ylgnla dyorlar
O sk sk uuldayan b aak larn arasnda
Ve durm adan savruluyor hrtlarla
Tem po tutm u hayalete benzeyen trpanlar.
Trkesi: Gertrude Durusoy-Ahmet Necdet
11 0
B R L E SO N U N A F ISIL D A N A N
G ne, sonbahara zg ekingen ve cce,
Ve m eyveler der aalardan.
Sessizlik ses verir m avi m eknlardan
Uzun lesonu saatlerinde.
l m e ilikin m ad enden sesler;
Ve d evrilir beyaz b ir hayvan.
O kaba t rkler esm er kzlardan
Yaprak d k m nd e srklenip gittiler.
D uyu m sar da lgn ln tatl kanatlarn,
T a n rn n alm renkleri dler.
G lgeler b ir tepede d n er ha dner
r m en in sim siyah kuatt.
A lacakaran lk hu zur ve arap dolu;
H znl gitarlar su gibi akm akta.
Ve sen geri dnyorsun sanki ryada
ierd eki yum uak lam baya doru.

G LGE
B u sabah oturduum vakit b ahed eA alar bird en m avi iee durdu,
A rdkuunun sesi ve tralallam larla doluG lgem i grdm otlarn zerinde,
iyice ekli bozu k garip bir hayvan
K t b ir d gibi n m d e duran.
Ve gittim ve tir tir titriyord um , o an
B ir em e m avilie trk syledi
Frlad b ir to m u rcu k erguvan rengi
Ve gitti onun yan b an d a hayvan.
111
G N E
H er gn b ir tepeden kp gelir sar gne.
G zeldir orm an , koyu renkli hayvan,
nsan; avc veya oban.
K zla alarak ykselir yeil glckte b alk
D e irm i gn altndan
G eer b alk m avi b ir kaykla yavatan.
A r ar olgun lar zm ve buday.
G n sessizce b att vakit,
yi de hazr kt de.
G ece olm aya grsn,
Yolcu yavaa kald rr klelem i gzkapaklarnn;
K aran lk b ir uuru m d an ekip gider gne.
Trkesi Gertrude Durusoy-Ahmet Necdet

Kurt Tucholsky (1890-1935)
H U ZU R V E DZEN
M ilyonlar alrsa yaam adan,
analar b ebelere yalnz st suyu verirse
bu dzendir
E m ek iler seslenirse: B rak n bizi aydnla!
E m ei alan kar kadya
bu dzensizliktir.
V erem liler koarsa to rn a tezghna,
on kii pineklerse b ir od ad a
bu dzendir.
A m a b iri k op arrsa haykrp zin cirini,
Y alln gvence altn a alm ak istediini
bu dzensizliktir.
Z engin m irasyed iler svire karlarnda
elenirse -ve yazn C o m e r sularnda ,
o zam an huzur vardr.
112
A m a h er eyde deim e tehlik esi varsa,

arsa ticareti bird en yasaklanm sa
o zam an huzursuzluk vardr.
Aslolan: A lara kulak verm em ek.
Aslolan: C ad d elerin d zenini bozm am ak.
Ses k m asn yeter.
Z am anla her ey olur.
E vrim le her ey size de ular.
M illetvek illerin iz kefetti ite bu gerei.
U nutm ayn o zam ana dek hep iniz nallar dikm eyi.
Nasl olsa m ezar talarnza yazlacaktr:
O n lar hep sessizlik ve dzen iinde yaadlar.

Johannes R. Becker (1891-1958)
D EPO
Auschw itz
Ey kadn salar-n e ab u k unutulm u!
A h, yeterdi b ir tel kad n sa,
K antlam aya ne k yam lar olm u,
B ir zam anlar, usalm az, ac.
Ey o cu k ku n d u ralar-k im in um runda!
A h, yeterdi b ir o cu k kunduras,
B u grn m d en kaam am ayaB ir o cu k kun d u ras-yiten erin cin grnm ...
o cu k kun du ralar tavana dein yl,
Ve depoda b aly alan acak kadn sa
B ir balya d uruyor b ir kede bal
Syleyin, kim in dne girer hl byle at?
Syleyin, kim e b yle b ir depo hl ihtar ant?
B yle sorar d u ru ru m : usanm az b ir sonucu.
113
BEY A Z T A N SIK
-Dhi Utrillo inKaym beyaz ve tebeir beyaz,

K ar beyaz salarn, m u m gibi beyaz, avurt solgun,
B ir kanat beyaz ve beyaz ipek giysi,
G vercin in b oz beyaz, beyaz k lkesi,
B ad an an n d onuk beyaz ve dalga kp,
B ir bez beyaz ve k f yeilindeki beyazlar,
Yolda b ir ta, nasl da beyaz b ir yer
leyin yanp b itm ekte akkor yaz.
C am lar ardnda sallanyor perde t lleri
E lm a iei gibi ve buzul yam a gibi
Sis gibi gm ve lapa lapa kar tip isi
Syle, sen in beyazn ren klerin sn m?
M erm er, granit ve ipteki am ar
Ve parm en beyaz ve kt ipince,
G m gvdeler soluk beyaz tar,
Ve leylaklar, uzanr sana dsel b ir el ince.
Ay beyaz deniz ve sm bl tom urcu klar,
Sarg bezi beyaz, izgili k ar gibi akl yol,
A ydnlk geceler, y elkenliler ve m art uular
Titreyen b ir ses, flt solosu ve youn C.
Syle, senin beyazn ren klerin yeniden douu mu?
... Ey soylu beyaz! Ey st ve p irin te beyaz!...
Sarn beyaz tahl, keten -ve esiyor bulutlu...
Beyaz tansk. B ir dnya ayor beyaz!
114
Cari Zuckmayer (1896-1977)

B R F R A N S IZ L O K A N T A SIN D A M A SA R T S N D E K
K IR M IZ I A R A P L E K E L E R N E (1 9 3 6 )
C iddi b ir sevinle bakp size,
itiy o ru m kenara sizi rten taba.
lk yudum um o yabana ad am n erefine,
B en d en n ce bu m asada bildi az tadn.
M eneke rengi d ank ken arlarnzd an
Szyorsunuz yum uak bakyla dl b ir ayyan,
Sanki y abanc lkelerin sn rlarnd an ,
B elki M ozam bikin b elki M ad agaskarn.
A ltn k rn tlar hl yayl yerim de
D nceyle blnp yenen ekm ein.
Ey, ho nam eli, B urgonya iek li lke,
G eerli m i hl o k rallk tak i ilke,
H km dar iin arap flaryd lein.
Ey, akam nlaryla oynaan, ge lke
O lgun dilden renkli p rizm a canm d an,
D ehalar, sihirbazlar ve g m r k ler resim yapar sende,
Kendi gkku bbesini unutur orda T an r bile!
elik ler p aralam kana b u lan m grdm seni,
B a rn a ba koydum iim d e korku ve a c
B yle ar yaralayan b elk i de beni,
u sem patik iko m ey h an eci ?
Ve im ed im m i seni gzya pnarn dan,
Ve ek m ed im m i sen in le lm ikencesini?
Ah, karde lke-eiinde diz kyorum
Ve p yorum her kan ve arap lekesini!
D oldu ru yor kad ehim i. Fkryor ie azndan.
Sen de i, m asa rts ! t bu sunak ikiyi!
Eilip yabanc bu tatl saatin karsndan
Ayrlyor kuzeye doru, arayp sisi.
115
Bertolt Brecht (1898-1956)

REN M EYE VG
ren en basiti. Zam andr.
Sakn ge dem e.
ren abeceyi, o k b ir ey deil geri
ren am a, bala.
K o ru k end ini ylgnlktan.
H er eyi renm elisin
nk sensin artk ynetecek olan.
K pr altndaki, ren!
ren, d em ir parm aklklar ardndaki!
Ev kadm , ren!
ren, altm yandaki!
K im sesiz ocu k, okul ara kendine
B ilim ara, souktan kkrdayan.
Sarl kitaba, a insan. Silah tr o
nk sensin artk y n etecek olan
ek in m e soru sorm aktan arkada!
Enayi yerine koydurm a kendini
A ln teri d km ed en belled ii eyi
B iliy o r saylm az insan.
G e ir gzden hesap pusulasn
U n utm a, sana d etilecek faturas
P arm ak bas stne h er rak am n
N erd en km , sor b ak alm
nk sensin a rtk y n etecek olan.
Trkesi: A taol Behramolu
116
D Y A L E K T E V G
Yayorsan eer, h ib ir zam an dem e.
Y klr, yklm az grnen.
K alm az h ib ir ey naslsa yle.
B u yu ranlar verd iklerinde son buyru klarn
B u y ru k altnd akiler balar konum aya.
K im h ib ir zam an dem eyi gze alabilir?
Z ulm yrrlkteyse, k im sulu: K endim iz.
Ve k im d ir onu y km ak zorund a olan: Biz.
Y enilen, kalk ayaa!
H er eyini yitiren, dve devam!
K avram san olup b iten i, seni k im tutabilir?
H ibir zam andan bugn doar
Bugn yenilen, yarnn yenenidir.

G E N E R A L M T A N K IN IZ N E G L
T ank nz ne gl, generalim ,
siler sprr b ir orm an ,
yz insan ezer geer.
A m a bir kusurcuu var:
ster b ir src.
B om b ard m an uan z ne gl, generalim ,
frtn ad an tez gider, fild en zorlu.
A m a bir kusurcuu var:
U sta ister yapacak.
in san dediin n ice iler grr, generalim ,
b ilir um asn, ld rm esin i insan dediin.
A m a b ir kusurcuu var:
B ilir d nm esini de.
Trkesi: A .Kadir - A. Bezirci
117
O K U M A B L E N B R N N SO R U L A R I
K im yapt yedi kapl Tebai kentini?
A dlar b etiklerd e yazl k rallar m?
O k oca talar tayan on lar m?
K a kez yklan B abil kentini
O n aran lar kim lerdi?
Lim ann altn kaplam al evlerinde
Tek b ir m aden iisi oturdu mu?
in eddi bittii akam
N ereye gitti duvarclar?
K im kurdu byk R om a kentini
dolduran antlar?
Sezarlar zaferlerini k im in iin kutlad?
O kadar vlen B izansta
Saraylar hak iin m iydi? ya da
o dsel
A tlantiste
G eceleri, d en izin yuttuu yerde
Boulanlar, kim i yard m a aryordu?
E sirlerin i ve uaklarn...
Trkesi: Sezer Duru

N E A LD I A SK E R N K A R ISI
Ya sonra ne ald askerin kars
yaldzl bakent P ragd an?
Pabular ald P ragd an, yksek keli.
Selam lar geldi on a ve salk h aberleri,
yksek keli p abu lar geldi Pragd an ona.
O slod an, Skandinavyad aki?
B ir krk ald O slodan, kk b ir krk,
B u k k krk, b elk i beenirler b en i, dedi,
ta N orveten , O slod an geldi ona.
118

varlkl H ollandan n R otterd am ndan?
O rd an b ir apka ald o,
b ir yarat apka ona, b ir yarat.
B ir ip irin H ollandal apka
ta R otterd am d an geldi ona.
Ya son ra ne ald askerin kars
B elik an n B r k selinden?
A ld B r k seld en in ce danteller.
Ne m u tluluktu bu, ne m utluluktu,
ta B elikalardan d anteller geldi ona.
klar ehri can m P aristen?
Bt n eh irlerde dillere destan olan
ipekli b ir elbise geldi Paris m odas,
Iklar eh rin d en b ir elbise geldi ona.
Bkreten, ta gneydeki?
A ld o B kreten b ir eteklik,
alacal b u lacal R om an y a eteklii.
Ta B kreten b ir eteklik geldi ona.
ta Rusyad an, karlar lkesinden?
b ir dulluk rts ald Rusyad an o.
K aralar iind e d in d irm ek iin yasn
ta Rusyad an b ir d ulluk rts geldi ona.
Trkesi: A. K adir
119
Erich Kaestner (1899-1974)

P O L T K A D IIN D A K K U T L A M A
Ne kt ne de kar sesiniz
D iled ik leri gibi yapsnlar dersiniz
O lu r m u devletin iine karm ak
Siz oturu n b ekleyin o kadar
Sanki b ir d iid ir bau cunu zd a kader
Sizin deviniz de aznz am ak.
L azm derler vergileri a rttrm a k
G zel derler b ir d on an m a yapsak
K o sko ca b ir ordu daha da iyi
h racat ithalt gm r derler
E tek dolusu l f ederler
Ve retm ilerd ir size susm ay.
D erler artt ek m ek lerin fiyat
H adi derler harbe, geldi ite vakti
G lerler arkanzdan son ra da
Alavere dalavere ederler
O tu rtu rlar apa, kazk atarlar
Ne im i? Politika!
yle salaksnz ki dut yem i blbl
E nsenizde b oza pier siz oral deil
Hep kendi havanzda.
Para ister k arn z, alar em zikteki
Sizse yatak sevdasnda, vaktiniz m i var ki
D evletle uram aya.
A llah size gz verm i, verm i am a nerede?
B rakn kellenizi siz hl broda.
A ld atrlar sizi b yle d aha o o o k
O turun kuzu kuzu
H km et m i; hepsi bir, ha o, ha bu...
M em nunsunuz, m esele yok!
120
Giinter Eich (1907-1972)

M AV TU LU M LU ADAM
M avi tulum lu adam
om zund a apas evine dnyor,
b ah e iti gerisind e on a bakyorum .
O n la r K enan lkesinde byleyd iler akam lar,
im d i byle d nerler B u rm ad a eltik,
M ecklen b u rgd a patates ekili tarlalardan,
b ah elerin d en K aliforniyan n , B urgonya balarnd an.
B uulu cam lar ardnda yan nd a lam ba, k skanyoru m
m u tlu olularm (payla diyen yok)
o cu k bezleri asl, oca n d a atei, kendi halind e
ataerkil gecelerin i kskanyoru m .
M avi tu lum lu adam evine dnyor;
om zund a apas, ken k aranlk ta
b ir silaha benziyor.

G O L D E N E M EILD E B A H A R
Yand yurdum da giysiler, ayakkablar,
Faust ve N ibelungen.
A lev alev gzlerim , b itlen m i, bn
bak yoru m , m o sk itolar uuyorlar.
G nler d ikenli tel gerisinde, orada,
p ro jek trler altnd a uykum.
K oltu k altlarm da, ap aram da
tiksintiyi, azab besliyorum .
Y ok i ekiim i duyan kulak.
Kam p zgn sessizliklere dald.
D nyadan b ir selam olarak
Rzgrda klor, hela kokular kald.
121
U m ursam az srp giden h er eye kar

dnya, btnlnde.
Buz gibi soluunu gezdirir T anr,
esirlerin ad rlar stnde.

Stephan Hermlin (d. 1915-1997)
K U L A R V E D E N E M E
G azetelerin bildird iine gre h id rojen b om b as
d en em elerin in sonu cu olarak gm en kular
G ney D en izi zerind eki allm y ollarn deitirm iler.
Savanalardan kalkp tro p ik denizlerden
srkledi rzgrlarla gvdenin gereksinim i,
Sar ve kr gibi uzaklardan ve ta ezelden,
B ulsunlar diye biraz aalk ve gerekli besini.
N e gk grlts durdururdu, ne tayfun, ne de
B ir a, a rn ca onlar b y k uular
lk dolu b ir dum an, kararl ayn m enzilde,
Ve hep ayn km elerle ayn yol allar.
Sanak, frtn a aldrm adan dim dik
G rd ler b ir gn lest rp arak kanat
D aha st b ir k. B u ko rk u n surat
Z orlad artk yollarn deitirm eye.
A radlar daha sakin y eni lkeler gm eye.
B rak n sarssn y reklerim izi bu deiiklik...
122
Kari Krolow (d. 1915)

A K R
B ir yarm sesle sesleniyorum sana:
B e n i duyacak m sn?
Ayn o acl ot suratnn arkasnda,
O dalan ayn?
K utsal gzellii iind e havann,
G n doduunda,
K anatlarn rpan b ir al b alk olduunda sabah?
G zelsin.
Serin ve kuru b ir d erin var.
B ak n yum uak ve b ir kuun b ak n ca gvenli
Sallanan yele sylyorum bunu.
Srtn-d u y u yor m u sun-h avad an yaplm a,
B ir gvercin gibi m avi yaprak rgsnden szlen.
B am kaldryorsun.
Tula duvarda b ir kez de glgesi grnyor.
G zelsin sen. Gzelsin.
U ykum yannd a b ir su serinliindeydi.
B ir yarm sesle seslen iyorum sana.
Ve gece paralanyor sod am s, siyaha ve maviye.
Trkesi: Fatma Akerson

Johannes Bobrowski (1917-1965)
L M E N S E E 1941
Yaban arazi. R zgra kar.
D onm u . Kum a
gm lm nehir.
K m rlem i dallar:
alana kar ky. O zam an
gl grdk-
123
-G nle gl- Iktan.

Yol izinde, otlarda
darda kule,
beyaz, uzakta lnn tand an
olduu gibi. D elin m i dam
karga kargaasnda.
-G ecele gl. O rm an.
Batakla doru
dyor. Yal kurdu,
ya balam yangn yerinde,
rktt b ir glgeyz.
-Y lla gl. Tun
kabar. Sularn ykselen
karanl. G klerd en
b ir kez
vuruyor ku aknm .
G rdn m yelkeni? Ate
uzakta. Kurt
k t alana.
D in liyor kn n grak larn ,
uluyor korkun kar
b u lu ta kar.

D O N N EH R
Yukarda, yalm lardan
kyler. Kayalardan
in iy o r kylar. A m a
tutulm u ak, buz soluu
esti, sessizlik kapkara
izledi bunu.
B eyazd ak. D ah a yksek
ky kara. Atlar
yam aca trm anyordu. Biyol,
124
karki kylar
u tu gitti, grdk
tarlalarn gerisinde, tede,
erken dom u ay altnda, duvarlar
ge doru.
O rda
ark sylyor Diw,
kulede
b a ry o r bulutlara, ku
salt m utsuzluk, sesleniyor
kayalk kylar stnden,
buyru yor dinlem eyi ovalara
H ykler, aln , diyor,
kn ortaya kuanm ,
ller, koyun m ifere

SI G E T
O rm an lar iind en dolanan,
ey beyaz yollar, leyin.
B iri dm yeil
yam aca ve rm aa doru,
im i suyundan s geidin.
H avalanm krlang.
Ve biliyorum kulbeyi
tede kiraz aalarnda. O rda
yrrdn. K am kavallar
tt. K ar ortasnda,
yel dm
d nerim .
125
Paul Celan (1920-1970)

AKA KA V A K
Akakavak, yapranla ak-p ak bakarsn ya karanla.
A k dm em iti h i an n em in salarna.
K ara hind iba, U krayna ne kadar yeil.
Sarn annem se d nm ed i yuvasna.
Yam ur bulutu, kaynan kurudu mu?
B en im sessiz annem alar tm insanlara.
em ber-yld z, balyorsun o altn kurdeleyi.
B ir kurunla annem kalbinden ald yara.
M ee kap, k im kard rezelerden seni?
B en im tatl annem gelm eyecek b ir daha.
Tiirkesi: Gertrude Durusoy-Ahmet Necdet

CORONA
G z kendi yapran yiyor elim den : biz ik i dostuz.
Z am an ceviz kabuklarnd an ayklayp yrm eyi retiyoruz ona:
Aynada pazar,
dt uyanan uyku,
azsa gerei sylem ede.
G z m b ir sevgilinin cinselli in e tene:
yle bakyoruz,
k aran lk szler ediyoruz birbirim ize,
haha ve bellek gibi seviyoruz birbirim izi,
uyuyoruz arap gibi b ir m idye kabuunda,
b ir deniz gibi aym kanl nda.
Penceredeyiz sarm a dola, kendim izi seyrediyoruz sokaktan:
vakit eriti, herkesler b ilsin bunu!
A rtk iek am a zam and r tan,
yreinse ted irgin lik zam an.
Z am and r, zam an gelm enin.
A rtk zam andr.
Trkesi:Gertrude Durusoy-Ahmet Necdet
126
H A N G TA I K A L D IR SA N
H angi ta kaldrsan
sen in le k y or ortaya.
gereksinim duyanlar k oru n m asn a tan:
plak,
karm an orm an oluyorlar yeniden im di.
H angi aac kessen
yontarak
b iim veriyorsun yataa;
zerinde can larn biriktii,
sarsm azm gibi
on lar da
zam an.
H angi sz sylesen
saol d em i oluyorsun
o ykm a.

A N A H TA R
D eiik b ir anahtarla
aarsn evi, evde
savrulur suskun olann kar.
Akan kana gre,
gznden, kulandan ya da azndan,
deiir senin anahtarn.
A n ah tar deiir, sz de deiir,
kar taneleriyle b irlik te yaar.
Seni srkleyen rzgra gre,
szn evresind e y u m ak olur kar.
127
Wolfgang Bor chert (1921-1947)

D LER D E FEN ER O LM A K
B en lnce
h i deilse
B ir fener olsam ,
kapnda dursam ,
soluk d onu k geceyi
aydnla bosam .
Ya da lim anda
gem ilerin uyuduu zam anda
glrken kzlar
uyum asam ,
dar kirli b ir kanalda
b ir yalnza gz krpsam .
D arack b ir sokaa
assalar b en i
teneke, krm z b ir fener
bir m eyhane nnde
dalgn dncelerle
tem po tutup arklara
sahansam .
Ya da yle b ir fener
gzleri bym b ir o cu u n yakt
duyulup da k orku nca evresind e yalnzl
darda cam larda
frtn an n sl
kbuslar, grntler, cinler.
Evet, h i deilse,
b en lnce
b ir fener olsam ,
tek bam a geceleri
uykulardayken dnya
gkte ayla senli benli
sohbete dalsam .
Tiirkesi: Behet Necatigil
128
A Y R IL I
B ir son pt rh tm d a
kald ardm da.
A kn td an yana, denizlere yolun
gidiyorsun
b ir k rm z, b ir yeil k tr
uzaklar.

Ernst Jandl (d. 1925)
YARGI
b u ad am n iirlerind e i yok.
nce
aldm b irin i, srdm dazlak kafam a,
b ou n a, sa m a b itirm ed i.
sonra
ovdum biriyle sivilcelerim i,
iki gnde o rta byklkte patates
oldu k t hepsi, d oktorlar at.
sonra
krd m ikisin i tavaya,
phelendim , yem edim kendim ,
kpeim yedi, ld
sonra
koruyucu diye kullandm birini,
skldm krtaj parasn.
sonra
b irin i tak tm gzm e,
girm eye kalktm iyi b ir kulbe
elm e takt kapc,
kapakland m yere,
verdim yargm so n ra da
yukarda
129
SO R U
adm gnd erd im kentten
telgraflarla, sonra b en gittim pelerinden.
b en i kentten ekip gtren tren
raylarda kald
adm gnderdim kente
telgraflarla, son ra b en gittim pelerinden
b en i kente geri getiren tren
raylarda kald.
gezi nerde kald?

BAYAN T A B E B E K Y Z
bayan tabebekyz
kanepede konuum uz,
m elan kolik b ir am ar tahtas
gibi yasland
b elirtiler ortada, durum kt
doktorlar aciz kald,
kocas, ah-kocas, ahah ah, kocal.

D agm arNick (d. 1926)
N SE Z
Saatler bizi geecek
b ir le zeri
sonbaharda,
eer sar yapraklar aalardan derse
ve kan,
eer kular kanat rp lar ile
bizim iin izerlerse
130
Solu k olan
sabrla havaya,
eer zam ann d ikenlerini
artk hissetm ezsek,
akam ve gitm eyi,
devam eden b u ayrllar,
sevginin bu anlam szlm ,
eer biz, kapkara ve yklm ,
iin d e bulunduum uz zam and a kalrsak,
tepem izd eki saat ibreleri
uzaklarken, sanki bizler
h i varolm am z gibi.
Trkesi: Ahmet Arpad

E H R L E R
B urad a eh irler vard, am a im di ta yn.
H arabeler stnde bada kurm u gece,
Tam b en im isted iim gibi oldu, gnl m ce...
B urd a insanlar vard, am a im di kalm ad.
O yuk pen cerelerd en uzun parm aklaryla ay,
K ro m sars b ir hayalet gibi g irer ieri.
D olar kilise iskeletlerin i b ir rperti.
S rar ordan sulara b ir cam baz gibi,
T itre r duvarlarda glge yapraklaryla ay.
K avrulm u aalar yangnlarda, yapraksz
M olozlar ortasn da. S n er son hayat eseri m um larda.
Silinip gider olup biten eyler, arkalarda.
B u rad a eh irler vard, am a im di h arab ed ir baksanz.
131
Ingeborg Bachmann (d. 1926)

K A R A N L IK E Y L E R S Y L Y O R U M
O rpheus gibi lm alyoru m
hayatn tellerinde
yeryznn gzelliine kar
ve g yneten gzlerine
yalnzca k aranlk eylerdir syleyebildiim .
U nutm a, o sabah
henz slakken iden yattn yer
ve karanfil uyurken yreinin stnde
sen de bird enbire grm tn
kara rm a
yan band a akp giden.
Suskunsun telleri gerilm i
kan dalgalar stne,
inleyen yreini kavradm b en ;
g ecenin glge salarna
dnt salarn,
karanln kara kar taneleri
yadlar yzne.
Ve b en senin d eilim
yaknm adayz ikim iz de.
Fakat O rpheus gibi biliyorum
lm n yannd a hayat
senin her vakit iin kapal gzlerin
b end e bakyor m avi m avi.
Trkesi: Kundeyt Surdum
132
DU YREK
D yrek zam an aacnd an, dn yapraklar
b ir vakitler gnein kucaklad
d onm u dallardan
dn ap ak gzlerden dklen yalar gibi.
G n b oyu uusa da salar rzgrda
y an k alnnd a yer tan rsn n
b a strr y u m ru k gm lein altnda
B u lu tlar in ce srtlarn sana
b ir kez daha iseler de yum uam a;
n em sem e H ym ettos sen in iin
b ir kez daha doldursa da petekleri.
A zdr n k iftiye kurakta tek b ir sap,
azdr b ir yaz bizim yce soyum uz iin.
Ya ned ir yreinin kantlad?
D n ile yarn arasnd a sallanr durur
sessiz ve yaban;
vurular
vurular
ddr zam andan.
Trkesi: Kundeyt urdum

GnterGrass (d. 1927)
A K
te hikyem iz byle d ostlarm
u parasz yaplan alveri
te b o r k artm z, akverin im zay
Yorgan daim a ksa gelirm i
B u u, u uca ulaam azm
D iyebilir m isiniz am m a da i
133
A ram ak onu ufuklarn ardnda

A rada dm yap rak lan tekm elem ek
O v m ak b ir p lak aya
B t n yrekleri kiraya verm ek
Ya da b ir aynal odada
B ir otom obild e
K aporta aya doru dikilm i
M asu m lu k, duruversin istedii yerde
N erede balatrsa balatsn cm bn
Sesler tiz perdeden kad ncl ve sonsuz
B ir b ak alk b elirir h er seferinde
G ielerin nnd e, henz alm am
K en etlen m i eller durm adan trd ar
K uyrukta sngs dm b ir adam
B ir zayf yal bayan
Ve sin em ad aki filim
B ir b y k ak iln eder neonlu klar
a ra f gibi reklam lard a
Sen aristin de garantisi var
Trkesi: Stk Salih Gr

A N N A B EL LEE
E. A. Poenun ansna saygyla...

K iraz zam an iilik yapard,
A n n abel Lee.
r k m eyveyi ayrm ak iin eilm em i ister,
yatard hayvan koku suna bulal,
yon calarn iine uzanrd, arn n soktuu
yum uak A nnabel Lee.
B ir vakitler h i oysa,
d izin i uzatp bklm ezdi
kiraz toplam ak gelm ez akim a,
r k m eyve iin h i eilm em i
istem ezdi, ah A n nabel Lee.
134
K itap am a zam an evirird i yapraklar,

A n n abel Lee.
H orozlar yem ler
tan eler ve cam k rk lar arasnd a yatard
b ir resim gibi uzanrken sere serpe
buydu ite,
sin d irim i yarm kalm A n nabel Lee.
B ir vakitler oysa nerde,
kitaplar, hayvan falan h ak getire,
kitap m itap am azd
dnm ez m id eleri
resim m i, resim gibilik mi
ah nerde, A n n abel Lee.
Trkesi: Stk Salih Gr

H. Magnus Enzensberger (d. 1929)
KARDA G M L
b ir ty aabeyim yitirdi
karga
d am la kan d kt b abam
haydut
b ir yaprak dt kara
ard aacndan
yavuklum un gzelim pabucunun tekin i
m ektu bu nu falan can m
b ir yz b ir ta b ir k u cak sam an
sava yere gm eli
o k zam an oldu
y rt m ektubu
parala pabucu
yaz yapraa ty kalem le:
ak ta
kara sam an
krm z iz
135
ah bilm eyiim ne iyi

yavuklum un yurdum un evim in
aabeyim le b en i
ad larm z neydi

G E N L K K O R K U L A R I
srgan b ir yatak tr gece
p em b ed ir sanki trd ar ellerin
ah nasl da glerdi b oyn u m a kenetlenip de
yakt kavurdu gz alm ad k yrei cin
alevdir dolup taan tek n em in fora yelkenlerine
kayalklar k irecind e tatl kynn
di izleri tuzdaki d enizin yakclar
gster ban a n olu r nerde k rk ayan
karanlk gzlerinde kfu ru kokulan
kana batm s r klen m ed e b ir at yorgun argn
ey h n , anarak gvercinlerin b irb irin i bildii
koyver gitsin u son saatlarm
iind en lklarda b ir ekspresin getii
ne de kocam an oluyor b ek lem e salonlar,
garsonlar davulla duaya aryor sanki
Trkesi: Mustafa Ziyalar

BO ZAM AN
im b im e arac, pazar
saniyelerin b an k eser
keser b an otlarn.
byr ot
lenleri brye koym u
lm lerin in stne
ey bunu k im le r duyuyorsa!
136
grldyor im b im e arac
b astry o r grltsyle
haykran otlar
kend ini besiye ekiyor b o zam an

sessiz soluksuz lp gidiyoruz
dipd iri otlara gbre
Trkesi: Mustafa Ziyalan

O T U Z N C A R K I
Srlsk lam slanm , slak bavullardan kiiler seiyordum .
E ri b ir dzlkte d urd u klarn gryorum , rzgra yaslanm ,
eri yam ur altnda, belirsiz, uuru m un kenarnda.
Hayr, ik in ci b ir yz deil. H avann suu
b yle solgun olular. U yaryorum onlar, sesleniyorum
rnein,
yol eri bayanlar baylar, u uru m un kenarnd asnz. O nlar,
doal olarak,
sou ka glp, cesu rca kar bara geiyorlar:
Teekk r ederiz, size de.
G erekten de b irk a dzine olup olm ad k larn soruyorum
kendi kendim e,
yoksa tm insan soyu m uydu orada asl duran,
tpk belirsiz b ir m zik gem isind eki gibi, hurda
ve yalnz b ir tek am aca ynelik, yani bata?
B ilm iyoru m . G z m kapatp dinliyoru m . Z o r sylem esi,
b u in san larn k im ler olduunu, h er b iri b ir bavula,
ak sar b ir uura, b ir dinozora, bir defne elengine sarlm .
G ld klerini duyuyor ve onlara anlalm az szler
sesleniyorum .
K afasnda ya gazeteler olan, tannm ayan kiinin
K. olduunu sanyoru m , yolcun un ii p eksim etilik;
u sakallnn k im olduundan hab erim yok, boyal bastonlu
adam n ad Salom on R ; durm adan hapran kadn
137
M arilyn M o nroe olm al;

beyaz elbiseli adam sa, u elinde siyah yal kada sarl
notlar olan, m u tlaka D antedir.
B u kiiler um ut dolu, rktc b ir erk dolu!
B ard aktan b oan an yam urun altnda d inozorlarn ipinden
ekiyor, bavu llarn ap son ra gene kapatyorlar,
ve koro halind e ark sylyorlar: 13 M ays dnyann
sonudur,
a rtk daha fazla yaayam ayz, yaayam ayz daha fazla.
K im in gldn sylem ek g, bu am arhaned e k im in
b en i saydn ya da kim in saym adn ve
u uru m un ne genilikte ve ne d erinlikte olduunu sylem ek.
Yavaa nasl b attklarn gryorum k iilerin ve onlara
unlar sesleniyorum : N asl yava yava b att nz
gryorum .
Yant yok. U zaktaki m zik gem ilerin de, d on u k ve cesur
orkestralar alyor. o k zlyorum , h i de hou m a
gitm iyor,
yle hepsinin lm esi, pslak, bu iseleyen havada, yazk,
alayabilirim , alyorum : A m a kim se b ilem ed i, diye
alyorum ,
hangi ylda olduunu, ne ho.
Ya dinozorlar nerede kald? Ya bu pslak bavullar,
b in lerce ve b in lerce, b o m b o ve sahipsiz,
suyun zerine nereden srkleniyor? Y zyor ve alyorum .
H er ey, diye alyorum , istendii gibi, her ey yalpalyor,
h er ey den etim altnd a, h er ey yolunda, in san lar eri
yaan yam urun
altnd a bouluyordur herhalde, yazk, neyse, alam ak
iin o da iyi,
belirsiz, sylem esi g, ned en, hem alyor h e m yzyorum 10
Trkesi: Sezer Duru
10
Titanicin Bat ndan.
138
G nterK unert (d. 1929)

SA B A H O L U R K E N
B o
B o m b o t m sokaklar
Sabahn bu erken saatinde
V uru yor pen cere cam larn a
lk p em be gm zn
Evler sra sra d izilm i
A rdnd an klrengi ta duvarlarn
G eiy o ru m n nd en ad m adm .
k m m koynundan, od andan,
K apdan, evden.
B ir gn ayrlm ak dnyadan
B y lesine scakken d aha k anm
U sulca soua kaym ak.
G ereince yaad na inanarak.
Trkesi: Adalet Cimcoz

AY R
K aran lk odadaki yzn gibi
Yabanc ve d ank
A sl kalm ay kara gkyzne
P rl p rl grm t m on u k im i zam an
elikten yontulm u gibiydi sanki, sert
M avi ikind ilere doru k im i zam an
Solgundu ve yorgun
K t boyalarla b oy an m
o cu k elind en k m b ir resim gibi.
G ene de tepeden trn a a duygulu.
Trkesi: Adalet Cimcoz
139
Reirer Kunze (d. 1933)

M A C A R R A P S O D S 66
Tibor Dery iin

B ileti geldi giysisiyle
b ir posta tatarnn
K alasna dayal kara deri antad a tayordu
Tunay bu ar
ift m ektubu, m hrlenm i
b ir afyon tarlasyla sanki
b ir kan lekesiyle
Budapete ldad zarfn arasndan
frtn a ncesi gibi
A m aya yoktu yetkim , am a
uzun uzun okudum Pete zerinde geceleri
dik yazsn im eklerin

Sarah Kirsch (d. 1935)
K K ADRES
K alk m ak istiyorum , ekip g itm ek ve grm ek,
ah, ku, nehir ya da b ir tren olsam ,
gzlem lem ek istiyorum dnyann dnn.
N erde m uayenehane sn rn tesinde? N erde
B o zk r kom binalar? G ecekond u lar? Grevler?
B udaylar denizde? H ayryla erri
U ygarln? N iin olm asn N ew York?
Bt n caddelerden gem eliy im topluluklarla,
keli am puller aram ak m etro dehlizinde,
gitm ek, grm ek, eskiden n eler
toplam sam sam an kurusu gazetelerden
Son ra, yorgun ve sk n tl olu n ca
14 0
b elk i dorudur, alm inyum cepheler, kent salanda pislikk arm asansrle b ilm em k a n c kata, k onu uru m
hava ayarlam a tesisatyla, b ir iki alr ve kda g eerim
s n f b ilin li Broadw ay iirini.
Bavulum u hazrlar, atarm kanayan b ir
yapay yrei iin e ve yol grnr, dosdoru
rn diye aalarn b iild i i Sibiryaya.
Oy, nasl da b a ryor elektrikli testereler, nasl ykseliyor
talalar piram it boyunca, orm an nasl fkryor, nasl
kentler skn ediyor! Ya rm aklar!
Teknede olm ak istiyorum , b alk larn stnden kaym ak,
naslsa avlanr onlar, am a aksal
oullar b alk larn kuruyorlar su toplar, kesiyorlar
o rtaboy dalar bununla, b arajlar yerletiriyorlar
ve d atyorlar suyu haka. O nlarla
konuuyorum gecelerce, k zartm alar i ney erek ve votka.
Ah, n iin ozanm b en , sryorum arabasn
yaz m akin esin in k c k kt tarlas stnde, taksiye b in iy or
ve suyla piiriyorum ?
Arden olsam , vin, n eh ir ya da tren
ekip g itm ek istiyorum , g rm ek ve
yine gelm ek.

W olfBiermann (d. 1936)
VETNAM TALAMALARI
G E N E R A L K Y N N H E R SA BA H S Y L E D
H alktan baka
korkusu olm ayan b ir h km et
o k yaar, ok
h km etten baka
korkusu olm ad ka halkn
141
G E N E R A L K Y N N D
Ve so n u n d a b ir yasa kard h km et
bt n in san lar m utludur
diye
K ar koym alar
l m le cezaland rld
H em en ardndan
g erekten yalnzca
m u tlu in san lar vard

S A L D IR IN IN S IN IR L I E T K S
Z o rb a lk y eterince bykse
o k la r susar
Z o rb a lk am a en bykse
gene
y aln zca
o k la n susar

VolkerBraun (d. 1939)
H E Y E C A N S IZ G E N L E R L E L K
H ayr, siz bytem ezsiniz aalarn sevin cim izin ,
C etv el ve pergel gsteri verir size, hayat verm ez,
istek lerim iz yle byk ki sm az h ibir eye.
M utluluum uz tam : H esaplanabilir.
K en d i k end im izin k arsnd a saknm am z nafile:
B iz h i gelm eyiz lye falan.
U n u tu n bizden kukulanm ay:
Siz kuku lanrsnz lm ve gm lm insanlardan!
G klerd e dallar b o y larn bu lsu nlar brakn:
142
A a d ed iin k rp ecik b ir ey!

ab alarm zn im gelerin i boyayp d urm ayn:
ab a gsterin siz de!
K alkm ayn zg rlklerim izi lm eye: zgr olsun!
V azgein bizden sz etm ek ten: K onuun bizim le!
Trkesi: A. Kadir-Afar Timuin
143
AMERKA BRLEK DEVLETLER

G nm z A m erik a B irleik D ev le tlerin in 4 Tem m uz 1 7 7 6 da
ngiltereye kar b am szln ilan etm esine karn, bu lken in, Edgar
Allan Poe, H.W . Longfellow, W alt W h itm an ve R. W. E m ersone gelinceye
kadar, yani X IX . yzyl airlerin e gelinceye kadar, kendine zg b ir iir
geleneinden sz etm ek olduka gtr. B irin c i D nya Sava yllarn d a
ngiliz ve A B D iirlerin d e b ir b eeni d evrim i balatm olan E zra Pound
ile T. S. E lio tn bu lkede y eterin ce kkl b ir klt r b irik im i b u lu n m a
dn ileri srerek Avrupaya yerlem eye k arar verm eleri de bu kany
destekler niteliktedir. A m a bu k onu d a fazla ileri g itm em ek iin resm i
dilin ng ilizce olm asna karn, bu lkeye gen insan larn anad illerini
(Fran szca, A lm anca, talyanca, skand inav dilleri) ve klt rlerini uzun
sre koru d u klarn, bu olgun un da b ir dil ve kltr b irli inin oluu m u
nu gletird ii gereini gz n n d e bu lu nd u rm ak gerekir.
A B D iiri, btn olum suz kou llara karn, yukarda ad n an d
mz airlerle, zellikle P oe ve W h itm a n , lke iind e o k nem li b ir at
lm yapm akla kalm am , yal Avrupann da iirin i etkilem itir. rn ein
Edgar A llan Poenun Fransz airleri C harles Baudelaire, M allarm ve
Paul V alery zerindeki etkisi b ilin en b ir gerektir. B iim sel deneylere
arlk veren ro m an tik b ir iir anlaynn tem silcisi olan Poenun etkisi
Baudelaire araclyla 1 9 3 0 -1 9 4 5 yllar arasnd a lkem ize kad ar uzan
mtr. D em okrasi anlaynn ve bu anlaya uygun den yn klt
rnn iir alanndaki szcln yapan K oca R eis W h alt W h itm an
evrensel etki ve saygnl gnm zde de srm ektedir.
X X . yzyln b alarnd a A m erik an iirine yn veren airlerin b a
nda E z ra Pound, C o n rad A iken, T. S. E liot ile W allace Stevens, W .C.
W illiam s, E. E. C u m m ings yer alrlar. B u airler A n g lo-Saxo n iirin i de
itirm ekle kalm am lar, ayn zam anda, snrlar lkem izi de iine alan
bir b e en i deiim ve d ev rim in e yol am lardr.
1 9 5 0 li yllarda ortaya k a n ve iinde G insberg, Ferlinghetti ve
T o rso gibi airlerin yer ald B ea t G eneraiton iiri lke iin d e b ir tr
"yksek sesle okum a iiri ne de yol aarak, iiri b asl sayfalarn ve k a
pal o d alarn dna k artarak , ona, spor salonlarnda, stadyum larda ve
144
krlard a geni soluk alm a olana salam lardr.

A m erik a B irleik D evletleri, kzld erili kaltyla, karad erililerin
A frika katksyla, eitli e tn ik toplu lu klarn kltrel ve iirsel z en g in
likleriyle o k gen, ilgin ve d in am ik b ir iir anlaym b a rn d ry o r to p
raklarnda.
145
Edgar Allan Poe (1809-1849)

A N N A B EL LEE
Senelerce, senelerce evveldi;
B ir deniz lkesinde
Yaayan b ir kz vard, b ilecek siniz
sm i A n nabel Lee;
H ibir ey d nm ezdi sevilm ekten
Sevm ekten baka beni.
O o cu k b en o cu k , m em lek etim iz
O deniz lkesiydi,
Sevdal deil karasevdalydk
B e n ve A n nabel Lee;
G klerde uan m elekler bile
K skanrlard bizi.
B ir gn ite bu yzden gze geldi
O deniz lkesinde,
d rzgrndan b ir bulutu n
G zelim A n nabel Lee;
G trd ler el stnde
Koyup gittiler b en i,
M ezar ordadr im di,
O deniz lkesinde.
Biz daha bahtiyardk m eleklerd en
O n lar kskand b iz i,
E vet!- bu yzden ? (ah id im d ir herkes
V e o deniz lkesi)
B ir gece bulutunun r zgrnd an
d gitti A n nabel Lee.
Sevdadan yana, k im olursa olsun,
Y aa baa ileri,
G eem ezlerdi bizi;
146
Ne yedi kat gklerdeki m elekler,

Ne deniz dibi cin leri,
H ib iri ayram az b en i senden
G zelim A n abel Lee.
Ay gelip r, hayalin iriir
G zelim A n nabel Lee;
B u yldzlar gzlerin gibi parlar
G zelim A nnabel Lee;
O rd a gecelerim , uzanr b ek lerim
Sevgilim , sevgilim , hayatm , gelinim
O azgn sahildeki,
Y attn yerde seni.
Trkesi: Melih Cevdet Anday

H ELEN A
G zelliin b en im iin H elena,
zn ik kalyonlard r g em iin ,
T arlar m is gibi b ir denizde
B ir gezegeni yavaa, ezik, b itk in
o doduun sahillere.
A lk dolam aya um utsuz denizlerde,
lm sz yzn, sm b l salarn
ek ti yurdum a N aiade havalarn,
O eski Yunan grkem ine
Ve yceliine R o m a n n .
G r yoru m o alm l p enceren d e
Sen i b ir heykel gibi d ururken
A k ik lam ban elinde,
Sen, ey! O kutsal lkelerden
G elen , Psykhe, seni
Trkesi: lhan Berk
147
Walt Whitman (1819-1892)

O Y R E S! K O C A R E S!
O y reis, k oca reis, aln m zn akyla d ndk seferden,
Savuturup on ca bel, o n ca frtnay, sonu nd a m urad a erdin.
te lim an , bak, an lar alyor, bayram ediyor ahali,
G rd ler pupa yelken geliyor, gz pek, gz yeil yelkenli.
N eyleyim , neyleyim ki am a...
B u kan d am lalarn nideyim ?
G ayri uzanm gverteye reis,
Soum u ellerini m i peyim ?
O y reis, k o ca reis, kalk da u an lar dinle bari!
B ak sana, senin bayran ekilen , sen in arkn syledikleri!
Senin iin b u iekler, sen in iin toplatlar sahillerde,
Seni aryorlar, bak, sen in adn geziyor dillerde!
G el, reis aacm b en i,
K olum un stne yatraym seni.
ok tan ldn un uttu m am a
B u kan d am lalarn nideyim ?
Reis cevap verm iyor szm e, dudaklar sylem ez olm u,
Aam koku m u duym uyor bile, ne yrei ne kalbi kalm .
Sa salim d em ir att gem i, b itti a rtk sona erdi sefer,
Savuturup o n ca belay, kazanlan b ir gzelim zafer.
B ayram etsin sahil, alsn davullar!
Yalnz b rak n b en i gideyim !..
R eisin yatt g vertenin stnde
B y le dolam ayp da nideyim ?
Trkesi: Can Ycel
148
W A LT W H IT M A N B U
W alt W h itm an bu, evrenler iind e evren, M anhattand a grm
ilk gn m .
E tli canl, delikanl, yem ee, ikiye, kad na dkn,
Sulu gzllerden deil, kiiyi kendind en ayr, aa grenlerden
deil,
Ne b u rn u havada, ne b a eik...
Sk n kaplardan k ilitleri hep,
Sk n kaplar hep rezelerinden!
B irin i h or tutm aya gr, b en i de h o r tutm uundur,
B irin e b ir ktlk ilem eye, b ir kt sz sylem eye gr, bana
etm isin d ir o ktl, b an a sy lem iind ir o sz...
B en evrensel parolay syledim , G e ! d ed im dem okrasiye...
G z m e dizim e dursun el srersem herk eslerin el srm edii
eylere.
Trkesi: Can Ycel

P E S E T M B R A V R U PA LI H T L A L C Y E
D ayan b e kardeim , dayan be b a cm !..
D ev am atee!.. H rl k uruna bu, k ran k rana!..
H rlk dediin pes etm ez yle b ir iki bozgunla; hrlk dediin
pes etm ez zaten
H alkn ilgisizlii, nankrl ve d n ek lik ed en ler hep b ir yana...
Pes etm ez yle tekm eye, yum rua, topa, tfee, ceza kanu nlarn a...
B el balad m z, inand m z ey o... V ar olagelm i... O oldum
olas... O d rt iklim drt ke...
N e gel gel etm i, n e gelirim dem i, otu rm u a kar yle
huzur iin d e, d osta dm ana kar
Sabr ta yle b eklem i, beklem i e re f saati.
Trkesi: Can Ycel
149
K A L A B A L IK B R E H R D E N G E M M
K alabalk b ir ehird en gem iim , belki ilerde ie yarar diye
grnlerini,
yaplarm , d etlerini geleneklerini aklm a yerletirm eye alarak,
A m a im di bt n o ehirlerden sadece b ir kad n hatrlyoru m ,
orada rastladm , b en i sevim ek iin yolum dan alkoyan
b ir kadn.
G ece gndz ay rlm am tk b irb irim izd en tekilerin hepsini
ok tan unuttum ,
B an a istekle sarlan o kadn hatrlyoru m sadece,
G ene dolayoruz birlikte, seviiyoruz, ayrlyoruz gene,
G ene tutuyor b e n i elim d en, gitm e diyor,
O n u yan bam d a gryorum , dudaklar sessiz, znt iind e,
h e r yan tirtir titriyor.
Trkesi: Memed Fuat

Emily Dickinson (1835-1886)
K IR Y A R A T M A K N
B ir yoncayla b ir ar
Y aratr en gzel ay r
B ir yonca, b ir ar
B ir de insann hlyalar.
O lm asa da ar
E lverir insann ryalar.
Trkesi: Talat Sait Halman
150
B E Y N G K T E N G E N T R
B eyin gkten o k daha genitir,
Yan yana koyarsan ikisin i,
B ey in kendi iine rahata
S d rr h em g, hem seni.
B ey in denizden o k daha d erin,
B elki m asm avi denizin dibi,
A m a b eyin onu hem en em er
Kova doldu ran sngerler gibi.
B ey in , T anr arlna denk,
Kaldr, d irh em d irhem tart istersen,
Sanki deiik grn rler m i
H ece nasl deiikse sesten?

-
280-
B ir tren h issettim , b eynim d e,

M atem liler b ir aa-bir y u k arYryp duru yord u -yryordu -ta ki
A n lam siliniyor gibi gelene dek
Ve hepsi o tu rtu lu n ca
B ir ay in -bir davul g ib i
G m leyip duru yord u -gm b rd yordu -ta ki
Z ih n im sarlayor sanana dekVe so n ra iittim -b ir kutuyu kaldrrlarken
R uhu m u atk larn atrty laAyn kuru nd an b otlarla, yine
D erk en U zay-balad nlam ayaB ir an olduundan gkler
Ve varlk b ir kulak yalnzca
Ve b en ve sessizlik ve tu h a f b ir rk
Yalnz, kazazede-burda-
151
Ve son ra b ir tahtas k rld akln

Ve dtm de dtm
Ve b ir dnyaya arp tm
Ve b itird im b ilm eyi o sra.
Trkesi: Ouz Cebeci
281 -
ylesine rkn k i-n eelen d iriy o r insanH oa gidiyor neredeyse, d eh etin ylesine zerind eRuh bakp kalyor ard nd an, gvenli
E n ktsn bilm ek, korkuyla yer b rak m y or ab u cak b ir gz atm ak b ir hortlaa, faydaszA m a bou m ak-galip gelm ektir on aN asl kolay gelir ikence, im diB elirsizlikti ylesine rseleyenSou ktu r gerek ve plakA m a in san ayakta tutan da bu
Kuku d uyanlara gsterird ik-yakaryA m a m it etm eyi b rak tk , im di,
Bilen bizler l m e b akm aktr, lm ekB rak v erm ek soluu
y lece uyu m ak deil
Yasta koyup baB akalar, bouabilirS en in k isi, b itm itirVe b yle gelir rkn kasveti h znn
-serbeste kurar korkuyuH em u zaktasn -hem de herkese a k dehetNeeli, tatilde, solgu n -
Trkesi: Ouz Cebeci
152
Edwin Arlington Robinson (1869-1935)

R IC H A R D C O R Y
Ne zam an R ich ard C o ry ehre inse,
O turup kaldrm a on a bakardk:
E fend i adam d tepeden trnaa,
T ertem iz ve b ir prens gibi ipince.
Ve h er zam an sadeydi giyim kuam
K onum as her zam an scak ve isancayd:
G en e de titretird i yrekleri gnaydn
D erk en ve yrrken h er yana k saard.
Z engind i de-evet, b ir kraldan daha zenginVe eksiksiz eitilm i h er incelikte:
K saca, ite, derdik, h er bakm dan
Yerinde olm aya can atacam z b ir insan.
B ylece iim izde gcm zde, varm ak iin geree,
Ne b ir lok m a et yedik, ne k rettik ekm ee;
Ve sessiz b ir yaz gecesi R ich ard C o ry
D n p evine b ir kurun skverdi beynine,
Trkesi: Cevat apan

W A LT W H IT M A N N
l m sz arklar son a erdi
V e on lar syleyen b ir isim d ir im di
T anr da akm z da b ir isim d ir
Hayat, lm ve h er ey.
A m a biz h i grm eyen gzlerle
Y azdklarm z bile okuyam yoruz,
Ya da kad erin b izim iin yazdklarn,
ak n lk iinde
G zlerim izi k rp try o ru z sadece.
D n gece arklard n em li olan
im d i syleyenlerdir o arklar yaatan.
Bugn duyam yoruz artk
K ulaklarm zd a nlayan o k orku n byk
153
O y rtc ve snrsz m zii

B y k b ir gle arn m
A kla sevgiyle zafere ulam .
A m a onu duy anlar var.
nsanlar iin y arnlara uzanacak arklar
Ve susup d inleyecek btn zamanlar.
lm sz arklarn sonu m u geldi? D iyelim ki
Sylenen arklarn sonu gelm ez
Ve isim ler h ibir zam an lm ezler.
Soylu m erm er ya da kum zerine,
n san larn h arflerin i yazdk m b ir kere
B ir daha silinm ezler.
Trkesi: Ani Merielli

Robert Frost (1874-1963)
D A K A D IN I
K ad na o yer o k ssz,
o k yaban gelirdi,
ocuksuz,
B ir kendi b ir erkei,
Evin ufak tefek ura,
B aka ii yoktu kad nn,
ift srerken tarlada, aa keserken,
A rdnda kocasnn.
Yorulup d inlenerek
Y ongalar toplard,
D ud aklarnd a
Y alnz kendi iin syledii b ir ark
B ir gn kadn
G itti dal kesm eye orm ana,
Ta uzaklara, ki zor iitti
A dam kendini arnca.
154
Ne k arlk verd i-n e ses ettiG eri de d n m ed i kadn,

D urdu so n ra kap sakland arasna
E reltiotlarn n .
B ulam ad erkek, arad tarad
B ak t her yerlere,
Kzn burd a m diye son ra
G idip sordu annesine.
B ird enb ire b ir k b en zeri
G eti kafasndan adam n,
D em ek lm ed en de
A yrlm as olurm u insann.
Trkesi: Ali Pskllolu

B R D O S T K G E C E D E
B ir dost kii gecede
U zakta tek b ir k gr n en e dein
Y am urla b ir yollara d yor-yam urla b ir dnyor
B u sokak sokaklarn en yasls
H zla g eiyo r-u tan c b ek id en yana
G zleri gzlerine desin istem iyor
D urup d inliyor b ir ayak sesi
B ir m utlu yz sokaklardan
ka geliyor lk la b ir yalnzlk
A yrlk d eil-ar deil
Y alnkat yceliinde dnyam zn
G k karanlnda b ir fosforlu saat salnyor
B en vaktin d oru su-erisi yoktur derim
B ir dost kii varsa geced e-ben im .
Trkesi: . Nutku- Tark Dursun K.
155
A TELE B U Z
D nya atele sona erecek diyenler var,
Buzla k im in e gre.
Tattm da b iliyo ru m n ed ir hrslar, arzular;
B en im yaantm ate diyenleri dorular.
Am a, yklacaksa b ir deil, iki kereBen , nefret ne dem ektir, bunu iyi b ilirim Btn am ansz gler buzda da vardr derim ,
Buz balam aya grsn ykp ldrm elere.

Cari Sandburg (1878-1967)
K A G O
D nyann D om u z K asab,
Ara Yapm cs, Buday Y cs,
D em iry o llarn n O yuncu su, Y k Taycs U lu su n;
Frtnal, dayankl, grltl eh ri
G eni O m uzlarn:
Bana sen in kt olduunu sylyorlar, in any oru m onlara,
n k grdm sokak lam balar altnd a k y d elikan llarn
b atan karan boyal yosm alarn.
Bana sen in dzenbaz olduunu sylyorlar, Evet, yledir,
d iyorum ; nk grd m yeniden insan ld rm ek iin
b ab o dolaan katillerini.
Ve bana senin acm asz olduunu sylyorlar, b en de u
karl veriyoru m onlara: Evet, sorum suz aln izlerini
grdm . Yzlerinde kad n larla ocu klarn.
Ve bylece verdikten so n ra azlarnn payn yenid en d nyorum
bu b en im ehrim i k m seyenlere ve k m seyerek
d iyorum ki onlara:
G elin b ir baka eh ir gsterin b an a byle ba d im dik,
vnle trk syleyen, dipdiri, kaba saba, gl kuvvetli
ve kurnaz olduu iin.
stne i b itirm ekten kan te r iinde sunturlu k f rler savuran
156
b ir babayiit b u o k k m iskin eh irlere gre;

le ri atlm ak iin dili b ir kar darda kp ek gibi azgn,
ynlarla kar karya gelm i b ir vahi kad ar kurnaz,
B a ak,
K rek sallayan,
Ykan,
Tasarlayan
Yap yapan, paralayan yeniden yapan,
D u m an altnda, az toz iind e, bem beyaz dileriyle glen,
Y azgsnn korku n yk altnda b ir d elikan lnn um ursam azlyla
glen,
H i sava y itirm em i b ir sava nasl glerse, yle glen,
B ileind e nabz kaburgalarn n altnda h alk n yrei att
iin vnen ve glen,
v n erek D om u z Kasabas, A ra Y apm cs, Buday
Y cs,
d em iry o llarn n O yu ncu su ve U lusun Yk T aycs
olduu
iin , yar plak kan te r iind e, G en li in o frtn a l
dayankl ve grltl kahkahasyla glen
Trkesi: Cevat apan

ZEN C
B en b ir zenciyim
B t n arklar b en sylerim
B e n oynarm btn oyu nlar
L if lif p am u ktan daha yum uam
Y alnayak esirlerin ayaklar altnda
G ne altnd a erha erha atlayan yol b en im
B en im -k p ren azlardaki
n m nlayan kahkah alar
K ad nlarn kannd a deli b ir ak k ay n ar-ben im
H asat olur-alm lard a te r b irik ir-b e n im
K c kten b ir o cu u m beyazlarn aklarnda
B ir b a n o alar ar aksak
K o cam an eller alk tu tar-b en im
r r-n asr balar d irsekler
157
M utlu dlere yatlr yal orm an lard a-ben im

G ne deli divane o lu r-b ir kra de yavatan -ben im
B en b ir zenciyim diyorum
B a n a b ak n d iyorum
B en b ir zenciyim .
Trkesi: . Nutku-Tark Dursun K.

Vachel Lindsay (1879-1931)
K U R U N G Z L
B u lu tlar gzlerind en g esin -istem iy o ru m
D ah a b ir ileri gleri var onlarn
D ah a b ir y celikleri var o n arlacak
o cu k la r doar evrende sesleri yasl
su b e n im d e il-sen in deil yoksul tm
G zleri b l k -p r k kurun
A ckrlar-ackm ad an dsz
Yel f r r su gtrr
K u lluklar kulluk
l m leri lm deil.

L O U SA N A K A SA B A SIN D A K B R K IZ N R
G n d om azsa-bir yldz rsa gkyznde
ensin
G kyznde b ir baka yld z rsa ay adna
ensin
Sen b en im ilk b aharm sn
B ir elm a dal y z n -iek am
G zlerin e vuran k genliin de
C m le iyilikleriyle yreinin
Sen b en im akm sm .
158
Wallace Stevens (1879-1955)

B R E R N L M
D aralr yaam ak ve lm b ek len ir
Gz m evsim in d eki gibi.
E r der.
nl llerden d eildir ya,
Z orla d uyurm az ayrln,
atafat istem ez.
l m m utlaktr, anasz ve antsz,
Gz m evsim in d ek i gibi
Rzgr kesilince
Rzgr kesilince ve gkler boyunca,
Y in e de bulutlar gider
K end i ynne.

P A R K TA K B O Y E R
M art... B iri yryp gem i kar iind en ,
B ilm ed ii b ir eyi arayarak.
G ece kydan p alam ar zp
G zd en kaybolan b ir kayk gibi.
B ir kad nn m asaya brakt
Ve unutup gittii b ir g itar sanki.
B ild ii b ir evi yine grm eye gelen
B ir ad am n iin d ek i duyguya benzer.
Rzgr esiyor asm alarla rtl
ardan d rt b ir y annd an.
159
M P A R A T O R D O N D U R M A
G elsin o azm an purolardan saran
am yarm as, ver em rin i rp sn da kprtsn
B ir alay ksede ehvet dolu kaym ak llesi.
F in k atsn her gnk giyim kuam la
Yosm a kzlar ve b ir aylk gazete
K tlarnd a iek ler getirsin olanlar.
G rnen varl olsun b itiin , durdurm a.
B iricik im parator, im parator dondurm a.
Fi tarihind e stne yelpaze kuyruu
ledii araf al k ar cam to k m ak larn n
tanesi kopm u olan akam kom od in d en,
rt o arafla hatunun yzn.
kverdiyse o boynuzlu ayaklar,
N ice donm u n ice ruhsuz diye ispata yarar.
Lam ba yansn, sm sk kondurm a.
B iricik im parator, im parator d ondurm a.

William Carlos Williams (1883-1963)
K IR M IZ I E L A R A B A SI
O kadar ok ey
bal ki
beyaz tavuklarn
yannda
yamur sularyla
parlayan
krm z b ir el
arabasna.
Trkesi: Cevat apan
160
ORM AN
Sessiz duruu deildir
A alarn
O rm an larn soluk aldrm ayan ii
B ilek kalnlnd a
Sarm aklarla, sin eklerle, srngenlerle
Hep korkak m aym u nlarn
Barp kam alar deildir
dallardaam a
B ekleyen b ir kz
U tanga, koyu renkli, tatl gzl
Yolunuzu gsteren
E fen d im , yukarya.
Trkesi: lk Tamer
Ezra Pound (1885-1972)
G L A D A SI
Ey Tanrm , ey V ens, ey M ercury, hrszlarn koruyucusu,
Son gnlerim d e, no lursun, b ir k k t t n c dkkn ver
bana,
Kk, parlak kutularm olsun
tertem iz raflara dizilm i
Yum uak, kokulu t t n lerim de
P rl prl V irginia ttn de
serilm i altn a parlak, cam tezghm n
B ir de terazi ver b an a, o k yal olm asn,
O rospu lar da dam lasn ara sra
ki ift la f etm eye, salarn dzeltm eye ya da.
Ey Tanrm , ey V ens ey M ercury, h rszlarn koruyucusu,
B ir kk t t nc d kknn d n ver bana,
ya da hangi m eslee yazarsan yaz
in san a her zam an b ey n in in gerektii
bu kahrolas yazarlk m esleinden baka
Trkesi: lk Tamer
161
G ZLER
E fend im iz d inlen artk, yorgunuz yorgun,
D uyalm biraz da rzgrn parm aklarn
stm z rten u durgun
u kurun gibi ar kapaklarda.
D in len artk karde, gn aaryor b a k darda!
Sold uka soluyor sar k
E ridike eriyor m um .
Salver bizi, darda en tatl renkler,
Yosun yeili, iek renkleri,
A acn alt serinlik.
Salver bizi, tkeniyoruz yoksa
Akp duran tekdzeliinde
K ara kuru b asklarn
A k kt zerinde.
Salver bizi, b iri var ki
B ir glnn verdiini verm ez sana
Yllanm bilgisi tm oku d uklarnn
O na bakalm ona.
Trkesi: Blent Ecevit

H U G H SE LW Y N M A U B E R L E Y
V
O n binlercesi ld orda
ld ilerinde en iyileri
D isiz b ir orospu iin ldler
Kaba b ir uygarlk iin b atan savm a
Gzel azlarda sevim li glm sem e
A klla ldayan gzler kaybolup gitti
Topran gzkapaklarm n altnda
ki dzine k rk heykel ad na
Birka bin eski psk kitap adna
Trkesi: Hilmi Yavuz
162
M E D IT A T IO
K peklerin garip alkanlklarn d ikkatle inceled im de
n san larn hayvanlardan stn
V arlklar olduu sonu cu na vardm
n sanlarn garip alkanlklarn in celed im de
Ne yalan syleyeyim d ostlar arp kaldm
Trkesi: Hilmi Yavuz \
!
|
A LBA
V adideki zam ban solgun ve slak
yapraklar kadar souk
Y anm a uzand, afakta
Trkesi: Hilmi Yavuz

DN
G r y or m usun, dnyorlar; ah b ak u saknsan
D ev in im lere, ve ar ayaklara,
G lkle atlan u ad m lara, ve o sonu belirsiz
Sendeleyie!
G r yor m usun d nyorlar b irer birer,
K orku iinde, sanki yar uyanm uykudan;

Sanki kar duraksam alym gibi
Ve rzgrda m rld an m al
yar dnm eliym i gibi geriye;
K orkuyla K anatl olanlard bunlar
D oku nulm az!
K anatl ayakkabnn tan rlar!
Yanlarnda gm tazlar
kokluyorlard havadaki izi!
H eey! Heey!
Frlayp yam alayanlard bunlar;
B u n lar keskin b u ru n lu lar
K ann ruhu bunlar.
D izginlere d avranm am akta gevek,
yzleri solgun srcler!
Trkesi: lker nce
16 3
PAN L D
Pan ld. Yce Pan ld.
Ah! Ein balarnz, siz kzlar hepiniz,
Ve ona ieklerden b ir ta rn.
Yaz gitm i yapraklardan,
Sazlar da kurum u belki,
N asl ta rebiliriz artk,
N asl toplarz iek d em eti?
D ilim varm yor, Sultanlar.
l m hoyratn biriyd i hep.
d ilim varm yor, Sultanlar.
Ne sebep gsterecek ki
Alp gitti Efend im izi
Byle kuru bir m evsim d e?
Trkesi: Yaar Anday-M. C. Anday

TAVANARASI
G el, acyalm bizden iyi d urum da olanlara
A cyalm dostum , un utm a ki
Z enginlerin uaklar var, d ostlar yoktur,
Ve b izim d ostlarm z vardr, uaklarm z yok.
G el, acyalm evlenm ilere, evlenm em ilere.
afak k k ad m larla giriyor
Yaldzl b ir Pavlova gibi
te b e n im isteim yan banda.
Yaamda h ibir iyi ey yoktur
Bu aydn serinlik saatinden
Birlikte uyanm a saatinden baka.
Trkesi: Yaar Anday-M. C. Anday
164
Marianne Moore (1887-1972)

R
B en de p ek holanm y oru m iirden: ok daha n em li eyler
o lm al btn bu zrltd an te
Ne var ki insan katksz b ir nefretle oku yun ca iiri,
gene de
gerein b ir yeri olduunu gryor onda.
Kavrayabilen eller, alabilen
gzler, gerekirse diken diken
olabilen salar, yle atafatl yorum lara ak
old uklar iin deil, yararl olduklar iin
nem lid irler. A n lalm ayacak kad ar uzaklarlarsa
asllarnd an,
ayn ey hepim iz iin de sylenebilir, anlam ad m z
eye hayranlk duyam ayz, d en ir: ba aa b ir
tavana tu tunan ya da yiyecek arayan yarasa,
ileri doru iten filler, b ab o dolaan b ir at,
b ir aacn atnda
yorulm ad an duran kurt, sinekten huylanan b ir at gibi
derisi seiren oturakl eletirm en,
b eysbo l m erakls, istatiki uzm an
ne de on lar apayr eyler deyip
i yazm alarna ve okul kitaplarna kar k m a k
geerli b ir davran olur; hepsi nem lid ir
bu olgularn. G ene de b ir ayrm yapm al insan:
szd e-airler nem verd iler diye iir olam az her ey,
aram zdaki airler her trl gz peklii
ve sam al ap hayal gcnn
h a rf sektirm eyen titiz b ek ileri olm ay stlenin cey e
ve ilerin d e kurbaalar olan dsel b a h eleri
d en etim im ize sununcaya dek kavuam ayz
iire,
b u arada, b ir yandan iirin ham m add esini tm yle
ham , te yandan da sahici olm asn
istiyorsanz, o zam an ilgi duyuyorsunuzdur iire.
Trkesi: Cevat apan
165
Robinson Jeffers (1887-1962)

N SA N I SE V B T N B U N L A R L A
D nyam z, k c k b ir gezegen, ama ne kad ar gzel.
Kuzeyde, B atda, G neyde h km sryor sular...
A labildiine renkler., tam sessizlie gm lm eden.
Sisler, yeryznn soluudur
E sintilerle sarm a dola otlar, rlp lak kayalar,
Issz b ir vaha, rm ak kysnda k k b ir buday tarlas,
Esirgenm i aalar altnd a b ir dam.
Sev bunu, insan sev btn bunlarla.
Peki am a, kar-yol nedir?
B irtakm dlere kaplp yasak savm am ak.
Yce uygarlklarn yakp y k arak battn,
Z orba h km d arlar yznden ktn bilm ek...
K tlk ve y kn t kol gezerken, insan ya erefiyle k am al ordan,
Ya da en az irk in olan toplulua katlm al.
K klem i ktlklerd ir bunlar.
nsan, drst kalabilm ek iin,
efkat duym al, b ozu lm am ak , ktlk dilem em eli,
Bir de k an m am ak evrensel adalet ve m utluluk hayallerine.
G ereklem eyecektir o dler.
te bunu bilmek, ama yine de paralar ne denli irkin olursa olsun,
T m n gzel kaldna inanm ak.
irkin eydir kopm u b ir el
Dnyadan, yldzlardan, tarih ten kopm u insan da yle...
D ncesi de kork u n irkindir, gerei de
D rstlk, bt nl k dem ektir.
En ulu gzellik, varln btnldr.
I layatn kutsal gzellii.
Sev bunu, insan sev btn bunlarla...
Yoksa in san n ackl karg aalk larm paylaacaksn
Ya da gn karanla erd iind e b o u lacak sn um utsuzluk iinde.
166
Conrad Aiken (1889-1973)

HO DUYU
B u ark iim i ltr sen inle d inlersem
Sen in le tat b u lu r yediim ekm ek
Ne varsa im di gzellik adna
Sen yoksun diye b oynu bkk
E llerin vard oysa-gm tabaklard a izi
Bu kadehli tu tard -ellerin vard
G n gelip u n utu lacak senden kalan
K im sen in aklna d m eyecek seni anm ak
B u arpan y reim d i-son ra sen geldin
G zlerin d i-ellerin d i iim i yuan
Atan sen d in-v uran en d in deli dolu
sen yoksun diye yreim durm u.
Trkesi: . Nutku-Tark Dursm K.

SU N U A R K IL A R I
X IX .
yi bak, greceksin, daldan decek yaprak,
D ecek sessiz o ta h i ses karm ayacak...
te, elinde ancak p lak b ir dal kalacak,
B ir de l otlarda can k m b ir yaprak,
B ir ey gelm i de gitm i. O lup olaca bu.
Neydi bu dteki grlt patrtlar?
Z errelerin sava dallarda, y kntlar
Yaprakta felaketli, alev alev yanarak?
Belirsizd i alardan te bu sarsntlar.
Sadece yaprak dm , dal kalm t rplak.
D nya dem iler buna: hepsi bu kadar ancak.
G r n m ez b ir balang, b ir ykm kop artacak
167
Ivr zvr ileri yam an atlm lardan.

K onu: gem i gelecek devrim den nice h o rtlak
D olar ksa szlere. Girdap bizi yutacak.

SE N N L E D N L E D M A R K I
D in led iim iz ark, am t m usikiyi,
B ltm z ekm ek, ekm ekten ok kutsald;
A m a artk sen yoksu n, her yer ve h er ey ssz,
Eskiden gzel olan ne varsa cansz kald.
E llerin u sofray okam , parm aklarn
u barda tutm utu, b en grm t m ka kere,
Seni anm asalar da bt n bunlar, sevgilim ,
H ibiri son verem ez b rak t n izlere.
O nlarda gezindin de ellerin gzlerinle
K u tsallatrdn am a hep b en im canm daydn,
S en i tand lar ya, hep hatrlayacaklar
Y ine b en im kalbim d e, gzel akll kadn.

Edna St. Vincent Millcty (1892-1950)
H AYATIN K L L E R
Ak gitti, brakt b en i, g n ler hep b irb irin in ayn
Y em ek gerek, uyuyacam , isterim ki gece olsun
Fakat heyhat! U yanm , saatin ar vu ru larn duyuyorum
sterim ki gn olsun gene, aarsn karanlk
A k gitti, brakt b en i, ne yapacam bilm iyorum
u ya da bu, hepsi b ir b en im iin
b itirm ed en b rak y oru m b alad m her eyi
e y arar b ir ey yok b en im bildiim .
1 68
Ak gitti, b rakt b en i, kom ular b o r alyorlar kap alp

Hayat srp gidiyor gene, kem irip durm as gibi farenin
Yarn gene yarn gene yarn gene yarn
K k b ir sokak ve bu k k ev var.
Trkesi: N. Menemenciolu
Archibald Macleish (1892-1982)
SPA N Y O L L S
B u n u n hesab sorulm ad,
G zyalarnn hesab soru lm ad , am a sorulacak.
M ad rid in, B arcelonan n , V alenciann gzyalar,
Bu gzyalarnn hesab soru lm ad
A lm eriam n, B ad ajozun, G u ern icam n dkt kan
bu kann hesab sorulm ad.
G zyalar yzlerde kurum u,
Kum stnde kurum u kan.
G zyalarnn hesab soru lm ad, kann hesab sorulm ad,
So ru lacak bu n larn hesab.
nk G u ern icam n ad am lar konum az,
A lm erianm o cu k la r sessizdir.
B ad ajozun kad nlar dilsiz.
D ilsizd ir onlar, sesleri k m az, sesleri km az.
B o azlarn tk am tr oran n kumu.
Konum azlar, konu m ayacaklar da ve o cu k lar
A lm erianm o cu k la rm usludur,
K prdam azlar, kprd am ayacaklar da.
V cu tlar krk, kem ik leri k rk , azlar
nk ldr onlar, d ilsizd ir hepsi.
Yanlm ayn,
Hesap soru lm ayacak sanm ayn.
169
Yanlm ayn
D k len kann hesab sorulm am sa,
Yalann hesab soru lm ayacak sanm ayn.
Y anlm ayn,
Bunu n hesab soru lacak
S oru lacak ama,
V akit var
V akit var daha.
B u yerlerde llerin vakti bold u r
B ad ajozda, G u ern icad a A lm eriad a
Bekleyebilir, vakitleri var daha.
V akit var,
B ekleyeb ilir daha.

AYA Y O L C U L U K
A ram za katlan varlk
gklerim izd eki gezgin,
yapraklarm zda gz kam am as, sularm zda gm
O
en uzak dncem izde p rltl b ir kaam ak
konuum uz ay...parlak grnt leri ayn...
d oku ndu k sana artk!
Z am an balayal,
zam ann ta ncesind en b e ri, ilk insan
henz vakti tatm adan, sen i dnm z
B ir harikaydn b izim iin eriilm ezd in,
zlem lerin ulaam ad b ir zlem ,
aydnlm z, yaantlarm z tesind eki k-belki
b izim anlam am z...
A rtk
senin gecenin derinliind e ellerim iz dedi sana.
Yol ald k gn gece,
170
en uzak yldzlar yn verdi bize, ta telere trm an d k ,

atk karm zd aki grnm ez akn tlar, b olu k ta
o yana bu yana yzen topran dkld yerlerde,
ardna dtk teki tep en in , soukla karlatk,
yz yze geldik l m le-d erin li in e in ilm ez hilikle...
Son ra d rd nc gnn akam , indik,
d em ir attk, tan aarrken ayak b astk kum sallarn a
ve sou k k u m larn g eird ik p arm ak larm z arasndan.
te duruyoruz burda, alacakaranlkta, soukta, sessizlikte...
ve burda, zam ann b alan g cn d a gibi kaldryoruz b am z
Ta stm zde, aydan o k daha gzel b ir ay,
hayran olduum uz b ir harika, eriilm ez,
zlem lerin ulaam ad b ir zlem ,
aydnlm z, y aan tlarm z tesindeki k -belk i
bizim anlam m z...
O, b ir anlam !
bu sessiz kum sallarda, stm zde parlayan
yeryz,
aram za katlan varlk.

Edward Estlin Cummings (1894-1963)
(e. e. cummings)
anyone lived in a pretty town

k im in in b iri b ir nasl kentte
(an lar yukar, an lar aa
havalanr irin havada)
b ah ar yaz gz gelir k
yapm az okudu, eder oynad durdu.
K adn da erkek de (u fak da tefek de)
k im in in d en holanm azd h i
yok ekerler geneler b ierler idi
gn ay yldzlar var yam ur
sezgisi yok m u o cu k larn ou

onu n; h ayr-birka an cak bildiler
onu h i kim se o k p ek seviyor diye;
bydler sonra unuttular)
gz k bahar aar yaz
zam an arp im di, yaprakla aa, karla bekle kprda
Sevinci gld, acsn bld
Ku arp
kim i ne duysa dnya olur
h i kim seye
b irileriler evlendiler, herkesiyle kuandlar
h ngr h ngr glp getiler
h oron d ediklerini hep teptiler
(uyu, uyan, b e l la de sonra)
olm azlayarak dleyip srdler
yld zlar yam ur gn r ay
(unu kardan baka k im aklar:
o cu k bile akim n kesini
unutur)
yukar anlarla aa anlar
havalanr irin havada
durur
gzlerini, gnden b ir gn
yum du galiba kim i ld
(eilip kim se pm yzn)
h alk yetiti de yanyan gm d
azla biraz, geerle gt
b t n le bt n, d erind en derin
d aha da pekten d lerler uykuyu
kim i, h i kim se: toprakla nisan
d ilek arp can: olsa ve oldu.
172
K adn da erkek de (an da ene de)

yaz gz g eer k b ah ar
ekip bitiler, m ek ik d ktler
gn ay yldzlarla yam ur
Trkesi: Fred Stark

B R E Y Y Y E M Y O R S A N .
B ir ey yiyem iyorsan bir cigara
ttt rm elisin, am a neyim iz var ki
t ttrecek: haydi delikanl
gidip yatalm
cigara tttrem iyorsan, trk
sylem elisin, am a neyim iz var ki
t rk syleyecek: haydi d elikanl
gidip yatalm
trk syleyem iyorsan, h i olm azsa
lm elisin, am a neyim iz var ki
lecek: haydi delikanl
gidip yatalm
lem iyorsan, b ir eyler
d lem eksin, am a neyim iz var ki
dleyecek (haydi delikanl
gidip yatalm )
Trkesi: Suphi Aytimur
173
FALAN F L A N IM B E N M
B ir tanem iki tanem falan filan m b en im
lucy halam geen byk
harpte bilse bir ey deil
enm ez anlatrd da
niye n iin ve neden
dtm z,
h em irn m bizim
isabel ben diyim yz
sen de b in
orap rd b ir o kadar
kazak b alk boyun atks
eldivenler falan filan anneciim
yatar kalkar dua ed er b en im iin
leyim filan diye
k ah ram an ca tabii, ped er bey bizim
b ir avaze anlatrd ne r tbeym i
ahadet d uru r m uym u eski hali olsa
ah, o ara ben
deniz filan srlsklam
uzan m m am u rlara falan
filan
(d nyorum ,
falan
filan ,
G l lerin i am a
G zlerin i d izlerini falan filan n senin
Trkesi: Can Ycel
174
Dnya iir Antoiojosi (I. Cilt)
H G T M E D M B R Y E R D E
H i g itm ed iim b ir yerde, sevinle tesinde
her trl y aan tn n , kendi sessizlii var gzlerinin:
en in ce km ltn d a bir ey var iim e gm en beni,
bir ey doku nam ayacam kadar b an a yakn
kolayca aar b en i en rkek b ir bakn
p arm ak lar gibi kapam olsam bile kendim i,
sen hep yaprak yaprak aarsn b en i, B ah arn
(dokunup ustaca, gizlice) a gibi ilk gln
ya da b en i kapatm aksa istein, ben
ve hayatm kapanrz gzelce, birden
karn her yere zen le iniini
dleyen yreince u iein ;
duyduum uz h ib ir ey bu lkede
eriem ez gcne sonsuz in celiinin:
yapsnn renkleriyle b en i balayan,
ldren, h i durm adan , h er nefeste
(b ilm iyoru m ned ir bu sende olan, bu kapayan
ve aan; yalnz anlyor iim d e b ir ey
gzlerinin sesini gllerden d erin olan)
k im sen in yok, yam u run bile, byle k k elleri
Trkesi: Cevat apan
175
T A N R IM E L N P E Y M
T an rm elini p eyim en hayretteki bu
gn iin: yeil srayan d irileri iin aalarn
ve b ir gkl d iin gn; ve her ey iin sonra
doal olan b itim siz olan evet olan
(b en lm ken diriyim gene im di,
ve gnein yld nm d r bu; y l
dnm dr bu, m r n ve sevginin ve kanatlarn
ve sevinli byk oluun, sonsuzlam asna toprak)
nasl olur tadan d oku nan iiten gren
soluyan d erken b ir byk h iliin iind en
kaldrlan yle b ir salt olu k iinin senden
kukusu ki kt r m belleklere sana doru?
(uyank im di ku laklarm n kulaklar ve
ald im di gzlerim in gzleri)
Trkesi: Feyyaz Kayacan

maggie and milly and molly and may
m aggie ve m illy ve m o lly ve m ay
plaja gittiler (b ir gn elenm eye)
m aggie ark syleyen b ir k abuk buldu
yle tatlyd ki d ertlerin i unuttu
m illy kyya vurm u b ir yldz kurtard
be cansz p arm ak idi nlar
ve m olly kovalad korku n b ir ey
yart yannda kp kler savurarak: ve
m ay eve dnd b ir tala, dz ve yuvarlak
dnya kad ar k k ve yaln zm gibi byk.
nk neyi yitirsek ( rn e in b ir sen ya da b en )
denizde bulduum uz her zam an kendim izd ir
176
ali ignorance toboggans into know

t m b ilisizlik kzakla kayar bilgiye
ve yorgun argn trm a n r bilisizlie gene:
am a k sonsuz deildir, hatta kar
erir; ve b ah ar b ozarsa oyunu, peki sonra?
tm tarih b ir k sporud ur ya da :
am a b e olsayd da gene derdim ki tm
tarih o k kktr, hatta b en im iin;
b en im le sen in iinse daha da kk.
Atl (tiz sesli o rtak m it) kendi m ezarna
sadece skalay tizlilie trm a n d rm a k iin
her m adge ve m abel d ick ve dave adna
-yarn bizim tem elli adresim izd ir
ve orada bizi zor bulurlar (bulurlarsa,
daha da uzaklara kaarz: im diye

Hart Crane (1899-1932)
M E L V L L E N M E Z A R IN D A
S k sk dalgalarn altnda, bu b u ru n d an uzakta
B ou lm u insanlarn k em ikten zarlarn eli
G n derd iini grrd. B ak tk a, saylar
Tozlu kyya arp ar ve gzden kaybolurdu.
Ve b atk lar geerdi an sesleri duyulm ayan,
l m n cm ertliiyle o d a n k kantlar
G eri gelirdi, klrengi hiyeroglifler,
U ursuz uultular den iz kabuklarnd an.
Son ra dingin akm n d a upuzun b ir kangaln
D en izin rpn durur, hm yatrd,
Sun aklara ynelirdi orada tuzdan aarm gzler
Ve sessiz yantlar kayard gkteki yldzlardan.
177
Baka gelgit gsterm iyor pusula, kadrant

Ve sekstant... K abaran m avi sularda
At denizciyi uyandrm ayacak.
Bu destan yaratan ulu glgeyi deniz koruyabilir
ancak.
Trkesi: Cevat apan

SO YU T BAHE
A ac stnde elm a, ehvetidir kad nm Parltlarla asl, gneten m askaras.
Aa, kesm i soluunu kad nn ; yeltenip
Ykselip stne dal dal, dilsizce dilli sesi
kverir gzlerine b ir karart perdesi.
Kadn tutsak aaca ve yeil parm aklarna.
Ve k end ini aa sanar d ncesind e kadn.
Rzgr kucaklayp rer taze d am arlarn,
K aldrr onu gklere, uar m avilie,
E llerin in ateini boup gn nda.
H i ans yok kad nn, korkusu, um udu yok
A yaklarndaki ottan ve glgelerden te.
Trkesi: T. S. Halman
Ogden Nash (d. 1902-1971)
B A N K E R L E R D E N B T N F A R K IM IZ :
O N LA R PA R A LI B Z PA R A SIZ
B ankalar vm ek iin yazld bu iir.
Para k rts neym i gr, hele b ir bankadan ieri gir!
B ir de garip bir ses duyacaksn, ne kadn sesi o, ne su rlts,
B ilirim duym uluun yok, o, b in lik b an k n o tlarn hrts.
M erm er konaklard a oturm u bankerler, haklar,
B ou n a m yllar yl M illi K alk n m a diye barp ardklar!
Asl, b ir usulleri var, ona borlu d u rlar h er eyi, o b ir bozulm aya
grsn, b ankalarn ii bitik:
178
K sacas, paraya m u h ta olanlardan gayrsna alr kredi.

Sizi bilm ez m iyim hi, anl anl bankerler, nasl da k l krk
yararsnz!
Siz, ev kirasn d em ek iin b o r istem eye gelen vatandalar
kuru koklatm ad an dehleyebilen m illi k ahram anlarsnz.
Evet. Siz, ocu u m d oacak diye iki yz lira b o r istem eye
grsn b ir dar gelirli, m aym u nlara zart zurt eden
Tarzan edasyla b ak arsn z suratna,
ine git, o lu m ! dersiniz, N e sandn burasn? B uras ne
tefeci akir, ne em an eti Su ltan a!
A m a diyelim ki b ir k alan tor zat k t geldi ban kanza, olur a,
m ilyonunu iftletirm e k istem i cam ,
B ak, o zam an koruyucu m elek kesilirsiniz. A rzunuz, em rin iz
dem eye kalm az, to slarsn z m ilyonu.
M adem b ir m ilyonu var, deil m i ya niye iki m ilyonu
o lm a sn ? derken hazret, iki m ilyon d aha istem eye kalkar,
B a stne yi b astrrsn z hem en , deil m i iki elde iki m ilyon
em niy et akesi var.
M nasip buyurm usunuz der to p lan n ca b an k a idare heyeti,
B t n isteim iz bizim , k alk n d rm ak m em leketi.
K uzum b an kalar yerd iim sanlm asn sakn,
B ilm ez m iyim ne byk iler evird iklerini on larn !..
B ilm ez m iyim , parayla b itm ez i, hayatn tem eli salktr,
m u tlu luktu r deyip gezen m en fi unsurlar ortadan
kaldrarak cem iyete ne byk h izm etler grd klerini,
B ilm ez iniyim , saln, m utluluunu k oru m ak iin be on kuru
isted ikleri vakit, o serserileri nasl kap dar ettiklerini!
B ilm ez m iyim , M ukaddes P aray a dil uzatm ak ne dem ekm i
anlasn lar diye, b ilm ez m iyim o insanlar n asl alktan
ldrdklerini!..
Trkesi: Can Ycel
179
Langston Hughes (1902-1967)

Z E N C Y M B E N
Z enciyim ben
G ece gibi
A frikann d erin likleri gibi kara
Kleydim her zam an
Saray basam aklarn tem izled im eski R om ada
W ashingtonda ayakkab boyam aktaym im di
Em ekiyd im her zam an
M srd a p iram itleri kuran b enim
B en im , harcn karan gkdelenlerin
Trkcydm h er zam an
A frikad an M issuriye kad ar yaydm t rklerim i
n lar kederli ezgisi on larn her yerde
o tam tam ritm i
K u rbandm her zam an
Kongoda k rb ala dvdler b en i
Ve im di lin edilm ekteyim Teksasta.
Z enciyim b en
G ece gibi
A frikan n d erinlikleri gibi kara.

ISA A L A BA M A DA
sa zencid ir
Silleyle sopayla dvlen kara:
Ah, a srtn kam lara.
Anas M eryem :
Gneyde dad,:
Azn aarsa yer tokad.
180
san n babas Tanrd r:

Beyaz efendi, yerin cen net,
Sevgini gster, m erh am et et.
E n kutsal pi,
K an kusuyor azndan,
sa kara d erili
G neyde
arm h a gerili.
Z N T
B an a y an k t rkler syleyin,
Y ank trkler bana
B ak a trl trkler
Sefaleti unuttu rm u yor insana.
A vutucu b ir ark okuyun,
O kuyun da kapansn yaram ;
y le kt l k etti ki
Sevd iim adam .
A n lam yo r m usunuz?
A layp dvnyor
B erb a t b ir adam iin b ir kadn.
B en im gibi kara kz
B e n im gibi kara,
znts gesin diye
C an atyor ili arklara.
181
BEN D E
B en de sylyorum A m erikan n trksn
B en , karaderili karde.
M utfaa yollarlar b en i
Sofrad a konuklar olunca.
A m a gler geerim
Ve glenm ek iin
o k yerim .
Yarn
M asada oturacam
K onuklar gelince.
Y eltenem eyecek kim se
M utfakta ye
D em eye.
G recekler
N e denli gzel olduuna
Ve utanacaklar.
A m erikad aym b en de.
Trkesi: Ergin Koparan

Richard Eberhart (d. 1904-2005)
Y N E A N L A R A L IY O R
Y ine anlar alyor - gkyz yine k arm ak ark
K abuk k ab u k dklyor u sararm solm u rzgr bulutu
Islak - ykanm tepelere- vadilere evrili gzlerim iz
T oh u m topra zorluyor - dnya tom urcu klanyor
D aln d a cvl cvl bir m u h abb et kuu
illi b ir sere genten b ir fid ana konuyor
B ir bulut geliyor stm ze d uruyor ak pak
E le gne kar eksek gzyalarm z saklyor
Avara bulutlar ren k ren k gkyznde
D ah a yeni am ard an k m dnyam z- daha gn gnelik
182
G cr g cr g m leklerim izi giym iiz sokaklara dyoruz

D a ta m aru llar byyor - b ir m antar b a n em i
G zleri yeni alan tysz ku yavrularnda
B ir um ut b ir um ut.
Trkesi: zdemir Nutku-Tark Dursun K.

Kenneth Rexroth (1905-1982)
K A I
Yam ur p rltlar var ltl
Salarnd a, alnm a den;
Islak gzlerin ve dudaklarn
Sou k ve slak; katlp kalm yanaklarn souktan.
N eden bu kadar o k kaldn
Uzaklarda, ned en yalnzca
G ece ge saatlerde geldin bana
Yryp saatlerce yam ur altnda, rzgrda?
kar giysilerini ve oraplarn ;
O tu r atein karsnd aki koltua.
E llerim le stacam ayaklarn;
p lerim le stacam gslerini ve uyluklarn.
B ir byk ate yakm ak isterdim
in d e, h i snm eyen.
E m in olm ak isterd im sen in taa iinde
B ir m knats olduuna, seni eve eken.
Trkesi: Gven Turan

H Z N L PA ZA R
K estane iekleri dklyor
H astane ve yem ek kokulu
B o m b o sokaklara.
Radyo k ryor b irin in
Y reini b ir yerlerde
K irli b ir yatak odasnda. K im se
D in lem iyor. B ir aa b ir yukar
183
K ilom etrelerce
B om b o ev dizileri.
K im seler yaam yor bu ehirde.
eh rin snrlar d nda
Yeil-beyaz m ezarlklar.
K im seler yok m ezarlarda.
D km e d em ir eski psk b ir em e
Uzun aralklarla
B ir akp b ir d uruyor avluda.
Kirli yatak odasnda
G e n ce cik orospu b arbu t atyor
A rada b ir ilerin d en b iri, sesleniyor zara.
Baka tek sz km y or azlarndan.
Kestane iek lerin in hepsi
D k l nce sar sar
G ne b atacak ve yldzlar parlayacak
B o eh rin zerinde
Ve ktlar u u acak sokakta.
Trkesi: Gven Turan

O A X A C A 1925
ok gzel b ir ocu ktu n sen
Tedirgin yzl, gzkapaklar yeil
Kara dantel orapl
Pis b ir bard a k arlam tk
D em itin ki:
N ada derler b an a
H ibir ey istem iyoru m senden
Senden h ib ir ey alm ayacam
H ibir ey verm eyeceim sana
O rtala ay , p y n lar ve kediler salm
Ara sokaklardan geip
Seni evine gtrm tm
Yoksul, d ank odana
184
Ayaklarn kirliydi
T rn ak larn n cilas atlakt
El ele b ir hafta geirm itik
By lenm i gibi dolaarak
G itarlar, top sesleri, tro p ik yapraklar
Ve ay nda kara glgeler
B arn d ran b ou cu
B ir yaz boyunca
B ir m r boyu nce
Trkesi: Gven Turan

Stanley Kunitz (d. 1905-2006)
A P O L L O N U N U U U
I.
Y eryz b en im yurdum du, am a orda bile
yabancydm . B u m ad eni kabuk. Yzer gibi
yryorum . Y ldzlar arasndaki o eski savalarda
dev gibi toplarn grleyii! B iliyorum , yabanclktan
h i kurtulam ayacam , yolculuum hi bitm eyecek.
zlem li diye belleyin b en i, korkulu, ycelm i bilin.
B en aydaki ad am nz, dev aynasnda gezinenlerin
k rn ts, b o rlarn kk sald yerden tede nabz
atan ada b iim in d ek i evrenlere sram aya can atyorum .
Sonsuz uzay, insan yreini kavrayp sarsyor, ama
yokluun
tam orta yerinde hayat am anszca aryor hayat.
M erih e
yollayn m ektuplarm . N e h ab erler var A n drom edad aki
k osk oca kvrk b u rtan ve Sam anyolundaki yldzlardan?
II.
Y abancydm yeryznde.
Ayak b asn ca ay, b alyoru m
yeni kutsal kentlere
185
d oru en ve kutlu gezilere

ta yabanc burlarda.
Scak. Souk. Sessizliin yanardalar.
Sk net D enizi
alkanyor llm ez kuvvetin kylarnda.
Ve telerde
Y ldzlarn btn usu.
Theodore Roethke (1908-1963)
ANI
I
D lerin o arlam dnyasnda
B irlik te ekiyoruz iim ize havay.
im izde lyor d dnya
Ve o biliyor b en i tepeden trnaa.
II
D nyor, gidecekm i gibi,
Yar ku, yar hayvan.
Rzgr kalyor yam ata,
Ak her ey. Ak, bildiim ne varsa
III
B ir geyik su iiyor dereden
B ir geyik, b ir de onun yavrusu.
B en seyirtince pelerinden,
Taa d nyor im en .
Trkesi: Cevat apan
186
K E B A I O K U L U
O t b r y ecek evrem izi gelecek yla
im d i turp gibi salam z - im di glyoruz ya
G elip geilerini seyrediyoruz ya kzlarn
B ah is tutuuyoruz ya - kt araplar iiyoruz ya
Y erim iz yurdum uz y ok - iim iz gcm z yok
H ani nasl diyeyim - daha geen yl
G en deildik ihtiyar da saylm azdk ya
H ani hep gen belleriz ken dim izi
H ani aslnda duygusuz kiileriz ya.
lrz - kavak yelleri bam zd a
H ibir ey deildik b u n ca adr
B u n ca ad r asker bile olam ad k ya,
H akkm z yediler bizim - perian z
G rtlam za dek y u m ru k gibi yalnzlk
En korkulu yerindeyiz ya - uykulu kiilerin
A ark yldzlar b ak a r ya baucum uzda
A ark yldzlar - orospular.

Muriel Rukeyser (d. 1913-1980)
K A P IL A R "
Btn gn yola km ay bek lerk en kulam d a szler:
air hapiste, air yeni lm
szleri srtm zd a, okuyoruz hepim iz. B en ve olum .
O kuyoruz szleri bt n gn:
dostlar, aklar, kzlar, torun
ve bt n gece uzak sevgiler
ve h i grm ed iim , y ak nlk duyduum air
11
K orede hapis yatan air Kim Chi hay kurtarmak iin yapt giriimleri anlatan iir
dizisi.
187
Eylem lerle, iirler yoluyla,

trl yakm lklarm zayrm larda bizi ne b irletirirse,
dnyalar tesinden, d om ay zleyen
ak, iirler, adalet.
Y r m ek dnya b o y u n ca bu lklarn airini b u lm a k iin.
A m a bu yry, tm gkteki sokaklardan um aktr.
Yrm ek dnya b oyu n ca, hava alanlarn daki insanlar arasndan,
bu tepeler kenti, bu adalar okyanusu ate m avisi, im di de bu kent.
Yrm ek bu dnyada, evlerin yollarndan g em ektir
sonsuz tula evler, akp geen dereler, im di bu ocu u n evi.
Y rm ek sarp dalar altnd a bu sarp kentin iind en
ynetenler zam an cend eresin e sokm u, elleri kska; o gzelim
insanlar, ksaca girm i de sessiz oturu yor y n eticiler
arasnda, bana bakyorlar.
G nleri iinde,
G eceleri iinde h cred eki airin,
grbz bir o cu k kom aya balyor yeni.
Ta basam aklardan kyoru m
airin krpe k arsnn bulunduu yere
kucanda bebei.
Alyor iki gz iki em e,
A m a airin olu bakyor bana,
karsnn anas da gzlerini d ikm i gzlerim e
strabnn tesinden. Evde klar, h e r duvar
sz duvar yapan kitaplar.
K adnn eli sm sk
sarlm bileim e, kaskat b ir em b er
Szden ok daha fazla elik
kurtar kocam n hayatn.
liklerim e iliyor o sert em ber.
188
G rbz o cu k kom aya balyor.
8. Saman Trmdr Anne

K ad n in cecik b ir ara,
kadn m apusane avlusunda bekliyor dualarla,
kad n b ir sam an trm n n atallar gibi
didiniyor, am yor, pas tutuyor
olunun gvdesini cendereye soktuklar
yerin avlusunda ipince b ir yontu gibi.
G n b atm n a kar ince atallardr kadn,
sar aydnla kar g irin tili k n tl izgiler,
in ce bed eni orada saydam oluyor m ertlikle,
yaayp lecek sam an trm n n atallar gibi
d uracak karm zd a dim dik, nasl olunun sesi
dnya tesinden konuup duruyorsa
B ir sylenti duyuyoruz olu ldrlrse
an n e de kendini ld recekm i
A m a im di burad a, yayor
bu sam an trm n n in cecik atallar d im d ik d uruyor yalm larda.
RobertHayden (d. 1913-1980)
C E S E T Y I IN L A R IN D A N , K L L E R D E N
C eset ynlarnd an, kllerden
D achau ve B uchenw ald n rt lm em i
u ku rlarnd an geliyorlarD avut, H irschel, Eva,
eskiden b en im le h rsz-p o lis oynayanlar,
o n larn da yzleri tpk sen in k i gibi
Jo h an n esb u rgd an, Seuldan.
atm alar btn ufuklarda.
l m leri sarm b en i epevre.
189
H ed ef olan sokaklard a kouyorum ,

aydnlkta yar kbus
yar lk, kam aktaym
K aam ayacam dan, ulayorum
lam u ku rlar gibi irk in ve souk
bir hcreye, orda aziz B ahaullah var
Ve T an rn n srr,
zincire vurulm u, O nu n sancs
bizim arm z ve m erh em im iz.
Y A K LA IM LA R
I
K ldresiye srp giderken
alad sen in ak m ezarn n banda.
Yaan kar
II
K aranlk, karanlk.
Sendeliyorum el yordam yla
K ibrit alevi.
III
Ay iek leri deil, gller
deil, izleri kum lara k m kayalar
byyor burda. Ve iekleniyor.
IV
afakta sahanln stnde
klrengi p o sta to rbalar bekliyor;
tahtalar aklm b ir tabut.
190
John Berryman (1914-1972)

B R K A D IN A
llete hem en are bulm al, evet, yoksa bylesin e sevdiim iz
bu sm scak ayd nlk ok srm eyebilir.
Erkek, kendini karartyor sanki,
unun bunun iin srtn erkee dayam ak zorundasn yine,
am a b elk i de sra sana geldi artk.
olun, siyasal alm alarn
k o can n hukuk ileri, yatakta alabildiine ehvet,
yazdn ykler, otuz b ir yanda bile
gvdenin b itm ez tazelii, evet, illete hem en are bulm al
b ir ishal n b eti gibi.
B elk i de sen hem dua etm elisin h em de vazgem elisin
sabrn n o tu h a f gc nd en,
her gn, h er zam an, daha gzpek olm alsn .
Tek b ir ce n n e t aac garip b ir ta olm u,
kenced en kvranan kzl tepeler vnle ykseliyor bu
sm scak aydnla.
O Y U N C A I, D , D R L
H enry, zavall H em ingw ay e alyordu
H em ingw ay um utsuzdu, ulam t sona,
H em ingw ayin sonu,
Tarada b ir yem ek od asnd a gzyalar,
d aha evlenm em iti, y llar nceydi bu,
T anr kr talih i daha g nd erm em iti ona.
B izleri t feklerd en, b ab alarn in tih arn d an korusun Tanr,
K im in babas olduunu dnm en gerek
K end ini ld rm ek istiyorsankt rn ek tir insann kendi katili olm as
191
Canevinde m erh am etti gizleyerek,

sevginin son lm , duygusunun son fkrm alar.
Kapda b ir kz: Aynaszlar balam dua etm eye
A m a d nelim yine H em ingw ay e,
o kat yrekli, stn y eten ekli insana.
M erham et et, ekm e tetii, b abac m ,
yoksa m r n b oyu n ca senin a cn yaayacam ,
b alad n ldren fken kyacak bana.
Randal Jarrel (1914-1965)
TA RET TO P U SU N U N LM
A nam uykusundan D ev lete dtm , k arnn a;
Islak tylerim d onana dek, kvrldm .
O n bin m etre yukarsnd a
Yaam a dnn topran, uyandm :
Patlam alar vard, lekeler ve avc uaklar.
l nce h o rtu m la kard lar b en i taretten.
SA B A H TA N , D UA
Souk, ar ar, sessizce A m a dnyor ya, b u n ca saat sonra:
D m d a olan b ir eyi g rm ek G n aaryor.
Tek bu gn iin
Tuzun tad tam tuz olsun dilim de:
D eliksiz b ir uyku uyuyaym
Tek bu gece iin.
Trkesi: Fred Stark
192
RobertLovell (1917-1977)
M A C L E A N S H A ST A N E SN D E : 1958
H atrlyor m usun b en im le duruunu karanlkta,
A n n Adden? D eliler evinde? H er eyiB en deli, sen b e n im iin deli? Yzm g etirm itin hani,
o on iki k ratlk altn kleyi... Jan D ark m b en im ,
doru izgiden ayrlm ayankaya gibi ah h i konum ayan! H atrlyor m usun
M arion A ndersonu d inleyiim izi plaktan,
M o zartn o ban K ra ln , II R e Pastoreyi sylerken?
Ey ekibal, elikbal A labal D n y an n , elin
b ir gldr senin! H atrlyor m usun M ittersillde nasl
kaym tk o k orku n yeryuvarlanm kabuunda,
sanki her an onu k racak m z gibi-Jan D ark.
Sen ayakta. B en ayakta...
E er unutursam seni, unutsun sa elim de
btn h nerini, M ara, ceh en n em im b en im .
Trkesi: Cevat apan

SA T IL IK
Zavall akn oyuncak,
artc b ir savurganlkla denm i,
yalnz b ir yl oturulm u iind eb ab am n Beverly Farm sd aki yazlk evi
leli b ir ay olm adan sata karld.
B o kaps ak ve gizde,
ehirdeki evden gelm i eyas
l k ald rclar k ar km az
gelecek ham allar b ek lem en in
sabrszl iinde.
A n n em , hazrlanm ,
seksenine kadar yapayalnz
yaam nn korkusuyla
ay seyrediyor b ir p encered en
193
yolculuk ettii trend e

inecei istasyondan
bir sonrakine kalm gibi.
Trkesi: Cevat apan

Lawrence Ferlinghetti (d. 1919)
Ailen Ginsberge
G eri gelen peygam berlerd en b iri O
G eri gelen takm a sal peygam berlerden b iri O
A hd-i A tikte b ir sakal vard onun
P aterson zam annd a kazd bu sakal
B oynu nun evresinde b ir m ikrofon var onun
B ir iir m atinesind e taklm
b ir ozandan da fazla b ir ey O
D urm ad an iir yazan b ir ihtiyar O
B ir ihtiyar stne
her d ncesind en b iri lm olan
ve b ir iir yazan b ir ihtiyar konusunda
her d ncesind en b iri lm olan
ve b ir iir yazan
B ir kraker kutusu stndeki resim gibi
elinde kutu tutan b ir adam gsteren o resim gibi
b u kutunun stnde de gene kutu tutan b ir baka resim
ve sonsuzca dein k lerek devam eden b u resim
ve her kez daha uzaklaan daha uzaklaan
b u bzlen gerein resm i
G eri gelen peygam berlerd en b iri O
G zden geirilm i b ir raporu y erin e yerletirm ek, iitm ek ve
grm ek iin
bugnk d uru m stne
D aralm akta olan dnyann
gzlerinde k op alar var onun
onlarla sktryor
194
varln h er ayan ve dedikodu pabu b a n

gerein yapsn
O nun gzleri dikili
b raklm h er insan ve h er eya stnde
ve b ek liyo r on lar kprd asnlar diye
l beyaz b ir farenin b an d a bekleyen b ir kedi gibi
saklad nd an kukulu
b ir k k varolu parasn
ve kibarca b ek liy o r O
k end isin i ortaya koym ak iin
ya da kendisin i ya da kendisin i ya da kendisin i
ve T a n rn n kuzusu gibi arbal O
lgn kaburgalardan yaplm
ve her kukulu eyi kapyor
ve h er kukulu kiiyi ve h er kukulu eyi kapyor
inceleyerek sallayarak b ir ipin u cu n d ak i beyaz b ir fare gibi
ve bu ey can ld r sanyor
ve onu konu m as iin sarsyor
ve onu can lan d rm ak iin sarsyor
ve onu k onu m as iin sarsyor
G ece yerde srn en b ir kedid ir O
ve m eneke saatta kendi Budad iind e uyur
ve atlm aya h azr elin sesini d inler
ve kendi k afatasnn yaztlarn okur
kendi varlk hiyeroglifin i
b ir denek u cund a konuan b ir eek bolu u O
iki b acak stnde b ir alc-verici O
ve m ikrofon u kulana tutuyor O
ve duyuyor lm lm
D ili sarkm b ir kafas var onun
aznn gerisinde
ve hayvanca b ir dil koym ular
ve insan b ir dil yaratm tr,
baka h ibir hayvann anlam ad
ve onun dili konuuyor ve onun dili gryor

ve onun kula iitiyor ve denildiini
ve yapyor b an a
ve ite l m l m
ve bunu syleyecek b ir dili var onun
baka h ibir hayvann anlam ad
O yryen b ir atal kktr
b an n o rtasn d a to m u rcu k b ir gzle
ve gz ie ve da dnyor
ve gryor ve delidir
ve delidir ve gryor
Ve d rdnc tekil ahsn lgn gzdr O.
ki kim se sz am az ondan
ve d rd nc tekil ahsn sesidir O
kim sen in ond an sz am ad
ve b u n u n la b irlikte var olan
uzun b ir bala klah yzyle
ve lm n lgn uzun sa
kim sen in sz am ad
Ve kendisini anlatr ve lm den sz aar O
kendi l anasndan ve R ose teyzesinden
on larn uzun salarndan ve uzun trn ak larn d an
ve gittik e byyen ve byyen
ve onu n konu m asnd a geri d nd ler onlar m anikrsz
Ve geri geldi o kara sayla
ve kara gzyle ve kara pabularyla
ve raporun un kara kapl kitabyla
tek aya havada byk b ir k ara kutur o
hayat belli eden sesi d uym ak iin gelen
duyargasnn kabuu stnde
ve kendi derisinden kp g itm e trks sylyor O
ve diliyle gagalyor bu kabuu
ve gzyle vuruyor bu kabua
ve gryor k k ve iitiyor l m lm
195
196
kim sen in sz am ad
B ir b atr O b ir ba grn m nd e
ve onu n grn m b ir kertenkeleye ben ziyor
ve onun z lm em i grnm
d ikiliyor kapda bekliyor ve iitiyor
vuran el alklayan alklayan ve vuran
onu n lm n lm n lm n
sarho ayd nlnn ta kendisid ir O
kendi san rsn n kend isid ir O
kendi bzlt cs nn kendisid ir O
ve dnyor onu n gz dnyann bzlen kafasnda
ve duyuyor kendi o rg an n n konutuu l m lm
b ir sar ezgi
D nyan n sonu na geldii iin O
ve o szc yapan titreyen ettir
ve o kendi etin d e duyduu szc sylyor
ve bu szck, lm dr
l m l m
l m lm
l m l m
l m l m
J
lm
lm lm
l m lm
l m lm
lm lm
lm l m
l m lm
l m l m
lm lm
l m lm
lm
Trkesi: Orhan Duru-Ferit Edg
197
R SA N A TI
(Sanatn bamll konusunda sylenmitir.)

B eat G en eratio n n m yavrular bana yle dediler:
H em b eat olup, h em de b a m l olam azsn.
H aklsn, ok hak lsn, adam m .
Yalnzca ller ve esrar ekip kafay bulanlardr,
her eyi bolayanlar. B u n lar anlalm az k iilerd ir
dem itir W.S. B u rrou gh s b ir kez.
A m a b en onlard an deilim .
H ibiri d eilim . te byle adam m .
Tm B eat G en eratio n m varoluu olduu hikyesi
paralk prasa gibidir, yapm acktr, dzenbazlktr.
V aroluuluun b abas Sartre b o verm ez. H er zam an
bam l o lm ak gerekir, diye b ararak d olanr ortalkta.
B am llk onu n en sevdii kfrlerden b irid ir
B am l olm am ak d ncesine, B ea t G en eratio n d enilen
akm n sanatna, garanti, kasklar atlaya atlaya
glerdi stat. D oru su bu ya, b en de ayn eyi yapyorum .
Sanrm , ada A m erik an n iirin in kar adam G lnsberg de
ayn szleri syleyecektir size.
ocuklar, b ilin ki, yalnzca ldr b a m l olm ayan.
Beat G eneratio nnn peru klu n ih ilizm i, doal sonu cuna
ularsa, yaratc sanatn n lm anlam na gelecektir bu
Sanatnn b a sz oluu ise b ir eit kendi kendini
ldrm esi ve ayn nih ilizm in b u lan k b ir baka trdr
ve de baka b ir ey deildir.
Trkesi: O. Duru-F. Edg
198
F D E L C A S T R O S T N E K O R K U D O L U B N S Z C K
M ikem m eyhanesind e rek len m i dnyorum
N o lacak acaba
C astrosuz
Salam l sand viler ve t k r k hok k alar arasnda
H ib ir z m yolu grem iyorum
B u gidiin son u b ir facia
H i b ir k ar yol grem iyorum
R eklam clar ve all k m m anken k arlar arasnda
Ve b u ru n larn her boka sokup bt n ileri
C astroyu psikopatn b iri olarak g sterm ek olan parlak gazeteciler
Paazadeler... b ilirsin iz hepsi ruh h ek im id irler
Ve C astroyu iyice gzden g eirm ilerd ir ahsen
Ve on a K o m n ist gzyle b ak m ak iin
zin leri vardr ellerinde
nk Sovyet kom nizm iyle
sosyalizm arasnd aki ayrm
P ek iyi b ilirler paazadeler
Ve gzne b ak n ca anlarlar paranoyak ve isterik b ir zorba m
nk ellerin d ek i b ilg iler ilk eld endir
CIAin kiisel gzlem lerind en

Ve b y k tarafsz h a b er ajanslarndan
H earst cavla ekti am a nl Kba telgraf hl geerli:
Siz fo toraflar ek in , b en sava ayarlarm .
H ibir kar yol grem iyorum
B ilard o oynayan paisanolar arasnda
P E R D E N N S O N U d en ecek sanki Fidel iin
G recek ler h esabn
O laylarn ak iind e
M ikem m eyh an esin in arka salonunda A m erik an bilardolar
Z n g r zngr titreyen d em en in stnde
Kbal C harlie b alarn a geip oynam aya balad n da
zellikle B a m szlk Piyangosu adlsnda
H er top ordan oraya dolanp durur tek bana kalm b ir insan gibi
Ataol Behramolu / zdem ir ince
199
D ar geitleri geip der delie

Nasl dolanrsa dolansn, ne yaparsa yapsn
D ecei yer b u deliktir ite
Bilardo topunu n decei uha b ir deliktir
B ir kylnn yeil b ir grnm e dm esi gibi
K k deliinde kvranp duruyorsun
Fidel
Ve yaknd a b atacak sn
O laylarn ak iinde
B ir kovboy arks hom urd anyor o to m atik pick-u pda
A ltm a b ir C ad illac e k tim ! diye hom urdanyor kovboy
K bada ekm edi altna C ad illac b abalk
D arda, A m erikan n yeni arabalar akp gidiyor
M otoram adan geliyorlar
Farlar h ib ir zam an yeterince parlak deil
Bu geceyi d elm ek iin
olaylarn ak iinde
b ok tan h e rif giriyor ieriye
B iri inli
b r zenci
n c s garip cin sten b ir kzlderili
G rseyd iniz d erdiniz ki
Kbad a b ir aa b ir yukar volta atm lar ordan geliyorlar derdiniz
A m a hayr
n n de kulaklarnd a duygalar
A m erikan n biraz sar kardeliidir bu
B ir deri bir kem ik olan
Yerletirdi duygac b ir deri b ir k em ik kulana
A yrca k k pilli b ir de radyosu vard
D uyga kutusunun boyund a
R ad yo o her zam anki
A n m a program larnd an b iri veriyordu
avaz kt kadar bararak:
O laylarn ak iinde
200
Dnya
iir Antolojosi (I. Cilt)
gn gelir b ir h alk n
kendisin i b ir dierine balayan
siyasal b a larn kesm esi
k an lm az olur.
H ibir kar yol grem iyorum
Ne de b ir ka
Senin dalga uzunluuna ayarlanm t, Fidel
-A m a duym uyor o H esabm grecekler, Fidel, b end en sylem esi
K o rku n b ir facia olacak
H esabn grecekler, o bizden yrttn H avana purolaryla
birlikte
Ve o ordu art apkanla
(k im b ilir belki on u da yrttn)
Ve o b eatn ik sakalnla
Tarih b elk i tem ize k arab ilir seni, Fidel
A m a biz tarih i bek lem ed en tem izleyeceiz seni
Tarih iinde tem izlenecek sin , Fidel
Tem izlem ek b izim iim iz biliyorsun
am ar tozlar ve sularndan b o l m iktard a im al ediyor

fabrikalarm z
Ve k k b ir en lik yapacaz, Fidel
Sen in oralard a b ir yerde
K k b ir en lik
Trked e dendii gibi
M iken m eyhanesi n nd en im di
B ir cank u rtaran ddn alarak geiyor
B ir gece yars cinayeti falan olm al
Ya da buna b en zer b ir ey
Sakall b ir d elikanl k ald rm lara uzanm
H er yanndan kan b oany or
te k k facian, Fidel
G eliyorlar kaldrp g t rm ek iin seni
201
U zatyorlar sedyeleri stne

te sonun bu olacak, Fidel
O laylarn ak iinde
B ir halkn
Filanfem ekn uluslararas b a larn
G n gelir
Kesip atm as k an lm az olur
Ve U n ited F ru itun
Fidel
N asl olur da cevaplam azsn
Fidel
N o ldu kestiler m i d algam z yoksa
B izim istasyonum uz zaten kapal
en in k in i de kapattk, Fidel
M iken m eyhanesind e rek len m i
Tam b ir liberal gibi
B ekliyord um b irilerin in b ir eyler yapm asn
C am usnn B akald ran A dam n okum ay daha bitirm em itim
B u yzden seni p ek iyi tan y am ad m , Fidel
E nin e boyuna arnlyor olm alydn odan
Seni gtrm eye geld iklerin de
O n lara dedin:
Ya Vatan ya l m !
te lm n, Fidel
ocukluk k ah ram an larn d an b iri
O nam uslu A braham gibi
O nu n da b yle b ir sava olm utu biliyorsun
O da b ir eit kurtarcyd biliyorsun
(Savanda h i k im sen in lm ed i in i gz nnde tutarsak)
onu da ldrdler, Fidel, bunu da biliyorsun
olaylarn ak iinde
Fidel... Fidel
Tabutun geiyor, Fidel
Caddeler ve sokaklar arasnd an, o h i grm ed iin ara
sokaklar arasndan
202
G e cen in ve gndzn iinden

ve beyaz leylaklar avluda aarken, Fidel
S en in o faydasz gezin sona eriyor
G ene de sona erm iy or
G ene de faydasz deil
u b am d aki defne d aln
sana sunuyorum , Fidel

Denie Levertov (d. 1923)
B E G N S R E N Y A M U R
am arlar asl lim o n aacnda
yam urda
ve otlar uzun, kaba.
Z in cirlen i kopuk, gerilim i
gne n larn n krk.
ylesin e h a fif b ir yam ur
ince kp rtlar
sallanyor sert yapraklar stnde.

A llar giyin! K opar yeil lim o n lar
aatan! stem iyorum
u n u tm ak kim liim i, b ir zam anlar iim d e yanan
ve asm ak gevek ve tem iz, b ol b ir giysi
Trkesi: Gven Turan
1203
Bob Kaufman (1925-19)86)

M A PU SA N E R L E R
1.
Ktln paralellerine alan b ir hcreye oturm u um ,
yld rm n B e n i m ilyo n larca B en e b lm esin i b ekliyorum .
Bir kafeste, kendi kendisiyle ba baa olm ak yetm iyor insana.
Her delikte, h er m apusun karsnda olm ak istiyorum .
Kaplar dnyor, b irb irlerin e arpyor kaplar, h er arp b ir
son, bang!
Mal, kzl b ir grltyle toz oldu, talayp ceh en n em i?
Az le sarho, esrar ekm edii iin kutluyor kendini.
Kara, m rekkeplenm i m ezar talar stne b rak lm
p arm ak izleri,
atr atr atlayan elik duvarlardan kara ac sesleri,
b enim z yaram a varan. B e n ki her zam an b ak asn n bir
p arasym .
Sulularn yabanl sesleri, kulam a aynaszlarn
m rltlarn d an daha ho geliyor..
nsan ru hunu n kaplarn m ah k m etm ek le uraan yk
gem ileri
sulam a lim an larn a, sululuk d ubalarn a yollanm lar.
Aynaszlar ne yer, ne ierler, Sokratesi m i? D esene b izim
kafad arlar h er zam an ierde.
2.
Ressam , yle gzel b ir m apus iz b an a, sulu boya lgn h cre le r
Ozan, acn n ya ka? Sar kalem le yaz.
Tanr, sen de cam tavann stne b ir g k kondur
im d i ihtiy acm var yldzlara,
bu lk ve kiiye zel ceh en n em havas iin d e yolu
g sterm ek iin.
Giriler, klar, giri-k-y u k ars-aa s, Uygar salm ga
B u rd a-b e n i-im d i-D in le-seri-im d i-h ep burda, yle ya da
byle.
204
Dnya iir Antoiojosi (i. Cilt)
3.
H creler evreninde m apusta olm ayan k im var? Z indanclar.
H astaneler dnyasnda hasta olm ayan k im var? D oktorlar.
A ltn b ir sardalye yzyor kafam da.
O h! b ir eyler biliyoruz, insanolu, b ir eyler stne.
Jazz gibi ve zindan ve T an r gibi b ir eyler.
4.
Pelte gibi titreyen b ir b iim veriyorlar im di
H erhangi b ir olann M u scatel B ak an olm ayacan kim
syleyebilir
K zyorlar ona, n k o da onlard an biri
K lrengi beyaz lekeli p laklk kokan
P arm aklar 0 0 n oturan kavram B ay A m erik a y kanm ak
istiyor.
B akn! yerde, A m erikan n stne yatm Ne yapyorum - b ir acm a var iim de?
kar km az ordan, b en i ld rm elerin e yard m edecek
B eatn ik lere kar phesiz zel b ir h n c var.
5.
M id esind e nlayan vidalar, et cvatalar, k a rm a n -o rm a n
Kendi toplu m u k rn t gibi dt k arn na, ikin
G r n A m erikan byk yel d e irm enin i, kendisine kar cirit
atan
Eski salam dl, A m erikan n b an dndren trden
B aar, yollarn izdii k n n kycm d a iz b rakm
baarlarla dolu baarlar, b ir m a ta k rk gol.
Ac ekm eyi b rak Jack, yapm a bize. Biliyoruz,
ki bu lke yeryznn en gzel lkesi, yalan m ?
D ayanam ad, Sarho, nu m aral H crede.
Trkesi: Ferit Edg-Orhan Duru
205
William Dewitt Snodgrass (d. 1926)

SO R U TU RM A
L am bann altnda k anl gibi grnm yor ellerim .
Ya yalan sylem iyorlardysa o kt tarih kitaplar
Ve sras gelince u tand rrlarsa seni?Pek bekled iin yok k end ini lm olarak grm eyi.
N erden bilebilirsin kafand aki gn ahlarn
G ereksiz b ir ey gibi uzak b ir gze yansyacam ?
Elbet sen in de kusurlarn var; erm ilik
Tasladn yok, am a kanl gibi g rnm yor ellerin.
Su deil kskan lm ak ya da k arn to k olm ak;
K im sen in can n a kastetm em isin. K im yadsyabilir
nsanca, doal b ir ey olduunu endeki eilim in?
Belli ki hi de lm grm eye niyetin yok kendini.
D aha geen hafta sylediydi yoru m cu lar
Yabanc generallerin bile lm esi gerekm ed iini
Sradan sular iin . H erhalde kendin aklardn
Suunu, kant olduunu grseydin kendi ellerin in .
A olsaydn, kim vazgeerdi ekm eind en
Kavga etm eden? K end im i a b rak m am ak ,
n ve servet urund a alm ak zorund a insan.
Kim se istem ez elbet k end ini lm grm eyi
G ene de savalara dnyor insanlar, eski yalanlar deil
O n lar batan karan. K end ileri biliyor n ed enlerini.
A rtk vnlm eyecek b ir dnya olm usa dnyadan
Ve ellerin kanlym gibi gelm iyorlarsa sana,
O zam an b iri o lm al - nasl k atlar am a
O nlara uygulayacan ad aletin elinden?
D m anlarn astn, kard n ortaya gizli hesaplarn ,
im di de gzn alm yor kendini lm grm eyi
206
Ve ayar bozuluyor her eyin. U zan abilirsin yatana.

n san lar a diye yineleyerek. o cu k la r alyor.
G erekten alyorlar. A m a sen i arm yorlar.
Sen im di uyum ana bak , pek kan gibi deil ellerin.
Ya da h ab er film ler gsteren k aran lk sinem aya git.
D ik en li teller diz boyu l ler arasnda dola.
A vularn terliyor, tpk yle hissed iyorsun sen de.
Son um udun kendini lm olarak grm ek.
O y sa sen in kann akm ad on larn k i akt zam an.
n san lar b ak tayor. B en deilim ! B e n d e ilim !
Perde boalyor, kim seyi grem iyorsu n sulayacak
K end i elindeki kan bile kana benzem ez,
Sen k end ini lm grm eyi gze alncaya dek.
Trkesi: Cevat apan

Ailen G insberg(d. 1926-1992)
A M E R K A
A m erika her eyim i verd im sana, im di b ir h iim

17 O ca k 1956 ve iki d olar y irm i-y ed i sent.
K endi kafam b ile b ir destek deil bana.
n san larla sava ne zam an sona erd ireceiz A m erika?
Al u atom b om b asn da k n a sok.
K afam bozuk, A m erika, b ir de sen stm e varm a,
K afam yerine gelene dek iir m iir de yazm ayacam .
Syle bana A m erik a ne zam an m elekleeceksin sen?
Ne zam an b akacak sn m ezarlktan A m erika?
Ne zam an m ilyonlarca tro k istin e yakr olacaksn?
A m erika, kitaplklarn n iin gzya ile dolu?
A m erika, H ind istana y u m u rtalarm ne zam an yollayacaksn?
A m erika bu sen in k l k rk yarm alarnd an b k tm artk.
N e zam an s p erm ark ete gidip, u gzel gzlerim iin
gerekenleri alabileceim ?
A m erika, her eyin b ir yana, eksiksiz olan b ir sen varsn
207
b ir de b en, b r dnya deil.

u m akinelerine de dayanasm kalm ad A m erika, bil.
B en d e b ir erm i olm ak isteini sen uyandrdn
Bu tartm ay zm ek iin bir baka yol olm al.
B u rrou h s im di Tancada, sanm yorum ki geri dnsn
korku n b ir ey olurdu bu
Sen de korku n m usun A m erika yoksa b ir oyun m u bu?
Saplantm dan d n eceim i sanyorsan aldanyorsun.
yle stm e varm a A m erika, ne yaptm b iliy o ru m ben.
A m erika, erikler iek dkyor.
Aylardr gazete okuduum yok, her gn cinayetten birisi
kodesi boyluyor.
A m erika, W obblielere tutkunum b en.
Kkken t fek tim A m erika, zr m z r de d inlem iyorum
im di her frsatta esrar ekiyorum .
G nlerce evde oturup i olsun diye kilerd eki glleri
seyrediyorum .
C hinatow na gittiim d e kafay ekiyorum lesiye, ama
h i k im selerle yatam yorum .
Bu iin iin d e b ir am ata olduunu sanyorum .
Ah! sen b en i M arx okurken grm eliydin A m erika.
R uh d oktorum h ib ir eyin yok diyor.
H ibir eyim yok gerekten, T a n ry a yakarm a dahil.
M istik gr n m lerim ve kozm ik titreim lerim var yalnz.
A m erika, d aha sana M ax A m cam Rusyad an dndkten sonra
on a yaptklarnd an sz am ad m .
Sana seslen iyorum A m erika
H eyecanlarnn daha Tim e eliyle ynetilm esine gz yum acak msn?
B en T im ea tu tkunu m A m erika.
H er hafta b ir tane alp okuyorum .
Ke b an d aki ekercinin yan n d an geerken kapa b en i
gzlyor.
O nu B erk eley H alk K itap l n n b o d ru m katnda okuyorum .
Sana hep soru m lu lu ktan sz ediyor. adam lar ciddi.
208
Film yapm clar ciddi. H erkes ciddi, ben hari.

Z am an zam an A m erika b en deil m iyim diye dndm oluyor.
Y eniden kendi kend im le konum aya b alad m ite.
Asya b an a kar ayaklanyor A m erika
B ir m etelik lik talih im yok.
En iyisi ulusal kaynaklarm inceleyip, on lara dnm ek.
U lusal kaynaklarm , biliyorum , iki para esrar,
b inlerce cinsiyet organ, saatte 1 1000 m il hzla giden
b ir zel baslm az edebiyat ve y irm i be b in tm arhane.
C ezaevlerim d en ve b e b in gne altnd a sakslarda
yaayan fakir fukaradan sz etm iyoru m .
Fransad aki kerhaneleri kaldrd m , im di sra Tancad a.
K ato lik olm asna katoliim am a gene de B akan o lm ak istiyorum .
A m erika sen in bu alk ve lgn havanda nasl kutsal bir
yakarm a yazabilirim ?
D rtl k lerim e H en ry Ford gibi devam edeceim , yazdklarm
on u n kard otom ob iller kadar kiisel,
stelik her b iri d eiik cinsiyetten.
A m erika d rtl k lerim i pein para 2 .5 0 0 dolardan satarm sana,
eski d rtl klerim i de 5 0 0 eksiine akrm .
A m erika Tom M o o n e y i serbest brak.
A m erika spanyol cu m h u riy etilerin i kurtar.
A m erika Sacco ve V anzetti lm em eli.
A m erika ben scottsb oro ocu k lary m
A m erika, yedi yam dayken anam h cre top lantlarna
gtrd b en i, orda bize leblebi satarlard, b ir karneye
b ir avu leblebi be sent ve sylev beleti herkes
b ir m elekti orda A m erik a ve iilere kar iyi
duygularla doluydu herkes itendi A m erika ve bilem ezsin
p arti 1 8 3 3 te nasl iyiydi ve Sco tt N earing ne ho
b ir ihtiyard B lo o r A na b ir seferinde nasl da
alatm t b en i b ir kez srael A m teri de grm tm .
O rda. H er b iri b irer casus olm alyd onlarn.
A m erik a b iliyorum gerekten savam ak istem iyorsun.
209
A m erika onlar Rus haydutlar biliyorum .

Ruslar onlar Ruslar ve inliler. Ve Ruslar. Ve Ruslar.
Ruslar bizi canl gvdeye in d irm ek istiyor. L pletm ek istiyor.
G cnd en lgn a dnm M oskof. E lim izd en
arabalarm z ve garajlarm z alm ak istiyor
C h incagoyu ele geirm ek istiyor. O nun kzl R eader D igesta
ihtiyac var. B izim otom ob il fabrikalarm z
Sibiryaya tam ak istiyor. B en zin istasyonlarm z
o byk iren b rokrasi ynetsin istiyor,
iyi b ir ey deil bu. O kzld erililere okum a yazm a
retm ek istiyor. O nu n byk gl kuvvetli zencilere
ihtiyac var. Bizi gnde o n -alt saat altrm ak
istiyor. m dat,
kapal kaplarn gerisinde
iind ekilerin gece doyum suz dolat,
plak glgelerin sessizce b irb irin i aram aya kt
ksz b ir evde
A m erika bu i ciddi.
A m erika b en b u n lar televizyona b ak arak karyorum .
A m erika d oru m u bunlar?
I lem en alm aya balam am iyi olacak. yle grlyor.
Ama orduya y azlm ak istem iyorum , ne de fabrikalarda
tasviye tekerlei evirm ek, m iyobun biriyim ,
stelik de kafadan atlak.
A m erika dnsn ark. N asl m asl yok. u olan
om uzlarm zla dnsn.
210
W A LT W H IT M A N IN B R T E M A SI S T N E A K R
Sessizce gireceim odaya, evlilerin arasna szleceim
gkten inm i gvdeler evrem de, uzanm p lak ve
h rn b eklerk en, kollaryla gzlerini kapatacaklar
karanlkta,
kafam sokacam om u zlarnn ve g slerinin arasna,
en selerini, azlarn p eceim , d erilerin in kokusunu iim e
ekerek tanyaca m srtlarn , acl k aranlk ta kam n
d ikliini karlam aya h azr gergin b a ca k la r okayacam ,
delikten, kanan kafaya dek keyifle devinen kam da
plak titreen kilitli gvdeler, scak dudaklar, kalalar
b irb irin e vidal
ya gzler, parlak ve sevim li, baklard a ayrlkta byyen
gzler!
devinim d eki b uru klu k, sesler, eller salarda kalalarda gezinen,
ya d udaklarn yum uaklm tadan eller
arafa dene dek youn aklk, k arn larn uyum lu
g e lg itison ra kadn ba diler
erkekteyse tutku gzyalar
bird en kalkyoru m yataktan ardm da iten lik ten son
ayrlk p ckleri
b ilin cim uyanm adan oldu b t n bunlar pan cu rlarn,
Trkesi: Salih Bozok

L M K O R K U SU
N eyim var b en im byle olup olacam bu mu?
n ce n in ve son ran n sin ir izgilerind en
Kurtulm u b ir varlk yok m u? Bugn pen cere ak
Hava dolu ieri, eteklerin de
P iyano ezgileriyle, sanki B ak , John, diyor,
Sana unlar unlar getirdim - yani
B irka B eethoven, biraz B rah m s,
211
B irka sem e nota P ou len cten... Evet,

Yeniden zgr olm ak bu, hava, dnp g elecek tir hep
nk sadece bu ie yarar.
O nun yanndan ayrlm ayacam , korku yznden
K im i m erdivenlerden yukar kam yorum ,
alam yorum kim i kaplar, yallk korkusundan
B ir kuru bam a, yolun akam sonunda
B en i ters b ir ba selam yla karlayan
teki ben li im d en baka kim se bulam ayacam diye:
N iced ir grem ed ik, am a yine birlikteyiz ya, nem lisi bu.
Yolum un stndeki hava, ksaltabilirsin bunu,
Am a esinti kesildi ve sessizlik son sz.

William Stanley Mervin (d. 1927)
A SYA LILA R L R K E N
O rm an lar yok ed ilince karanlklar kalr
Kl byk ad m larla izler m al sahiplerini
Sonuna dein
V aracaklar h ib ir yer gerek deildir
Kalc deil.
Su yollarnn stnden
rdekler zam annd a rd ek gibi dizilm i
Kylerin h o rtlak lar ge ykselir
Yeni b ir alacakaranl yayarm gibi
Yamur yaar ak gzlerine llerin
1)urm adan yaar anlam sz sesiyle
Ve ay on lar bulduu zam an her eyin rengini
alm olu r on lar
Ceceler de yaralar gibi-kaybolu r am a iyilem ez
bir ey
212
Yaralar gibi kaybolup gider ller

Kan zehirlenm i tarlalara karp gider
A c-o ufukK alr
M evsim ler ykseklerde saln r
Yaayan h ib ir eyi arm ayan
K ttan an lard r on lar
Yldzlar lm le h er yere y r r m al sahipleri
Ykselen dum an gibi glgelere ynelirler
Iksz in ce alevler gibi
O n lar ki gem ileri yoktur
Ve atetir tek gelecekleri
Trkesi: Cevat apan

Richard Howard (d. 1929)
B E Y O L U N D A N
Sevgili A n ne, u anda dar bakp sayyorum da
on tekne var - deil, b ir dzine.
Bu aydnlkta ya da onu n yokluunda, bana
gzn alabildiine, B o aziini,
M arm ara b oyu n ca K ad ky,
H ali zerind en skdar seyrettiren bu garip
gk boluund a, aa yukar b ir dzine
tekne -her b irin d e b ir k, h er b iri
aydnlkta sere serpe - suya tak l m cev h er gibi,
ar ve sessiz; b elki de on lar gkyznn
takt elm aslar,
baka nice m cev h erlerin Yeilkyd en A nkaraya
ve ta D o u n u n drt b ir y anna uutuu yerde l l;
grem ez old um , y itird im ufku
son b irk a dakikada - h i b elli olmuyor.
D ah a n ce grnyordu - diyelim ki en azndan b ir saat nce

b alkonum uz hizasndaki
m in aren in kaps alm t da
m in tan giym i b ir adam k m , ellerini aznn evresine
koyup g inanlm as zor den ecek kadar
gr b ir ezan sesiyle d oldu rm am m yd?
M ezzin batan gnei haykrarak uurladktan sonra
grnm ez olduu yerde
halka halka am puller var im di,
T rk olm ayan - turkuaz firuze olm ayan - dnya
lacivert artk. H er k
b ir elm as, tpatp on ik i tekne gibi;
bu balkon bile (on lara) elm as gibi grnyorsen in sevdiin m cevherlerden,
Topkap Saray nda grd klerim izden, A n ne:
Anka kuunun gzyalar yazl keh ribar tan eleri
ylan larn renksiz beynine
ilenm i b klm b k l m bayraklar;
gece, ay nda bile, m hr n n b alm u m u nu eritip
akan ve gk yakut olan m o r yakut;
klelerin dilleriyle yalaya yalaya b iim verdikleri
m enevili zm rtler ldyor cam eknda:
talar, elm aslar, prltlar! B iraz daha tede
bunlar um ursam ayp alaya alan deniz ve gk, b ir de artk,
grnm eyen yarm adalar. stan b u lun
havas, ta topra tarih i taklit ederg deitirir, denizi zin cire vurur, y erin h er rengini
b o arcasn a szer,
toz ve kl b ra k r ancak: leyin ay .
Bugn leden son ra - n c gnm z b u - felaketti.
A n ne, sevgilim , burada h e r ey
felaket: kapatlm , yem lenm ekte,
l. ta stne, k rk dkk, iler acs, yetersiz,
yenid en yaplm akta, yerle bir,
213
214
ku llanlm yor artk, ii dna km , yknt

iind e, perian, b iraz ta m ir grm , on arlm az durum da
allak bullak, eskiden m u azzam m am a,
y k trlm , erha erha, yangn yeri, kir pislik, soyulm u
aln m , apu lcu larn eline dm , yara bere, grkem liym i de
yam a edilm i, deprem de km , yitm i, yanm ,
yar kalm P adiah lnce,
kazs yaplm am d oldurulm u, yeri b elli deil artktek kelim e sylem eden
otele dndk, alacakaranla, m anzaraya.
A m a geceleyin ldyor bu kller, toz to p rak kvlcm lanyor;
Sultanm zeberceti gibi sar ve soluk,
son ra anszn al al, ay b ir Yunan yangn olup
fkryor. B ak tk a gem iin var oluunu duyuyorum :
ayn ykseldii an;
bu kent, l yakan atete gm lyor
ta eski K o n stan tin op o lise, son ra B izansa,
S odada, arkam da
radyoyu ayor, avaz avaz,
havay yam an b ir m u siki dolduruyor, m ezzinin sesi kad ar grFinlandiya - Sevgili A nne,
hatrlar m sn, h ani b ir yl kuzey k orsanlar
olm utuk? H er Pazartesi gn, b izim Petersen H anm , derse
Sibeliusun G m arklar D efteri yle
balard ay: Ey G ller lkesi,
m asm avi akp giden rm aklar. E lb ette von K arajan
daha iyi yorum luyor bun lar;
ne de olsa V iyanal korsan. A m a gerek ne?
Yazk ki bilm iyorum , A n ne, ayrt edem iyoru m gerei
sahtelikten: o cu k lar
e m b e r olm ular Sibeliusun evresinde,
lk la, kara F in liler sansn kuzey k orsanlar olm u onlarabizdik o ocu klar, arklar syledik,
215
ac ektik, oradaydk. N eredeydik?

( erek deil m iydi yoksa, s rf bu gerek olan - k end ind enhonut, cotu ru cu
b urad aki ve im diki c m b , ay ve stanbul?
IHitn o sabahlarn gm gitm i m i sen ve b en B yk G llerde
kuzey korsanl oynadm zdan b u yana?
stm e stm e geliyorlar, onlarn elindeyim artk.
Bylesine b ir m u siki b en i aryor kendi i lem ine,
m inared en ykselen
her haykr gibi b ir buyruk. nsann stne g elin ce gem i,
nasl b ir yer bulm al ona,
nasl in an m al u andaki
klarla durgun d enizin oynayna?
O n iki tek n em ekip gitti kara lim an dan, sonra G alatad an
bir vapur yola kt usulca
gece yars ikiye b ld k leri k p rd en
geip kendini k aranla atarken buldu m arad m cevab
(arklar d efterind e, b an a yardm
elliin gibi deil, yerin den yurdundan ayrlm
iisl atlardan yoksun olduumuzdan deil: V ladim ir ve M arcel var ya)
B aka b ir dnya var ite
bu dnyada; gem i, bugnn canevinde
ya da hibir yerde deil. stanb u ld a b u n u buluyorum en ok:
h ibir yerin k en ti bu, varla yok aras,
bulunm as zo r h i yer, tam B aud elairee gre
"hastane, kerhane, hapishane, araf, ceh en n em
Sibelisa b en z e r b ir m usikiyle, tartm an n ,
leinde b ir in celik, gze grnyor d em ek gerekm eksizin
Sesleri duyulm asa, gerek stanbul
kendini grkem le barnd ryor, b a ta n baa sprnt.
" Kuzey korsanlar olduum uz yl b u rad a M avi Cam ide,
kazanlm ayan, verilen b ir a,
216
b ir sese, b ir anya dayanan lo b ir ihtiam . H ib ir ey kalm am ,

am a h ibir ey ayrlp g itm iyor: ite
T rk lokum und an T rk zevkine
kadar k end ini gizleyen Kutsal A kl budur.
F inlandiya b ile son a eriyor, am a bitii b ir teselli
getiriyor insana, A nne,
son b ir ferahlk: F in ler Trkm !
Ayn dili paylaan M ool aslllar Ural ve A ltay d illeri
b alca zellikleri
seslilerin uyuum u, b itik en lik
ve tu tarllk : iir gibi geliyor kulaa,
iirin ta kendisi gibi ne dersin?
hele hatrlaynca Sibeliusun doum yerini,
Finlandiyada Tu rkuda doduunu, S sndryor,
od am z elm as olm aktan kyor artk;
G alatad an kalkan vapur
Sarayburn unun yannd an geiyor. Sana sevgiler, A nne, b ir tanem ,
b u n la r Avrupa yakasndan,
u anda B eyolundan yazyorum . R ichard.

Gregory Corso (d. 1930)
UCCELLO
H ibir zam an bu sava alannda lm ey ecek on lar
ne k u rtlarn glgesi iin e alacak s r lerin i ne de sava
y itirm ek iin bekleyen ufka dein uzlam budaylar
H i len olm ayacak alak m id elerin e tk lsn diye
ne de yn yn atlar parldayan
gzlerinde
K im sen in bu alanda lm ed iine inan m aktansa
alktan titreelim d iyecekler kuru dilleriyle
H ib ir zam an lm eyecek b irin e sarl
savaanlar
217
Soluk solua b irb irin e b ak a ra k lnm ez ki hi

km ltsz klar h ib ir ey y ok ellerinde
salt b ir at soluk solua b ir at kalkan kalkann ardnda
n yaldzlad b ir m iferli gz
ah ne g lm ek m zrak larn n rts iind e
Ya bu sancaklar! iaretlerin i fkeyle srklem ek
isterm iesin e
gn k aran lklarn a alm bu sancaklar
En souk rm ak larn k en arn a izilm i ordular
sanki d em irden kafataslar sralan m
kim se lm eyecekm i gibi sanki
her savann az b ir atodur trklerle dolu
her d em irden y u m ru k dlerde b ir an
A ltnd an lklar
ne ok isterd im byle b ir savaa katlm ak!
elinde parlak m zrayla k rm z bay rak kara atm a
b in m i gm ten b ir sava h i lm em ek sonsuz
olm ak isterdim
sava tablosu nu n o yaldzl prensi
Trkesi: Salih Bozok

Sylvia Plath (1932-1963)
I.ADY L A Z A R U S
Bak, gene yaptm ite.
11er on ylda b ir
Naslsa buluyorum b ir yolunu
Bir eit yryen m u cize, derim .
Bir Nazi abajuru kad ar parlak,
Sa ayam
Bir kt basks,
Yiizitm, ekilsiz, ince
Yahudiden b ir araf.
218
Syr rty
Ey b en im d m anm .
Nasl, rktyor m uyum ?
B u rn u m , gz oyu klarm , eksik dilerim le?
B u kokan soluk
B ir gnde gider.
o k gem ez, o k gem ez
M ezar kovuum un yedii etim
Yerini b u lu r stm de
Ve b en glm seyen b ir kadn.
D aha otuzu ncu b ah arm d a.
K edi gibi dokuz canl.
B u n c im dilik.
Ne aalk i
Yok e tm e k her on yk.
N asl m ilyonlarca lif.
Seyretm ek iin doluan
Az ekird ekli k alabalk

Soyuyorlar b e n i elleriyle, ayaklaryla
te byk striptiz.
Baylar, bayanlar,
B u n lar ellerim ,
b u n lar dizlerim .
b ir d eri b ir k em ik olabilirim ,
G ene de tpatp ayn kad nm .
O n yandaydm ilk keresinde.
Kazayd.
K ararlyd m kincisinde
Sonu nu getirm eye ve geri dnm em eye.
B ir deniz kabuu gibi
Kapanm sallanyordum .
I )arm adan arm alar, yapkan in ciler gibi
Bir bir ayklam alar gerekli b ce k le ri stm den.
lm e k
Bir sanattr, h er ey gibi.
Iisiz b ir ustalkla yapyorum bu ii.
yle ustaca ki insana k orku n geliyor.
yle ustaca ki gereklik duygusu veriyor,
Ih konuda iddialym sanrm .
Bu i deildir b ir h cred eyseniz eer.
( ! deil bu ii yapp h i km ld am am ak
( olan gpegndz
Byk b ir gsterile
Ayn yere, ayn yze, ayn hoyrat
Barm aya d nm ek:
Bir m u cize!
te bu b en i ykan,
Bir creti var
Yaralarma b ak m an n , b ir creti var
Nabzm yoklam ann
G erekten atyor kalbim .
Bir creti var, byk b ir creti var h em de
Bir szm d uym ann, doku nm ann ,
K annn b ir d am lasnn
Ya da sam n , giysilerim in b ir p arasn n
Ya, ya, H err D oktor.
YA, H err D m an.
Sizin esirinizim ben ,
sizin deerli eyanz,
O som altndan b eb ek,
219
220
H ani b ir lkta eriyen

D n y oru m ve yanyorum .
By k ilginizi k m sed i im i sanm ayn.
Kller, kller
K artrp duruyorsunuz.
Et, kem ik, baka b ir ey y o k
B ir kalp sabun,
B ir nian yz,
B ir di dolgusu, altn.
H err Tanr, H err blis
Sak nn
Saknn.
K llerin arasndan
Kzl salarm la dirilip d oruluyorum
Ve solurcasna insan yiyorum .
Trkesi: Cevat apan

S S T E K O Y U N L A R
'
Tepeler b ir akla atlyor.

n san lar ya da yldzlar
Kaygyla bakyorlar bana, d k rk l n a uratyorum onlar.
B ir soluk izgisi b rak y or tren.
Ey, yava,
Pas renkli at.
N al sesleri, hznl an lar
Bt n sabah
K ararp durdu sabah.
D ard a b rak lm b ir iek,
B ir sessizlii tutuyor k em ik lerim ,
U zak tarlalar yreim i eritiyor.
C en n ete gtrm ekle
K orkutuyorlar b en i,
Y ldzsz ve babasz, k aranlk b ir suya.
Trkesi: avkar Altnel
221
Michael M cClure (d. 1932)

OCUK
Kim di bu insan-A slanlar dlerim de yryen
duvarlar tansk b ir od ad a
esneyen k oca b ir b eb ek ten ben ?
Kim di o insan-A slanlar yzleri yeleli
b eiim in stne eilen kutsam ak iin b en i
O n lar m yd Ruhu m u n ve aklm n san atsym b en diyen
P arm eni iim e tutturan?
Uyurken gryorum kendi k en d im iyuyan btn o cu k lar bed ensizd ir
Sonsuz evrende d gren devlerdir
tom bul b acaklar yum uak yorgan altnd a u zan m
V E B E N M S T M D E K A L K A R L A R D I
ve onlarn geilerind e k m en cecik tim
onlarn keskin dilerini ve b y k larn an syoru m
glm sem ek iin eildiklerind e
ve od am n iind eki tylerinin kokusunu
K M M B E N , A N S IM IY O R U M
A m a biliyorum
gcym
b ir m ilyon akn!
222
John Wiener (d. 1934)

G E C E N N N D E K SE SL E R
D en iz kular rm a n stnde
G ece d lerim de szlyorlar.
Ik gndoum u na dek yanyor
B en douyorum , o snyor.
Sabahn 5 .4 5 i
Soru y oru m kendi ken d im e acaba o gece de baryor
m uydu deniz kular an am n kulana
A m a b iliyo ru m ki im di duyulan sesler on larn sesi.
B am zn stndeki u aklarla ayn zam anda
Ve l lerin tenha fsltsyla
K im i zam an b ir araba ile
Ya da b ir kam yon uzaktan
223
ARAP LKELER(12)
C ahiliye ad verilen slm ncesi dnem de b y k b ir Arap iiri
vard. B u byk iir klasik b iim ve zn X IX . yzyla kad ar koruyarak
p.ildi.
X IX . yzyldan bu yana, hem en hem en btn Arap airlerinde Arap
bilinci, adalam a, iinde yaadklar tarihsel balam n zorlad ulu
sal ve toplum sal sorunlar, b ir um ut ya da fke b iim in d e iirin balca
zleri olarak ortaya ktlar. ster sim geci, ister gereki, ister yurtsever
eilim li olsun, zellikle 1880 ylndan itibaren ve d aha sonra iki byk
sava arasnda, diri ve ilevsel b ir iirin gelitii grlyor. B u iirin n iileri M srd a H afz b rah im (1 8 7 2 -1 9 3 2 ), B aru d i (1 8 3 9 -1 9 0 4 ), evki
(1 8 6 8 -1 9 3 2 ); Irakta Rusaf (1 8 7 5 -1 9 4 5 ) ve Z ah avid ir (1 9 3 6 ).
A n cak b u airler, bata Kaside olm ak zere Arap iirin in klasik
biim lerine baldrlar, yenilem e b iim lerin de deil izleklerindedir. Bu
lem in airleri yeni d nceleri eski b iim le r iind e sylem ek yolunu
semilerdir.
B u aam adan so n ra L bnanl ve Suriyeli H alil M atran (1 8 7 6 -1 9 4 0 )
ile biim sel yeniliklere ve zgr kouka d oru b ir e ilim balar.
ada Arap iiri (iirleri) h i kukusuz sim gecilik, gerek stclk
gibi nem li iir akm larn n etkisinde kalm ve b u n lar zm sem itir.
nc, aratrm ac iirin en nem li tem silcisi L bnanl-Suriyeli
Adonis (A li Said, d. 1930) btn Arap lkelerind e b iim ve dil b a k m n
dan ok etkili olm u b ir airdir.
Cezayir, Tunus ve Fasta Franszca ik in ci dil d urum unda bulunduu
iin bu lkelerin airleri Fransz iiriyle yakn iliki kurm ulardr, baz
airler (Tahar B e n Jellou n, K ateb Yasin, M u h am m ed H ayreddin vs.) iir
lili olarak Franszcay sem ilerdir.
( 'ezayir, Fas, Filistin, Irak, Lbnan, Msr, Sudan, Suriye, Suudi Arabistan, Tunus, r
dn.
224
CEZAYR
Abdlkerim Akkum (d. 1915)
OKYANUS
B urd aym ite bugn sen inle / G z k am atrc b ir sylei
E y okyanus iyi dinle arkm
Biziz k artran uyum lu ritim lerim izi

B u lnde yaam n
en sin tek dostum
Yetti bana azm n suyu akarak b ak m ak gzelliine
D oldurdu tk a b asa hznl gnlm
D o stlarm n k in d en daha gzel
D oluyor varln iim e
V arsn ya sen varsn ya bu yetm ez m i
G iderm eye sk n tm
Sen deil m i sende karanln d ndaki zgrlk
B irlem iyo r m uyuz ikim iz de
Y azgsnda
G ecen in
G nn
o k yaknnd a kalacam bugn,
U m ut getiriyorum sana koru b en i
v yoru m ezginin byk d ev in im in i
B en gi grn atlayan dalgalarn
U zaklardan gelen yan km
B in lerce katlanm
G zellikten b ir iek lik oldun bize
T op lant yeri
D urdu rm u yoru z adn yaym ay
B ykln kurum un
D aim d ourcu gizem isin sen
E y ululuk algs ey gz kam atran lt
Ey b iricik
225
Tkeniyor ezgim tan sklarn istem eye

1isinin besledii yaam kaynam z
Snrszla kurulu gr kaynam z
kiizgr balad m lgn la b ar yapan atam z
liy gm renen ateli kzgn aslanm z
Balaynca rzgrlar grlem eye
Yldrm lar ak n ca stnde
Kaplaynca bulutlar ufku
( icce snrlaynca yaam
Korkm uyorsun
Alar parlayan
Balk avlayan
plak gzel kzlar geliverince
Balyor iin d e ezin
Seirm e yznde
Suyunun m aviliinde
Baylyorlar gzelliine
liiliyorlar stne
Byleyen gzgne
inde bengi gerdanl kaydrak talar
denizin titredii
Trkesi: NuriPakdil
Henri Krea (d. 1925)
T A R H T E N A L IN A N D E R S
Sabrm donuuyla param para saat
Bir lm bekleyi
Yorgunluun dondurduu gzyalar
ok grm ek n efret ettiim i
1Jlkulu kaygm iin b en im
I ler zam an b ezginli in sonunda
Yolunu aran m etro larn aznda
226
B ir uyur gezer an d n b ozan gibi

Skl y u m ru k
Yzylna basan b ir ktl hesaplyorum
Ne anlam var
M utsuzluktan sonra tasarlanan yaam n
N e anlam var im d in in
T asarl ld rm kural olduka
Y ayor olm aktan sylem eliyim u tancm
U n utm uum b e n i sevenleri
A rtk sevm eyenleri
K alyoru m altm z uzayda
T arihe svyorum
Ve otu ru yoru m ad
G e ici heveslerin m evsim lerin
G elen ek lerin dze ve dolaplarn
Evet duygunum b en
Bu yeryznde titreyen h e r eye
Ve bazen dnrm
D nya deitirm eli diye/
D eitirip sem ek lm
Ta ta k alm ak olaylar karsnd a
Ve b rak m ak ksacas
H er eyi olduunca
ren
A m a salam dr h alk m b ir sonsuz su dzlem ince
G ste rir o b an a doru yolu
H onu tu m iyiliinden
B ir sonsuz varlk gibi gr r m onu
B ab a yerin i tutan
B en ki yetim kaldm dom ad an nce
E nez yerim iinde
227
Biliyorum aktr tan

lm l sabrszlk
Tek b ir gln
A zck creti
Ayn son
Ayn balang
Ayn bunalm
Seni y itirm en in sonsuza dek.
Sen
Bir dudan anlatt
Yakalanm az o k gzel.
Trkesi: Kaya zta

Kateb Yasin (d. 1929-1989)
N E D JM A YA D A R YA D A B I A K
1ki kadehi de silnfe kanla d oldurm utuk N edjm anm gzleri
iri iri alyordu aalar arasnda
Bir ut sesi yaylara vgler dzyor ve o n la r gnei em m i
kan gibi kara b ahelere dntryordu
benim di N edjm a sm scak yrein altn d a p ah a b iilm ez ten
ynndan taptaze d um an lar ttyordu
Nedjm a biz dlere dalal m ily on larca yldz izledi bizi,
lm sz olarak dnrdm seni hava gibi o bilinm eyen
ey gibi
Ama lyorsun ite, aklm bam d a deil ve ala
diyem iyorsun b an a artk...
() susuz geceler nerd e N edjm a? H ani b ak a uykulara b arn ak
olsun diye srtm zd a tadm z geceler!
ii Arabistan iirin in grkem in i yitirm em eliyd ik, deil m i
Nedjma?
S,ma grkl bir divandan paralar oku m u tu m N edjm a, am a
im di kopuk kopuk km akta sesim , ssz b ir m zik
228
iind eyim , yreini ne kadar k en d im d en koparp atm ak

istesem b ou n a, para para, zerre zerre, yine dnp
b an a geliyor o
O ysa destanda geerd i adm z, trkl lkeler am tk,
N ilin te yakasna geince glen at k ad nlar
izlem itik...
im d i Cezayir girm i aram za, b ir siren sar ediyor
kulaklarm z, b ir v in gzelliini alp gtryor
G zelliin geip gitti b elk i N edjm a, am a sen in tertem iz
suyun hl srar durur hayran gzlerim in nnde
Ve cam iler tek tek yklyordu gnein m zraklaryla,
C o n stan tin ateten kyordu sanki en am ansz
yangnlarla
N edjm a allarn glgesinde d urm u aza alnm az m eyveler
yem ekteydi
B ir air kenti krp geirm ekteydi
B en surlar b oyu n ca yryordum aklm dan k a rm a k iin
cam ileri
N ed jm a glm sedi m eyveleri koynu na soktu
air talar yadryordu bize itin kpein ve soylu
kentin gzleri nnde...
Son ra e m irler geldi halka arm aan lar d attlar ram azan
b itm iti
K zgn tepelerin stnde l l sabahlar douyordu,
kokulu b ir yam ur k a rn n yaryordu kaktslerin
N ed jm a b in itim in d izginine aslm t, b illu r serpiyordu
ln kum una
B a k N ed jm a kum da altn tozuna bu lan m ayaklarm zn
izlerine bak!
G e b elerin gzleri stm zde, on larn lklaryla
s zc klerim iz d elik deik
H u rm a aalarnn u yum uak yldz kalabaln a uzayp
gidiini b ir daha grm eyeceiz
D ev eciler im di bizden o k uzakta, on lar son olarak
229
Kuzeyde konaklayacaklar!
N edjm a dizgini kast, b en atalarm z gibi kaslar gelim i
b ir hecine eer vurdum .
Endls gzden kaybolm utu, tek sz km yordu azm dan,
boulup gitm itim onu n soluuyla, adn syleyebilm ek
iin b ir hayli zam an geti
N edjm a uyuyordu, ylece duruyordu, ak lm b am dan
alan m em elerin i okayabiliyordum b en de...
Bnedaydk, aalar ide iinde, N edjm a h u rm a
yapraklaryla donatyordu her y an m
Uyuyordu N edjm a koyda uykuya varm b ir tekne gibi
durgun yreinin altnda ak kanam aktayd
A N edjm a o dillere destan gzlerini, zam an geiyor,
yedi yl son ra leceim b en, bu yedi yl iind e
yalnz kom a b en i, insafsz olm a!
Nedjm a gzlerini kapaynca en d erin kuyular kazn, kazn
ki geceler tu zaklar gibi aksn oraya
I )orayn dlerim i ylan dorar gibi ya da N edjm ann
uykusuna gtr n b en i, b u y alnzlk ca n m a yetti!
Trkesi: Gngr Demiray

Yusuf Septi (d. 1943)
CH LECEK
Birazdan b ilm iy o ru m tam ne zam an
grnecek b ir adam kapnzda
inleyen yabanl a kalm
ac b ir lk silah
elinde yeni b ir d enek
lir ge b ir yaral
yryecek gl kle size kadar
dokunacak elinize om zunuza ya da
ve yardm istey ecek sizden
ve kom ut
230
E r g e-y in eliyoru m sana bunu

gelecek birisi ok uzaktan
isteyecek m utluluk payn
ned en i olduunuz b ir m utsuzluun
gsterecek size
Sen ey
ben zerlerin le
baltalayan toprak d zeltim ini
Trkesi: Nuri Pakdil
231
FAS
Allal El Fassi (d. 1910-1974)

B A H E D E K G V E R C N
G vercin bahed e ite uyan drlm aclarm
Ezgisi tutulduunda yurtsam aya
H ibir ln n snrlayam ad
Sesinle yardm m etm ek istiyorsun b an a
Ruhunu k an n ateleyip krklediin
B rakacak m sn yabancy kam aya
Bahedeki gvercin zgrsn sen
G eebiliyorsun b ir daldan brne
Avlayacaklar m sezdin m i b ir korku
G idiyorsun alp b an
Konum u daha gzel yerlere doru
Dndn m h i b en i gvercin eziliyorum
Buralarda
B enim top ram deil bu ralar ne de
Bu lke yurdum b en im
Etim de ru hum da elikleen ilkeyi
Srgnle yad syorum sanm a gvercin
Srgn
Cezaevi
Nedir lm sevi iin
O nu geri veren b ir lkede
Am a alyorum uzak konu tlarn
A talarm n d o stlarm n lkem in in san larn n
Ey bengi b ir tatla en yce sevinlerle
Zam an zam an yaknlaan konu tlarm z
K oruyorlar on lar b end e
Sonsuz b ir ev sah ib in in yerin i
Kuruluyorlar b elleim d e
232
D oku n u yo ru m p arm ak larm la onlara

G zlerim in n nd eki bu konutlara
K i d uruyorlar sn rn d a b a k m n
Trkesi: Nuri Pakdil

AbdllatifLabi (d. 1942)
D O U A R ISI
1. Bulm aya alyoru m yerini
kalbim d eki bu atn
b oazm d aki sesin
aryorum kaynan
aryorum m erkezini
gsm deki b u d ep rem in
bu i kanam a
b u ur
bu D ou
eeliyorum b ey n im i
atard am arlarm d a izliyorum b u vuruu
kovalyorum lgn l m d a bu kabarc
cierlerim d e b u oksijen b alon u
b u ele g eirilm ez kaynak kabartlarm d a
b u d olam bu akm
batdan gelen bu kasrga
bu D ou
am a bu b l n m ey en b ed en im
am a bu akan kanm
st ste m ezbahaya d n trd klerinden b eri rdn
K rfezin kalelerini
Kuds
2. B t n gece kar yad stne Kudsn
d m de Kuds kavranlm yordu
lm n rt s n ek m iti stn
bir ele babo asker rtsn

yabanld Kuds
adsz gizliyordu b ed enind ek i d vm elerini
gizliyordu kubbelerini
ba barlar
yalnzca gsterm ek iin trm k la n m yam acn
. 11 1 ekiiyordu dm de Kuds
akbabalar gzetleyen surlarn stnde
ve oullar alyorlard
boaznda b ak
gzeldi Kuds
kvrlyordu l yatanda
lerek geriye hazrlanm kefenini
kabul etm iyordu son aptes suyunu
kar yam t stne b t n gece Kudsn
1. Crdm am B ey ru tu
yasl
Kudsn yas deildi am a bu
duvarlarn kaplayan am n B ey ru tun
yaztlar sz ediyordu b irin d en
bilinm iyordu toprak
ve Kuds dl yata
an Beyrut
maymunu andran ack l kzlar
anlnda sim gesel cenaze arabalarnn
son firavunun
dm altna vu ru larn
ar yorgunluktan
ve bulun ezincind en
kanyordu Kuds
birdenbire sonra
uruyordu saldrya b ir yalgnla
lkryordu rdn n te yanndan
benzeri ama farkl
233
'3 4
Kudsn y erin e geiyordu A m m an

o denli geniti l lerin d olduruld uklar u ku r
4. G ece
yazg gerei cinayetin
ayrcalkl yeri olm as gerekiyorm u
gibi gece
ykntlar, kanlar
otuz b in yiit l
otuz b in akan yldz
D o u n u n k rm z parlayan afa
arab b itiren arap
u tancn b in lerce p o rtresin d e d oranm um ut
parlak krm z arm alar stnde
al h km d arlk tah tlarn n
ykntlar, kanlar
yerle b ir edilen Z arka
alev alev tutuan tarlalar
ayarlar altn N ero n -b c r-k ra l-k a rc
5. Ey Badat
h ayk rm tk b u n u n la birlikte
B abild ir bu gerekiyor ortad an kaldrlm as
gidiyorduk kurm aya y k n tlar stnde
kardelik kentini
ite yabanl B a tn n srleri
ve yabanl D o u n u n
u lland lar adillerin stne
egem en olsun diye p ara b ab alar
ve A tlantik tesinin uaklar
yeten eklisiniz dorusu duygusuzlukta
um ursam azlkta
biliyordunuz am a ekilen sonsu z acy
bu h alkn ektii o sonsuz acy
b u n u n la birlikte biliyordunuz
235
yerine getirilm esi gerekli grevi

a ey Badat
hana yalan sylem itiniz im di b iliy o ru m
doluuyorlar saraylara b iliy o ru m
liliyorum im di
I lagi i k arartc ahlakszlk gizleniyor yreklerinde
Trkesi: Nuri Pakdil

A N TLA M A T R E N
( idd in
en sarp en engebeli aclara
yiirdn p arm ak lk kapya
birbirine kart
glm sem elerim iz
logeldin szlerim iz
gecede dnen iki yalm
havada halar
havada sarm allar
lmsz sekizin gzelim sa rm a lla n
sonra gneler ykseldi iim izd e
geldi
yilik ve b ilm ed iim iz adalar
lamyp uzaktan seslendik onlara
nsan yzm zn belirdii
hu uzun yolculukta
Mir eyler syledin bana
le yeni b ir ses
gs kafesim in iinde
sesimle uyum arayan b ir ses
vuruyor ite ikisi birlikte
t aryor on u nla
younlatryor onu
236
B ir eyler syledin b an a
am a b ir m rltyla
gzlerinin ilkyaza seslendii
m u tlu luk sabahlarnd a to m u rcu k lanan
birlikte koan
ve gzel koku lar halinde
belin e d olanan m rlty la
Konuuyordun b en im le
ve p arm aklkta duran elin
yeniden douyordu elim de
ilkin b ir lklk
h a fif b ir b asn
avucun sonra
gerek p arm aklarn
parm ak larm n zerinde
Konuuyordun b en im le
b en im de yantlam am gerekiyordu seni
am a k im k im in le konuuyordu
k onu m am zn kendi sesi vard
sevginin
grnm eyen sesi
K onuuyorduk
susuyorduk
d oru lasn diye gzlerim iz szlerim izi
onlar okam alarla sarsnlar diye
eriyordu parm aklklar
b ir byyle havalanyordu tavan
uzaktaydk uzaktaydk
kuatlm arenadan
ve ad m larm zn arkasnda
gnelerin kuyruk izleri
ve zgrlk srgnleri
antlam a aacnn d allarnda
237
M uhammed Hayreddin (d. 1942)

KARA B U L A N T I
I.
Ak bir prizm a konulm u rasgele d ikenli tellere
yok h i ned eni yaam ann
kr krne gidiim d en baka am a daha youn ekirgelerden
uzakta grltlerden
lcrnen hem en kesiksiz
her kede yeni b ir elilan sokaklar kyor nm e
bir taknt
olm asm d bu b a lk av sazlarn yukarlarda
sanm am
duvarilanlar yalanlyorlar gryorsunuz ren k lerin i
yenid en balayacam sfra
gerekiyorsa
ite bir pencere alyor stm e
arpyorum
tm yle
ekilm em i topraa
II
sm scak gne bu sabah
'
ve h i kukum yok kn bittiinden

unutulan
o derin uykular
ar kurun gibi
hi d lenm eyen karanla b a tk tah l am barlar
tl
yeni bir gm lek gibi yaam m
evrim k ork u larn n rperm eleriyle ykanan yaam m
bu sabah gne yalyor pencere cam n
hi bek len m eyen yeil srm alar
dyor avularm a y ab an lk incirleri
238
oturuld uu sylenen
kaya kovuklarna
dt gibi
III
en sivri tepeden decekti gne
dalacakt
k m as gibi arlarn kovanlarndan
b o ran n arpt
teh likelerim le yalnz b ra k n z beni
aclarm la
yara izlerim le
yle hafife d ok u n m ak istiyorum size
h i ayrlm ad m za gre
b irb irim izd en
her gn olaylar
yakc zincirler
ne ki ancak in san lar iin
b u n larn hepsi
ayn in san lar baka tavr alanlar da
nnde b ir halkn
kendi yaralar kand ryor
b ir yerde oyuk karnlarn
k rlerini
h alitek i l kentlerde,
yaayacak m sn
korkuyorsun m eyven in yaklam asndan
b ir b aca
yanstyor ceh en n em i
terin yanyor reineyle ve d em ir
kalyor iinde yaan labilir
kalyor anlalm az
gller sivri k k ak llar gibi
rk
239
bedeninde
in m rekkebi gibi
km a
vakti
imdi
Trkesi: Nuri Pakd

Abdlaziz Mansuri (d. 1942)
R
M ektuplar yazyorum h er trl
liimsz yazla d ingin sabahn gzel b ak m larn a
eterin bulunan s yerine
tekelci anam alclkla kanser
bir ylda iki bin
sevgili dostum
gn akam oldu o k oldu
az nce yan gn
gibi gz bu
iee kesm i nar aac
ve yaz gibidir
kla ilk y az
sevgili dostum
mektuplar yazyorum her trl
yant beklem eksizin
esen rzgrlarda ryen m ektu plarm a
iki yanda da
boluun
sam anyolunun
bir gn l m ektu plarn b ir gn karaya vuraca
yenilem ek isteyen yaz sanatnn
szcklerin kt yerd en engelleri
ve btn yazclarn lerin i alacaklar gne kadar
burdurm ak k lerini
bes.bn batksnda
1
240
her trl m ektuplarla

belirsiz grlen
ve m asals len
M srn N ilin b ir arm aan olduunu syledikten sonra
gvenlikte olduktan sonra dul ve ksz
d oktorlara an tlarn yazdktan sonra
ve saklad ktan sonra m rekkeple hokkay
bekleyiim e kadar srsn diye oyuunda gecenin
ve hasta olaym d ireneyim diye ve de
b iten balayan kaplar arasnda
zde raflarn ortasn d a
gerekiyor b an a bild irm esi sram n geldiini
acda
yeniliim in btn arlyla
btn tikleriyle yzm n
b o azm szn m bildiin de ykln belirtileriyle
yitiriyorum ipini tasam n
szc k ler karlkl m o duraan u ku ru n a baladn da
yaz baarszla urattna gre yazy
ve ben b ek liyoru m yam uru
ve doan b elirtilerle d avranacam gne kadar
sevgili d ostum
yazm a saatm d
gzalc g r n m leri llerin
sonu nd a yarlm b ed en im uyusun diye volkan uykusunda
sin d ird im daha n ce iind e eski rnekleri
h er trl adanm m ektuplar
dem ed e alm k k kap gibi pencere gibi ya da
to stop arlak oldum b ek lem ek iin
n tk al sularda
yzd rlen kadrgalarda
krlerin el yordam yla
Trkesi: Nuri Pakdil
241
Tahar Ben Jelloun (d. 1944)

IIHNM L K E M
Benim lkem de
sevgisiz sever kad m erkek
kille doldurur azn kadn
ve o cu k dourur
bir szdr her o cu k
geceye tutkun
bir okay zam ann
kk sonsuzluudur tanyerinin
kle bir karnd an k m
bir iyilik
lpk eli gibi rm an
yalnzlklarn ufku zerinde.
Trkesi: zdemir nce

RM AALAR G M TL N D E
OTURU YORUZ
rm aalar gm tlnde oturuyoruz
Ialar k em irm i
kuru kabuklar
ssz b ir kum salda
ie krklar
ok eski m o n d en apkalar
am ura gm lm b irk a ayakkab
ve l sereler d enizinde
( )rta yerde
herkes iin b ir em e
ve kuru ekm ek sand
K gnlerinde
ller karr can llara
gzleri ak k alm tr
242
d on d u ru cu rzgrda
Y ln teki gnleri
gzleri trah om kurban gen kzlar
gidip gm tlerin zerine oturu rlar
ve b ek lerler orada
gn m erd ivenind en in ecek lm .
Trkesi: zdemir Itce

Mahmut Hamarinin ansna
l lere alam ayn
K u m lardan rendim
A atan rend im
G neten rend im
l lerin bizim gzyalarm za gerei olm ad n
lk yazlarn ya da yldzn eh itleri olsalar bile
B ir kadn byle sylem iti b an a
A nasyd bt n anlarn
o cu k la rn n gidiine bakyordu
Yrein afanda sessiz
O n lara b ir som u n arpa ekm ei ve b ir avu zeytin veriyordu
G eri d nm yordu on lar
A lam yordu kadn
Fakat dalarn d ilenci dyle sslenm i sevecenlie brakyordu
kendini
K end ini m ezar talarn n arasnd a biten iee veriyordu
B u lu tlan unutuyor ve k end ine hab erler getiren m eltem i
M ahm ud ald yaralardan lm
Tulkarem d e dom u D eirY assinden b irk a yl n c e (13)
K n lm
K arm akark anlarn u ku ru iind e
A a devrilm i
Sessizliin tek i kysna
l lere alam ayn
Yarn
Sulu anlarn deprem i
12 Ocak 1973
13
Kk Deir Yassin ky halknn 1948 yllarnda rgun kuvvetlerince ldrlmesi (airin notu)
243
Malika Asimi (d. 1946)

DUVAR
K entten dnen b ir d en izcin in k i kadar ar b ir yk tadm
pahal eyalarn arl altnd a bklm klcn tu tand aki siper
katm gzlerinizde
istem eden h ib ir ey
kszdm
dleyip duruyordum gn
dm de b ir flt
atalarm zn ozanlarm zn lm sz trks
slak iz dn
nem liliiyle denizin
buldum sizi
kara kuru
klm
uyku akar gzlerinizden
ey d ostlarm
soludum inledim
lm m
syleyeyim b rak nz b en i
olm ayacak yeniden can lan m a gn
bugnnz var ancak
sevmeye b irb irim izi
ve lm ek iin
sevm ek ya da lm ek
biliyor m usunuz bunu
katm gzlerinizde
yle uzak bir denizci
karsnda u uru m un
rzgrlara kar
ileniz kl rengi
buruuk yz
ekiyoruz
kalplerinizin stnd eki pasl sngleri
244
zam ann p ancu rlar uzaklatryor sizi

stnde yolum un
tanyoru m izlerini fatih lerin
am a d in ad m larm
cesu r
ayakkablarm parlaktr
d olanp duru yoru m evrenizde
yryorum kauu k b ir kprde
d em ird en b ir ken ttir lkeniz
Trkesi: Nuri Pakdil

Ben Salem Himmi (d. 1947)
R
k ve do benimle, karde/
Pablo Neruda
1.
N em li yal dalgalar
hzn sla dalgalar
gz kuunu tutukladlar
\
B ir hatay yeniden ilem ede kim

akalyor sabrlarm
k im tutuyor bed en im i srklyor b y k acya
h alkm m bu aknlm m
yoksullukla
srekli k rbalanan
kendi kend im le en ok g erekletiriyoru m deim eyi
A rdm daym gzlklerim in
b ak m n ardnda
kiisel b ozgu nu n ardnda
aslyorum yeniden
b o u n ad r adlanm am
yle b ir b cek le kaplam lkla iin i

ynlerinde baklarm n
yrngelerim in sn rlarn d a dokunuyorum kenarlarn a
0 denli istekle aba gerekiyor m uydu grm eye b oyun em ek
iin geree ki
bedeni alp gtren eyin
tm ayak direm e isteiyle b ir daha o lm a k
gerek diye ad land rlm asna
Y kntlarn uultusu b ed enim
liikeniyor saym tan eceklerin
nsanda insanl m ahveden rgtler
D R E N M E K T R V A R O LA K
ey yeralt m elekleri yeniletirin varlm
i.
birind en brne h cren in
srp giden yolluum
enginliklerinde ln balyor b izim k ilerin aztan lklar
gm lyor son ra sszla
olgunlayor l
kendim den geerek cezaland ryor b en i
1)ibinden h crem in
ayakta duran yzkaralarm a
gretilerim in stne
tkryorum
I )ibinden h crem in yal n em dalgalar
nemli hzn dalgalar tkyor dam a kua d nm bed eni
ni bedeni dpedz topraa
batyorum
<rtm yor yokluum un sisili b olu k larn d a
246
salam arkadaln ve
kavgann kzl direnileri
dosun diye kzm asn d an yam anlklarm
insanla onun anlam
id d etlenm eler yeniden
gerekli sert eletirm eler
h er ynd en devingen iind e savatm toprak
ktln bym esi o kupkuru dokunalarda
art arda geliyor iim d ek i istein kzl vadileri de
istenilm eyen
olaanst gslerin vadileri
gn aarm as gibi aynen
b elirm eler bird en
4.
H erkese ak yerlerde
kom p lo larm n gizi
le g n einin altnda
b en im teki d m anm
5.
Saldrgan ln kural olduu
b ir lkeden m i
sz ediliyor
h alk m n arasnd a devindii rgtlerin
h alk m n yrek d arln kirleten
h alk m n d lerini kavuran
retim ku ru m larm n bulunduu
b ir lkeden m i
sz ediliyor
Ey tek b asm a yryen n c ler
unutu lm ulu kta ovulm u
247
yok isteklerim in kara (perd elerini yaynz gneli piram itlerin

stne
n/grletiriniz b ed enlerim izi yksek yerlerin rzgrlarnda
kurlarnz y kseltilerini ykm larn
o belli etm eden sylediim iz vahi arklarda kesiniz gbek ban
.1 1 .muzdan fkrsn sel sularnn kaynaklar
ve
deimeyen tasanlar
gelsin bize varolu
Trkesi: Nuri Pakdil
248
F L S T N
brahim Tukan (1905-1942)

N D ERLERE
Szsiniz cokulu yurtseverler
Sizsiniz ar ilerin tank lar
Szsiniz b o szlerden uzak i gren
T an r korusun gl kollar
birletird in iz b ir bildirgeyi
O rdularda b ir ordunun kararl varln,
B irletin iz stm zde ite
Y urtlar alan atalarm zn yenid en can lanan eski vnc
stm zde ulusal bayram larla to p rak larm zn sevinci
yiliklerinizi sylem i olacaz t rklerim izd e
A m a ite kalyor bize b ir dilek
E gem en liin iz altnd aki lkelerin ucuna
G sterm eyin iz zen yarn elinizd en kaaca korkusuyla
Trkesi: Nuri Pakdil

Abu Salma (1906-1980)
G E N E G E L E C E Z
G ene gelceiz
K arlam ann yollarnda.
B ir blbl kulam a fsldad.
G en e geleceiz.
B lb ller oralarda
yaarlar henz.
ak rlar yazlarm zda.
G en e geleceiz
glgeleri arasnd a zlem in,
yad rgam ann m ezarlarnd a
b izim de y erim iz var
249
bu kesin.
Y orulm a gnl,
dnn yollarnda
km e salon.
G en e geleceiz,
gene.
Trkesi: A. Kadir-S. Salom

tki lmsz:
Halkm ve Vatanm
K anm akt tkendi, yleyse diller susm al.
En iyi iirdir nk, yrekte sessiz duran.
Ne kadar da anlam ld r sessizlik.
yrtlan yreim le
h alk m n durum unu dndke
V atanm n koku lar ttyor iirim de
nk vatansz, h er ey deersiz.
iirim h alkm n stnde bulutuu b ir kpr
tatl eyleri ve on lar ta rtm a k iin.
Kahverengi to p ram ve sevgim den olum ayan iir
yabanc bana.
M ealem izden aydnlanm ayan tek h a rf bile,.
kahred ici.
M zraklar gibi ne frlyoruz b ir anda
Bklm yoruz, teslim olm uyoruz.
ldrlm ek, yzletirm ed e ikence, hapisler
u m uru m u zda deil.
V atanm ne zam an buluacaz? - yreklerim izd e.
Seni ucuza sattlar; Tanrya gelince oysa
Btn pazarlklarn zerind ed ir d eerin
to p ra n n b ir zerresi dnyaya bedel
dnyadan da ar eker.
Trkesi: Ali Cengizkan
250
Faolwa Tukan (1917-1986)

D E N Z E D N
E y d lerim izin d kurduu ada
B izi gidelim b rak
K u rtar arm alarnd an
Ey prldayan yalgn
Saydam k oulu
B ize pusu kuruldu
A tldk le
D lerim izin d kurduu ey usa sm az da
T kettin bizi
G rld n de serin glgen
Top rak dedik
ar i d irliine
A d m larm zn dl
G iriyoruz ieri saygdeer kurtulm u
B rakyoru z yreklerim izi
Tabaklanm hznn
Yl b o u m larn n
Sylyoruz u n u tacak ruhum uz
Sylyoruz syledik
Yeili im en li in arpyor altnd a um udum uzun
T an rm t m um utlar ykl T an rm
D o laan lar iin yol b oy u n ca
A rkadasz y r yenler iin gecede
Syledik sylend ik
Ey kutlu aldatm a ey kutlu d
stnden d em ir attm zd a
D gryorduk
Topladk y itik ad m larn y aam m zn n ce
A kn k rlarn srdk tohu m larm za
D ikiyoru z oraya zlem leri
251
Serin aklar
Y urtsam alar
Atyoruz to h u m a gre
iitiyor m usun aldand k
Atyoruz tohum u k sr d erin liine topran
Uy dlerim izin b o y att ada
Vazge beslen m ekten ii b oalm zlem lerd en
dini ek yaam m zd an
D nd k sana srtm z
D ondu kald yreim izde um ut
Deli renkli kylara veda
Rzgrn ellerine b rak y or k end ini y en id en yelkenim iz
K ouyoruz onu nla bu uzun yryte
Uy kou ey tehlike
Uluyan dipsiz, deniz stnde
D ertte b am z dalaan dalgalarla
Sunacaz yaam larm z orda
brakacaz denize c m erte
bu son kavga
Kk salacak koum uz
Yazgmz
Meydan okum aya
K artracaz gizine yreim izin orda
G ururu
Yaralar
Trkesi: Nuri Pakdil
252
Yabra brahim Yabra (1920-1994)

O N U D N D K E
Y rekler olurdu para para onu dndke.
A vunacam tutard sabrm tkendike,
alk alan r l aclarn
nsan yreine h er kez geri dndke
can l grnts unutulm u b ir an,
yiter gider kendim e izdiim yolun izleri,
yiter gider arasnd a sevgi alevlerinin,
tak n ak l glgeler iind e yiter gider.
Ey gem i gn ler ey,
h ib ir vakit geri gelm eyecek gnler,
d aldnz b o m b o gecelere g eici b ir kvan gibi,
N erede kald, syleyin, nerelere gitti,
gszln yaralarna
b ak acak olan, ila olan,
syleyin, nerelerde sakl
fed ailerin lm ?
Trkesi: A. Kadir-Sleyman Salom

Salim Jabren (d. 1938)
S R G N
G ne sn r m n r tanm az,
gne aar snrlar.
Ate am az b ir tek nbeti.
ter blbl sabah akam.
eker deliksiz b ir uyku
Yahudi kibu tzlarn n kular gibi
Yolunu arm b ir eek
otlar keyifli keyifli
ate hattnda.
Ate am az b ir tek nbeti.
253
B ir de ben,
sen in srgn olun
ey yurdum un topra
ufuklarnla gzlerim in aras
upuzun,
b ir alm az duvar.
Trkesi: A. Kadir-S. Salom

Samih El-Kasm (d. 1939)
O LA A N
D eien b ir ey yoktu evrende
ylesine rktc b ir gn
H ayfongda b in lerce l vard
Aden K rfezin d e, o cu k lar ldrm ler
Ve Israild e yas balar yeniden
A nlarda yenilgisi Nazizm in yeniden
Nani kym diye ezberled iim iz
G ene tehd it savurur A m erik al kom utan
Hedefte bu kez karde Suriye
Trkesi: Engin Aktn

RAFA H LI O C U K L A R 14
liy yolunu kazarak aan
m ilyonlarn yarasnda,
liy glbahelerini ezen tankla
geceleri evlerin ca m n kran,
tarlay da m zeyi de zevkle yakan
ve arklar dzen yangna,
liy, yasl kad nlarn san yolan
zm balarm b om balayan,
enlik blb llerini ldren alanlarda
,ocuklarn d lerini bom balayan uaklarla,
gkkuan bozan!
I
Hlh-Gazza blgesinin kuzeyinde bir ky.
254
A laaddin on yandan kkt

U nsuz, ham u r oldu gzya ve kil,
A c, sabr ve am u r piti
g alcilerin gvenliini salam ak iin.
B u gece kkl atalarn o cu k la r derler ki
R afahl o cu k lar derler ki:
B iz sa rgsnden kilim d okum ad k
altn dilerini sktkten sonra
biz deiliz katledilen k ad nlarn yzne tkren.
N iye ekerim izi alp
b o m b a veriyorsunuz yerine?
N iye Arap o cu k larn
ksz koym akta bu d en li istekli?
Y ine de kr;
A c ve znt bytt bizleri:
Savam alyz!
G ne b ir igalcinin sngsnde parlyor:
p lak b ir ceset, nefret edilen.
K zgn M sl m anlara suskuyu getirdi:
ep evre, arm yzler.
E fsanevi yzl b ir igalci:
K onum ayacaksnz, iyi
sokaa k m ak yasak, im did en so n ra
Ve A laaddinin sesinden kular dodu:
A skeri araca ta atan b en im ,
b en im b ild iri datan, iaretleri veren,
b ir sandalye ve frayla slogan yazan
m ahalled eki evlere ve duvarlara.
o cu k lar toplayan b enim .
O n larla yem in ettik:
D ireneceiz,
tek igalci sng bile
sokaklarm zd a parladka.
Trkesi: Ali Cergizkan
255
Tevfik El Zeyyad (d. 1940)

D L E R M L E
D ilerim le
savunacam yurdum un her kar topran,
dilerim le.
Baka yurt istem em onun yerine,
assalar d am arlarm d a b en i
istem em gene.
Burdaym hl
A km n tutsa... Evim in evresinde
Yurdumun peinde.
Burdaym hl
Ykam azlard b en i
ne kadar arm h ykleseler
om uzlarm a.
Burdaym hl
' I utarak sizi...tu tarak...tutarak
avularmda.
1 hlerim le
savunacam yurdum un her kar topran,

dilerim le.
Trkesi-.A. Kadir-S. Salom
256
M ahmud Dervi (d. 1941)

A R K IN IN E H D
D uvara diktiler arm h .
zd ler b ileklerim d eki zinciri.
Yelpaze gibi sallad durdu k rb a
Ve durm adan ayak sesleri.
E fe n d im ! diye b ir fslt
Ve llere K ollayn k en d in izi! dem ekte.
Ey sen,
D ed i y rtc b ir hayvan kkrem esi gibi:
B en im tantam n nnde iki kez yere kapanrsan,
E lim i persen edepli edepli iki kez,
Sana to p rak veririm !
Yoksa...
G erilirsin arm h a
B ir arkn n ve b ir gn ein ehidi olarak!
Ala! d iyebilm ek iin alacakaranlkta
B en d eildim ilk getiren dikenli tac.
E y sen, in an gibi sevdiim .
A dn, toz to p rak dolu ve kurum u
D ud aklarm d a,
F lard a yllanm b ir arap tadnda!
Ala! diyebilm ek iin alacakaranlkta
B en d eild im ilk getiren dikenli tac.
ster b en im arm h m bir atn srtnd a olsun;
ster dikenler altnda,
ilerle ve kanla rtl
D efne yapraklarnd an b ir ta olsun!
lm b en ken d im isted im !
D iyen son kii b en olm alym .
Trkesi: Eray Catberk
257
( '.ECED E AYAK SE SLE R

i 1 er zam an
Ayak seslerini duyarz gecede yaklaan,
Ve kap srra kadem b asar odam zdan,
1 1 er zam an,
bulutlar gibi szlp giden.

1 1 er gece yatandan
Senin m avi glgen m i onu uzaklara gtren?

Senin gzlerin lkelerd ir ve ayak sesleri geliyor,
Sard b ed en im i kollarn
Ayak sesleri, ayak sesleri
Ah ahrazad
G lgeler n iin kurtuluum u resm eder?
G elir ayak sesleri girm ez ieri.
Bir aa ol.
(ireb iley im glgeni.
Bir ay ol,
G rebileyim glgeni,
bir han er ol,
G rebileyim glgeni glgem de,
Kller iinde b ir gl.
1 1 er zam an,
Ayak seslerini d uyarm gecede yaklaan,

Ve sen yerim olursun srgndeki,
Z indanm olursun,
ld rm ey e al b en i
lk ve son solsun
Yaklaan ayak seslerinle
ld rm e beni.
Trkesi: Tvus Hsmeddin
258
Y A R IN B U L U A L IM
U kelim e fsldad kulam a
Skarken elim i:
En n em li olayyd gnn:
Yarn bulualm
Ve yol gizledi o sevgiliyi.
Tra oldum iki kez
ki kez parlattm ayakkablarm
E lb isesin i aldm arkad am n - d n iki lira
Stl kahve ve tatl sm arlam ak iin ona
G l m serken sevdallar
Tek bam aym
im d e b ir his
B iz de gleceiz.
B elki yold adr o.
U n utm utur b elki
B elki... belki..
k i d akika daha.
D rt b u u k
Yarm saat geti
Ve bir, iki
Uzand glgeler
Sz nd e d urm ad o
D rt b u u kta
Trkesi: Tvus Hsmeddin
259
IR A K
Cemil Stk-Zevahi (1863-1936)

G K L E R , IR A K IN
Lir aynadr yanstan en arn m lty
G n enm i, bulut bulut gklerind e Irak n
desem en gzel m avilerin, en gzel beyazn
bak, u y rek sana arpar, sana ad anm u sevgi
Tutkunluk d ed ikleri bysn anszn
Ynelsen gnein belird ii telere
I Mnlesen giz dolu arklar kulardan
lk yaz yeilinden dallarda srayan
Ynelsen gnein kaybolduu izgiye
( zleriyle glgelerin o byye ta n k olsan
I )inlesen yaratn gizli grltsn,
I )oam n yzn grsen gecede
I luysan fsltsn yorgun sularn.
bir bak bana, sonb ahar yasa balaynca
Alp gidince b am soluk yapraklar
<,i c k yitirince bt n parltsn
lli bak bana gizlice aral bulutlardan
iir, dikilm i sana d oru alayan gzlerim i.
Trkesi: Engin Akn

Abdlvahap El-Beyati (d. 1926-1999)
YA< IM U R
Yamur ykacak
IVu e vm i
<an aacak b izim iin
a ile o yolu
A pamn gecesinde.
I i il uyanacaz
I '/m uykum uzdan.
260
T iren getirecek b izim iin

A rm a anlar kar ve iek lkesinden
A m a tren
G e ti gitti, b en uyurken, sevgilim
T iren ..

LM V E ZAM AN
Sevgilim btn
A rkadalarm ld
Z am and an b aka ey kalm ad
Ve trklerden baka
D ostu m k k A h m et
K k A h m et bile
ld, T anr rah m et etsin b en im
K k d ostum A hm et.
N e d ersin yurda dndm zde
Bizi tanm azsa kim se
Ne dersin?
Ey kederli sere?

DN
Havaya buza yazyorum
A dm ey B erlin
C an m n ii
A lnna gzelliin
iziyoru m yeni dnyay
B etim leyem eyecekti h ib ir k artp ostal bunu
Sevdiim denli yazyorum
G ece tan akm zn
Yeni am b ir iek sabahn
K u m ral salarn
G zelliin aln n a yklm
Yrim
261
Yedim ekm einden

Sayorum isted iim i senden
Irm aklar adna trk syledim
Mum klarn a
elie
ilere
Trk syledim
Havaya buza yazyorum
Adm ey B erlin
Yrim
Bir de b itim siz ufkun yldzlar stne
Trkesi: Nuri Pakdii

fIR TIN A
ld rem ey ecek sin iz b en i
Karam ayacaksnz
Indan gnein
Ne de iir sylem e sevin cind en
Kuram ayacaksnz d araacm
Aka aire gle kar
Ykam ayacaksnz sarayn dlerim in
K orkutam ayacak zin cirlerin iz k k o cu k la rn lkem in
K irletem eyeceksiniz sanatn surlarn
Ancak karnzda
Kllerin lm n tam b u rlarn b u lacak sn z
l Iayatm
Uzatyor k ollarn a doru
( eriye uaklar
I )nnz geldiiniz yere
Trkesi: Nuri Pakdil
262
Y A L N IZ L I IM
ttin bylece
S a n otu kylarna lm m n
Srl konu m a gm t band a
K abul edilm eyen yle
Koyu sessizlik
D od un yle
Sessizliim den
B ir yandan b r yana usulca geen
G ecem d en geen adm lardan
G lgem d en dev gibi b ir l grnts oluturan hayallerden
Y ldz b iim in d e atlayan bu kt ham urd an r m cek alaryla
yle ordasm ya
O t bile dlenm eyen plak ld esin ya
K end i kend in gibi plak aldatlm a iin d esin ya
Ey d k rk l
B ra k b en i
o k grd ru hu m yzn
B ra k b en i
U arlk la yiyip bitiren g n lerim i ey gn cel grlt
A z so n ra sesim olarak
B aka in san lar gibi
B aka in san lar gibi ililiim kuku larm olarak
B ir am a olarak b ir kr gei
G nein y o llan stnde
G lm olarak
O larak evim
D elili im
E y u yan klk yok olm aktasn esriklikte
K urutuyorsun yollarm
B ra k b en i
A danyorum insanlara
263
B ana
G sn aan kartala
Ben kendi lm m m
Trkesi: Nuri Pakd.il

Bedir akir El-Seyar (1927-1964)
K R F E Z D E B R Y A BA N C I
lkem de gne, daha gzel her yerden,
Ve karanlk...
K aran lk bile... orda daha gzel nk Irak kucaklyor
Eyvah, ne zam an uyuyacam
Ve yastkta senin
G ecelerin in kokusunu duyacan. Ey Irak
Bu yabana yollarda,
K ylerini andm , kentlerin i, sevgili topraklarn,
zlem ini tad m srgnde,
B ir peygam berin h acn tad gibi.
A ckm larn ayak seslerini duyuyorum , yrrken.
Topraktan toz ykseliyor, gzlerim den.
B en de sizin gibi ack m yryorum .
Yollarn y ab an c gnei altnda.
Yorgun b ir d ilenci gibi yabanc gzlerin arasnda.
Trkesi: Fevzi El-Deleymi

Halid ETavaf
AY I I IN D A D C L E
te yaz vahas ky snd a D iclenin ld r yaz
Ay b l n r burd a sunulur herkese b iraz
K im sesiz b ir y olcu bu m ola veren elinde kiraz
D icle ile gece t retirk en byl arkad alklarn az az
Savuruyor r zgr koku larm acm az ki acm az
lg n le en k tan akan arapla nasl uyunm az
264
stnde suyun oluturduu d izelerini krek aklayam az

Saygnlk veren gizem e bu trky bellein e yaz
K u runtunu n sevinin anlatm d r bu nlayan ey yaz
Kylarda adalarda bugn
afaktan geceye dein parlak glgelerin koutuunu grdn
B ir ate son ra evresinde b ir hal rdn
U t arkc gecen in ezgisine kart m nasl yzn
B u gece yarlar to p lan tlar ki bildirgesi gzn
Y yor ark dk lenleri ayartrsa seni o k byk hzn
stnde suyun izliyordu b ir kayk lsn gln
B atp kan son ra p rrr o yldza b ak arak had i gln
te dayanakl zam ann anlar
G rd m kum larla dalgalar arasnda dolaanlar
E l-R a itler m asal g ecelerinin aylaklar
im izin iyiliki eli silahllar
G eliyor arkalarnd an h atr saylr alaylar
Palm iyelerin altnd an uzayan ey ba aralklar
N asl unutursun o scak zlen ir b itm i arkadalklar
b ir yer yapyor im di akac usa uygunluklar
h i tasalanm ayana k im anlatr ki bu kuzgunlar
Solgunlu una b ir anlam ykledi gem i
T itriy o r b ird en saatin vurularnda gem i
Alayc gln patlam alar altndan uzatt boynunu gem i
D n yor espri kend ine kalbine ite asl orda gem i
D lyor yitird i m i ay lgn m olur b ir gem i
yle kukusuz kan ca ay stne zam ann biraz daha k o car g em i
n liy or Badat yine altnd a zorbalarn ey gem i
U luluunu izlerini zorbalar b ir b ir silm i
K orku yasasn ip yapp boynuza geirm i
Trkesi: Nuri Pakd.il
265
Nazik El Melike
( E L E M E Y E N Z Y A R E T
Akam geip gitti ve neredeyse kayboldu ayn yz,
Yazk, ik in ci akam da eklenip b irin cin in ardndan!
(z m z n nnde sona eriyor m utluluk ite.
Sen gelm edin ve yitird ik seni,
te k i dileklerim izle birlikte.
Sen yoksun, yerin b o kald.
D arm adan olm u bizler soluum uzu kesip,
Sabrsz ve sk n tl sorup durduk gelm eyen ziyaretiyi.
bilm em ki yllarn tesinde de yok muydun?
G lgenin izleri vard h er kelim ede ve h er anlam da,
le r kede ve d lerim in h er b irin d e, kafam da canlanan.
Yok m uydun, burd akilerd en daha m gerektin , bilem iyorum .
Yzlerce ziyareti bile dindirem iyordu
Sana kar duyduum zlem i b ir an.
Her b iri gelm eyen b ir ziyaretinin
G rm e tutkusunu cotu ru yord u stelik.
Gelseydin diyelim , olm az ya,
te k ile rle b irlik te olsaydk urackta,
teden b erid en sz ederek,
D ilediini konusayd herkes, ilgilendii konuda.
Buradakilerden b iri olm ayacak m ydm sende?
Akam sona eriyordu. B akp d uruyorduk uraya buraya.
G ecelerde gelm eyenlerin bo yerine bakp
Soruyorduk b irb irim ize bararak
G elm eyen b ir ziyaretin in on larn arasnd a olup olm adn.
Yine de b en gelm em en i isterim .
Eer gnn b irin d e kp gelseydin,
A nlarm n rengrenk evreninin ho kokusu yitip giderdi,
Krlrd d d nyam n kanatlar,
Trkm n sesi kslrd ,
266
Alrdm avcumun iinde kalan kirlenm em i tutkum un krntllarn,

Ve anlard m , d grr gibi seni sevdiim i.
O ysa sen etten ve kem iktensin ite orda.
D leyip d uracam gelm eyen garip ziyaretiyi.
267
I. BN A N
Halil Cibran (1883-1931)

N S A N N A R K ISI
Ben alarn balangcyla geldim
I ll zerindeyim u kocam dnyann
(alarn b itim iyle gene gideceim
Tkenm ez bu yzden aclar yreim de.
( ln sonsuzluunda dolaan ben d im
l Jtum zerinde dlerdeki b l m n
( lrdm her ynn kutsal uzayn
Ama tu tsak kld b e n i gene yasalar.
I )inledim retisini K onfyu sun
Bilincin gzleri zld B rahm ad a
Bilgelik aacnn altnd a grdm B u d ay
Ama yenik kld b en i gene duygular.
Tank oldum B abilo n un anlatlm az yceliine
Kamsesi grdm b ir uzak aa n veren
Vurukan R o m a ordu larla belird i
Ama zglere bodu b en i gene kurallar.
Neler ektim b ask yntem lerind e
/ in cir vurdular ellerim e sm rgeciler
Acm asz zindanlard a al tand m
Ama bir g kald gene iim d e, b rak m ad b en i
Iyan yeni gnle b a n a um ut getiren
Trkesi: Engin Akn
268
S E V G D E N
K arsnd akin e kendind en bak a h ib ir ey verm ez
Sevgi ve kendinden bak a h ib ir eyi de geri alm az
Ne kendi dn daki eylere sahiptir, ne de kendisine
sahip olunabilir;
nk Sevgi, kendi kendini b t n ler ve kendi kendine yeterlidir.
Sevgi gelip sizi bulmusa, Tanry yreinde tayorum
dem ektense,
T a n rn n yreine eritim deyin.
Ve h ib ir zam an sevgiye yn verebileceinizi dnm eyin,
nk Sevgi, eer sizi o deerde bulm usa, kendi ynn
kendi izecektir.
Sevginin kendini mutlu klmaktan te hibir arzusu yoktur.
A m a eer sevgiye kaplm san z ve tutkularnz olsun
istiyorsanz unlar kendinize sein derim :
Tutkunuz, sevginin iin d e erim ek olsun. Tpk geceye
arklar syleyen b ir akarsu gibi akp gidin.
Tutkunuz, ar duygusal davranlarn getirecei aclar
tan m ak olsun.
Tutkunuz, kendi sevgi anlaynzla kendinizi vurmak olsun,
V arsn istekle ve cokuyla aksn kannz.
Tutkunuz, kanatlanm bir yrekle sabaha gzlerinizi ap
sevgi dolu b ir gne balayabiliyor olua teekk r etm ek olsun;
Tutkunuz, gn leye eritiinde oturup sevginin yce
heyecan n d nm ek olsun;
Tutkunuz, gn akama erdiinde evinize m innet dolu bir
yrekle d n ebilm ek olsun;
Ve yreinize gmdnz sevgili iin iyi bir eyler dileyip
yatn; dud aklarnzda onu ycelten ark olsun.
Trkesi: Aytun Altndal
269
Beara El-Huri (1890-1955)

NASIL U N U T U L U R
Kokusu gem iin nasl unutulur
Ruhumun ocu k lu k dlerin in anlar
Temiz b ir alev gibi ykselen gnleri
Nasl unutulur
A nm sayacak m sn M ay bu yllar
I langi d bozabilecekti bu d yreinde
I ) ki yerle gk ie e kesm iti iinde
N asl unutulur
Sevim li b ir glc k b ak arak bize kabard
evresinde dallaryla ilk b ah ar vard
0 krlanglar ki b u n am lklard
N asl unutulur
O lm aya grsn akam o batan gnete
Selm a bizim iin yab an c ku olur
Byrd onu nla on b atan gnete
N asl unutulur.
Ve sonra bu gezintiler im en lik te yol olur
Selm a ile H in d ile Selva ile
1)aha sonra karrd ellerim iz gl ile
N asl unutulur
lilifb e yi reniyord u k
Usulca silerdi Selm a satrlar
Yer deitirerekten ta tl b ir iaretle
Nasl unutulur
livlenm e oyunuydu im d i yrrlkte
sliyordu ki Selm a k o cas olaym oyunda
K ucaklardk b irb irim izi gle gle sonsuzda
Nasl unutulur
270
Yoktur unutu lm a olana bydm zn

Byd iim izd e yaam ki gururu k rk sunulur
Ustayz olutu rm akta yu rtsam ay ki hzn
Nasl unutulur
U n u tacak m ydm vedalar gnn
O tu ran gzlerim ize kzl yaram s gln
O i ekm eler o sitem ler byyen un utacaksm Iar
N asl unutulur
Ey gem iin kokusunu duyuran Selm a
Ey kral ocu u k raliem ulaam adm da
Ey gren byk acm k im iin aladm
N asl unutulur.
Trkesi: Nuri Pakdil

Hayreddin Zirikeli (1893-1976)
BA K A N A
A cm asz gzetliyor B at
Sen koru kendini
Tanyarak tu zaklarn
D erin letir d en eyim lerin i
G r M srd a, Irakta, am da y ok edilen uygarl
D ald nd a bakanlar
B irb irin i izler ykm
Tutunm azsan ilkelere skca
D ersin bataa
Trkesi: mer Erin
Ataol Behramotu / zdemir ince
271
Fevzi M aluf (1899-1930)

( IRNATA
( rnata ah G rnata
byklnden ne kald
snm byklnn stne akan bu gzyalarndan
baka b ir ey m i srklyor rm an
Sabah yeliyle akam rzgr
yaylan b ir h k rk tan baka b ir ey m id ir
en kl b ir m in are gibi
ll renkli b ir ku b b en in talad
ak alnnn sularn aynasnda parldad
bu rm akta
al G rnata
egem en deilsen artk
Utu nn yazk
iim de ac da
Iayorum ond an gzyan
yalnzlk k yor aalara
iiyor hzn p im an l E l-N am ra
ne can yold alarnn sevin alts
1 1 e gem i b ayram larn n yanks
1 1 e ak ars
klar anlatan ud sesi

gezdiriyor ay solu k baklarn
nl dayankl m erm erd e
o akrkeyf iek lerin kokusu sinm i
hznl b lb llerin atlar arasnda
grltsyle d oldu ru r b ir geceyi
tkenm ez geitli sonsuz odal bu ssz saray
stnde hallarn gzeller gzeli
geiyordu b irb iri arkasnd an
Ilo u n u n en hzl oyu nlarnd an
dokuyarak plak ayaklarn
272
G rn ata
b u sessiz ykm lar ortasn d a uzanm tabuta
yeni aclarn n grltsn
gryorum . A frikaya tayan krlan g srsn
orda alyor ocu k lar
hzn uzak yzlerinden
tad r bu
um udun gzlerinden
ek tiler knnd an k llar
eyerlediler atlar
g ittiler denize doru
o zam an iaretlediler ufuktan kad d oruklar
Topraa kapandlar
lklarn b raktlar:
G IR N A TA
G IR N A TA
Y T R D K SEN
B R Y T M
K
B IR A K T I H E P M Z Y E T M
gzlerinde
olu k oluk
gzyalar
alad onlarla deniz dalgalar
Trkesi: Nuri Pakdil
273
Salim El-Zurkali (d. 1903)

bil, STN
Anlarnda nasl skyor kalbin
li in nasl akar bu anya
bugnn suskunluuna boyun em i k olejlerin
krslerin kann rten nazik gzellikleri var
kldarlarnn topran zerinde dald
/amana doru dnyorlar
iirin andrd y urtsam a o denli ar ki
o denli zc ki yok ediveriyor dnleri
kolejleri o eski cen n etleri
dourgan nehirlere
yaam akyor kolayca glgeliinde
lin renk bytyor b ak larm z
A raplar o k uzun sre yrdk gecede
dmanlar krp g eirm ed iler m i yurdum uzu
Barseverdik yleydik biz doru
arlk uyandrsn bizi verdiim iz szlerim iz
saldrana kar
ev rap
volkan gibi pskrt fkeni
1 7 bilitin v nlerim izin incisi
saysz ta sana zsaygnn sim gesi

Kurann b ild iriyor adaleti
Incil de bar
Trkesi: Nuri Pakdil
274
Adonis (Ali Ahmet Sait) (d. 1930)

R L E R
1.
B ir aa yapra ailesi
oturm u kaynan b an a
yaralyor topra gzyalaryla
ve okutuyor suya atein kitabn
ailem bek lem ed i d nm
alp b an gitti
ne ate ne de izler
2.
karus geti buradan
solgun yapraklarn altna kurdu ad rn , atei koklad
b itk isel odalarda, krp eliind e to m u rcu k larn
sarst sallad gvdeyi so n ra oturdu
tpk b ir yum ak gibi kendi gvdesine sarlarak.
V ecde geldi, so n ra u tu kanatlanp
h i yanm ad . karu s im di dn yolunda.
3.
M zrak tam ad m , ne de b ir kafatas deldim
yazn ve kn
b ir ku gibi g ed erim
aln rm and a, onu n byl aznda
Sud and r yz lkem in
egem enlik s rerim a k n lk ve acda
k u raklk ve yam urda
ha yaklam m ha uzaklam m , hepsi b ir bana
lkem ktad r
ve eiidir evim in toprak
B ir um ut orm an dikti
275
alar
gzyalarnn aa olarak bittii

dallarn gebe kad nlara yurt olm ak istedii
bu zl toprakta
basat iin yurt
Bir ocu ktu r her dal
uyur yeil uzayn yatanda
kul eder ikyet ve iniltileri
Alarn i ekileriyle ykl durum da
ykand kller orm an n d a
geip gitti acn n kulelerini
yaknm aya balad grn m d en sonra.
Trkesi: zdemir nce

N E W Y O R K A M E Z A R dan
A rm ut b iim in d e izildi dnya im diye kadar, m em e eklinde
dem ek istiyorum .
Am a b ir m im ar kurnazlnd an baka b ir ey olm ayan gm t
yaztl m em e b iim in d e: Newyork,
d rt ayakl uygarlk, h er yn b ir cinayet ve yol cinayete giden,
ve ara b olu k ta
in iltilere deniz kazasna urayanlarn.
Newyork,
bir kad m -b ir kad n heykeli.
B ir elinde zgrl k dedikleri kt p arasn
Tarih d ediim iz kt to m arn tu tm aktad r.
A d dnya olan b ir ocu u b o m ak tad r teki eliyle.
Newyork,
.lall renkli gvde, b elind e n em li b ir kem er. Yz: Kapal pencere...
K endi kendim e diyorum : W ait W h itm an a acak penecereyi ilk
parolay sylyorum am a artk geri d n m ey ecek bir tanr duyu-
276
yor bunu yalnzca. Tutuldular, kleler, um utsuzlar, hrszlar, hastalar

fk ry or boazndan. N e yol var, ne de kaak. Ve diyorum k en d i
m e: B ro o k ly Kprs! W h itm a n i W all Streete balayan bu kpr
am a im en yapran kt dolara balayan kpr...
N ew york-H arlem
K im o ipek giyotin halind e gelen, k im o H udson b en z eri uzun gm tte giden? n filak et, gzya tren i. K aynan, yorgunluk nesneleri.
Mavi ve sar gller ve yasem inler. Sivriltiyor u larn k ve inenin
b att yerde douyor gne. K o r gibi yanyor m usun, ey oylukla oy
luk arasna gizlenm i yara? l m n kuu urad m senin oralara,
duydun m u sonunu h rltn n ? ip ve acn n gergefini iliyor boyun.
Kanda, m elan kolisi saatin...
N evvyork-M adison-Park A venue-H arlem
alm aya benzeyen b ir tem bellik, tem bellie benzeyen b ir alm a.
Snger gibi doygun yrekler, saz gibi im i eller, irk e f ynlar ve
m askeleri E m pire Statein, sac gibi titrek koku lar salyor Tarih:
K r b ir b ak deil bu, am a insan kellesi.
o rak b ir sz deil bu, am a insan dili.
N ew york-W all S tre e t-125. S o k a k -B e in ci Cadde
O m u zlar arasnd a ykseliyor b ir denizanas hayaleti. E sir pazar btn
soylarn. C am b ah elerin d e b itk iler gibi yaayan insanlar. Zavall
g r n m ezler szyorlar ieri: Uzayn d okusunda toz, kurbanlar sar
m al.
C enaze t ren id ir gne
ve gn, kara davul
Trkesi: zdemir ince
277
B EY R U T N B R AYNA
( ',adde b ir kadndr,
Aclarnda
latiha okuyan
Ya da h a karan.
G snde kanbur gece,
Heybesinde
Szlanan gri kp ekler
Ve snm yldzlar.
Cadde b ir kadndr,
Gelip geenleri sran.
G sm de uyuyan deve
ark syler
Petrol eyhleri iin.
Ve cadde b ir kad nd r
Yatana den.
II
iekler resim lenm i pabulara.
Yerle gk ren k kutusuna hapsedilm i.
Tarih,
Tabuta konulm u m ahzend e d ilim , dilim
Ve, lklarnd a b ir y ld zn ya da
len b ir ulusun.
Erkekler, kad nlar ve o cu k la r uyuyor,
Pantolonsuz,
D eksiz...
III
B ir nazarlk.
Kuaa sokulm u b ir kese altn.
U yuyor sayklayan b ir kadn,
K ollarnd a b ir prens ya d a b ir haner.
Trkesi: Engin Koparan
278
evki Ebu arka (d. 1934)

B R K A YN A IN S E R V E N L E R
(Sayd am m ben\ U zunum b ir rom an gibi\ B ir h ek im le
yoz b ir eein b ak var bende\Benim b en ak
dm elerin bu \Yazla kan zengin ben\Seviyoru m m aaralar\K saltlm lar\G iriyorum i i
ne duvarlarn son ra k y oru m oradan b en im y a
pan b u nlar ben
E zberd en rend im corafyayV H snhatla yazlm

yetk in lik belgelerim var km etm eyin vardr
m ozaikle yazlm olanlar daVBaardm trk
Sylem eyi\Bycek b ir p oaa yapt anam bana\Yedim onu aylak aylak dolarken
Y aptm d inlence devlerim i\D alga g etim srlerle\Altm d an g etim m anastrnVO zam an rperdi k e
ilerin hepsi
Y n rom atizm alarm \A lyor od u ncu b e n i kularn

d a farelerin de d m an b ir dii kara kedi iin
Seviyorum em ir Fahred dinin gidiini\Bir m uz gibi
k sack e m ir di bileyen halka da ssz slk h a l
kalarn a da\Yryor\evresini ak latra aklatra
Yreim snd ki snd\ppadak srayan atm s
t ne b en deilim \Yeniliinden yapan yle\Brak tm arlm servenlerim e
K en tliler gizliyorlar n lerin d e on larn bycek b ir sfr\Kyl yolcuya ne pusu bu\Siste rtyorlar
onu\bir ylan saklyorlar ceplerind e de\Sfrla sa
kz iziyorlar yanaklarna da
279
M terilerin buyruuna hazr patlayan b ir kahve var

bende\Yalnz nargile yayor orda azda\ubuu
nargilenin p ancar gibi kpkrm zA G z kam atran
yldz\yle uzuk ki buluyor orm an
Kayyorum blb l gibi doru tan kzllnaVBir elm a
braky oru m bam a\Bir aa yerin e koyuyor k o
ruyucu beni\ekip alm yor am a
D oruldu b ir m eneke\Tp tp izledi beni\Tuttum
yem ee ard m b en de\Atm onun iin kutsal
kitab
B en i grm eyi k ararlatranlar b irk a ince uzun k a
y d n alyorlar\ dyor m enekeye\Tayor kon u klar eviklikle dilerim e kadar
Trkesi: Nuri Pakdil
280

M IS IR
Ahmet Zeki Ebu-Sadi (1892-1955)
YAZ SO N U
A lay ediniz b ak a lm ku m lar alay ediniz
Y aam n tatl grltsyle
te
B iten d nem i dn
B alad baka b ir d nem
te
G zyalarnn denizi
Z am an n h k rk la kaln yazs
d urm adan atlayan
Y eniden balayan bayaln
Z am an n k rlas elleriyle yourduu
B t n gzellikler g eicid ir elbette
d urm adan balar l m sylevine
A lar scak gzyalarn
A lay ediniz kum lar
B u aknlm la
te
O ld u m b en tutsa gzelliin
K r bilgeliin
Trkesi; Nuri Pakdil

Kemal Necat (d. 1923)
S T E K L E R
N eden d nm eyecek tin
yurtsam ann alad b ir kalbe
Yoluna an larm zn
A cd r y llarn ora
G eecek ti zam an yle m i
ki k karlaabilm eksizin
Ataol Behramoiu / zdemir ince

Se n
denizlerin tesinde m isin

Kurda deil m i kalbim
St dkm kedi gibi duran
Kalplerinde tutkularn
Glyor ilkyaz
Scack i aan kta
Kir sabah ieklen iyor yeniden
ilenim yreim de senin yreinde
liy gzyalar iind eki gece
Kulutuk b ir gn yeniden
Katksz anl iin d e gk aka buland
Ak
lkyaz nktesi
Diken llere m utluluun iri aalarn
Yamurlu sabah
O ldu ayrl esenlem eleri
Yaylyor hzn
Havalanan b ir u ak uurlad bizden sevim izi
Yitti
birden yayorum kalbim d e l b ir
Dn sonra
G enliin krlp geirildii yol
Yalnzca d ik en lerin i leen kaygnn
klarn genlii
D ndm evim ize
A tldm kollarna
Her yerde m utluluun etin d en
Yolunmu yaam p aralar
Kalbim ssz atyor
stiyor senden yeni b ir sabah
D okunuyor anlar od asnd a
K rk akm zn tay falarna
281
282
K u du ru yor rzgrlar
Alayp m eydan okuyorlar
T itriy o r kanatlarm
D rt duvar arasna kapatlm kalbim de byyor hzn
Sralyoru m yabanc ad m lar
D oku n u yo ru m tu h a f yaralara
duydum iim d e trm alay c yanky
D iyor ki
N iin dnm yorsun
Trkesi: Nuri Pakdil

AhmedRami (1892-1991)
T E R K E D L M A TO
arkc kular kard lar talarn
iek leri bt n soldu
Ey ato
Y azyor yaam g eici sayfalar
Srkledi stnde geceler h arm an ilerin i
K ab irlerin solgun tozlar gibi
Y n b rak arak arkada
A rzunun silindii gibi ak ld sende
ne ki serin b ah elerin glgesinde
D ah a da parlak gllerden
D in liy oru m tatl arklar
A m a b ir
Yank an sn iten
R zgrn ezgisinden bakas
D eildi artk bu
N asl ylyor yreim d e ac
D ostu n u yitirm iin gzyandan daha ar
Kurudu avludaki glck
Salar uzun aalar
283
Filiyor stne
G zellerin efkatle eilm eleri
G ibi stne b ir beiin
ato sevinlerin en st yeri
Parlaklnda b ir genliin tepesinde b ir n
ite yksek p en cerelerin sn en
Kapal plak ilem esiz
Sende sszlk ad oluyor hznm n
lgn yreim in stnde dalm b ir ku
plak atoda
B en zer bir m utsuzluktayz
Z orba zam an
Fr dnyor yanm zda
Kalbim izde tek basm alar
n sanlarn b rakt
Trkesi: Nuri Pakdil
284

SU D A N
Muhammed El Feyturi (d. 1931)

SA B A H O L D U
Sabah oldu ite
Ve ykld duvarlar zindann
D ar b ir gedikten tu tsaklar
G n n a ktlar
Ve ne zincir, ne sn r
Tanm ayan afak
Parlak, k rm z kanad n
G eird i stm zden
Ve iim izi
lesiye skan keder
Yer deitirdi
Y reklerin d erin liklerin i
A teleyen b ir sevinle.
te gne de douyor
Ve acele ediyor
Topra stm akta.
Ve karlayor kardeler
Ve bakyorlar
B irb irlerin in yzne.
K ah ram an lar kua
U lat ku rbanlar kuana;
Ve gerein ilekeleri
D uruyorlar
K u caklayarak savalar.
H er ey iin teekk rler size
Sudan, sen
H ibir zam an
E m edin b an
Sen in kah ram an larn n ad
Btn dnyay
D olayor rivayetlerin kanadnda
285
Al''k K A N IN SES
Sesin senin A frika
Yanklanyor bende
Iluk da olsa, n ltl da
Tenim de duyuyorum onu, yreim de,
Teii b ir to p rak kokusu
Ttyor onda.
Onda K ongonun
Soluyuunu
itiyorum
Ar ar akan
Tozlu b ir uzaklkta.
Sesin kanm tututuruyor
( )nun en gsz yanks
liir frtn a grleyiidir.
imekli b o an n d a gzbebeklerinin
(l n n d inm eyen arp n tsn d a
Ve dalgalarnda gen lik kah kahasnn
Sesin tutuyor
Saryor beni...
bouk ya da n ltl
fk e li ya da sevecen
Sesin
Yanklanyor bend e...
Ve dalyor um utsuzluk
Ve szlp ykseliyor um ut
Sessizlikten, sisler iind en ...
286
K A R A TU FA N
A ln m aartt doan gn,
Ey A frika topra,
Islak ve kar d erin lik lerin i aydnlatt tan,
D uyu yor m usun zen cilerin arklarn
A r ve korku n yanklanan...?
G r y or m usun klelerin
B y k altndan glen yzn
Tabutlar band a zorba hkm darlarn?
U suz bucaksz b ir m ezarlktn
F atih lerin atlarnn inedii,
B ir ettin rm
Tkrd yzyllarn.
K lelerin topra.
A frika, lkesi sen
P erian klkl
Serseri zencilerin.
N asl yaarlar byle rlplak?
N asl insan saylrlar, abanoz renkli d erileri varken,
D a m aaralarnd a yakarken klarn ,
B rak rk en o cu k la rn aa kovuklarna...
N asl insan saylrlar?
A vlam ak iin b ir kle srs A frika topranda...
Ne zaman param olacak, bir sandal, bir kpek, bir gm lek alacam...
B eyaz b ir in san m n k b en kar gibi tpk,
Ne var ki gl deilim yle...
Yoksulum , am a kard elerim vard b en im , gittiler,
D n d ler son ra gl ve zengin;
N iin gitm eyeyim on lar gibi b en de?
K a kez isted im b ir vahi gvdeyi,
T ad na doyulm az gvdesini b ir zenci k ad n n ...
B an a d ed iler ki nk, klelerin d erisinin
zel b ir kokusu, k end in e gre tad var...
A frika, gm ler lkesi,

Topra perian k lk l serseri zen cilerin ,
G eld im sana b ir gn yeni b ir fatih kim liin de...
Z engin ve hayat arayan.
Uzun yllar, b oyun em i davrandn,
A rl altnda znd klarn byk g n ahlarn n ...
E riince sana sabah aydnl;
Y rttn kefenini ite
Ve tan a kardan bakan,
R zgrlarn ynn deitiren
Ve, yeniden,
K andan harflerle tarih in i gnein aln n a yazan
B ir dev gibi ayaa kalktn tekrar.
D uyuyor m usun A frika, arklarm kara d erililerin
Ar ve korku n yanklanan?
G ryor m usun klelerin
Byk altndan glen yzn,
Tabutlar b an d a zorba hkm darlarn?
O, byle ark sylyordu A frika iin,
Ve fkeli lgnlnd a,
Kurtulu an lar alyordu,
Z in cirlerin d e k vranrken A frika,
G rerek hapishaneleri top raklarnd a kurulan,
Ve grerek ykseliini lm sehpalarnn kendi topranda,
Yreinin iind e tayordu nk
isyann gem i alarn...
K endi dyle esrim i,
Ve gereklem i gibi hayalleri,
'Titredi sevinten,
G r n ce plak zenci ynlarn,
G m brdeyen isyanla ayaklanm ,
Y rrken zerine zorban n ;
Alayarak kucaklad kard elerini
287
288
Ve ark sylem ee balad o n larla b irlikte,

Ve yazd duvarlarna zam ann
ark larm kana b u lanm A frikann.
Trkesi: zdemir ince

fili Abdurrahman (d. 1931)
K E N T N SO K A K L A R I
K en tin sokaklar...
D uvarlar is ve dum andan kararm evler...
p lak m ahalleler
Yoksulluun, um utsuzluk ve um udun
Sevin ve hznn gizlendii
p lak m ahalleler...
S rt kam bur iiler,
O yuk b ir kaya gibi yanklanan ksrklerle
G s sarslan iiler...
H ovarda saraylara k d atm ak iin
K p r ler ve m erm er m erd iven ler d ik m ek iin
D n en m akineler...
Sokaklar kentin, duvarlar is ve d um andan k ararm evler,
B a rn n d erin liklerin d e yayoruz...
Yayoruz, lm ek istem iyoruz ama.
te b ir gn, ykselen, gem iyi saran dalgalar gibi,
Ykseldi gkyznde duvarlar...
T a n r 15 ad am larn sald m ahallem ize...
Yolum uzu kapattlar... duvarlar ktlar...
D ayanlm az b ir ac tek varl gn olan insana...
O zam an alam aya koyuldu eski kulelerinde
K ilisen in anlar...
O zam an, her sabah,
Yalvaran yal b ir kad n gibi tpk,
15
Hkmet, Bakan anlamnda.
289
ki back k isted ik Tanrdan

Ve sonra yaylnca gece
Ve kaplaynca bizi karanlk
bir kez de gkyzne yakard yreklerim iz:
liy ay, ey yldzlar, neredesiniz,
( ryor m usunuz nasl sarm karanlk, b ir hapishanedeyiz sanki,
Nasl yzst b rak m bizi byle
( anldan daha o k l brakan yaam ...?
Alsam kavalm , can lan d rm ak iin um utlar,
Sevinm ek isteyen hznl nakarat,
Sylem ek iin k kavgam z...
A nsm ak iin tarlalarm z, aalarm z, rm aklarm z...
Kavalm alsam
nk Saiddeki kym de b en im
Ne karanlk vardr, ne korku,
Ne de gn nd kesen yksek duvarlar.
Hznl ken tin duvarlarnda,
Yrdm, sorguya ekerek baklar...
Saraynn evresind e gl yce bakan n ,
Toplanm d ilen ciler grdm ,
O yuk k arn l kardeler... ksren... glen... uluyan...
olak, topal p erian lar grdm , ilenen ve dans eden...
bu donm u yreklerine biraz scak lk arayan alar grdm.
Ve dndm geriye bu k beldesin den,
Benzelerim e h e r zam ankin d en daha ok k.
Srt kam bur iiler,
O yuk bir kaya gibi yanklan an ksrklerle
G sleri sarslan iiler.
D nen m akineler,
Ik nakarat,
Kentin sokaklar...
D uvarlar is ve d um andan kararm evler...
B a rnn d erin liklerin d e yayoruz,
Yayoruz, lm ek istem iyoruz ama.
Trkesi: zdemir nce
290
Muhiddin Fares
Y E L B A R I
B ak...
T ann parm aklar
Iktan b ir ayla rd
P en cerem izin etrafna...
Kular, aalarda uyuyan kom u larm z,
U yandlar sabahla
Ve d inliyorlar gizlice ezgili syleim izi...
B ak , gne altn rgler yapyor
T epeler zerinde...
B in lerce hasrdan...
Sevgilim ... sevgilim b en im ... b en im ...
Ey ebboy iei,
Ey usul usul m rld an an ezgi
Irm a k kylarnda...
Sevgilim ... sevgilim b en im ...
O zan ru hunu n kzkardei...
evir b en im le b irlik te r zgrlarn
Yeil yolunu yaam n...
U zat ban a kollarm
n ci iekleri to p lam ak iin.
B en im le ge... b irlik te geelim
B rtlen tarlalarn
iekli kylara kadar,
Ve kendi yolum uza yarn
K aranfiller, m en ek eler ekeriz.
R esm in i yapacam yeil b arn buraya.
V arlk m u m yalanm b ah e deil artk onda
Irm ak m rld an r rm aa...
Kular kulara ter
G zyalar b irleir gzyalaryla
Ve yaralar yaralarla,
291
t >nda buluur insan insanla

Yce bir kucaklam a.
Ve artk tep elerind e A frikann
Ve Asya gecelerinde,
Bir tek ob an kz alam asn
I lkrm asm tek b ir rm ak...
Ve k k ocu u m b en im ,
Kaygsz b ir kelebek gibi.
Tepeden tepeye u haydi.
Trkesi: zdemir nce

Mbarek Haan Halife
K A PA TILM I K A D IN
I )u ru r k konu tu nun eiinde,
Evinde sen in gndz gece olur,
Bir inilti gibi y an k lan r kuun arks,
Ve sen, gizlenirsin duvarn arkasnda,
Ve uzun, upuzun glgen,
ekilir ince ve dayanksz gvdene doru;
Ve uzun, upuzun glgen,
ekilir ince ve dayanksz gvdene doru;
Ve her gn, d inlersin b aban
Ayn szleri tekrarlar,
I lep ayn, iki szc k sonsuza dek; akam ve sabah;
1 1 er gn, bakarsn annene
Y orulm akszn ku ru ntu lar eirir

Ypranm kirm eniyle b o in an cn ,
Ve evrenler kurar uzak hayalinde
E rkekler y rtc hayvandrlar orada
Ve kad n lar zavall keid ir ld e yitm i
S enin gibi tpk,
Ve sen d inlersin bunu, k k kz,
Korku ve rknt ekiini
292
Y reine ktan yoksun.

Ve ne zam an akam olsa,
d alarsn dlerine tekrar
D o a cak gnn;
Ve aklar yn grrsn
D u v arn n arkasnda
Ve gizem li szc k ler oku rsun gzlerinde on larn
Ve anlarsn gizleyen k im ak
Y reinde,
Ve glm sersin,
Ve k bakn la
B akarsn sevgiline;
A m a b ite r burada
yks duvarn.
Ve sabah olur,
B aban tekrar balar tralarn a
Ve ayn szc kleri sralar,
Ve annen bavuru r tekrar
Y pranm hayalinin kuruntu larna
Ve sen, byk d nden uyanm ,
D ik ersin gzlerini um utsuzca
sana gsterm eyen
B u o k yksek duvara.
Trkesi: zdemir tnce
293
SURYE
Halil Matran (1902-1949)
O C U K L U K B R U Z A K Z A M A N D I
ikim iz de o cu k tu k hatrlar m sn?
H atrlar m sn o geen gn leri Z ahlad a
M utluluun durm adan kucaklat
G lgeler b ir yerde birleird i, hep glerdi yz yaantnn
O sanp sarholuunun giz dolu tadnda?
Nasl koard k hatrlar m sn?
Kvan b ir yangn gibiydi iim izde
Sim siyah b ir salkm derdi asm a dalndan
Karl d enen b ir glle yzm zde.
Hatrlar m sm o gn d ou m larm , o gizli dsel gc?
Alp gtren bizi, gklerin telerine
Fin b ilin m ez uzaklara, hep dolup b oalan
lin gzelin, en irk in le bulutuu
te yldz yldz Pleiades;
ite A rem isin gzellik perileri.
0 uzak, h rn rm ak orda m im di,
Yine kabarp taar m durm adan yle,
1 ktrlar m sm nasl ele geirdiim iz
Yneltip serinlii, uyanan bahelere?
Nasl gzel kld m z sulayp iek leri
Bir kutsal sevgiydi on u n la gelen, b ir tutkuydu
Btn grn m leri nlarla bezeyen.
Trkesi: Engin Akn
294
NizarKabbani (d. 1923)

C E M L E B U H A Y R A T
Ad, C em ile Buhayrat
H cre nu m aras doksan
V ehranda sava tutuklulannd an
Y irm i iki yanda
Tapm an kedileri gibi gzleri
Ve kara arap salar
Yaz gibi
H zn alayan gibi
Su ibrii, b ir de gardiyan
B ir el K u ran a dokunuyor
B ir kadn ilk sabahta
d neceiz, diyor sana
A yetler geiyor dilinden hazin
M eryem Suresind en, F etih Suresinden
Ad, C em ile B uhayret
A tele yazlm
Yam urda slanm
lkem in sanatnda, sanatm d a slanm
Y irm i iki yanda
B ir ift gvercin konm u gsne
H ali konm u d en izin duda
Aslen stanbullu
H i ss g rm em i dudaklar
H i d g irm em i od asna
o cu k lar gibi oy nam am hi
G z kalm am gerdanlkta, ssl giysilerde
Ad, C em ile B uhayrat
E n gzel arks m arib in
E n uzun hu rm as
C ezayirin ovalar grn yor gzne
b ir kz ocu u grnyor
Yoruyor gnei o yorulm uyor

Tanrm
Yldzlarn altnd a
Var m b ir insan
R az olsun yenm esine
A slan b ir kad n n etinden
Bastillein klar snm
V erem li b ir kad nn ks rkleri
D oydu zin cirler m em esind en
D eersizler doydu
L acoste ve b in lerce adi kii
Y enik Fransa ordusu doydu
im d i sald ryorlar kad nlara
M u m gibi aslm kadnlara
B al ayaklar krnaplarla
Sigaralar sndrlyor m em esind e
K an iind e dudaklar b u rnu
Ve C em ile Buhayratn yaralar
Ve kurtulu szleilen yerde
G iyotin kuruluyor, acm aszlar
Sryor kad nlar baa
C em ile b o m b alar altnda
Yam ura tutulm u b ir sere gibi
Kara, y ank krm zs b ed en in i
kertiyor elektriin ular
Y anklar var sol m em esin d e
M em esinin u cund a
D aha daha... ey u tan
Ad, C em ile B uhayrat
B ir tarih bu
Yazar lkem onu
K orur o cu k larm onu
B ir kad nn tarih in i lkem de
G iyotinin souttuu
295
296
Feth etm iti gnei

b ir kadn
Kanayan kanayan kanayan
Ykselen b ir kadn C ebeli Atlastan
L eylaklar nergisler anyor onu
T u ru n iek leri anyor
N e k km Jean n e D A rc ey Fransa
lkem in Jean n e D A rc yannd a
Trkesi: Turan Ko
AD I
B irka h a rf ite
K itabm gibi arkada olan bana
K k b ir bahe m i bu
G veren gm leim in altnd a
Kulukta gece karanlnd a
Sabah nda ve daha
Serelerin tnde
Tam burun i eken vu ru larnd a
Ey bir arknn iind en
G izlice gr n en yiten son ra
Urayan un utkanln iind en
C oku m a aclarm a
D o latran b ir ipek ipliin
D m lerin e salam lna
Atan b en i b ir duygudan
Yeeren b ir duyguya b ir duvara
Yryorum ite
Akn kurum ayan ak ntsnd a
297
B ilin m en in tan n m an tesindesin sen

Adn m ? Yok, bala
Trkesi: Turan Ko
Muhammed Maghut (d. 1930)
K A YA KKA BI A R A SIN D A B R
G rlyor p encered en yalnz kalpler
b itik gsler d nda trenlerin
H znl b ir m asa
Eiyor ban uzaktan alamaya
Tekrarlyorum szleri deli gibi
Kahvelerde bynde knde
A ltnda yldzlarn kalabaln tkr altnda
A nlam asn diye kim se b en i
Ne o cu k ne ku
Ne b ir yabanl hayvan
Sabahtan akam a dein titriy or en em
A kam dan sabaha dein
Yapyor b ir trk yle b ir trk enem e
B itti deha zam an
Uzun m erd ivenler stnde kaym a
stnde ieklerin bitler
U ak k aln tlar stnde b itler
D uyuyorum salland m stnde topran
Srekli arpyor kulam a
G itler
leceim b ir akam bu d rt yol aznda
Ta stnde p arm aklarm alacak elm ad aki k u rt b iim in i
O rd a sonum
K aranlkta parlayan b ir k l gryorum yreim e doru
298
Srklyor b ir araba snd rlm ateleri

M asam
K tlarm
G eniliine ln
O rd a o anda tam
k acak fkeli b ir rzgr
K eserek ksa trn ak larm
Sebze artk lar gibi spren iirlerim i
B itecek etim d en uzun kulaklar
D uyacam onlarla h alk m a in d irilen son y um ruklar
K end iliind en kapanan kaplarn ezgisini
K arglarla kapatldnda
B yk larn u cu nd a donan parm aklarla
B akacam ayana gvenlik grevlisinin
am ura batk b u ayak
D n y or b an a yz d n k bu ayak
B ilm ed en k im olduum u
So k aklarm zd a b u tu h a f l
d in g in lik bulduunda ci erlerim
ki gz gibi alm l olacak grn m
ok uzaktan b ir gelin grnm
A ld nda gsm duvarlarn yam urun kokusu altnda
diler gibi tenha
O lm ayacak yzm de rzgrn zd b ir rg
Sayfalarm d a gzya gibi in en b ir m em e
A nd racam b u onu r k ran topra
A layarak
B u lam am ak ne kt baka b ir olana
Ayrd b en i kkm den
D ik ece im oraya dilerim i
A n m sam ak topra biraz an lam ak dem ektir
A n m sam ak kirli to p rak lan

Srgn k o llan orta
ap razlatrlm gsleri
D nyorum p encered e elleri dem irde bekleyen anam
Sinein ya da kelebein uuverm esi gibi d nm
G eireceim ellerim i raylarn zerinden
G z sla
ayaklarm srdm k ald rm lar stnde
M A SR A F SIZ B R N T H A R TA SLA I
srtm verdiim dirkel stnde
d inleyeceim topran dibinden
topran dilinden
arpan yreim i
al c n
anm sa clz kzkard elerini
iple delinm i kulaklarn
A n m sa llerini
bylece
D en izle l arasndaki
iirlerin erkten dm eleriyle am u r arasndaki
Ey sultan onu rlu kyl
Sen ve yam ur
M rekkeple gzyalar arasndaki toz
B en deil m iyim h kran konuan
D ah a yksek sesle l m c llerd en
B iliy o ru m ge kaldn topraa
G ece yarsnd an son ra gelen y ab an c gibi
D o m ak zorunda kalm olacak tm
b u yal rom antiklerle
varlkl sakal 1 ara
299
300
gve yem i klahlara

yaam ak o k eski zam anlara
K ayk k rallk
k u m ral tefecilerin yannda
k rm z tulal odada
ek m eceler iekten orda
duvarlarda
o cu k erik lerin in ku gagalarnn oluturduu
K em erlerd e denek
K itaplar srtta
G eiyoru m arasndan o k koyu bir yeilin
o rm an larn
sise b atk b alk ukurund an
d urgun su b irik in tisin e
Trkesi: Nuri Pakdil

Abdel Basit El-Sufi
BU FKEL ADAM
O h n cn b oaltt diyorsunuz
att z in cirlerin i rzgra
diyorsunuz ki verdi iaretin i gnee bilekleriyle o
ve bulum a szn
gne bekliyor onu
tu tsak arp ab ilecek m i d erebeyini diyorsunuz
gerein kayasna
d ikilerek karsna
tufandan daha yksek
ve ateten you rab ilecek m i gnlk ekm eini
O yrtt acsn diyorlar
y rtk paralarnd an yapt kalbini
sr
nasl gtrebilecek o b a n la rn m ezbahaya
tutsak
nasl d atabilecek ekse karanl
nasl tokatlayabilecek elleriyle cellatm
B oynu nd a zin cirler
bed enind e k rb a kzartlar
kim bakald rabilir
ne ki ustasdr h alk olam azlklarn
yiitlii kurucu su d ur anlarn
m erhaba bu fkeli adam a
Cezayir llerin d eki
m erhaba taan fkesine
m erhaba gneyin bakald ranm a
ki eer vuruyor atlarna
m erhaba Irak m yaralsna
tokat vuruyordu B ad atn satlm larna
artm ak iin yurdunu
m erhaba d em ir vurulu bileklere
d em ircin in fkesin e m erh ab a
m erhaba kabaran taan coan yreklere
m erhaba kpn kayalara dm leyenlere
krfezin ku m larn a ilk d ikilen palm iyeye m erhaba
to ru n larn araplarm atalarna doru ynleyen
b engi yurda gl derleyen
gl saran ozana m erh ab a
yurt
ilk haykr gurur haykr oldu
yurt
ilk d evinim i ufuk arkasnd aki snrlarn derinletiren
tek T an rn n kutsal atlm
kanla dokunan to p rak
gnein karsnd a gm le in i aan toprak
gzellik kokulu yznde
taze otlarn ayrn
ilkbaharn serin yollarnn
301
302
hazrlyor kokusu lenleri

glge srklyor kysna glcn
vadi dnyor derin d erin yaylalarnda
yurt
am u ra brakan ocu k larm
bu ala koruyor sade
yz karas
lekeledi k efenini
to ru n larn gm d yz karas
isted iniz ki bed en in iz z in cir ola
zgr insann trks grtland a boula
eilsin alm zgr in san n am u ra
ne ki ite biz
yksek soylu dalarz
biz yeni ocu k laryz ulusun
m ilyon canz
kalyor dnen rzgrn kurban tand a aln larm z
yanks sesim izin duyuluyor uzanda y ld rn m
aryor ellerim iz vurum aya lg n frtnalar
diziyor ellerim iz
utku d enizinde askerleri
ate olacaz gzlerind e k aranlklarn
d aim kk kazm an ktln
siz
y netici zam anlar arasnd a
insanlardan insanlara
ibirlikilerinizle
bilin cin d e halklarn
gecesiniz
Trkesi: Nuri Pakdil
Ataol Behramolu / zdem ir nce
303
SUUD ARABSTAN
Haan Abdullah El-Kureyi (d. 1926)
G E C E N N K S R
Koyulat uykum diyordu
O ysa bend e ayaklanyordu gece
Soluyordu y in im in atei stnde
Gel gel
B en d ed ir ak
I erbet ren kli lam ba
B ende anlarn esrim esi
G elm iyorsan korkan b iri olduundan dr
Ey suyu kurum u eski zam an kavanozu
Gel gel
im d irdim tatl anlarla bu akam
G elirsen onun sana aaca gizler
BuradaG n l m b ir tutukludur y ak n r
G el gel
Yoktur yldz
Tarlam da ne de b ir lt
Gel gel
B ir serven oldu gecem iz
En egem en esrikliin doruu
Bir d am la yetiyor cotu rm aya b en i sesinden
G eliyor sesin kayar gibi gn aarm asnd an
Ne ki ben A ntar gibi
Y iidim sabrlym lm gelip atnca
alayanda
Dnn en u noktasn da
V eriyorum an cak pm
D ilein zgr olm ak
304
K endi bana buyru k dalgalar

Yaran kayk gibi sessizlik rm am
Y aam ak ortasn d a frtn an n
G k grltsnn
D olam ak balta girm em i orm anlard a
G itm ek gitm ek istiyorum
Yalnz
n n e geip nsezilerim in
Katlayp h arm an isin i gecenin
G zelim sende
Y am anl suyun
B u kalem u n nem i
B en se b irk a patlam a
A m a ldrdn ru hum da geceyi
D lerim in kvlcm
lm duygularm da kald ancak
B ra k beni
K uykusunda
Konum aya gelii esrik gzel b ir l gibi
G em i dm n ocu k lu u n d a kalaym b ra k b en i
B ra k srm eli kapnn arkasnda
Y ok yok am a
K aacam aarsan kapy
dalp iine
B itim siz orm anlarn
K alab ilir m i ki
Trkesi: Nuri Pakdil
305
TU N U S
Eblkastm El-bi (1909-1934)

A R K A LB
U an srnen kalkan szlen evrenin stndeki btn varlklar
Kular iekler kokular kaynaklar eik dallar
D en izler m aaralar d oru k lar oturulan lle r yanardalar
Ikla glge geceyle m evsim ler bulutlar gk grltleri
Kar geici gnl kararm as zorlu frtn alar c m ert yam urlar
D in ren im leri dler duyular suskunluk ark
Yayor hepsi b u n larn km ldyor kalbim de
zgrlk dzlem inde
Sonsuzluk o cu k larn n keskin byl kz kardeinde
Burd a kalbim de
dipsiz lsz
O nuyor lm
Eleniyor yaam n korku n gryle
B urda soluyor gecenin ylglar
T itriy o r gllerin aclar
Y anksnda douyor sanat yaptlar
Sesleri sonsuzluun yineliyor burda
te burd a d ilekler akla hzn
G sterili b ir alay
lerliyor b irb iri ardnda
B urd a b itim siz gn aarm as
B alam as gecenin yeniden
K abaran b inlerce okyanus
S on ra boyun em ek snrlar
im di ekiliyor yz zam ann
Yeniden grlm ez zre yarn
Trkesi: Nuri Pakdil
306
Muhammed abuni (d. 1928)

EZG
efkatle itim bu katksz tatl ak
D oldu rd um on u n la k bardam
syledim trksn sonsuz sessizlie
ylesine uzaklatrd m ki kalbim d en m utsuzluu
A dadm esp rim i tatl iire
H erkesin n ak aratm telli saznda yeniden bulduu
Z am ann evet t rkm le cotuu
B en im iin ykselttii en yksek tabyalarn
Sevince bod u b en i zam an
D in g in lik srerek stm e
yle b ir ate yakt ki b en i
G ldm b u n u n la birlikte
Solud u m alas b ah ele rin iek lerin i
B rak arak a yreim i
Y eniden douu ru h um u
Arzu ayordu yreim de
iek lerin stne dkyordu tan kzll i bardan
V uruyordu kanatlar d lerim in aydnla
B esisuyu onaryordu zam andan nce prsk yapraklar
Trkesi: Nuri Pakdil
Ataol Behramolu / zdem'r ince
307
RDN
Selma El-Cayusi
B Z D E L M V E G Z E L L K
arnca lm nasl d iyecektim kalbim e
: G el
G m tle nasl kan d racak tm onu
N asl d m leyecektim evresinde
G rlem ez dnn d oru k larn ele g eirm ek iin o gl ipleri
D iyecektim ona
: Eridi gne denizde
G itm ek gerekli
lm le duran kalbim e nasl diyecektim
:Serven b itti
Birleti lm le gzellik bizde
Kaynaklarn istei tutuyor yurtsam ay iim izde
Yayyor glgeler egem enliin stm zde
Bu m u lm
Ne ki tayor kalbim ond a y aam n yam anln
Vardr onda sisli d ostlarn gelip giden anlar
Z am anlardan gelen arm aan lar arasnda b rak y or kalbim onlar
Bir yakar yakar ansn arkadalklar
Bunlar k im an ekrannd an g eenler
Akm zla vgl giyinik
Sevin yaptn tanyan b ir y rek bolluuyla
Tattk bize sunulanlardan
1)oruklar tutan adaklar
Ve bam za girenlerle
O rda ard k onlar
Vard sz verm iliim iz
308
Sunduk yrek balar arasnd a b in dua yakar dilekesi

K o n u k gelen bize
G elen gzelliin gizem inden
H allerim izi em ziren
aran bizi ki yryor sevim iz olam ayan yolda
Sudan6)
G id erem ed en susuzluum uzu i tik kaynaktan
Yaadk sevdal andan
B ir kez bile yadsm ad byc ler
Yoktu sonu yolculuum uzun
zgrz cin le r gibi gidiyoruz rzgrla
sledii gibi rzgrn
Yneten yce d oru k larn
Sevim izin um utsuzluum uzun
G eb e m erk rn b ir gem isi stnde
B ilin noktasn a d oru evlerin
l m n gzetledii
A km zd r kalansa
O n lara
An
Yurt sana
Trkesi: Nuri Pakdil
16
Diil Kaynaa Dn kitabndaki bir iirinin ad.
309
ARN AVUTLUK
A rnavutluk yazn X V III. yzyln b a n a kad ar Arap, Fars ve
O sm anl yaznnn etkisind e kald.
U lusal b ilin cin uyanm aya balad X IX . yzylda yazn t rlerin in
de gelitii grlr.
ada A rnavutluk iiri, lkenin bam szla kavutuu 1 9 1 2 d en
itibaren geliti. B u d n em in en nem li airi M ig jen idir.
A rnavutluk iirind e geleneksel szl edebiyatn d erin izleri vardr.
Migjeti (1911-1938)
B Z , B U Y E N A IN O C U K L A R I
Biz, bu yeni an ocu k lar,
kopuyoruz b abalarm zn boyund u ruu nd an,
savam ak ve kazanm ak iin kaldrdk yu m ru k larm z,
balatm ak iin zgrce yaam .
Biz, bu yeni an ocu klar,
bu fkeli topraklarda yetienler,
k rb a ve b oyund u ruk altnd a alanlar,
bize a rtk zincirlerle b o u lm ak yok.
Biz, bu yeni an ocu klar,
aclar iinde dom u kardeler,
yneld ik hakl, d oru b ir am aca,
b abalarm zn yasalarndan daha soylu.
B u k an l dnya savanda
Z afer ezilenlerden yana,
gl, sm scak zafer,
zgr yrek, zgr kafa.
G en lik kzgn, gl, atlgan,
kle gibi yaayam az bund an byle,
h k ra, gzyana, d id inm eye paydos,
paydos bu topran ocu k larn a.
Biz, bu yeni an ocu k lar,

atlacaz yeni kavgalara,
sevgiyle yeeren yaam m zla
deyeceiz b ed elin i zgrln.
Trkesi: A. Kadir-Glen Fndkl

LlazarSMqi (d. 1924)
B U G N Y E N B R Y IL D O U Y O R
D uyuyor m usun arkada, dalarda yanklanan
zgrl k t rklerini?
D uyuyor m usun, A rnavut y i itlerinin
D alarda patlayan silah seslerini?
D uyuyor m u sun Ulusal Kurtulu k ah ram an larn n
G m tlerin d en bize neler d ediklerini?
le ri A rnavutlar, ileri; b u yeni yl
zgrl k ve um ut getirecek
B u tu tsak dm halka
A clara b u lanm b u halka.
G r yor m u sun ey dost, nasl titriyor, nasl
u insan l n ve A rnavut k artaln n dm an?
Y alnz um utsuzluktan geliyor, anlyor m usun
T ehd it dolu bt n o b a rts, arts.
K orkudan nasl kayor, hain srs, gryor m usun
Kayor, nk
U lat h er yanm a sava ars bt n A rnavutluun.
leri A rnavutlar, ileri; bu yeni yl
zgrl k ve um ut getirecek
B u tu tsak dm halka
A clara b u lan m bu halka.
Trkesi: Tahsin Sara
311
V U R , D U R M A V U R (17)
Al krbac, vur, b ir d aha, b ir daha. Yaban
A cm adan, h i acm ad an
A rnavut kardeim e vur!
Al k rb ac vur, yrein titrem eden
V ur ey acm asz
A rnavut b acm a vur!
Tm k in in i kus, iin i dolduran kini
Vur, vur haydi,
Yaklat B Y K G N , artk geldi.
Trkesi: Tahsin Sara

FatosArapi (d. 1930)
A R T IK BA N A K IZ M A
Eskid en biz ikim iz
G kle deniz gibiydik:
B irim izin stne bu lu t k se brm z kararrd
B irim ize hava azck asa H er ey m avileirdi brm ze.
Eskid en b iz ikim iz
O cakta iki odun gibiydik:
B irbirin d en ayrlnca snveren
B irbiriyle b irlein ce tutuan.
A m a sevi
ne de abu k kine dnverdi...
A rtk b an a kzm a, hadi.
Trkesi: Tahsin Sara
17
Mart 1944, Ikodro tutukevinde, Alman igaline kar yazlmtr.
312
G M T Z E R N E B R A V U T O P R A K
H erkes b ir avu toprak atyor
B en se, onu n zerine
B irka para gkyz atyorum
B irka gn ey A rnavut trks
Z eytin dallar altnda o b u n altc scaklardaki
B irka austosbcei.
yi yrekli babac m
B u n lar o k severdi.
Trkesi: Tahsin Sara

D ritero Agolli (d. 1931)
OUL
Sen in uzak akraban falan deilim b en
B en sen in olunum
A rnavutluk!
K k lerim i sen in d oru k larn a saldm
Ve itim stn
O n lard ak i pnarlardan...
B yle tutundular ite b en im atalarm da
B en im atalarm da ite b y le itiler.
stlerine karlar kopup devrildi
K arlar erid i gitti
stlerine kasrgalar saldrd
K asrgalar sonu nd a dindi.
A rnavutluk, sevgili!
Trkesi: Tahsin Sara
313
B R K A H R A M A N IN T E R E K E S
Ne okulun yal had em esi bildi
Ne biz, ve ne de eski arkadalar
lerde b ir gn onu n adnn
Y ldzlar arasnda yer alacan.
Bilseydik
O kuduu sray toz iin d e brakm az
T em izlerd ik zenle ve um utla
O nun tahtaya yazd tebeirind en b ir para
Saklard yal had em e sigara tabakasnda.
B y led ir ite, o k kez, gelecein k ah ram anlar
A ram zda yaarlar da biz bilm eyiz onlar.
Trkesi: Tahsin Sara

smail Kadere (d. 1936)
1.
ARN AVUTLUK ZLEM
im i b ir A rnavutluk zlem i kaplad
B u akam troleybsle dnerken
ilen o partizan cgarasm n dum an
Mavi m avi kvrlyor, h alkalar yapyor
Y urttalarm arnavutlarn dilinden gizlice
Kulam a b ir eyler sylem ek istercesine.
Bu akam T iran a sokaklarnd a d olam ak istiyor can m
K im i kez yaram azlk yaptm , eskiden
kim i kez uslu uslu geti im sokaklarda.
T anr b en i o tahta kaplar
Ve gr nce dilerini gcrdatp
seni gidi sen i diye b an a kafa sallayacaklar.
A m a ktye alm ayacam b en bunu
nk iim zlem dolu.
Ve ku ru yapraklarla, son b ah ar yapraklaryla
rt l dar sokaklarda y r m ek istiyorum
314

N e ucuz b en zetm eler yaplabilir bu yapraklarla...
Y r m ek istiyorum
nyarglar gibi karanlk
apsz b ir adam gibi
K sa ve d olam bal b ir sokakta,
B ir cigara yakm ak
B ir glm eceye glm ek
Ve b ir any, yerdeki yapraklar gibi
ineyip gem ek istiyorum .
2.
B izim A rnavutlukun zlem i kaplad iim i

zledim , o byk, o geni, o d erin gn
A driyatik d algalarnn o m avi d rtn aln
G n b atm n d a tutum u kaleler gibi b u lu tlarn
A k sal, yeil sakall Alp dalarn
M eltem titreen o ipek gecelerin i
A la tanda k zld erililerin i andran sislerini.
zledim , lo k o m o tiflerin i, atlarn
T eri iinde, soluyan ve kineyen atlarn
Serv ilerin i, davar s r lerini, gm tlerini
zled im , zledim
A rnavut kardelerim i.
3.
zled im , artk hem en oraya d neceim
steklerin, sislerin zerin d en uarak.
U zaklnd a daha b ir cana yaknsn yurdum .
V n lam alarla, uultularla titreyecek havaalan
U u ru m lar stnde ty ty bulut bekleri.
B u tepkili uak hzm bulgulam olanlar
Y urtlarnd an zam an zam an ayr dm olm allar.
Trkesi: Tahsin Sara
315
BA TI
Ve ite B at
A n am alc dnya
Gzel hostesleri
R en k ren k klaryla
U u yoru m stnden B a tn n
O kum uyorum kl reklam lar
A m a okuyorum fabrika dum anlarn
Ve fab rikalarn kara salarn.
D ev b acalar altnda
iler elik dkerken
Salar diken diken oluyor
Fabrika, fkeden.
yi akam lar, B at
h er ey gn gibi ortada
Aada parlak reklam lar
K apkara d um an lar yukarda.
Trkesi: Tahsin Sara
316
AVUSTRALYA
1787 y ln d a ngiliz kral III. G eorge, m ecliste yapt k o n u m a sn
da: Tutukevlerinin o k kalabalk olm as soru nun u z m lem ek iin bir
tasar sunulm utur. B az tu tuklular Avustralyaya g n d erilecek tir dem i
ve ardndan 26 O ca k 1788 de ilk filo Sydney lim an n a d em ir atm tr. lk
elli yl, Avustralya beyazlar iin b ir tutukevi olm u, ardndan zgr g
m en ler gelm eye balam .
ilk Avustralya iirleri, zellikle an on im h alk iirleri, Ingiliz ve
rland a h alk iirin in b ir uzants niteliindedir. 1 8 5 1 -1 8 6 1 A ltna h
cu m ve 1 8 6 1 -1 8 6 5 ilk k en tlem e d nem lerind e, ilk Avustralya ozanlar
bireysel alm alarn ortaya koym aya balam lardr.
X X . yzyl balarnd a, Avustralyada ada iir zellikle k en tler d
nd aki yaam yanstarak ortaya k m ve Filtzgerald, Slessor, W right,
M artin , D u tton , T hiele, M anifol, C am pbeel, Stew ani ve H ope gibi o z a n
lar yetim itir. 1 9 3 0 lara kad ar biim sel olarak ngiliz iiri etkisind e olan
Avustralya iiri 1950lerde Slessor ve W ebb gibi ozanlarca zg nletirilm itir. Fakat 1 9 6 8 e kad ar sz edilm eye deer zgn b ir Avustralya iiri
biim lenem em itir.
68 Kua n n ortaya k m as, Avustralya iirind e b ir kutuplam a
ya yol am ; M elbou rne kaynakl, z gl, am a b iim ve m esaj tu tu
cu iire kar, daha ok Sydney kaynakl, b ir ld e ilerici, fakat yer yer
fazla b iim ci 68 Kua olum utur. 68 K uana A m erikan avandgardelarn m byk etkisi olduu gzlem lenebilir. Siyasal balam da
V ietn am savan destekleyip d esteklem em ek en b y k n itelend irici
zellik saylm tr. D ah a son ra bu ayrm k esin li ini yitirm i ve iirde
sa-sol ayrm anlam sz d uru m a gelm itir. 6 8 Kua nm bugn de a
b alarn srdren tem silcileri arasnda Jo h n Tranter, R o b ert A dam son,
M ich ael D ransfel ve Jo h n F arb es vardr.
Yetmili yllardan sonra ngilizce d dil kkenli ozanlar da km
tr. Bunlar kendilerini kabul ettirme abas iindedirler. Alman kkenli
M anfred Jorgensen, Yunan kkenli Antigone Kefala, Avusturya kkenli Rudi
Kraussman ve Polonya kkenli Peter Skrzynekci bunlar arasndadr.
(G . G en cer-N . Ziyalan)
317
Banjo Paterson (1864-1941)

W A LTZ IN G M A T L D A
G ler-oynar b ir ger
su kenarnd a b ir gn
okaliptsn altnd a kurm u kam pn
kaynatrken suyunu
b ir yandan da sylerm i arksn
k im gelecek b en im le kalk gidelim deyince
kalk gidelim
yr k alk gidelim
kim gelecek b en im le kalk gidelim deyince
beklerken suyu kaynasn diye
d ikm i gzn koyun srsne
kim gelecek b en im le kalk gidelim deyince
arksn syleye syleye
suya in en ak b ir koyunu
atlayp yakalam g er keyifle
b ir yandan tk trrk en ganim etin i to rbasn a
b ir yandan sylerm i arksn
kalk gidelim hadi yavrum yr
kalk gidelim
yr k alk gidelim
kalk gidelim hadi yavrum yr
azk to rb asn a tk trrk en g anim etini
kalk gidelim hadi yavrum y r
iftin in b iri kagelm i safkann srtnd a
ardnda jan darm alar, bir, iki, ,
kim in o azk torbasnd aki gzelim koyun?
yaylan hadi davran kalk gidelim
kalk gidelim
k im in o azk to rbasn d ak i gzelim koyun?
318

frlam bizim ger
atlayverm i suya
sa yakalayam azsnz b en i diye
duyarsnz ru hunu n seslendiini
h e r geiinizde o su ken arnd an
k alk gidelim hadi yavrum yr
kalk gidelim
yr kalk gidelim
kalk gidelim hadi yavrum y r
h e r geiinizde o su ken arnd an
duyarsnz ru hunu n seslendiini
k alk gidelim hadi yavrum yr
Trkesi: Gn Gencer-Nihat Ziyalan

Kenneth Slessor (d. 1901-1971)
EL A L A M E Y N
Arap krfezine sessiz kurum suz
G eliyor l d en izciler konvoylar;
G ece yalpalarlar sularn altnda
afak kpe sarar getirir.
Top sesinin h k r , yum ruu aras
K im ileri vakit bulup kapyor
Slklardan, gm yor kuytulara,
p laklklarn rten kum lara b asa basa.
Suda yzen tahtalard an b ire r ha
Tayor in san larn son im zasn,
yle ikircim li, akn acm a ile yazd,
Szc kler balarken bouluyor.
M ehu l d en izci - gr nt kalem
D algalanp soluyor, m o rlar saarak,
Y klyor m evsim in slak nefesi yaztlar,
B ou lan larn d ud aklar gibi mavi.
319
|ii denizciler, ayn k a rala rn peinde,

sler bizim d m an larm z olsun,
sler bizden, ku m lar b irletiriy or,
I lepsi baka b ir ce p h e n in kaytls.
Trkesi: Nermin Menemenciolu

R. D. Murmphy (d. 1910)
Y A BA N C ILA R A SE SL E N E N
Ayrlmadan konu. lgi b ir anahtardr
I icrem izi aar, hava a lrz biraz.
Tutukluyuz, yle ise n ed en
ekim ser olalm . K o n u m a k b ir k yakar,
G rrz. B arsak bile d am atlar
Belki yldz girer... B ir ey syle.
l le ri senden iyi b ilirim ,
Sessizlik kalesinde k ap al sen.
O rda da y rtc kular v ar m ?
M im arlk b ak m n d an B a b il b en ce
B om b aya stndr. D o ru ,
N eonlardan h o lan m ayz, am a bek ley ecek m isin
Ta kesilm i b ir B osw elLin sana seslenm esini?
Y ollarm z bir. G e u kapd an, b ak
G r n t ler kolek siyonu m a. D ed em in ad
A dem m i. P aylatm z eyler var, belki,
Ayn eilim ler. Evin b u ra s m ?
an tan alacak d e ilim , kilidin i k ra ca k deilim .
B ir k ibrit ver, yzn g rey im ancak.
Trkesi: Nermin Menemenciolu
320

James Mc Auley (d. 1917-1976)
T E R R A A U STA LIS
in d eki m asallar okyanusunda yolculuk edersen
O gney anakarasn bulursun,
Q uieronun elebi gzlerind e tten diyar,
Efsaneler, m itler diyar Avustralya,
H er eyin tasarlanan karl bulunan.
B en zettiler m em lek eti; akasya
D uraksayan kalplere iek to zlarn dker,
Y erindesin, saksaanlar ism in i sylerler,
A alarda d erebeyleri gibi terken.
Tepelerde zam k aac b ir M usa gibi
Vaiz eder d uru r ve beyaz papaan
B ir dalndan sanki san clar iin d e barr,
Ya gurur dolu em u kuu, ned en gezer
Sabahtan akam a kadar ovann kenarnda.
Kuzeye doru, ate dolu vadilerde,
G nein b ir kentaur gibi diki d ikine
fkeli, yanlm az o k larn yadrd yerde
M ehu l sevgililerin haz dolu gm tleri durur,
Tek tek, alevlerin isim siz kld.
Trkesi: Nermin Menemerciolu

Colin Thiele (d. 1920-2006)
321
M A N TA R C I
Bayrn srtn aarken m antarc,
Rzgr gizli buzdan oklarla oynuyordu,
Hava yzne sarp, souk b ir nehir gibi arpyordu,
Kulaklar yitik kuzularn
Sesi, kanat alam alar ile doldu.
O an, hayret deil, grevini unuttu,
B o kald kovas, m eld ii yerde
B u n lar kalbine yerletirdi, durdu.
Aalarda gz rm an n
K am lara yam urlar anlatt yere
Frlatt kovasn, karsn, on y llk lam ba n,
sarld yeniden kendine.
Sevinten titredi gren kam lar, her eyler,
Yaln havada saksaan akd, c rcr srad,
Kuzularn upuzun yokuundan
Sesler geldi.
ukurun scaklnd a gen okalipts
Yapraklar gnein tozu ile parlak
Y anstt sevincini, havada b a n edi
A rlarla birlikte ark syledi.
Trkesi: N. Menemencilu
Gwen Harwood (d. 1920-1995)
N SA N S E V R C E Y A Z A B L SE Y D
seviirce yazabilseydi insan
her eyin verildii
sakl tutulm ad biim d e,
an cak o zam an dil
uar k anm alar
beceriksiz geri ekilm eleri brakr, zlrd
322
Dnya
z l rken dil
eskim ilii kabuk d kerce d ker
silkeler atar
tak n rd iten li in i
tasal b ir kafaya, gzelliini
aratrm a peind eki dile em anet eder
sevgileri, yalaryla
dnyann k oca konan d a gvenli
topran m eyveleri arasnda tan d k
yer hava gibi zgr
gvde b ar renirdi
kafa ikenceler iind e yanadursun
dilin gndelik rts n soym aya ab alar dururken
inat szc kleri yakalayp, ap verm eye
tm eye koabilse
o zam an seviirce yazabilirdi insan
kafann istem iyle
iirler ve esinler o cu k la rca oynard
k ve ate b en zeri zgn
Trkesi: Gn Gencer-Nihat Ziyalan

Eric Rolls (d. 1923)
D E L O R M A N O B A N IN IN T R K S
T an rm ld ld am an
Yatam da yatan kz ld
T an rm yakut dudaklar yakut
Yakut dudaklar ne oldu
B a k kollarn aarken
N e anlatlm az gzeldi
T an rm am a im di sevgilim souk am an
Sou k souk sevgilim buz kesildi
Ataol Behramolu / zdemir
ince
323
G n dodu am an
Y atam da yatan kza dedi
Sevgilim dlerim hepsi yok oldu
Yok oldu T an rm yalnzlk b en i bodu
Kuzular suya m gtreyim am an
K asaba m gtreyim
lm var T an rm am a su y ok oldu
K uraklk kz yangnla geldi
Su ver tan rm lm o k oldu
D ere kenarlar kavruldu soldu
u llu klar inliyor am an am an
D ert dkyor
Ay nda u lluklar inlerk en kalbim inliyor am an
O dertli inleyi k albim i bkyor
G ece b ir baykuun ln b en i yrtar
G rm ed i im belirsiz b ir baykuun l yrtar
B ir bayku deil o korkun b ir h o rtla k am an
B ir h o rtlak tr T an rm b an a ikence yapar
Yatam da cefal cefal yatarken T anrm
l m b ey n im i k em irir
Sanki budaylardan rkek farelerin uultusu gelir am an
in er T an rm ne cefa gene ykselir
K zkular sesleniyorlar am an
leceksin diyorlar
Kzkular geceleyin uarsa T an rm besbelli
leceim , sesleri lm saar.
Trkesi: N. Menemenciolu
324

Leon Slade (d. 1931)
O Z A N SI B R N N A N ISIN A
tam yam ur yam adan nce
kald rm a tebeirle resim yapard,
buz zerine yazard, iirlerini
yazp, gnete kurum aya brakrd
glgelere gizlenm i grdm onu
orapsz
uzam sakal
ken tin tozuyla glgelenm i,
ortal yrtp gelen kam yonu g rm ek istem ed i
duym azla vurdu
devam etti adm lam aya yolu,
kotum yanm a;
p aram para gzlnn stne yatm
sen nefesini verirken b izim sperm an
fsldad kulam a
A llahn belas krip ton it b u
bu gece, en ilek kavaa
tebeirle b ir ant d ik tim ona
yazdm yazsn buzdan m ezar tam a
b rak tm , sabah gn eine kurusun diye
Trkesi: G. Gencer-N. Ziyalar

Rudi Kraussmat (d. 1933)
ruh sal kliniind en
tab u rcu edilm iti
(b ir sre nce)
asitli su iin
uygun olm ad nd an
atlm t sosis fabrikasnd an
(b ir sre nce)
k ad n n lm cl
325
bir araba kazasnda y itirm iti

(araba on arlab ilm iti yalnzca)
im di sokaklarda dolap
bir bakald rdan sz etm ekte
(1 9 5 6 d a M acaristanda)
pek yoktur tand
anm sam as azdr
(bir sre nceydi)
Sydneyde
1977 b aharnd a
att k end ini pencered en
ldrem edi
geliirken K ings C ross
vitrinleri gzlerken gm en,
M acaristan bozkrlar
yeerir yrd
bakt yer
iir m iydi bu
(bir sre nce)

Richard Packer (d. 1935)
SILAYA D N
slaya dn olacak. O lacak
inim izde sonsuza dek kalacak deiliz.
k n ca in im izd en , plak gze kkrem esi gnm n
kopan zincir, en lik
y enilenm i harap bahed e
alas gelin beyazl ve m u tlak bal
btn b u n lar sen in olacak, b en im olacak
len lerim iz ta n k lk iin b u rad a deilse de
uzaklarda, ta t kenm i yld zlar arasnd a at yakp
326
ar, m ahsu n ve yaln notalard an te

h ib ir sesin k en d ilerine dokunam ayaca
daha sou k b ir geceyi yorum lasalar da
slaya dn olacak. O lacak
biriyle b ir a rp k kentte d olatk
yetim hanelere oyu ncak aylar tayan ylecene biriyle,
k en d in i k k gren kahkahalar glerek yantlard hep
burada olm am as iim i yakyor.
bilird i
iirleri, o cu k la r ve m eyve sin eklerini,
kekem eydi. K vrckt,
p arasn letiydi b enim le.
H int m zii rendi
uyuturucuya verip, kapatt kendini,
h o rtlak saym aktan hasta dp
evim izi byye bodu,
arkadam d yalnzca,
kaplann yanbam d aki kum ru
elbet onu n da olacak slaya dn
arabulucu olm aya aryorum onu
burada olm ayanlar,
gergilere gerilip vle vle kiilii k rlan lar iin
o cu k larn napalm giysileriyle yakard klar yerde
salt unu d em ek iin:
k an k san m b ir i benzeri
yaklarak eriyip gitm i olsa da b ed en leri
h er ey yolun a girecek, G eorge. Y oluna girecek
slaya dn olacak
olacak
slaya d nte G eorge
gene elm alarn olacak
onlar paylatn sevgilin
geni yatanda.
327
arlk sarlarn snglerinde sallanan ocu klara

yas tutarak
T anrnn krlne snm ayacaksn,
im di kan ve rgat at akan rm ak larm z
arnacak,
ekm ein has piecek davetlerde,
nk zam ann ark hep y itirm ey e dnm ez
yitirm eye dnm ez dostum
filizin yeili paralayacak kayay
iek aacak
filizin yeili paralayarak tuz b u z edecek
yitirdiklerim izin m ezarn
iek aacak
slaya dn olacak
olacak

John Tranter (d. 1943)
D E E R L E R SO R U N U
artk ge oldu Fransaya g itm ek iin
gk bozard
kar naklyor,
akllar kirli buz sarktlaryla kapl
yapraklarn im e dt yer, r k
ac b ir yeilde
K ontesin yannd a kaldk dedi Peta
gerek olm ad n b ilse k de kontesin
niform as iki im ekle dantellendi,
olacak belliydi:
gln kar yakasnd a tarih tekrarland
adalet gzkara lkse y en ik drld,
karanlk erken geldi A lp lerd en
karanlk sessiz b ir
328

inip kapatt yollar,
kapatlm karanlkta tm leden sonray
kokum u b ir u arlk ortam n d a geirdik, dedi Peta
y aam n d n m noktasn daym asna,
zehirlenen b ilin cin , kaslm alarla
ruhu p ald r kltr gelecee gtrd
b ir hastalk sresiym i gibi
aklm bam d a gibiyim
gzel grnyorum , am a yem in olsun
n eler yitirdiim i bilem ezsin sen
b irta k m eyler olup b itin ce
deeri
iyi, kt, anlam sz bile olm uyor
yle deil m i?
artk ge oldu Parise g itm ek iin
b ird en bire bastran dolu
kavurup gitti slak gri krlar,
ok g en tik herhalde dedi Peta
yle grn yor

Peter Skryznecki (d. 1945)
k im d ir o glgeler
dlerde zerinize zerinize eilen
sakall, yzleri seilm eyen
o om uz om uza kiiler?
ne gizler
fsldarlar karan lklara
neden h i kapanm az
gzleri?
evrend e em b er olup
nereyi, nereyi g sterir p arm ak lar
329
ayak izleri
hangi yldzlara varr, uzanr?
arkalarnd a dalar
b ir rm ak sesi
aynda ova
ayr ve ku m lar boyu
neden konum azlar
hi - ne kadar s recek
bekleyi, bekleyileri?
neden b elirginleirken yzleri
tam b elirg inleirken uyanrsn
dilin kavrulm u am u r gibi
kupkuru?
kum un ve ayrn kpram ad
ovalardan gelen
ovalardan kopup gelen rzgr
kan kokm aktad r
Trkesi: G. Getcer-N. Ziyalar

Peter Kocan (d. 1947)
H A STA N E P E N C E R E S N D E K A N G U R U L A R
Milyon yllk yaban sessizlik
yaban karanla dayanm lar,
burann gerek ruhlar
tarih n cesi kaya duvarlarna
toprak boyayla izili resim lerin ce
hareketsiz
gzlerinde
tkenm i trn aldrm azl
yaam srdrm e kavgasnn tekdzeliinden
bezgin
330

d evinim lerind e korkudan ok
alkanlktan gelm e,
b ir uyanklk
em b eri dnda,
ho grlen m erak llarca
fo to ra f ve m erm ilerle avlanan
sevim li kurbanlar
on lar b u ran n gerek ru hlard r
sonu nu gren ve bu nd an ac ek en ler b en zeri
dilsiz bekleyen
yldan yla

Judith Wright (1915-2000)
D ERE BOYUN DA
ik ircik li suyun altnd a parldyor talar
yakut rengine b u lan m
bulutlar apak yukarda,
yalnayak girm itim b irin d e o aka
o serin
duraksam ayan aka,
ak llar
dalgacklarn ak llarn
titreen k em b erlerin i
toplayp gtrdydm birin d e
artk plak ayakla suya giren o cu k deilim
in an m y oru m b u ren klere
kutsan m lm a im renm iy oru m .
topladm eyler en st rafta tozlanp kuruyor
yazdm ve unuttuum sayfalar
arlatka arlayor,
artk inanm yorum
oturu yoru m dere b oy u n d a ylece,
b iliy o ru m geride k alan n
331
toplayp gtrem ed iklerim in

gpgzel kaldn,
en gzel iirlerim in se daha yazlm ayan iirim olduunu
ya da yle d em itim
yaz gzlenip geirilirken
zam an ve y llar eskirken;
h rltlar indi ark syleyen grtlam a
kocad yakut rengi talar toplayan ellerim
iaretleyip d uruyor parlaklarm
gvenilm ez parlak talar

Kath Walker (1920-1993)
M N JE R R B A A D A SI
gnein ykad b ir dev M in jerrib a
yeil srt selvi ve okalipts kapl
k arn kefed ilm em i kaynak sularyla dolu
uzanrd gz alabildiince
dousunda pasifik
batsn d a Q uand am ooka adas,
gnein ykad b ir dev M in je rrib a
M in jerrib an n beli bkk artk
beyazlar skt cierlerin i
ald lar altn sars kum larn
soydular selvi ve okalipts rts n
gzya bilm eyen gzlerini attan kuruttular
b ir d eri b ir k em ik b rak tlar bu devi
beyazlar! m akineleriniz, ilm in iz
a gznz, duyarsz saygszlnzla
talan ve yalanlarnzd an son ra
gelecekte
varsa eer b ir gelecek
ta n rlar size yer verecek m i
gnein ykad dev M in jerrib a d a
Trkesi: G. Gencer-N. Ziyalan
332
AZERBAYCAN
A zerbaycan szl halk y aratcl nn b ilin en en eski t r olan
bayatiler, sonraki dnem lerde kom a ve ru bai t rlerin e kaynak
olm ulardr. Yazl edebiyatn ilk rn ek lerin e ise 5. yzyldan itibaren
rastlanm aktadr. 7. yzyldan balayarak arap sald rlar ve egem enlii
son u cu n d a A zerbaycan halk slam d in in i kabul etm i, 7 -1 1 . yzyl
lar arasnda H atip Tebrizi, P ir H seyin irvan i gibi airler eserlerin i
A rapa verm ilerdir. Fakat szl h a lk yaratcl da A zeri T rkesind e
r n lerin i verm eyi srdrm tr. B u arada saray evrelerind e Farsa
b ir edebiyat dom utur. Saray evrelerind e A zeri T rkesind e rn ve
ren ilk air (X III. yzyl) zzeddin H asanoludur. N izam i G en cev inin
(1 1 4 1 -1 2 0 9 ) eserleri ise klasik A zerbaycan iirin d e b ir d oru k n o k tas
dr. K lasik iirin sonraki yzyllarda en byk tem silcilerin in band a
M ah m u d abustari (1 2 5 2 -1 3 2 0 ), Im ad edd in N esim i (l m 1 4 1 7 ), 16.
yzylda A zerbaycan T rkesind e lm sz yaptlar yaratm olan Hatayi
(ah sm ail), T rk d illerin in en byk airlerinden M u ham m ed Fuzuli
(1 4 9 4 -1 5 5 6 ), halk ozanlar arasnd a ise K urbani, Sar k, k Abbas
vb. ad larn saym ak gerekir. 18. yzyl A zerbaycan iirlerind e h alk k
larn n etk isin in younlat grlm ektedir.
B u yzyl airleri arasnd a d n em in in ilerici dnr ve airleri
n in b an d a V agif (1 7 1 7 -1 7 9 7 ) gelm ektedir. 19. yzyl sonlaryla 20.
yzyl b alarn n nl halk ozan da k A lask erd ir. A zerbaycann
Rus arl tarafndan ele g eirilm esind en son ra 19. (yzyl) bu lk e
n in B a t kltryle yaknlam as sonu cund a edebiyatta da yeni t rler
ve oluu m lar ortaya km tr. 19. yzylda iirde yergi t r gelim i ve
Seyid A zim N irvaninin yaratclnd a bu tr sek in rn ek lerin i v er
m itir. B u yzyln b ir baka nem li airi de 1 8 3 0 -9 7 yllar arasnda
yaam olan kadn air H uridbanu Natavandr. 19. yzyl sonlaryla
20. yzyl b alarn n en nem li airleri arasnda M o lla N asreddin ga
zetesinde yaym lanan iirleriyle dinsel gericilie ve fanatizm e sava aan
A lekber S ab irin (1 8 6 1 -1 9 1 1 ) o k n em li b ir yeri vardr. Sabir, m od ern
A zerbaycan iirinin en nem li kurucu lar arasndadr. 20. yzyln ilk
kuak airlerin in band a saylm alar gereken H seyin Cavid, Ali N azm i
333
vh. airleri 1920li yllarda S. R stem , A. Fevzi vb. airler izlem i, b u y l

larda ilk r n lerin i verm eye balayan Sam ed Vurgun (1 9 0 6 -1 9 5 6 ) vb.
airlerin yaratclklaryla ise 20. yzyl A zerbaycan iiri olum aya bala
mtr. M ihail M fik (1 9 0 8 -1 9 3 8 ), Resul R za (1 9 1 0 -1 9 7 9 ) vb. m o d ern
Azerbaycan iirin in etkileri gnm z airleri zerinde de duyum sanan
en nem li tem silcilerindend ir.
Samed Vurgun (1906-1956)

HAYAT F E L SE F E S
Kular k atar-katar illerden geer,
B eer n esil-nesil dnyadan ger;
n san lk kh zehir, kh erbet ier...
Ezelden b yled ir hkm zam ann
D m l b ir srr var asum ann!
arh n kurduka d evrann eli
Bazen alar olur, bazen glm eli...
nsann en byk ak, em eli
Bazen aslan gibi rp n r darda,
Bazen da gark olu r frtnalard a...
D eiir sem tin i d aim a sular,
D eiir fikirler, d n r duygular.
Kinat tu tm ayr b ir yerde karar:
arp r sin esini kayalklaraO kh ka kr, kh da bahara!
D nya b in a sn kurandan beri
Saadet adlanan o gzel peri
Gel! diye seslem i germ eleri:
Yazklar olsun ki hele insan lk
Gelip kavum am ona b ir anlk.
Ey dnya gzeli, kam a beerden!
nsand r ayran hayr serden...
334
G el onu n akn ucuz tutm a sen,K albi var, hissi var h er m u h abbetin,
K aralm az yld z ebediyyetin!..
l m b ir iblistir, hayat b ir m elek!
V arl izleyir h ilik glge tek...
Ik k aran lkla peneleerek
Y aatm ak isteyir cih an d a bizi
G ne selam layr iradem izi!
Y am anlk, yahilik durur yz-yze
D ilsiz asrlardan m irasd r bize
E ser b ah ar yeli kalplerim ize
L kin arkasnca kefen geyir k,
Tabiat varla byle gargam
B ir bayram sz var, b ir de ki m atem ,
N ee b ir lem dir, gusse b ir lem .
H ayat z atn srr dem adem ;
O d lar iind e de h er b ir m anzara
Y in e kanat verir dncelere!
Y in e de insann hayal ehperi
G ezir fezalar, g d enizleri,
Sen ey saadetin gzel seheri!
A lkla insann pak em elini,
Uzat yeryzne h n er elini!
Z am and r, beerin im d adna gel!
H asta b ir gzeldir h n ersiz em el...
H n er sylediim o kud retli el
B t n kinata koy kanat gersin,
B e e r kervanna o yol gstersin.
H ner kanat vesin topraa, taa,
D en izler atlp gelsin ba-baa...
A zad lk ordusu varsn birbaa,
H er zafer destan yadigr olsun.

l m teslim olsun, hayat var olsun!
Dnyaya b ir hret yaran m k biz,
G ne k m em id ir karanla diz.
Koy lsn yam anlk, o hain iblis!..
Y ahilik arsn h er kalbin n e y i,
K urtarak zincird en P rom eteyi...
Felaket kocalm ... k arttr o kpek.
O nu n sm kleri tez ryecek...
Saad et-genliktir, ad-gelecek!
O nun gzlerinde hayat ak varV ar olsun gelecek! V ar olsun bahar!
asuman: gkyz
arh: tekerlek
gerine: yzyl, a
tek (teki): gibi
yamanlk: ktlk
yahilik: iyilik
gargamak: ilenlemek
gusse: keder
demadem: durmakszn
ehper: ku kanadnn en uzun ty
g: mavi
hner: yiitlik
koy: brak
azadlk: kurtulu
birbaa: dorudan doruya
yaranmak: yaratlmak
kocalmak: yalanmak
smk kemik
335
336

Sleyman Rstem (d. 1906)
TO PRA K
Yreim de gezdirirem dom a anam topra,
B abalard an yadigrdr h er gleni, h er ba.
B en toprakda yaranm am , to p rak bend en yaranp,
B an a vatan yaranp.
M ilyo n -m ilyon m u habb etler yatr to p rak altnda.
M uhabbetler, ho soh b etler yatr toprak altnda.
Tarih b ilir neler, kim ler karp bu topraa,
Toprak altta vahtl, vahtsz yatanlar anram ,
zm de bu topraa b ir nam ized sanram .
S an rm ki yeryzne k salan yldzlar
G p gitm i duhalarm kocalm ayan szdr.
G eceleri dnyam z seyre dalan yldzlar
Top rak altda yatanlarn gklerdeki gzdr.
dogma: z
vaht: vakit
namized: namzet, aday
duna: kuluk vakti
Mikayl Mfik (1908-1937)
HAYAT SE V G S
A h, b en gnden gne bu gzelleen
Ikl dnyadan nece el ekim .
B u yerle arpan, gyle elleen
D ostd an, ainadan nece el ekim ?
B a k n z tan yeri sklm kibi
D o stlar b ir cabheye dklm kibi
U zakdan uzaa ham gm kibi
A karan sehradan nece el ekim ?
Ataol Behramoiu / zdemir ince
337
B ir yanda terlanlar, d um anl dalar,

B ir yanda keklikler, ayna bulaklar,
B ir yanda blbller, iek li balar
B en bu tam aadan nece el ekim ?
Hayat d ed ikleri bu kem ekeden,
Kalbim de, kanm d a yanan ateden
G eced en, gndzden, aydan, gneden,
Bu engin fezadan nece el ekim ?
M ehriban sevgilim karm d a durdu,
Yine airliyim bam a vurdu,
B en dan M ecnu n gnl m m erakla sordu
B u sa Leyladan n ece el ekim ?
Hazan acsna edib tehem inl
Gln klgesinde tend e blbl
-Hayat, hayat-, diye rp n r gnl
G nlden, sevdadan, nece el ekim ?
Resul Rza (1910-1979)

B E N D E H T Y A R O LSA
B en isteyirem :
B ulutlar alasn
u ahlar alam asn:
anal ya anasz.
B en isteyirem :
gller alsn,
glleler alm asn,
am anl ya am ansz.
B en isteyirem :
kaplar kapansn
souk olanda hava.
G zler kapanm asn,
szler kapanm asn.
338

B en isteyirem :
yangnlar snsn,
m itler snm esin.
M eyveler desin z faslnda.
Yreklere sz dem esin.
B ah ard an bud aklar eilsin.
nsan b am em esin;
h acaletten ya gszlkten.
A ksn b u laklar gzya gibi
topran zerinde.
G zya bu lak gibi akm asn
dnyann h ib ir yerinde.
H er ey insana baksn.
nsan ele bakm asn.
G eceler yldzlar oyak olsun.
n san lar yatp d inelsin;
Kuvvet toplasn sabahn
H ayrl ilerine.
A sn gzlerini
G elecein m itli seherine.
B en isteyirem :
sevin, saadet bol olsun.
Yrekden-yree,
lkeden-lkeye
ak yol olsun.
E L M D E N G ELSE
B en isterim ki
B u lu tlar alasn
o cu k lar alam asn
H ibiri kszlk
Y etim lik duym asn
B en isterim ki
K onusun her iek
Kendi dilince
Silahlarn
Kesilsin sesi
Ben isterim ki
Yangnlar snsn
U m utlar snm esin
E risin her meyve
K endi anda
Yreklere
Ac sz dem esin
B en isterim ki
Eilsin dallar
Bereketten;
nsanolu
B an em esin
U tantan ya da gszlkten
B en isterim ki
Gzya gibi
Aksn pnarlar
B errak duru
Topran zerinde
P nar gibi
A km asn gzya
Yeryznn h ib ir yerinde
B en isterim ki
B ir yldzlar
Kalsn uykusuz
nsanlar yatp dinlensin ler
Taze b ir gle
B alam ak iin
U m utlu sabaha
339
340

B en isterim ki
H er ey eilsin
n san n nnde
nsan insana
T u tsak olm asn
B en isterim ki
Sevin m utluluk
B o l olsun
Yrekten yree
lkeden lkeye
A k yol olsun
Uyarlayan: Ataol Behramolu

Nigar Refibeyli (1913-1981)
N Z IM H K M E T E A IT
l m n bizi
E le yandrd,
E le yand rd ki garda,
Ne dem eye d ilim gelir
B u derdin arlna...
i n in i verm eseydi halklar
Biz bu gam ykn
ekebilm ezd ik,
A lam asayd seni dnyann analar,
B ir derya gzya
D kebilm ezd ik...
Sen i gurbette deyil,
Srgnlerde deyil,
A rzu larnn dnyasnda
Sevdiin seherde bastrdlar...
Tabutunun danda
M illetleri, halklar
G arda grdm ,
Rus gizinin, Arap airinin

A lm an kom nistinin
Gznde ya grdm .
Iklyd arzun, niyetin
nsan idin,
O lu idin byk beeriyetin ,
Guruyan dudan,
ikest heyvann,
Snen yldzn
K ederini duyardn...
nsann gam n
H am dan evvel...
Sevdiin, halna yandn
nsanlarn arasndan
G opard seni am ansz ecel!..
eker bile yiyebilm eyen
l uahlarn
H alna yanardn,
H arabalhlar altndan
C anlanp kalkabilm eyen
B aharn halna yanardn...
Yandn... K erem gibi yandn,
Yahi ad am lar dost bildin
Garda sandn...
stedin insan fenaln
Tem izlem ek.
Ezilen b eeriyet iin
D nrd sinend eki
Byk yrek...
m idin, arzun
nsanlara balyd
Yaral yrein
Vatan hasreti,
H icranla dalyd...
341
342
Dnya
iir Antolojosi (i. Cilt)
nd i, sevdiin, m u habb etle baktn

G zler alyr...
Y llarla hasretin i ektiin
B alaca olun M em et alyr...
A n alarn en gzeli
M nevver alyr...
E zilen, to p talan anlarn
m itsizlerin, aresizlerin dostu
leyip d ileyem eyenlerin dostu
In, gnein h em d en i
Niye reva grdn bize
D a boyd a arl olan
Bu m atem i...
Y aklat sana, garda
By k karanlk,
Goyup g ittin insanlara,
Yazp yarattn eserlerinle
G artn ebed i bahara...
Ele: yle
iin: Srt
Bastrmak: Gmmek
ikest: Krk
Hamdan: Herkesten
Uah: ocuk
Harbalh: Harabe, yknt.
Beeriyet: insanlk
indi: imdi
Alyr. Alyor
Balaca: Kk
Toptalanan: Hor grlen
lemek: almak, yapmak
Hemdem: Yaratan, sahip
Yahi: iyi, gzel
343
SU L H N E D R ?
Sen in gzel m ektebinde
D ers okuyup, ders yazm an,
Azad dilin, en m usikin
O kl ders otan,
irin irin ezber deyip
O kuduun nam e, destan.
Senin h ob ah t tebessm n
Sulh b u n lard r kzm inan!
n san larn d in em ei,
K zm sulhun tem elidir.
A nalarn evladlarn
Sulh en byk em elidir.
Nebi Hazri (d. 1924)

G L L E R ... T U FA N L A R
B ir ku nam e dedi z a rif b ir budakta
Payzda yaz kuu ahi gariptir.
G ller dm elendi gneli bada
G ller yle sand b a h a r geliptir.
G ller unutulm az grler gibi
H ardasa tufan v ar-bilm ed i gller
G ller yeryznde gller gibi
A n cak glm sedi, glm edi gller.
V ahtsz kleklerdi aan dalar,
Tufandr hem ie tu fann ad.
A sa da gllerin gl dudaklar
G ller dm elendi,
G ller am ad.
Sanat da byled ir
B eli, cihanda,
344

b hetek yrekden g eer dum anlar.
iir z vahtm d a yazlm ayanda
O n u sold u racak vahtsz tu fanlar
1976
budak: dal
payz: sonbahar
ak: fakat, ama, gel gr ki
dmelenmek: goncalanmak
ba: bahe
hardasa: nerede
vahtsz: vakitsiz
klek: rzgr
hemie: her zaman
beli: evet
bhetek kuku gibi
Bahtiyar Vahapzade (d. 1925)
K K R
B ir kr tanyram , gz krse de
z k r deil.
B azan gam odunda kavrulursa da,
A klna, hissine o, n an k r deil.
G eceli gndzl yazr, okuyur.
A k im n gzyle o grr, duyur.
A n cak... b iri de var... k r deilse de
gz grm eyir.
D o stu gz nnde ld r lse de
grm ed im deyir...
Yahya ortaktr, y am an grm r,
O saata bakr, zam an grm r,
F ik rin i, hissini uadan dem ez,
B azan grdn g rm ek istem ez.
345
G zleri grm eyen k r deil hele,

G rm ek isteyen krdr, deyerdim .
Byle m ugevvaya, byle cahile
Hayatn z de krdr deyerdim .
1968
uadan: yksek sesle
mugevva: korkuluk, manken.
Fikret Sadk (d. 1931)
O R H A N V E L Y E
Nzm H ikm etin

V atandaki benzeri;
iir dalarndan
d um anl kovan,
cier da d um anl
garip O rh an Veli
ld verem den.
G rd klerini bezeksiz yazard,
m balaa saplaryla rm ed en,
ounu diye bilm edi;
kalbi dolu
gz hasret
eli uzal kald.
z gitti,
bu dnyada
B en im lokm am aslan aznda
m eseli kald.
1967
346
O K DA
o k da
hayretlenm eyek
sehavetine gnein.
oktan
alptr boynun a
dnyay yaatm ak iini.
E liakl
Yerdeki aatan renek!
sehavet: cmertlik
Fikret Koca (d. 1935)
N K IL A P A D A SI
nklap
ald avucuna
balaca b ir aday
D nyaya
yayd hretini, adn,
in k lap halkn partlayan sabrd r
N efretidir, gayretidir,
in k lap
ezilen halklarn
V olkan
vuran hakikatidir.
C eh alet karanln
nklap z nuru ile bezeyir.
nklap adas Kba
A m erikaya yan alan
Avrora gem isine benzeyir.
balaca: kk
partlamak: patlamak
yan almak: yanamak
347
VagifVekilov (d. 1939)

D Y O JE N IR A L A R I
Anara
D iyojen ralar y an r
yanr kard eim hey!
Hu pencere
0 pencere
bizim pencere...
11er pencere b ir D iy o jen ra.
Hayat d erk olunur
her pencerede.
Aklla d erk olunur,
yum rukla
dudakla,
kardeim hey!
Iklar yanacak
pencere klar
kinatn
D iyojen ra ( ne
kalkana kadar.
Ik d erk olu n acak onda
kardeim hey!
1liyojen ralar yanr;
hu pencere,
0 pencere
pencereler.
L lem irem snsn
1Myojen ralar.
Pencere,
a olm ak isteyirem ,
1 . dcim hey!
/% .!
\ ig: lamba, mum

dek: anlama
m h: o zaman
348

SO N G E C E D R B U G N Y N E
Son geced ir bugn yine,
sabah yine son seher,
Son yel dolur son yelkene.
K ayk yzr birteher...
A h rn c aadr bu,
E sir sonu ncu klek.
Balayb son u n cu yolu
Y ine so n u n cu felek...
im d i son kue stne
Yaacak son adm lar,
Y ine d n ecekler tine
Sap-sar, son adam lar...
D ou lu r sonu ncu insan,
So n u n cu insan lr,
Y ine son defa alayan,
Son defa glen olur...
sabah: yarn
seher: sabah
birteher: birtuhaf
ahrnc: sonuncu
esir: esiyor
balayb: balad-kapad
kue: sokak
tin: ke
349
Ramz Rven (d. 1946)

D N Y A B E N E T A N I G E L R
G ed irim , izim byyr,

Susuram , szm byyr
B ak ram , gzm byyr
D nya b en e tan gelir
Bun u n da, ta tan,

Bun u n yaz-k tan
G zlerim in ya tan
D nya b en e tan gelir
B ir defe de gelm iem m i?

G elm iem m i, grm em m i?
Yaam am , lm em m i?
D nya b ene tan gelir.
350

BALTIK LKELER18
ESTONYA
X III. yzylda A lm anlarca sm rgeletirilen b u lkede edebiyat
adna sadece fo lk lor r nleri varolagelm itir. E ston dilinde ilk yazl
edebiyat r n leri 18. yzylda yaym lanabilen dinsel yaptlardr. U lusal
uyan 19. yzylda balam , E ston d ilinde iir ve tiyatro alannda r n
ler verilm itir. J. Liivin (1 8 6 4 -1 9 1 3 ) iirleriyle E ston edebiyat gereki
b ir gelim e d oru ltusuna ynelm i, G en Estonya hareketi ile m o d e r
nist akm lar Estonya iirin in geliim inde etkili olm aya balam , yeni
rom antizm , A lm an anlatm cl gibi akm larn da etkisi b u edebiyat (ve
iir) zerind e duyum sanm tr. M . U nder (do. 1 8 8 3 ) vb. airlerin iir
leriyle toplu m sal tem alar geliim ini srdrm tr.
18
Estonya, Lctonya, Litvanya.
351
YuhanLiiv (1864-1913)
SES
K c k b ir olanken b en
B ir ses nlam aya balad iim d e
Az biraz boyattm d a
Ses de ykseldi gsm de
im di her yan m o sesle kapl
G s m altnda eziliyor
H ayatim dir o, can m d r
D nya on a dar geliyor
Trkesi: Uldis Berzin-Ataol Behramolu

Marie Under (1883-1980)
K E N D N D E N G E
A h; en gzel ey h er gnk yaam dr
Ve dam arda h rtyla akan bu kan.
Ne ayk oldum ne sakngan
Ve sevin h er y an m kuatr.
E ntarim in ak yeil ipeidir
B ir dalga gibi kp ren ayaklarm n altnda
Ve dyor t m giysim frtyla
nk kadn p lakken en gzeldir
N eden byle gzel koku yor ay iei?
Yoksa bugn yaam m d eiecek m i kk nd en
Ah, ite byle b iriy im b en
Ki iiyor be duyum h er sevinci
Farkm yok lm e m ah k m b irin d en
Yaamaya delice susam ken
352
Heitti Talvik (1904-1947)

D IE S IR A E <19)
3.
B ir zam an atalarm zn kutsal sayd eyler
im d i sadece elend iriyor bizleri
K in dolu d ncelerim iz kou turu yor gecede
l etine can atan srtlanlar gibi
G ece, b iten yzyln, o kocam an cesedin
K abarp rd b ir m orga benziyor
Ve zevk iin yaratt kltr efendilerin
B u kou turm ann altnd a ezilip y ok oluyor
19
L a t. Gazap Gn.
353
LETONYA
X II. yzylda A lm anlarca sm rgeletirilen Letonyada ulusal bir
edebiyatn ortaya k an cak X IX . yzylda gerekleti. U lusal rom an11/,m szyle niteleneb ilecek bu ynelim in balca airleri A lunans (1 8 3 2 IK(4), Auseklis (1 8 5 0 -1 8 7 9 ), Pum purs (1 8 4 1 -1 9 0 2 ) vb.dir. X X . yzyl
balarnda toplum sal adaletsizlie kar k an Yan Raynis (1 8 6 5 -1 9 2 9 )
gibi bir airin yan sra, A kuraters (1 8 7 6 -1 9 3 7 ), V. Eglitis (1 8 7 7 -1 9 4 0 ),
K. S kalbe (1 8 7 9 -1 9 4 5 ) izlenim ci ve sim geci iirler yazdlar. G nm z
l.elon iiri, ulusal k im lik aray, dinsel b ir hm anizm , toplu m cu lu k ve
modern b iim lerle b ir senteze ulam a abasndadr.
Yan Raynis (1865-1929)

G C M N KA YN A I
Um utsuzluk k aar t rklerim den
lm orada yer bulm az kendine.
O rada um ut, d ireni ve g
Ate, inat ve fke.
Nasl basardn bunu, u gnlerde

Ac kap kap dolam adayken?
G elecek d ncesidir koruyan b en i
Em eki halktr b an a g veren

Arvids Grigulis (d. 1906)
KO R K U T M A Y A A L IM A B EN
Korkutm aya alm a b en i
Uan dairelerle,
Ak b iter diye,
Ve yalnz b ir yaam la.
D nyann yandn,
354
'
G ln yapraklarn yn tlar stne

K ed er iind e d ktn grdm ben .
G n batm n d a n ehrin
G ece gibi kapkara oluunu
G rd m b en.
B u karanlkla
Uzun sre konu tum b en ,
Bilm eden
Sabahn b ir daha gelip gelm eyeceini...
K orkutm aya alm a b en i
B ir avu tozla.
Talarn dalp
Kllere dndn grdm ben,
Ve eriyen d em irin , b ir rm an,
B u harlatn.
Ve akn G au ja kysnda b ir aldan
rkm b ir ku gibi
H avalandm grdm b en .
Ya yalnzlk?
Kukusuz k onu abilir insan
Rzgrla,
O d asn dolduran sessizlikle,
Ve yanan b ir
M um la...
K orkutm aya alm a b en i
nem siz felaketlerle.
Sonsuz yaam a
in an cm y itirm em ben.
Trkesi: Yusuf Eradam
355
Ojars Vacietis (d. 1933)

SU SA YIN C A , K U K U N O L M A SIN E R L E R ...
Susaynca, kukun olm asn ierler
Tuzu alnm deniz suyunu.
Ve petrolden yaplm ekerlem elerle beslenirler.
Yok olur aalar.
( iliz radyodan duyurulan b ir h ab erd ir yalnzca.
I lerkesin dkn olduu
Sosyal ve kltrel sam alklardr.
I libiri kalm az Ne tek b ir b ilim , ne sanat.
Bilim adam lar da papazlar gibi
Tutarlar enelerin i.
Sentetikten n ice yapay uzuvlar yaplr, kim bilir,
Kem ik iliine kadar,
Isan iin bu dnyada?
Kalp, akcierler, karacier, bbrekler, sin d irim organlar...
I lepsi gerekli.
Srtacak b ir ey yok.
fakat, hl em in deilim Beie ne koyacaklarDii ro bottan m am ul b ir m in ik ro b o t mu?
1)nceleri de
Yaptklar iler gibi aptalca m olacak?
Tek bir ku ru m zerresi bulunm ayan
Ve m ikrop lard an arnm kent,
klarn m e talik p c k ak rtlary la m nlayacak?
Ve acaba, byle aylak aylak d olaacaklar m?
Ne zam an ki herkes her yldan korkuyor,
Ne zam an ki tanklar etleri syrp atyor
C anl kem iklerin den,
356
Dnya
Ne zam an ki in san lk doluyor zihnim e,

K afam dan hep bu d nceler geiyor,
Fakat, tan r b ilir ned enini,
N iin aptalca kullanrlar zgrlk dizginini.
B ir P rom etheu s m asaya yatrlm ,
Hazr, am eliyat bekler.
H l katrlam am b ir Pegasos
O noktada dururken eeler yeri,
Ve o gzelim yeil ve m avi to p rak stnde
yice kaslm sin irlerin g erilim i durur,
D elilik ieri girm eden nce.
Bu baskd an kaacak
B ir d elik bulm aya alyorum Tek b ir organik hcreye bile zgrlk gerek.
Tyl k arahind ib a ie in i flyorum ,
D alp u um asn izliyorum .
K ar beyaz para tkler k k b ir insan b iim i tayorHayat.
Trkesi: YusufEradam
Imants Ziedonis (d. 1933)
BA N A SE N G E R E K SE N
Ne iyi: yapm aca gerek yok seninle,
G r m ek , dost olm ak isterim yalnz seninle,
H erkes b ir yana - yalnz sen gr b en i
H erkes b ir yana - sen gr gerek yreim i.
H erkes b ir yana - sen gr gerek yreim i.
Y aam m zda yzlerce tren kalk acak gibi,
Yzlerce m il olacak y r m em iz gereken durm adan,
Ve yoksun olacaz sudan, b elk i tuzdan ve yuvadan.
357
Yoksun olacaz yoldan, sudan, tuzdan ve yuvadan,

k im iz b in lerce m il gitm i gibiyiz oktan.
B akn yabanld ve b akn sakindi,
G vden glendiriyordu b en i, zengin avdar ekm ei gibi.
G vden glend iriyor b en i zengin avdar ekm ei gibi.

T op rak ayak b asnla daha gzel olacak gibi.
Z eh irli de olsa, kanla ve terle,
Top rak kutsal olacak ayan deince.
Top rak kutsaldr ayan deince.

Beyaz kirazlar, k rm z gller yarr bahed e.
B an a seni gerek seni
Z am an gibi uzam gibi sonsuzluk gibi.
Trkesi: YusufEradam
Viktors Livzemnieks (d. 1936)
R L E R
Oku!
A m a k im ileri k ork ar iirlerden.
Peki sabahn krnd e, iyli im en ler stnde
yalnayak y r m ek niye?
B ir yetim e sevgi gsterm ek niye?
B alk takalarnd a denizlere gs germ ek,
tuzlu su yu tm ak ve bo u lm ak niye?
K ukulanm akla, b u lm ak la ve gvenilir b ir d ostu yitirm ekle
tem bel kafalar drtp, kartrm ak niye?
K onum aktan, saylardan ve dizelerin m anzarasnd an yorulanlar,
es geerler iirleri, pnarlarda d inlen d irm ed en gzlerini.
K im ileri y reklerin i gslerinin en ulalm az yerine saklarlar,
kanatlarn indirip d erin uykuya dalarlar,
ve baka yerleri endieyle izlerler de
dlerden, gelecei b iim len d irm ek ten sz ederler.
Ah, kenard a d urm ayn yle,
358
B an a gelin, iirler!
G irin evim e, p encered en, kapdan,
n san larn gzlerind en, m erh abalarn d an;
A lan tom u rcu klanan m eede, b a h en in beyaznda,
trak trlerin huzur dolu uultusunda.
akyn blb ller gibi
tatarck lar gibi tn,
ve yan p en cerelerin d en iere
sizi hie sayan insanlarn.
Trkesi: YusufEradam
Janis Peters (d. 1939)
Ve dnyam z olan bu k recik
konum ay tez rendi
ve d illerind en biri
y u laf tarlasnd a sis rnei balad kvrlm aya
nasl salnrsa rm akta st dal
rzgrda nasl savrulursa ac dum an
d illerind en birind e
alayp gler bu yaam
ve dillerind en birind e
ald azm
yldzlar b ilm ed ik lerim i fsldayarak
p en cerem i zorlaynca
359
Maris Caklais (d. 1940)

NE Y P E N C E R E L E R N O L D U U
Ne iyi pencerelerin olduu. Ik
girer k an lm az olarak, n gereini
dorulayan karan lk ve deien m evsim ler
girer, yle akl alm az b ir nee ki
en arsd r tm neelerin.
bazen kederin sessiz kuu
gelir uarak, byyen neem i
kem ikli kanadyla kesip atm ay umar,
am a b en c retli szc kleri bilirim .
O nlarn gc d r bu im geleri kovan.
Ne iyi ellerin olduu. Az ey deil
bu neeyi duym ak. O kam ak
o d m lenm i kkleri, aa kesiklerind eki
derin izgili yz ve k u rtarm ak az ey deil,
hu aacnn zne hapsolm u karncay.
Ne iyi b aarm olm ak
insan olarak dom ay. B ir ta, ya da
hayvan deil. Fakat, kuun geri gelm esin in,
bir daha ve szc klerin g lerin i y itirm esin in
iyi olduuna nasl in an d rsn insan kendini,
creti etkisiz klyor aresizlik.
360
Uldis Berzir (d. 1944)

D L S Z
L a f atar m illet atar ku bile
az ak nesi var d iyecek ta b en im azm da
susar kulaklarm d aki sa.
D ilsizim ben dilim yok azm da ve
bam sallarm dilsizim dilsiz ve sar
h rlar korkudan grtlam d a o sz ku rban lk
dom uz gibi sem iren.
Kral frlar yerin den s rer m erdivenlerde
soytar ve gelirler kara keiler bir
tabut tayarak azlar ak.
B ak konuuyor org ve duyum suyor alnn
konuuyor hava ve korkutuyor ve ryor ci erlerim d e sz.
Parm akla iaret ediyor ve gsteriyorlar
elleriyle b ir u ku r kaz hadi.
361
LTVANYA
/engin b ir szl iir geleneine sahip Litvanyada yazl edebiyatn
lll rnleri X V I. yzylda verilm itir. X V III. Yzylda Rusyaya katlan
lknle d evrim ci Rus d em okratlarn n etkisiyle edebiyatta ilerici akm lar
m laya km , X V III. yzyl sonlarn d a
Varpas gazetesi evresinde top-
l.nn yazarlar grubu, zellikle anlat t rnd e gereki rnler verm i

in latonisin (1 8 7 9 -1 9 1 7 ) ii sn fn a ad anm iirin in yan sra, tutucu
ve kilise yanls akm iind e yer alan byk air M aironis (1 8 6 2 -1 9 3 2 )
m im lerini bu d nem de verm i, ayn d nem d e sim geciliin etkileri ve
I llvanya edebiyatnda izlenm itir. B a m szlk la (1 9 1 9 ) birlikte Litvanya
edebiyat B at edebiyatlarnn etki alanna g irm i, yzyl b alarn n blli odernist akm lar Litvanya edebiyat (ve iirind e) de r nlerin i
v'i initir. A ralarnd a air Salom eya N erisin de (1 9 0 4 -1 9 4 5 ) bulunduu
lm okrat yazarlar yeni b ir hm anizm a iin savam verm iler, hareket
l'DOlerden sonra yeni b ir toplum ve b irey soru nsalna ynelm itir.
Ir.linas M arcinkeviciu s (do. 1930) vb airler, yeniden b iim sel aratr
malara ynelm ilerdir.
V. M. Putinas (1893-1976)
ZYA RET
Ih gece, lm b ir dost
Ziyaretim e geldi
( hu rd uk sofraya
Ve iyi szler konu tuk
Dmde bilm iyord um ldn
Neeli ve capcanlyd
Yiyip ielim dedim
Kaldrdk kad ehlerim izi
Ne yedi ne iti
Yznde b ir tu h a f glm seyi
len yeniden kadeh kaldrdm da
I )aha da tu h a f b ir eyler syledi
362
A n m sam y oru m sylediklerini

D urdu bird en ve kalkt g itm ek iin
G iderken kucaklayp pt beni
Ve dnp b ak t arkasndan eiin
U yandm ve uyku tu tm ad b ir daha

A m a her ey b iraz daha kolay
Ve daha az karam sarm
B u ziyaretten sonra

Salomeja Neris (1904-1945)
B E N O L M A Y IN C A
D alarda zgr kartallar
Sen ve ben , dalarda.
A h, adm sana kim yan klar
D alar olm aynca?
zgrl rr rzgr
zgr kii h ib ir eyi um ursam az!
A h, glm sana k im anm satr
G eip gidince yaz?
G n karard gnele b irlik te

Ve gnele uyanacak b ir daha
A h, neyi koyabileceksin akm n yerine
B e n olm aynca?
363
NykaNiliunas (d. 1919)

S RG N
Bilinm ez bitkiler.
Bir tufandan fkrm toprak
l srganotunu n uultusunda.
anlarn uuu
paralad yrei
pencere cam gibi.
1)atura fastuosa.
Sardunya V a d isin in yalnzl.
N asrl ellerin dikeni
kazyor topra ve alyor.
D urm adan yryorum
srgan ve bald ran uultusunun
hznl tren alaynda.
nk bize kalan b iricik ey
-m ezar zerinde ksa ksa izlervasiyetin senin.
Trkesi: zdemir nce

PAZAR
D. D algalanan uuan sar salar
bir gen kzn, eilm i balkon und a
kalarnn, yakut gzlerle bak y o r
mavi nl kl b ir yabanars
krm z b ir kovack sallyor
gelin ciklerin hznl yanslaryla dolu kuyuya.
Trkesi: zdemir nce
364
Janina Degutyte (d. 1928)

Y O L U N B A L A N G IC I
te burad an balar yolum , akaaa
Y apraklarnn, d allarnn ngrdad, ak m avi patates
iek lerin in yaln durgunluunu yayd yerde.
D m an sanm ayn -uyuyan tu rn a kulard r onlar;
U n utm ayacam h ib ir eyi.
telere uzayp yiten b ir buday tarlas
Y aklar kararan k k dalgacklarla...
K im in glgeleridir onlar, dolaan?
B a rr b ir geyik tarlan n kysnda...
B ir elm a gibi d ner ay...
S cak alm m a dokunur akaaalar...
D n m em bile y ld rm n b en i arpt yeri...
te burad an balar yolum ,
Ve kim se ayram az b en i topram dan!
Trkesi: lker nce

E K M E K V E BAL
A vucum da kara ekm ek kabuu var;
Yreim de de grl grl b ir ate
K o cam an , b en i telere gtren.
A vucum da kara ekm ek kabuu var,
A m a zlem ini ektiim baldr.
A vucum da kara ekm ek kabuu var.
E k m ek m i? Ah, hayr! E k m ek deil, ekm ek deil,
Litvanya topra bu,
led iim iz tarlalar,
Sevd iim iz tepeler,
G ezind iim iz orm anlar
Ve b am zn stnde geni m avi gkler.
365
likm ek deil avucum daki, ek m ek deil,

Ak yalm l, kzl yalm l yreklerim iz bizim .
Bal kadar tatl, topram z kad ar bereketli
A vucum daki kara ekm ek paras
Trkesi: lker nce

Justinas Marscinkevicius (d. 1930)
YAZ
Bam kularn tleriyle dolu
H epsinin seslerine yknebilirim
Ve belki b iri, sesim olur b en im ?
afak skerken orm and an usulca
kp su im ek iin dereye yneldi karaca
Soukm u su, kederlendi.
Biz le vakti tem b el tem bel otururken
stm zden aladoann glgesi geti
rice ve kara.
Benden b ir eyler soracak olursanz
Tez tutun elinizi
Birazdan gidebilirim .
366
Vytautas Bloze (d. 1930)

T A N R IY I A R A Y I
Tanrsz olur m u h i- der, k ararak p apularn
su kab arcak larm yoklayarak, dnp ta rta ra k her eyi yenid en,
ve gn aarr aarm az balar tanry aram as-ekm ecelerd e,
at arasnda
balar aray eyiz sand klarnd a, o cu k la rn ceplerind e
arar tanry adam , aa kovuklarna gz ata ata
ah rn evresinde, n eh rin kylarnda
peyke altna bakar, dam a kar, b acan n iin i aratrr
ot am barnd a, saplar elindeki sopay geen ylki tnaza
u n lar elekten geirir, seip ayklar kuru m antarlar
sker saati, takar yenid en, arm akszm ,
eski kitaplar kartrr, satr aralarn
arar, eski takvim lerin sayfalar arasnda, sararm arclk elkitaplarnda
b ir elm a aacnn altn yoklar, b ir yerlere gm lm olm asn
kuyunun suyunu eker, parm aklaryla aratrr dibi
g eirir b irk a kez trm havuzdan en in e boyuna
b ir kapan k u rar kede, san d eliinin y anna
tartar elindeki pasaportu, ocu k larn nfus k tlarn yoklar
kiliselerde m ih rab n arkasna gz atar, arar hastanede,
papazn evinde
b ak ar tabutlara m ezara indirilirken
arar ila ielerinde, ac tatl ilalarda
so n ra oturu r u cu na kerevetin, balar duaya
esneyerek, kanarak, alt zere
her gn ylece, sabahtan akam a dek: ve tabutu nun kapa
dnce
anszn b ir korkuya kaplr: unuttuum b ir ey oldu m utlaka
Trkesi: Berzit-Ataol Behramolu
367
BANGLADE
Sanskriteden t rem i b ir h in t-ari dili olan bengaliced e en eski
carya arklardr. Tem alar esas olarak dinseldir.

Ramayana uyarlam as XV. Y zyln n em li b ir ya
ni'linler (X .-X II. yy.)

I vilasm kouklu
pldr. X V I. yzylda ortaya kan lirik b ir tr, X V III. yzylda R. M.

ilyn
Annada Mangahyla d oru k noktasn a ulam tr. B u yzyln
so
nunda ngilizlerin lkeye giriiyle de m o d ern d nem balam tr. M .

M, Dattanm iirleri Bangladete rnesans d n em in i balatr. B u d
nemde R. Tagorun yaptlar bengali dilli edebiyat zerinde d erin etkiler
lu akmtr. C. D as iire kiisel b ir hava getirm i, N. slam yurt sevgisini
ilemitir.
emsur Rahman
K O R K U B E L R T L E R
Teker teker korku b elirtileri
yavaa siliniyor ortalktan .
Yaral duvarlar zel evlerin,
d kknlarn, istasyonlarn, renci
yurtlarnn, iyileiyorlar kafatasndaki
d eliklerin yeni etle dolm as gibi.
K aybolm akta korku b elirtileri
teker teker, kylerden, kasabalardan.
E lektrik direinde alkan karga
b ir kez daha oturuyor, gagasnda
sam anla-ku lu ka
zam andr anne-kargann .
Yrein R abin d ran ath Tagoreu
devlet hapishanesind en saln m tr im di
ve d uyulabilir yine
Bengalin nd a ve havasnda
sakin p o rtresi r duvarlarm zda.
B o kafesi bulur, karr
(d. 1927)
368
verandaya asarm
parlak, yeil b ir kuun
d n ecein i um arm .
nk kaybolm akta korku belirtileri
kaybolm akta teker teker.
A m a hl d am arlarm d aki kan, b ey nim d ek i
korkunu n koyduu kurallara gre akar.
A lova aacnn altnd aki tavuklar
kafalarnd aki b ir patlam ann
sesiyle bird en etkilenirler.
T nazn yannd a b ir tavan titrer
arp larak ansyla
p lak eliin d okunuunun.
A alarn yapraklar karabasanlard a
hl alevlerini g t r rler l yaklan
m eyd anlarn ve bzlp buru u rlar
sim siyah, scak kller u uan havada.
ri ve kll b ir kol girer ieri
p encered en, ezerek, krp geirerek
evdelcileri, M asu m pilav taba, bir
Albayp srtan yzne dnr ve gvdesiz
zplam aya balar d em en in stnde.
B ird en sadk kp eim atlr zerim e
kana susam dilerini duyarm ensem de.
O lu m kahkaha atarak ulur
kard eim in gvdesini g r r m
K zkard eim in gvdesini grr m
sallanrken tavandaki kiriten .
O d am d a b ir tipi balargsm de skm akta karkefen bezleri dans ediyor rzgrda
lm arks adna!
ince
369
ok denedim . K orkuluklar
yaptm ve d iktim her yere
aklm n tarlasnda. Am a
hayaletler reddediyor gitm eyi.
1Ier gn, gnn sonunda
yorgun derim , yorgun derim
yorgun, ylan slkl korkunun
benliim i saran kollarndan .
Beyaz in ek d necek m i b ir daha
sundurm asna, hafife kaldrarak
tozlar ayaklaryla ve
ann ngrd atarak, gn batm n da?

Nazrul slam (1899-1976)
UMUT
Belki raslarm sana, sevgilim ,
Ufuklarn b ir ucund a
Gkyznn ekild ii ve kucaklad
Aa k m elerinin koyu yeilinde
Issz ayrda
u uzak kulbede
Ya da ky havuzunun sakin k en arn d a
Belki de yapayalnz
I lafife glm seyerek
1illerim i ellerine alm ak iin
kagelirsin
Bu gkyz m avisinden de tede
leesiz yzn ldyor
Ve bu gney rzgr
Senden h ab erler getiren
( izli bir elidir
( b u lan lara kaan
370
Y aram az b ir afacansn
B ird enbire kverirsin karm a
Ve sevgiyle p ersin gzlerim den
O rad a o uzak ufukta
G rkem li nlaryla gne
H ab er veriyor btn bunlar.
Trkesi: Yaar Nabi

A R A D I IM K A D IN
A rad m kadn
B en d en daha yakn bana
Ayak seslerini iitiyor gibiyim
T utkum un atei iinde.
D in m eyen susuzluuyla blb l gibi
G n l m n kurum u havasnda
Eriyip gidiyor b ir dam la su iin.
U suldan usuldan giriyor dm e
Ilk gecede ay altnda.
C an ev im in yeeren yapraklar iind e
G rd m o kadndr, bulutum su, uucu, gnl alc,
D elice ses veren gk g rltlerine benzeyen,
im ein parltsnd a yle b ir bulduum k ad nd r o.
D ik ti im ardan altna oturup
Sevgilim in boynunu ieklerle sslyorum ,
D erken srayp uyanyorum birden
E lim b r m d e iek ler boynum da.
Ataoi Behramolu / zdemir ince
371
Davud Haydar
A Y R IL IK G R D ARAYA
Senden ayrldm sevdiim
arkam da b rak tm seni
eski b ir kilim
yal yastkla
arkam da b rak tm seni
harabe b ir kulbede
iki atlak tava b ir sepet
ve pasl krekle
yaknnd a kym
batak lkta
Ayrlk girdi araya yrim
ayrlk
son yem eim i
yabani yerelm alarm getirdiinde n m e
hznl yznle nasl b ak t yle
b ir noktaya taklp kalan gzlerim e
elini sallarken
kovalam ak iin sinekleri
seyrettim
bah ed ek i a kpei
gnn aydnlyla daireler izen
kargalar
leke gibi duran sessiz gzyalarn seyrettim
elbisende
arkam da b rak t m d a seni
B ir bilsen
neler sylem ek gem iti iim d en
birka kuru b rak m ak istedim
sana
sylem ek istedim
M ani Evi ilgililerin e
372
b ir i verm elerin i sana

b rak m ak isted im
yalnz eski elbisenle sarm asn diye
pou m u b rak m a k isted im sana
h ib irin i b u n larn am a
ne syledim ne de yaptm
seni ylece arkam da b ra k tm
N isan ortasn d a
yand ky
silip sprecek
takn m uson rzgrlar
kap kap i aram ak sonra
aptallk olacak
yolcu lu k var kasabaya
um arak
m aietim izi karm ay
ayrlm ak zorundaym
o k uzaklarda
yaam ay um ut ederek
sra sra dalar
A h can m
ayrlk
bu
ayrlk girdi araya
Trkesi: Tvus Hsmeddir
ince
373
ahid Kadri
ZGRLK
Tan dt ykm n k aln tlar zerine.
B ana her sabah kahvaltm getiren
lok anta garsonunu grdm
uzanp yatm t b ir yol aznda
gm lei kana bulanm .
Y klm ary pazar grdm .
Sessizdi bakent
am a bt n gvdesiyle d irend iin in b elirtileri vard.
B t n evler b o m b o , insansz.
H erkes ayrlacakt kentten
(gerekten de gyordu insanlar srler halinde)
am a aram zdan kalanlar olacak d ok u n m ak iin parm aklaryla
y k n t ynlarna,
kalacaklar, btn yaam lar bizim olan b u yurt topranda,
cesetleriyle yanyana bizim insanlarm zn ;
ve b ir gn on a tek rar kavum ak um udunu saklayacaklar.
G zyalarm dnyann en eski kayasnda topladm ,
b ir zam anlar o ilkel silaha dnm olan kayada;
ve yrd m 2 7 m art sabah b o altlm b arik atlar b oy u n ca
o k orku n zeytin kam yonlarn n k sr sevin cind en habersiz.
Byle b ir tala param para oldu uykusuz kem anm .
Tanyeri nda
Kavaa uzan m Banglad ein y k n tla rn grdm ,
ve um ut iind e byyen u d elikanly grdm
kendi tu tkusu nun telleriyle alg alan delikanly,
kana b u lan m gm leiyle upuzun y attn grdm ,
B izim yazgm z m bu? B u yaldzl ykntlar,
kana b u lan m gm lek bt n yaam m z
u k rk kem an?
Y kntlardan, le gnei altnda, k rk tula topluyordu,
cam ve d em ir p aralan , tah ta paralar,
teneke p aralar, paralanm kum alar,
usta b ir b y c gibi kullanlm trm aklar,
ve atekes balam ad an nce, az n ce,
bir acem i elin titreye titreye yazd b ir szcn h arflerini:
ad -Z -G - -R -L - -K olan szcn h arflerini.
Trkesi: zdemir nce
374
RafikAzad
A L IK
K o rku n am :
k arn m n d erin liklerin d e alk
gvdem in enlem ve boylam n d a
H er an duyuyorum ,
acm asz trn ak lary la trm aly or b en i;
d ayanlm az aclar iind eyim .
H onu t olabilirim
yle gnde d oru drst iki kez yesem .
B aka b ir dileim yok kesinlikle.
o k insan baka eyler de ister.
B ir ev ister, araba, para.
B iraz da alk an olsun diye.
B en im isteklerim pek fazla deil.
Pek az ey istiyorum .
Y em ek istiyorum .
B ir yangn hissed iyorum
karn boluum da.
stediim ey sradan ve basit.
P irin istiyorum
ister souk olsun ister scak
n em li deil
ister sou k olsun ister scak.
ki kez yem ek yesem ,
in an n bana,
vazgeebilirim btn arzularm dan.
H aksz arzularm yok.
C in sel al bile k ard m aklm dan.
D avet eden b ir gvdeye sarlm
sri de istem iyorum
kab arm b ir gbei ak ta brakan,
S riy e sarlm gvdeyi de istem iyorum .
C an isteyen sahip olsun ona
375
stem iyorum bu t r eyler

syledim ya.
Bu isteim i yerine getirm ezseniz am a
banz belaya g irecek
krallnzda.
Yanln haklsn
ktnn iyisini
bilm ez a insan,
ne yasa, ne kural, ne tre tanr.
Paralayacam h i duraksam adan
ne bulursam n m d e ve ardm da.
H ibir ey kurtulm ayacak
hepsi gidecek b irer b irer
d ilerim in arasna.
Ve siz de k acak olursan z karm a
lezzetli paralara d n eceksiniz
devsel aln karsnda.
A m ide duym azsa
ve izin verilirse bym esine
felakettir iin sonu in an n bana.
nm e ne karsa
ne grrsem
gvdeye ind ireceim b irer b irer
allar, aalar
glleri, rm ak lar
kyleri, k entleri,
k ald rm lar, su b oru larn ,
sokaklarda yryen insan y n larn ,
kad nlarn b aca k larn , kalalarn,
iae b ak an n , bayra dalgalanan m ak am otom obilin i.
H ibir ey, h ib ir ey
elim den kurtulam ayacak.
B an a yiyecek b ir ey ver, alak,
yoksa yiyeceim haritay bile alm dan.
Trkesi: zdem ir nce
376
Dinya iir Antolojosi (I. Ciit)

B A K IR D S T A N Z E R K C U M H U R Y E T
Rusya Federasyonu nda siyasal ve y n etim sel b l m . B ir Trk boyu

olan B a k rtlar yaklak d rt m ilyon (1 9 9 0 saym ) olan nfusun drtte
b irin i oluturm aktadr. B ak rta, T rk dilinin K p ak grubu leh elerindendir. B ak rt folkloru nu n yazya geirilii ve b ir B ak rt edebiyat d ili
nin olum as an cak X X . yzylda gereklem itir. zellikle Tatar ed eb i
yatnn etkisi altnd a oluan B a k rt ed ebiyatnn ilk n em li airi M acit
G afu ri (1 8 8 0 -1 9 3 4 ) bu edebiyatn kurucu su saylm aktadr. G afuri,
B ak rtanm yan sra T atarca da yazm tr. S. Kuda, B. em gulov, H.
K arim , M . H aris, M . K arim gibi airler 1 9 4 0 l yllarda sava ve y u rtse
verlik tem alarnd a younlaan iirler yazm lar, b u d nem lerde uzun,
anlatm sal iir (p oem a) t r yaygnlk kazanm tr. G nm z B ak rt
iirin in b alca airleri N. N acm i, H. Gilyajev, G. Ram azanov, M . G ali, .
B ikku l, B ak rt iirind e eitli aray ve yn elilerin de tem silcileridir.
Mustay Karim (d. 1919-2005)

V A TA N IM
V atanm , sonsuzca sevdiim , balandm !
m r m ou kez yollarda geird im
Irm a k gibi aktm , yel gibi estim
B ala b en i, yalvarrm .
K arnd a sulu duran

O lu na sitem etm e
Y ollarn uzun ipliini
Y eryznn yum ana sard diye...
Y ine de kavum alar nasl da tez

Yollarn ve bulum alarn dnyas nasl da dar!
Hayr, aram zda ayrlklar yaratm ay
Baaram ad uzaklklar...
ince
377
nk alayanlarn senin
G sm de alam aktadr
nk yldz yam urlarn
G zlerim de yam aktad r
Buzdan souk ydellerde

Bir oyuktan su itiim d e
G rdm sen in sevgili yznd
O rada, k aranlk d erinliklerd e
Bil ki kklerim iin n em sin sen

Yapraklarm iin k, yaam z...
Bil ki sensiz yoksulum , sakatm , b om b ou m
Sen gsn, kuvvetsin, n im etsin
Sensiz yokum ben
V atanm b en im !
378

BELKA
ki ulus ve iki d ild en oluan Belikada te k b ir iird en sz etm ek o la
naksz. Franszca konu an V allonlarn iiri san ki F ransz iirin in uzan

ts gibidir. Flam an ca kon u an Flam an larn iiri ise bizim Felem enk
ded iim iz ulusun klt rn e baldr. Yani b ir lde, H ollandayla ili
dldr.
K end ine zg B elik a iir ve yazn 1890 a doru R od enbach,
V erh aeren, M aetrerlin ck le gelim eye balad. B u k u ru cu larn arasna
zoru nlu olarak M ax Elskam p da katabiliriz.
ki sava arasnda d ikkati eken teki airler unlardr:
O d ilo n -Jean P erter (1 9 0 1 -1 9 2 8 ), R ene V erb o o m , P ierre N ot- hom b,
R oger B o d art, M au rice arem e, G eo N orge, Jean Tordeur.
Emile Verhaeren (1855-1916)

K A SIM Y EL
U suz bucaksz fu nd alkta
te K asm duyuran yel
O sonsuz fundalkta,
te yel
Y rtn an , paralanan,
G l soluklaryla kylere arpan
te o esinti,
Yabanl K asm yeli.
iftlik kuyularnda
D em ir kovalar, k rk lar
G crdyor.
iftlik sarnlarnd a
Kovalar, krklar
G crdyor, haykryor,
l m yas iinde.
Srklyor yel sular b oy u nca
K oparp yeil yapraklar
Yabanl K asm yeli;
D iliyor dallar iind eki

Ku yuvalarn;
Trplyor dem irleri,
G een ktan kalm a uzaktaki
lar trm k ly o r kudurm u gibi
K udurm u gibi yel,
Yabanl K asm yeli.
leracs ahrda,
Sallanyor at pencereleri
K ttan cam lar,
Yam al bezler, ullar.
-Yabanl K asm yeli.
B oz im en li bayrda,
K ara d eirm en,
A lttan havaya savurarak,
stten im ek gibi vurarak,
Yaman b iiy or o yeli.
O yel
Yabanl K asm yeli.
m elm i eski kulbeler,
K ilise an lar evresinde
D ik ilir dayanp deneklerine;
E ski kul beler ve saaklar,
atrd ar bu yelden
Yabanl K asm yelinden.
K k m ezarlktaki putlar,
l lerin kollard r onlar,
Ku srs gibi derler yere,
K rlrlar kara to p rak stnde.
Y abanl K asm yeli
O yel.
Rasladm z m siz ona,
yz yolun kavanda,
Rasladm z m ona, o yele,
379
fi
380
Dnya
Korku, bozgun yaratan o esintiye?

G rdnz m onu o gece,
Aya saldrp sererken yere?
G rd nz m d erm an kesilen
O viran kyleri
A c ac haykrrken
O frtn a iinde?
Sonsu z fu nd alk stnde,
te o uluyan yel
K asm herkese duyuran yel
Trkesi: Nuri Can

ABA
Siz, cokuyla ve soluk solua alanlar,
Z am an la b irlik yryen ve yaam kuranlar,
B aar aralarn n aln acn d a dle,
G en i ve kat gvdeler, sert ve kesin hareketler;
aba, gc zorlam a, kom a, durm a ve yrm eler,
N ice satrlar yazyorsunuz yrekler acs b iim d e;
Y iitliin ve grkem in soylu satrlarn belleim de.
Seviyoru m sizi, lkelerin sarn d elikan llar,
yi s r c leri kineyen ve parlak ve usul atlarn,
Ve sizi, korularn kokularyla dolu alev sal od u ncular,
Ve seni, yal ve kaba kyls ap/ak kylerin;
Yalnz tarlalar ve ky yollarn seven
Ve kocam an b ir elle toh u m lar serpen;
n ce n ne, a doru, havaya,
B iraz canlansn diye, dm eden nce topraa..
Sizi de seviyorum sefere kan denizciler,
B ild ik b ir ezgiyle, gece, yldzlarn altnda,
Y elkenleri itiinde, atlantik rzgrlaryla
Ve rzgrlarn salland ipler ve d irekler
Ve sizi, altn suyuna b atrlm gm rhtm lard a,
381
G eni om uzlar, ykleyip boaltan ham allar,

Ve giden, ilerleyen gem iler gnein altnda,
doua boua dalgalarla, kutuplara kadar;
Ve sizi olaanst cevh er arayclar,
D ond u rucu ovalarda, kardan kum sallarda,
Souklarn sizi kuatt, lkelerin b ir ucunda,
Usuz b u cak sz kskacyla acm aszca skt
Ve srnen b ed en leri ve dileri arasnd aki fenerler
Toprak altnd a ilerleyen m ad enciler, dar bir
dam ara kadar. Ve orada salnan km r,
A nlalm az ve yalnz abanz altnda pes eder;
Ve sizi, d em ir ve tu n denler,
Byk k orlarn ve dev rslerin evresinde,
Karanl ve d um an delen m o r ve altn yzler,
Srtlarnd a gergin kaslaryla, bird enbire,
Yzyldan yzyla daha geni yaylan,
K entlerin rk stne ve yoksulluun ve grkem in
Sonsuz b ir i iin kurulm u kara haddeler,
Yreimde d uyuyorum sizi ve karde gibi.
hy ovalarda, denizlerde, dalarn yreklerind e
Ssten uzak i, yabanl, inat, etin ,
Perinleyerek zin cir halkalarn
D m ler atarak balayan b irb irin e!
hy bu gzpek d evinim gndz ve geceleyin.
Bu her zam an yanan kollar, yorulm ayan eller,
Bolukta b irlem i, yen ilm i evrene
nsan gc n y azm ak iin bu eller
Ve yeniden yaratm ak iin dalar, denizleri,
O valar bak a biim d e.
Trkesi: Aytekin K araoban
382

E K M E K P R M E
H izm eti kad nlar en iyi buday, en iyi stle
Pazar gnleri iin ek m ek yaparlard;
Srlsk lam d lar ham u r tek n esin e dam layan terleriyle,
Boyu n eik, dirsek bkk, dm dzd yaln z krek saplar.
B uu ykselird i evecen ellerind en, b ed en lerin d en ,
H am urun iin e b atp kard k ocam an elleri,
G sleri sere serpe b ir yn giysi iin d en ,
Yuvarladklar h am u rlar g slerinin etleri gibi.
D ard a byk frn la r kzl korlarla,
Ve ikier ikier, b ir tahta ucunda
F rn d an kubbelere doldurulurdu yum uak ekm ekler.
Ve alevler azlarnda yol aarak,

K o cam an b ir sr ve kzgn kp ekler gibi
Y zlerini srm aya atlrlard hrlayarak.
Trkesi: Aytekin Karaobar

Charles Van Lebergue (1861-1907)
G Z E M L Y O L C U L U U M D A N
Yaptm o gizem li yolculuktan
Tek b ir grnt kald senden bana,
Ve b ir de b ir ark hepsi bu kadar:
G ller getirip eiine sunm uyorum sana,
n k d oku nm ad m dnyann varlklarna,
O n lar da yaam ay seviyorlar.
A m a sen in iin yalm lan an gzlerim le,
B ak tm gkyzne, b a k tm dalgalara,
K orlaan atee ve rzgra b ak tm ,
B ak tm dnyann btn harik alarn a
D ah a iyi grebilm ek iin seni
Var olan btn glgelerinde akam n.
383
S en i daha iyi duym ak iin sesler arasnda

K u lam dnyann bt n seslerine dayadm
D in led im dnyann bt n arklarn
B t n m rltlar, fsltlar d inledim
Sessizlikte yaayan aydnln dansn.
re n m e k iin ezberlem ek iin nasl

D ok u n u lu r titreyen m em elerin e ve azna,
D grrm gibi koydum ite, bakn ,
Parldayan suyun zerine, lm sz a,
T itrey en ellerim i ve korlaan azm .
Trkesi: zdemir nce

Max Elskamp (1862-1931)
K A D IN
Son ra derken b ir kad n kagelir,
Ve o zam an seversin bu kadn,
S on ra d erken b ir kadn kagelir
Ve o zam an grleir gzyalar,
N eyin var neyin yok verirsin ona
E lind e avucunda, yreinin tah tn d a
N eyin var neyin yok verirsin ona
Ve o zam an g rleir gzyalar
S on ra d erken b ir kadm kagelir
Sevm eye ad anm dudaklaryla b irlik te
Son ra d erken b ir kadm kagelir
Etiyle kem iiyle, btn gzelliiyle,
G iysileri v ard r gsterm ek iin onu
Btn balkon lard a, btn taraalard a
G iysileri v ard r gsterm ek iin onu
G elip g eenlere ve btn dnyaya,
384

te geliyor o b ekled i in kadn
plere ayarlam bt n hayatn
te geliyor o b ekled iin kadn
Y aam ak ve en len d irm ek iin yaam n.
Trkesi: zdemir nce

Maurice Maeterlinck (1862-1949)
A R K I
B ir gn dner gelirse
O n a ne sylem eli?
- D ersin ki bekleyerek
K apad gzlerini.
Ya yine o sorarsa
B en i h i tanm adan?
- B elki b ir derdi vardr,
O n a kardee davran.
N erde diye sorarsa
Ne cevap vereyim ben?
- V er altn yzm
H ib ir ey sylem eden.
Ya derse ki salonda
N eden yok h i kim seler?
- A k kalm k a p y '
Snm lam bay gster.
Ya o zam an derse ki
Nasl oldu lm ?
- B elk i alar, kork arm ,
Sylersin gldm .
Trkesi: Suut Kem al Yetkin
385
K A R A N L IK SU N U
u kt yaptm sunuyorum size
Ki llerin d ncelerini and rr
Ve p im an lklarm n k r tan rs stne
Ay frtnay yola k arr
D lerin ylan lar m o r
K eleplenm i uykum un ortasn a
G nete boulm u aslanlar
Ve kllar isteklerim in band a
Uzak sularn d ibinde zam baklar
Ve alm ayan eller kapanp da
Ve krm z sapl d m anlklar
Akn yeil yas giysileri arasnda
No lur acynz sze, Tanrm !
Braknz kalsn d onu k dualarm
Ve ay otlarn iin e szm ada
B im ek iin geceyi ufuklarda.
Trkesi: Cemal Sreya

FranzHellens (1881-1972)
N A N M A K
Tanrya inanm ak, evet, am a n ce
nanm ak kendim e, in an m ak
G kyzne, evet, am a nce
nanm ak yeryzne.
Kendim e inanm ak, evet, am a nce
nanm ak yazg d enen eye,
Gelecee in an m ak , evet,
ama in an m ak hayata nce.
Topraa in an m ak , evet, am a nce
nanm ak m u tlu lu k ve tzeye,
I anm ak tzeye, evet, am a in an m ak n ce
u insan d enen tzesizlie.
Trkesi: zdemir nce
386

BEN
D oru uyu m b en b ir dalgann

B ir para kp k ite
an d erin b arnd an doan
B ir para kpk
Ve snen yle b ir esintiyle
C a n istedii zam an rzgrn,
'B ir suyosunuyum yzeyde sallanan

Kopup gelm i deniz dnyasndan
Ve rzgrdan da h a fif b ir ku
D n erek uar zerinde
Yalayp geer kanatlar,
yknen glgesiyim an cak b ir glgenin

Solgun yansm as b ir d ncenin
K i d nd r r dnyay kendi ekseninde
B ir ocu u n elinde b ir k rb ala
T op ac evirm esi gibi.
Trkesi: zdemir nce

GeoNorge (1898-1925)
EZG
D aha, hele daha skn parm aklklar,
H l um ut falan szyor aralktan!
G ky z m? Fazladr byle a ra f araf:
B ir k y m k k yeter, am a m artm ad an .
A rtk uslu uslu otursu nlar yerlerinde.

C an lar isterse kendi d lerini yesinler!
e cek m i? M rekkep uygundur b en ce;
M aym un suratlar byle en lii sever.
387
B ence, ilkin u ezgiyi tepelem elisiniz!

B ir ey duyulm uyor mu? b en duyuyorum ,
K orkun trks b u ilkyazn, biliniz,
Yreklerinden fkryor, evet, gryorum ;
G rd ke kuduruyorum ! H epsi daraaacna:

Terziler! iyice d ikin u azlar,
G eciktirm ed en ind irin um udun boynuna,
G ryorum , yreklerind en fkryor um utlar.
Trkesi: zdemir rce

Albert Ayguesparse (1900-1980)
D O A C A K Y A A M Z E R N E
Yorgann altndaki yzde
B urnun ucund a kurum u kan
H aber veriyordu felaketi
K im se bilm iyord u nereden szdn
Pasl karyolann evresindeki
O gneli glge soluunun
Can ek im en in eksik h rlts
D olduruyordu, zam ann ykseliine
K apsn kapatm oday
D oacak yaam n bt n sevecenlii
K ap gidiyordu ak avutan.
Trkesi: zdemir nce
388

E N L K L E R
M aviletike gkyz
T an yoru m m iskin li in i
G ne altndaki b o alanlarn
B t n sevda en likleri
S k n t ik en cesin in arkasnda
E vcilletirm ek iin sk n tn n dilini

D in liy o ru m , uultusunu denizden alan
D oym u d ev inim ini kalabalklarn
C in sel resim lerin koruyucusu

Yedi b in pencereli aynalar
K en tin kara ilerini yanstyorlar.
Trkesi: zdemir nce

Edmond Vandercammen (1901-1980)
SA P M A
B o yere daha sakin kylar arar
n san n iin e dklen gzyalar
T k etm ek iin onlar kuatan geceyi.
Sessizliin arln altnd a m d r
U zun sre saklanan sevda ihtiyac?
Yoksa olm azlara ve km azlara
M d n m ekte yllar?
U yu m u n b ek ilerid ir btn klar,
A m a bazen ac b ir sapm adr
B ir kum ve serap lne ynelen dilleri...
K en d in d en uzaklam ak iyi duym az
B o u lan larn uzak an seslerini.
Trkesi: zdemir nce
389
l k y a z
Y enilenm i yeil ot,
K tan son ra im gesisin
K aran lklarla aydnlklar
B artan b ir evrenin!
D eiim lerin gerei,
Tren kurallar ve kurtuluu
G elecein doduu dzenin,
B ereketli gne, yaam n rengi,
Ky d nlerini yadsyacak olan.
B ir lkeyim , gece-gnd z b ahvanlk
E der topran am a bend e ilk yaz...
K onuk k alrm d erin kklerde.
Trkesi: zdemir nce

Theodore Koetig (d. 1922)
K E R T E N K L K
Yalvarp yakarm am sabaha
ateten tekrar dosun diye
ldrlen ankalar
Akam gazetelerin i oku m am
gene de acl b iriy im
o tom obiller hayal k rklk lar kullanrm
Karar verem em uygun sam alkla
deneyst gzellik arasnda
zerinde y r r m yoru m lan m d bu lu tlarn n
Kresel P erunun d oru klar
iletm ez izlerin i ab alarm n
D m ahallelerin tesind e serserilik ed erim
uurum lar yard m eder srm am a
byk evlerin uykusunda
390
Sinirlenip , adalar arasnda paylatm z

gn lerin ar ve allm akna
cenge gid erim can sk n tsn n y eilim trak canavarna kar
Palm iyelerin tepesind en , B abil am iralinin
evindeki kllerde can la n a n yalm grlr
V erilen szlerin hili in d e yitip gider g e le c e k .
K sevm eyen b ir vatandam ben
Trkesi: zdemir nce

Philippe Jones (d. 1924)
D K
Yam urlarn soluksuz boand gnleri

Yal sokak talarn n , prltl tfeklerin
Au kelim elerin
K aplarn k ilitlerin gcrd ad gnlerdi.
O btn b ir k tay sarm yapraklar vard
Yapraklar savrulurken kente kaytszlkla
P arm ak lar arkasnd a o vard
Soluk ve sessizliin klrengi salaryla
G lm serdi. Il l gzleri
G zleri yolculuun kar kylarnda
B ilir-b ilm ez, ertesi gn lecekti
G l m serdi ya b elirsiz gzleri
U tan cn insanlard an utand gnlerdi
B ir lim an d hapishane kesi - H creler adam lara, yaayan adam lara.
Ve o d im d ik yrd... hl d im d ik yryor.
Trkesi: Gngr Teke
391
Jacques Brel (1929-1977)

ZANGRA
Z angra derler adm a ve tem en im
O vaya tepeden bakan B elenzio kalesinde
B en i kahram an yapacak dm an bekliyorum
B eklem ekten canm sklyor bugn de
K zlar srsn grm eye gideceim burca
Ak dlyor o n lar ve atlarm la beni
Zangra derler ad m a ve yzbaym im di
O vaya tepeden bakan B elen zio kalesinde
B en i kahram an yap acak dm an bekliyorum
B eklem ekten can m sklyor bugn de
Kalkp C o n su eloyu grm eye gideceim burca
Aktan sz ediyor o ve atlarm la ben d en
Z angra derler adm a k om u tan m artk
Ovaya tepeden bakan B elen zio kalesinde
B en i kahram an yapacak d m an b ekliyorum
B eklem ekten k an m sklyor bugn de
Kalkp D o n P ed ro ile im eye gideceim burca
A klarm iin iiy o r o, b en im atlarm iin
Zangra derler adm a yal b ir albaym
O vaya tepeden b ak an B elenzio kalesinde
B en i kahram an yapacak dm an b ek liy o ru m
B eklem ekten can m sklyor bugn de
Kalkp dul Pedroyu grm eye gid eceim b u rca
Aktan sz ediyoru m , o da atlarm anyor
Z angra derler ad m a kocam d nk general
O vaya tepeden bakan B elen zio d an ayrldm
B eni k ah ram an yapam ayacak dm an a rtk orada
392
Dnya
A M S T E R D A M L M A N IN D A
A m sterd am lim an n d a
Trk syler tayfalar
D lere dalm lar
E n gin aklarda
A m sterdam lim an n d a
Uyuyan tayfalar var
Flam alar gibi
B ungu n kylarda
Tayfalar var can veren
B ira dolu ve keder
Gn nda
Tayfalar da var doan
O kyanusa byk
C an skntsnd an
Y em ek yer tayfalar
B em beyaz rtde
Ild ar b alklar
t r yazgy
O gl diler
B leb ilir ay
H alatlar da yer
M o rin a kokusu
Sinm i fritlerden
iri elleriyle
isterler yeniden
S o n ra tayfun gibi
K alkarlar glerek
ekip ferm u ar
karlar geirerek
393
A m sterdam lim an n da
Tayfalar var dans eden
Srtp k arn larn
K arn n a kad nlarn
D ans eder ve d nerler
G ezegenler gibi
A cl sesinde
B ir akordeonun
B asarlar kahkahay
D n erek d rt b ir yana
A kordeon verene
K adar son nefesini
S onra b ir alm la
S onra b ir gururla
H er b iri b ir yosm ay
Takp gider koluna
Tayfalar var ien
erler, b ir daha
erler, yeniden
erler salna
A m sterdam l kzlarn
H am burglu, baka yerli,
Yani tm k ad nlarn
B ed en lerin i sunan
Ve de erd em lerin i
B ir altn liraca;
Ve zom old uklarnd a
Y ldzlara s m k r r
Ve ierler stne
Vefasz k ad nlarn
Nasl alyorsam b en
394
AugusteM arin (1911-1940)

EER
Ve eer btn kular kseye tutulsayd
Bt n, l b alk lar doldursayd alar
Ve eriyip aalar dalsayd k ar gibi
Snseydi eer yazn h i t tm em ek zere
O alev alev yanan b ata k lk buular,
Ve den izler ekilip boalsayd kum sallar
Veya artk tek m elek kalm asayd gklerde
Yapayalnz kalsaydn sadece dlerinle
E er sen yapayalnz-Sen o usuz bucaksz y k n tn n iinde,
B u lu r m uydun ru hunu n sonsuz derinliind e
Y aratacak hevesi dnyam z yeniden?
Trkesi: Gngr Teke

LouisDubrau (1904-1997)
K L S E D U A LA R I
D lerim iz var T an rm -k u rtar dlerden bizi
K tle srkler
K tlkler var, kurtar
Yalana kle eder
Ve yalanlar var, k u rtar
P im an lk lar b esler
K u rtar bizi bed enden
D u rm az hayata balar
Ve b ir hayat var, kurtar
Sonu nu z lm dr der
Ve b ir hayat var, kurtar
G kyz m jdeler
yle b ir gkyz ki -ond an da k u rtar bizinsan yoksulluum uz
A zizlerin ekm ei
Sen en iyisi Tanrm
T an rd an k u rtar bizi.
Trkesi: Gngr Teke
395
BELO R U SY A
Belorus edebiyatnn ilkyazd rnekleri 11.-12. yzydlara uzanmaktadr.

Il halkn ulusal edebiyat nce Litvanya sonra Polonya egemenlii altnda
bulunduklar sonraki yzydlarda geliimini srdrm, zellikle folklor ala
nnda olduka zengin rnler vermitir. 18. yzylda Belorusyann Rusyayla
birlemesi sonucunda bu halkn dili ve edebiyat bir yandan geliirken bir
yandan da basklarla kardam, buna karn V. . D unin-M artsinkevi
(1807-1884), F.Boguevi (1840-1900), Yanko Luin (1851-1897) vb. airle
rin rnleriyle m od ern bir edebiyatn temelleri atlabilmitir. Yanko Kupala
(1882-1942), Yakub Kolas (1882-1956), A. Pakevi (1876-1916), Tika
( lartny (1887-1937), M aksim Bogdanovi (1891-1917), M aksim Tank, vb.
hu iirin sonraki yllardaki nem li temsilcerindendir.
Yanko Kupala (1882-1942)

YA K M D R G D E N O R A D A ?
Ya kim dir, k im d ir giden orada
B yle byk b ir kalabalkla?
- B eloru slar.
Ya ned ir tad k lar sska om uzlarnd a
K anl ellerind e, a rk l ayaklarnda?
- U rad klar zulm , hakszlk.
Ya nereye tay o rlar zulm , hakszl
Ya kim e d k e cek le r aclarm ?
- T m dnyaya.
Ya kim d en ren d i bu m ilyonlarca insan
Yola dm eyi, k im uyandrd on lar uykudan?
- Y oksulluk, dert.
Ya nedir, n e d ir istedii onlarn
alardr h o r g r lm lerin, k rlerin , sarlarn?
- A d am yerine konu lm ak.
396
Maksim Tank (1912-1915)

B R A R K I
O ku bunu ! Ve b akalarn a g e ir!
O b ild irilerin stnde byle yazard,
Y eralt savam gnlerinde
B ild iriler kapdan kapya uard.
Su gibiydi on lar - b ir lde,
Sou kta atein verdii scaklk,
B ir yu tu m lu k taze ekm ek, alara,
Kuatm ay yarm ada gvenilir arkadalk...
vg ya da an iin yalvarm yorum .
B ra k d nekler kosun l tu f peinde.
U n iin b ir zrn k verm em , diyorum .
Sadece doruyu sylem ek var iim de.
B t n isteim , yazm ak o b irk a satr
stne eski t feklerin ve yoldalarn
O d eerli szc klerle not decei:
O ku bunu! Ve bakalarna g eir!

R
A radn zam an
H em en yantlam azsam
Ltfen azarlam a beni.
G en ellik le om uzlarm d a
Yorgun kular dinlen irR ahatsz etm ek istem em onlar.
G en ellikle gzlerim in nnde can lan r
E ski - lm dostlarm ,
Ve b en o n larla syleirim .
397
G en ellikle d udaklarm uyuur

B ir trkye duyduum susuzluktan,
Ve so n ra d ilsizleirim ,
Syleyem ez olurum adm.
Ne olm u
Palton buradaysa?
G enellikle uzaklardaym b en
N aroch am aalar arasnd a g ezinirim
G ece gndz,
Ve hep oradad r
B t n aclarm ,
N eem
Ve d ncelerim .
Trkesi: YusufEradam
R
B ir aa lr
M evsim leri
A rtk tanyam azsa
Ve h i yank yapm azsa.
Su lr unutursa
Ne yne gideceini
Ve susuzluu giderem ezse.
Toprak lr retem ezse
A rtk ek in lerin i ve
Yeni t rkler sunam azsa a.
nsan lr yitirirse
M ucizeler yaratm a h n erin i
Ve yaam a isteini.
398
Dnya
iir Antolojosi (i. Cilt)
BULGARSTAN
U lu sal B u lg ar iiri 19. yzyln ik in ci yarsnd a, 1 8 7 8 d e Bulgaristann
b am szlyla son u lan acak olan ulusal kurtulu sava yllarnd a olu
m utur. U lusal iirin kurtulu sava kou llarnd a d om as b u iirin
b alan gcn d an gnm ze kadar uzanan baz tem el zellikleri iin de
b elirley ici olm utur.
U lu sal Bulgar iirin in ilk yaratclar olan D. intu lov (1 8 2 2 -1 8 8 6 ),
P. R . Slaveykov (1 8 2 7 -1 8 9 5 ), G .S. R akovski (1 8 2 1 -1 8 6 7 ), M .K ozlev
(1 8 2 4 -1 9 0 2 ) gibi airleri b irletiren tem el zellikler, ulusal kurtuluulu k ve dem okrasidir. U lusal B ulgar iirin in ilk ve en byk kurucusu ise
H risto B to e v d ir. rgts olduu ulusal kurtulu sava alannda, 27
yand a can veren B o tev (1 8 4 8 -1 8 7 6 ) ac b ir iten lik ve d erin b ir dram
duygusuyla dolu olan iirleriyle ve eylem ci kim liiyle daha sonrak i ku
aklarn en byk esin kayna ve yol gstericisi olm utur.
G nm z B ulgar iiri, Botev, Vazov, Yavorov, M ilev, Sm irn en sk i ve
V aptsarovun adlaryla d oru klara ulaan lirik, d evrim ci, dem okrat air
lerin oluturduu yaratc gelenek zerinde ykselen b ir yapdr.
G eorg i Cagarov, K o m som o l airi Penyu Penev, V la d im ir B aev ve
gene ayn kuaktan (N isan K ua) L u b om ir Levcev, vb. airler yzyllk
gelenein byk, yaratc kaynanda her b iri k end ine zg katklaryla
gnm z Bulgar iirin in o k ynl, o k sesli, sekin ve verim li alan la
rn oluturm aktadr.
399
Hristo Botev (1848-1876)

VASL L E V S K N N A SIL II
A nam b en im , doduum , sevdiim toprak
N eden alam aktasn byle ac, byle zavall?
Sen ey iren karga, lanetli ku
stnde gakladn k im in m ezar?
A lyorsun anam , b iliyo ru m neden:
Tutsaksn, ezilm ektesin b ir kuru ekm ek uruna;
S enin tem iz sesin, elem in i syleyen
U m utsuz b ir sestir, ssz bozkrda.
Ala! nk orada, y ak nnd a u Sofya kentin in
Ykselm ede b ir daraac k ocam an kocam an
O rada B ulgaristan, en yiit olun sen in
Sarkm ada sarkm ad a daraacndan
G aklyor karga, iren , yabani,
U luyor kurtlar, kp ek ler kouuyor lg n ca
Yallar im d ada ary or tan rlarm
Kadn h k rk larn a, b ir ocu u n feryatlarna.
K kem arksn uulduyor
O vada savruluyor yelin srkledii d eved ikenleri
Souk ve ayaz ve sszlk alyor
Yarak y rek a csn n d erin b irik in tisin i...
400
van Vazov (1850-1921)

B R T E K I IK T IR
S O N SU Z O LA N
G ne iim izi sevinle str
k ap an k havalardan sonra.
A m a o daha da alm ld r
b ir k k aralktan zindana szdnda.
Yol gsterir koca b ir gem iye
gecen in karanlnd a b ir k k yldzck.
D ev gibi yangnlar bazen
tu tu tu ru r b ir kvlcm , ufack.
Engizisyon alevinde kavrulanlar
ayd nlattlar dnya gecesini.
D ah a b ir m thi parldar
kara gecede yld rm , daha b ir grkem li.
H ibir zam an sn m ey ecek olan eyi
zalim ler! gcnz yetm ez sndrm eye.
B om aya altn z o k
byr ve yutar sizi b ir volkan aleviyle.
nk b ir tek k tr sonsuz olan
dnyann usuz bucaksz boluunda..
Evrene o dourdu dnyam z
ve on u nla sonsuzluk kazand dnya.
O daha da parlak r karanlkta
snd rem ez on u gm dnz mezar.
P rom etheu sta ld rlen k
V oltaired e yeni b ir gle parldar.
Ve eer gne yiterse anszn
yiter ve m azsa b ir daha
bize k iin ceh en n em d en
gidip alev getiren b iri k ar m utlaka.
Trkesi: Ataol Behramalu
ince
401
G ELEC E E
B ir gn gelecek, leceim b en de
Vahi otlar b r yecek evresini m ezarm n ;
K im i acyacak, svecek kim i
A m a iirlerim oku nacak hep yksek sesle.
Sahte r nleri sprecek yllar;
rt lecek unutulu karanlnn kefeniyle
Bugn en yce m akam lar tu tanlar;
A m a iirlerim ok u nacak hep yksek sesle.
O nlar doruya, geree, deve ard rlar
Yazldlar soylu, sevecen b ir duygunun esiniyle;
Yurdum uz onlarda t m gzellikleriyle ldar
Bu yzden oku nacaklard r hep yksek sesle.
Balkann titreten hikyesini d inlersin onlard an
G izem li t rklerini ovann, bulutun, tep en in ;
H alkm zn kah ram an lk d estan n iitirsin
B u yzden hep yksek sesle okunacaklar.
En deerli m cev heri verdim on lara b en :
ieini, her b ir g on casn h n erim in ;
Tedirgin ru hum u o n lar onard,
O nlar yaayan, arp an kalbim d ir b en im .
D m an n azgn haykr ulaam az b an a
O nun kskan fkesinin de stndeyim .
Akp giden zam an karlarm vakarla
Bu yzden hep y ksek sesle ok u n acak tr iirlerim .
B ir ulusun yaayan ruhuyla solunur on lar
lm ez o ruh, yrekler zgr ve gururluyken,
yetenekliyken elem duym aya ve sevinle haykrm aya,
iirlerim hep yksek sesle ok u n acak tr b u yzden...
Trkesi Ataol Behramolu
402
PeyoK. Yavorov (1878-1914)

B R D E N Z K IY ISIN D A
Uzun sre baktm : b ir tekdzelikte
her dalga kouyordu ard sra b ir baka dalgann
ssz ve sonsuz denizde.
B ir ku gibi tpk, h a fif kanatl
belird i pupa yelken b ir tekne
ve o k gibi uzaklat.
D u r! fakat kpkl dm en suyundan
h ib ir iz kalm ad geince b ir an.
Silikleir siliklem ez o tekne
gzlerim d en yakc yalar fkrd
yavaa kayarak yzm e.
D nya b ir denizdir., ve b end en
n ed ir kalacak olan-ardm da
b urad a, yaam olduum eylerden...

G LG ELER
D erin gecede gryorum g r nt lerini
iki glgenin, ayakta, beyaz b ir perde zerinde.
G eced e iki glge.. Yalnz ve yzyze.
B ir lam ba yanyor arkasnda bu ekrann.
Yalnz ve delice arzulayan b irb irlerin i
b irb irlerin e can atan
orada, b ir erkek glgesi ve b ir kadn.
U zatm lar b alarn acyla b irb irlerin e
b ir ey var fakat engelleyen anlam alarn .
Fsldayorlar b elk i, ned ir korktuklar?
B o u n a uzanm b irb irlerin e kollar:
C an l arzu larn a karn doku nam yorlar b irb irlerin e
Kar karya, yz yze, duruyorlar ylece.
403
Fsldayorlar b elk i ve belki eilm iler

haykrarak bile anlaam ayacaklar ama...
gecede iki glge, ayakta, nnde b ir n...
A nlaam ayacaklar, d oku nam ayacaklar birbirlerine
yalnz ve delice arzulayarak b irb irlerin i
orada, b ir erkek glgesi ve b ir kadn.

Dom Gabe (1888-1983)
E L K
B e n im h znm tek dze b ir yam urdur,
Tan vaktine kad ar n lar cam larda.
Ayn p arltsd r bazen
S alarm sarar
U yku larm a girer
K aynadr
D in gin gzyalarnn...
A m a, gn doar dom az,
A n ca b en pen cereleri K anat aar doan gne kar.
A h! G enlik, i ve gne dolu gnler.
B ir ku geer b am n zerinden
K an atlarn duyarm ,
N eeli genler yolda ev irir ben i,
H zl hzl y r r m onlarla,
Ve b ir o cu k bakyla karlasam
Y kan rm onun aydn kaynanda.
A m a hznm de geri d n er
G ece iner inm ez
H ep ayn,
H ep b en im b ir param ,
Ve an larm ki m m k n d eildir
G nesiz ve hznsz
B e n im var olm am .
Trkesi: zdemir nce
404
Elizaveta Bagriana (d. 1893)

T O R U N K IZ I
P ortreleri yok b end e atalarm n
Ne de soy ktm e ilikin kitaplar
B ilm iy oru m t rk lerin i on larn
Y abancd r bana g ittik leri yollar.
Fakat ateli akaklarm da b en im de
O kara, isyanc kandr atan.
Ve ad na ak d enilen o uuru m un
O d u r b e n i u cu na iten.
B y k n in em , scak kanl, civan
pek b ir y am ak gzlerinin altnda
K am ad m b ir geceyars
Tutkudan eriyen b ir yabancyla?
K uzgundan kara o kheylan
A n m sar Tu na boyu b ah eleri
k isin i de yataandan
R zgr k u rtarm t, silip izleri...
B elki de b u n d an d r arpm as yreim in
K rlar zerinde b a rn ca kuu.
U zak, m avi ky izgisini seviim
Ve k rb a altnd a at kousunu...
N asl b ir insanm , ben de bilm iyorum !
B ild iim sadece, lsem de yitsem de
Sen in kzn m b en ey sevgili toprak
E y eski B ulgar topra, yurdum .
Ataol Behramolu / zdemlr ince
405
K A R L A R A R A SIN D A
Yava yava k yoru m da yolunu. U yuyor
A k m antosu altnd a orm an n saysz varlklar.
Ne ak ve tem iz b ir gn! bird enbire karda
G nein klar tututuruyor elm aslar.
Sen uzaktasn, b ir baka lkede - garip kim sesiz.
Z am an ar n yd arasna ikim izin .
Yarn, bar iind e, yeni bir gn balayacak
Ve dnya yeni b ir m utlulua d oru yol alacak.
A m a biz, m thi b ir deprem le ayr dm z,
Ve atlm z ayr dnyalara, birlem eyen yollardayz,
Sisli ve felaket gn ler b oyu n ca dolatktan sonra
B u m thi y k ntlard a acy tattktan sonra.
B ir kpr b u lacak m yz gem eye, ellerim iz ak,
By k u u ru m u n zerinde bu lu acak m yz,
Yzlerim izde a cn n b irb irin d en d erin yaralaryla
H er eyin sona erdii b ir kyam et gnnde?
Hep inip k acak m ym da yollarn b y le yalnz
Sisler vadisinden geen eski b ir bilge gibi?
G n serin ve parlak o laca k ve kar parl parl
Ve sen, ok uzaklarda, yabanc, un utacaksn b elk i ben i.
406
Hristo Smirnenski (1898-1923)

K A L A B A L IK L A R
B a strlm , kudretli b ir frtn a gizlidir kalabalklarda
O rad a gne de vardr.
K u attnd a b itim siz kalabalklar
K enti, kuru ni b ir to z kaldrarak
Kaynaan, kabaran o dalgalanm ada
Bug nn kayglarnn frtn a bulutlar alk an r
Ve gelecekteki m utluluun
Ildayan b elirtileri...
O n lar byk kavga iin doarlar
K ah ram an lar adszdr
Y ldzlarn sm sk kaynat
Sam anyolu nd aki gibi tpk:
B ir b an a gzleyem ezsek de h ib ir yldz
Sam anyolu nasl da gz kam atran b ir ltyla parldar
G l b ir yrek arp ar b a rn d a kalabalklarn
Yeni dnyann yrei
Ve duyduunda kalabalklar
Silah b an a arn ca
K kreyen alanlar gm brtyle d oldu ru rlar
P aram p ara ederler t m barikattan
Ve yrek, k an atlan r ykseklere
Yeni dnyann yrei
ince
407
Atanas Dalev (1904-1978)

ST A SY O N D A K A R IL A M A
B ir tara m akasnd a trend en inm i
Bekliyord um gelm esini b ir baka tren in .
evrem i kuatm t sszl
Ve you n karanl gecenin.
N e b ir ses ne b ir nefes! Usul b ir rzgr sadece
Tayp getiriyordu iin d en karanln
K u rbaalarn rlarn
Ve b elli b elirsiz g crtsn b ir tu lu m ban n.
o k eyler dndm o karanlkta;
B u, sonsuzlukla ilk tanm am d.
Kuatp evrem i o ssz alanda
K arm a ilk kez km adayd.
D u m an l k aran ln n uuru m laryla
D oldurup k k istasyonu
Salkm salkm ta k m yld zlarnn
Kudretli gzelliini savuruyordu.
Ve yrtnm ad ayd t m bu parlt
K end ini da vurm aya.
Ve b en l uzayn id d etli ayazn
O an ilk kez duydum tm varlm la.
Ve fsldadm , kesilerek soluum :
Ey sonsuzluk, nasl da yab an csn bana!
Boluundan sen in ac duyuyorum
H ibir zam an alam ayacam ona.
Yzyllarn soukluu var sende
B en im se zlediim ey scaklktr.
B en im olan h e r ey burada ite
B u gnahkr, b u k k dnyadadr.
408

B u rad a zlrler g rm ey in ce b en i
Ve u saatte de b en im yzm den
B ir lam ba altnda uyum ayanlar var
Ik szm asa da pencerelerd en.
Bala beni, tak m yld zlar diyar;
G rk em in e diyeceim y ok onlarn.
Fakat evim in pen ceresin d ek i k
D e im em ltsna tm yldzlarn.

SU SU
Y llar yl sustum ben
K afa dnceden atlayacak
B ug n syrlyorum an cak
O m ezar sessizliinden.
A klm hl byl
A dsz snrsz b ir boluk
Ne gn ler ne geceler atk
l m le ayn tr.
B ir sknt kt r m eden
A rtk zgr olsa da evet
G elir dnceye nasl nereden
K afesten u acak o kuvvet.
Sanki hastalktan kalkan b iri
D izlerim yrm eye yabanc
G sz b ir fke, tu h a f b ir ac
Tekrar dile getiren beni.
Tpk eski ksa yazlar vardr
H zl b ir g n b alangcnd a
H km l duvara yazar da
A rdnd an d araacna yollanr.
Trkesi: Necati Cumal
409
Mladet sayev (d. 1907)

B R D
lm yatarm . G eced en k aran lktr
katilim b enim .
A slm stm e b o m b o b ir gk.
B ir yerlerde, sanki cehen nem de, b ir ku rt ulur.
B ir tal yam ata, dikenler, otlar arasnda
vurulm u yatarm yapayalnz.
Rzgr balar inlem eye geceyars,
az son ra d n er azgn frtnaya.
Kuduran rzgrla daha b ir k ararr gece.
B ir ana pc ve konu ur ardndan biri:
ldn anayurdun iin yiidim , ahinim ,
kalacaksn b en im le son gnne dek d iri!
B u ne, cansz b am n evresinde dolaan,
anam m yoksa d iken ler m i otlar m ?
Rzgrn sprd b u y am ata k im seler yok.
B ir b en, vurulm u yatan. lm yatan.
Soluk alm am . Yanm am .
Kaba otlar arasnd a yatarm yapayalnz.
K aranlkta ku d u ru r frtn a. Ve yolum u
b ou n a b ek ler anam .
Trkesi: A. Kadir-Glen Fndkl
410
Nikola Vaptsarov (1909-1942)

D O D U U M LKE
D oduum lkede gn b oy u n ca
M avi gk glm sedi durdu
Ve btn gece, afaktan n ce
Y ldzlar grkem le parldyordu
Fakat akam alacasnd a eve d nerken
ri adm larla, ign b itim in d e
G rd m gizlenen d m anm
G lgede, elinde b ir tfekle
B an a sevm eyi rettin anacm
Sen i sevdiim ce, t m insanlar...
H erkesi sevm eye hazrm
A m a ekm eim ve zgrlm de olm al...

L M D E N N G E 20
A cm asz, dizginsiz b ir kavga bu
B asz, sonsuz, destans.
B ir bakas d oldu racak sen den b oalan saf
B u rad a tek ad am hesab olur mu?..
K u runa dizili; ry sonra...
H er ey yaln, m antksal, yaam ak gibi.
Fakat b irlik te olacaz byk frtn ad a
H alkm , n k sevdik seni...
20
Vaptsarov bu iiri, Veda iiri ile birlikte, idama mahkum edilerek kuruna dizildii gn,
idam mangas nne karlmadan hcresinde yazm ve arkadalarna ulatrabilmitir.
411
V E D A R
Karma
G eleceim bazen uykudayken sen
B eklen m ed ik, uzak b ir konu k gibi
Sokakta b ir b am a koym a b en i
Kapy srglem e stm den.
U sulca girecek, b ir yere ilieceim
B ir zam an, karanlkta, b ak aca m yzne.
Ve yorgunluk gzkapaklarm in d irin ce
S en i kucaklayacak ve kp gideceim

A K T R K S
B ir b aru t fs gibi k er stm ze
b eto nd an b ir yap, kocam an.
Y reklerim izd e savan hom urtusu,
iim izd e isyan, ate ve kan.
G r r m b u isyan im di de
fabrikalarn b acalarn d a,
gn batsn d aki kzllkta,
dingin, m avi gkyznde.
D aralrken bu ralard a kork u n em ber,
yana bana, gel syleyiver,
su m udur b u b e n im yaptm :
Ayrdm yreim de aka b ir yer?
Su m udur yoksa, gel syleyiver,
grltlerle alk alan rken fabrikalar,
m itralyzle taranp b iilirk en ortalk,
su m udur seni seviyorum dem ek?
A km zn dnyas o k darald,
ne yapalm , sevgilim , b u b ir gerek!
Bu trkc b u n u n iin yollarm sana,
gzlerim de p rl p rl b ir gelecek!
Trkesi: A. Kadir-Asm Tan-G. Santoro
412
Aleksandr Gerov (d. 1919)

D
rp erm eler vakti, gzel dler
Ve kaynayan kann vakti.
T o m u rcu k lar at, ak iek len d i
Kokusu, tayapraklar l.
A rtk uzan m yor b an a d udaklarn.
G vd en artk b ir zevk kayna deil.
A zm asan tepem atyor. B olu k, yam bam .
Yannda can m sklyor, yalnzm yalnz.
A m a akam , b astran karanla bakyorum ,
G kku bb ed e trm an an yldzlara;
n m d e sekiyor dnyaB ir sra kap, b ir yn by perisi.
in d e, b ir n soluyor.
Taplan dudaklar azdr b ir lnn.
Ve dnyor, d n yor durm adan
Sonsu za dek - k rk kalplerin tozu.
O zam an, b u in cecik ip, k c k
K alp lerim izi b irletiren bizim .
B ir g oluyor, g c kavruk adam n,
B ir halat kad ar g l -d em ird en b ir halat.
Sana byle kzgn byle yabanc
U yanm asz b ir uyku dlyorum
Top ran b en i kucaklayaca gn,
G s nd e tatm ak iin uykuyu.
Trkesi: zdemir nce
413
Veselin Hanev (1919-1966)

PA RS Y A M U R U S T N E B R LA TE R N A A R K IS I
B ir hikyedir b u eski m i eski
Paris kadar eskid ir derler.
irin b ir kz p ortresi, elinde iek ler
B ir kald rm ressam nn izdii.
H oa k al! dedi ayrlrken kz
U zaklara gidiyorum
B urad a ne ak var, ne ekm ek, ne tuval
K ara boyalar sadece.
Ve cad deleri Parisin
S ein e N e h rin e k an hepsi de.
Ne olur k al! dedi ressam
rengim var senden aldm
A ltn sars, m avi ve k rm z
Ve Paristen de b ir gk
Scak, ltl
Ve ite b ir kald rm
C m ert, byk, parlak,
M adeni paralarn gelip konaca...
B ir hikyedir bu eski m i eski
irin b ir kz p ortresi, elinde iek ler
B ir kaldrm ressam n n izdii.
Ne olur, bay k ald rm ! dedi sonra
D iz kp y um uak b ir sesle;
zin ver u geni tuvaline
B ir k k kz resm i izm em e
M avi, altn sars ve k rm z
tebeirim le...
D in len irken o stnde sen in
Isn acak bt n gn P arisin gneinde
414

Ve yak laacak yanm a
Baklar, adm lar, eller
Ve c m ert, byk, parlak
M ad en i paralar d ecek stne...
B ir hikyedir bu, eski m i eski
P aris kad ar eskid ir derler.
irin b ir kz p ortresi, elind e iek ler
B ir kald rm ressam nn izdii.
Ve ressam ykp kan a k ask etin i
H adi gel! dedi kza
Ve ilk in gr, kabark
A ltn sars salarn
Y erletirdi talara...
S o n ra gzlerini, koyu m avi
Ve k rm z d ud aklarn
H o a kal diyen.
Ve elini. (K atran koku lu b ir iek d em etini
S m sk tutan hl.)
Ve so n ra K al! dedi N e olur...
U su lca okayarak onu
D ah a rahat b ir yatak alrm sana
Ve iekler, o k d aha gzellerini;
Ve akam lar, gn batarken
A alarnd a Seinein
K ara n eh ir m av n alarn n arkasnda;
C m e rt byk, parlak
Pek o k param z olacak...

P aris kad ar eskid ir derler.
irin b ir kz p o rtresi, elinde iek ler
B ir kald rm ressam n n izdii.
415
D t bu lu tlarn, kularn glgesi

D t glgeleri gelip geenlerin
Silindi hzla ressam n izgileri
D t l yapraklar, m uz kabuklar
Ve anszn yam ur d am lalar balad dm eye...
Oh! Paris yam uru
Keyifle tprdayan, usulca
Prltl, alayc
K aranlk, okayc...
G eip gitm eyen b ir tek

Yam ur oldu, serperek
C m ert, iri
G m paracklar...
D u r! dedi ressam , Ne olur!
D ur! G id ecek yoksa...
Ve yrei inled i acyla
Ve kzn kederle b oan d gzyalar
Alad altn sars, m avi
Ve krm z gzyalaryla
Ve akp gitti Seinee...

irin bir kz portresi, elind e iekler
B ir kaldrm ressam nn izdii...
416
Valeri Petrov (d. 1920)

M U TLULUK
G eceydi, V itoad an geliyordum
A rabann iind eydim tek bam a.
evrede sra sra akn yayalar
G itar sesleri, arklar.
Koyu karanln iind e
K k b ir yldz gibi bird en
Farlarn yanss parlad
G en b ir ad am n om uzunda.
H epsi b u kadar, b ir saniye ancak
A m a n eler verm ezd im uruna
N ian yzkl b ir kadn elinin
Byle k on m as iin om uzum a.
Trkesi: zdemir nce
Blaga Dimitrova (d. 1922)

Y O L D A K Y A L N IZ K A D IN
B ir sakncadr, b ir teh lik ed ir bu
hl erkeklerin olan bu dnyada
yrm ek yalnz bana.
H er d n em ete b ekler seni
pususu sam a rastlantlarn.
Sokaklar yaralar seni
m erakl baklarla.
Yoldaki yalnz kadn.
Tek savunm an senin
savunm asz olm an.
D n m ed in erkei
d ayanlacak b ir destek gibi
yaslanlacak b ir aa gvdesi,
s n lacak b ir duvar gibi
dnm edin erkei.
D nm ed in erkei
b ir kpr, b ir tram plen gibi.
Yapayalnz ktn yola
eit koullarda tan m ak istedin
ve istem ed in h ib ir ey erkei sevm ekten baka
U zaklara gidebilecek m isin,

yoksa decek m isin am urlara?
B ilm iyorsun, d irengensin ama.
D evirseler de seni yar yolda
gene de b ir yerlere varm olacaksn
m utlaka.
Yoldaki yalnz kad n
Her eye ram en yryorsun
H er eye ram en durm uyorsun
H ibir erkek
yalnz olam az
b ir kadn kadar.
K aranlklar d iker nne
bir kapal kap.
G eceleyin h ib ir kadn
tek b an a gidem ez yolda.
A m a gne, b ir gardiyan gibi tpk,
aar uzay sana
tan vakti.
417
418
A m a karanlkta da yryorsun sen

evrene korkuyla bakm ad an .
Ve h er adm m
b ir gvenlik belgesidir
seni uzun sre korkutan
erk ek iin.
A d m lar n lyor talarda.
Y oldaki yalnz kadn,
en sessiz, en yrekli ad m lar
aalanm toprakta,
kendisi de yolda
yapayalnz b ir kad n olan toprakta.
Trkesi: zdemir nce

Bojidar Bojilov (d. 1923)
K IT A
Y akc yeli b ek ler gibi yaprak,
T pk otun yam ur bekleyii gibi
B ekliy o rd u m seni, sabrla,
A m a tarlalarda, d ikenli avdarn yannd a deil.
H er d akikann sensiz getii

O tram vay duranda,
B an a ne krlard an, avdarlardan,
B e n im b ah arm yam bam da.
K en tlin in bud ad aata,

Tm ieklerde, pazarlarda satlan.
Taa boz renkli parkelere kadar.
Ve sen geliyorsun, b ah ar tayarak!
Trkesi: zdemir Itce
419
PavelMatev (d. 1924)

K Y L
K en tlerin , gkyz yerine
katlar vardr.
K entlerin, krlar yerine,
k ald rm lar vardr.
Ay parld am az kentlerde geceleri
sok ak fenerleri vardr.
H er yerde kapaldr kaplar.
H er yerde b ir giz.
ekingen kyl
ezilm itir burada.
Ve susar.
Yalnz b raklm tr,
yabancsd r toprak.
B ir karanlktr,
onun iin
elektrikle aydlatlm
ay ksz geceler.
H znldr kyl,
0 b ek len m ed ik k onu klarn
grltsne alktr.
Y itik baklardan
liim iek uzak
ama b irtak m b u k etler var.
bir iki saatte solan
buketler var.
1) uyduu uultular
ama trks deil bu
1utkuyla uuldayan krlarn.
420
B k m t ineklerden,
kp eklerin havlam asndan.
H orozlarn tt saatlerde
uyanyordu.
reniyor im di
ielerde satlan stlerden
ve pililerd en
vitrinlerd e
kadavralar gibi duran.
im di,
oturm u
bylesin e gereksiz
b ir kede
gn b atm n d a
susuyor ve i ekiyor.
B u o mu?
B e n m iyim yoksa?
Trkesi: zdemir nce

Georgi Cagarov (d. 1925)
SO R G U D A N SO N R A
B o y u iki ad m h cren in , eni de...
B uzdan sou k kvrld n sam an.
K olu nu uzatrsn; duvar.
B an k ald rrsn ; tavan.
V e engin krlar var az tende

d erin n ehirler
da dizileri
kanat sesleri gkte
yurdun yani
ve alp uzaklara
gtren yollar.
421
A rkadalar var az tende

dler
deniz kylar...
Ve sen
savunabildin
tm b u nlar
topu topu
iki ad m lk b ir alanda...

AN N EM E.
G zlerim kapalyken yldzlar parlar
Ve b ild ik dalar b elirir uzakta
G k m avidir ve titrer d onuka
Y kselir yaln doruklar.
K k evler gr n r sam an dam l

ift atl araba ilerler k r yolunda
Ve iki rm ak, anam gibi tpk
Sevgiyle aar k ollarn bana.

V E N A N IY O R U M
lkem , o k yazdm sen in iin

Ve hep yazacam .
im de, dncem de,
G nm de, gecem desin.
tte byle geecek hayatm .

Ve inanyoru m , b an a dudaklarn
B ir gn O lu m ! diyecek...
Ve kavuacam toprana...
422
Saysz ozana, saysz yiide

B eik lik eden;
A m a katlanm ayan
T anrlara
Ve korkaklara.
Trkesi: zdemir nce

G D E C E K S N
B rakp g id eceksin sen b en i,
dnyam tm yle kalacak am a
o b ir tek gn
ve sm scak iki avuta.
Soluun k alacak b ir de
iy tanelerind e d om urlanan,
im en lere den gm s iz
ayaklarnn ardndan.
K alacak suskunlukla i ie
o zlm ez iki bak
ve iki gnl kalacak
b irb irin e d olam .
K oyakta hep yle kpre kpre

aldayp gidecek su,
brakp da gitm eyecek am a
seni yak n m d a b u lm a duygusu.
A ld atacak sen i bugn

nereye ekerse eksin.
B rakp gideceksin sen beni,
b rakp gideceksin.
Trkesi: Kental zer-Fahri Erdin
423
van Davidkov (d. 1926)

G E R E K L M E
Bulut srleri, otlad nz m tan y erin in otunu?
Ba tral b ir ocu k tu r gkyz. t yok,
tek b ir alkan t sesi topran zerinde.
te b en im grkem li tacm : yosu nlardan b ir ta.
S zc klerim sryor b alklarla birlikte
sabah k u m saln n zerinde.
Kendi k end im d en, tanyeriyle soyunm u durum da,

aryorum u zaklklarn ele geirdii yz.
Bo b ir kilise gibi sessiz d uruyor okyanus
sarkyor m a rtlarn arm h n a gerilm i ruhum .
Ve geri ekilm e saati aralyor d ncelerim i

aralar gibi kapsn b ir kul benin,
terk edilm i b ir tahta benzeyen sobayla birlikte
rzgrlarn geceyi g eirm ek iin girdii.
Bir r m cek a gibi parlyor kuku kelerde

ve duruyor gkyznde b ir k rk apa
bir kuyrukluyldzn kuyruu Avc C e b b a n n
altnda.
Trkesi: zdemir nce
424
Liana Daskalova (d. 1927)

K K E Y L E R
Severim kk eyleri
k k ocu klar
k k evleri
k k lkeleri,
k k iekleri; m enek eler gibi.
G sterisiz k k eyler,
usuz bucaksz alanlar vardr ama.
Eskiden k k b ir kente otururdu,
byk b ir m utluluk yuvasnda.
yilik vardr k k eylerde.
Gzyanda, pckler, yce gnller.
D ah a zordur u dnyada byk olm ak
ve h er konuda onu rlu kalm ak.
G t r h em gl h em de sevecen o lm ak
gtr yetkili olup da doru kalm ak.
Byk b ir um utlar vardr k klerin:
A r ar izm ek: dize dize
ad m adm
iek iek
nokta nokta b ir izgi ekm ek
ve yaratm ak daha iyi b ir dnyay.
Ve yreiyle in anyoru m ki ocu k larn
b oyutlard a d eildir byklk
usuz bucaksz b ir gtr sevecenlik
o k n em lid ir in san n ruh safl
k k sev ecenlikler byk aklar dou rur
byk dalar m enekelerden olum utur
byk ozanlar dalardr saysz k k ieklerin.
Trkesi: zdemir nce
425
Peter Karaangov (d. 1931)

G E R Y E SA Y M A K
Geriye saym ak; sfra dnm ek.
Byle b ir ey var gerekten de!
Kavrulup yok olm as H iroim an n
A tom rzgryla
bu d u r ite...
Geriye saym ak; sfra dnm ek...
Saylar b irb iri ardna hzla zlyor.
Soylularn kurduu atolar, katedraller
Sam an p gibi gevriyor.
D a d o ru k lan da gevriyor
b en im kafatasm da...
B en i size balayan yeil a
kyor kum dan b ir kpr gibi.
G eriye saym ak; zlyor yllar
O gen gn lerin krlarna...
G etiim iz yollar b oy u n ca geriye gidiyorlar
Balangcna am zn.
Geriye, balangca, o k k kasabaya
Kprnn stnd eki tavus kuu
ay bahesi, eski tip gram ofon
Ve tekrar edip duran ayn ezgi.
Ve ite ocu k lu k arkadalarm , m eslektalarm
G eiyorlar rm a n stnden yavaa
D ud aklarnd a kuru b ir gl ve k r dm salaryla
Fakat b ir dte gibi yakkl.
M im arlar,
istasyon efleri,
ve doktorlar,
dalgn b akl airler.
niversite ren cileriy d ik
426
Ve ite ilkokul rencileriyiz im di.

K um ral, ak alnlarm za
D ryorum duyduum acn n glgesini.
B arm d a
rk n b ir hzla
D n y or geriye doru rakam sralar...
G eriye! Sfra! G eriye saym ak!
Sfr, h i dem ektir.
Sfr, onu lm azca yk lm b ir ocak tr
A zgn, yakp kavuran b ir kyam ette.
B ir in filak tr h er eyi y ok eden!

Ve h e r ey frly or geriye:
B eyin
duygu
hcre
Su
Ve ayryor yapayalnz atom larn a
Yapayalnz b ir yldzn.
G ezegenim iz harikalarla dolu daha!

Uzayn sszln dndm zde.
O nun varld r kayna m utluluun
O d ur tem el an lam n veren m addeye...
O kul arkad alarm , fizikiler, m atem atik iler

D urd u run geriye gidiini saylarn!
K oun im d ad n a benzersiz, b iricik
Yeil ve bylesin e cap canl dnyam zn...
Trkesi: Atcol Behramolu
427
Andrey Germanov (d. 1932)

L K E L D L E R
Dimiler Stefanova
H er gece b ir karabasan bela olur bana
K aynar uykum da ta devri in san n n korkular
Yavaa km ld ar srn rler
Saysz gem i alardan...
K ap gitm ekten baka ne yaplabilir o zam an?
Sulam ak m kzl kan can l diye bylesine?
A c veren, um arsz m esi kurtlarn...
E rim ek, y ok olm ak, k arm ak topraa...
D om ak kanatlarla ve geride b ir glge b rak m ak
D ehet
paralasn diye...
H er gece ayn ey., ve derken:
-Kes grlty, olan uyand yine
Yarn okula gid ecek erkenden...
- z r dilerim ...
K albim skm olm al...
Gidip pencereyi aarm titreyen ellerle
B ir sigara yakarm yaslanp pervaza
-T iryaki olm ad m halde.D nya nasl da harikulad e im di
O laanst sessiz
Ve dopdolu, yaam solum an n ateli rzgryla
Ve deprem sel zonklam asyla yreklerim izin!
Ve ancak o zam an grr m yanan ularn
Sessiz sigaralarn h er p encered e...
Bizim apartm and a. O rada, ilerde. urada da...
Bizim caddede... T m kentte...
Bizim dnyam zda... Ve dnyalarnda on larn ...
Yanan ular
sessiz
sigaralarn...
428
K rm z sinyalleri gibi olgunlam alarm n!

H ayr! A rtk im di
M aara in san n n korkular deil sz konusu olan,
Ve onun ilkel dleri!
T y lerim rp erir sava dnerek
Ve teki m o d ern eyleri...

Dimiter Stefanov (d. 1932)
O T U Z Y A IN D A
O tuz yanda
(Tam o rta yerin de yaam yrynn
sa ile ayn yata
O rtasn d a Uzay am n )
A yrlyorum y arsnd an
y aam m n...
B ir zam anlar m atem atii
Pekiyi olan b en
K avradm otuz yanda
Bu pankartlar, atom lar
Roketler, sib ern etik ler
Kiliseler, plastikler
Ve sylevler am z
Belirleyen en nem li eyi:
H er eyin ikiye ayrlm as...
Ayrlm her ey ikiye: D ou , Kuzeye ve G neye

Ve .insanlar: D ou lu ve B atl diye.
Ayrlyor dnya
D m an larla lg n larla
Biz zam an ayrlm az olan frtn alar
Ayrlyor atom m an tarlarn a ve elektrik retim m erkezlerine
Ataol Behramolu I zdemir ince
429
A rkadalar da ayrlyor
D nklere ve bugnklere
Perdeler bile ayrlyor
O ya ilem elilere
Ve d em ir perdelere...
Y anbam da yatyorken sen
B ir ift yeil gz ayryor b en i
teki kadnlardan.
Bak, kzm z
D aha dn em ekleyen:
G eliyor bize d oru sevinle...
B ir art iareti gibi
yana alm kollaryla...
Fakat o yeni M ila d n in sand r
nm zd eki otuz ylda...

Eftim Eftimov (d. 1933)
N E Z A M A N B Y R N E H R L E R
B ir soru k m y o r h i aklm dan:
N ehirler byrlerken neden
Sessizce ayrlrlar d oduklar topraktan;
zlseler de slay brakrken .
N eden kalm azlar sonsuza dek
O n lar duru gzyalaryla besleyen kaynakta
Avutan ezgilerle, yaam veren
B u derin glgelikte, k ay nlarn altnda.
Yoksa o k m u dar geldi bu tepeler
rend ikleri arklar iin :
Bu yzden m i ak ovalara yneldiler
tesine aalarn, da geitlerin in ?
430
Ve n eh irler ne d enli byrlerse

O denli uzak derler kaynaklarna.
N eden ama? B u acm asz b ilm ece
zyor b en i yol ayrm larnda.
Fakat gem ie, ocu k lu k tak i evim e
D nd m d e dilsiz b ir kederle dolar iim ;
nk byrken insan olm aya ben de
N ehirler gibi brakp o yerleri gitm itim ...

Vladimir Baev (1935-1967)
HAVA A LA N I
U arken leceim havalarda
Beyaz, uursuz bulutlar arasnda
Y itirm ed en duyum lar,
Tek b ir izi brakm ad an .
H i kim se alam ayacak arkam dan...
Sadece pist b ilecek
N ereden havalandm
Ve hatrlayacam onun
T rajik aydnlm
Ve eer sen
A ram ak istersen izlerim i
Hava alanna geleceksin
A l m inyu m kanatl
D evsel halar arasna.
nn de dur saat tablosunun
K o cam an harflerle
Saylar saatler
Ve m esafelerle
K onuan b en im ...
D u r orada
nn de dur saat tablosunun...
Trkesi: zdemir nce
431
Lubomir Levev (d. 1935)

M D K Z A M A N I Y A A M A K
Nerede yaarsam yaayaym ,
nerede lrsem leyim ;
sabahleyin,
erken,
sabahleyin,
insanlara dn nce yldzlar
kuvvet izgilerine doru
alcin vaftizine doru
ilk birliklere u lam ak iin
ileri atlan isim siz insanlara
dnnce yldzlar,
ben de aralarm daym ,
ben de yoldaym ,
elimde Tanr gvdesi gibi souk
kuru b ir ekm ek paras...
yava yaya d alrken k aranlk
ama doan gn gerin irk en hl
ite tam o srada
duyarm
o biricik benzersiz tadn
im diki zam ann.
M utluyum ben
bilsem de
ne denli tehlikelid ir
mutlu olm ak.
( Akuyla h aykrr ru hu m am a
Selam gn, yksel doan gnn tanyeri,
( lvenebilirsin ban a h l !
Nerede yaarsam yaayaym
nerede lrsem leyim ;
432
akam leyin
ge b ir saatte
akam leyin,
yldzlara dn nce insanlar
ve ek ilin ce bulutsuz gkyzne,
tab ii b en de aralarndaym dr...
gn ekilir
am a kararszken gece...
te tam bu srada
duyarm
b en benzersiz grkem ini
im d iki zam ann.
R ah atm d r
b ile bile
ne denli tehlikelid ir
rahat olm ak.
R u h u m gl m ser rahata;
Selam alacakaranl batan gnn,
im di hl gvenebilirsin b a n a !
Trkesi: zdemir nce

G A R C A LO RC A YA A R K I
ldm zaman gitarla gmn beni..!

E G. L orca
N erde o kanl G ranada?
N erde gm tn?
K im lere soraym , kim lere?
D urm ad an kineyerek
kum lar een
sarlar kpkl taylara m ?
Yoksa gn grm k artallarna m
N evada d oru klarn n ?
433
Uzak,
ok uzak G ranad a!
Mavi m i gkyz orada,
m ersin ler yeil m i
bilm iyorum .
Am a sen G ran ad a uruna can verdin.
Ve orada
segedilyalar sylenen
spanya to p ra n d a
rd kanl g m lekleri kardelerim in.
Uzak,
ok uzak G ranad ad a.
G zya d k m ek iin deil araym gm tn.
ark syleyeceim baucunda,
neeli ve iy im ser b ir havayla
dile gelecek gitar.
Ve tand a sen in
b ir Kastilya k am as bileyeceim
nm zdeki savalar iin.
Trkesi: Fahri Erdin-Kemal zer

A PPA SSO N A TO
G ece gn severim
nk plaktr.
G n engeller nk
Evrenin p lakl n grm em i
Ey, yldzlarla dolu plaklk!
G izlem e ek iciliin i!
Seni gzlem ek istiyorum .
Senin m ad d en in b ilm e cesin i zm ek tutkusu
K ucana yle b ir gle ekiyor ki ben i!
B en i sev!
G ecem ol b en im !
Trkesi: Ataol Behram olu
434

EKOSLOVAKYA
X . yzylda siyasal salam lam ayla birlikte ekoslovakyad a kkl
b ir klt r hayat gelim eye balad.

X III. yzyln b alarn a d o ru O rta Avrupad a salam b ir g olu
turan e k devleti lkenin klt r bt nl n de salad.
X V III. yzyln son larn a d oru A lm an etk isin e kar balayan sava
m la b irlik te yazn o rtam n d a da ulusalc kprd anm alar filizlendi.
B ohem yada m o d ern edebiyatn douu dorudan doruya air
Karel H ynek M achaya (1 8 1 0 -1 8 3 6 ) baldr. K sa sren y aam na karn
b u ro m an tik air sanatsal ve felsefi b ir yenilem e harek etin e yol am tr.
Karel Jaro m ir E rb en de (1 8 1 1 -1 8 7 0 ) destan ve balad laryla bu d nem d e
etkili olm utur.
Yeni ekoslovakyan n kurulm asyla (1 9 1 4 -1 9 1 9 ) ve I. C u m hu riyet
d n em in d e ekoslovak iiri byk b ir gelim e gsterm i ve Jo s e f H ova
(1 8 9 1 -1 9 4 5 ), Jiri W olker (1 9 0 0 -1 9 2 4 ), Jaroslav S eifert (1 9 0 1 ), V itezslav
N ezval (1 9 0 0 -1 9 5 3 ), V lad im ir H olan (1 9 0 5 ), F ra n tisek H ru bin (1 9 1 0 1971) gibi ozanlar bu iirin ku ru cu lar olm ulardr.
k in ci D nya Savan d an son ra ekoslovak airleri ileri b ir h m a
nizm anlay iind e iir yazm lardr.
1 9 9 3 te ekoslovakya, e k ve Slovak d evletlerine ayrld.
435
PetrBezru (1867-1958)
K an m azald
A m a azm dan akyor hl.
O tlar b r ynce m ezarm ,
B en lnce,
K im alacak yerim i,
K alkanm k im tutacak?
D u m an lara b r n erek geldim ocaklard an,
G zlerim gece gibi karayd,
A levler fkryordu burnu m d an,
afakta olsun alacakaranlkta olsun,
K arsna d ikild im o katillerin,
O para b ab alarn n , o vurgu ncularn,
M ad enlerd en kp geld im ite,
V arsn talar sslesin soylu balarnz,
Tutsak ettim hepinizi fkem le,
Skl yum ruu m d a hl k in i var
Beskyd dalarndan gelen b ir m ad en cin in .
K anm azald
A m a azm dan akyor hl.
O tlar br ynce m ezarm ,
B en lnce,
Kim alacak yerim i,
K alkanm kim tu tacak?
Trkesi: lk Tamer
436
v an Krasko (1876-1958)
BABA TO PRA I
niyord u b ar, sessiz gece
G ri orm an lar stne
A lalan gnein lgn p rltsnd a
K an krm z tarlalar
rkek, yabans basyorum topraa, isiz gszn biri
G u rbetten geliyorum
Yzyor gne, denizde kandan b ir g em i
Sonsuza kadar
T op rak stnde n em li arl ekin y n la rn n
T itre k ve h rtl
Yok kim se, el eden, adm seslenen
Aln kr k r b iri
G zlerin d e b ir soru, yum uak, iten
Konum asz, azarsz, incitm eyen
N eden kodun gittin tarlalar
K im grp gzetiyor im di onlar
G pegndz, le scand a gnein, y ine nem lisin
Top rak ynnd a oluan nsezi
B irik m i gzyalar yzlerce yldan
M utsuz kullardan
N asl k u ru y ab ilir-on lar ktan d r
Tu tsaktr gzyalarna
K zgn gne yakp kavurm ak ister hl
B ir ardr hl srp gider
Yal elm a aacna bakyorum
B ir yabanc, d aha im di gelm i
K anl to p rak lan atalarm n
Yurda dndm anlyorum
A cl bir ses, b ir i eki, atalardan ykselen
K alpte yeeren
T oprakta im len iy or ejd erh a d ilerinin izi
T utsak eden nsezi
Trkesi: Kem al Kanda
437
KAVAK A A L A R I
Ah kavak aalar, ipince, upuzun kavak aalan
K asm ay yaklm lm d a tarlann
Byk ve karanlk, orada d ikilm iler
D onm u , katlam , kt ryalara b enzer
Kavak aalar
A h kavak aalar, yapraksz, rlp la k kavak aalar
K o cam an itler, devlere benzer, k a ra n lk ve kaygl
Yalnz ve avuntusuz artklar
G ibi y klm , kl olm u b ir sam anln
Kavak aalar
Ah kavak aalar, d im d ik ve can sz kavak aalar
ayr k enarlar karan lk ve dilsiz
C inlere b en zer ru hlar kyor N irvanad an
B o tarlalara d im d ik bakan
Kavak aalar
A h kavak aalar, kendini b e en m i kavak aalar
G r n t lerin iz gibi y itecek ruhum
N irvan aya m ykseliyorum
Yolunu arm b ir kargaym
G eced e uuyorum
Trkesi: Kemal Kanda

Karel Tornan (1877-1946)
A V G N O N K P R S S T N D E
A vignon K prs stnde
dans edilir,
A vignon K prs
trk syler,
ksa srer danslar
durm adan rld ar su.
438
Avignan K prs korkuluklarna

d irsek lerin i dayam t Papa,
A vignon K prs stnden
yzyllar gelip geti;
B u g n b ir ek ozan
orada geiriyor iznini,
d urm adan srklyor su.
allahasm arladk!
h o a kal!
Selviler ve zeytin aalar,
insan byleyen krlar,
d urm adan rldayan su.
A vignon K prs stnd eyim
sen in sayende,
Avignon K prs stnde
gl ve kuvvetliyim ,
dnyorum ki g eti burad an
B o h em y a K ral C h arles IV,
d urm adan rld yor su.
dans edilir,
A vignon K prs
t rk ler syler.
P rag K prsne b en ziy or bu.
U zun, uzun b ir trk.
Ve durm adan rld ar su.
439
JosefHora (1891-1945)
U Y K U SU Z G EC E
Nerde d olayor gzlerim
Sevgilim ?
H angi seh erd ir p arm aklarm d a
Yansyan b y le gm renkli?
G eceyi sararken pespem be afak
K aybolur h er ey.
Kapanan g zlerin karanlnd a
Gzler.
D uyuyor m u su n vcudum u
Sen in k in in y an n d a titreyen?
D ilin azm da
A ydnlanyoruz

D U Y G U SA L E T M
K adn elinin h a re k e tle ri, alto gl,
G vercin k a n a tla rn n grisi,
Yapraklarda y e lin oyunu, atlam as m eyvenin,
A vucum da y a k c soluu b ir kpein.
Byle yok olu y o rd u d um anlar ve sesler, susuyordu,
Solgun klar, oy n ayan glgeler, uultusu aalarn,
G ece iniyord u z e rin e kentin.
Trkesi-, Muzaffer Uyguner
440
Stefan Krcmery (1892-1955)

R
Yeniden uzanyoru m eski kem an a, kalm gibi hl tellerde
Scakl yum uak p arm ak larn gem i gnlerden
Ve uzanyor sesler gem i gnlere
T itreerek tellerden
A rlar gibi h lam u r aalarna en
B u uzayda iz b rakm ad an gem i b ir ark deildir

R zgrlar d inm i, anlara itilm i b ir ark deildir
Sevgi dolu b ir elin o cu k y anak larm okam as da deil
A c deil, tatl deil, glm ek, h k rm a k deil
G nah ars deil, dalgalarn sonsuzu am as deil
Ve yz gem i, hepsi de yepyeni, dalgalar stnde

Sonsuza doru gidiyorlar gndz ve gece
O rad a yelkenliler, grkem li, altn la ssl
Y klm kaleler, gm direkler stnde
A lkla, susuzlukla ve doym ulukla ykl
Ve t m kalntlar, kurum u , solm u

Ve taptaze gller, alev alev yanan
E li ak doa, lkem izi ieklerle donatan
A ltn sars yazn, ekm ek kokusu, devirdiim iz yem iler
Ve kabarm dalgalar, T anr evi, b aca ve kp rler
R zgra kar tohu m ekiyorum d rt dorultuda

D u rm ad an im len en n ed ir iim in tarlasnda
B ir ekiciyim b en , tezcan l b ir duyguda
lm ezlik sayoru m , lm ezlik tarlasna
R zgrn drt d oru ltusuna
Topram b en, to h u m u m avularnda
441
Sen b en im alnyazm sn, gne, yam ur, i, kaynam sm b en im

Ve b en frtn a, b e n can, gkyznde kutsal evim
Kutuptan kutba yryoruz biz, eikten kapya yrr gibi
K aran lk g aydnlatan b ir ift yldzz
Ve yanm zd a iki ocu k, b iri erkek, b iri kz
N asl kar durabilir bize dnya, lm ahtapotlar

B izim tapnam z evren, b izim kalem iz Tanr
A alk b ir katil sk m ak ister grtlam z
M ezarn yaknnd a. Ve en sesinden tutm u Tanr
G azaba gelip alm , cad d en in am u ru n a
B aryord uk d en izin ortasn dan orm an a dalm gibi
D alga beyaz b ir at, srtlam bizi, nereye?
A zgn d enizin b in lerce dnyay sm rd yere
Yznc kubbe rt yor stm z, iki yznc gelm ede
D algalar beyaz b ir at, srtlam bizi, nereye?
D algalar altm zd adr kum sala dek

Ve l, tarla, fu nd alk
Yeniden l, tarlalar, d e irm en ler buday ten
Ve tapm aklarda insanlar, dua eden, kfreden
Ve deniz b rakam ad m z elim izden
Trkesi: K em al Kanda
442
Dnya iir Antolojosi (t. Cilt)
Konstantin Biebl (1898-1951)

Y E R Y Z A R K ISI
G k lerin ay,
A ram zd aki anlam ay unutm a.
O kad ar eilm en d oru deil b en ce
Saklan m ak ister gibi
E rm i Ludm illan n etei arkasna.
G id ecek yle ksa yolun kald ki

V in o d rad yye.
yi dn.
n ce k ilisen in d am n d an in,
S o n ra su b oru larn d an .
H er yerde sava var.
te Prag, alt aydr bekleyen b ir saatli b om b a,

te P ankrac, aclarm zn B astillei.
Ya Terezin?
B ir air lyor orada,

K urtulm u Fransan n en gzel olu,
R o b ert D esnos,
Ak gibi gzleri var.
M eleksi iki yrek gibi gzleri var,

M eleksi iki yrek gibi gzleri var saydam safranlarda,
Saydam safranlard a gzlerin en saydam.
Trkesi: lk Tamer
443
fan Smrek (d. 1898-1982)

G E N E SS V E E X O D U S
D nyaya geldiim de
Bezelye orbas gibiydi o rta lk sise boulm utu
Ve b abam -olay kutlam ak iin K rm z arapla sarho olm utu
Sakall yzn b astrd sonra

K end ind en gem ie olana
Yapt gibi m u tlu anlarnda
K ar rtm t tm dalar
Ve kasrga ulum alar: H aho! H aho!
K asrga deildi o
G aklyordu bayku, kukum av ve karga
D u a ediyordu papaz yam da
B ab am n m ezar band a
A c gnler balyordu
B arn a basyordu k on u kom u
A n n em in m ezara konu unu grm eyin diye
yiliksever ellerde
Baryord u m lok om o tife: ab u k ol! A cele et!

Al gtr b en i dnyaya
A klm bam a top lam aly m elbet
sa gibi on iki yand a
sa gibi bund an b yle

Yeni b ir anne arad m kendim e
B ab o yrdm lkeden lkeye
B ir yerlerde b ek liy o r olm alyd
Spscak kalbiyle
444
B ekliyord um saygl ve tok gzl

Y eerdike aram zda sevgi tohum u
B ir m utu, m utluluk ve huzur ykl
Ve tm n im etleri dnyam zn
eit eit, kkl bykl
D iz k t m nnde askerlik ubesinin
A ladm um utsuz ve iler acs
A rn d m lm korkusu
M erm iler, glleler dolusu
O gnden bu yana korkuyu attm
Sevm e gcm de kalm ad artk
D o n m u b ak larm tarlalar arasnda
Ve kilitli kalbim kl dolu kavanozda
A ka her bat, h er yk m llk
H ie saylm lkta anlam sz ve boynu bkk
Ve yanlglar byk kaplar nnde
Saysz kentte
A rtk duygularm da deilim ben
Y arglarm yznden
Tm sevgim yldzlara a rtk
Ve kardeliim hane berdulara
o k a uradm b ir eski katedral vard
G n n k kokard
Ve kad erine orada aralanrd
B y k kaps gkyznn
A rtk b alan m yo ru m b ir noktaya
Tm yeryzn ken d im in sayyorum
C o tu ru yor usuz bucaksz dnya
H l neden p iirilir tulalar
B an a gerekli deil artk bun lar
T erk edilm i oteller yolda belde
445
H er yerde her yerde

B en i arlam aya hazrlar
A rtk tan m y o ru m lkeyi
Srm eyi, ekip bim eyi, to m u rcu k verm eyi
Geyikler, aylar, kaplanlar vurdum h e r yerde
M ississippide, O bda ve Nilde
B iricik tarla deil artk b en i snrlayan
Aa deil, it deil, it kaz deil
B ir sar baak, b ir ba hayvan deil
Siren ler iaret verir durm adan
Rzgr yn, den izler ses verir
elikten b ir taya kurulm uu m
G em im , b en im kuu kuum
D ur, gelm e, orda bekle! diyen yok
B t n engellerden azat olm uum
B ylece gidiyorum , A h Tan rm
N edir bu zlem , ned en kararszm
S en in lm sz annen
A m ad halde kucan
G em ici gem isind en
K ucaklyor yer yuvarlan
D en izlerin arks m ly or-bu sesle
Kl kavanozu alyor kalbim e
zm ek iin d en iz havasndaki gizem i
B alyor A llahn R uhulkuds gibi
Aslp kalm aya d en izler stne
H aho! H aho! B yle uluyordu rzgr
K aptan kp rd e duruyordu
Ve gen dalgalar onu pyordu
Trkesi: Kem al Kanda
446
Vitezlav Nezval (1900-1958)

A K
G n ya dker... iseler ayrn zerine
O lanlar ve kzlar balam aya giderler ot d em etlerin i
D n m ezler geri
ayr yeildir gzler m avi
gzleri tpk b ir tu tam m eneke dem eti
O lanlar ve kzlar sarm a dola
A ar balarm m en ek en in m avisi
A kla ve orak la yaam ak zor gelir bize
Ak yaralar kesk ind ir orak
an n sesi duyulunca avlularda
G zlerin b u n ca gzellii kalm ayacak
E r ge saat gelecek
gecen in iind e solan peygam ber iek leri iin
gelecek m u tlu luk saati
K k b ir o cu k k ald rr ban yastndan
anne tu tsaktr aynann iin d e
A cdan ve gzellikten atlar

acdan iek len ir gzellik
G kyz yldzlarla dolu pskrtm e
G l rengi b u lu tlar d n er otlam aya ayrda
G ece ya dker., iseler ay rn zerine

O lanlar ve kzlar otlarn arasnda pm eye gitm ilerdi
Sabah o cu k lar aacak on lara kaplar

D n e r m i olanlarla kzlar
D n m ezler geri
447
SIK IN T I
Voltavad r syleyen bu szsz arklar
Voltava sylyor ve b en yazyorum gftesini
G ece alarn d km ve av balyor
D ah a da ltl b ir bayram gecesinden
A rt arda lyordu yldzlar derken
Beyaz b alk larn szsz oyunu iind e kederle ve i ekm eden
G el sevim li M ad elon gel Hedw ige gel C lara
V oltava sarfa syler M ad elon gelm ez am a
D k er yam alard an akan sularn V oltava
B ou lm u kad nlarn zerine sisini serer gece
ve b en iitilm ez n o talarn sesleri gibi bulup k arrm on lar
beyaz kp klerin taland rd kasvetli duann seslerini
Byleydi l m leri k ad n larn art arda
beyaz b alk larn szc k oyununda kara k rallarn kucanda
szsz b ir ak trks gibi geceleyin en liklerin grlts gibi
G el sevim li T h erese M arie N inon C lara

V oltava ark syler M ad elon gelm ez am a
Voltavan n suyu zerinde parld yor grkem li m askaralk
A h ark syleyebilsem m zk alar alglar aln n ca
Kapkara kuyu b ileziin in altn a serer alarn gece
l ay yle b ir b akar rtnd rahibe h arm an isi altndan
in ci ltsn andran havai fiek lerin szsz oyunu iinde
szsz b ir ak trks gibi yzyllarn uultusu gibi
sizler gibi sevim li T h erese M arie M anon Clara
V oltava ark syler M ad elon gelm ez am a
448

BULUTLA R
Sa gzn le vaktid ir gkyznn
En yksek noktasn daki gnei andran gzbebeiyle
Sol gzn le saatlerind e b ir gldr
Ve bulutlar
San rlarn d r senin
Ak dndnde
B ir gem i geer su zerinden
Ya da A frika
K orktuun zam an sen
A krep b u rcu kar bulutlarn iin d en
Senin ellerini dndn b alk lara gre anlarm
B ir evlilii dlyorsan eer b in yaprakl gl ak eder b an a
Ak yorgunluuyla m asals ken tler kurarsn
T riton larn kavgasdr k ararszlklarn
K ederli m isin b ir m u m yanar
Acele b ir p c k gnd erirsin b an a m h rl b ir m ektubun
iinde
n graklar gibi ses v erir sevincin

Tutkuya kapldn zam an
B ir itin arkasna gizlenir bt n dnya
ne dnyorsun ite b ir lam ba
Yatm aya m gidiyorsun b ir gecelik g r r m
N inni syledin m i de b iro k yeni d om u o cu k var yukarda
Senin uyuduunu ak eder b an a kuty yastklar
G ne b atar b atm az uyursun
Ve aarsn gzlerini uykunda
Sa gzn gkyzne dikip
Sol gzn b ir gle
Aydr gzbebein
Kararsz dnn beyaza kesm i ay
G en kzlk d n em in i grrsn dnde
Ve kargalar havalanr m erm er b ir atodan
449
D nde grrsn ilk pcn

Ve b ir kuyuya dalar bir akbaba
Evlendiin geceyi grrsn dnde
Ve can ekiir b ir kuu
Yalln grrsn
Ve b ir yum ak yuvarlanr topran stnde
Bu gece sen in iin b ir uykusuzluk gecesidir
G kte b ir tek bulut bile yok nk
Yalnz sabah yldz ak ed ecek b an a gn arrken
aladn

IK K A D IN L A R
C okunuzdan b ir gkkua yaplrd
gzel yavuklular
B iri beni b ra k r b ir bakas gelir ayn gzellikte
o da b rak r gider
Senin bana b rak t m b ak alarn a veririm b en
Voltava
prldar Ey sen kskan kadn geer ve ark m rld an rsn
ve ekip gidersin sonra
renkli fiyonga karlatrlab ilir akla
salar az gzler
lr ayak sesleri avlunun y anklanm nd a
mavi b ir gkyzn and ran avluda
A h b akalarn n b en d en isted iklerin i
verem iyoru m sana
N ice geceler boyu arad m kadn
gelip kapy alsana
O dam da kara b ir bayrak dalgalanyor m aru r
Yzlerce yeni gkkua ve yeni renkler
solsun
Sen gel batan k arc kadn
450

Sen b en im m aa kzm Ey b en im gzel k ad nm
Ey M aria
D in le piyanom un sesini senin iind ir ald
arya
Fiyongada yalnz b ir tek kara kurdela kald
bir bez paras ite
Sen de gittin tekiler gibi tpk
G ittiler hepsi de
Trkesi: Eray Cantrk

Jaroslav Seifert (d. 1901)
K K K IZ L A R IN T R K S
D ah a gzel ne var dnyada
k k kzlardan baka
doar dom az elm a kokarlar
ball st karm yla.
K c kt r hepsi b ire r gonca
ten leri yaldzlanr
yalarnda
belli belirsiz b ir glge
izer saflklarn.
Tertem iz glerler
ve vcutlarnd an geen dalga
d uru r kalr d oru klarda
sonsuza kadar.
O zam an k zarr yzleri

A m a b eb ek leri oynar onlarla
o cu k dlerinde
ve gzlerinden pm eye zorlarlar.
451
A rtk ezilm i akaa yapraklar

kokar tenleri b u rcu burcu
ve biraz evirseler balarn
yrekleri kt kt atar.
Trkesi: zdemir nce

A D SIZ
Belki de bugnk kadar h i
duyum sam adk avularm zda
bize zgrlk getiren
kzarm ellerin scakln.
Henz yitm edi kulaklarm zd a daha

ypranm silah larn n uultusu.
Sokaktaki in san larm zn kollar
G ene ak eskisi gibi kucaklam aya.
Yznzde b u n ca gerek gzyalar,

kucak atnd a llerine topram z,
hl scak ve yakc gzyalarm z.
Evet, sylyorum bunu bt n dnyaya!
Ve btn yreim le haykryorum size:

Yaralam ayn n olu r b u sevday!
Hayalleri param para olan lkem izde
bir o kaldrabilir b u n ca acy.
Trkesi: zdemir nce
452
E K K R A L L A R IN IN M E Z A R L A R I Z E R N E
Y reim de utan susuyorum ak ik lerin karsnda
A h ek m cevherleri
urada gm l yatan silah
E ksiim izd ir bizim .
H enz tom u rcu kta uyuyan

yaprak ve iei slatan i gibi tpk
svanrd kan k lca
zrh eldivenine, m zraa svanrd.
Y akarm ak m ? Evet am a parld asn elinde
k nnd an k m silah,
yalnz k ad nlarn elleri b o kalabilir
am a on larn k i de deil.
Saatler geiyor am a gecikiyor

yeniden dou kulesinde b izim zam anm z.
Tarihin parm a izm ed i duvara
cotu ru cu b ir arm a.
A m a ate alacak zerinde kuruyan kan

U m utsuz deil henz onu ru krlan.
Yalnz k ad nlarn elleri b o olabilir,
Zavall b ir y ak arta el kavuturm ak

yeter m i u tantan kurtulm aya?
Yalnzca o cu k larn elleri b o olabilir
Trkesi: zdemir nce
453
Laco Novomesky (1904-1976)

K E L M E
B itir iirin i, bize elveda de,
S onra ek git, sevdal air.
Saat ald, zam an d em ir kesildi,

Biz kaldk iind e zayf, akn ve kararsz.
A cm a b ilm eyen bu a selam lyor bizi

B oazda d m lenm i b ir h k r n sknts.
H er eyi yitirdi m i?
D ilim in ucunda b ir kelim e var.

Acy dndm ve buldum aresini.

Vladimir Holan (1905-1980)
B R A SA N S R D E K K A R IL A M A
A sansre girdik. Yalnz ikim iz.

B ak tk yalnzca, hepsi b u kadar.
ki canl, b ir an, glm seyerek, rahata...
Kadn indi b ein ci katta, ben daha yukar k tm ,
anladm b ir daha grem ezd im onu,
b ir karlam ayd, hepsi b u ite,
peine dseydim b ir l saylrdm ardnda,
o da bana doru gelseydi,
bu ancak olabilird i teki dnyada.
454

A R A SIN D A
D n ce ile szc k arasnda
anlayabileceim izd en daha o k ey vardr.
S zc k bulunm az kim i dnceye.
B ir atn gzlerind e yiten dnce

b ir b akarsn , b ir kpein glnde
k m ortaya.
Trkesi: Giirkal Aylan

K A R IL A M A V.
B ilin m ey en b ir kentin kapsnda
b ir kadn yolum u kesti,
d ed im ki ona: b rak geeyim , b en girip
ky oru m yalnzca, girip kyoru m ,
korkuyorum , herkes gibi karanlktan.
yle yantlad beni:

korkm a, ak braktm !
Trkesi: Grkal Aylan

ANNE
H i dikkat ettin m i yatan yapm a
yal an nenin,
b ir tek buruuk kalm asn diye
nasl eker, dzeltir, g erer arafn?
Soluk alp verii ylesine iten,
ellerin in hareketi, avular
o denli sevecen ki
gem ite P ersepolisteki atei hl onlar snd rm ekte,
u an ise in k y larn d an ya da
b ilin m ey en d enizlerd en kopup gelebilecek
b ir frtnay on lar yattrm aktadr.
Trkesi: Grkal Aylan
455
Andrei Plavka (d. 1909)

DN
B ir yolcuyu m , zavall b ir yolcu,
Eiim e silkiyoru m tozunu kundu ralarm n.
B u ru m u b ir gazetede b ir elm as tayorum .
H er ey hznl ve gkte b ir um ut pen ceresi am ak istiyorum .
Y abanl ynlara alacak bir pencere

Ve gz hep stm ze dikilecek,
A vuntunun ozonunu b oaltacak
G u ru r k rkln n ovalarnda dzensiz orm an lar koruyanlara,
ken tlerin zavall duvarclarna,
p aralan m , derileri yzlm m adencilere,
k e n tlerin karanlnd a bunalm oullarm za.
D u r yolcu, oka am larn ine yapraklarn,

b atak lk tan k an b ir at kuyruu gibi
yel d atyor yabanl h in d ib a iek lerini.
B a k n b u lank ve elin titrek.
Sen gezinirken byd stler.
Y osunlu yam alarda kokusu kklerin

dnyorsun b ir da alabal gibi.
K o rk m a tu rna balnd an, kaynaan sulardan,
o k renkli sin eklerin lm cl gzlerinden.
all n sessizlii gizliyor ezincini.
B ak n b ir lam ba gibi parlam al.

E lle rin yaklam al kem ikli ellere.
A tein kzlerind e b u lm alsn sevinci.
D a lar yedi kez selam lam ak seni.
O zam an can l ufuklar a lr nnde.
456
Jan Kostra (1910-1975)

ANAYURDUM
A nszn b ir zlem saryor iim i, fsldyorum :

Anayurdum .
Y itird ik yolum uzu, yitirdik yolum uzu

A clar ve h znler arasnda,
A km z uzak ehirlere nledik,
iirlerim izi solm u gzelliklere adadk
E ski b ir kaynan y apraklarn hrdatan
B ir rzgrn kysnda.
Hep b en i bekliyord un b u arada,

Sad k yurdum , tal topram b en im ,
Patates tarlalarm ,
Y oksulluun boynu b k k yulaflar,
K ara allar,
Yaban gllerinin in ce gzelliklerini
natla koruyan fundalar.
Hep b en i bekliyord un b u arada,

B ir kum a dokuyarak
K zlnn alak gnll yceliinde,
Sen sevgililerin dillerin d eki
vgleri bilm eyen anayurdum .
Sen plak ayakl k raliem ,

B em beyaz kuzu larn oban,
G nete esm erleen erm i,
E n gzel sularn kylarnda
E teklerini top lam am arc kadn.
457
Seni gryorum
Evim in eiinde.
B at ocak larn d a b ir ate yanyor,
K v lcm lar sayor ge.
B ronz an lar alyor im di,
Uykunun kanad altna giriyor sonra.
Uykunun kanad altnda

Susuyor k k kular
Yum uak yuvalarnn boluklarnda.
Yalnz sen ayaktasn,
G zlerine siper etm isin ellerini,
B eklem ekten ve zlem d en b oalm gzlerine.
D ilend iim torbam eie atyorum ,

A sam kryoru m artk, y ollarm n candam ,
im enli kucana dyorum yzst,
A nayurdum .
Trkesi: lk Tamer
Oldrich Mikulaek (1910-1985)
K M B U L D U B U K S Z C
K im buldu bu iki k ork u n szc:
sakin ol!
O hakl! Biz de haklyz:
B unu n iin sakiniz
b irisi hakkm z ined iind e,
sakin ol,
gz kapaklarn m titriyor?
sakin ol,
grleriniz m i bu lanklayor
sakin ol,
gzlerim ize yalar m doluyor?
sakin ol,
458
k an n m kaynyor d am arlarnda?
sakin ol,
A clar m basyo r her yann?
sakin ol,
kann m basyo r h er yann?
sakin ol, dilin aznda b ir kurun gibi mi?
sakin ol,
tan klar sana doru m u ilerliyor?
sakin ol,
silhlar sana m nian alm ?
sakin ol,
olunu eve l m getirdiler?
sakin ol,
kardelerin o k m u sk tutuyor seni
lm s kucaklaynda?
A ldrm a, sakin ol,
yaralarndan kann m fkryor?
sakin ol,
kertenkeleler m i k em iriy o r seni,
ylan lar ban m kaldrm ?
biz kovacaz ylanlar,
zlm e, yalnz sakin ol.
B iz her an
sakinlik vahas deil m iydik,
bir, iki, yzyldr?
Sevgili halk, sakin ol,
b ir gn biz de
sakinliin dev gibi b ir kayas olacaz,
ezeceiz bu az b u lu n u r yosunlar,
d orayacaz h an erlerim izle:
O n lar her zam an sakindiler.
B ana gelince, sz veriyorum ki
ldm zam an
b u kayalam yzm de,
459
bir kas bile titrem eyecek,

ve em in olm ak iin u anda
suskun b ir irenm eyle,
dudaklarm kenetli,
dilerim gcrdam akta,
incinm i ve zgn olarak
ben de sakin durm aktaym .
Biz, ozanlar sizi destekleyeceiz,
am a sranz geldiinde siz de bizi,
kilise kuleleri zpknm z,
sessizlik iim izi kem irm ede,
ve sessizlik azarlam ada bizi,
korkunluum uz gzlerim izde,
sessizlik azarlam ada bizi.
Belki yalnz kalacaz,
ama son nefesim izde bile
sizden uzak olm ayacaz.
Trkesi: Sabri Ko
Lum ir Civrny (1915-2001)
SEN N V E B R D E N Z D A L G A SI N
K K B R R O M A N S
y le sin e usulca sndm ki senin yannda
dalgann yalad kum sal gibi
y le sin e doldu ki sen inle atrd yor ufkum
sanki iri m em elerin i dalga gkyzne d ikm i gibi
Am a gene de b ir ey toplam yorum avularm da

stl ve alacal b ir para kpkten baka
te bu yzden susam k alaca m sonsuza kad ar

m sonsuz, bu lm sz dalgalarn yannda.
Trkesi: zdemir nce
460
SE S S Z L K Z E R N E F T R
B ir saniye nce
ikiye kesilm i p o rtak al and ran ufuk
gecen in koyu zsuyunu aktm ad an n ce
B ir saniye sonra
yeni yeni oluan dam la
fkrm aya hazr olduktan
yara b oyu n ca akm aya hazr olduktan son ra
o anlardan birind e
yaarm aya hazrlanan
o cu k gzlerine benzeyen
o anlardan birind e
olgun lar sessizlik.
A m a o daha gelm eden
kem anlara benzeyen bulutlar
gr n m ez yaylarn
son in iltilerin d en yoksun
k em anlara benzeyen bulutlar
atee doru kaarlar ve k lk d eitirirler
b ir kadn vcudunun uultusuna
b ir in ci duvara
kokuya dnrler.
Ve b ir saniye sonra
ddk sesi
deler delm ez tanyerini
bt n keskinliiyle
soluu kesilir sislerin
kaslm aktan
b ir saniye sonra
yank d oru k n oktasn a kar
ve olgunlar sessizlik.
Ataoi Behramolu / zdemir ince
461
Srm ez sessizlik
kocam an b ir deniz kabuudur
sessizlik, baka b ir ey deil
iinde uuldar
btn d enizleri dnyann.
Srekli cokuyla ykl
Srm ez sessizlik...
Sessizlik.
Trkesi: zdemir nce

Antonin Bartuek (d. 1921)
O Z A N L A R IN D N
K arlyoruz ozanlarm z
yllardr ykm larla
kozalanm
ip ekbcekleri gibi.
Yllarca karan lk gneler parlad
yam ur yerine kan yad gkten
am urlu bataklklara daldk
grtlam za dek
O zam an
m id in yeil dutlarnda
keskin gz seebildi
ylesine yava b ir kprd an dallarda.
G en i yaprakl dut koru larnd a
sevi kozalar iind e
szc kleri ilediler ipek liflerin e
suskun konu m alarnn.
B u n d an byle akta kalm am alyz
b ir kez daha ktm zd a
na
gereklerin.
Trkesi: Sabri Ko
462
G D
Siyah k ar yayor
salarna
sabrla b en i bekleyen
d o an n karan lk tepelere
yam alara yayor
d onm u otlarla kapl
tarlalara
gllerin stne yayor

buzlu cam dan
g grem eyen
ve b alklarn a
b aka b ir dnyay anlatan dilin yalnzca

adlar v erm ek iin
var olduu b ir dnyay.
O rd a bekliyor b en i
o dilsiz doa
yaslanp d urm u b ak
m ezarlk duvarna.
Trkesi: Grkal Aylan
463
fan Skacel (d. 1922)

YA KA RI
O rm an kysnda b ir kaynak ver ban a
Fazla derin o lm asn avu ii kadar b ir ey yeter
B ir de b ir kurbaa ver korusun diye kayna
Gzn gelip to p larm b irer b irer l yapraklar
Kn gelip k rarm buzlar
Susam yolculara iecek su sunarm yazn
H epsi b u ve gc n yeter h i kukusuz
B en im iin k k b ir su gzesi yaratm aya
G kyznn gelip bazen ken din i seyredecei.
Trkesi: zdemir nce

H A K SIZ L IK
E ski, kkl b ir sayg vardr iim d e
G arip b ir sayg tahl am b arlarn a kar
Sen in sandndan da fazla co arm
Tem m uz gelip de yollara salan budaylar arpalar
Bizi k rlara ard zam anlar
Yaprak gibi titrerim yum uak asfaltta

Yapm b ir sere ls g r n ce
Eilip denize b ak arm gibi b ak arm
Ve sen i dnrm
D eirm en lere gm lnce yaz.
B en zin kokusuna doym u havada

K and rm am ak iin k en d im i
D oal b ir snm a lim an olan ban a
Adn tekrarlarm
nk tekrarlam ak zoru nd ay m d r adn
nk sen inle b irlik te k o rk a b ilirim ancak.
Trkesi: zdemir nce
464
KEN TTE GUZ

te kent, alan ve evler
ve ite salar b o u m b o u m b elik li kzlar
rzgrlar tutkular gl ckler yuva yaparlar h er bou m d a
M evsim gzdr
Yukarda b ir yerde gizlenir gne
bulutlarn iinde
tpk b ir p ene gibi b ir atn yreinde.
Trkesi: zdemir nce

Miroslav Holup (d. 1925)
Y IK IM
H urdaha olm u p arm ak lar getiriyorlar bize,
on lar iyiletir, doktor.
M illen m i gzler getiriyorlar,
yreklerin avlanm baykular,
yzlerce beyaz bed en,
yzlerce kanl beden,
yzlerce km rlem i b ed en getiriyorlar,
iyiletir onlar, doktor,
am blanslar dolusu getiriyorlar,
kan n lgn ln,
etin haykrm
sessizliin yanp kl olm uunu,
iyiletir onlar, doktor.
Ve sararken yaralar
kar kar,
gecelerce,
sin iri sinire,
kas kasa b irletirirk en ,
gzn grm esini salarken,
daha uzun hanerler,
daha gl bom balar,
getiriyorlar,
daha grkem li utkular kazanyorlar,
salaklar.
Trkesi: Sabri Ko
Ataol Behramolu / zdem'r ince
465
KA PI
G it a kapy.
B elki b ir aa
B ir koru
B elk i b ir b ah e
Ya da sihirli b ir kent vardr darda.
Git a kapy
B ir kp ek belki b ir eyler aryordur,
B elki b ir yz,
Ya da b ir gz
Ya da b ir resm in
resm in i greceksin.
Git a kapy.
Sis olsa bile darda
D alr
Git a kapy
lek karanlktan baka,
O yu k rzgrdan baka
H ibir ey olm asa bile
darda.
Git a kapy.
H i olm azsa
Esinti olur
B ir para.
466
M A SA L
B ir ev kurdu kendine
Tem elleri,
Talan ,
D uvarlar,
B an sok acak dam ,
B acas ve dum an
Ve p encered eki m anzarasyla.
B ir b ah e yapt kendine.
Tahta perdesi,
K ekikleri,
Solu can lar
Ve akam ileriyle.
G kten b ir para kesti, kendine zg.
B ah ey i bu gk parasn a sard,
Evi baheye sard,
Ve m end ile doldurdu tmn.
Ve bir kutup tilk isi kad ar yalnz,
D nyann yolunu tuttu

Souk
Sonu gelm ez
B ir yam urun altnda.
467
N A PO LEO N
Ne zam an dodu
N apoleon B on ap arte diye
soruyor retm en ocu klara.
K im ileri b in yl n ce diyor.
Yz yl, diyor kim ileri.
G een yl, diyor biri.
K im se bilm iyor.
ocuklar, diye soruyor retm en.

Ne yapt
N apoleon B onaparte?
Sava kazand, diyor kim ileri.

Sava kaybetti, d iyenler kyor.
B ilm iyor kim se.
D verdi kasap kpei

ve geen yl ld kp ek alktan.
Ve hem en btn o cu k lar aladlar.

Zavall N apoleon.
Trkesi: zdemir nce
468
Vaclav Havel (d. 1936)

E Y T M S E L B R E M
Yzyllardan bu yana
ve yanl b ir ekilde
K im ileri
Y U M U R T A nn
tavuktan nce
var olduunu ileri srdler
K im ileri de
TAVUK
yum urtadan nce
vard dediler
A m a biz
yalnz biz
TAVUK
ve
Y U M U R T A nn
tarih sel-eytiim sel
evrim i
asnd an
b u soru nu
inceleyen bizler
biliyoruz ki
YUM URTA
tavuktan nce
vard
ve ayn zam anda
TAVUK
da
vard
y um urtadan nce
469
Ve biliyoruz ki
yalnzca
bu iki tarihsel gerein
isel birliind e
yatm aktadr
YUM URTA
ile
T A V U K un
hakikati.
Trkesi: zdemir nce

JosefHanzlik (d. 1938)
K M D R S R E N K A R A B R A R A BA Y I
K im d ir bu sren kara b ir arabay
Bu avunm asz yam urda
kim d ir bu acm ayan yorgun atlara
am urd a d ebelenen tekerleklere
K im d ir bu sren b ir arabay
yol kysnda h anlar yanan am od u nlar
olm ayan bu krlarda
afaksz geceye aldrm adan
K im d ir b u sren
k em ikleri km
boulm u b ir dnyann bu k m az yollarnda
K im d ir b u sren b o b ir arabay
kim teb ilir b ir gem i kaptn: gibi
en son len m ezarcdan baka.
Trkesi: lker nce
470
S E SSZ L K
Sessizlik vuruu gibi
b ir b altann ya da szcn
Sessizlik b ak gibi
boazda
sessizlik lk gibi
kayadan ta dibe kadar
Sessizlik sanki tabancad an kp
davula giren
Sessizlik sanki ilk hece gibi
lm den son ra sylenen
im d i de sessizlik
o zam ana kadar da sessizlik
Trkesi: lker nce

V A R A TO N X
G it yat
kendine b iim ver k end ine gre
arabn b itir trn a k la rn kem irm eyi b itir
sevm eni b itir dnde
E n sevdii oyu ncaklar
zay f evlerin im an anahtarlaryd
U ykum uz uyuyor
Uykuya dalm z
uykuya dalyor d alarn tesinde
D lerim iz d gryor bizim dm zda
Toprak atm ayn onu n zerine
an kapa
d inle diyecektir
arpm ayn yreim e
471
Seninle b an a gelen szc kler

bir daha geri gelm em ecesine yitti
Hangi szc kler gelirse ban a
b ir daha geri gelm em ecesine yiterler
Yuttuysan eer
nasl da duruyorsun m id em d e
O nu yuttuysan eer
nasl da nefret ediyor bizden
Sam a sapan eyler yazm a m ektuplarna

ak kukusuz topraa iler
ld ryorum bt n etin i kendim de
K skancm kendim e kahretm eye baylyorum
Sessiz ol
seni balyoru m her eyi
kendim izi sevm em e konusunda
kendim e karde tan m yo ru m
Trkesi: lker nce

Fero (Frantisek) Lipka (d. 1946)
O D Y SSE U S
H er zam an daha az alanm z
b ou lm u im gelem
h ib ir ey yok arkasnda ufkun
ve klyor snrlar
kuyruu b en zeri yallarn
b en d ed ir gem i
her ey b end ed ir
nereye gidiyorsun yabanc
diye soran ses bile
474
d erinliine dalyorsun
i uzaylarn
saflna
kylarna iniyorsun
dyor son szc k
tertem iz grnt nn zerine
h ib ir ey kalm yor
et kem ik ve k irilerin klfn d a
iten ie
sk m durum da
yeni b ir dil buluyorsun
sessizlik ikence eder alk gibi
Trkesi: zdemir nci
475
lkem izde, in iirin in uzm anlarndan b iri olan air Eray C an berk,
"in, b ir iir ve airler lkesidir diyebiliriz diyor. G erekten de kkl,
yaygn ve ok eskilere dayanan (. . 1050) b ir iir geleneinin egem en
olduu inde her in li k end ini biraz air sayar. Tarih b oy u n ca in kllii r yaam nda, siyasal d eiim lerle birlikte kltrel d eiim ler de olu
mu ve bu deiim ler h i kukusuz in iirin i de etkilem itir. N e var
1. i bu deiim ler ve yenilem e hareketleri in iirin in znde tad
younluu, olanakll ve iirsellii btnyle deitirem em itir.
M zik, felsefe ve iir, inde i iedir.
K onfys retisi, T aocu lu k ve B ud haclk, in iirini etkileyen
balca dnsel ve dinsel akm lar olarak grnrler, am a bunlard an da
gl kaynak olarak in halk n n topraa bal insanlard a grlen b il
gelii, sabr ve olgunluu yer alm aktadr.
Eski in iirinde l, uyak ve ses nem li b ir yer tutuyordu. in dilin tonal bir dili olm as okunuuna nem verilm esin i gerektiriyordu.
ounlukta tek heceli szcklerden oluan in dilinde k k ses fark l
lklar byk anlam farkllklarna yol ayordu. zgr dize d n e m in
de l ve uyaktan kurtularak B at iirin in olanaklarn ku llan m ak sz
konusu oldu. B u d nem de B a t iirin in kalplar ve zellikle de S on n et
l.v. yaygnlat.
in H alk C u m h u riy etin in kuruluuyla birlikte sanatta halk kaynakl.rndan yararlanm a gndem e geldi. Eski in iirin in ya da B a t iirinin
kalplarn b ir yana brakan, yeni yaam n havasna uygun, h alk arkla mm b iim in d en rnekler alan b ir yeni iir gelim eye balad. B u iiri,
eski in iirin d en ayran en n em li zellik dildeki deim edir. B u iirde
konuulan dil egem endir.
476
Lieu Ta-Pai (1880-1932)

E K SA T IC ISI K IZ L A R
Irm an gneyinde, ilkbahar erken gelir.
Irm a n gneyinde, iek ler gzeldir.
Satc kzlarn sesi yard a k eser ilkbah ar uykusunu.
Kays aacnn iekleri kzard,
A klat arm ut aacnn iekleri.
Satc kzlarn sesi doldurdu sokaklar.
K im ileri canl renkli iek ler ister,
K im ileri solgun renkli iekler.
K a ilkbahar b ir gm paraya satlveriyor?
A lclar m utlu glm syor,
Satc kzlar zgn, kederli
Ve genlik d nem i ilkbaharla birlikte ekip gidiyor.

Hu (1891-1962)
G L M SE Y
ite on yl gem i aradan,
T anm ad m b ir kadn glm sem iti bana.
A n layam am tm bunu o zam an,
H o b ir eydi, hepsi bu ite.
K im d i o kadn, b ilm em ,
B en d e kalan yalnz glm seyiidir
Ve u n u ttu rm ak yle dursun
Z am an b en i balyor o glm seyie.
Saysz sevda iiri yazdm bu yzden,
D led iim gnl servenleri sayszd.
K im ileri okudu o iirleri acyla,
Tat alarak hazla okudu bazlar.
A li
Ac ya da haz
Douyor bu b ir tek glten.
bana glm seyen kad n b ir daha grm edim .
Ama gnl ho olsun derim ben

KuoMoJo (1892-1978)
J R M A TSU B A DA G E C E G E Z N T S
D eniz uyuyor durgun durgun.
Uzakta, yalnz bir h a fif b ir aydnlk, geni ve beyaz
D algalardan h i ses gelm iyor bana.
Ah! G kyz ne yksek, ne bam sz, ne grkem li, ne dingin.
Bu gzel gece grn m n seyretm ek iin
Yldzlar gzlerini iri iri ayorlar.
Saysz yal am aalar J ri M atsubaranm
Sessizce b ir vg iaretiyle kaldryorlar ellerini ge.
Elleri tek tek titriyor m aviliin iinde.
Sin irlerim tek tek titreiyor bed enim d e.

Mao Zedung (1893-1976)
SA RI T U R N A K U U N U N E V
Geni D oku z A karsu geip gelir ini batan aa,
D erince b ir yol balar gneyi kuzeye.
U yanktr Ylan dayla K aplum baa da.
Sisin ve iin yad geni Yange zerinde.
Sar T u rn a kuu gitm i, k im b ilir ne yana,

Bu ev k alm geriye, yolcuya sm ak sanki.
Bu b y k azgn rm a suluyorum arabm la,
D algalar iim d e kabaryor b ir d en iz gibi.
478
K K R
D alar
Hep eyerin stnde kam lyoru m atm .
D n p bakyoru m : Hayret!
G ky znn ayak parm ak yanndaym .
D alar
Ey kudurm u rm aklar, ey alkantl denizler!
A tlm ileri doludizgin
B in lerce at yaratr bu tutkuyu.
D alar
G kyzn delerler tep elerin in sivriliini trplem ed en.
G kyz b el verir,
D alar onu n destei.

Wen Yi-Tuo (1898-1946)
L S
te urda um utsuz, l b ir su hendei
stnde h ibir m eltem d algack uyandrm az,
At eski bakrlar, p aslanm dem irleri,
B o alt artm yem ei; baka ie yaram az.
K im b ilir b elki b ak r y eerir zm rt gibi

D n e r pasl d em irler eftali ieine,
im en ler b ir kat daha tl dokusun ipekli,
Sis ve dum an kabarsn b ak teriler iinde.
M ayalansn l su d ns n yeil araba

n cile r k ararak yzen ak kpklerden
Bysn o in ciler hep b a ra-a ra
atlam ak iin yalnz sivrisinek gibi
arab yam a iin bu m evsim lik ne varsa.
479
Bu l ve um utsuz su hendei bylece

U fak b ir prltyla k u ru m satsa da olur,
D ayanam azsa eer lce sessizlie
u karakurbaalar, olur a olur olur,
p diye su kalkr t rkler sylem eye.
te surda um utsuz l b ir su hendei

B ir blge ki gzellik barn am az iinde
eytana b rakalm biz onu daha iyi
O zam an b elki sudan kar b ir gzellik de.
Trkesi: L. Sami Akaln

(1 9 5 7 )
D N G N G E C E
Bu beyaz ve solgun d rt duvar,

B u m asa ve sandalye, arkada gibi iten olan,
Eski kitaplarn kokusu, ikide b ir arpan bu rnu m a,
Bir rah ibe denli tem iz sevgili ay fin ca n m
A nnesinin gsn itahla em en bebek,
B ir horultu: deliksiz uykuda olm al b izim olan...
Bu gizem li d ingin gece, in sana erin datan.
A zm daki m in n e t trkleri oysa
lenlere dnyor o k gem eden.
D ingin gece, b en i kand ram azsn.
Kim tak a, b u drt duvarlk k stl erin ci?
A labildiine genitir b en im dnyam .
D aha savan grltsn nleyem ezken
K albim in atn nasl d urdurabilirsin sen?
Yalnz b ir adam n acsn, sev in cin i sylem ektense
am urla, kum la dolsun azm d aha iyi;
D elik d eik etsin kstebekler k afam n iin i,
B cekler yiyip em sin k an m ve etim i,
Bir b ard ak arap ya da b ir iir kitab,
Yahut saat tiktaklaryla r len tekdze b ir gece iin yaam aktansa
in iltilerin i duym adan evred ek ilerin ,
480
D u l ve yetim lerin rp n m asn grm ed en,

Sava alanlarnda yatan insanlar,
Yaam d eirm enind e tlen tragedyalar grm eden,
M utluluk, beni kandram azsn.
D uvarlarla evrili alan deil b e n im dnyam .
D in le bak, b ir patlam a sesi daha, lm n yeni b ir kkreyii.
D in gin gece, k albim in arpn sen durduram azsn.
Trkesi: Grkal Aylan

Y A N IT
N em e gerek b en im parlak utkular,
Ta m a istem em bam a.
B en im h arcm deil tram petler, bayraklar,
H allar d enm esin getiim yollara.
Yaldzlar gzlerim i kam atram az,

K alkm az havaya b u rn u m , gururdan.
K oyulm uum b ir kez yaam savam a,
B ilirim gnn aardn, b am kaldrm adan.
pekli giysileri b akalar giysin,

B ana eekler gibi alm an n hazz yeter.
elikten b ir istem verm i ban a T anrm
Yatarm yaln to n lard an gzel ezgiler.
Bayrakt, tram p etti, hepsi sizin olsun.

H allar d enm esin getiim yollara.
N em e gerek b en im p arlak utkular,
Ta m a istem iyoru m bam a.
Trkesi: Grkal Aylan
481
Pai-Hua (d. 1900)

K K R
Yaam n aacnn
ieklenm i b ir dal soluyor
Ve dyor gsm n zerine.
Yavaa b astry oru m onu yreim e
Yreim in m zii
B ir iir yaratyor ondan.
N A N
D oan gnein kzllnda,
n an b ir iek gibi alyor yreim in iinde:
G nee inanyoru m
Babam a in an r gibi!
Aya inanyoru m
A nam a in an r gibi!
Yldzlara inanyoru m
K ardelerim e in an r gibi!
B inlerce iee inanyoru m
B aclarm a in an r gibi.
B ab o bulutlara in any oru m
A rkadalarm a in an r gibi!
M zie inanyorum
Sevdiim e in an r gibi!
H epsinin tan rsal olduuna
nanyorum !
K end im in de b ir tanr olduuna
nanyorum
482
PingSin (d. 1902)

G L L E R N G L G E S N D E
G iysim in zerinde,
K itab m n zerinde,
Prld yor
Yapraklarn k rp trd sabah gnei.
B ir gl kop aryoru m ,
B ekliyo ru m , durm adan b ekliyorum .
G ln kp k rm z ta yapraklar
Pek yakacakt onu n kar beyaz giysisine
B uz gibi ta m erdivenlere,
O turup b ek liy o ru m uzun uzun.
A m a ortada y o k o
Ve zerim d e duyduum yalnz
G ln arbal kokusudur.

S A Y ISIZ Y IL D IZ L A R
T ren raynn evresind e talar ve iekler!

Sonsuz b ir y aam n k sack kesiti,
Siz ve ben,
K arlayoruz b ir rastlant sonucu,
A m a b ird en sonsuz yaam ayryor bizi sonsuzca.
O radan yine geerken
N asl tan rm sizi?
B in lerce b en zerin iz arasnda?
483
FetgChih (d. 1905)

T U F U YA
ektiin alkt hep o b ozk r kylerinde
G zlerin in n nd e l m u ku ru vard
K esilm edi sesinin gene ard-aras
G nn erefli-an l olaylar stne.
E rler ld, vuruldu kald ce n k yerlerind e
Yldzlar dt gkten ve on b in lerce atl
Toz b ulutu iin d e gzlerden uzaklat
Hep bu n lara harcand senin m rc n de.
B ir batr bize o partallarn zerresi
len d erviten kalm eski giysiler gibi
Yoksulluun gene de gene parlam aktadr.
Terazide tartlan bugn sen den kalanlar

D eerce sn k durur u talar u kaftanlar
Ah ne akl eriir glerin e ne de sr.

Feng (d. 1905)
SO N E
ten b ir gece geiriyoruz oka
Yabanc b ir odada. N asl grnyor
G ndzn, b ir trl bilem iyoruz,
G em iin d en ya da yarnd an konuam yoruz. O va
Gz alabildiine uzanyor p en ceren in tesinde.

B elirli belirsiz anm syoruz geldiim iz yolu
G eceleyin, dzle dein tm bild iim iz bu,
ekip gideceiz sabah oldu mu.
484
Kapat gzlerini; bu iten geceler

Ve yabanc yreler kalbinde yer etsin,
yaam m z tede uzanan dzle benzer
Karanlk rtt dzlkte bir aa grrz

Ve bir gln parltsn. Sonsuz yabanslk
Uutul mu gem ii ve bulank yarn gizler.
Trkesi: Grkal Aylan

Tai Vang-u (1905-1950)
B R SO N E
Dank salarna yam ur iseledi:
Kk inciler kara renkli deniz otlarnda,
Vtrdu dalgalarn stne l balklar,
Gizemli, zntl bir parltyla.
Naesiz ru h um u yakalayp getirerek

Akn ve lm n kol gezdii dler lkesine
M or gne nlarnn altn g aydnlatt,
yj yaratklarn mutluluk gzya dktkleri o lkeye.
Yah ve zayf bir karakedi gibi

Solup eriyeceim , alacakaranlkta esneyerek,
Gerek yapm a, tm gururum u ortaya dkerek,
Sonra o gizem li parlty izleyeceim,

Sendeleyip puslu karanlkta; kehribar renkli bir kadehteki
kpkler gibi
Duygusal gzlerim i kara ve bulank anlara gizleyeceim.
Trkesi: Grkal Aylan
485
Li Kwang-Tien (d. 1906)

K PR N N S T N D E
Bilm em hatrlar m sn
1kim iz de ocu ktu k,
Cokun b ir saanak sonras
I rm ak kysnda oynuyorduk,
iniyordu p lak ayaklarm z
1ciye b en ze r yam ur tan ecik lerin i,
D uruyordu telal bulutlar
Trkm z d in lem ek ister gibi.
D oudadr G k k u a . trksyd
Senin sylediin,
Bakp d urm utu n gkkuana, glm tn
Ve keserek trky
Kprye b enzem iyor mu?. d em itin,
G b ir atlayta aan
u uzun, upuzun
Gkkua?..
Evet, d em itim ben ,
G kyz kprsdr o,
C ennete giden yolda
in san lara klavuzluk eden,
A rtk o cu k olm ayacam z
Baka b ir gnde
Seninle b irlik te geeceiz
Kprden.
O tuz yl g eti aradan
G ene oradayz am a
Ne bulut kalm , ne gkkua,
Her y anm z gz tarlas,
G ene soruyorsun bana,
G kkuana b en zem iy o r m u,
u rm ak st nd eki kpr?..
Cevap yok, el ele geiyoruz karya.
486
Pien -Lin (d. 1910)

A L A C A K A R A N L IK
B at tepesine yaslanan gne
Ve d im d ik ykselen duvar tapm an
B aky orlar b irb irlerin e. N edir sy lem ek isted ikleri karlkl?
Ve ned en susuyorlar?
Srtn d a yal b ir adam tayan sska b ir eek
Eve d oru gidiyor acele acele.
Toynaklar tak tak diye vuruyor yere,
Tekdze b ir m u siki gibi.
Bolu ktan kargann sesi geliyor,
Aacn tepesind en,
U u yor son ra d erken susuyor
Ve y enid en t nyor b ir dala.

Ai Zing (d. 1910)
H R O M A YA
Gzel b ir lim an olacak tn
yandan dalarla evrili,
B ir yan ovaya bakan b ir lim an.
B ir yelpaze gibi yaylrsn gneye doru
Yedi rm akla b eslen ir koyun
Ilk, n em li lod oslar sana eser,
Y osunlarn saak ve eritlerin i yayd
Sahili ssleyen iek leri okayarak.
H iroim a, eski b ir kentsin sen
Sandal aac kokan,
b arn d rd n in san lar
Yllar yl ca n la n d ilerinde altlar.
G ndzleri tek n eler vzr vzr gelip giderdi,
Uzun gecelere trkler, ezgiler elik ederdi.
I libiri sava istem iyorduNagasakili, H iroim al

)apon iilerin , itfilerin hibiri,
I libiri, h ib iri sava istem iyordu.
Nefretle bakyorlard
inlilere, M alayllara.
Ne b ir kauu k aac d ikebildiler Seylana.
Ne Cavaya h ind istan cevizi,
Ne de M ekong rm a stne b ir koloni.
Sava tekileri sem irtti,
O nlar deil.
Yine b ir sabah
Herkes yatand an frlad ddk sesleriyle,
Bir k d em eti grltszce
D oudan batya g tarad.
A nlam t herkes y km n gelip attn.
G eride kalanlar sakat b atan baa,
A nlatrlar dururlar, resim ler gibi
O g n lerin rknl n dnyaya.
Nelere tan k o lm ad lar kiNe sahnelere.
Ik ylesine kr edici,
Rzgr ylesine sertti ki.
Bir patlam ad a kosk oca kayalar tuzla buz.
Bir patlam ad a elik h alatlar in cecik tellere dnyordu.
Yz b in lerce yaam
Bir anda gidiverdi.
Ak, sanat, m zik hepsi
Bir anda can verdi.
Yeller esiyordu artk o k en tin yerinde,
Dinse ya o ac - ne gezer,
Bugn bile yrekler paralayan
Alam alar duyuluyor orada,
Aradan on yl getii halde.
488
Tank, ayaa kalk!

H iroim a, sana sylyorum duy ben i,
Son ver artk y km a acya.
Savan olan ca zulm ne tan k oldun,
K im savunabilir b ar senden d aha iyi?
B arm alsm b t n dnyaya,
A nlatm alsn len in nasl lp,
K alann nasl kaldm .
Tank, ayaa kalk.
Efendiler, susalm ltfen biraz,
H iroim a konuacak!
Trkesi: Grkal Aylan

SiangMing (d. 1927)
K K HAN
B acasn d an d um an tten k k han, yolcun un dledii
barnaktr.
O rda stn kokusu, h an cn n scak dostluu orda.
Yolum uzun sonu nd a bize de k k b ir han gerekir.
T orbam d a azk b itti, and atm n nallar da.

K IR D A
B ir m art gecesi, yam u r yayordu.
M ezar talar alyorlard:
N iin b izim de aalar gibi
K klerim iz yok?
B ir m art gecesi, gk grlyordu.
Szlanyordu hayaletler:
N iin gecikti bu kad ar en liim iz bu yl?
G zyalar, arap, to m ar to m ar kt gerek bize.
B ir m art gecesi, r zgr esiyordu.
D gryorlard kurum u aalar:
Sevim li ilkb ahar nerede?
Atlgan yeillerim izi, utanga k rm z la rm z istiyoruz.
Trkesi: Aydn Erg
489
LoM en (d. 1928)

R U H LA B E D E N A R A SIN D A
A kam lk sofram n altna
B ir gzel m elm i pisipisi,
O kkal b ir eyler dse diye
Yutkunup d uruyor hani.
B ak n d m uzun uzadya
A lktan nefesi kokm u
Ateli ateli gzlerine;
G zlerin de zam an zam an
Silinm ez b ir d irilikte canland
nsanln tarihi.

Y Kuang-ong
CA N S IK IN T IS I
B en h er zam an can skn tsn n penesind eyim
u oyuncaksz dnyada,
O y u n larn yasak olduu u boyutlu bolukta.
R enklere gzn kapatm o v a n n k
B an a hep ayn beyaz zem in i sunar
A m a b en P icasso tarznd a
G e o m e trik izgiler izm ek ten yorgunum .
B en , kuzey d n en cesin i ap
K u tba oturm ay
Ve Z od yak buz yalan seyretm eyi dlerim .
B en , E kvatora gidip
Ve peim i brakm ayan kederle
G nein yolunun zerinde lm eyi dlerim sk sk.
B e n , m erkezka d oru ltusunu izlem eyi
Ve d ikine frlayan b ir d alg gibi
H apishanem izden sonsuzluun m aviliine d oru fkrm ay
dlerim
490
Zin Z-Hao
AA
Aa sonsuza uzanr.
B olu u yakalar
Ve yine de sonsuz ellerin in iindedir.
B irb irin e girm i kk leri gem iin iin e dalar,
D olak d allan uzanr gelecee doru,
T om u rcu klar, gr yapraklar,
O kar, bulutlar, gnei, yldzlar.
Yaam en yksee, en bye ular,
E n d erine, en genie.
G kyz m avi b ir sonsuzluktur,
B itim siz ve giz dolu.
A a sonsuza uzanr
Ve yaam ann anahtarlaryla, ap g ireb ilir evrenin gizinin, i in e .,
Trkesi: Aydn Erg

A Y E
Sen gnesin,
B en seni h er gn konuklayan
Ayiei,
K rm z b ir tlle rtlm gkyznn altnd a konu klarm
b en seni,
i tan elerin in y o k olduu b ah ed e seni b ek lerim ,
M eltem k tn d a yolda olu ru m sana alaca karanlkta.
S en in l l yanan yuvarlan
B en im altn gibi yap raklarm aydnlatr
Ve talan d rr b e n i d efned en b ir tala.
G sm de tarm b e n iirin to h u m larn
Ve lm sz b ir ak.
G erek y aam n n rn e in i grr m sen in yznde.
491
B en im yapraklarm m avi bulutlardr,

Yapraklarm m zrak gibi frlayan nlardr.
Yeryznn gneiyim ben.
Sen b en i b rak p gittiinde,
nce bam eip uykuya dalarm ,
Acdan lr g id erim sonra da.
B ilirim ki gz geldiinde,
A ltn gibi yapraklarm b ir b ir
D p gidecektir dklen salar gibi.
O zam an sen in ann uruna,
D k eceim k anm ,
G sm paralayacam
Ve savuracam lm sz to h u m larn ,
B ir bir,
Yeniden can b u lacak topraa.

Thong Ting-Ven
G LM EK
ocuu m glyor;
Gl ylesine onurlu, ylesine zgr, ylesine bam sz,
D ed esinin, daha dorusu b a b a m n gl gibi.
Byle glerdi babam ,
Byle glyor ocu um ,
A m a b en on lar gibi glem iyoru m .
G em i kuakla gelecek kuan gl arasnda
Sar ve k aranlk b en im glm ,
ki da arasnd aki vadi gibi.
B en im dnyam , gerein dnyasdr, b en im a m , im diki
adr,
Bunlar b an a pek g lecek b ir ey verm iyor,
492
Ne b ab am n gem iine, ne ocu u m u n geleceine benziyorlar.

Y azgnn karsnd a, glm souk, d m anm karsnda
glm kinli,
Asyann o snrsz yoksu lluklar karsnda,
G lm ac.
Trkesi: Aydn Erg

Sun Y-Ta ng
N E Y T R D M
B ir ey y itird im - ne yitirdim peki
B u orm anda? G eceyars elim de fener
A ranp duruyorum aalar arasnda
Y abanc deil yaban iekleriyle dolu bu yol.
H er b ir aa, her b ir ot. A h, bylesin e b ild ik b ir yerde
N asl yitiririm onu!
B urad a olm al yitirdiim ey
B aka b ir dnya b ilm iy o ru m nk.
E lde fener, adm adm izliyorum yolu.
i d am lalar, parlayarak, dallarda duruyor.
A alarn yukarsnd an yldzlar gz krpyor
H er ey o derdi sessiz ve d ingin ki.
O n u burada yitirdim gerekten,
A ram akla geird im bt n geceyi.
A m a ne yitirdiim i bu lam ad m ; bildiim tek ey,
Z am ann b en i hzla eskittii.
Trkesi: Grkal Aylan
493
Y A K IN M A
Szde b en i sevdin, ne uydurm a b ir sevgiydi o yle,
B ir krlangcn gle dalm as d enli ksa,
M eltem denli sreksiz. N e b ir glge,
Ne b ir k b rakm ad an -K ayan b ir yldz g ib i
G itti sevgin. H i um ursam ad n
Kaytszca zdn halatlarm .
Ilk dlerle ien ak yelkenlerle
D en izleri atm , tepeleri, rm aklar,
K aran lk geceye girdim m avi bulutlar iinden.
H em kendim i, h em yolum u yitirdim .
lm szlk olduunu dndm b u ann
G m yldzlarn da gzlerin.
G ldn o zam an, b en i uyandrd gln,
A klm b am a geldi b ir anda.
B en d en ne istiyorsun im di syle.
C en n e tim in kapsn sm sk rtt n b ir srada?
Trkesi. Grkcil Aylan

Liu ia
Y EN H S - A N IN T A H SL D A R I
Yen H si-an n tahsildar
Kye geldi.
G elir gelm ez de yakasna yapt m u htarn:
gnde toparlayn v ereceiniz pirinci.
B ir tek p irin tanesi bile eksik olursa
H i d in lem em , kelleni atarm so n ra uvala.
Szn b itirin ce ekip gitti.
B ir inekle iki koyun balad atnd an sarkan ipe.
O n lar da gtrd.
K aplarn ardndan bakakald kyller,
H epsinin gzleri ya iindeydi.
494
K y alanndaki an ald m uhtar

Eriyiverdi kyllerin yrekleri
Evlerine d ndler
Sepetleri, kpleri aratrdlar;
P ien p irin ci bile kard lar ten cered en ,
A skeri vali p irin istem i b ir kere,
Eya verip karlnd a p irin aldlar.
H a Jap onlar,
H a vali Yen,
un un urasnd a b e-o n kii
H epsi b irb irin in ei.
Tahsild ar yine geldi.
M sr yesin diye ahra b rak t atn,
K end i de a k rk e y f m uhtarla kt.
M u htarln n an a-b aba gnyd,
P aavralar iin d e bekleiyordu kyller,
P irin u vallarn n tartln a bakyorlard.
B irer kaya k esilm iti kabaran yrekleri.
D uvardan atlayan b iri, kaaym d erken
K em entle yakaland,
Sam an y n larn a saklananlar,
D eklerin d e hasta yatanlar,
H epsi alana srklendi.
Saklad ka saklad tah sild arn k rb ac,
K yllerin tepesind eki ip gerildike gerildi.
D olaplar, ilteler, urbalar, tencereler, tavalar...
A lnp gtrld ne var ne yoksa
K oarak b ir kad n kageldi yoldan.
U uan salar ileriye atld..
K alabal yarp
B ir uval frlatt tah sild arn nne.
Al ite, bu da b en im vergim , b en im p irin cim !
G t r Vali Yene ver bu uval. B u da yetm ezse...
Vali efendiye al b e n i gtr.
495
M uhtar akna dnd birdenbire.

uval ap kard iindekileri.
O da ne - korkuyla gerildi herkes!
Kanl iki o cu k b a k m t uvaldan.
Salar rgl b ir ba,
Kadnn kz,
yandaki G m Kz.
Cinayet! C in ay et! diye kat herkes.
Usulca dnd kadn:
O nlarn can n a b en kydm ,
ben ldrdm kendi ellerim le onlar.
Vali vergi istem i, ite vergi.
Tahsildar glm sedi.
H adi! diye d rtkledi m u htar sonra.
Herkes d on akalm t kyn orta yerinde.
Islklar alarak esiyordu kuzey yeli.
Trkesi: lk Tamer
Fang Vei-Teh
G Z
Senin yanndayken
Bir eyler akyor iim d en,
alayanlar gibi
Tutku m u desem , coku m u desem .
live d nerken
Bir eyler dnyor iim d e,
G n batyorm u gibi
Hzn m desem , k orku m u desem .
Trkesi: Grkal Aylan
496
Ven ieh
T U R F A N IN A K T R K S
E lm a aacnn altnd aki delikanl,
Trk sylem e artk, nolur,
B ir kz geliyor b a k dere boyundan,
M in ik kalbi hzl hzl arpyor,
K anat rp n sabrsz b ir ku gibi.
B ahard a bah esin d e alr,
K u laklarn okar geer trkler.
T om u rcu klar daha am ad,
M eyve b ekliyo r am a bizim delikanl.
Kz anlam yor onu n d ncelerini,
D iyor d ona: Trklerinle d elirtm e ben i.
D elik an ln n b ah ed e geer yaz,
alrken b oy u n a seyreder kz.
M eyveler daha k m en cik ,
A m a t rklerind e on lar topluyor.
Kz ne bilsin kafasnd an geenleri,
G lge gibi b en i izlem e diyor.
Gz olgun lam a d nem idir,
D allard an sarkyor pem be meyveler,
G eceleri kz uyku tutm uyor.
B u gibi ileri anlam al artk,
B ir ey var ite, n iin sylem iyor?
E lm a aacnn altnd ak i delikanl,
Trk sylem e artk , nolur,
Sen in k i bayrdan in iy o r ite.
Syle hadi, kalbin in iind ekini,
A k m eyvesini k op arm an n zam an geldi.
Trkesi: Grkal Aylan
497
Sia Z ing
I >A V E Y A A M
I )alarn d oru klarn a d oru gzlerini eviren ocu k,

Bulutlarn zerinde yrm eyi ve kularn srtn a bin m eyi
dlyoruz
Ustalarn sk sk urad orm an lara ve vadilere u m ak iin.
Gl ada, gz ykseklerde,
Tepeleri b ir b ir ele g eirm ek iin
Biziz ilk trm ananlar.
Gz yksekte olm an n ve dn y erin i an alnca,
Yal glgelerim iz batan gne kar oturm u
Kprtsz dururlar, akam kerken dalarn durduu gibi.
Trkesi: Aydn Ergn

LE Z ER
Yumuak glgelerini atlayp d u ru r gne,
Soluunu iind e tutar evren,
Yorgunluk b ir k ed inin gzlerini okar,
Yaldzl b ir geceyi and ran bu le zerinde.
Btn yaratklar de dalm tr,

Dnya d ner gider b alang gn lerine.
Yalnzlktan korkan b ir ar
Sonunda b ir iein altnd a uyur kalr.
498
Pai Ziet
D U V A R SA A T V E Y O N T U
D uvar saati m rld an y o r yosun rengi kederli b ir eski havay,
D uvar saati, p en ceren in d ndaki dnyaya doru p arm ak larn
dikiyor,
O tik ta k ederken, p en ceren in dnda, azar azar soluyor b ir
gl alacakaranlkta,
O tik tak ederken, ufka dyor b ir altn yldz.
D uvar saati m rld an y or yosun rengi kederli b ir eski havay,
D uvar saati, m asan n zerind eki yontuya d oru parm an
dikiyor.
Suskunluk iind e, gzel ve tem iz yzn sunuyor yontu,
Suskunluk iind e, yontu, duvar saatine sou k b ir glm seyi
yolluyor.
Trkesi: Aydn Erg

DZEN
Krfeze
d em irlem i b ir gem i,
B ir iein zerine
konm u b ir ar,
So n b ah ar gnde
buz tutm u b ir bulut.
lye gelm ez zam ann kara orm an n d an
o cu k larn alaylar gelir,
ekileri yallarn...
Yazk! D en izci b ird en alr denize doru,
A celeyle kov anna d n er ar,
B ulut yiter gider m avi gkkubbede,
Ve krfez yeniden b u lu r d inginliini,
Tazeliini bulur iek,
Son b ah ar g kendi m aviliini.
Trkesi: Aydn Erg
499
Liang Shang Yuang

KK K A M Y O N Z E R N E , R S E L D N C E L E R ...
Y lun iki yanm a d izilm i akasyalarn ve s tlerin
Binlercesi yoldalk eder bana.
I l/.u yeil geit b oyu n ca
YU ip gider sonsuza yol.
Kam yonlar gelir, kam yonlar geer,
Halur gider, gz gelir;
Irm aklar akar, m eyveler olur,
Yaplar ykselir topraktan,
Buday denizleri altn rengi dalar olutu ru r,
(/illerde insanlardan buular.
( lamdan b akarm ,
I Llar ve rm ak lar fersah fersah.
T ekerleklerim vatann top ra n lercesin e
Yola lastiklerin izini
Bir erit gibi b rak r
M utluluk ve zgrlk.
Aalar, b u n lar diken biziz,
Tarlalar, tarlalardan rn kaldran biz,
l'.vler, evleri yapp atan biziz,
Yollar, yollar onaran biz,
Beki btn b u n lar kim in iin diye sorarsan:
Benim iin elbette, senin iin , herkes iin!
Btn tozlar silkip,
Yeni b ir yap y erin e b rak n ca kam yonum u,
Bara bara sylediim kavga t rks n
M ilyonlarca insan tek b ir sesle syler!
Trkesi: Aydn Erg
500
Y A M U R D A N SO N R A
B ird en bu yam ur bu dev ad m larla nasl da geldi buraya!
A caba hangi izleri b ra k t
M avi daa ve tatl yeil tepeye?
A alarn d allarna aslm inciler.
Yam ur ve bulutlar kam , alan gkyznde hava aydnlanr.
Ey vatanm , o k zam and r seyrediyorum seni,
stnde kalm her b ir yam ur dam las
H epsi parlak b ir gne gibi r.
Trkesi: Aydn Erg

Li a
G R LTLER
lkbahar, saysz ve en gzel grltlerin m ev sim id ir:
G nete, suya d n en k arn grlts,
T op ran altnda, harekete geen toprak k u rtla rn n grlts,
Srayann grlts, u an n grlts.
Y am urlu ve rzgrl b ir gecede,
Yam urun ve rzgrn g r lt lerin in ortasn d a,
K aran lk G kyzn y ld rm lar yrtarken,
G k grlts titretirk en da ve denizi,
D ah a da iddetli b ir frtn a patlar,
D erk en gk alr, daha da a rta r grltler:
A alar tom urcu klanr, iek ler aar, budaylar dalgalanr,
d em ir ve elik kucaklar
Ve in san lar ortaya kar, glerler neeyle.
H er ey deiir, her ey b o y atar, h er ey m rld an r.
D alar ve kayalar b ile k aynarlar iin iin,
Z am an b ile iittirir aceleci ad m larn n grlts n
Trkesi: Ik Horasanl
501
Yi Men
Y A L N IZ LIK
Yalnzlk,
Ay nn aa glgelerini serptii b ir kaldrm da,
Suskun ve engin gecen in iind e, ar ve yalnz kendi ayak
seslerini dinlem ektedir.
Yalnzlk,
D uvar saatinin ve k and ilin nnde,
A celeci tik taklara ya da zam ann srkleniine kulak
verm ektir.
Yalnzlk,
G zler ak, srtst uzanp,
Yanan yreinin zorlu atlarn dinlem ektir.
Yalnzlk,
Ne terk edilm i evin ak kalm penceresi,
N e de insan glgesi b ile olm ayan gl ya da kurbaa sesleri.
Yalnzlk,
K ederli ve insansz b ir dnya deil
A m a kalabaln biim len d ird i i b ir ldr.
Yalnzlk,
D nyay aan ve uzaklaan b ir dnce deil
A m a insanlarn tutkulu akdr.
Ey b en im yalnzlm ,
Sevm em ek elde deil, yalnzl,
Trkesi: Aydn Erg
502
Wu Wang Yao
SA BA H
D n gecen in kara p ijam alarn
stm den karp
Yar saydam baheye
A d m m attm .
A yaklarnn u -cu -n a
B a -sa -b a -sa
Yolum dan usul usul gelen
u peeli
M slm an gzeli de kim ?
G z m sryor am a
A dn unutm u gitm iim .
K aldryoru m peesini.
G naydn h an m efen d i, diyorum ;
Gnaydn.
503
UVA ZERK CUMHURYET (UVAYA)

ksya Fed erasy on u n a bal zerk cum huriyet. Y aklak b ir b u u k
milyon kii olan nfusun (1 9 9 0 saym ) b ir m ilyon kadar b ir T rk dili
lm uvaay konuan uvalardan olum aktadr. X V I. yzylda Rus
IMlI.clarca O rtodoksluu kabule zorlanan uvalarn zengin b ir halk
d Irkiyat vardr. G nm ze ulaan yazl ilk
uvaa belgeler ise n cil evirileri ve bak aca dinsel m etinlerd ir,
, .v edebiyatnn douu ise X IX . yzyln ik in ci y arsn d a gerekIrmitir. A ratrm ac . Yakovlevin 1 8 7 2 d e yaym lad uvalar iin
All.be uva edebiyatnn ilk edebiyat sekisidir.
Yzyl b alarn n b elli bal airleri T. T im k i (1 8 8 9 -1 9 1 6 ), N . . elebi
11HH1-1945) vbdir. O nlar K. V. vanov (1 8 9 0 -1 9 1 5 ), N. ubossinni (1 8 8 9 l'M2) izlemitir. V. 1. D avidov-A natri (do. 1917), A. A. V orobyev (do.
I'V.2) A. A. G alkin (19 2 8 ) G. N. Aygi (1 9 3 4 ) gnm z uva iirinin bali , tem silcileri arasndadr. B at iir kaynaklarndan, sim geci, izlenim ci
ut unlardan etkilenen ve yazld d nem lerde uva (ve Rus) iiri iin
midilli yenilikler tayan iirleriyle B at edebiyat evrelerinde de byk
un kazanan Aygi, V olga M a lla rm e si olarak nitelenm ektedir...
504
Gennadi Aygi (1934-2006)

A U ST O S: N IE T Z S C H E T U R N D E
oysa b ak n d a vard- beyaz b ir ey gibi:
m erm erim si- arlksz:
ve m addesiz!-
b u akrab alk nedeniyle dediler

seziyordu ak uuru m lar:
ve b ahed eki m erm erd e
ve kdn beyazm d a-
havada b ir yol ayorlard ken d ilerin e-san k i ip ek te!-
b ird en kocam an ayorlard elde

b olu k
b rak arak
b ir yerde m aaralard a-
ve u genel ve b o ak lk derecesinde
/ok uzun sre gerileyen b ir tr gk gibi/
kendi ken d ilerin i t keten gller-
param para ve can l ey alard

nem li havada
kireli sanki
Trkesi: Yunus akr
505
M A SA
bo fincan ve yazgnn horozu
ve b en ve m asa - ek olarak b ir kalem
bu geen hayat denen sergiye
bo fincan ben
iir yazgnn horozu
Trkesi: Yunus akr

M G E : E N L K N
beyazn sessizliinde
uzakta insan
k arn beyaz zerinde
sanki ekilii gibi gr nm ez b ir bayran
Trkesi: Yunus akr

A K A M
V e -B u
yalnz iek duru m u - gl:
sanki b ir sakar: b iro k
yeni b alanglar gibi
kucaklam a - b ir ocuun:
bolua sarld zam an
Trkesi: Yunus alar
506
D A IS T A N
Rusya Fed erasy o n u n d a zerk cu m h uriyet. N fusu (1 9 8 9 ) saym na

gre 1.7 9 2 .0 0 0 . D astand a 2 6 dil konuulm aktadr. B un lard an Avarca
d n d akilerin yazl edebiyat an cak X IX . Yzylda olum utur. B una
karlk gl ve zengin b ir szl edebiyat varlm srdrm tr. G erek
Avar, gerekse Lak, Lezgi ve K u m u klarn edebiyatlarnd a slam ve D ou
edebiyatlarnn o rta k zellikleri grlr. D astan h alk larn n edebiyat
lar iind e en gelikin olan Avar edebiyatdr. X IX . yzylda h alk airi
M ahm ut, H am za Tsadas ve X X . yzylda R esul Ham zatov, D astan Avar iirin in en n em li tem silcileridir.
Resul Hamzatov (1923-2003)

D ALAR
B u kl g kku bb en in altnda
B irk a d akikalar b ile kalm olanlar
Yzlerce yl yaayacakm gibi
K outurup d uruyorlar
Ve uzakta, b in lerce y llk suskunlukta

Dalar, b u tela kalabala b ak arak
D onup k alm lar hain ve kederli
Sanki b irk a d akikalar kalm gibi yaayacak
507
DANMARKA
D anim arka edebiyatnn iir t rnd e ilk rn ek leri 13-14. yzyllaM rn olan kah ram an lk destanlardr. 16. yzylda dinsel konulu
bir iir t rn n gelitii gzlem leniyor. iird en ok, edebiyatn teki
lli lerinde, zellikle yergi alannda gzlem len en gelim en in en nem li
.ul, oyun yazar L. H olb erg d ir (1 6 8 4 -1 7 5 4 ). B u lke yine bu yzyllar
d bilim in eitli alanlarn da da n em li gelim elere sahne olm utur. 18.
ylizylda Jo h an n es Ew ald (1 7 4 3 - 17 8 1) iirleriyle 19. yzyl ro m an tik
iirinin n c lerin d en b iri olm utur. J. B aggesen (1 7 6 4 -1 8 2 6 ) ro m an tik
iirinin D an im arka edebiyatnda b ir baka byk tem silcisidir. B u tiin en byk airi
olarak ise A dam O eh len sch lag er (1 7 7 9 -1 8 5 0 ) kabul edilm ektedir.
S. S. B lich er (1 7 8 2 -1 8 4 8 ), J. L. H eiberg (1 7 9 1 -1 8 6 0 ), H. D rach m an n
(1 8 4 6 -1 9 0 8 ) geen yzyl D an im ark a iirin in bak aca n em li tem silcilerindendir. B irin ci D ny a Sava y llarn n yaratt y k n tlar ve yitik
bir kuak m aclar en gl biim d e O. Gelsted, davurum cu air T.
K ristensen vb airlerin iirlerind e yansd.
Otto Gelsted (1888-1968)

R E K L A M G E M S
G em i lim an a yneliyor d osd oru
G lgeli alacakaranlkta
O p arlrleri eh ri selam lyor lk lk
P rojek t rleri b e kollu n larn
Havaya tutuyorlar kayan b ir kuyruklu yldz rnei
Ve bulutlar zerine ateten harflerle yazyorlar:
B R F O R D SA TIN A L IN
Ve son ra dnyor gem i
B atan b aa gz k am atrc b ir k dnyasna
B aca T u borg iesi b iim in i alyor
D a gibi saylar ve h arflerle acem ice boyanm k enarlar
G arip b ir m askelem e deneyinde.
D erken K odak reklam kz, Jo h n n ie W alker ve t m tekiler
508
G rn p kayboluyorlar yansyarak.
Suyun aynasnda yansyarak.
G em i kh b ir yeil uuru m d a kotu ru yor
K h b ir sar alev parltsn d a
Ya da b ir kan havuzunda.
Ve zerinde gem in in, gem in in neler y ok ki?

te resim ve ah lk sergileri
Fransz m utfa, kbizm ve kim yasal reeteler;
te toplum u - p tenekesinde b itler tarafnd an yenen
proletaryadan
M ilyonerlerin lks tuvaletine kad ar-d erin li in e gsteren
B ir toplu m sal sergi.
te m akyaj k lin ik leri ve in tih ar iin kurulm u brolar:
H ani um utsuz in san larn uygun b ir cret karl
d anabilecekleri..
te sanat d okto rlarn n en son aheserleri
H er b iim e soku labilen erkekler, k ad n lar
Ve ite gem in in salt kendisi
Tm stn olanaklaryla:
Tenis k ortlar, yzm e havuzlar, kilisesi
Ve gazete (ya da btn b ir n cili size tak sitle basan)
B asm ev i bl m leriyle
Ve de dakikad a 180 0 0 0 devir yapp
H er d evinim i dengeli k larak
Y olcular deniz tu tm asn d an koruyan dev jiroskopuyla.
Ve ite nihayet yolcularH epsi byk ilgi ve n sem bolleri

te N apolyonla M oskovad a bulunm u olan
136 yandaki ihtiyar V olkinya Patrii,
6 yandaki satran dehas Polonyal S em m i M eyer
Ve Siyam l ikizler...
S o n ra tab ii tan n m kiilerd en sek in b ir koleksiyon;
509
Dnya savann m flis krallar,

Ayrca gem i adam lar arasnda
ille de bulunm as gerekli
D kn Rus grandkleri
Ve V iyana O p eras kralieleri...
Ve b irin ci m evkide
Film yldzlar:
Vahi B a tn n kah ram an
(O dol glm seyiiyle)
D nya kom edyeni
Ve gne banyosu gzeli
Fakat lim an d an uzakta

Bir adam otu ru r ve kulbede
Saat gstergeleri ve b ilin m ed ik aletlerle d onanm m asas
Aznda sert ttnle dolu piposu
Sradan b ir sokak adam ya da ren ci olabilir,
bekliyor g em in in tam diledii noktaya gelm esini,
() zam an b asacak dm eye.
stedii onun b ir ate deil gklerden inecek
I kyr o kendisi atei u uru m un da dibinden ykseltecek.
Trkesi: Ata Karatay
510
Tom Kristensen (1893-1974)

YAVA G E L E N B A H A R d an
Ne kad ar yava geldi bu yl yine ilkbahar
Ne yava yitti gzden buzlard aki yaralar.
Yerden fkran otlar ne kad ar seyrek ve az
B a k hl korkuyorlar ld r r diye ayaz.
D allar henz plak, b o k em ik li eller gibi
T om u rcu klar kapal b ir ar b ek ler gibi.
G izli hazrlklarn b elirtisi var am a
Yeil topra yarp yaylm am h er yana.
Trkesi: At Karatay
HuldeLtken (1896-1946)
M EG A LO M A N
-Bir byk Norve airineSiz

N orvein en yce b ir da
B en
M in n a ck D anim arkalI karnca!
Ne var ki
K im seler nleyem edi
B ug ne kadar
D alara trm an m a sn karn calarn .
Evet deim ez h ib ir ey
D a dadr her zam an
K arn ca karnca.
A m a sayn stat!
B en sizin doruunuza eritiim d e
B ir k arn ca boyu da olsaD ah a yksek saylm az m y m sizden?
Haydi h o a kaim !
Trkesi: At Karatay
511
Nis Petersen (1897-1941)

tN SA N I S E V Y O R M U SU N ?
nsan b an a d oru geldi
S rklenerek glkle
A rdnda b rakt izde
K irli kaln tlar
B ir ses duydum b ird en: n sa n seviyor m usun?
Sev! dedi o ses.
nsan km ldad
Y aknlat -s r ne srne
ehvet salyalar sayordu tm evresine
Sinekler, b ce k le r m t k arn n d ak i yaralara
Ve ses balyoz gibi indi bu kez:
nsan seviyor m usun?
-H ayr d ed im ben .
Sev! dedi o ses.
Y aknlatD aha da yaknlatA rtyordu gelen pis koku

Yalann b in lerce hastal n d an K orku veriyordu im di artk ses,
Soruyordu:
- n san seviyor m usun?
- H ayr dedim , sevm iyorum !
Sev! dedi o ses.
S on ra insan d oru ld u yerinden

Uzatt ellerini b an a doru
O zam an grd m kzl iek lerin i iken celerin
H er yannda.
G rdm sim siyah yaralarn gn ahlarn
512
p lak kollarnda, om uzlarnda.

Ve glm sedi b an a
B ak am a, dedi
T an r nasl sevdi..!
G zlerim d eki perde dt birden
Ve haykrd m cand an:
Sen i seviyorum nsan!
Ve azm kanla doluverdi o anda
nsan kanyla.
Trkesi: At Karatay
Jens August Schade (1903-1978)
K E N D M E
B e n im gzlerim i grdnz m?
G r lm eye deer onlar!
O n lard ad r scak yaz geceleri
B ir ayna iind eki m u m lar gibi

Ve hayat dolu kadnlar,
Ya da trkler, arklar.
T an m ad m d aha henz
B ir baka kim seyi dnyada
B en ciley in bakabilen.
K eyfim b ir artar b ir artar

yle tepeden trnaa
Seyrettiim d e kendim i
Ne az b e derim
Ne byk ne tatl
R engi de ne gzel!
Trkesi: At Karatay
513
PietH ein (1905-1996)

Y C E L K
O tu rm u kud retini dnyordum
Tarifsiz kud retini yaradanm .
Sonra vazgetim .
zlm ez dedim byle dev sorun.
0 anda bird en
evrem de o cu k sesleri duydum.
Bir k k o cu k soruyordu arkadana:
- T anr her eyi yapabilir mi?
teki cevap veriyordu:
-Tabii!
- A caba diyordu ilki:
B ir ta yaratabilir m i Tanr,
Sonunda k end isin in bile
Yerinden kaldram ayaca?
Trkesi: Ata Karatay

GustafMunch Petersen (1912-1938)
S YLEM E BAN A
Sus
Sus
Konum a
Sylem e bana!
Biliyorum
( ilm em gerekli
Bir ey b u lacaksam ( iilnem gerekli
1 le tek b am a
Bir ey b u lacaksam Bgne dein
1
514
B ulam adm
Evim
Sevgilim
Topram
B ir yerde olacak
H enz gitm ed iim G eri o k gezdim
A m a bilinm ez
K im b ilir daha
Ne o k gezeceim Ve tek bam a
G itm em gerekli
B ir ey b u lacak sam A m a yolum da
B ir yer var elbet
A rtk d uracakyice biliyorum
O rad a b en im
Evim , topram Sevgilim b oyu n a bekleyem ez kiZ aten o k gezdim
Sylem e b an a
G id eceim yer
Pek uzaktaysaG e kalm olm ak
im di tek korku m -
Sus
Sus
K onum a
Sylem e b an a
B u lm am gerekli
K endi evim i!
Trkesi: At Karatay
515
Ove Abildgaard (d. 1916)
G BEK
G vd em in kat kk
E vrenim in ortas
K k kabark dm e,
D m n atlal b eri
B ir uan b alo n gibiyim yeryznde.
A m a ipi k im tutuyor
K at m gnden bu yana
A lan dl yatandan.
B u labilsem b ir o eli
Ve yzsem gerisin geri
A kn td a b a lk gibi.
Sen i sk sk anm n
B u d u r san rm ned eni
Ey k k iei tenim in.
tek i b alon larla b irlik

D olanp d uru rken bak arm
D oluverm i ierim e
Senden d oru kopup gelen
G kyz zlem i sorular.
Trkesi: At Karatay
516
Tove Ditlevsen (1918-1976)

SO N SU Z
D nyada iki erk ek var
H er zam an k arm a kan
B irisi sevdiim adam
tekisi b en i seven.
B irisi k aranlk gecelerim in

D lerind e bile can evim dedir
b r k albim in nnde b ek ler
B ek ler d uru r am a alm az kap.
B irin in sadece soluu yeter

B en i m utlulua ulatrm aya
teki m r n balar b an a
Kalkp geri verm em b ir saatini.
B irisi k an m n scaklnd a
Akn z trkleriyle yaar
b r can sk c g n lerim iind e
U m utsuz koar.
H er kad n bu ikili yaam tadar

Sevilenle seven arasnda
A m a b ir kez tek kii olu r o iki insan
Yalnz b ir kez h er yzylda!
Trkesi: At Karatay
517
vat Malinovski (d. 1926)

SN E K L E R N T R K S
Haziran gecesinde bu d
kiraz aalarnn kp gtrm evi
boulan kularn k rk sayan prtsnda

fjordun aynasndan daha gergin b ir ann altnda
b enim uykum b ir itkuu yum urtas: b ir

kire duvar ve bozulm aya hazr b ir serap
glgeye akl beyaz titrek b ir orak

ve grltsz b ir gaga grnm ez keser
ince tuz ve rzgr kabuu aynann
az sonra krlacak b ir ey
Trkesi: zdemir nce

D SJE C T A M E M B R A
Bir bar gezegeni aryor bak am a h ib ir
birlik son deil, h ib ir snr d eim ez deil.
Sonsuzda klar da yarld taa kke kadar

ve yalnz ve yalnz ate a yatm az
M eyvenin iki yars ters dyor b irb irin e

ve ikisi de geberiyor sev in ten k en d i kesinde
batan gne b ird en drnce m ask esin i

kefediyorsun b ir korku ve kan m ah zen i
1
518
h er ey ar ulardan olum u tur orada ve

ite bu yzden h i b ir ey m rl k alc d eildir
srganotu ve tozdan b ir gne orada

b ed elid ir m etallerin b irli in in ve h ib ir ey
salam deildir ne acn ne de sla h asretin bile

ot d am larn altnd a akar sularn yannd a
ne denge ne de b ir z m vardr; yoktur,

ev-b ark da aram a sakn yeryznde
am a bu b l nm kan istem iyor lm

yola gelm ezd ir k em i in e yapm olan et.
Trkesi: zdemir nce

EdleNielsen (d. 1926)
B R G E N O C U A
p sana b en retece im
lk tat olacam dudaklarnda.
zleyi ne d em ek anlayacaksn,
Ve yalnzlk nasl uzaklm da.
A n lam sz kalacak evren

Yannda deilsem yarn
A lam ak, alam ak isteyeceksin
O kanm ad iin salarn.
B ilin m ez, yepyeni dnyalar

E llerind e b u lacak sn b en d e
lg n ca istem ler ba kald racak
Z in cirlerin i kran gvdende.
519
B olukta dm lenip duran

K ollarn b en im le d olacak
Sana verdiim ta deil
B ir kadn vcudu sm scak!
Ve h er eyi yitirdiin zam an
Geriye d nem ezsen eer
B ir m ezar bekleyecek seni
Kalbim de, gm lm eye deer!
Trkesi: Ata Karatay

Uffe H arder (d. 1930)
H
Kl yam uru deil
hi
yerin d em elerin den szan h ib ir ey deil
eneleri kenetleyen h ib ir ey deil
evin evresinde
koskocam an b ir m engene gibi
atlaklar arasndan szan h ib ir ey deil
grnm ez kee gibi grtlam tkayan
k em iklerin d eki iliin i skp karan
H i de insann soluunu kesen p c k gibi deil
h i de d erinin altnd aki rp erti deil
H iliin sessiz istilas
oktan b itm i bile
asude karanlk
ardndan
senin ellerind e len
eyler ite
Usul usul b ir sanc
yani
hi.
Trkesi: T. S. Halnan
520
Erik Stinus (d. 1934)

N SA N C IL Y A M Y A M L IK
Evet, Sayn B akan, evet, Sayn kral, evet, Sayn
K ralie, b ir dam la gzya, evet, gzya,
Niye U ranyum d em iyorsunuz K ongo yerine? Uranyum
kelim esi niye yasakland, niye silindi gazetelerden, okul
kitaplarndan
Niye alyorsunuz hava alannda? K atiller vard,
D olarlarla, Franklarla, Eskudolarla, P eseta
larla d nm lerd i, o zam an niye alam adnz
peki?
Niye, sahi niye alar insan?
A ladnz m lkenizin ta rih in i okuduunuz zam an?
K rk bete altn tarlalar alev alev yanarken
ezlonglara kurulm utunuz, aladnz m ?
Ne uzun b ir Paskalya bu!
iyi yrekli yardm severler, anneleri, karlar olan
askerler, sev g ililerin in, o cu k la rn n sarar
m fotoraflarn tayanlar (h o a kal okul
sras, m erh ab a tfek):
h er eyi yapabilirler-: gklerden inerler, rm a k
lar geerler, duvarlara dayarlar in san lar,
eh irleri yakarlar,
am a g n llerin ce g eirem ezler g n lerini, yam ata
b ir ylan gibi kvrlm yatan, ar b ir ta
gibi yatan Paskalyay oynatam azlar yerinden,
tepeye karam azlar onu, zam an kuram azlar,
Evet, Sayn B akan, derler, evet Kazanlar, evet,
b en i llere atan Uzun Kol, evet
evet, b en i lm den kurtaran pekli B eyaz K anat, lm
saaym diye,
evet, A lk, kurun doyursun diye beni,
evet, b akalarnn zgrln kullanan zgrlk,
evet, b akalarnn yaam larn kem iren Yaam ,
521
evet, Yam yam D evletleri Uygarln,

evet, M oruklar, koydum karnza genliim i.
D ostlarm ! Z am an d r ekip gitm enin artk.
H oa kaln, K asm Aynn B ad nd r c N oelleri,
H oa kaln , en algclar, zr D ileyen Bakanlar,
H oa kaln, Uyuyan Gzel, Kl Kedisi, duygulu m a
jesteler, acm asz m andarinler, hepiniz,
H oa kaln, yldzl, frakl, lgn Ladin A ala
r, eh rin je tlerle, tanklarla d onatlm orm an ,
H oa kaln, K oni-E vler, Saakl-E vler, v itrin lerin
de san n ngrak seslerini d inleyerek uyu
duu M aazalar,
H oa kaln, sad an Son ra S fr Yl, K raln M u h a
fz, Paskalya, h o a kaln, gn lerim iz say
l nk:
b ayraklarla sslenm i yaplarda, kilitli kaplar
ardnda buyru klar veriliyor im di, am a ayn
hzla yaylyor haberler.
Trkesi: lk Tamer
Henrik Nordbrand (d. 1945)
B R L N C E
B iri lnce
dnyas kalr:
uzaktaki dalar
m ah allen in evleri
ve b ir pazar gn
k en tin dna k m ak iin
b ir tahta kprden geen yol.
Ve ilk yaz gnei

leden sonra b ir an
522
kitaplarla, dergilerle dolu b ir rafa ulaan

hepsi de yeniydiler h i kukusuz b ir zam anlar.
H i de tu h a f deil aslnda.
G en e de sk sk ayorum ama.
20 Ekim 1971
B u gece k ar yad dalara
uzakta
suyun te yakasnda
ve taze hava
ortaya k ard onlar
d rt ayda, san rm ,
ilk defa.
H l kum salda direnen

b irk a turist
titriy o r gibiler
biraz
ve bu ru u k kt to rbalarn hrts
yars kuralara gm lm
b o sigara paketleri
aklalm az gte grnyorlar.
S co o t Fitzgerald a ben ziyor

m anzara
T h e G reat G atsby yi
yeni b itirm i daha
ve henz balam adan
cidd i ciddi im eye.
H i kukusuz
her eyin nasl b itece ini bildii
o ana.
Trkesi: zdemir m e
523
K O N T K.
sen lm olsan da yapt sryor,

sayfa 253
taze b ir asm a yapra dyor kitabna.
daha uzaklara ulam adn
ve im gelem gcne bal
d aha sonra olanlar.
B u rad a herkes korkar K o n t K.den.
o k ge ok u m ak iin
o k erken ekip gitm eye.
gzn ay tutuklad kitab
ardan glgesinde
durm adan dyor yapraklar.
K arad r 2 5 4 c sayfa. B urad a
herkes korkar.
Yksek sesle oku yor K on t K. b o sayfay.
Trkesi: zdemir nce

A K S E K Y E IK I
1.
D algalanyor dalar
to m u rcu k am
badem d allarn een kar
esen rzgrla
savrulduunda.
2.
Dada yaklan trk

dada sylenm eli.
Sylenm ez
baka yerde.
ldrr syleyeni.
524
3.
lm
dasz b ir lkedir
d rt ayak stnde trm and m z.
4.
B ad em dallar arasndan
daa ilerliyorum
m utluyum
baka yol olm ad iin.
5.
Kller rt n ce da
kl da gibi geliyor.
K em ik ler rt n ce da
k em ik da gibi geliyor.
A rdlar rt n ce da
ard da gibi geliyor.
M enekeler rt n ce da
ite im di daa benziyor.
Trkesi: Ergin Koparan
525
ERMENSTAN
Yazl E rm e n i edebiyatnn balang tarih i 4. yzyla, szl yarat lk rnlerinin ortaya k lar ise o k daha eski yzyllara uzanyor.
\ . yzyldan balayarak cin sel tem alarda younlaan b ir iir tr geliti.
X V11. ve X V III. Y zyllarda oluan kltrel yeniden dou D o u E rm en i
edebiyatnda G. A lian (1 8 2 0 -1 9 0 1 ), H. Abovyan (1 8 0 5 -1 8 4 8 ) vb. air
ve yazarlar ulusal E rm e n i edebiyatnn tem ellerin i attlar. B at E rm en i
edebiyatnda ise M . Beiktalyan (1 8 2 8 -1 8 6 8 ), P. D uryan (1 8 5 2 -1 8 8 2 )
vh. airler E rm e n i edebiyatn gelitirdiler. 19. yzylda E rm en i edebiyutnn en sekin gelenekleri O. Tum anyanm (1 8 6 9 -1 9 2 3 ) rnlerind e
neteze ulat. A. sahagyan (1 8 7 5 -1 9 5 7 ) daha ilk kitab Trkler ve
Yaralarla (1 8 9 7 ) byk y ank u yandrm t. 20. yzyl E rm e n i iirin in
bir baka byk tem silcisi de Y. arents (1 8 9 7 -1 9 3 7 )d ir.
Hovannes Tumanyat (1869-1923)

D N M EYEN YO LCU LA R
Yaadm hayat ve gem i yllar
o iki sska ihtiyar
yryorlard konu arak
sonsuz dnyaya doru:
Biri diyordu -b en im
ilkbaharn ku can dolduran
gzel kokan, taze iek lerim vard,
hepten sundum insanlara onlar.
B en im -d iyord u teki
diri gcm , gr duygularm vard,
ben de verd im hepsini insanlara
sevdal arklarla.
526
K ve siyah
b rak tm o vadilerde -diyordu b iri
teki: oralarda acl b ir yrek
kald bend en dedi
krk , zgn, d elik deik-
A m a diye syledi -b ir tanesi

iek aar o vad iler yeniden!
teki b ir eycikler dem edi,
b a nnde eik gidiyordu...
te, hayatm ve gem i yllar

o iki gsz ihtiyar
yryorlard k onu arak
sonsuz dnyaya doru...
1897
Trkesi: Alpan Glolu

Avedik Isahagyan (1875-1957)
TRK
Evinizde b ir len var
H opluyorum toy gibi
evrelem i genler seni,
Ild arsn ay gibi.
E iind e titriyoru m ,
K ar yaar, yalnzm dr.
C ellat-giysisind e allar var,
A llar b en im kanim dir...
Trkesi Pars Tulac
527
TRK
Alayan b ir st var
G eceleyin bahem de
A lar avuntusuzca
A lar st kederle
A m a sabah olup da
E n gzel kz d ou nca
K u rutur o yalar
pekten salaryla

Yeie arents (1897-1937)
G ne tutan bol m eyvana, H ayasdanm , vurgunum ben,
B izim eski sazm zn szsn a vurgun b en ,
K an dam layan ieklere, ldayan p ak gllere
Ve N airli evik b elli kzlarna vu rgunum b en.
V urgunum b en gkyzne, gllerine, sularna,

G neine, kn kopan k ork u n tipi ve b oran a,
K ara kara hu larnn ve alardan b eri gelen
K en tlerin in b in b ir y llk talarna vu rgunum b en
Nerde olsam un utam am trkm zn acsn,

K itaplarda dualaan d em ir-h arfli yazm z,
Yaram zdan szan k an lar yreim i yaksa bile
G neli ve yetim yarim : H ayasdana vu rgu num ben.
H asret eken gnl m iin baka h ib ir destan yoktur,

Naregatsi, K u ak gibi pek aylal aln yoktur,
B u dnyada A raratm gibi ulu d oru k yoktur
Sonsuz e re f yolu gibi M asisim e vu rgu num ben.
Trkesi: Pars Tulac
528
FNLANDYA
Elias L n n ro tun (1 8 0 2 -1 8 8 4 ) derledii Kalevala destan Fin ii
rin in kayna gibidir. , av, oyun, bayram trkleri ve n in n ilerin d en
oluan b u destan bysel, didaktik, lirik ve an latm c niteliiyle Fin halk
iirin in gcn tem sil eder. 1155 yln da balayan ve yedi yzyl srecek
olan sve egem enliine kar F in lerin ulusal k im lik lerin i k oru y ab ilm e
lerin in en nem li etk en lerind en b iri h alk n ru h u nu yanstan Kalevalad r.
te yandan, Fin ulusal y azn nn gelim esinde, sveli vali Per B rah enin
1640 yln da kurduu A bo A kad em isi n em li b ir rol oynam tr.
1700 balarnd a ortaya k an M illiyeti R om an tizm ak m n n en
n em li tem silcisi D an iel Jusleniustur.
1 8 0 9 d a Finlandiyan n arlk Rusyaya b a lanm as toplum sal ve y a
znsal balam da ulusal uyan iyice hzlandrm tr.
1880 d olaylarnda gerekilik evresine giren F in iirinde Kalavela
esin kayna oluunu srdrm , L arin-K ysti, V. A. K askenn ienn,
O tto M an n in en , J. S iljo ve Finlandiyan n en byk airi saylan E n in o
L einoyu beslem itir.
Uzun sren sve egem enliinin sonu cu olarak sve dili F in cenin
yannd a ik in ci dil duru m u na geldii iin bam szlktan (1 9 1 7 ) sonra
anadili g lend irm e abalar balam tr. B u n a karn bugn de sve
dilinde iir yazan airlerin bulun m as Finland iya iirin i iki dille iirler
arasna sokm aktadr.
529
Hjalmar Procope (1868-1927)

SE SSZ K O M U M
Ruhum un d erinliind e b ir kapal od a var
inde h i karlam adm b ir kim se oturu r
B ir yalnz ihtiyar, m ezar gibi sessiz,
B ir evsiz barksz, esiz dostsuz.
Kim acaba o b ir k irac m sadece?

Yoksa b ir filo z o f kii m i yalnzl seven?
Yzne baklm asnd an ylesine korkan
Kendi sesini duym aktan bile ekinen.
Kapy vu ru yoru m girm ek istiyorum od asna

erde tek b an a sessiz yaayann;
D osta selam verip grm ek dncem
Ve ona g verm ek, sevgim i b elirtm ek .
Cevap yok. Y ine eskisi gibi sessizlik, sessizlik

D uralad m , ne yapacam ardm dorusu
O ysa anahtar d eliind en kapal od an n
Szan k da aklyor ki kom u m uyank.
Trkesi: At Karatay
Edith Sdergrat (1892-1923)

Y A R A D A N IN D L E R
D em ird en yreim sarkm syleyecektir
Zorlayacak, zorlayacaktr
nsanlk den izini
B iim len d irecek, b iim len d irecek tir
H onut klm ak iin tanrlar.
530
G evek eyerler stnde

Yalpa vura vura geliriz korkusuz
B ilin m ey en , um ursam az, kuvvetli bizler.
R zgrlar am a hep bizden yana m eser?
G n gelir kendi sesim izi duyarz
A layc kahkahalarla nlar
Ta uzaktan ta uzaktan...
Trkesi: At Karatay
Y E R Y Z N D E Z A M A N I O LA N
B R V A R L IK Y O K T U R
Yeryznde zam an olan b ir varlk yoktur
T an rd an baka.
Ve bu yzden b t n iek ler gelir ona
Ve en sonu ncu su iek lerin
U n u tm a B e n i yakarr
M avi gzlerine
P arlak lk verm esi iin daha.
Ve karnca
D iler ond an d aha byk g
Tayabilm ek iin sam an pn.
Ve arlar
Gl gon calar arasnda
D ah a b ir yrekten
arabilm ek iin zafer t rklerin i
O n a seslenir.
Ve T anr orada:
B t n bu uyum lu dzen iindedir.
Trkesi: At Karatay
531
Katri Vala (1902-1944)

K I G E L D
K geldi yineG en olsaydm
K im b ilir b elk i de t rk sylerdim
Taze ieklerle dolu
Kara toprak anan stne,
K im b ilir b elki de
Yldz yldz i
Trkm parld atacakt ayrlarda
Koyu m avi gecede.
A m a dondu gen lik arklar

im d i onlar:
D am akan kulbesindeki
Atei iin al rp toplayan
Yal b ir kad nn souktan m o rarm
B uru uk elleri gibi
Yorgun ve zavall.
p lak ve rp e rtici alm n

Y rngesinde d n er d ururum
B ir zin d an avlusundaym asna
K relm i duygu ve d ncelerim uralardan.
K geldi
V eryansn ediyor ac krb acy la yoksul ocu k lara
A m a ktkler y any or alev alev
B ir im dat ars gibi.
Trkesi: At Karatay
532
Olavi Paavolaitet (1903-1964)

NO CTU RN O
Severek d in len d ir b en i
Yorgunluk gzel b ir yatak tr ak iin
G snde uykuya erim ek
D en izd e b ir m ezar bulm aya e
alkalanp b ei in d e a k n tlarn uzun uzun.
Uyut b en i sevginle
K u rban larm geri verm eyen o deniz gibi
Severek skn ve bana

Sonsuz orm and an daha fazla.
Yalnz orm an d r ki llerini
D en izd en de iyi gm er, y o k eder.
B ra k yitireyim kederlerim i
km az yollarnd a lab iren tlerin in
Yerinden o k te g id enler rnei.
Sarm ak her ary b o ar d erinlerde

eken fu nd alarn yapraklar rter gvdeleri
Ve kaplar her yan k aran lk yaban bitkileri...
Y anaklarnda ih tiras yalar

U zanm yatyorsun kollarm d a
D en iz de sensin o rm an da sen.
K u rban larn
B ir daha hayata geri verm eyen.
Trkesi: At Karatay
533
Rabbe Etckell (1903-1974)

i ;y g n e
Ey gne
Inlarnn anda
Bir r m cek gibi
Kalpleri yakalayan
Balayp dokuyan sen,
bir sabah uyanm adan daha
B en im kim de
Sm sk
Bir e kalbe bala!
Trkesi: Ata Karatay

G T M E K
G itm ek bin kat daha hayrldr

Bir kap ardnda kalm aktan, yavrum
G itm ek kim senin karam ayaca
Bir ryaya kendini brakarak.
G itm ek bin kat d aha hayrldr.

Bir kap ardndan kalm aktan yavrum !
Bir m ahpustun b iraz evvel
Eyalarn n eyin d e,
B ir m ahpussun gene de:
Sor kalbine cevap versin!
G itm ek diyorum yavrum .
G itm ek b in kat d aha h ayrldr
Bir kap ardnda kalm aktan.
Trkesi: Ltf zkk
534
H enryParland (1908-19.UH
B E N Z N
B ir yce tan ry m
Y irm i sen te satlr galon um
Sokaklarda
Ve b irb irin i ld r r insanlar
B en im yzm den
Ktalarda.
Vzzz...
Ate p nce b en i
D em ire can gelince
A n larm hem en
N eden
Ryalar iind e y atm m yle
D erin li in d e topra
B in yllarca.
Trkesi: At Karala v
Eli Sinervo (d. 1912)
SO N B A H A R G N
Yce gkler usuz bucaksz
Sou k son b ah ar m avisi iinde
Kular ar ar uar gneye
A h zgrlk.
B ir vahi lk kalr kulaklarm d a
afak kzllnd a kanat rp anlard an
zlem ve ayrlk l on larn
A h zgrlk.
D n e rim der evrem e, m ahpusluum a
H er ey b ir d oluverdi im di
G elen kla karlara gm lecek.
A h zgrlk.
Trkesi: At Karatay
535
Helena Anhava (d. 1925)

R L E R
K onuur gibi yaz ve her gn
baka t rl soluk al.
G z yu m m a sakn yalanm ana

ne de b ir m evki sahibi olm aya al,
byle zgr olabilirsin ancakve rn ein byle b ir b a h a r gn
oturup b ir byk m aazann m erd ivenine
klah d ond u rm an yalayabilirsin tad n k ara kara.
B u kutup b lgesin in tem el gereksin im i

yiyecek, k, snm a, tem izlik, gvenlik.
Sesin perd esi de o k nem lidir.
Trkesi: zdemir nce

Bo Carpelan (d. 1926)
R L E R
K an n krd
buz tarlaya yaylm
kan ak ve belirgin
izler:
b ilin m eyen .
Y anm a alm ak yalnzca
vazgeilm ez olan.
*
D in le,
sessizlikte,
yok sessizlik:
trnaklar,
duvar.
536
Yam ur dam las

gm leniyor, kararyor, kayp gidiyor
sanki h i ayrlm am gibi
d am n kysnda,
*
H er ey uzak
kk salm aalar d nda
deniz,
b en i b rak n
yank.
*
A lr b am gider
lr
unutursun onu
kap k apanr
Srgy b u lm a k iin elinle yoklarsn
b ir od a var orada
herkes, sanki uyuyor
herkes, ta uykusunda
*
hepsi
gryor seni.
*
O dam
b o
deniz sada
gr nt n n d ndaym ben.
*
N ice b olu k
yalnzca b ir beyaz kar tanesi
ykseliyordu d n erek
im i gibi
karanlm
Trkesi: zdemir nce
537
76
o cu klar k cktr ezebilirsiniz onlar.
Ya da kafalarna sivri klah geirip ellerine
ucu yldzl d enek koyarsnz, tiz arklar
syletirsiniz k k iskem leli oyun odalarnda
Srnas A la n n d a orap larn syrarak.
o cu k lar k c kt r ekip k arab ilirsiniz kollarn
sallanrsa d ikebilirsiniz b ir keye oturtursunuz
brakrsnz koar da koarlar b ir avluda
derken b irisi der ya da sraya dizersiniz
okulun souk b od ru m u n a sokarsnz on lar zorla.
K aranlkta gzlerinin n yakabilirsiniz
el feneri ya da alev gibi parlaym caya kadar onlar.
Trkesi: Talt S. Halman

LassiNummi (d. 1928)
YA A M A K SE N N YA N IN D A , Y A A M A K
Senin yanband a yaam ak: yaam ak
geni, deiken b ir grn m yannda.
A kn g rm ek gnein bulutta
ve buluttan k n grm ek.
G rm ek b atn gnein aalarn ardnda,
sezm ek, karanlkta, snrlar, uzaklklar,
duym ak soluk aln yelin aalarda,
iniltisini duym ak, m utluluktan titrem esini.
Kefetm ek d oku nm as gzel ilk kar. D u y m ak
kokusunu iek lerin , aalarn, m an tarlarn , otlarn.
Usulca yry lerin i iitm ek av hayvanlarnn patikalarda.
Yaz yapraklarnn aln grm ek,
uularn g rm ek rzgrda.
Ikl p arltsn g rm ek b o m anzarann
sisin gzelim m en eke rengini grm ek.
Tom urcuk, titreim , yeni ilkbahar!
K aranlkta ykselen sn rlar
lanyeri nda.
G nein d ouunu grm ek.
Trkesi: zdemir nce
538
A K IL D A , B R EY
Yeil, am la rn kabartm as
d onu k b a k r tpk
ve arkada, gkyznn klrengi,
aklda, b ir ey.
-b ir szc k d aha ve iir

ya lr ya doar.
Trkesi: zdemir I<<

Pentti Saarikoski (1937-19S.il
D A N SA A R T D A N
V III
em ek ve on u r gerektiren her eyde
kand rld nz
b ir o kad ar da
iyi yaam szleriyle
hep altnd a ezildiniz
varlk yaratm a yknn
ve varlklardan k u rtu lm an n
b an a aldrm ayn, syleniyorum ite
at arabas ile eve d nerken
H erakleitosu dndren b ir gnde
da srtlarn d ak i kar b en ek lerin i
parlatrken gne
ve d aha nce de koluna yasland nz
b ir d ost gibiyken dnya
XXXV
h ib ir zam an edeerli olam ayacam iirlerim le
b en ksrp tkanrken
derin soluk alyor onlar
b am ne eik d olarken b en
539
onlarn b u ru n lar havada

kk gryorlar b en i
cokuyla dolayorlar akam lar sokaklarda
ve sabahlar tam vaktinde brodalar
kalem ve m asay tklatp
kii nu m aras soruyorlar
beni d k rkln a uratyorlar
b en yaratm adm m onlar?
u yaptklarna b ir b ak n
avrupal ozanlar toplantsn d a alk toplarken
bana kar geliyorlar
b en park kanepelerinde uyuyup altm a ederken
ve yatarken hasta
hi urarlar m ? Asla.
Biliyorum b en lnce
ieklerle gelm eyecekler
onlarn i organlar yok
yalanm azlar
b en k ld ke byr onlar
b en lnce sapasalam yaarlar
Tiirkesi: Grhan Ukan

Srkka Turkka (d. 1939)
SE V E N A D A M
K arsn o k m u o k seven b ir adam vard b ir zam anlar
gc kalm yordu sevdadan baka b ir ey yapmaya.
Ayanda paralanyordu ayakkablar, eskiyordu paltosu
r m cek am a dnnceye kadar
ve frlayp gidiyordu gm lek d m eleri bulutlara
adam n o seven y reinin b ir tek vuruuyla.
Sabr tkeniyordu kad nn b astrd k a yoksulluk,
gzlerini d ikm i p encered en bakyord u sefalet, her ey b erb a tt
ve h ibir ey yapm yordu erkek: sevm ekten baka,
540
Rusyad a geiyordu olay b ir gaz lam basnn nda,

in san larn kar b ak m n d an zengin olduu zam anlarda
votkann atlak bard akta deerli ta gibi parldad,
b ir d ilim hyarn b ir d gibi ldad zam anlarda,
ve papazn evine b itiik ta am b arn yannd a
bir kpein tasm asna bal an alyordu dlerdeki
n graklar gibi.
Trkesi: zdemir nce
541
FRANSA
F ransz kltr, sanat yaam nn ok ilgin b ir zellii vardr:
bakasnn olan kendisin in yapm ak, k end isin i etkileyeni etkilem ek;
baka kltrlere ve dnyann d rt b ir yanndan gelen sanatlara k u
rak am ak ve onlara kendi d am gasn vu rm ak, on larn r n lerin i k e n
di rnne dntrm ek. rn e in : Fransa, rom antizm i ngiltere ve
Al m anyadan alm , ancak bu ak m gelitirip ih ra ed ilerek bu lk ele
ri ve dnyann teki lkelerini etkilem itir. A B D li Edgar A llan P oedan
etkilenen C harles Baudelaire, Stephan M allarm ve Paul V alry daha
sonra gene etki ih ra etm ilerdir.
A rth u r
R im bau d yla
birlikte
ada
iirin
kurucu su
saylan
Lautram ont, Fransaya M ontevideod an (U ruguay) g elm itir; D ad a

akm nn kuram cs T rin tan Traza b ir R o m en d ir; gene ada iirin en
nem li ozanlarnd an b iri, A p ollinaire, Polonyald r;
gnm z Fransz iirin in en nem li airleri arasnda yer alan A lain
bosquet Yahudi -R us, L orand G aspar M aca r-R o m a n -E rm e n i k k en li
dir. B u n larn hepsi Fran sa topraklar dnda dom ular, yetikin yalar
da Fransaya gelm iler, Fransz kltrn z m lem iler ve bu klt r ta
rafndan zm lenm ilerdir. B u adlara C harles D ozbinsky, A im C esar
Senghor, R ou ben M lik vb. airlerin adlarn ekleyebiliriz.
Klasisizm , rom antizm , gerekilik, d adaclk, gerekstclk gibi
akm lar ya Fransa top rak larn d a dom ular ya da bu topraklarda geliip
d oruk n oktalarna ykselm iler ve btn dnyay etkilem ilerdir.
Yukarda adn and m z airlerin dnda, Louis A ragon, B iaise
( Rendras, S ain t-Jo h n Perse, Paul Eluard, R o b ert D esn o s, A n ton in A rtaud,
Ren Char, H enri M ich au x u y irm in ci yzyln en nem li airleri ara
snda anabiliriz. A n cak, k in c i D nya Savan d an sonra m eydana gelen
ok hzl, d n tr c p o litik ve ek on om ik olaylar F ransz iirin in eski
elk in liin i trplem eye balam tr. B u d urum d a, Latin A m erik a iiri
nin, sosyalist lkeler iirin in , Arap, A frika ve A kd eniz lkeleri iirin in ,
bu d nem iind e etkin olm aya b alam asnn n em li pay vardr.
im di seksenlerini sren Eugne- G uillevic yaayan en byk
branz airi olarak kabul edilm ektedir.
542
B t n bu n lara karn F ransz kltr p olitikas b ak asn n olan

k en d isin in yapm a zelliini srdrm ektedir. B u ned enle, F ransz ii
rind e herhangi b ir gerilem e ya da km azd an sz etm ek olanaksz g ibi
dir. O lsa olsa tek d oru k olm a n iteli ini yitirm itir. A m a gene de d o ru k
lardan biridir.
Alphonse de Lamartine (1790-1869)

GL
E bed i gecesinde bu dnsz seferin
Hep baka sahillere d oru srklenen biz
Z am an adl denizde b ir gn, b ir lahza iin
D em irley em ez m iyiz?
Ey gl, henz aradan b ir sene g eti ancak,

Seyrin e doym ad o can m su yannd a
B ir gn on u stnde grdn u taa, b ak
O turdu m tek bam a!
A ltnda b u kayann yine byle inlerd in;

Y in e byle arp ard dalgalarn bu yara,
Ve byle serpilirdi rzgrla kpklerin
O gzel ayaklara.
E y gl, hatrn d a m ? b ir gece skt d erin.

t yoktu su stnde, gk altnda, uzakta,
Sular usul usul yaran krekilerin
G rlt s nd en baka.
B ird en u yeryz nn bilm edii b ir nefes

B y lenm i sahilin yanksyla inledi.
Sular kulak kesildi, o hayran olduum ses.
u szleri syledi:
Z am an, dur artk gem e, b ah tiy ar saatler, siz

A km az olunuz artk!
En gzel gnm zn tadalm o sreksiz
H azlarm azck!
Ne kadar talihsizler size yalvarr h er gn,

Hep o n lar iin akn;
G nleriyle b irlikte dertlerini gtrn,
M esu tlar b rakn .
Nafile, isteyiim geen saniyeleri;

A kp gidiyor zam an;
G eceye: D aha yava deyiim b o; tan yeri
A aracak birazdan.
Sevim ek! hep sevim ek! akp giden saatin

K ad rini bilm eliyiz!
nsan iin lim an yok, sahil y o k zam an iin,
O geer, b ir g e riz !
K skan zam an, kabil m i sevginin kucak kucak

Bize zevki sunduu sarh o edici anlar,
K abil m i uzaklara uup gitsin abucak
M atem gnleri kadar?
N asl olur kalm asn b ir iz avucum uzda?

N asl yok olur her ey bsbtn silinerek?
D em ek vefasz zam an o d em leri b ir daha
G eri getirm eyecek?
L o uurum lar, m azi, boluklar, sonraszlk,

A caba neylersiniz yuttuunuz gnleri?
Alp gtrdnz d erin hazlar artk
V erm ez m isin iz geri?
543
544
Ey gl! dilsiz kayalar! m aralar! kuytu orm an!

Siz ki zam an esirger, tazeler havasm ,
Ne olur, ey tabiat, o g n lerin saklasan
B ari hatrasn!
Sakin d em lerde olsun, deli rzgrda olsun,

G zel gl, etrafn ssleyen oyalarda,
O kapkara am lard a, su larn a upuzun
D k len kayalarda!
ister m eltem lerind e, b ir rperile esen,

Seslerde, ister uzak ister yalanda olsun,
Yahut gm pullarla sular stnde yzen
Ay nda olsun!
K uduran frtnalar, sazlar bize d ert yanan,

M eltem in i dolduran kokular, hep beraber,
Ne varsa iitilen, grlen ve koklanan,
D esin ki: S ev itiler!
Trkesi: Yaar Nabi Nayr

Victor Hugo (1802-1885)
K A TLI O R M A N D A N E D N Y O R L A R D I?
G ece kapkaranlkt ve sim siyaht orm an ,
G lgeye benziyordu yanm d a giden H erm ann;
D rtn ala atlarm z s n m tk A llaha.
B u lu tlar gkyznde san ki b irer m erm erd i,
Y ldzlarsa ateten ku srleri gibi
U uurdu dallarda.
B en hasretle doluyum . Istraplarla krgn,

m itsiz, b om b o kalm d erin ruhu H erm an n m.
B en hasretle doluyum : uyuyun sevdiklerim !
545
Bu cra yeillikler arasndan giderken:

Yar ak m ezarlar, dedi, geer fik rim d en !
C) ileri bak y or b en im gzm arkada.
Atlarm z b ir orm an alannda drtn ala.
Uzak an seslerini getiriyordu rzgr.

I lerm ann: D ertliler, dedi, dncem ; u lem de
Yaayan, var olanlar. A h, b en im d ncem de
1)edim ki yok olanlar.
Pnarlar aldard. Ne sylerdi pnarlar?

M eeler fsldard. M eeler ne fsldar?
allar syleirdi eski d ostlarm gibi.
I lerm ann b an a dedi ki: d ert in an uyutm az.
Ne gzler var ki alar, ne gzler uyku tutm az.
O na d ed im ki: H eyhat, uyanm az n iceleri!
O zam an dostum : H ayat, dedi, dert, felaket bu!

ller artk azap ekm iyorlar. N e m utlu
Yeeren, yapraklarla rt len m ezarlara!
G ece on lar tatl klaryla okar.
(l k le rin sknundan, nu rund an nasibi var
11er ru hun her mezarda.
Sus, d ed im , lm d enen o srra sayg gster!

Ayak altnda, toprak altnd ad r ller,
l le r b ir zam anlar seni seven kalplerdi:
Uup giden m elein, b ab a n , yahut da annen!
G n lleri krlr b u ac szlerind en ,
Rya iind en gibi duyarlar sesim izi.
Trkesi: A fif Obay
546
Grard De Nerval (1 8 0 8 -J #.'>'!)

FAN TA ZYA
B ir hava b ilirim , dnyalara d eim em :
B t n R o ssin i, M ozart, W eber sizin olsun,
o k eski b ir hava, ar, hazin, m u h teem ;
Yalnz b en duyarm onda ne varsa fusn!
Ne zam an o havay dinleyecek olsam

R uhum genleiverir bird en iki asr,
O n n c L ou is devridir, vakit akam
B atan gnle sararm b ir yam a uzanr.
C a m la n k zla alan ren klerle yanar,

K irem itten b ir ato, keleri tatan.
E tra f epevre balar, baheler, parklar;
B ir dere akyor iek ler arasndan.
K m r gzl b ir kum ral en st pencered e;

E sk id ir gem i zam an esvaplar eski.
G rm l m var bu kad n; am a nerde?
H atrlyoru m , baka b ir hayatta belki!
Trkesi: Cahit Stk Tarant

PEPAYA
Pepacm , gece ilerleyip de
A n n en od asna ekildii an,
Sen lam ban n altnd a yar ryan
D uaya b alarsn ya, eilip de;
H ani rahat kam ru hun, seni

G e cen in koynu na terk ettii an;
B al n atarsn da band an
Yatana b ir bakarsn ya hani.
547
Evin bt n insanlarn saran

A rlk yaklar ya, ad m adm ;
G zelim , sevgilim , P epitacm
Ne dnrsn acaba o zam an?
K im b ilir b elki b ir garip kadn,

o k ackl b ir rom anda kahram an,
m idin zoruyla m eydana kan,
H akikatinse yalanladn.
B elki de ancak doura doura

B ir fare d ouran kocam an dalar,
H ibir vakit yaanm am sevdalar,
ekerlem eler, b elk i de b ir koca.
Ah! B elki de sen in k i kadar iyi

B ir kalbin d osta alm alarn ;
E svabn, oyun havalarn;
B elki de b en i, b elki de hibir eyi.
Trkesi: Orhan Veli Kank

Alfred D e Musset (1810-1857)
H Z N
G cm , hayatm , nem varsa kaybettim ;
K aybettim , ah, d ostlarm , n eem i;
K alm ad hatta k ib irim azam etim ;
O ydu v eh m ettiren dhiliim i.
H akikat bu d u r dedikleri zam an,

K arm da sahiden bir dost zannettim .
H akikati anlayp duyduum an;
o k tan d r galip gelm iti nefretim .
548
Dunya iir Antolojosl (I (III)
A m a ite hakikat ebed d ir;

Yaarsa b ir kim se ondan bihaber,
A lem d e m r n ce gafil kiidir.
T anr soruyor, cevap verm ek ister,

yi ki alam m ara sra
E lim d e kalan servet bu, dnyada.
Trkesi: Cahit Stk Taran a

Charles Baudelaire (1821-1867)
E K A PA N I
D erd im , yeter, sakin ol, d in len biraz artk;
A kam olsa diyordum , ite oldu akam ,
Siyah rtlere sard eh ri karanlk;
K im in e huzur in er gkten, k im in e gam .
B rak , eh rin iren kalabal gitsin.

Yesin kam sn hazzn sefil c m bte
Toplasn ac m eyvesini n ed am etin
Sen gel, d erdim , ver elin i ban a, gel yle.
B a k gn b alk on larn d an gem i seneler

E ski zam an esvaplaryla eilm iler;
H zn ykseliyor, gler yzle, sulardan.
Seyret b ir kem erde yorgun len gnei

Ve uzun b ir kefen gibi douyu saran
G eceyi dinle, yryen tatl geceyi.
Trkesi: Sabahattin Eybolu
Alnl HlmiKirl / O /dim ili nen

N SA N
V l ;, D I N Z
S n, llir adam , seveceksin denizi her zam an;

I imiz aynandr sen in, kendini seyredersin
Bakarken, akp giden dalgalarn ardndan.
Sr de o kadar ac b ir girdaba benzersin.
I laz duyarsn sulardaki aksine dalm aktan;

( zlerinden, kollarndan p ersin ve kalbin
kendi d erdini duyup avunur ou zam an,
() azgn, o vahi haykrnd a denizin.
Kendi lem inizdesin izd ir ikiniz de.

Kimse bilm ez, ey ru h , u u ru m larn senin;
Srlarnz daim a, daim a iinizde;
liy deniz, nerde sen in i hzinelerin?
Am a ite gene b in lerce yldan beri

Cienkleir durursunuz, duym adan ac, keder;
Ne kadar seversiniz rp nm ay , lm eyi,
liy hrslarna gem vurulam ayan kardeler!
Trkesi: O. V. Kank
H Z N V E SE R SE R
Agathe, utuu var m ruhunun arasra,

Byl, mavi, d erin ve l l yanan,
Bam baka d enizlere, bam bak a sem alara,
u kahrolas eh rin sim siyah havasndan?
Agathe, utuu yar m ru hunu n arasra?
D eniz, tek tesellisi gnl k straplarn!
Acaba hangi eytan veya m ucize
Her ulvi alk anta m uazzam b ir rzgrn
O rguyla uuldayan denizi verdi bize?
D eniz, tek tesellisi gnlk straplarn!
550
H ey trenler, vapurlar b en i burdan gtrn!

Ne var gzyalarndan am u rlar youracak?
A rasra d er m i ki A gathen ruhu, zgn,
N edam etten, azaptan ve straptan uzak,
H ey trenler, vapurlar b en i burdan g t r n !
Ne kad ar uzaktasn ey m is kokulu cennet,
Ey, sadece sevin cin, akn rperdii yer,
Ey h er ru hun iind e boulduu sa f ehvet,
Ey b ir m r b oyu n ca gnl verilen eyler!
N e kadar uzaktasn ey m is kokulu cennet!
Ah o yeil cen n eti, ocu k su sevdalarn,
O koular, dem etler, o arklar, buseler,
nild eyen kem an lar zerinde dalarn
A kam , korkuluklarnd a arap dolu kseler!
Ah o yeil ce n n eti, ocu k su sevdalarn.
O b ilin m ez zevklerin yzd m asu m belde?
o k daha uzakta m yoksa inden, M ainden?
Beyhude b ir arzu m u inild eyen dillerde,
C an lanan b ir hayal m i b illu r sesler iind en,
O b ilin m ez zevklerin yzd m asu m belde?
Trkesi: Sait Maden

BALKON
H atralar annesi, sevgililer sultan,
Ey b en i deden yr, ey tapnd m kadn!
O cak b an d a sevitiim iz o zam an,
O can m akam lar elbette hatrlarsn,
H atralar annesi, sevgililer sultan!
O akam lar, km r aleviyle aydnlanan,
Ya pem be buulu akam lar, b alk on d a geen.
B am gsnde, ne severdin b en i o zam an!
Ne syledikse ou lm ey ecek eylerden!
O akam lar, k m r aleviyle aydnlanan!
551
Ne gzeldir gneler scak yaz akam lan!

K inat ne derindir, kalp ne kudretle arpar!
stne eilirken ey akm n pnar,
Sanrd m cierim d e k an n kokusu var.
Ne gzeldir gneler scak yaz akam lar!
K alnlaan b ir duvard aram zda gece.

Seerd im o karanlkta gzbebeklerini;
M estolur, m ahvolurdum nefesini itike.
B ulm utu ayaklarn ellerim d e yerini.
K alnlaan b ir duvard aram zda gece.
B an a vergi o tatl d em leri hatrlam ak;

Yeniden yaadm , dizlerinin dibinde.
O m estin az gzelliini b o tu r aram ak,
Sevgili vcudundan, k albin d en bak a yerde,
O yem inler, kokular, sonu gelm ez pler,

D ipsiz b ir u u ru m d an tek rar d oacak m dr,
Nasl ykselirse ge taptaze gneler.
G neler ki en d erin denizlerde ykanr.
O yem inler, kokular, sonu gelm ez pler!
Trkesi: C. S. Taranc
D M A N
G en liim b ir k a ra n lk frtn a oldu,
B irka yerinde parlak gneler aan;
yle harap ktm ki b u frtnad an ,
B ah em d e kzarm tek tk m eyve kald.
te fikirlerin gzne ulatm ,

Suyun m ezarlar gibi u k u r at
Sel basm to p rak lar durm ayp gayr,
Krekler, trm k larla onarm an lazm .
552
B oyatacak m ki srr gday bulup

hayal ettiin yeni iek ler acap
B ir kum sal gibi ykanm bu topraklardan
-E y ac! ey ac! Z am an m r yiyor,
Ve kalbim izi kem iren sinsi dm an
K aybettiim iz kanla geliip byyor!
Trkesi: Ahmet Muhip Dranas

Charles Cros (1842-1888)
R O Z N A M E
Beyaz, k ocam an b ir duvar - plak m plak
zerind e b ir m erdiven - yksek m i yksek
D uvar dibinde b ir iroz - kuru m u kuru
B ir h e rif geldi elleri - kirli m i kirli
Tutm u b ir ek i b ir ivi - sivri m i sivri
B ir b y k y u m ak da sicim - zorlu m u zorlu
kt m erdivene d erken - yksek m i yksek
M hlad sivri iviyi - ta k tak da tak tak
D uvarn ta tepesine - plak m plak
A tt ekici elind en - d allahm d
Takt iviye sicim i - uzun mu uzun
A st ucu na irozu - kuru m u kuru
nd i m erd ivenden tekrar - tk r da tk r
Srtn d a ek i m erd iven - ar m ar
ekti gitti baka yere - uzak m uzak
O gn bugn d r iro zcu k - kuru m u kuru
M ezkr sicim in u cu nd a - uzun m u uzun
N azike sallanr d uru r - durur m u durur
B en b u hikyeyi dzdm - basit m i basit
Kudursun baz ad am lar - ciddi m i ciddi
Ve glsn diye o cu k la r - k k m k k
553
BA K A L D IR M A
Nam uslu b ir insann, kendine h ak bilerek,
Evinde huzur ire yaam asd r elbet,
Z eh ir im ekle ayn deerde olan.
H astalk istem em bud ur kararm ,

V azgem i deilim bykl k taslam aktan,
B ir yepyeni m u sikid ir duyarm .
D u yarm grltsn akan suyun,

D u yarm frtn an n uultusunu,
H ayat ksadr sanatn yolu uzun.
Ne kad ar iyi ki b u n ca gnah var,

S o n ra taze arap, gen cecik kzlar,
Ve etrafa sat atele yangn.
B ir de douu var kzlarla erkeklerin.

H epsi de ark syler, yer-ier,
Sonu nd a teki dnyaya ger.
Trkesi: Ahmet Necdet

Stephane Mallarme (1842-1898)
E D G A R P O E N U N M E Z A R I
Tam kendi olu n ca en sonu lm szlkte,
air, yaln kl, m eydan okuyor am a.
rkm dnya, ayor nasl duym adna
lm n an lar ald n bu garip seste.
irkild iler duyunca, kr dev gibi m elein

D aha saf b ir anlam katt n kaba szlere,
D ed iler: Sarho, b ir by k atm tr iine
O itii aalk kara kara ikilerin.
554
Yazklar olsun! D uygusuz to p rak ve buluttan

B ir heykel yuurm azsa d ncelerim iz yaayan
P rl prl donansn diye m ezar P oenun.
B ir gk belasn d an arda kalan durgun kaya, .

u g ranit b ari, gelecekte, kar kou n
S r sr, kara kanatl, k r kukulara.

D E N Z M E L T E M
Ten bitird i hazlarn, t kend i kitap,
K asam , kasam uzaklara stm de m ehtap.
Sanyoru m en gzeli m est olularn,
G kle engin arasnda uan kularn.
K im tu tacak d enizlere bal bu gnl?
Ne gklere glm seyen b a h em in gl,
Ne stbeyaz katlara aksi lam ban n ,
Ne d izinde yavrusunu em ziren kadn.
G id ece im gzel gem i, haydi d em ir al,
O ellere yelken a ki sa n lr m asal.

B ir znt, kskn am a m itlerin e,
n an y or m en d illerin elvedasn.
B elk i deli rzgrlara uyan direkler,
Karayelde b ir kazaya ba eecekler.
Ve gr n m ez olacaklar, den izler d erin,
G n l, d inle trksn g em icilerin!
Trkesi: Kemalettin Kam
D E N Z M E L T E M
B t n hazlar tattm , kitaplar okudum ,
A h, kand rm ad ; kam ak, k urtulm ak istiyorum .
B ir baka kpkle gk arasndaki kular
O rad a im di k im b ilir ne kadar sarholar!
D en iz ekiyor, deniz, k im tu tabilir b en i;
G zlerd e aksi yanan o eski b ah eler m i?
G eceler! M ahzu n m yoksa lam bann ,
Beyaz kda vurur, k ork ar d okunam azsn;
Ne o; ne de ocu u n a m em e veren taze;
G id eceim , ey gem i, b ilin m ed ik ellere.
D e m ir al, sallayarak d ireklerini. Szlar
Y rek m itle, am a son ra her eyi anlar.
B elk i de frtn alar aran direkler,
u anda, rzgrlar gelecek lm bekler,
O zam an ne yelken, ne de m it, am a sen yine
K albim , g em icilerin arksn dinle.
Trkesi: Orhan Veli

G Z E L M B U G N
E l dem em i, dip diri gzelim bugn
Sarho b ir kanat vuruuyla y rtar m
K rad a unutulm u kat gln
K alm uular dolu saydam buzunu?
B en d im , diyor b ir eski zam an kuusu
M aru r ama um utsuz kanat syran
Yaanacak yeri aram az m insan
B astrn ca ksr kn sknts?
Silkecek bem beyaz lm boynundan
D aralan dnyasna kafa tutan ku
N eylesin balanm yere kanadndan
K endi aydnlyla b a lan m gle
D u ru yor kuu, r yalaryla donm u
B o u n a gurbetinde, ba gklerde.
556
RO N DEL
Seviiriz d ilersen ayet
A k anm ad an dudaklarnla
B ir eycik yapam az bize anla
Susm aktan gayri bu glden d em et
O nam eler ki gln elbet
V erem ez p rltsn asla
Seviiriz dilersen ayet
Ak anm ad an dud aklarnla
Sessizce sarm a dola nihayet
Sylphe giym i kpkzl urbasn
O hayal kanatlarn ularn
A lev b ir p kavrar k b et
Seviiriz dilersen ayet
Trkesi: Salh Birsel

RON DEL
H ibir ey yok uyandnzda
Som u rtm ad an karlayacanz
K o rku n , b ir gl sarsarsa bakn z
K anatlarnz o yastklarda
Kaytsz uyuyun, korkusuzca da

Ele verm ey ecek sizi soluunuz.
Som u rtm ad an karlayacanz
Btn o cm n dleri b ir anda

Bu gzellik bozduu an b akn z
A rtk ne b ir tek iek yanaklarda
Ne de lsz elm aslar gzlerde
557
Jose-Maria de Heredia (1842-1905)

F A T H L E R
Y uvalarndan um u b ir sr ahindiler;
U sanm lard m aru r fu karalklarnd an.
P allos de M o g u erd en avare, asker, kaptan,
lgn ca b ir hayale d oru srklendiler.
M asaldaki m ad eni b u lm a k iind i sefer;

Sipangoonun varlm az to p rak larn d a yatan,
G eerk en garbn esrar dolu kylarndan
Alize r zgrnda erilirdi serenler.
Ve h er akam b ir destan sabah um arlard.

M edar d en izlerinin fosforlu m avisinden,
R yalar altndan seraplarla dolard.
B eyaz kad rgalarn sarkp ilerisind en,

Seyre koyu lu rlard d en izlerin iini;
Yldzlarn b ir m ehu l ge ykseliini.
Trkesi: S. Eybolu-Orhan Veli Kank

Paul Verlaine (1844-1896)
R SAN A TI
M u siki, her eyden n ce m usiki;
O nu n iin tekli m srad an am a.
K vrak olur, erir havada sanki;
A r aksak syleyie yanam a.
K elim e seerken de m eyd an senin;

B ile bile b ir nebze aldanm ak.
D u m an ls gzeldir t rklerin :
yle hem seik olsun, h em kapal
558
G zel gzler tl ardnda grnsn

G n titrem eli iirind e
A k yldzlar m avilie br n sn
Ilg t lgt sonb ahar gklerinde.
A rarengin peind eyiz nk biz;

R en g in deil, ararengin sadece.
A n cak yle sarm a dola ederiz
Kaval boru yla, ryay dle.
N kte belasn d an kurtulm aya bak;

A c zek, sulu gl neyine?
e k art m b u cins sarm sak
M aviliin ya d olar gzlerine.
Tut belagat boaznd an, sustur

E l dem iken b ir zahm ete daha gir.
K afiyenin azna da b ir gem vur
B rak rsan neler yapm az kim bilir? ,
N edir bu kafiyeden ektiim iz!

H angi sar ocu k , ya deli zenci
Sarm b am za b u m eym enetsiz
Bu k o f sesler k aran kalp inciyi
Hep m usiki, b iraz daha m usiki;

H avalanan b ir ey olm al m sra
D eli b ir gn lden kalkp gitm eli
B aka gklere, baka sevdalara.
D alp tozu sabah rzgrna
M sralarn alsn b an gitsin
K ekik, nane kokaraktan, d rt yana...
st taraf edebiyat bu iin.
Trkesi: Sabahattin Eybolu-Melih Cevdet Anday
559
G E M O LA
H atralar, ne istersiniz ben d en?.. Sonbahar...
D urgun gkte ard kular uum adalar,
G neten, lgn ve solu k b ir k vu rm ad a
in d e poyrazlar esen sararm orm ana.
Yapyalnzdk, yryorduk, trl hlyalarda;
Salarm z ve d ncelerim iz rzgrda.
evirip gzel g zlerini b an a H angisi
E n gzel g n n ? diye sordu o b illu r sesi
B ir m elek sesi kad ar tatl, o kad ar derin.
H a fif b ir glm seyi cevap verdi sesine
pt m ellerini, ibad et edercesine.
-A h! lk iekler! Ne gzel k ok u lan vardr!
Ne kadar sevim li b ir m rltla r vardr
Sevilen dudaklardan kan ilk evetlerin!

GREEN
te yem iler, iekler, yapraklar ve dallar!
te kalbim , arp n ts yalnz sen in iin !
O bem beyaz ellerin k albim i krm asalar!
B u k k arm aan d ilerim ho gresin.
B en geldim ite, ilerle b ezen m i olarak;
A lnm d a seh er y elin in dondurduu iler.
Yorgunluum u alsam ayak ucunda brak!
Hayal etsem o tatl d em leri b irer birer.
B rak unutaym b a m taze gsnde!
H l aklm da lezzeti son plerinin.
H ayrl frtn ad an so n ra sakin, asude,
Uyusan biraz, m ad em uzanm d inlenirsin.
Trkesi: Cahit Stk Taranc
560
G K Y L E M A V ...
G k yle mavi, yle durgun
D am lar zerinde!
Yeil b ir dal sallanadursun
D am lar zerinde!
rpertip gkyzn birden,
B ir an tn tn eder,
B ir kutur u aata ten;
T rksn syler.
te hayat! A gzn gr;
B ak ne kadar sade.
H er gnk sakin grltdr,
ehird en gelm ekte,
Ey sen ki durm adan alarsn,
D versin dizini;
G el syle b akalm ne yaptn,
N e ttin genliini?
Cahit Stk Taranc

D A N S E D E L M G EL
G zlerin i severim en ok,
G kteki yldzlardan parlak;
B ir para da batan karak.
D ans edelim gel!
Ne h alleri vard, sahiden,
B ed b ah t b erb at eden
O nun iin h otu zaten.
D ans edelim gel!
D old u ru lm ad hl yeri,
G lden aznn p c kleri
K albim de ldnden beri.
D an s edelim gel!
561
Dizi d ibinde oturduum

Z am an lan hatrlyoru m ;
Bu, ite btn varm youm .
D ans edelim gel!

Comte d E Lautreamont (1846-1870)
B R N C T R K d e n
A ilelere n ifak tohum u ek m ek iin b ir antlam a yaptm
fuhula. A n m syoru m bu tehlikeli ilikiden nceki geceyi.
nm de b ir m ezar grdm . B ir ev kadar byk b ir atebceinin
ban a yle d ediini duydum ; A ydnlatacam seni. O ku yazt.
B en d en gelm iyor b u yce buyruk. G r r grm ez enelerim i
atrdatan,
elim i ayam kesen, usuz bucaksz, kan rengi b ir k
taa ufka kadar yayld havada. Az kalsn dyordum , b ir y k k
duvara yaslandm ve okudum : V erem d en len b ir yeniyetm e
yatyor burada; biliyorsunu z ned enini. D ua etm eyin ona. B ir
o k insan b en im kad ar gzpek olam azd belki. B u srada, rl
plak, gzel b ir kadn gelip ayaklarm n d ibin e uzand. K ederli
b ir yzle, Ayaa kalkabilirsin, dedim kadna. Karde katilinin
kzkardeini boazlad eli uzattm ona. A tebcei seslendi:
H ey sen! b ir ta al ve ld r onu. -N iin ? diye sord u m ona.
A tebcei bana: K end ine d ikkat et, dedi; gsz olan sensin,
gl olan b en im nk . Fuhutur bu kad nn ad. G zlerim de
yalar, yreimde fke, bilinm ez bir gcn doduunu duyumsadm
kaldrdm ve om uzu m a aldm ta sonra. B ir da doruuna kadar
trm andm : oradan ezdim atebceini. nsan boyun d a bir
u ku ra gm ld top rakta ba; alt kilise b oyu yksee srad
ta. Sonra gidip bir gle dt, bir anda, dne dne, usuz bucaksz,
ters b ir koni oyarak ekild i sular gln. O rta lk duruldu:
parldam ad a rtk kan k. Yazk! yazk! diye haykrd
plak ve gzel kadn; ne yaptn byle? - B en sen i yeliyorum ,
562
ded im ona, nk acrm m utsuzlara Sonsuz taze yarattysa seni,

sen in deil su. Y antlad b e n i: B ir gn, dedi, h ak k m teslim
ed ecek insanlar. Syleyecek baka szm yok. B ra k da gideyim ,
sonsuz acm d erin lik lerin e gm eyim d enizim . B ir sen varsn hor
grm eyen b en i, b ir de bu k aran lk u u ru m lard a kaynaan iren
canavarlar. yisin sen. Elveda b en i sevm i olan sana! -Elveda!
dedim ona, tekrar elveda! Hep seveceim seni.. Bugnden tezi
yok terk ediyorum erdem i. te bu ned enle, ey nsanlar, k
yelinin denizin zerinde ve kylarda ya da uzun sredir
b e n im iin yas tu tan byk ken tlerin zerinde ya da kutup
b lgelerin in sou klarnd a uuldadn duyduunuz zam an
yle syleyin: T an rn n ru hu deildir geen: fuhuun,
M ontevideolunun acl iniltileriyle b irleen d erin kederli
i ekiidir. ocuklar, bunu b en sylyorum size. yleyse,
diz k n acm a duygular iinde ve b itlerd en daha o k olan
in san lar uzun uzun yakarsnlar.
Trkesi: zdemir nce

K N C T R K den
Ey am az m atem atikler, baldan tatl re tin iz
serin letici b ir dalga gibi yreim e akal b e ri sizi
unutm adm . B eikten bu yana gn eten eski
kaynanzdan su im ek tutkusuyla yandm .
ren cilerin izin en vefals olan ben , tapnanzn
kutsal eiini hl andryorum . B ir b elirsizlik
vard dncem de, aklayam adm b ir ey dum an
gibi. A m a m ih rab n za ulatran b asam ak lar dinsel
b ir saygyla k tm . Ve siz, rzgr k elebek leri nasl
datrsa, u k aran lk rty yle syrdnz. Snrsz
b ir sou kkanllk, yetkin b ir saknganlk, am az b ir
m an tk koydunuz yerine. G len d irici stnz
yznden, size iten b ir sevgiyle b a l olanlara
saladnz ayd nlk iind e kavraym geliip
snrszlat. A ritm etik ! C ebir! G eo m etri! yce
lem ! kl gen! Sizi tanm ayan , aklszn biridir.

En kara ikencelerden geirm eli onu. nk bilisiz
rahatlnd a k r b ir k ksem e vardr. A m a sizi
tanyan ve seven dnya m alna n em verm ez; byl
ty gibi uarak, tpk ykselen helezon gibi
gklerine yuvarlak kubbesine u lam ak ister yalnz.
Yeryz, ahlaksal yanltlar ve dlerden baka ey
sunm az ona! O ysa, ey am az m atem atikler, inat
deim ezliiyle, evrenin dzeninde grlen yce
dorunun b ir gl yanssn kam aan gzlere
sunarsnz. A m a Pitagorasn dostu o d rtg enin dile
getirdii kapsayc yetkin dzen d aha da ycedir.
nk G c -h er-ey e-y eten , k end in i ve yklem lerini
kaosun ta iind en sizin teorem ler hzin en izi ve ulu
gz k am atn cl n z karan unutulm az alm ada
tepeden trn a a aa vurm utur. E ski alarda ve
gnm zde, nice ulu hayal gleri, y an k kt
zerine izilm i sim gesel b iim lerin izi, gizli b ir
solukla can lan m kavranm az izgiler gibi grerek
titrediler. E vrend en n ce var olan ve d aha sonraya
kalacak olan lm sz belitlerin ve hiy erog liflerin bu
gz k am atrc ak lan n sradan insanlar
anlayam azd. H ayalgc, ld r c b ir soru iaretinin
u u ru m u n a eilip m atem atiin nasl olup da b u n ca
etkileyici bykl k ve tartlm az d oru kapsadn
sorar ve b u n lar insanoluyla karlatrm aya
kalkrsa, insanolund a sahte gurur ve yalandan
baka ey bulam az. O zam an, z n dolu b u yce
kafa, insanolu nu n c celiin i ve b enzersiz lg n l n
iyice duyuran ulu tlerinizden tr , bem beyaz
kesilm i yzn kupkuru ellerin in zerine eerek
doast d ncelere dalar gider. nnzd e, dizleri
bklr ve tap n h em sizin tan rsal yznze, hem
de G c -h er-ey e-y eten in z gr nt s ne b ir sayg
563
564
belirtisidir. ocukluu m d a, b ir M ays gecesi, ay

nda, prl p rl b ir d erenin kysndaki taze
im en lerin zerinde grndnz bana. n z de
utangalk ve incelikte b irb irin izd en geri
kalm yordunuz. n z de k ralieler gibi uluydunuz.
B irk a adm yaklatnz. U zun elbiseniz b ir bu har
gibi salnyordu; sevgili b ir oulm uum gibi beni,
kvan dolu m em elerin ize yaklatrdnz. H em en
kotu m , ellerim beyaz gsnzde k en etlen m iti.
D ou rgan b esin in izle b eslend im . n san l n byyp
ykseld iini duydum kendim de. O adan b eri sizi
b rak m ad m ey kart kralieler. Y reim in
sayfalarnda, b ir m erm ere ilenm i gibi duran nice
gl tasar, n ice yak n lk duygusu, aym
d ncem d e-afam gece k aranl n d att gibi
k u ru cu izgileri yava yava sildiler. O adan b eri,
lm n, am acn gizlem eden, m ezarlar insanlarla
d oldurduunu, sava alan larn kasp kavurduunu,
insan kanyla to m bu llat n ve l k em ik lerin in
zerinde sabah iek leri atrd n grdm . O
adan b eri, yeryznn d ev rim lerine ta n k lk
ettim ; deprem ler, ln sam yelleri, alevli lavlaryla
yanardalar, l m saan frtn a la r so u k k anl b ir
seyirci olduum u grdler. O adan b e ri eitli
kuaklarn, son d eiim in i selam layan k ozann
toy neesiyle, kan atlarn ve gzlerini uzaya
evird ik lerini ve akam gne batm ad an n ce,
r zgrn yakar dolu ln sallad solm u
iek ler gibi boyu n lar bkk, can verd ik lerin i
grdm . A m a siz h i deim ediniz. H ib ir deiiklik,
h ib ir hastalkl solu k zdeliinizin sarp kayalarna
ve snrsz vad ilerine dokunam az. Sizin alakgnll
ehram larnz, tu tsakln ve aptalln ykselttii o
karn ca yuvalarndan, yani M sr eh ram larn d an daha
uzun m rldr. Z am ann knts stnde

ykselen alarn sonu, gizem li saylarnzn, kpksa
d en klem lerin izin ve heykelsi izgilerinizin G c -h ereye-yetenin in tik am c yannd a yer aldn
grecekler. O ysa yldzlar, kork u n ve evrensel b ir
gecenin b itim sizliind e, k asrgalar gibi fkeyle
kp gid ecekler ve in san lk son yargyla
hesaplam aya alacak. B an a yaptnz yardm lar
iin teekkrler. A nlaym a kattnz yepyeni
nitelikler iin teekkrler. Siz olm asaydnz,
insanoluna kar at m savata b elki yenilgiye
urayacaktm . Siz olm asaydnz b en i yerlere ykp
ayann to zu n u yedirecekti; b ir aalk peneyle
etim i ve kem ik lerim i paralayacakt. A m a usta b ir
sporcu gibi koru d u m kendim i. Tutkudan syrlm
yce g rlerinizd en titreyen sou kkanll verdiniz
bana. u k sa yolculuu m u n geici tatlarn
k m seyerek geri ev irm ek ve b en zerlerim in
sevim li gr n en aldatc n erilerin i kapm dan
savm ak iin bu arm aan nzdan yararlandm .
zm lem e, b ireim ve tm dengelim , hayranlk
deer yn tem lerin izd e dile gelen am az
saknganln z verdiniz bana. C an d m anm n
ld r c h ilelerin i b ozm ak, sonra ona ustaca
sald rm ak ve insanolunu n en can alc y erlerin e b ir
h an er saplam ak iin yararlandm sizden. B u h an er
sapland yerde kalacak, nk on u lm az b ir yara
am tr. retilerin izin ruhu olan b ilg elik dolu bir
m ant ve d ncenin saknm azlm arttran
d olam bal am a ap ak tasm larn z verdiniz. Bu
gl yard m c sayesinde, alaklara d o ru yzerken,
n efret kayal n n karsnd a, i ren ve kapkara
fenal grd m in sanlkta; ldrc koku m alar
arasnda ryor ve hayran hayran gbeini
565
566
seyrediyordu. B a rsak larn n karanlnd a n ce u pis

alkanl yani ktl grdm ; ond a iyilikten daha
stnd. B ana d n verdiiniz zehirli silahla,
insanln korkaklnd an yaplm yaratcy
yerin d en indird im . D ilerin i gcrd att ve bu iren
harekete boyun edi; nk karsndaki kendisin den
daha glyd. A m a uuum u alaltm ak iin onu b ir
paket sicim gibi b ir yana brakacam ...
Trkesi: Selhattin Hilv

Arthur Rimbaud (1854-1891)
SA RH O G EM
l sularndan iniyordum n ehirlerin
B ak tm yed ekilerim iplerim i brakm ;
C rlak kzlderililer, nian atm ak iin
H epsini soyup alaca d ireklere akm .
B ana ne tayfalardan; um urum da deildi
Pam uklar, budaylar, F elem en k ve ngiltere;
B ord am d a, grltler, p atrtlar kesildi;
Sular ald gitti b en i can attm yere.
M ed zam anlar, lgn alk an tlar stnde,
K otum , b ir o cu k beyni gibi sar, geen k
A dalarn karalard an zld gnde
Yeryz bylesine allak bullak olm am .
D en ize bir kasrgayla ald gzlerim ;
l m kervan dalgalar kattm nm e:
B ir m antard an hafif, tam on gece, h ora teptim :
B akm ad m fen erlerin budala gzlerine.
o cu k larn bayld m ayho elm alardan
Tatlyd am tek n em e ileyen yeil sular;
Ne arap lekesi kald, ne kusm uk, ykanan
G vertem de: d em ir, dm en ne varsa tarum ar.
567
O zam an gm ldm artk d enizin irin e ,

im d m stbeyaz kpkten, yldzlardan;
Yardm yeil m aviliin d erinlerine
B azen b ir l szlrd, dalgn ve hayran.
Son ra bird en m avilikleri kaplar m enevi
Ik altsnda, lgn ve perde perde,
kilerd en sert, btn m usikilerden geni
Arzu, b u ru k ve kzl, kab arr denizlerde.
G rdm im ek le atlayp y anlan gkleri,
G irdaplar, hortu m u ; b end en sorun akam ,
B ir gvercin srs gibi savrulan fecri.
nsana sr olan, grdm d em ler oldu.
G nei grdm , alakta, kanl b ir ayinde;

Serm i p arltsn uzun, m o r phtlara.
E ski b ir dram oynuyor gibiydi, enginde,
rp erir uzaklaan dalgalar sra sra.
Yeil geceyi grdm , l l karlar;

B eyaz pler k ar d en izin gzlerine;
U yanr n n ter fosforlar, mavi, sar:
G r lm ed ik usareler g eer dne dne.
Azgn b o alar gibi kayalara saldran

D algalar aylarca srkled i durdu beni
B ek lem ed im M eryem in nurlu topuklarnd an
K udurm u d en izlerin im ana gelm esini.
lkeler grdm gr lm ed ik , iek lerin e

G zler karm , in san yzl p anter gzleri
Byk eb em ku aklar gerilm i engine,
M orarm s r leri ek en dizginler gibi.
568
B atak lk lar grdm , geni, fk r fk r kaynar;

Sazlar iind e r r k o sk o ca b ir ejderha,
D urgun havada b ird en bire yarlr sular,
E n g in ler arl arl d k l r girdaplara.
G m gneler, sed ef dalgalar, m ercan gkler;

ren le ynlar b o z b u la n k koylarda;
B ce k le rin kem irdii dev y lan lar der.
E rilm i aalardan sim siyah kokularla.
ld rrd o cu k la r grseler m avi suda

O altn, o gm , cvl cvl balklar.
Y rdm , beyaz kp kler stnde, uykuda;
Z am an zam an kanad m d a b ir cen n et rzgr.
B azen doyardm artk kutbuna, ktasna;
D eniz pr pr k u atr sallard beni;

G arip sar iek ler sererdi drt yanm a;
D u rak lar kalrd m , diz km b ir kad n gibi.
Sallanan b ir ada, stnde vahi kularn

B al rengi gzleri, lklar, pislikleri;
akam lar, r k iplerim d en akn akn
l ler inerdi uykuya gerisin geri.
te b en , o yosunlu koylarda yatan gem i

B ir kasrgayla atldm ku um az engine;
Szm ken kyda, sularda sarho; gvdem i
H anza kadrgalar takam azken peine.
B r n d m m o r dum anlara, babo, derbeder,

D elip getim karm d aki kzl sem alar;
G vertem de cin s aire m ahsus yiyecekler:
G ne yosu nlar, m avilik m edzalar.
569
K otum , b en ek b en ek kla sarl teknem ,

lgn teknem , ardm da yaz deniz atlan;
Tem m uz gn einde sapr sapr dklrken
Kzgn hu nilere koyu m avi gk katlar.
T itrerd im uzaklardan geldike iniltisi

A zgn B eh em o tlarm , korku n M aelstrom larn.
A m a b en, o m avi dnyalarn serserisi
zledim eski h isarlarm Avrupann.
Yldz yldz adalar, ktalar grdm ; cokun

G klerin de gez gezebildiin kadar, serbest.
O sonsuz gecelerde m i saklanm uyursun
M ilyonlarca altn ku, sen ey G elecek Kudret.
Yeter, yeter aladklarm ; a rtk doym uum

Fecre, aya, gnee; hepsi ac, bo, dipsiz,
A kn acl dolm u iim e sarhoum ;
Yarlsn artk b u tekne, alsn b en i deniz.
'
G n l m Avrupan n b ir suyunda, siyah, souk,

B ir ukurda b irik m i, kokulu akam vakti;
B am da m elm i yzd rr m ahzun b ir o cu k
M ays kelebei gibi kt gem isini.
B en sizinle sarm ad ola olm uum , dalgalar,

Pam uk yzl gem ilerin ardnda gezem em ;
D oyurm az artk b en i bayraklar, b an d ralar;
M ahkm g em ilerin in sularnd a yzem em .
570
O FELYA
Y ldzlarn vurduu d urgun, k aranlk suda
Beyaz O felya, byk, beyaz b ir zam b ak gibi
G elin esvaplar iinde dalgalanm ada.
U zak orm anlard a y erlilerin grltleri.
M ahzun O felya, beyaz b ir ta y f gibi yllard r

D olar bu siyah n eh rin sular iinde.
D elilii iin d e b ir ark m rld an r,
B ir ocu k lu k arks, akam serinliind e.
Rzgr gsn p er ve aar yaprak yaprak

Sularda ar ar savrulan etekleri.
S tler om uzlarna sarkar alaarak,
Hlyal alnna eilir su iekleri.
D rt b ir yanm a zgn n il ferler dizilir.

U ykudaki b ir aa uyanr, zam an zam an;
B ir yuvadan k k b ir kanat sesi ykselir;
Sihirli b ir ark gelir altn yldzlardan!
Trkesi: Orhan Veli

D U Y U M (Sen sation )
M avi yaz akam lar, patikalarda, dalgn,
G ideceim , srtne srtne budaylara.
A yaklarm da slakl k k otlarn;
Ykasn, b rakaca m b am rzgra.
N e b ir ey dnecek, ne b ir la f ed ece im ;
A m a sonsuz b ir sevgi doldu racak iim i.
G eb eler gibi uzaklara gideceim ;
M esut, sanki yanm d a b ir kadn v arm gibi.
Trkesi: Orhan Veli
571
SA Y IK L A M A L A R
II
S Z B Y C L
D in leyin b en i! te lg n lk larm d an b irin in yks.

Btn olas gr n m leri n iced ir elim de bulund urm akla b b rlen i
yordum ve gln buluyordum acl resim ve iirin nllerini.
Seviyorum sam a sapan resim leri, kap aynalklarn, d ekorlar, re
sim le cam baz perd elerini, dkkn tab elalarn , h alk b ezem elerin i; m o
das gem i yazn, kilise latin cesin i, yazm b o z u k sevisel kitaplar, eski
operalar, b ud ala nakaratlar, yapm acksz dznleri.
Seferler dlyordum, yks yazlmam keif yolculuklarn, hrgrsz cumhuriyetleri, bastrlm din savalarn, tre devrimlerini, rklarn ve
anakaralarn yer deitirmelerini; inanyordum btn bylere.
R engini buldu m seslilerin L A kara, ak, krm z, O m avi, ye
il. -Saptadm h er sessizin b iim ve d ev inim ini ve igdsel dznlerle,
erge btn duyulara ulaabilecek b ir iirsel dil bulm akla gururland m .
Sakl tutuyordum eviri hakkn.
B ir denem eydi b u balan gta. Sessizlikleri, geceleri yazyordum ,
dile sm az n o t ediyordum . Kayda geird im bad n m elerin i.
****
*
iirsel eskiliklerin n em li b ir pay vard sz byclm de.
A ltm basit sanrya: b ir fab rik an n y erin e b ir cam i gryordum
dpedz, m eleklerin yapt bir davul okulu, gkyznn yollarnda
faytonlar, b ir salon b ir gln dibinde; canavarlar, gizli dinsel t ren ler;
byk korkular dikiyordu n m e b ir vodvil ad.
Sonra byl safsatalarm szc k lerin sanrsyla akladm !
Kutsal buldum sonu n d a usum un dzensizliini. Aylaktm , k u rb a
nydm b ir yksek atein: im reniyord um m utluluuna hayvanlarn, vaftizsiz len b eb eler ce n n e tin in m asu m lu unu sim geleyen trtllarn ,
erd enlik uykusunu kstebeklerin!
H rnlayordu kiiliim . H oa kal diyordum dnyaya b ir t r ro
m anslarda.
l sevdim , y an k m eyve b ah elerin i, rengi atm d kknlar, l
m ikileri. A yaklarm sryerek yryordum pis kokulu d arack s o
572
kaklarda ve gzlerim kapal kar karya brakyord um kendim i g n e

le, ate tanrs.
G eneral, y k k tabyalarn n zerinde eski b ir top kaldysa eer, topa
tu t bizi to p rak kesekleriyle. G rk em li d kknlarn aynalarnda! salo n
larda! K endi tozunu yedir kente. P asland r oluklar. K zgn yakut to zla
ryla d oldur k ad nlarn sslenm e odalarn...
Ah! h an n genel iem e yerinde esrim i k k sinek, hod an n vu rgu
nu ve erittii b ir gne nn n!
E n sonunda, ey m utluluk, ey us, ayrdm gkyznden gk m av i
sini, ki o karad r aslnda ve yaadm b en , katksz n altn kvlcm .
S evinten, b ir anlam alyordu yzm olabildiin ce soytar ve akn:
****
M asals b ir opera old um : bt n varlklarn b ir m utluluk yazgs ta
dn grdm : yaam eylem deil, am a b ir gc b o a h arcam a b iim i,
b ir kzgnlk, B eyin in yetersizliidir aktre.
H er varla, b an a yle geliyor ki b iro k b ak a
yaam kendi varln
borlu. Ne yaptn b ilm iy o r bu bay: b ir m elek o. B ir yuva dolusu it u

aile. B iro k insann nnd e, teki yaam larn d an b irin in bir anyla k o
nutum yksek sesle. - B ir d om uz sevdim , bylece.
lgn ln safsatalarnd an h ib irin i, -tm a rh a n e lik deliliin u n u t
m ad m : hepsini syleyebilirim yenid en, eg em en im yntem e.
Tehlikedeydi salm. Geliyordu byk korku. Birka gnlk uykulara
dalyordum ve kalkp srdryordum en kederli dleri. lecek durumday
dm ve bir tehlikeler yolundan dnyann bir ucuna, karanln ve kasrgala
rn yurdu Kim m erler lkesinin snrlarna srklyordu beni zayflm.
Y olculuk yapm ak, b ey nim d e toplanan byleri oyalam ak zorund a
kaldm . Y kseldiini gryordum avundurucu h an ben i b ir kirden
paklayacakm gibi sevdiim denizin zerinde. G kkua lanetlem iti
b en i. A lm yazm da M utluluk, pim anlk aclarm , iim d eki kurt: gce ve
gzellie ad anm ayacak kadar usuz bucaksz o lacak t hep yaam m .
M utluluk! O nun lm de yum uak gelen dii uyaryordu b en i h o
rozlar terken, ad m atu tinum , christus venitd e, -en karanlk kentlerde:
****
B u n lar olup bitti. Gzellii selam lam ay b iliy o ru m imdi.
Trkesi: zdemir nce
573
T U FA N D A N SO N R A
Tu fan ans yatr yatm az,
B ir tavan, evliya otlar, kpr kpr an iek leri iinde
durdu, gkkuana yakard r m ce in alar arasndan.
O gzelim talar, saklanan - bakp duran iek leri daha im diden.
Pis ana sokakta kasap tezghlar kuruldu; b a k r oym alarda gibi
yu karya kat kat ylm denize ek tiler kayklar.
K an akt. M avi Sakaln orda, -T an rn n m hryle cam lar
sarartt
cam bazhanelerd e, m ezbahalarda, St ve kan aktlar.
K und uzlar yuva kurdu hep. F in ca n la r ttt kahvehanelerde.
D ah a sular dam layan byk cam evde esiz grntlere bakt
yasl ocuklar.
B ir kap arpt; ky alannda o cu k savurdu kollarn akr
ak r saanak altnda, - frld aklar ve an kuleleri tepesinde
b t n yel h o ro zlan oyunu anladlar.
B ayan A lplere b ir piyano yerletirdi. Ayin ve ilk ba larnlar
yz b in lerce sunanda kutland katedralin.
K erv an lar yola dzld. A llak bu llak olm u kutup gecesiyle
b u zlar iind e kuruldu Splandid - Otel.
O gnden b eri, k ek ik llerind e cvldaan akallar iitti
ay - ve tahta kundu ral ob an iirlerin i, m eyve b ahelerind e
gcrd ayan. Sonra to m u rcu k lanm , m o r ulu orm and a E ucharis
b a h a rn geldiini syledi bana.
Fkr, ey gl; kpk, kp rlerden ak, o rm a n la r zerinden a;
-karau halar, erganunlar, im ekler, gk grltleri, ykselin,
yryn; -sular ve hznler, ykselin, getirin tu fanlar yeniden.
n k onlar dalan b ir can sknts ki... -A h gzelim talar,
gm len; o alm iek ler! - Ve E ce, gm lei iinde korlar
ateleyen Byc K ad n bild iin i h ib ir zam an anlatm ak
istem eyecek bize.
Trkesi: Can Alkor
574
S E SL L E R
A kara, E ak, al, U yeil, O mavi: sesliler,
D iyeceim b ir gn gizli d o u m larnz da;
K aran lk koylara, kara sin eklere b en z e r A,
O am ansz pis koku lar stnde fr dnerler,
K r iei, buhar, ad r beyazln da E ler,

B en zer dik buzullar m zrana, ak krallara;
G lne, , o gzelim , kzl d ud aklarn, kana,
O pim an sarholuklar iind eki, o fkeler;
evreler U, yeil denizlerin alkants,

Sessizlii o n ca otlaklarn, yz k rk lk larn n
B ast sim yann geni ahnlara d am gasn;
Kutsal B orazan O, yaban lklar, grltler,

M eleklerden, acu nlard an gem i sessizlikler:
- Sen ey O m ega, ey o m o r n G zlerin in !
Trkesi: lhan Berk

Jules Laforgue (1860-1887)
C G A R A
Evet, bu dnya tatsz, ya teki, palavra.
B oyun em iim kadere, yayarak, bed bin.
l m gelinceyedek, vakit ld rm ek iin.
erim , T an rlarn huzurunda, cigara.
Siz did inin, y arn k i zavall iskeletler;

B en , gkyzne doru kvrlan m avi rm ak,
U yurum b ir hudutsuz dalgaya kaplarak,
E trafta baygn kokulu b uhu rd anlar tter.
575
C en n etteyim , iek am ryalar aydnlk,

Tuhaf, garip valsler iinde k arm a kark;
Sivrisinek korolaryla b ir fil akn.
U y an rm nihayet dilim de m sralarn ;

Sevin iind e tatl tatl d in lerim
Nar gibi kzarm sevgili bap arm am .

Paul Claudel (1868-1955)
K U TSA L LE
te oldu le. Tanrevi ak. G irelim .
san n annesi, tapnm aya gelm edim .
Sun acak h ib ir eyim yok ve h ib ir ey, isteyeceim ;

G eliyoru m yalnz sana b ak m ak iin an neciim .
Sana bakm ak; alam ak sevin ten ; olm ak farknda,

B en senin olu n u m ve sen, orda.
Tkenii varln, durduu akn,

le!
Sen in le olm ak M ery em , olduun o yerde...
Tek kelim e sylem eksizin yzne bakm ak;
G nl, z diliyle akm aya brakm ak.

Tek kelim e sylem eksizin akm ak nk gnl dolu azna kadar,
Karatavuk gibi bulur hem encecik dncesine uygun kesik vurular.
nk sen gzelsin, lekesiz nk sen.

Sonunda kavutuum uz kurtulu ve iyilik iin d e yzen kadn sen
576
B ir varlk, iki ycelii iin d e ve son u cu na varm yaratlm ln.

T anrd an geldii gibi tanla birlik, cevheri iind e hrln ve
aydnln.
sann annesisin, anlatlam az ylesine el dem em i,

K o llarnn arasnda gerek ve tek um ut ve tek yem i.
nk sen sin kad n, cen n eti unutulm u eski efkatlerin,

K avrar yrei, alatm aya hazr insan, gzlerin!
nk b en i ku rtard n , nk k urtard n Fransay;

nk b ir d ertti sana b en ciley in Fransa.
nk her eyin kt saatte geldin k urtard n Fransay;

nk kurtard n Fransay b ir kez daha.
nk bak, ne kl le, nk aydnlndayz seninle.

nk b en bt n gn orda, nk sen
M eryem sin, tek varsn, yayorsun ya:

san n annesi b in teekkr sana.
Trkesi: Sezai Karako

Francis Jammes (1868-1938)
C E N N E T E E E K L E R L E B R L K T E G T M E K N YA K A R I
lm ek zam anm gelince Tanrm

yle b ir gn se ki bayram eden kyler toz-d u m an olsun.
Burada, bu dnyada yaptm gibi
K eyfm ce b ir yol seeyim gitm ek iin
G ndzn yldzlarla dolu cennete.
D eyn eim i alacam elim e, byk yolda yrrken
D ostu m eeklere sesleneceim :
577
C ennete gidiyorum , F R A N C S JA M M E S im ben,

C eh en n em yoktur T anrnn lkesinde nk.
D iyeceim onlara: gelin m avi gn uysal dostlar
evik b ir kulak sallay ile
Sinekleri, arlar savan sevgili hayvanlar...
B u hayvanlarla, brak huzuruna kaym T an rm
U sulca b alarn edikleri iin sevdiim bu hayvanlarla,
K c k ayaklarn b irletirerek duran
O tatl hayvanlarla.
O nlarn b in lerce kula ardm dan gelecek
A rdm dan gelecek srt sepet ykller,
C am baz ya da p arabas eken, teneke gtren
K am bur srtlarnd a tenekelerle
Tulum gibi i karnl, aksak ad m l, k anck, erkek, hepsi
K k pantolon giydirilm i olanlar
Km e km e en srnak sin ek lerin utuu
B acak lar akan m avi yarallar.
T anrm , eeklerle b irlik te geleyim sana brak,
M elekler gtrsn bizi, sonsuz skn iinde
G len gen kzlarn derileri gibi parlak
K irazlarn titredii, aal derelere.
R uhlarn o yurdunda b an a bala no lur
B itm ez aknn arl ile
G sterisiz, uysal, yoksulluunu seyreden
Kutsal sularn stne eilm i eekler gibi olaym ben de.
Trkesi: Fuat Pekin
578
Paul Valery (1871-1945)

D E N Z M E Z A R L I I
stnde gvercinler gezen u rahat dam n
K albi atar ardnda b irk a m ezarla am n;
am az le zam an atelerle yaratr
D en izi, denizi, hep yeni b atan denizi!
T an rlarn sknu ek er gzlerim izi,
B ir d nced en sonra ah o ne m kfattr!
n ce p rltlarn o ne s a f hneridir,
B ir seilm ez kpkten n ice elm as eritir,
N asl b ir skn sanki peyda olur o dem de!
Ve gne u uru m un stne gelir durur,
E bed i b ir davann s a f m arifeti budur,
Z am an kvlcm , H lya b ilm ek olur lem de.
B asit M in erve m abed i, t kenm eyen hazine,
Yn halind e skn, gz n nd e d efine,
K alarn atan su, b ir alev perde alt,
K end ind e nice uyku saklayan G z, ey b an a
M ukadder olan skt!.. R u hta ykselen bina,
Fakat b in k irem id i yaldzl dam , ey at!
B ir tek ahin iind e b elli zam an M abedi,
E trafm d a d enize b ak larm n b en d i,
k arm o s a f yere a rtk bt n btne,
Ve btn tan rla ra son adam olarak
Asude b ir m enevii datr k u cak kucak,
ahane b ir istih k r irtifalar stne,
Nasl azda yem i zevk olup da erirse,
O yokluunu nasl lezzete evirirse,
Varsn ekli m ahvolsu n, orda iim e siner,
B en liim in ilerde dum an olacak z;
E riyen ru h a syler b ir arkiyle gkyz,
Nasl deim eded ir uultulu sahiller.
Gzel sem a, hakik sem a, deiiyorum ,

B ak! Ne hale getirdim seni b u n ca gururum ,
Kudretle dolu b u n ca avareliim , seni?
Ildayan m ekna nasl kapldm , bilm em .
l lerin evleri stnden geen glgem ,
N arin yryne altryor beni.
Kzgn gne altnd a serilip kalm ruhum ,

G s m geriyorum sana, hayran olduum ,
N urun o cana kyan han erli adaleti!
Sen i gnd eriyoru m , yine saf, ilk yerine:
K end ini seyret!.. N uru geri evirm ek yine,
ster glgenin donuk olsun yar nispeti.
Ey yalnz b en im iin yalnz ben d e, ierde,

K albin yan band a, iirin kt yerde,
B olu kla s a f hadise arasnd a b ek lerim ;
Buru k, karanlk, n n ten b ir sa rn diye,
im d eki bykl k ru hum d a hep erteye,
Kalp duran b olu k tan h ab er verecek derim !
B ilir m isin d allarn yalancktan esiri,

Sska parm aklklar k em iren d em iryeri,
Yum ulan gzlerim de gz kam atran srlar,
H angi ten eker b e n i tem b el akbetine,
H angi aln cezbed er u k em ikli zem ine?
O rd a kayplarm b ir k vlcm hatrlar.
Kapal, Kuds, dolu m addesiz b ir atele,

Toprak paras, ili dl olm u gnele,
Bu yer hou m a gider, m ealed en b ir dehliz,
Ta, yaldz, lo aalar dom u doduu gnde,
N ice m erm er titreir n ice glge stnde,
M ezarlarm stnde uyur vefal deniz,
580
Dnya iir Antotojosi (I. Cilt)
M u hteem kpek, a rtk putperestlii d e f et!

o b an tebessm yle, m nzevi, uzun m ddet,
O tlatrk en esrarl koyu nlar bu yerde,
B em bey az srsn rahat m ezarlarm n,
Syle gitsin tedbirli gvercinler, kalm asn,
M anasz hlyalar da m erak l m elek ler de!
B uraya gelind i m i istikbal tem belliktir.

Cssesi b elli b c e k kurakl k em irir;
H er ey yanm , bozulm u , havaya kararak,
A nlam ad m hain b ir cevhere erim i,
Yokluktan sarhotu r da yzden hayat geni,
A rtk m eraret tatl, zihin effaftr ancak.
Bu topraa gizlenm i ller rahat durur,

B u toprakta snr, srlar burda kurur.
Y ukarda le vakti, kprdam ayan le,
K end ind e kendi iin yaar, kendine yeter..
D rt ba m am u r kafa, kem ale erm i efser,
G izli deim e b en im sen in b arnd a byle.
Saldn korkuya tek kar koyan b en varm !

P im an lk larm , phem , kendim e cefalarm ,
O byk elm asnn b ir kusurudur! Fakat
M erm erle kurun gibi a gecelerinde,
B elirsiz b ir halk aa kklerind e, derinde,
oktan senden old ular yava yava ve kat kat.
Koyu yokluk iin d e erid iler b ir tevi,

K p k rm z kil iti bt n o beyaz nevi,
G eti artk yaam a vergisi ieklere!
N erde azlarndan dm eyen szler, hani,
N erde herkesin kendi b enli i, hali an?
K urt dt gzyann toparland yere,
G d klanm kzlarn o keskin ve haar

l, gzler, diler, slak gz kapaklar,
O m uttasl atele oynayan gzel m em e,
Teslim olan d udaklar ucunda parlayan kan,
Son ltuflar ve nd im olan eller ve o zam an,
H epsi topraa girer, balar b r hengm e!
Ya siz, byk ruh, bu rd a u yaldzla denizin

Ten gzne serdii yalana d m eksizin,
A cap baka b ir hlya m it eder m isiniz?
ark syler m isiniz b u h ar olu n ca bile?
V arlm m esam eli! Evet, her ey nafile!
M ukaddes sabrszlk b ile lr phesiz.
Koym u irk in cesin e b an a defne dal,

T esellici, perian ve yaldza boyal.
lm szlk, eceli ana kuca yapar.
G zel yalan, d ind arca b ir gayret kokan hiyle!
u ebed gl, u b o kafatasiyle,
G rp de isteyecek, b en im sey ecek k im var?
D erin lik tek i ecdat, kafalar boalarak,

B u n ca krek dolusu toprak altnda toprak,
A yrt etm ez oldunuz yukarda yryeni;
Asl kem iren, phe kabul etm eyen b cek ,
So fra altnda yatan sizlere gelm eyecek,
O hayattan can alr, brakp gitm ez beni.
K end i kendim d en n efret, kendi kendim e sevgi?

G izli dii o kadar b en li im e yakn ki
O n a nasl b ir isim vereyim , ayorum .
stiyor, dokunuyor, grp geliyor dile,
T en im d en holanyor, ta yatam da bile,
B e n bu canlya ait olm ak la yayorum .
581
582
Z en o n , ey zalim Z en o n , E leal Z en o n , sen

H em uan, h em um ayan, fakat ihtizaz eden
O kanatl oku nla b en i d elm ed in deil!
Ses b en i yaatyor, o k ldryor b en i!
Ey G ne! R u ha yaym a kaplum baa glgeni,
Sen , k o ca ad m larla km ldam ayan A chille!
Hayr, K alk da kucakla a rtk hareli suyu!

V cudum , paralayn bu dnen kadroyu!
B a rm , rzgrn girsin douu ierin e!
Tten serinliiyle u d enizin inbat
R uhu m u b an a verdi... Ey tuzun saltanat!
Suya koalm ca n l fk rm ak iin yine!
Evet! K oca, izanl hezeyanlar denizi,

Kaplan postu, gn ein binlerce, dizi dizi
Hayali batp sn en pelerin, zam an zam an
Sessizlii andran b ir uultu iinde,
L aciv ert teniyle m est, b ir st ak inde,
K v lcm l kuyruuna di geiren ahm eran .
Rzgr uyand... A rtk yaam a zam and r!

K itabm b ir geni m eltem ap kapatr,
Su kayadan toz olup grn r ky ky!
P rl prl sayfalar uuarak gidiniz!
Y k dalga! Y k keyifli sularnda ey deniz,
Yelkenin yem yedii u asude aty!
Trkesi: Sabri Esat Siyavugil
D E N Z M E Z A R L I I
stnde gvercinler kayan u rahat dam ,
K prar durur, b ir yan m ezar b ir yan am ;
Tam le stnn orda yakt ateler
D en iz, d en iz hep yeniden yenid en balar!
T an rlarn dinginliine bakp b ak p da
Ne dldr o, b ir dnce son ras der payna.
nce p rltlar dupduru b ir iilikle

Ne elm aslar t ketir belirsiz kpkte,
O nasl b ir erin tir b elirir gibi olan!
G ne b ir u u ru m u n stne geldii an,
n cesiz b ir ned en in katksz izidir,
Z am an parl p arld ar d desen bilinleir.
Yaln M in erv a tapm a, t kenm ez hazine,

D u rg u n lu k kitlesi ve gizli dam ar gz nnde,
atkka su, G z k i sende uykular saklar
A lev b ir rt altnd a ne uykular,
Ey sessizlik!.. R u h ta ykselen yap,
Ve b in b ir k irem iti altn, ey at!
Z am an tapm a, te k iekiin zetledii:

kyor ve alyorum o dupduru yere ki
H er ey ev rili denize ynelen bakm la;
Ve sanki son ad am btn tanrlara,
Yolluyor h i d urm adan m eneviler
D oru k lara kar ahane km seyiler.
M eyve nasl eriyip gidiyorsa hazda,
Ve yokluu b ir tad a dnyorsa
B ir azda yitip giderken b iim i,
ilerd eki b uum u solum aktaym ben de
Ve uultulu kylardaki deim eleri
G k akyp d u rm ad an eriyen ruha.
583
584
Gzel gk, gerek gk, gr b end e deim eyi!

Ne kald on ca gururu m d an ve hnerliyse de
G r aylaklm dan geriye ne kald im di?
K apldm l l b olu k d erin lerine,
l lerin evleri stnden glgem gem ede
A ltrarak b en i o ince, o ty ilerleyie.
G nein alevleri altnd a byle ru hum

Ey gzelim adalet sana tutunuyorum
Senin o ktan am ansz silahna!
R uhu m , getirm ekteyim seni ilk durum una,
G r kend ini! am a bil, dnsen de a
B ir glgesin donuksun ite yar yarya
Ey tek b en im in , b ir bana, yalnz bende,

D u ran ey s a f olayla boluun arasnda,
iirin kaynanda, yanband a kalbin,
O kekre, o karanlk, o sarn lyla,
n lasn gelecee ilikin b ir oyuk ruhta,
B ekliyoru m yanksn i yceliim in!
B ilir m isin, yaprak ve d allarn dzm e tutsa,

O clz p arm aklk lar yiyen girinti,
Yum ulu gzlerim i kam atran gizler,
H angi ten ekm ekte tem bel snra beni,
H angi tutkudur o k em ikli topraa srkler?
B ir kvlcm o tend e anar yitilerim i.
rt k, kutsal, tkabasa m addesiz b ir atele,

B a rn a verm i u to p rak kesine,
B aylyorum stnde m ealeler ykselen
B u yere ki altndadr, tatan, lo aalardan,
Ne m erm erler titreir uyup da glgelere;
Uyur vefal deniz m ezarlarm n stnde!
G rk em li k an ck it, b rak u put sevdasn!

B en niced ir otlatrken gizem li koyunlar,
O beyaz sry rahat m ezarlarm n stnde,
B urd a yapayalnz, b ir oban glm sem esiyle,
Savuturur gitsin sakngan gvercinleri
Sonu olm ayan dleri, m erak l m elekleri!
-
B u noktaya gelince ilersi tem belliktir.

B ce k b m b ce k olur kurakl k em irir;
H er ey yank, bozulm u ve havaya karm
Ve b ilm em hangi kaskat b ir ze dnm .
H ayat gepgeni olm u esrim i de bolukta,
im d e b ir saydam lk, acda yum uam a.
G izli ller toprakta, erin ce ulam lardr,

K endi gizleriyle snm ve ayrm lardr.
Tepede le st, h i kprtsz le
D ncesi kendind en, kendine uygun yle...
Ba nasl ahaneyse ta yle bahanesiz,
te endeyim b en, ey deim e, ey giz!
K orku larna kar elinde tek b en varm !

P im an lk larm , kuku larm , ayak balarm
H epsi de senin o iri elm asnn kusuru!..
A m a on larn o ar m erm er gecelerinde,
Ne olduu bellisiz b ir kavim b itki kklerind e
N iced ir usul usul senden y an a doruldu.
K opkoyu b ir yoklukta eriyip gitti,

ti k rm z kil beyaz nitelii,
Ve iek lere geti yaam a yetenei!
N erde szckleri l lerin, sen li benli,
K iisel yol yordam , tek tek k iiler nerde?
K urt dm gzyalarnn doduu yere!
585
586
U yarlm kzlarn tiz lklar,

G zler, diler ve n em li gzkapaklar,
G rkem li m em eler atele oynayp duran,
pt ren dudaklara d oluverm i kan,
Son kayralar ve on lara kar kan eller,
H er ey topraa g irer ve oyun srp gider!
Ve siz, K o ca Ruh, ne d u m arsnz ki

D algan n ve n u yalanc ren k lerin i
B urd a ten in gzne sunuundan baka?
Srer m i b u h a r olu n ca da d nceniz duygunuz?
V arlm gzenekli! h er ey hava, kukusuz,
Sonu nd a can veriyor kutsal sabrszlk da!
E nez lm szlk kapkara ve yaldzl

T akm b an a im ir tarak defne daln,
l m ana kuca klan avutucu,
Gzel palavra ve d ind arcan a pusu!
Yoktur isteyecek, b en im sey ecek tek kii,
O b om b o kafatasn, o sonsuz srt!
D erin lerd eki atalar, b o alm kafalarla,

Krek krek topran arl altnda,
Topraksnz, ayrt edem ezsiniz ayak seslerini,
G erek k em irg en in , kuku gtrm ez kurdun ise
i yok kapaktalarnm altndaki sizlerle,
Hayatla b eslen ir o, asl b en im led ir derdi!
Belki tik sin m e k end im d en, z sevgi belki,

G r n m ez dileriyle ban a yle yakn ki!
A kla gelen h er ad uygun dm ekte ona;
N olsa grp istiyor, dlyor, dokunuyor!
B en uyurken hatta, gvdem den holanyor,
Tem elden ilikin d ir yaam am o canlya!
587
Z enon! Sen zalim Z en o n ! E leal Z enon!

Attn kanatl o k b en i deldi geti,
T itreen , uan ok ya da um ayan!
Sestir yaatan ve oktur ldren b en i!
Ey gne! B ir kaplum baa glgesisin,
Kosa da km ldam ayan A killeus, ylesin.
Yok, yok! D o ru lu n aralksz zam an iinde!

V urun, b ed en im , u kayg erevesine!
B arm , ek in iinize rzgrn douunu!
Yaylan b ir serin lik denizden d oru
R uhum u veriyor b ana... Ey tuz saltanat!
K oalm dalgalara yine fkrsn canl!
Evet! K o ca deniz yam an tak n lk lar d enizi

P anter d erisi ve d elik deik olm u cppe,
G nein b in lerce b in lerce freskiyle,
B ir uultu iind e and ran sessizlii,
Mavi teniyle esrik, gerek ahm aran
U zanp kendi parl parl kuyruunu sokan,
R zgr kyor!.. Yaam aya d adan m ak gerekir!

Sonsuz m eltem kitab m n sayfalarn evirir,
Toz toz kayalardan fkrp d uru r sular!
U u n, hadi u un, gz k am atran sayfalar!
Ykn dalgalar! ren k li sularnz aktn!
Yelkenlerin yem lii u rahat aty ykn!
Trkesi: Cemal Sreya
588
D O ST ORM AN
T em iz eyler dndk, tertem iz;
Uzun yollar b oyu n ca b erab er;
Eli elim de, yan yana, sessiz;
evrem izd e karan lk iekler.
Yapyalnz, krda, yeil gecede,
Yryorduk, nianllar gibi,
G k te ay, m asaldaki m eyve,
B l t k o sih irli m eyveyi.
Ve ldk yosu nlar zerinde,
Uzakta, yalnz o m rltl,
O dost orm an n glgelerinde.
S on ra gkte, nurlarla sarl,
B uld um seni, ya dolu gzlerim ,
Sevgili skt yoldam b enim .

H ELEN A
G k! b en im ., geliyorum lm m a aralarnd an,
D uym aya arp n sahile dalgalarn,
G r yoru m altn krekli kadrgalarn
B eliriin i afakla karanlklardan.
nlyor krallar im di bu yalnz eller,
Tuzlu sakallar p arm ak larm elerdi;
A lyordum . O n lar utku larn sylerdi
A rdnda gem ilerin uzaklaan krfezler.
D uyuyorum boynuzlarn, sel b o ru larn .
K alkm a tem po tutuunu kreklerin
B ou yor grlty trks tayfalarn.
anl burnu nd a gem ilerin , cokun tanrlar,
O eski glleriyle dvd d enizlerin
Yontuk, dost k ollarn b an a uzatyorlar.
Trkesi: lhan Berk
589
M ax Jacob (1876-1944)
A PK A SA T IC ISI
B ir elm a aacnn stnde utu gvercinler,
Avclar kotu, gvercinler utu,
H rszlara gn dodu, d erm an iin b ir tek elm a yok,
Yalnz b ir sarhou n apkas kald
En alak dala asl.
yi sanat dorusu u apka satcl,
lla ki sarho apkas satcl.
H endeklerde m i dersin,
ayrlar zerinde m i aalar zerinde m i
B ul bulabildiin kad ar apka.
Y enileri ise daim a K erm arecte bulunur,
K erm arec, L an n ion da apka satcs.
Rzgrdr onu n iin alan.
B en se k k b ir terzi,
Ben de apka satcs olacam ,
E lm a arab alacak b en im iin.
Ve K erm arec kadar zengin olduum zam an
E lm a arab iin elm alar veren b ir elm a bah esi alacam
Ve ehli gvercinler;
B ord eau x d aysam arap ieceim
Ve gnein altnda yryeceim alnm ak.
Trkesi: Sezai Karako
590
B L R M S N Z E C K A R T S T A D I?
(Paul P etit)
B ilir m isin iz B y k A lb erti?
Jo ach im i, A m aury de B n ei?
Ya insan klna girip sann
T h ssde gebe b rak t M argareta E b n e ri?
B ilir m isin iz H en ri Suso yu
N am - dier Saygdeer R uysbrocku?
Ve balon culua zenen
K an atlan m ak isteyen C u p ertin oyu?
B ilir m isiniz bt n bunlar?

Ya t ren lerin i Jean T au lerin?
G kten inm i b ir A m azon sanlan
D elik an lsn Yedi R a h ib e le rin ?
B ilir m isiniz Jacob B o e h m i?

Ya Signatura R eru m u?
X -n la rm n n c s olan
A ridk Paracelsusu?
Sevd iklerini p ek b ilm ez insan,

B en i b ir yana koyun, b en b ilirim ,
Btn b u n larn hepsi de b enim ,
Y ine de ebein tekiyim .
591
B R ITA N Y A L I SA R H O B R D E N Z C N N V N M E S
B en im , b en im M usa olan
B en im le gelin A danm Top raka
B u y olcu lu k iin sizden b e para alm am
Sylem ed im dem eyin, krl karsn z ha
Btn geitlerin i K zldenizin
B en keskim le deleceim
B en im , b en im Sam son olan

B erb erlerin koruyucusu
B ek r kalm alyd m aslna b ak lrsa
K arm soktu bam belaya
B t n ileri o yapnca
N ed erim b en im ek ten baka?
B en im ulu h nkr Sleym an

skend erle aram daki savata
Yz b in ake saym tm , yaa
O h n zr Y unanl in in ce kilere
u bizim ganim etin olduu yere
A ltn lar dnverdi kle.
B ir dakika! sad r T an r olan

B en im ! B en im ! d iyorum size
G lm m elekler kad ar tatld r
sterseniz deiirim sizinkiyle
T anrym ! D uyun b en i;
B uyu run C e n n etim e
Trkesi: Tomris Uyar
592
E V L L K
I
-Z en g in ler zenginine varacam ben
D iyord u b ir gn gzeller gzeli.
-Kavga grlt balard hem en
Y ed ikleriniz burnu nuzd an gelirdi.
-G zeller gzelini alacam ben
D iyordu b ir gn zenginin biri.
-A m a ok gzelse aldatr sizi.
-C esa ret edem ez gvurun kz.
II
- am u rd an kim ekip kard seni?
-Sen paradan h ab er ver, o yok ki sende.
-V arm youm u sen eritm ed in mi?
-H adi oradan bayku suratl hadi!
-Sen asl kendine bak aynada, m ym nt
M em elerin sarkm nah dizlerine kadar
G erd an n da kalarndan fazla k rk
Y edike iiyorsun lam knk gibi.
-yi am a yine de kskanyorsun b en i
B yle kafes arkasnda tu tm an a ne dem eli?
593
Guillaume Apollinaire (1880-1918)

A N LAR
G zelim esm erim akm b enim
alan anlar d inle b ir iki
B iz kim se grm ez sanyoruz ya
u,ilgm ca sevitiim izi
G izlenm ek olas deil oysa ki
G ky zlerini tutm u anlardan
M illete ilan eden akm z
Gzleyip gzleyip yukarlardan
H erkesler duyacak nasl olsa
M arie, C atherine, sevitiim izi
F rn c kadn, so n ra kocas,
G ertru d e sonra halam n kz
Tefe koyarlar garanti bizi
D u rm ak haram artk bu yerde
S en i dnerek alayacam
K im b ilir leceim b elk i de
Trkesi: Cemal Sreya

M A R IZ IB IL L
B y k b ir caddesinde K o lon y an n
B ir gider b ir gelirdi akam vakti
H erkese c m ert, irin, cana yakn
B itin ce kald rm gider ierdi
B ask m eyhanelerd e yorgun argn
K uru tahtalard a yatm aya raz

A lyanak kum ral bir olan yznden
B ir Yahudi sarm sak k ok ar az
in dn anghay kerhan esin d en
karp getirm iti kzcaz
594
o k grm lm var bylelerini

O m u zlarna ar gelir kader;
Kararsz, rzgrda yaprak m isali
G zleri ksk lam balara b en zer
K alpleri iler kaplar gibi
Trkesi: Sabahattin Eybolu-Necati Cumal

M R A B E A U K P R S
M irabeau K prs altnd a akan Seine
A kan Sevdalarm z
K sm ete anm ak m dt neden
H i glm edi yzm ilkin zlm eden
G ece gelir saat alar
G n ler var ki kald m naar
E ller ellerde yzyze kalalm da
D u rm ad an aksn dursun
K o llarm z altnda
Yorgun lm s z baklar dalga dalga
G n ler var ki kaldm naar
Sevda g eer akan bu suyu an d rr
Sevda gelir de g eer
B azen yaam ak gibi ar
Bazen um ut gibi gl sarscdr
G n ler var ki kaldm naar
G nler haftalar geer ne gelir elden
Ne geenden hayr var
Ne de geip giden sevgilerden
M irab eau K prs altnda akan Seine
G n ler var ki kaldm n aar
Trkesi: Necati Cumal
595
Sem e akar M irab eau kprsnden
Ve sevim iz
O lu r m u ansm ak hem en
Sevincim iz sonrayd hep zntden
Gel ey gece al saat sen

G eiyo r gnler kalyoru m ben.
Yzn yzm e kar, elin elim d e olsun

A karken
K prs nd en kolum uzun
lm sz baklar, dalgalar b u n ca yorgun
G el ey gece al saat sen

G eiy o r gn ler kalyoru m ben.
G eip gider sevi bu akarsu gibi

Geip gider sevi
Yaant b ir ar b ir a r ki
Ve um ut da ylesine ylesine ezici

G eiy o r g n ler kalyoru m ben.
G nler geer haftalar geer

Ne geen an
Ne o sevilir d ner
M irabeau kp r s n d en Seine akp gider.

G eiy o r g n ler kalyorum ben .
Trkesi: Tahsin Sara
596
M RA BEA U K P R S
Seine akyor M irab eau K p r s n n altndan
Ve u b izim akm z
O lu r m u durasn im di anm sam adan
Sevin cin geldiini an cak acn n ardndan
alsana saat insen e ey gece

G n ler geiyor ben se hep ayn yerde
Yz yze d uralm byle elin elim de kalsn

Ve aksn dursun
Sonsuz b ak lar dalgalar yorgun argn
Kprs altndan k ollarm zn
alsana saat insene ey gece

G n ler geiyor b en se hep ayn yerde
A klar akp gidiyor u akarsu gibi

A kp gidiyor aklar
H ayat yle durgun yle yava ki
Ve um ut nasl zorlu nasl depdeli

G n ler geiyor b en se hep ayn yerde
G nler geiyor gn ler h aftalar yam an

Ve d nm yor geri
Ne kp giden aklar ne geen zam an
Seine akyor M irab eau K p r s n n altndan

G n ler geiyor b en se hep ayn yerde.
Trkesi: Cemal Sreya
Ataol Behram olu / zdemir ince
597
M irabeau kp rsnn altndan Seine n eh ri akar
Ve bizim aklarm z
N eenin kederden son ra geldiini
H atrlam olsam da ne k ar
al ey saat gel ey gece
G n ler gelip geiyor
B en se olduum yerde
H ep yz yze k alalm el ele tutularn
A hengine uyarak
B ir kpr kuralm ki kollarm z altndan
Yorgun dalgas gesin o sonsuz b ak larn
A k da gelir geer b u akan su gibi
Ak da gelir geer
H ayat gibi ar biz in san larn
Ve tatan daha sert um udu gibi
G eer gnler g eer g n ler h aftalar
A m a ne gem i zam an
Ve ne aklarn geri d necei var
M irabeau kprsnn altnd an Sein e nehri akar
Trkesi: A hm et Necdet
598
R E N G E C E S
B ard am d a arap, b ir alev gibi titriyor.
B ak n kayk ardan b ir ark tutturm u.
Aym da yedi kz grm , yle diyor;
Yeil salar ta to p u k larn bulurm u.
K alkn, t rkler syleyin, oynayn yan yana;
K ayknn arksn duym ayaym gayr;
Btn sarn kzlar g etirin yanm a:
Salar rlm durgun bakl kzlar.
R en sarhotur, sularna asm alar vuran R en;
zerinde g ecelerin altn serili.
Yaz byleyen yeil sal perilerden
B ah sed er l b ir ses, son nefesinde gibi.
B ir kahkaha gibi k rlr kad ehim birden.
Trkesi: S. Eybolu-O. V. Kank

A N N E
Texas d olaylarnda
M obilele G alveston arasnda
B ir bahe vardr ki glden geilm ez
Ve b ah en in iin d e b ir kk
Sanki k ocam an b ir gl
B ir kadn gezinip d uru r her gn
O b ahed e b ir bana
Ihlam urlu yoldan ne zam an gesem
O bakar b en b akarm
M en n o tarik atm d and r kadn
Ne gllerinde gonca var bu yzden
N e de giysilerinin b ir dm esi
k i dm e eksik ceketim d e b en im de
O ve b en gnl yoldayz sanki
Trkesi: zdemir nce
B R A K K IR G IN IN IN A R K ISI
Ve bu arky sylediim de
1903 yln d a b ilm ezd im ben
A km n b en zeti in i gzel P h en ix le
G ndzn d irild iin i yeniden
B ir akam st lse bile
Yar sisli b ir akam Londrada
psizin b iri akm andran
B ird enbire d ikild i yolum a
G zlerim i indird im utantan
Yzm e frlatt bakla
G ittim ard nd an bu arsz olann
E lleri cebind e dudanda slk
Evler ayrk dalgalar Kzldenizin
Sokaklar arasnd a ilerliyorduk
K aan Yahudilerdi o b en de Firavun
u tula dalgalar dsn varsn
B ir kerecik olsun sevilm em isen
U lu h km d ar b e n im E sk i M srn
K zkardeiyle evli ordu lar kuran
H ilem iler seni baka ne yaparsn
D ald k b ir sokan alevlerine
k i yandan tu tum u duvarlaryla
Ve yer yer kana bu lan m siste
D uvarlar eilm i yaralarna
B ir kadn -tp k o - duruyor siste
O nu n ac tanm az bakyd
p lak boaznd a b ir yara izi
B e n akn y alan n yapm acm
T am daha yeni an lam tm ki
Sendeleyerek ikievind en kt
599
600
Ne yolculuklard an yllardan sonra

Bilge U lysse toprana ayak b asm t
E ski kpei nasl kom utu ona
Ve b rakt gnk gibi kars
Bekliyord u gergefinin banda
Ve kral kocas Sacon talenin
Sevin m iti dndnde zafer yorgunu
Soldurduu gzlerle bekleyiin
Sevin m iti daha b itk in b u lu nca onu
Tyleriyle oynarken erkek geyiin
B t n o m utlu krallar dndm
A klm d a yalan akm o kadn b ir de
Bug n hl sevm ekte olduum
D n e k glgeleri gem i i ie
rek len d i yreim e krdm
Yazk o nesne ceh en n em i besliyor
B ir unutu g alsayd ya
Tek pne ca n larn verdiler
G lg elerini sattlar uruna
Ne k rallar zavall devletliler
B en k iind eyim oldum olas
Paskalya gnei buyursanza
Sivas k rk larn n ektii ac
H i kalr yaad m n yannd a
zsenize yreim de b iriken kar
B elleim ey incelikli kadrga
Y etm ez m i b u n ca alkandm z
Suyu aza alnm az dalgalarda
Y etm ez m i b u n cad r avareyiz
Taze sabahtan hznl akam a
D n ek ak had i yoluna sen de

K aranla karan u kadnla
Ve koyup giden kad nla birlikte
B en i geen yl A lm anyada
B ir daha da raslam am herhalde
Sen Sam anyolu ne gle ablassn
Gz dem i rm ak larn Kenan e lin d ek i
Sevdal kzlara vergi srm a salarn
Tkanm yzcler gibi izleyelim m i
B aka gk kylarna kounu senin
A n yoru m b en im di baka b ir yl
B ir nisan sabah erken uyanm tm
tahla syled iim akn sarkyd
Sevincin sarkyd toz kond u rm ad m
Yln aka tene zam anlaryd
BR YIL NCES N LATERNA HAVASI

N erdesin Paskalya b u n ca bekled ik
te o ilkyaz uraana koruya
G daklyan tavuklarla dolm u tnek
B ak gkte tan n p em be k vrm larn a
Ak yrye gem i iim iz b itik
M arsla Vens d nm ler ikisi de
ok olm u azlar lgn ca birleeli
K atksz dzlkler nnde
G llerin d ibinde yapraklarla gizli
Tanrlar rp lak dans etm ede
B il iee durm usa d rt yan
Sevecenliim d ir nayak buna
G rk em li b ir doa bu ie dokunan
Islak kurbaalar dalm arkya
O rm an tutm u slyla Pan
601
602
ou bu ta n rla rn gp gitti
S tler onlara alar aslnda
B y k Pan A k sa gitti hepsi
K ed iler m iyavlyor avluda
B en P ariste alyorum im di
E zb erim d ed ir k ralie trkleri
Y llarn getirdii szlanm alar
B alk lara sylenm i forsa ilahileri
A k k rg n n n d ilin deki arklar
B en d en sor sirenlere ad anan ezgileri
Ak ld iim d e b ir rp erti
B en o gzel putlara tapyorum
O n u anm satan eylere im di
Szlan m ann sonu y ok balym
M ausole un b iric ik kars gibi
B en b am ly m d r nasl balysa
K p ek efendisine sarm ak gvdeye
Sarho hrsz kazaklar Zaporogyada
N asl balysalar kendi steplerine
Ve M usa P eygam berin on buyruuna
B akp d urduklar m n eccim lerin
anl H ilalim iz gem olsun size
B en ki h km d arym b u n ca lkenin
E y sevim li kazaklar u halde
H am etli su ltanm zn sizin
K u llarm olun b a lann bana
D iye ferm an buyurdu Sultan
O n lar bu habere gldler oysa
C evab da d en d iler tez elden
B ir m u m un titrek aydnlnda
ZAPOROG KAZAKLARININSTANBUL
SULTANINA CEVABIDIR
Sen B arabb astan da sulu
Sen ne iblissin d ir sen
K t m elek ler gibi boynuzlu
am urla irkefle beslenen
Senin nam azm k lm a k olur mu
Sen Selanikin kokm u bal
M zrak la oyulm u gzlerin
Korkulu dlerin geni halkas
B ir koyverite frlam sn
B ozu lu n ca an an n barsaklar
Sen Podolya cellad tiryakisi
N ice derdin b an n irin in
Sen dom uz b u rn u b ey g ir gerisi
B ak alm dillere destan servetin
Sryle hastaln gid erecek m i
Sen Sam anyolu ne gle ablassn
G z dem i rm ak larn K enan e lin d ek i
T kanm yz cler gibi izleyelim m i
B aka gk k y larn a kou nu senin
Yazk orospunu n o gzlerine
B ir leop ar gzelliindeki
Ak sen in Floran sa plerinde
K ekre b ir tat bulunurd u ki
A lnyazm z t ketird i gitgide
B ir yldz izgisi ekiverird i
T itre k akam larda b ak lar
G zlerin d e sirenler yzerdi
Ve p lerim iz srlm kanl
A latrd iyiliki p erileri
603
604
Y ine de b ekled iim od u r aslnda

Soluu m yreim h er eyim le
Ve G eriy e-d n kprs ban d a
B ir gn bu kadn kagelirse
N asl sevin diim i sylerim ona
K afam da yreim de boalyor
O n larla boalyor btn gk
D anaid lerin d olduram ad flar
M utlu olm ak iin ne yapm am gerek
V arm ak iin sa f o cu k m utluluuna
ster m iyim k asn aklm dan
Sen topraktan pskren papatya
G vercin im b en im beyaz lim an
A n tilim uzaklardaki ada
G l aacm b u ru k tarn
Satirlerin pirostalarn yan sra
B oynu zlu panlar tapm ak ateleri
U ursuz yazglar c m ert ya da
B oynu m d a C alaisd eki ipin ilm ii
K ed erim d e kopan bu ne kasrga
A lm yazsm bileyen keder gr ki
u can ve u k arar klm am gvde
B iri eski b ir hayvan b ir ekirge teki
K ayorlar sen in yalazndan gizlice
Tan iekleri kuanm k u rban atei
M utsuzluk fildii gzl uuk tanr
lgn rahiplerin kara giysilerle
D o n attlar m yine k u rban larn
O n lar da aladlar m y ok yere
M utsuzluk tan n m am as gereken tanr
Sen adm adm p eim i sren

Gzn lm tan rlarm n tanrs
B en im paym a den topran
lye vuran sen sin h er karn
Ey glgem ey em ektar ylan
G ne d em itin anm sar m sn
k arm tm seni gnelere
Tapndm k aranlk kadn
N blsan b en im sem iim b ir kere
Ey glgem kendi yasm tutan
K ld tkabasa karla
B eyaz kovanlar atee verdiler
B a -b ah ed e konup dallara
vg ler yad ryor kular
D u ru ilkyaza yum uak nisana
l m d r pusatl lm szlerin
K gm ten kalkanyla geriler
M avi trtllar n nd e ilkyazn
M evsim krlm lard an yanad r
Islak gzlerle yenid en glm seyen
Ve yreim alabildiine ikin
am l b ir d ilberin kalas kadar
A km ne o k sevilm itin sen
im diyse ne aclar ne aclar
Yedi k l syrlm kn n d an
B u n lar karasevdann yedi k lc
ifte su verilm i keskin kederler
H epsi de b ir b ir yreim e sapl
lg n lksa m utsuzluum a alyor
S onra tutup b ir de un u tm ak m
605
606
YED KILILAR
B irin cisi batan b aa gm
P arltl b ir ad var Pline
elii g nd en kar serp en b ir k
K u rban olm u aykr dlerin
V ulcanus onu dverken lm
k in cisin in N ou bossed ur ad
G zelim b ir gkkua keyifli
T an rlarn dnlerde kuand
O tuz B e -R ie u x nn kan m a girdi
stelik C arabosseun arm aan
nc s dii b ir mavi
K am b iim in d e y ine de
Lul de Faltenindir ad
H ab erci E rn est b ir rt stnde
C celem i den erken tam ay
D rd nc s M alou rene adnda
Yeil yaldzl b ir rm a k tr
B ir akam d r k ad n lar kysna
G rkem li v cu tlarn d ald rr
Ve kreki arklar uzakta
B ein cisi Sain te-F abeau d u r
E irilm i ipliklerin en incesi
M ezarda b oy veren b ir servidir
D rt rzgrn n nd e dize geldii
G ece indiinde b ir m eale olur
A k n csn n cevheri on u r
H er sabah ayrldm z yeniden
Elleri yum uak b ir d osttu r
H adisene ite g rn d yolun
K sld bir b an d o d a h orozlar
Ve yedincisi t ketm ed e kendini

Kurum u b ir gl b ir kadn
A m a bu sonu ncuyla neyse ki
Kaplar da stne kapanyor akn
Zaten hi tanm m yd m seni
Sen Samanyolu ne gle ablassn

Gz dem i rm ak larn K enan e lin d ek i
Tkanm yzcler gibi izleyelim m i
B aka gk kylarna h ou n u senin
Pusulam z gezegenlerin arks

Raslant ey tanlarn n yedeinde
K em anlarnd aki saptm g crt
O y n atr insan soyunu keyfince
A nlalm az yazlar alnyazlar

Bitirdii krallar lgn l n
Ve souktan titreen yldzlar
Yatanza giren aksz kad nlarn
O b o zk rlara gem ite sakl
Luitpold zam annn kral aday

retm en i iki soylu kan
im d i dnp dnp alar m
G r n ce k m ltsn ate b ce k le rin in
Saint Jean sin ek lerin in sapsar
Kysnda leydisiz b ir atonun

O kayk gem ici trkleriyle
Ve ilk yazda rp ertili r zgrn
Soluuyla akarken b em beyaz glde
len b ir kuuydu b ir siren
608
G nn b irin d e kral boulduydu

G m l suya doru yryerek
A kn t kyya attyd onu
K askat uyusun diye az aralk
Yz deiken gklere doru
Tem m uz gnei ateten b ir cen k
Yakyor sancyan p arm aklarm
Ne kederli ne tatl sayklam ak
D o lan rm Parisim in sokaklarn
O rad a lm eye cesaretim yok
Pazar gnleri uzayp gider
K uruni avlularda orada
Srekli h k rm ad a alglar
ieklerin Paris balkon larn d a
Piza kulesine zenen b ir yan var
C inle esrim i akam lar Pariste
E lektrikleri gz kam atran
Ve srtlarn d ak i yeil atele
Tram vaylar m akine lgn lnd an
B ir m zik g eirir raylar stne
D u m an la dolup tam kafeler

igan larm n olanca akyla
Sana d oru haykryorlar
N ezleli sifonlarla garson larla sana
Sen ki sevilm iin bu kadar
E zberim d ed ir k ralie t rkleri

Y llarn getirdii szlanm alar
B alklara sylenm i forsa ilahileri
A k k rg n n dilindeki arklar
B en d en sor sirenlere adanan ezgileri
Trkesi: Cemal Sreya-Tomris Uya
609
Valery Larbaud (1881-1957)

Z L E N M L E R
I.
B ir gn, K arkovd a b ir h alk m ahallesinde
(E y btn kad nlar balarnd aki ak allarla
M ad on e havas tayan u gney Rusya!)
em e bana gelen b ir kadn grm tm ,
O ralarn detine gre ve O videsin andaki gibi
B oynu nun ve om uzlarnn stnde d engelenen
k i kova asm t b ir sopann iki ucuna.
Paavralar iinde b ir o cu k yaklat, b ir eyler
syledi ona;
K ad nn bed eni usulca saa eildi,
yle ki yere deiyordu tertem iz su dolu kova
D iz kerek kana kana iti o cu k ta.
II.
B ir sabah, R otterd am d a, B o o p je s rhtm n d a,
(1 9 0 0 y ln n 18 eyll, saat sekiz sular),
R asladm atlyelerine giden iki gen kza
Byk d em ir kprlerden b irin in nnde vedalayorlard
Yollar ayrlyordu orda.
M u habbetle sarlp ptler; elleri titriyordu,
Ayrlm ak istiyorlar am a bunu yapam yorlard; dudaklar
znle uzaklatktan son ra hem en buluuyordu
G zleriyse h i ayrlm yordu b irb irin d en
ylece kaldlar uzun sre, bitiik, yan yana,
Ayakta ve hareketsiz, gelip geenin akn baklar arasnda
Ve r m ork rler hom urd anm aktayd rm a k stnde
Ve tre n ler gelip gidiyordu keskin ddkleriyle.
610
III.
K u rtu ba ve Sevil arasnda
K k b ir istasyon vardr ve gney ekspresi
N e hikm etse her zam an d u rm ak tad r orda.
Yolcu, okalip tsler altnd a uyuklayan b u istasyoncuun ardnda
B ir ky falan var m diye gzlerini y orar bouna:
Ve yalnz E ndls k rlarn n uzandn grr: yeil, yaldzl...
G e lg eld im yolun b r yannda, karda,
B ir kulbe vardr kerpiten kuru dallardan.
Ve tren in sesiyle b ir sr o cu k k ar ordan,
V agonlarn n ne gelir en nde yryen byk abla
B irka kuru iin dans eder, oynar,
Tek szc k k m az azndan, gl m sem ekted ir ama,
Toz iind e ayaklar kapkara grn r
Yz m ahzundur, kirlidir, gzel deildir:
O yn ar d uru r ve klrengi eteind eki k oca yrtklard an
B ir de R otterd am daki iki kz arkada,
B ir de E nd lste d ilenen o tazeyi
H i b ir zam an tam yam ayacak m ym ?
Ve sarslm az b ir dostlukla
B alanam ayacak m ym h ib ir zam an onlara?
(N e yazk ki o n la r bu dizeleri okuyam ayacaklar;
A dm da bilm eyecekler, iim d eki sevecenlii de;
Y ine de var onlar, u anda yayorlar.)

H ibir zam an m Tanrm
O n lar tan m a sev in cini yaam ayacam
T an rm ,
B ilm iyoru m neden,

B an a yle geliyor ki
B ir dnya yaratrdm
O n lar yanm d a olsa,
A m a drd de.
Trkesi: Cemal Sreya
6 11
Jules Supervielle (1884-1960)

K K KORU
Fransan n k k b ir korusuydum ,
K zl yaban g elin cik lerim vard;
Talihten yana h i glm edi yzm ,
A h, keder b am a ne d ertler sard!
K orkum u ki artk b ir hatradan,
B ir resim d en b aka b ir ey deilim ;
Yahut arta kalm , b ir m acerad an;
B ir kokuyum b elki, bilm em ki neyim ?
B en artk sadece b irk a ocu un,

B irka deli kad n n akim daym ;
O n lar size d aha iyi anlatr
H ikyem i, b en nasl anlataym ?
A m a nerd eler o n lar yeryznde;

Gidip bulasnz da sorasnz,
B ilirler ki yalan yoktur szm de;
B ilirler, deilim asla um utsuz.
K k koruyken kayp k o ru olm ak!

A h, ne kadar gm m eer, T anrm !
K k lerim h er yana salm dal budak,
Nasl, nasl olur da y ok olurum ?
612
M A T E M A T K
B ir sn fta tam krk o cu k dizili;
B ir kara tahta, stnde b ir gen;
B ir k oca daire, sar, ekingen;
M erkezi gm gm eder davul gibi.
D ilsiz, vatansz h arfler km e km e.
B ek leir dururlar, azap iinde.
B ir yam uun yan ken ar tam takr,
B ir ses ykselir ykselir, alalr.
Azgn b ir p ro blem tu tar yolunu,
D n er d ner srr kuyruunu.
B ir an n en eleri gerilir;
K urt mudur, k p ek m i, neyin nesidir?
Ne kadar rakam varsa yeryznde
m , karn ca gibi, tahtaya;
K oarlar b ir yuvadan b ir yuvaya,
Fal tam a d nm gzler nnde.

W H IS P E R N A G O N Y
arm ayn sakn
n d irin gzkapaklarnz
kisi de
Ta kesilinceye kadar.
D ilediin i yapsn kalbiniz
sterse dursun
K endisi iin arpyor aslnda
K endi gizli yam acnd a.
E ller uzayacak uzayacak
K endi buz sandallarnda,
Ve plaklaacak aln
K o cam an b ir alan gibi
B o, iki ordu arasnda.
Trkesi: zdemir nce
613
H A STA
ylesine kocam an ylesine k ocam an ki gkyz
N ereye gideceim i bilem iyorum
ylesine d erin ki okyanus b ir avu yer bile yok bana
Kent k arm ak m k arm ak krlarsa o k aydnlk.
G m b en , suyum , kum uyum d rt b ir yann,
A lam ad m m dersiniz henz yaam aya
Som urtkan b ir o cu k m uyum a rtk oynam ak istem eyen,
U nuttum m u acaba, b ir ksrsem
Yetm i ylm da ks rr b en im le birlikte.
Sabahlar uyandm zam an
km y or m uyum azar azar tm gvdem le
Seksen d rd nc yln da geen yzyln
Yallarn yaratld yzyldan?
A m a kim gze alr yallktan sz etm eyi
En kurnaz szc kler teslim olurken k alem im in ucunda,
H epsinin en kork u n cu yal szc bile
B an a dndryor yzn yepyeni b ir gn ebakanm
B ir gnebakan ki filin ta gibi delikanl.
Sessiz um utsuzluk b altas b en im elim de
Sense kalm um ut t rkleri aryorsun.
Trkesi: zdemir nce

Blaise Cendrars (1887-1961)
B Y K F E T L E R
te erkek ve kadn
irk inlikte ve plaklkta eit
E rkek daha az yal kadndan am a daha gl
K arn n n zerinde eller ve ku m bara az.
irk in im ben
u kz koku larn eke eke b u rn u m a yalnzlm da
B am kazan gibi b u rn u m ha dt ha decek.
614
K am ak isted im reisin karlarnd an

G nein tand an atrdyla krld bam
K um salda
B ir azm kald sadece
A k barp duran
O ras gibi anam n.
A a buda
M ee palam udu b iim in d e ba
Sert ve boyun em ez
Soyulm u yz
C insiyetsiz ve hayaszca gle tanr.
Trkesi: zdemir nce

YAZM AK
D zenli tk rtlarla vu ru yor yaz m ak in em
n lyor her satrn sonunda
G enizd en sylyor Rleri dililer
K im i zam an yle b ir arkaya kayklyorum h asr koltuum da
ve halka halka dum an flyorum azm dan
H i snm yor cigaram

O srada sesini d uyuyorum dalgalarn
G u rultu larn lavabonun b oru su n a skm sularn
K alkyoru m sou k suya d ald ryoru m elim i
Ya da koku srnyorum
rtt m aynal dolabn aynasn yazarken g rm em ek iin kendim i
L om b oz b ir gne diskidir
D ndm zam an
T ram pet derisi gibi n ly or b ararak konuuyor.
Trkesi: zdemir nce
(ili)
UYA N I
rlplam
oktan yundum arnd m
Kolonya srnd m h e r b ir yanm a
A r ar sallanan b ir yelkenli geiyor b e n im lom bozdan
B u sabah hava souk
K tlarm d zenliyorum
Sis var
Saatlerim i pay ettim
D olu m u dolu olacak gn lerim
Y itirecek b ir saniyem bile yok
Yazyorum .
Trkesi: zdemir nce

BA
P lastik sanatn bayaptdr giyotin
Tetii
Yaratr b ir srgit d evinim i
H erkes b ir C h risto f C olom bun yu m u rtasn
D z b ir yum urtayd bu, yerin den oynam az b ir yum urta,
b ir bulucu nun yum urtas
A rchip enko yontusudur ilk yu m u rtam s yum urta
E n youn dengede duran
K m ltsz b ir topa gibi
C an l ucu stnde
H z
Soyunur, k u rtarr kendini

R en k ren k dalgalardan
O re n k blgelerind en
Ve d n er d erinliklerind e
p lak
Yeni
Trkesi: Tahsin Sara
616
Dnya iir Antolojosi (l. Cilt)
B O M B A Y E K SP R E S
im d iyedek geird iim gnler
Alkoyuyor ken d im i kym aktan beni
Zp zp zplyor her ey
G idiyor tekerlekler altnda kad nlar
Byk lklarla
Yelpaze kanapeler garlarn kapsnda
H o sesler karyoru m trn a k la rm n altndan
M ascag n iy i h i sevm edim ben
Sanat sanatlar da
Ne engelleri sevdim ne kprleri
Ne tro m b on lar ne p istonlar
H ibir ey bilm iyoru m artk
A rtk hi anlam yoru m ...
B u sevip okam ay
Yeryznn rperdii
B u yl da gelecek yl da
Sanat eletirisi esperanto gibi sam a
Salcakla salcakla
B rindizi
B u kentte dodum b en
O lum gibi
O alm anasnn edep yerin e benzeyen
D nceler var ki otobsleri yerin den zplatr
O yalnz kitaplklarda bulunan b etik leri ok u m u yoru m artk
Gzel abecesi yeryznn
yi yolculuklar!
Haydi gel gtreyim
Seni ey nar gltm
Trkesi: Tahsin Sara
Ataol Behramolu / zdemir inco
(i 1
SBRY A E X P R E S V E FR A N SA LI K K JE A N N E
N D Z Y A Z I
D aha ilk genliim i sryordum o zam anlar ben

O n altsnda var yoktum pek b ir ey de an m sam y o rd u m n iced ir
ocu klu um d aki gnlerden
O n alt b in k on ak uzaktaydm doduum yerden
M oskovad a b in an ve yedi gar kentindeyd im
A m a yedi gar da grm yordu gzm b in an da
lk genliim o sralar yle cokulu yle delifekti ki
Yreim
ikide b ir
tutuuyordu Efes tapm a gibi y a
da
M oskovann K zl A la n gibi
G ne batnca.
Ve eski yollar aydnlatyordu gzlerim .
ok da kt ozand m daha
in sonu na dek varam yordum .
K rem lin b ir kocam an Tatar rei gibiydi
A ltn krn tl
A pak kated rallerin byk byk badem leriyle
B all altnyla an larn ...
N ovgorod yksn okuyordu b an a yal b ir kei
Susuzdum
Ve zm eye alyord um kem si b iim leri
D erken, bird enbire, alanda gvercinleri havalanyordu K utsal
Ruhun
E llerim de havalanyordu albatros grltleriyle
Ve b u n lar aklm da kalan son izleriydi son gnn
En son yolculuun
Ve d enizin
o k kt b ir ozand m gene de.
in sonu na dek varam yordum .
A tm
Ve btn gnleri b t n k ad n lar kahvelerde btn bard ak lar
618
B irer b ire r iip k rm a k isterdim

B t n v itrin leri de btn sokaklar da
B t n evleri de bt n yaam lar da
B o zu k k ald rm lar stnde frl frl dn en btn araba
tekerleklerini de
B ir d em ir frn n a d ald rm ak isterd im
Ve btn k em ikleri un ufak etm ek
B t n dilleri kop arm ak
Ve b en i lg n a dndren giysileri altnd aki btn o byk,
yadrg, plak gvdeleri eritm ek...
G eliin i seziyordum Rus d ev rim inin byk, kzl sasnn...
Ve tpk k or gibi alan
Pis b ir yarayd gne.
D ah a ilk genliim i sryordum o zam anlar b en

O n altsn da var yoktum h ibir ey de anm sam yord um n iced ir
dnyaya geliim den
A levlerle b eslen m ek istediim M oskovad aydm
A m a ne gzlerim i donatan garlar ne kuleler yetiyordu b an a
Sibiryad a top grlyordu, sava vard
A lk sou k veba kolera vard
am urlu sular m ily onlarca cesedi srklem ekteydi A m u run.
K alktm gryordum btn son tren lerin bt n garlarda
A rtk kim se yola kam yordu nk b ilet verilm iyordu kim seye
G iden askerlerse hep kalm ak isterdi...
N ovgorod yksn okuyordu b an a yal b ir kei.
B en , h ib ir yere g itm ek istem eyen kt ozan, her yere
gidebiliyordum gene de
S atclarn bile old uka paras vard
D en em eye gitm ek iin zengin olm ay.
Trenleri sabahtan kalkyordu her cu m a gn.
o k l var deniyordu.
K im i guguklu K a ra -O rm a n saatleri gtryordu yz sandk da
alarsaat
619
K im i apka kutular, yuvaklar ve b ir tak m Sheffield aaca

K im i de konserve kutular ve zeytinyal sardalyeler dolu M alm o
tabutlar
B ir de o k kadn vard
K iralk b a ca k aralar tabut olm aya da yarayabilen
K adnlar
H epsi de vesikalyd
o k l var deniyordu oralarda
n d irim li fiyatlarla yolculuk ediyorlard
H epsinin de hesab carisi vard bankada.
D erk en , b ir cum a sabah, b en im de geldi sram

A ralk ayndaydk
K h arbine giden gezgin b ir kuyum cuya elik etm ek iin yola
k tm b en de
Ekspreste iki yerim iz otuz drt sand k da P forzh eim m cev
herim iz vard
A lm an ip orta m al M ade in G erm an y
B an a g cr g cr giysiler alm t ve trene b in erk en , b ir dm em i
yitirm itim
-A n m sy o ru m , anm syoru m , bunu son ra sk sk d ndm Sand klarn zerinde yatyordum b ir de b an a verdii nikelajl
brovn ikle oynayabildiim iin diyecek yoktu keyfim e.
o k m utluydum h ibir eyi tak t m yoktu
H aydutluk oynad m sanyordum
G olk on d a gm sn a lm tk da
Saklam aya gidiyorduk, Sibirya ekspresine snp, yeryznn te
yannd a
Jles V ernein cam b azlarn a sald rm U ral h rszlarnd an k o ru
m alyd m bu hzineyi
Kunguzlardan, in b ok s rlerin d en
B y k L am an n kudurm u k k M oollarm dan
A li B ab a ve krk haram ilerd en
A d am larnd an o ko rk u n H aan Sabbahn
620
D ah a ok da en yenilerden
O tel hrszlarnd an
U luslararas ekspreslerdeki uzm anlardan daha ok.
A m a gene de gene de
B ir o cu k gibi zgndm
T ren in saln tlar
A m erikal ru h h ek im lerin in iliksi dem iryolu
K aplarn grlts d onm u raylar stnde gcrdayan dingillerin
sesi
A ltn yolu geleceim in
T abancam piyano ve b itiik blm ed e kt oynayanlarm svp
saym as
Jean n en yanm d a oluu bu yam an durum
A ralkta sin irli sin irli gezinen geerken de b an a bakan mavi
gzlkl adam
K ad n larn h rts
B u h arn sl
Ve tekerleklerin sonugelm ez grlts gkteki yol u ku rlarnd a
C am lar buz iinde
Y ok doa!
Ve geride Sibirya ovalar alak gk ve b ir inip b ir kan
T acitu rnelerin k o ca k oca glgeleri
Y atm tm rahata
A laca
B ir rtye yaam m gibi
Y aam m sa tutm uyor bu d am al rtden
D ah a b ir scak beni
Ve son hzyla yol alan b ir ekspresin yel siperliinde b elirm i
btn Avrupa
D ah a zengin deil yaam m d an
Zavall yaam m dan
B u rt
A ltn dolu sand klarn stnde taraz taraz
O kendileriyle yuvarlanp gittiim
621
D kurduum
Sigara tttrdm sand klarn stnde
Ve evrenin tek alevi
Z avall b ir dnce...
Yalar ykseliyor barm d an
S ev g iy i, sevgilim i d nsem ;
yle solgun, lekesiz, b ir genelevin dibinde
Bulduum b ir ocu k tu r o daha.
B ir ocu k tu r o daha sarn, gle, zgn,
G l m sem ez hi, alam ak n ed ir bilm ez;
A m a gzlerinin dibinde, dalm anza ses karm azsa,
G rrs nz b ir tatl, gm zam ban, ozan ie in in titred iini.
Tatldr, dilsizdir, h i de gcenm ez, yalnz
Uzun uzun rp erir yaklarsanz;
B en se yanm a gelsem urdan burd an, elenceden,
B ir adm atar da gzlerini kapatr - b ir adm daha.
nk sevgilim d ir o b en im , b r kadnlarsa
Byk, alev gvdelerin stnde altn giysilerdir olsa olsa,
Zavall sevgilim se yapyalnz,
rlplak, y o k gvdesi - yoksul m u yoksul.
Tertem iz b ir iektir, in cecik ,
O zann iei, b ir zavall, gm zam bak,
o k yalnzdr, o k m tr, b ir de solm utu r ki im di
G zlerim e ya dolar halin i dnsem .
Ve gem i yz b in lerce gecen in b ir eid ir bu gece k aran lk ta b ir
tren szlp gitti m i
- Kuyrukluyldzlar dyorVe kad nla erkek hem de gen, sevierek elenirlerken.
Y rtk ad rn a benziyor gk k k b ir b alk kyndeki yoksul
bir sirkin
Flandred a
622
sli b ir lam bad r gne

Ve b ir trap ezin tam tepesind e ay yerin e d uru r b ir kadn.
K larn et tro m b o n keskin b ir flt ve b esb e te r b ir davul
Ve ite beiim
B eiim
H ep yannd a dururdu piyanonun an nem M ad am e B ov ary gibi
B eeth o ven in sanatlarn alarken
o cu klu u m u B a b ilin asm a b ah elerin d e
Ve okuldan kap garlarda, k alk m ak zere olan tren lerin nnde
geird im
D erk en , bt n tren leri ard m sra koturdum
B le-T o m bu k tu
A uteildeki L ongcham ptak i at yarlarn d a da oynad m
Paris-N ew York
D erken , bt n tren leri bt n y aam m ca koturd um
M ad rid -Stock h o lm
Tututuum btn b ah isleri yitirdim
K ala kala b ir Patagonya kald, Patagonya, sonsuz zntm e
yaraan Patagonya ve b ir yolculuk G ney d enizlerind e
Yoldaym
H er zam an yoldaydm
Yoldaym Fransan n k k Jeh an n e21 yla
Tren kt b ir srayp dyor btn tekerlekleri stne
Tren dyor tek erlek leri stne
Tren boyuna dyor btn tekerlekleri stne
Syle, Blaise, uzak m yz o k M o n tm artred an?
K ayglar unut
Kayglar
Yol b oyu n ca hep a rp k atlam garlar
A slp kaldklar telg ra f telleri
K praarak kan gzn oynatan ve on lar boazlayan d irekler
21
Ozan, Jeanne szcn iki yerde Jehanne biim inde yazarak ghenne (cehennem)
szcn artrm ak istiyor, (.n.)
623
A cm asz b ir elin can n yakt b ir a rm o n ik a gibi toplanp alp

toplanyor yeryz
G k y rtklarn d a kudurm u lok om o tifler
K ayor yer yer
Ve ukurlarda
B ad nd r c tekerlek ler azlar sesler
Ve ardm zdan havlayan felaket kp ekleri
eytanlar b o an m zin cirlerin d en
O d em ir hurdalar
B ozukdzen b ir uyum h e r ey
T k r-tu k u r-tk r tekerleklerin
arpm alar
Sram alar
B ir frtnayz im di b ir sarn kafatasnda...
Syle, B laise, uzak m yz o k M o n tm a rtred a n ?
Evet dedik ya can m , sin irlen d irm e b en i, biliyorsun, o k uzaktayz
L ok om otifin iind e b r y or ceh en n em e d nm lg n lk
K zgn korlar gibi d ikiliyor yolum uzda veba kolera
Kyasya savata gzden yitiyoruz b ir t nelin iinde
B ozgu na uram bulutlara satayor alk, orospu
Ve kokum u l y n larnd a savalarn dks
B ak onlara, b a k da yap yapacan...
Syle, B laise, uzak m yz o k M o n tm a rtred a n ?
U zaktayz, evet, uzaktayz
B u ld e geberdi btn uursuzlar
B u uyuz srn n n g ra k la rn d inle T om sk
eliyabinsk K ainsk O bi Tayet V erk n e-U d in sk Kurgan am ara
Pensa Tulum
M anu ryad a lm
Tek v aracak yerim iz son in im izd ir
K o rku n tu r bu yolculuk
D n sabah
624
A pak kesilm iti salar van U liin

Ve Kolya N ikolay vanovi trn a k la rn k em iriy o r on be gndr...
O n lara b a k A lk l m b a k da yap yapacan
Yz kurua patlar bu, yz rubleye patlar Sibirya ekspresinde
Kanapelere cok u sal m asan n altnd a k p k rm z ol
P iyanodad r eytan
B o u m bo u m parm aklar btn kad n lar k k rtr
D oay da
O rospu lar da
Yap yapacan
K h arbin e dek...
Syle, Blaise, uzak m yz o k M o n tm arted an ?
Sktn be... defol git be... rahat b ra k b en i be
K eli keli k alalarn var
Eki eki kokuyor k arn n , belsoukluun da cabas
Parisin koyduu budur iine
B iraz da ruhtur bu., n k m utsuzsun
A cd m acdm gel b an a gel barm a
rem lkesinde yel d e irm en lerid ir bu tekerlekler
Yel deirm enleriyse koltu k d eneklerid ir b ir d ilencinin
dndrd
B izler uzaklklarn ktr m leriyiz
Srkleniyoruz stnde d rt yaram zn
K anatlarm z kem irdiler
Yedi gn ahm zn kan atlarn
Ve eytann hacyatm azlard r btn tren ler
K m esi
ada yaam
H z onu geem ez ama,
ada yaam
U zaktakiler uzaktr ok
Ve yolculuun sonunda b ir erkek yan nd a da b ir kadn olm ak
kork u n tu r korkun...
ince
625
Syle, Blaise, uzak m yz ok M on tm arted an ?

A cd m acdm gel b an a doru gel sana b ir yk anlatacam
G el yatam a
G el yreim in stne
G el sana b ir yk anlatacam ...
G el! N o lur gel!
Ficilerd e sonrasz ilkyaz srm ede
Tem bellik
A k iftleri kendinden geiriyor yksek otlarn iin d e ve frengi
sm scak geziniyor m uzlar altnda
Byk O kyan u su n yitik ad alarna gel!
M arkizd ir adlar, Fenikstir
Cavadr, B o rn eo d u r
K edi b iim in d e Selebdir.
Japonyaya gidem eyiz pek
M eksikaya gel!
Yksek yaylalarnda lale aalar iek len ir
G nein sad r d oku nal sarm aklar
B ir ressam n paletiyle fralar dense yerid ir
G on glar gibi sersem letici renkler,
Ordayd Rousseau
O rda akna evirdi yaam n
Kular lkesid ir oras
Cennetku u , alayc ku,
Lirkuu, tukan
Ve kara zam baklarn ilerinde b a rn a n sinekkuu
Gel.
G rkem li ykntlar iin d e seviiriz b ir A ztek tapnann
B en im putum olursun sen
A lacal o cu k su biraz irkin ve pek padrg b ir put
N olur gel!
626
stersen uakla gideriz, b in gller lkesinin zerind en uarz,

G eceler yle uzundur ki sm az lye orada
M o toru m d an korkar tarih n cesi ata
n erim
n e rim de b ir hangar yaparm uam a tallam kem ikleriyle
m am u tlarn
lkel ate zavall sevgim izi str gene
O sem averi
Ne gzel seviiriz kutbun yannda
N o lur gel!
Jeanne Jeannette N in etteci im non oum
M eleim m in n a ck p trck Perum b en im
T onton
B eb eim b ir tan em
C icim t ptm
C an m n ii
A gu cuk k c k kuzucuk
N azlck eytanck
G d gd
C e-eee
Uyuyor.
U yuyor
Y eryznn btn saatlerind en b ir tekine bile kanm ad
yle b ir grlm btn yzlere garlarda
B t n duvar saatlerine
P aris saatine B erlin saatine Sen-P etersburg saatine ve btn gar
saatlerine
T op u erin in kanl yzne Ufad a
G ro d n onun aptalca aydnlk saat kadranna
Ve durm adan ilerleyiine trenin
A yarlanyor saatler h er sabah
Tren ilerliyor gne gecikiyor
Srp gidiyor bu byle, an sesleri duyuyorum
N otre-D am en kocam an anm

B arthlm yyi b ild iren ekim trak a n n Louvreun
B ru g es-la-M o rteun pasl an seslerini
E lek trik zillerini New York kitaplnn
V ened ik kam panalarn
Ve M oskova an larn , b ir yazhanedeyken b an a saat balarn
vurup
A n larm vurup b ild iren K zl K apd aki saati
G m brdyor dnen levhalarn stnde tren
Tren kayar gibi gidiyor
B ir igan m arn czrd atyor b ir gram ofon
Ve yeryz, P ragd aki Yahudi m ahallesinin saati gibi tersine
dnyor d elicesine.
Rzgr glnn yapraklar kopuyor

Z in cirlerin d en b o an m frtn alar grlyor ite
T ren ler k arm ak ark alar stnde kasrgalar gibi akp gidiyor
O eytans hacyatm azlar
H i karlam ayan tre n ler var birbirleriyle
K im isi de yolda yitip gidiyor
Satran oynuyor gar efleri
Tavla
B ilardo
K aram bol
Parabol
D em iry o lu yeni b ir g eom etrid ir
Sirakza
A rim ed
A rim ed i boazlayan askerler
Ve kadrgalar
Ve gem iler
Ve olaanst silahlar onun bulduu
Ve btn kym lar
Eski a
628
Yeni a
Kasrgalar
G em i batlar
T ita n ik in b ir gazetede okuduum b at da
D izelerim d e gelitirem ed iim nice im g e-a rm lar
o k kt b ir ozanm gene de nk
Evren b en i ayor nk
D em iry o lu kazalarna kar sigortalanm ay hep savsakladm nk
Ve korkuyorum .
K orkuyorum
V aram yoru m iin son u n a dek
D o stu m Chagall gibi ben de b ir dizi lg n lk tablosu yapabilirdim
Ne var ki h i n o t alm ad m yolculuk boy u n ca
B alayn bilgisizliim i
B alayn eski dize oyu n larm b ilm ey iim i de
D ed i i gibi G u illau m e A pollinairein
Sava ilgilend iren h er ey K uropatkinin A n la r n d a
Ya da yavuzcasna resim len m i Japon gazetelerinde oku nabilir
Neye yarar b en im belge toplam am
Kapp koyveriyorum kendim i
B elleim in sraylarna...
rku tsktan kalkn ca daha b ir arlat yolculuk
D ah a b ir uzad
B aykal gln dolanan ilk trendeydik
L ok om otifi bayraklarla ya kandilleriyle d onatm lard
ar m arn n zc sesleriyle k m tk gardan.
R essam olsaydm b iro k sar, b irok da k rm z kullanm aya
kalkrd m bu yolculuun sonunda
H epim izde b ir para d elilik var sanyordum nk
Ve b itm ez b ir tak n l n kan oturttuunu sanyordum kaslan
yzlerine yol arkadalarm n
Y aklarken b ir yangn gibi
H oruldayan M oolistana.
629
T ren gidiini yavalatm t

Ve duyuyordum tekerleklerin o srekli gcrtsnd a
lgn sesleriyle h k rk larn
B ir sonsuz duann
G rdm
G rd m U zakdoud an gelen ve hayaletler gibi geip giden kara
tren ler sessiz tren ler
Ve gzm , arka fen eri gibi o tren lerin arkasnda kouyor daha
Talgad a 100.000 yaral can ekiiyordu bakm szlktan
K rasnoyarsk h astan elerin i grm eye gittim
Ve K h ilo kd a upuzun b ir ld rm askerler topluluuyla k arlatk
O rglar b o an r gibi kanayan yaralar ak yaralar grdm h a fif
yarallar k arantinasnd a
O rtalkta k esik kollar b a cak la r horan tepiyor ya da uuyordu
b ir bou n tu havasnda
Y angn btn yzlerde bt n yreklerdeydi
T ram pet alyordu btn cam lard a aptal parm aklar
b an lar gibi patlyordu b ak lar basks altnda korkunun
Ve grdm
G rd m kudurm u ufuklarn lg n kovalayndan var gleriyle
kaan 6 0 lo k o m o tifli tren lerin ve um utsuzca arkalarnd an
gelen karga s r lerinin
G zden y itti in i
P o rt-A rth u r ynnde.
itad a solukland k b irk a gn
B e gn durduk yol kapal diye
Tek kzn b en im le evlend irm ek isteyen Bay ankeleviin evinde
geird ik b u be gn
S o n ra tren yenid en yola kt.
im d i piyanonu n b an a geen ben d im ve dilerim aryordu
stedim m i gzm n n n e getiriyorum o durgun, o sessiz oday
b ab an n dkknn ve akam zerleri yatam a gelen kzn
gzlerini
630
M u sorskiyi
L id lerini Hugo W o lf un
G ob i ku m larm
A k develerden b ir kervan K aylard a
500 kilom etre b oy u n ca sarhotu m
A m a piyanodaydm bt n grdm de buydu
G zlerin i kapatm al insan yolculuk ederken
Uyum al
yle isterd im ki uyum ay
H er lkeyi k oku sund an gzm kapal tanyordum
B t n tren leri kard klar grltd en tanyordum
Avrupa tren leri d rt zam anld r Asya trenleriyse be ya da yedi
zam anl
teki tren ler sessiz giderler tpk b eik gibidirler
lerind e tekerlek sesleri bana M aeterlin ck in ar dzyasm
anm satanlar da vardr
zd m tekerleklerin btn k ark m etin lerin i ve yakc b ir
gzelliin d ank elerini b ir araya getirdim
B en d e olan
Ve b en i zorlayan b ir gzelliin.
Tsitsikar ve K h arbin
Uzaa gitm em daha
Son istasyon bu
K zlha y azhanelerinin atee verildii srada k tm K harbine.
Ah Paris
Sen scack byk o ca k apraz odunlaryla sok ak larnn ve
yukardan eilerek snan eski evlerinin
N ineler gibi
Ve ite, o sardan am az g em iim gibi k rm zs yeili b ol renkli
afiler
Sar, onurlu rengi dardaki F ransz rom anlarnn .
Severim ind i-b in d iy i ileyen otob slere byk kentlerde
Sain t-G e rm ain -M o n tm a rtre h attn d akiler B u ttee baskn verm eye
gtr r b en i
Altm boalar gibi b r r m otorlar

O tlar alacakaran lk inekleri S a cr -C o e u r
Ah Paris
A na gar istem lerin rh tm kayglarn d rt yol kava
A n cak yakt satclarn vardr b iraz kaplar stnde im dilik
Beynelm ilel Yatakl Vagonlar ve Avrupa Srat K atarlar K u m
panyas el ilan n gnderdi ban a
Yeryznn en gzel kilisesi bu
D ostlarm var b en i parm aklklar gibi eviren
Yola k tm zam an geri gelm eyeceim d en korkarlar
Tand m btn Kadnlar ufuklara dikilir
Yam ur altnd aki iaret k ulelerinin acn a ca k d ev in im leri, zgn
b aklaryla
B eila, A gns, C ath erin e ve talyad aki olum un annesi
Ve o, A m erikad aki sevgilim in annesi
im i paralayan canavar ddkleri var
O rada, M anu ryad a b ir karn o cu k d ou rur gibi sarslp duruyor
daha
sterdim
sterdim yolculuklarm h i etm em i olm ay
Y reim i yakyor bu akam b yk b ir zlem
Ve halim e bakm adan Fransan n k k Jehan nen dnyorum
zntl b ir akam m d a on u n o n u ru n a yazdm bu iiri de
Jeanne
K k orospu
zgnm zgn
G id eceim yiten genliim i an m ak iin Lapin A gile
U fak ufak ieceim
Son ra d neceim yapyalnz
Paris
Byk D araacyla arkn tek Kuleli kenti.
Paris, 1913
Tiirkesi: Sait Maden
632
Saint-John Perse (1887-1975)

TRK
T u n yapraklar altnd a b ir tay douyordu. Etli ve ac
yem iler doldurdu avularm za b ir adam . Yabanc. O radan
geen. Ve ite baka illerden tam istediim b ir ses.
Y ln en byk aalarnd an b iri altnd a selam larm
sizi, kzm .
G ne aslan b u rcu n a giriyor nk ve Y abanc tkad

parm ayla llerin azn. G len. Ve bize b ir ottan
sz eden. f! Ne de o k yel var tara kentlerind e!
N e rahatlkm m eer yollarm zd a! B orazan bayldm
eydir b en im ve kan atlarn haydudunda byk b ir bilgedir
ty!.. C an m b en im , k oca kz, b izim kilere benzem eyen
hayalleriniz vard sizin.
Tu n yapraklar altnda b ir tay dodu. Etli ve ac yem iler

doldurdu avularm za b ir adam . Y abanc. O radan
geen. Ve ite b ir gm b rt k oca tu n aata. Z ift ve
gller, trknn ba! Flt sesleri ve g k grlts
odalarda! Ah! Ne byk rah atlk yollarm zda! N e de
o k olup biten b ir yl iind e ve Y abanc yeryznn
tm yollarnda hem kendi b ild iin ce!.. Selm larm seni,
kzm , yln en gzel giysileri iinde.
Trkesi: Tahsin Sara
633
VG LER
Ey!.. Sen ey ne denli vsem yeri!
Sar eller altndaki alnm ,
andn olur m u h i o gece terlerini?
O ateler iinde geen yar geceyi, o bo, anlam sz,
o sarn tadnda?
Sabah koylarnda kiiyi k r kr oynatacak

O tiril tiril m avi tan ieklerini?
O sivrisinek vzlts gibi sessiz leyi,
Ve o renkler d enizinden frlatlan oklar?..
Sen ey! Sen ey ne d enli vsem yeri!

algl kocam an gem iler vard rhtm da;
bakam aalar dolu b u ru n lar; ve p rl p rl yaban yem ileri...
Peki N old u rh tm d aki o algl k ocam an gem iler?
H u rm a d allar!, o eski gnlerde
G r lm ez yolculuklara saplanm , o p ek sa f b ir deniz
m eyvelikler stnde kat kat ykselen b ir gk rnei
grtlana dek dolard; kular, altn m eyveler
ve m avi balklarla.
O gnlerde daha b ir gsterili d oru klardan salan gzel

kokular
b ir baka alardan b ir hava estirirdi;

ve o kaln kabuklaryla p ek bb rlen en
babam n b ah esin d eki b ir o tarn aacyla
ba d nm b ir evren, kendind en geip sayklard.
(Ey...Sen ey ne d enli vsem yeri! Ey t k en m ek bilm ez m asal,
ve ey b ollu k sofras!
Trkesi: Tahsin Sara
634
S R G N I.
Archibald Mac Leishe

K u m lara alan kaplar, srgne alan kaplar,
Fen ercilere anahtarlar ve eik tam a serilm i ay:
Siz, b en i konuklayan, b rak n ban a sra kknz kum lardaki
B iliy o r yaram zda m zrak d em irlerin i o al tand an yaz
B ir yer seiyorum , ortada ve hi, o k em ik yan gibi m evsim lerin,
Ve tm kum sallarnda yeryznn, brakp kayor yanm az yatan,
o tten tanrsal z
K end ilerind en g eirm ek iin d ir Tauride prenslerini, u kasnm alar
im ein.
Trkesi: Tahsin Sara

A N LAR
Sen, elleri rlp lak yal kii
Yeniden kalabala karm , C rusoe!
Tasarlyorum , alyordun, Abbaye kulelerind en
kabaran b ir deniz gibi b oan rk en tm K en t zerine anlarn
hkr...
Sen ey giysileri alnm !
D np alyordun ay altnda dalgakranlar;
daha te kylarn slklarn; doup kesilen tu h af
ezgileri, o kapal kanad altnda gecenin,
benzeyen, m idyegillerin o i ie h alkalarna,
o kat kat bym esine deniz altndaki gm b rt lerin ...
Trkesi: Tahsin Sara
V E L A H T IN T R K S
O nur v eririm siz canllara, saygnlm var aranzda
B iri konu ur sam da, tm gm brtsyle iinin
G em ilere b in iyor b ir bakas
K lcn a dayanyor. Atl, im ek zere
G lgeye ekin , eiine, boyal iskem lesine yalnn.
O n u r veririm siz canllara, iyiliim var aranzd a
D eyin kad nlara em zirsin ler
E m zirsin ler yeryznde u ipince dum an ...
Ve yryor dlerde b iri, denize d oru yol alyor
Ve ykseliyor dum an kydaki b u ru nlard an.
O n u r veririm siz canllara, acelem var aranzda

K pekler, heey! kp eklerim , slk larm size...
Ve n le onu rla dolu ev ve yapraklar arasnd aki sar yl
Ne de az ey yreinde ad am n, d necek olursa:
Tm yollar yeryznn b esleniy or elim izden.
Trkesi: Tahsin Sara

Pierre Reverdy (1889-1960)
P A R S-N O E L
M o n t B lan ca yayor
Ve b ir an alyor kocam an
K aran lk basyor aada b ir yn insan
Kalpler tutuuyor atele rtl kalpler
D erin b ir gle dolap d uruyor evresinde S a cr -C o e u r un
te M o n tm arte
Ay d eirm i
Yuvarlak yzn gibi
E n e tin alevler anda
G n lerim izin
K k b ir yldz var her b irim izin
A kp giden yol
636
Yol k aran lk tr gk aydnlk

Yukarda uzun beyaz gm lekli b ir adam
Sabahlara dek uykusuz tek bana
Pazar br gn nasl olsa
rak lar gzkm eden bu evden
H erkes sevinli
iei b u rn u n d a b ir m utluluk
G en i m eyd anlar dnyann tersine
K ouyor aptallar kouyor
A rtk g rm ek istem iyorlar geenleri
O lan olm u geen gem i
D ib in d ek i km ldayan glgelerin
p lak bal b ir adam kyor
G ne vu rm u b an a
O g r lm eyince d e-b ir bayram d r gidiyor
G ece yars
nd e b ir adam yryor adam n ardnda b iri
Seine n eh ri orada
Ayak sesleri geliyor sularndan
K alan lar gecelerin koynu na siniyor.
Trkesi: Abdullah Rza Ergven

G Z
an b om b o
D il yok kularda
H er eyin uyuduu yuvada
Saat dokuz
K p rt yok toprakta
G s geiriyor sanki b iri
G lm syor dersiniz aalar
D am lalar tiril tiril dal ularnd a
B ir bulut delip geiyor geceyi
A dam t rk sylyor kap nnde
Sessizce aralanyor pen cere
Trkesi: Tahsin Sara
637
Paul Eluard (1895-1952)

KA RARTM A
K aplar tutulm u neylersin
N eylersin ierde kalm z
Yollar kesilm i
e h ir yenilm i neylersin
A lk tr balam
Elde silah kalm am neylersin
N eylersin karan lk b astrm
Sevim ezsin de neylersin.

A SIL A D A L E T
nsanlarda tek scak kanun,
zm den arap yapm alar,
K m rd en ate yapm alar,
pc klerd en insan yapm alardr.
nsanlarda tek zorlu kanun,

Savalara, yoksullua kar
K en d ilerin i ayakta tutm alar,
lm e kar yaam alardr.
nsanlarda tek gzel kanun,

Suyu k yapm alar,
D m an karde yapm alardr.
Hep var olan k an u n lard r bunlar,

B ir ocu kcazn ta yreind en balar,
Yaylr, geniler, uzar gider
Ta akla kadar.
Trkesi: A. K adir
638
Dnya iir A nlolojosi (I. Cilt)
ISPANYADA
K an rengi b ir aa varsa Ispanyad a
H rriyet aacdr
Susm ayan b ir az varsa Ispanyad a
H rriyeti h aykrr
B ir b ard ak sa f arap varsa Ispanyad a
M illetin olm aldr.

Y Y E
G n vadiye b astrm toptan
B ir sepetten taan m eyveler gibi
A tee ate gne gn
nsan k b ilir burd a kendini
Yerin stnde gkse
A p ak grm ek isteidir olup biteni
D am lasn d an geem eyiz m id in
Hayal kurm ad an k geirm eye yokuz
G nesiz gn yok b izim iin
B ah ara inanm z yakn d em ektir
B ir gz atm yakn
K r deiliz.
A k kys H ak kys bize
Ve elim izin em ei
Irm a m z tutm u yolunu
Kalp de o boaz da o dil de o ses de o
M ana ykl d urm az gider
A rzusu ykl b y k gelecein
Saadete hasret b ed en iinde.
Ataol Behramolu / zdem ir inco
n:i!>
B R K A R A N L IK A YN A
H n cah n b ir ken ar m ahalle
stnde aylar sultan austos gnlerinden
Kvl kvl b ir hle
Nam us szm zden b u em ber

D uram az olm u yerinde
fkem izden d ne d ne yanar
B uras B azilika soka

B u b ir okulun sokaa bakan yz
K urunlardan byle iek bozuu
K ala kala b u n lar kald iekten yana

A m duvarlar stnde felaketin
Bulanp insan te n in in beyazlna
B azilika sokann gbeinde

D uvarlar bizd en yana olm u
Yediveren b ir dam ga zerlerinde
H rriyet akyla oyulm u.
Trki i: Oktay Rfat

D L E R N D E G R D K L E R K A D IN A
(Bu iir kinci Dnya Sava

esirleri iin yazlmtr)
B e yz b in i siyasi
D okuz yz b in i esir
B ir m ilyon ii
U yku larn sultan
nsan gc ver onlara
Yaam a sevin ci ver
640
D nyalar zifiri k aran lk

Ver pn akn
A clarna karlk
U ykularn sultan
H em ire ana evlat
ri m em eli avrat
Y urdum uzu ver onlara
Yaam aya tu tkun m em leketi
yle sevdikleri gibi
araplar olsun altn rengi
Tarlada ekin bereketi
o cu k lar m uzip yaram az
B eyaz iekli yem i aalan kadar
Uslu akll ihtiyarlar
K ad nlarn olsun kafa dengi
B e yz bini siyasi
D oku z yz bin esir
B ir m ilyon ii
U ykularn sultan
A kl gecelerin siyah kar
Solgun b ir k zllk iind e
A arrken tanyeri
Yeni yolu gsterir onlara
Sala hapishanelerde yatanlara
G zleriyle grdler felaketi
C engi al deheti
G ene de ayaktalar dim dik
nk yaam alar lazm
Faziletle delik deik
K urunlarla delik deik
(4 1
H uzurun sultan
U yann sultan
H rriyet ver onlara
U tansa bize kalsn
B iz utanc y km ak iin
U tan ca gvendik
Trkesi: Oktay Rfat

A C IN IN B A K E N T
G zlerin in erisi d olanyor yreim i,
B ir raks b ir d in g in lik em beri,
Z am ann aylas, gece beii ve gvenli,
Ve eer h ib ir ey kalm adysa aklm da yaadm dan
G zlerin in her zam an grm ed iin d end ir beni.
Yapraklar gnn ve pem be arabn kp,
Rzgrn sazlar, kokulu glckler
Ik d nyasn saran kanatlar,
G kyz ve deniz ykl gem iler,
G rlt avclar ve ren k kaynaklar.
Tanlarn ku lu ka yatandan doan kokular
Yldzlarn am an zerinde yatan
Safla b a m l gn gibi tpk
D nya da b a m ld r sen in tertem iz gzlerine
Ve akar bt n kanun baklarn d a senin.
Trkesi: zdemir nce
642
LM EM EKTEN LM EK
G zkap aklarm n zerinde ayakta d uruyor
Ve salar salarm n iin d e
B iim i ellerim in b iim in d e
G zlerin in rengi gzlerim in renginde
G lgem d e yitip gidiyor
Tpk bir ta gibi gkyznde.
G zleri var her zam an ak

Ve b ir an olsun uyutm az beni.
D leri var apaydnlk
G neler buharlatran
G ldrr, alatr b en i ve gldrr
K o nu tu ru r b en i sylem eksizin tek b ir sz.
Trkesi: zdemir nce

R
Yavrum bu sen in glnn ardnda
B t n sevda kelim eleri rlp lak
M em elerin i tutup k ary orlar boynun u
S o n ra k alalarn gzbebeklerini
S on ra ne varsa okay adna
B t n b u n lar bulup karyorlar
Sen i ptm zam an gzlerinden
Yalnz sen gresin diye
B u sevda kelim eleri
Trkesi: Cemal Sreya
Ataol Behramolu / zdemir ineo
(4M
Andr Breton (1896-1966)

Z G R B R L K
O rm an atei sal karm
Is im ei dnceli
Kaplan aznda susam uru beldi karm
E n iri yldzlar d em eti azl kokart azl k arm
A k to p rak zerind e ak san izi dili karm
A m ber dilli perd ahlan m cam dilli
K esilm i kurban dilli karm
G zlerin i ap kapayan b eb ek dilli
nanlm az ta dilli karm
o cu k elyazs elifi k irpikli karm
K rlan g yuvas ken ar kal
K bah esi tavan akakl arduvaz akakl karm
C am buusu akakl
am panya om uzlu karm
Buz altnda kalm yunus bal em e om uzlu karm
K ibrit bilekli
R aslant parm akl kupa beyi parm ak l k anm
K esilm i sam an parm akl
Zerdeva koltu kaltl karm
Sain t-Jean gecesi ve kurtbar koltu kaltl karm
D en iz kp ve b lm e kollu k arm
D eirm en ve buday k arm kollu
Fze b acak l karm
U m utsuzluk ve saat m akin esi d ev inim li karm
M rver aac ilii bald rl
Ba h a rf ayakl karm
A n ah tar d em eti ayakl su ien gem i iisi ayakl karm
n cili arpa boyunlu karm
Val dO r b o az boyunlu
Sel yatann ta iind e szlem ek boy u n lu karm
G ece gsl
yakut potas gsl karm
i altnd a gl grnts gsl
644
G n lerin alan yelpazesi k arn l karm

D ev p ene k arn l
D ik ey uan ku srtl karm
Civa srtl
Ik srtl karm
Y uvarlanm dvlm ta ve slanm teb eir enseli
Ve b iraz n ce iilen b ir bardan d enseli k arm
T ekne kalal
Avize ve ok ty kalal karm
A k tavuskuu ty sap kalal
D uyu lm az dengeli
K u m ta ve am yant kabaetli karm
Kuu srt kabaetli
B ah ar kab aetli karm
Glayl kaskl
A ltn d am ar ve o rn ito ren k kasld k arm
Y llanm b o n b o n ve yosun kaskl karm
Ayna kaskl
Islak gzl karm
M eneke zrh tak m ve m k n atsl ine gzl k arm
Usuz bucaksz ayr gzl
H apishanede iilecek su gzl
Hep b alta altnd a kalan odun gzl
Su dzeyi gzl hava to p rak ve ate dzeyi gzl karm
Trkesi: Selahattir Hilv
645
K L K ID I
Sk lacak kular
B ir ey unutm usam eer
O kulun paydos an n aln z denizde
A d n hod am iei korduk
Yarn z m n verm ekle balyoruz ite

B ir kadn elinde ka d am la gzya toplanabileceini renm ek
isteriz:
1) m m kn olduu kadar k k
2 ) orta b oy b ir elde
B u yldzl gazeteyi buru turu rken

Ve sonrasz ten ler b ir kez dalarn tep elerin i ellerin e geirdikten
sonra
V anuclused e b ir vahi gibi k k b ir evde oturu yoru m
Srgne m ahk m yrek.
Trkesi: lhan Berk

U Y A N IK L IK
u sallanp d uran Saint-Jacq u es kulesi Parisin
A yieine b en ziyor
Seine nehri gelip arpyor bazen ve yavaa kayp geiyor
glgesi o m o to rlarn arasndan
Tam bu srada p arm ak larm n u cu na basp uykum da
U ykum da o uzanp yattm odaya giriyorum
Atee veriyoru m oday
H ibir iz k alm asn diye b en d en bu zorla alnan erem im den
h ibir ey
O zam an b an a karde karde bakan ayn boydaki hayvanlarla
yer d eitiriyor eyalar bak y oru m
B akyoru m aslan larn yelelerinde m rlerin i tketen
646
sandalyalar bakyorum
O beyaz karnl kp ek balklar araflarn titreyen o son
kllerine karyor o n larla b ir oluyor
A kn gelip att saatte o m avi gzkapaklarnn saatinde
Yanm a srasnn b a n a geldiini gryorum , gryorum o b i
olm u grkem li deliini nice eyin
V cu du m olm u eyi
O delii kara leylein sabrl gagalaryla aratrd
ateler arasndan
H er ey b itin ce gizlice N uhun gem isine giriyorum
A ld rm yorum artk o k uzaklardan in sanlar geiyorm u ayak
seslerini duyuyorm uum ald rm yoru m artk
G bei yam urlarla kesilm i ak d ik en lerin arasndan
G r yoru m k lk la rn gnein
O su ortak lar olan yoklukla v arolm ann trna altnda
Byk b ir yaprak gibi duyuyorum yrtlm o insancl am arn
Bt n o iilik ler solup gidiyor b ir kokulu dantel kalyor
onlard an sade
B ir kokulu dantel kabuktan ca n m b ir gs b iim in d e
B u n ca eyin b ir yreine doku n abiliyoru m artk
pi tu tuyorum b ir
Trkesi: lhan Berk

SU HAVASI
1934 un gzel yargnnde
Hava grkl b ir gld b arbu nya rengi
Ve yap rak lan sigara kdndan b ir aala balard orm an
B en iin e dalm aya h azrlan n ca
nk sen i bekliyordum
Ve b en im le gelirsen
N ereye olursa olsun
G m n zerine kazl nak tr azn
Yaygn ve k rk m avi tekerlein durm adan ykselerek
B en i karlam ak zere yaryordu tm byler
B ir sincap y reim e ak k arn m yaslam aya kom utu

N asl d uruyord u orada b ilm iy o ru m
A m a to p rak suyunkilerden d aha da derin yanslarla doluydu
Sanki kabuunu paralam t m ad en sonunda
Ve sen o k o rk u n deerli talar d enizine uzanm
D nyord un
rlp lak
B ir byk d o n an m a fiei g n ein in iinde.
nd ird iin i gryordum nllard an yava yava
D en iz k estanesinin k abu klarn bile oradaydm
Bala orada deild im b en artk
B am kald rm tm ak kadifeden canl m cev h er kutusu b
rakp g itm iti n k b en i
Ve hznlydm
Y apraklarn arasndan gk parldyordu b ir yusufuk bcei
gibi kat ve dalgn
K apam ak zereydim gzlerim i
B ird en b irb irin d en uzaklam olan k oru n u n iki etei devrilip
ykld nd a
G rltsz
U suz b u caksz b ir in ci ie in in iki orta yapra gibi
B t n geceyi iin d e saklam aya yeterli b ir iek gibi
im d i b en i grdn yerdeydim
H avada b ir an gibi duran kokuda
D eien hayata d nm ed en n ce her gn yaptklarnca
Z am an buldum d ud aklarm koym ak iin
Senin am kalalarn a
Trkesi: Attil T
648
Tristan Tzara (1896-1963)

B R Y U N A N A FA I
te kum ite vcudum
te m erm er ve rm ak
Saylarn nlad m asan n stnde
Ay yzl arap barda
Y e iinize ileyen k ristalin sesi
Top rak kt uykuyla dolu

Siyah gln alevi altnd a ezilm i zeytin aac
O raya deniz alayn saar
D aim a m uzaffer olduunu bildiinden
A rtk kalm ad gkte kara dam arlar

Ve m acera yapraklar
D allan m flt stnde
Sevgililerin kucaklam alar
N eeli oyunlarn arasndan
Z alim gururlar zehirlenm eye gidecek
Fakat rd hayal
B ak alarn n kanm a girdi yerleti
B arikatlar tfekler
Ve Avrupa kayalklar
P aralad lar ryay
A yrk p eneler
te son usare
Yanan ince kklerden
A teli p arm ak u larn a dek
G sterir insanlara bu aydnl
o cu u n lk hlyas kurduu
U fka kadar toprak toprak
Ataol Behramolu / zdemir inco
M aj krallar yeni d ou m lara kom ada

D aa k m dedi ki
Ateleri oktan yanm on larn
K aran ln grnen kalbinde
Yanklat davet
eh irlerin yanana kan kyor
B ir adam ark syler sokakta

Iklara b ezen m i gzyalar
Savrulan rzgarlarla
K rlerin m askesi altndan
Trkesi: Nezih Cansel-Erol Cansel

L E L E R A R A B ST A N IN D A
leler A rabistannd a
T im sah yzl kulelerde
O prl prl ten in A rabistannd a
O kara kara dlerin sarnd a
anlard a ten ate

O kapal yavan gecelerde
K zlarn dilleri tu tuk
Suyunki tatl
Ate yalyor aynalar

Uyuyan kad nlarn yzleri
Yanp duruyor boyuna
Sabahn tu runculuu nda
Bu on paralk m em lek et iin
Belleim iz boalyor
H atr iin bu alevin bu karn
650
K r yelesinin altnda
H abire kouyor agzl alev
O can m parlts sularn
G elecek sular peinde
Haydi ocu u m uyu sen atm

eh irlerin grltsn b astracak
O ac daha tam deil
D r st ellerind e tepelerin
Trkesi: lhan Berk

DADA T RK S
b ir d ad acn n trks
yreinde dada olan
o k yoruyordu m otoru nu
yreinde dada olan
asansr b ir kral tayordu

ar, n arin, b am sz
kesti kocam an sa kolunu
yollad onu R om ad aki papaya
bu yzden
asansrn
dadas yok/yreinde artk
\
u ku lata yiyiniz
b eyninizi ykaynz
dada
dada su iiniz
Trkesi: Ergin Ertem
C>51
Antonir Artaud (1896- 19'tH)

YAKARI
K afalar ver bize ate olsun kor olsun
G ksel y ld rm larla yanm kafalar
U yank kafalar ad am akll gerek kafalar
Yansyarak sen in varlndan gelsin
in gklerind e dou rt bizleri

Sanakl u u ru m larla delik deik
Ve b ir esrim e dolasn iim izi
B ir crn ak la ak kor halindeki
A z ite az doyur bizi

Y ldzlar aras sarsntlarla
N o lur gksel lavlar aksn
Kan yerine d am arlarm zd a
Ayr b izi b l parala bizi

A teten ellerin in keskin yanyla
l nen o yeri lm n de uzanda
A ite stm ze o alev kubbeleri
Silkele b ey n im iz sarslsn
O sen in grgn ve yordam n ire
yeni b ir tu fann peneleriyle
B ozu lsun zekm z alt st olsun
Trkesi: Cem al Sreya
652
M U M YA YA A R I
S altk karanlklarn balad
bu d eri-k em ik b u ru n d eliklerin,
ve b ir perde gibi rttn
b u dudak boyas
Ve sana dte kayan bu altn,
kem ikten arnd ran yaam
ve iind en a kavutuun
bu yanl bakn iek leri
Ve barsaklarn ters evirdiin
bu in cecik eller, M um ya, k orku n
glgenin b ir ku b i im in i ald
bu eller
l m n kuku verici b ir ayindeki
gibi sslendii btn bu eyler,
bu glge gevezelikleri ve siyah
b arsaklarn n yzd altn
te oradan iletiyoru m sana,
d am arlarn n kire kapl yollarndan
ve altnn b en im z nc m sanki,
en kt ve en gvenilir tanm .
Trkesi: Enis Batur

H A STA LIK
A ralksz burnu nu sok m as vardr ta n rn n
byde,
b ir tin ya da bir varlk olarak deil de
yrein
daha rm olduu b ir halde.
nk nedir ki yrek?
B ir r m e,
eti delen b ir r m en in
653
yrek szs ki
bu arpan yvk kan organizm asn,
bu aralksz d eprem i,
bu yaam a b ay gn l n yaratr.
N edir b ir yrek at?
A nszn ak, orada tam as
duran b ir yaam ,
ve yeniden yola koyulan.
N eyin iteledii?
Bilinm iyor.
im d id en siyah b ir gerekirlik,
buyurgan b ir b eyin eliskl,
krm z etin d ksn kaldrr
ve onu iin d ekin i verm eye iter,
isted iini ve iin d ek in i sylem eye.
D em ek ki bu r m ed ir tan r,
bu krm z dk,
bu elisklk.
nk, b ir hastalk tr tanr.
Yaratc dil, yaratlan ile
yaratlm ayan arasnd aki Gayya
kuyusudur o.
H ibir zam an yeri doldurulam ayan ve
d oldurulm ayan uuru m ,
am a in sann h er kan ekici dncesinde,
h er bu y ru ku bu n altd a burgulanan,
sk n tl ve ted irgin, n ne
b ir baka bu n alt daha koym ak iin:
n ed en yapldn b ilm ey en honutsuz V arlm kini,
oysa insan, o b ilir bunu,

tek sal yerin de olsun.
Trkesi: Enis Batur
654
Philipe Soupault (1897-1990)

M E Z A R TALARI
F R A N C IS PIC A BIA
N iin
Sen i m ezarna d rt kpeinle
B ir gazeteyle
Ve apkanla gm m elerin i istedin,
isted in ki tam a unu yazsnlar
yi seyahatler
B ir ey deil, teki dnyada da deli zanned ileceksin.
T H E O D O R E FRA EN KEL
ldn vakit harikulad e b ir hava vard
M ezarlk o kadar gzel ki
H i kim se m ahzun olam ad
Epeydir de senin a rtk orada olm ad n sanyorlar
H om u rd anm alarn duym uyorum
Susuyorum
Yahut om uz silkiyorum
C en n eti grm eyi asla istem ezdin
N ereye gideceini a rtk bilm iyorsun
A m a sen iin alaym dasm
/
/
M A R lfe L A U R EN C IN
K afesteki bu gzel ku
Senin m ezardaki glndr
Y apraklar dans ediyor,
Uzun uzun yam ur yaacak
B u akam hareketim den evvel
A alarn iek a t n g rm ek istiyorum
B ir dii geyik sessizce yaklaacak
B u lu tlar biliyorsun p em be ve m avidir
L O U lS A R A G O N
D o stlarn k k kzlar halka oldular
Sana elen kler rdler
U fack yalanlarn la
Sana kt getirdim
Ve o k iyi b ir kalem
Ebediyette iirler yazacaksn
K oruyu cu m elek sen i teselli eder
K ravatm balar
Ve sana glm esini retir
A rtk b en i unuttun
A llah b en d en o k daha gzeldir
PAUL ELU A R D
O raya b astonu n u ve eld ivenlerini de gtr
D z dur
G zler kapal
Pam uk bulutlar uzaklarda
Ve b an a allahasm arlad k d em ed en gittin
B ir yam ur
B ir yam ur
B ir yam ur
T R IS A N T Z A R A
K im o
B ana elini uzatm ad n
lm n duyduklar vakit o k gldler
E bed olm an d an yle korkm ulard ki
Son nefesin
Son gln
Ne iek ne de elenk
Sadece k k otom ob iller
Ve b e m etre boyund a kelebekler
(j
656
ANDRE BRETO N
B akm grdm
G zlerin i kapattn zam an
M ahzu n olm am a izin verm ed in
Ve b en b ir ey yapm asam bile b ol b ol aladm
A rtk ban a h ib ir ey sylem eyeceksin
H i am a hi
B ir sr adam iek ler getirdi
N utuklar bile sylendi
B en h ib ir ey sylem edim
Sen i dndm .

OZANA TLER
Su gibi ol
P n ar suyu bulut suyu
R en k re n k olabilirsin ya da renksiz
D u rd u rm asn am a seni h ib ir ey
Z am an bile
Yollar p ek uzun d eildir yle
D e ild ir p ek uzak d enizler
K o rk m a ne yelden
Ne souktan ne scaktan
ren t rk arm asn
B km ad an usanm adan
Trk m rld an ve kayar gibi git
Ya da kop ar itip kak
Zpzp zpla fkr ya da
D urgun su ol
Koan oynayan
A rtan su ol
Tatl ve duru b ir su
nk arnm lm ta kend isid ir su
C an llar iin yaam d r o nk
Kazaya uram lar iin lm .
Trkesi: Tahsin Sara
657
LouisAragon (1897-1982)
ELSAN IN G Z L E R
yle d erin ki gzlerin im ey e eildim de
Btn gneleri p rl p rl orada grdm
O rada btn m itsizleri bekleyen lm
yle d erin ki h er eyi u n u ttu m ilerinde
Usuz b ir d enizdir b u la n r ku glgelerinde

Som a birden gne k a r o b u lan k lk geer
Yaz m elek lerin in etek lerin d en bu lu tlar b ier
G klerin en m avisi bud aylarn zerinde
K aranlk bulutlar b o u n a datr rzgr

G klerd en aydndr gzlerin b ir ya b elirin ce
C am n karlan yerin d eki m aviliini de
Yam ur sonu sem alarn da kskandrrlar.
B en bu radium u b ir p ekbilent tand an kard m

B en im de yand p arm ak larm m em n u ateinde
Bulup bulup yenid en kaybettiim ce n n e t lke
G zlerin Perum d u r b en im G olk on d u m H indistanm
Kinat param p ara oldu b ir akam zeri

Her kurtulan ate yakt stnde b ir kayann
G rdm d enizin zerinde parlarken Elsanm
G zleri Elsan m gzleri Elsan n gzleri.
658
G LLER V E LEYLA K LA R
Sen ey o iek ler ey o d eim eler ay
Bulutsuz geen M ays b ak lan m H aziran
B ir daha artk ne o glleri ne o leylaklar
B ir daha o ilkyaz un utam am h ibir zam an
O korku n kuruntuyu unutam am b ir daha
Alay l kalabal gnei
Ak arabalarn B elik a hed iyelerini
Havay o ar uultulu yolu son ra da
O sakm m asz utkuyu kavgalar aan
p m enin kzla dndrd o kan
lgn h alk n leylaklarla donatt
O lm e gidenleri unutam am artk dnyada
Kutsal o eski zam an b etik lerin e alan
Fran sa b ah elerin i un utam am b ir daha
O akam lar bysn o sessizliin
G lleri yol b oyu n cak i glleri son ra da
O bozgun yeline kar duran iek leri
A layc to p lan o b isik letleri akn
K orkunu n kanad stnden geen erleri
O perian klk larn konaklayanlarn
A m a ned en b ilm em bu b en zetm e kasrgas
D u rm ad an hep ayn noktaya g etirir b en i
S a in t-M a fth b ir general kara b ir dal yn
O rm an yannd a b ir k k N orm and iya b iim i
te ts yok dm an k aran lk ta dinleniyor
B ird en bize Paris dt diyorlar bu akam
D nyad a ne o yitirdiim iz ak b ir daha
Ne o glleri ne de o leylaklar unutam am
Flandres leylaklarn d em etlerin i ilk gnn
O tatl izini yanaklar sn d ren lm n
Son ra sizi kan glleri taze gller sizi
Y angn rengine alan A n jou glleri sizi
Ataol Behramolu / zdem ir Inca
S R G N G E C E S
V z gelir srgne sahte olsa da renkler
H ele grntlere b ir inanversin insan
B uras Paris diye yem in edebilir o an
D uyuyorum m ezardan geliyor kem an sesi
O p erad r diyor u parlak deiken yalm
P erin lem ek isterd im aralk gzlerim de
Skk b alk on lar b ronz heykelleri yeil aty
u snm zm rd ve u gm tilkiyi de
T anm yoru m diyor u tatan danszleri
O n lar tefiyle alp gtreni de
D en izalt yanssn k im koym u alnlarna
G zlerin i ovuyor b ir uyank uyuyan
D en izanalar diyor aylar aylalar
P arm ak larm altnd a yaylr solgunluklar
O pal talaryla gzyalaryla ssl O perad a
H k rk larm yknyor eksiksiz orkestra
P erinlem ek isterd im lgn b elleim e
u gl diyor u bilin m ey en ebem g m ecin i
C ad d enin u cu nd aki dsel b alo elbisesini
B izim iin k lk d eitiren o h er gece
A klm d a m b en i hatrlatan kahred en geceler
D iyor karanlkt gvercinin kara gzleri kadar
K aran ln zm rd nd en baka bize y ok kalan
B iliyoruz a rtk biz ne dem ekm i gece
Tek sm aklar aktr btn sevienlerin

Ve tutar d ud aklarn btn akam lar b oyu
M or b ir gn kavgasn Paris zerinde
Ey sevecenlik rengi o alaca geceler
660
E lm aslarn gkkubbe sen in iin srerdi

B en de oynardm eit ansla kalbim i sana
D n en gnei bulvarlarn en lik fiekleri
B ir yn yldz yerde atlarn zerinde
im d i dnyorum da aldatt yldzlar

Rzgr srklyordu b ir yn yeni d
D n n adm lar nlyord u sokakta
Snyord u klar sokak kaplarna
K ollarm zd a oaltyordu k sonsuzu ikim iz
Tututuruyordu beyazln bengi karanl
Ve grm yord um gzb eb ek lerin in diplerinde
A ltn gzlerini snm eyen kald rm larn
Sebze arabalar im di g eer m i hl

E skid en ar ar ekerdi y k beygirleri
U ykulu m avi ad am larn lahanasyla dolu
M arlyn in artlar ahlanrd sislerde
Yaratyor m u stler o gm afaklar

Aziz E ustache tepesind eki dkknlarna
n an lm az hayvanlar asyor m u kasaplar
K anl k arn larn a karanfiller takarak
Bsbtn susm aya k arar verm edi m i daha

Sevm enin tad bir akam yitip gidince
H ani u on m etelie b ir ark alan
B izim sokan band aki eski gram ofon
G rece k m iyiz gene o uzak cen n eti

H li O peray C o n cord eu Louvreu
H atrlatyor m u sana geceler in in ce gece
Taa yrekten gelen o sabahsz geceyi
Trkesi: zdemir nce
B IR A K IL M I
G itm e sakn b ir tanem hayatm b en im
Y itirir ren k lerin i gkyz sensiz
T arlalar sszdr b ah eler ieksiz
Sakn gitm e
G itm e sakn yelin gittii yere
B t n kular sensiz uup gider
Ve lgn d r bt n geceler
Sakn gitm e
G itm e sakn suyun gittii yere
H or grp m utluluunu bardaklarn
Ve evrenini yem yeil aalarn
Sakn gitm e
G itm e sakn o kan gibi yle
Tpk b en i vuran ele srayan
H em gcm h em gszlm b en im
Sakn gitm e
G itm e Sakn atein kat yere
Y itirin ce sam an g c n biraz
K llen ince gitsin diye alp ban
Sakn gitm e
G itm e sakn b u lu tlarn iine
Frtn alar dostu can m kartalm b en im
lebilirim lebilirim cesaretinle
Sak n gitm e
G itm e sakn dm and an yana

T opran alan silah n alan dm ana
Ve inan gzyalarnn ansna
Sak n gitm e
661
662
G itm e sakn bil ki hyanet olur

B u sylevler bu t rkler en likler
Ey insanlar ne yaptnz bilin
Sakn gitm e
G itm e sakn o git d ed ikleri yere

nanp yalanm a iri iri laflarn
B u rad a kanayp d ururken yara
Sak n gitm e
G itm e sak n zalim d en yana

G len d irm e on u kendi ellerinle
Z in cirlerin i dvm e sevd iklerinin
Sakn gitm e
G itm e sakn haydi al tfeini

K p ein i ar dat karanlktan
Avc avc say sende g sende
Sakn gitm e
H aydi al tfeini
Trkesi: zdemir nce
(>(B
K K N U N 22 aynn iiri
B en im akm tpk b ir m enekedir, m or, di izleri gibi
A km iler yreim e plak ayan kum lara gm lm esi gibi
Suyun d erin pleri susam gibi hep onun izini gzler
A km b en im o dingin gece yarsd r lkeden lkeye gider
ensin b en im akm , gm lenir od alard a aynalar sen in sayende
B iricik akm , d algn akm , hava gibi ve sanki deien glge
D iri akm b en im , sm bl adm laryla yaam m d a yrm ekted ir
Gzel akm , ki rengi yreim in boyad b iric ik ren kted ir
O uzun gece gm leinde, yakan akm b en im , ey k ad nm
A levlerin ok am ak iin topraa yaylm as gibidir can m
A cm asz akm , d oku nur doku nm az dalan b ir iek dem eti
A km b en im , titrek dud aklarm n yedi iklim d e izledii
A km b en im , bt n d iller onun iin b a r ak g m lektir
Y um a k arm tr c m len in ve ik i eli br nd e b ir haldedir
A km n eiinde nk dil unutur bt n hile ve oyu nlarn
B aka b ir szc m de yok bu kapda sylem ek iin akm
K im an latabilir ki gn n ed ir ve nasld r b ir kre
te iir de l r b yle sevdadan ak szleri syleye syleye
C an verir tpk, ayn son eyreinde b ir yln bitii gibi
A n larn ryp kflendii arksz b ir lke gibi
Yazdm b en bu d izeleri dipsiz u u ru m u n d a m utsuzluum un
A cdan k vran rken yarndan um utsuz b irin e benziyordum
Bulam ayan k aztm ak iin b ir anlam l yazt m ezar tam a
G llerin l m ne benzeyen o iki s zc k A km b en im d en baka
Trkesi: zdemir nce
22
Aralk ve ocak aylar anlamna gelen Arapa Knun szc zgn iirde yeralmaktadr.
664
M U T L U SE V Y O K T U R
H ibir eyi srgit elind e tutam az kiiolu
Ne gcn ne gszln ve ne de yreini
K o llarm at sanrken b ir h a olur glgesi
B ir tu h af b ir acl kop m ad r gnleri
Sk sarlm ak isterken ezer m utluluunu
M utlu sevi yoktur
Y aam u silahsz askerlere benzer
Ki baka b ir yazgyla d onatm lard r onlar
Neye yarar sabah erken uyanp kalkm alar
aresiz ve kararsz k alrlar akam lar
Syle bu n lar can m gzyan tutuver
M utlu sevi yoktur
Sevgilim gzelim yrekte yaram b en im
B ir yaral ku gibi tarm iim d e seni
Ve unlar ki b ilm ed en izler gem iim izi
Y in eler hep arkam dan rdm szckleri
Ve lm eye can atar k oca gzlerin iin
M utlu sevi yoktur
V akit ge artk o k ge yaam renm eye
A lasn yreklerim iz toplu ca karanlkta
B u n ca m utsuzluk ah k k b ir trk uruna
B ir rperti uruna b u n ca sk n t b u n ca
Ve de b u n ca h k rk b ir g itar ezgisine
M utlu sevi yoktur
H ibir sevi yoktur ki yorulm asn acyla
Ve hele yurt sevgisi hele zellikle sen
H ibir sevi yoktur sarartp soldurm ayan
Ve hele yurt sevgisi hele zellikle sen
H ibir sevi yoktur beslen m esin gzyayla
M u tli sevi yoktur
A m a ikim izin sevisi bu d u r
Trkesi: Tahsin Sara
Ataol Behram ol / zdem ir ince
66b
M U T L U A K Y O K K D N Y A D A
A slnda h ib ir ey k r deil insana
Ne gc ne zayf y anlar ne de yrei
G lgesi b ir ha glgesidir k ollarn asa
Ve k rar gsne b astrrk en sevdii eyi
T u h af b ir ayrlktr hayat kapkara
M utlu ak yok ki dnyada
H ani giydirilm i erler b ir baka yazgya
te o silahsz askerlere b en zer hayat
Sabahlar o yazg iin uyanm olsalar da
T kenm itirler ve kararszd rlar akam lar
Syle yavrum u szleri ve sakn alam a
Gzel akm tatl akm b a n m d erdim
Yaral b ir ku gibi tarm seni uram da
Ve grm ed en b ak an lar u halim ize b izim
Szdm szleri sylerler bend en son ra
Ve her ey der dem ez lr iri gzlerin urun a
Yaamay ren m ek b izim in g eti oktan
Alasn gece iind e kalplerim iz yan yana
En k k arky m utsuzluktur ku rtaran
H er rperi b o rlu batan b ir hayflanm aya
Ve her kitar havas b eslen ir h k rk la
M utlu ak y ok ki dnyada
A clara b atm am b ir ak syle bana
Y km am kym am olsun b ir ak syle
B ir ak syle sarartp soldurm am am a
nan ki senden a rtk deil yurt sevgisi de
B ir ak yok ki paydos dem i gzyalarna
A m a u ak ik im izin yle de olsa
Trkesi: C em al Siireya
666
M U T L U A K Y O K T U R
H ibir ey elind e deildir insann:
Ne gc, ne gszl, ne de yrei.
A t n sansa da kollarn, glgesi b ir h a tr onun.
Param para olu r avucunda sm sk tuttuu m utluluk.
B ir garip, b ir acl bolu ktu r gnleri.
Mutlu ak yoktur.
B ir baka kad er iin giydirilm i
Silahsz askerlere b en zer hayat.
aresiz, kararsz kaldktan so n ra akam lar,
Neye yarar ki sabahlar erken den uyanm alar.
Syle bu n lar b ir tan em , tut gzyalarn.
Mutlu ak yoktur.
G zelim , sevgilim , kanayan yerim b en im .
Yaral b ir ku gibi tarm yreim d e seni.
Ve on lar b ak arlar b ilm eksizin , geerken biz,
Tekrarlayp ardm dan b en im rdm szleri:
Ve apansz lrler iri gzlerin iin
Mutlu ak yoktur.
V akit yok a rtk renm eye hayat.
Alasn birlikte yreklerim iz gn yncaya dek.
K m en cik b ir ark iin bile n ice m utsuzluk gerek.
B ir rperii bile n ice pim anlkla dem ek.
B ir ezgi iin bile n ice gzyalar dkm ek
Mutlu ak yoktur.
H sranla b itm eyen ak yoktur.
Yara am ayan ak yok tu r kalpte.
z brakm ayan ak.yoktur insanda.
Ve tpk senin gibidir vatan ak da.
G zyalarna boulm ayan ak yoktur.
Mutlu ak yoktur
kimizin akdr bu gene de.
Trkesi: Orhan
667
G Z Y A L A R I D A B E N Z E R
iniden m eleklerin b ozbu lam k gnde
B ozb u lam k gnde b ou k h k rk larn
M ainzda geen gnleri b ird en anm sad m m ne
H ani u sim siyah R ende alad p erik zlarn n
B ir sokan d ibinde bazen b ir asker bulunurdu
K im b ilir k im in ldrd b ir b a k darbesiyle
Bazen de o zalim bar salnrd ortada
Y am alarm karanfilli beyaz arabyla ssl
K irazlarn saydam alkoln itim
tim fsltlarla iilen d ostluk y em in lerin i
Ne gzeldi saraylar tapnaklar ne gzeldi
Ve anlam yord u m henz yirm isind eyd im
B ozgu n d en ilin ce ne biliyordum ki
Yurdun yasak ak olduunu n ered en b ilecek tim
Y itik um udu yeniden can lan d rabilm ek iin
N ereden b ilecektim sahte peygam berler gerektiini
B en i kklerim d en sarsan ark lar anm syorum
B ir sabah duvarlarda bird en beliriveren
T ebeirle izilm i iaretler anm syorum
G izem lerin in asla z lem ed ii
K im diyebilir bellein nerede baladn

N erede b itti in i im diki zam ann
G em iin nerede ezgiyle el ele vereceini
Ve m utsuzluun soluk b ir kda d n eceini k im diyebilir kim
D gr rken sust yak alan m ocu k lar gibi

Nasl da kahredici oluyor y en ik lerin m avi b ak lar
N b eti devralm aya gelen m angalarn
Ayak sesleriyle rperirken R en sessizlii.
Trkesi: Atilla Tokatl
668
Henri Michaux (1899-1984)

A L IN G T R N B E N
A ln b ir yelkenliyle gtrn beni,
E ski ve ar b ir yelkenliyle,
Pruvada ya da kpklerde, isterseniz.
Ve yitirin uzaklarda b en i, o k uzaklarda.
B ir baka an koum unda.
A ld atc kadifesinde karn.
Toplu b irk a kpein soluunda.
B itk in ynnd a kuru yapraklarn.
K rm ad an gtr n b en i, p c kler iinde
Kalkp inen gslerde, soluyan gslerde,
H alsnda avularn, glm sem elerind e
G een eklerin d e eklem lerin ve uzun k em ik lerin .
A ln gtr n b en i, gm n daha dorusu.
Trkesi: Tahsin Sara

M U T SU Z L U K T A D N L E N M E
M utsuzluk, byk iftim ,
M utsuzluk, gel otur yle..
D in len hele bir.
D in len elim biraz olsun, sen de ben de
D in len ,
G elip b en i buluyor, yoklayp snyorsun ve kantlyorsu n ki
B en sen in yk m tnm .
B yk tiyatrom , lim an m , ocam .

A ltn m ah zen im b en im .
G elece im , gerek anam , evrenim .
Ina, bolluu na, irenliine.
Salyoru m kend im i ite.
Trkesi: Tahsin Sara
B U L A N T I YA D A L M M B U G ELEN ?
A rtk teslim ol, yreim ,
Y eterince savatk.
Ve dur, yaam m , sen de
K orkaklk etm edik.
Elden geleni yaptk.
D e b akalm , ruhum ,
G id ecek m isin , kalacak m sn,
V er kararn.
O ram b u ram yoklayp durm a,
K im i dikkatle, kim i aknlkla,
G id ecek m isin , k alacak m sn,
V er kararn.
B en d en bu kadar, gc m yok tesine.
Siz beyleri lm n
Ne svp saydm size, ne alk tuttum .
A cyn bana, b u n ca yolculuklarn bavulsuz yolcusuna,
K oruyucusuz, parasz pulsuz, nsz stelik b ir de
G lsnz kukusuz, her eyden n ce de gln,
D ah a sn r am ad an size adn b aran
B u akna acyn,
Kapp aln on u aranza
Uysun geleneklerinize, huyunuza suyunuza,
Yardm edin, yalvarrm , ltfen yard m edin ona.
Trkesi: Tahsin Sara
670
U R A L A R IM
Pek end er b ak ab ilirim b irin e pataklam adan.
K im ileri i konuuyu ye tutar. Bu b an a gre deildir,
hayr. B en en o k pataklam ak isterim .
n san lar vardr lokantada karm d a otu ru rlar ve h i konum azlar,
b ir sre d uru rlar yle, nk yem ek yem eye kararldrlar.
te bunlardan biri.
K apyorum herifi, pat.
T ekrar kapyorum , kt.
Askya asyorum .
nd iriyorum .
T ekrar asyorum .
Yeniden indiriyoru m .
Koyuyorum m asam n stne, b astry oru m ve soluunu
kesiyorum .
K irletiyoru m , suya sokuyorum .
H l yayor.
O vup alkalyorum , ekip uzatyorum (sin irlen m ey e balyorum

kestirip atm ak gerek), skyoru m herifi, suyunu karyoru m
ve dk yoru m bardam a ve aka yere b oalty o ru m
iind ek ii ve diyorum garsona: B an a daha tem iz
b ir bardak ver olum .
A m a kt hissed iyorum kendim i, hesab dyorum hem en ve
gidiyorum .
Trkesi: zdemir nce
671
Y A L IL IK
A kam lar! A kam lar! B ir tek sabah iin nice akam lar!
D am k odalar, d km e bedenler, kabuklar!
B ir iken b in uzanyor yatana kii, k an lm az b ir bozulm a!
Yallk, gece lam bas, anlar: hznn arenalar!

G ereksiz arm alar, iskelenin yava yava sklp atlm as!
B ylece, daha im diden sep etliyor bizi!
tilip kaklm ! tilip kaklm olarak ekip gitm ek!
n iin kurunu, arkada sis...
Ve b ilem em i olm ann soluk izgisi.
Trkesi: Tahsin Sara

Y A A M IM
B en siz ekip gidiyorsun, yaam m .
H zla geip gidiyorsun,
B en se b ekliyorum hl b ir adm atm ak iin.
Kavgay baka yere ekiyorsun.
K ap gidiyorsun b ylece ben d en .
A rd na dp gelm ed im h ib ir zam an.
Us erd irem iyoru m p ek sund uklarna.

stediim o ufak eyi g etirm iy o rsu n nedense hi.
Bu eksiklik yznden hep b u n ca eye zlem im .
B u n ca eye, o nerdeyse sonsuzlua..
Bu ufak eksiklik yznden, o b ir t rl getirm ed iin.
Trkesi: Tahsin Sara
672
Robert Desnos (1900-194S)

K A R IN C A
O n sekiz m etrelik b ir k arn ca
B an da b ir de apka,
V ar m yok m u bilem em ?
Penguenlerle, rdeklerle dolu
A rabay eken b ir k a rn ca
Franszca konuan b ir k arn ca
Latin ce ya da Cava dili konuan
Peki! N eden olm asn?

R U E SA IN T -M A R T IN N D R T L K L E R
S ain t-M artin Sokan sevm iyoru m artk
A ndr Platard gideli b eri oradan.
Sain t-M artin Sokan sevm iyoru m artk,
H ibir eyi sevm iyorum , arab sevm iyorum .
Sain t-M artin Sokan sevm iyoru m artk
A ndr Platard gideli b eri oradan.
D ostu m d u o, can yoldam d b en im .
O d am z, ekm eim izi paylardk.
S ain t-M artin sokan sevm iyorum artk.
D ostu m d u o, can yoldam d b en im
B ir sabah ekip gitti oradan.
Alp gtrdler onu, hibir ey dem ediler,
B ir daha grnm ed i S a in t-M a rtin Sokanda.
E rm iler adna yalvaryorum ,
Peygam berler akna yalvaryorum .
Z am an geiyor, h ib ir h ab er yok.
A ndr Platard brakp gitti S a in t-M a rtin Sokan.
673
L EO P A R
O rm an a giderseniz
D ik k at edin leopara.
o k h afiftir sesi
Ve d rt yandan gelebilir.
A kam , m rld an rk en leopar,
N eeli b ir blbl ter
Ve bu k oca orm an
D in ler on lar ve arr,
O rm and aki aalar arr
L eopar kagelir
D uyulur duyulm az sesle
B ilin m eyen b ir yerden.
Trkesi: Muzaffer Uygurer

P EL K A N
Bizim servenci kaptan,
O n sekizinde olduu zam an,
B ir adadan, U zakdoud an
Alp geliyor b ir pelikan.
G elg eld im b izim pelikan,
Y um urtluyor sonrad an
Ve tpatp ayn olan
B ir yavru kyor yum urtadan.
Sras gelince yum urtlayan
Bu ik in ci pelikand an
Yenisi kyor, am an am an,
B ir baka yum urtlayan.
B u i b ylece s rer gider uzun zam an
Yavru km ad an n ce om let yaplm azsa yum urtadan.
Trkesi: Eray Carberk
674
SEN Y L E S N E D L E D M
Sen i ylesine dledim ki y itird im gerekliini.
B u can l b ed ene sahip o lm a n n ve b en im tap tm sesin kt
b u az p m en in daha zam an deil m idir?
Sen i ylesine dledim ki sen in glgeni kucaklaya kucaklaya,
gsm n stnde kavum aya alm olan kollarm b elki de senin
b elin i saram ayacak.
B elin i gn ler boyu ve yllar boyu yneten ve kendine eken gerek
grnt n karsnd a b ir glge gibi kalacam kukusuz.
Ey duygusal dengeler.
Seni ylesine dledim ki zam an y ok a rtk uyanm am a h i kukusuz,
A yakta uyuyorum , yaam n ve akn bt n g r n m lerine sunulm u
b ed en ve sana, b en im iin bugn tek n em li ey olan sana, sen in alnna
ve dud aklarna b elki de h i doku nam am , ilk grdm b irin in dudak
larn a ve alnna dokunduum kadar.
Sen i ylesine dledim , g r nt nle ylesine yrdm , konutum ,
yattm ki grnt n bile silindi g zlerim in n nd en ve yine de yaam
n n gne saati stnde ar ar gezinen ve g ezinecek olan glgeden bir
kat daha koyudur glgen, g r nt ler arasnda grntn eksiksizdir.

Jacgues Prevert (1900-1977)
BARBARA
A n m sa B arbara
Yam ur yayordu o gn B restte durm adan
Yryordun glm seyerek yam ur altnda
akn hayran srlsklam
A n m sa B arbara
Siam sokanda rastlad m sana
Yam ur yayordu B restte durm adan
G lm syordun
Glm syordum
Tanm yordum seni
Ataol Behramolu / zdemir le
Sen de b en i tanm yordun

A n m sa gene de anm sa o gn
U n utm a
Saan altnd a snm b ir adam
A d m nledi
Barbara
Se irttin on a doru yam ur altnda
akn hayran srlsklam
A tldn kollarna
A n m sa b u n u B arbara
Sen d iyorum diye de b an a kzm a
Sen diyorum btn sevdiklerim e
A n cak b ir kez grm sem bile
Sen diyorum btn sevienlere
T anm asam bile
A n m sa B arbara
U n utm a
O y um uak m utlu yam uru
M utlu yzne yaan
O m u tlu kente yaan
D en ize yaan
Tersaneye yaan
O uessant gem isine yaan yam uru
A h B arb ara
N e h rb o lu k tu r sava
N o ldun im di sen
O d em ir o elik o kan yam uru altnd a
Ya o adam no ldu seni yrekten
K ucaklayan
ld m kald m no ldu
676
A h B arbara
Yam ur yayor B restte durm adan
E skid en nasl yayorsa yle
A m a artk bildiin gibi deil bura y ok oldu h er ey
Y kk b itik b ir yas yam uru im di yaan
D em ir elik kan frtn a s bile deil
tler gibi kuyruunu titreten
B ulutlar yalnz bulutlar
B restte sular b oyu nca yitip giden itler
r m ek iin gidiyor uzaklara
H ibir ey kalm ayan B erstten
o o o k uzaklara
Trkesi: Teoman Aktrel

A K
Ak
yle keskin
yle ince
yle um utsuz
Ak
G n gibi gzel
Hava gibi de kt
K t havada
A k yle gerek
A k yle gzel
yle m utlu
yle sevinli
yle ineleyici
K aran lkta korkudan titreyen b ir o cu k gibi
R ahat b ir adam gibi gecenin ortasn d a
yle kendine gvenli
B akalarn korkutan
K onuturan
Solduran ak
G zetlen m i ak
G zetliyord uk onlar nk
D eh len m i yaralanm ayaklar altna alnm t ketilm i
hie saylm unutulm u ak
D eh led ik yaraladk ayaklar altna aldk tkettik
h ie saydk un uttuk ak nk
A k t m nlen
G ene yle diri
G neli hepten
S en in akn
B en im akm
B ir vakitlerin ak
Hep yeni olan hani
H i deim eyen
B itk i denli gerek
Ku denli titrek
Yaz denli scak yaz d enli diri
G idebilird ik ikim iz
G elebilird ik
U nutabilirdik
U yuyabilirdik sonra
G erekleeb ilird ik de
O rda kalsn akm z
K ei gibi inat
stek gibi oynak
B ellek gibi zorba
zntler gibi b u d ala
A n gibi tatl
M erm er gibi sou k
Gn gibi gzel
o cu k gibi tk rld m
G lm seyerek b ak y o r
Bize sylyor b ir ey dem eksizin
Titreye titreye d inliyoru m
677
678
Sesleniyorum son ra
Senin iin
B e n im iin
Y alvarrm sana
Senin iin b en im iin btn sevienler iin
Bt n sevim iler iin
Evet aka sesleniyorum
Senin iin b en im iin
T an m ad klarm iin
Kal orda
K m ld am a
G itm e
Sevien bizler
U n uttu k seni
Sen unutm a bizi
Send en baka nem iz kalm t
B ra k m a bizi soum ayalm
o k daha telerde
N erde olursa
A n m sat bize hep yaadm z
o k daha son ra b ir korunu n b ir kuytusundan
B ellek orm an n d an
Frla birden
Uzat bize elini
K u rtar bizi
I
Alaol Behramolu / zdemlr nen
KA N T R K S
B y k kan b irikin tileri var dnyada
bu dklen kann tm nereye gider
yeryz m i ier iip de b a m dner
yleyse tu h a f b ir b ad n m esid ir bu
ylesine bilgece., ylesine tekdze
Yoo ba m a dnd y ok yeryznn
yeryz tersin e dnm yor
k k el arabasn m evsim leri itiyor dzenle
yam uru., kar
doluyu., gzel havay
h i m i h i esrik deil yeryz
arada b ir o da gcn
gz yum uyor pskrm esine k k b ir yanardan
D n yor yeryz
dnyor aalaryla., bah eleriyle., evleriyle
b yk kan b irikin tileriyle dnyor
btn can llar ulumaya balyorlar
Boveriyor
d nyor yeryz
btn can llar ulum aya balyorlar
vzgeliyor on a
dnyor
d nyor durm adan
kan da durm adan akyor
u d k len kan nereye gider
ld r len lerin kam ., savalarn k an
yoksulluun kan
tutukevinde ikence ed ilenlerin
ana b ab alarn kolayca ikence ettik le ri ocu k larn kam
ya h crelerd e balar kanayanlarn
ya at iisin in
dam dan d en iin in kan
yeni doan ocu kla., yeni o cu k la gelen
dalga dalga akan kan
ana b a rr .. o cu k alar
li/ll
680
kan akar., dnya d ner

yeryz durm adan d ner
kan durm adan akar
D v len lerin ., ayaklar altn a alnan larn
d k len kanlar nereye gider
k end ini ld renlerin ., kuruna d izinlenlerin.. cezaya
arp trlan larn kan
ya pisi pisine kazara len lerin kan
Sokak ta yrrken b ir adam
tm kan iind e
b ir bakyorsunuz oluverm i
tm kan yerlerde
tek iler yokediyorlar kan
kaldryorlar h erifi
am a kan inat
lnn olduu yerde
ned en sonra kapkara
b iraz kan fk rr daha...
phtlam kan
yaam n pas., b ed en lerin pas
st gibi kesilen kan
st gibi bozulurken
bozulurken yeryz gibi
yeryz gibi d nerken
style., inekleriyle
yayanlaryla.. lleriyle
aalaryla., yaayanlaryla., evleriyle dnyor yeryz
evlenm eleriyle
cenazeleriyle
kalntlaryla
ynlaryla
dnyor., dnyor., dnyor yeryz
byk kan rm aklaryla
681
E T L
E ek kral ve b en
Sabaha sa km ayacaz
E ek alktan
K ral i skntsnd an
B en se ak ateinden
Aylardan M ays
Trkesi: Can Ycel

B R K U U N
R E SM N Y A P M A K N
n ce b ir kafes resm i yaparsn
Kaps ak b ir kafes
S on ra ku iin
B ir ey izersin iine
Sevim li b ir ey
Yaln bir ey
G zel b ir ey
Yararl b ir ey
S on ra gtrr b ir aaca
A sarsn bu resm i
B ir bahed e
B ir koruda
Ya da b ir orm and a
S aklan r b eklersin aacn arkasnda
Ses karm az
K m ld am azsn
Ku bazen abuk gelir
A m a uzun yllar b ekleyebilir de
K arar verm ezden nce
Ylm ayacaksn
B ekleyeceksin
Y llarca bekleyeceksin gerekirse
682
R esm in baarsyla h i iliii y ok tu r nk

Kuun abu k ya da yava gelm esinin
G elecei olup da geldi m i ku
t k arm a y ok
Kafese g irm esin i beklersin
G ird i m i kafese fran la
U su lcack kapsn kaparsn
Son ra kuun b ir tyne d okunaym dem eden
Bt n kafes tellerin i teker teker silersin
Yerine b ir aa resm i yaparsn
D allarn n en gzeline kond u rursu n kuu
Tabii ne yapraklarn n yeilini un utacaksn
Ne yellerin serinliini
Ne de yaz scand aki b c e k seslerini
O tlar arasnda.
Son ra b eklersin tsn diye ku
tm ezse kt
R esim kt d em ektir
terse iyi olduunun resm id ir
m zan atabilirsin artk
B ir ty kop arrsn usulca
Kuun kanadndan
Ve yazarsn ad n resm in b ir kesine.
Ataol Behramolu / zdemir inoo
{ hm
YUM URCAK
K afasyla evet diyor
Yreiyle hayr
Sevdiine evet diyor
retm ene hayr
Szlye kalkm
Soru stne soru
unu yaz bunu iz
D erk en b ir glm ed ir alyor ocu u
D elice b ir glm e
Ve siliveriyor h er eyi
Saylar szleri
A dlar tarihleri
T m celeri tuzaklar
retm en tepine dursun
lklar ortasn d a m ucize o cu k la rn
R e n k ren k btn tebeirlerle
B elal kara tahtann stne
R esm in i iziyor m utluluun.
Trkesi: Sabahatin Eybolu

K U R U N A D Z L M
iek ler b ah ele r fskiyeler gller
Ve y aam ak sevinci
B ir adam serili yerde kanlar iind e
A n lar iek ler fskiyeler b a h ele r
o cu k r yalar
B ir adam atlm yere k anl b ir b o h a gibi
iek ler fskiyeler b ah eler anlar
Ve yaam ak sevinci
B ir adam yatyor yerde uyuyan b ir o cu k gibi
684
Raymond Queneau (1903-1976)

B R R SA N A TI N
I
n em siz bieydir iir
A n til ad alarn daki b ir uraan
ya da in denizindeki b ir tayfundan
Form ozad aki b ir deprem den
olsa olsa b ir p arm ak daha n em li
Y ang-Si-K iang su baskn

ki b ir anda yz b in in li boulm u tur
-y ok can m konusu deildir b ir iirin
o k nem siz bieydir
K k kasabam zda o k kr iyi eleniyoruz

yeni b ir okul yapacaz
yeni b ir belediye bakan seeceiz
son ra ar-p azar gn lerini de d eitireceiz
dnyann ortasm d aydk im di ufku kem iren
okyanus rm a n n kysndayz
Evet nem siz bieydir
iir
II
yi seilm i, yle drt d rtl k
b irk a szck
yeterlid ir b ir iir iin
yeterlid ir evet
szc kleri sevm ek
b ir iir yazm ak iin
685
iir ortaya ktnd a

her zam an bilm ez ozan
ne dediini
konuyu sonrad an aram ak gerek
iirin ad n koym ak iin
am a kim i zam an alanr, glnr
yazarken b ir iir
ne d erseniz deyin
her zam an ard r
b ir iir
III
Hay A llah b ism illah nasl yle b ir k k
iir yazm ak istiyorum
H op ite geiyor b ir tane
Kk, k k, k k
gel oturuver kucam a
gel b el ver b r iirlerim in arasm a
gel sokaym seni de
t m e s e r le r im in arasm a
gel sana b ir kafiye giydireyim
gel b ir b oy u n a b osu n a bakaym
sana b ir ses bulaym
sana b ir s zc k uyduraym
gel b ir d evireyim seni
gel b ir dz yazlaym seni
deyyus
tyverdi pn ii
Trkesi: Ferit Edg
686
M E E V E K P E K (I)
Havred a dom uum ubatn y irm i birind e
Yl b in dokuz yz m ,
B ab am tuhafiyeci, an n em deseniz yle,
Tabii b en d o u n ca ikisi de sev in ten havaya um u.
T u h af b ir b iim d e hakszl kavram m m
B u yzden gnn birind e
V erm iler b en i b ir stnineye,
B u ob u r ve alk kadn da
D ayam hem en m em esin i azm a,
A m an efendim o ne gr st yle
O saat anlam m lene konduum u
im im i yani em allah em
A rm ud u andran o kadn nesnesini.
A zck daha byynce
Y irm i b ein ci y irm i altnc aym da
B en i alp kendi sofralarn a oturttular
E h , ond an son ra d arack korseli gn ahkr m eleklerin
Ve hznl eytanlarn lam lara ii sam an dolu kular
attklar
K osko ca b ir lkede
P eder kral ben d en iz de veliaht.
ek m eceler tk lm tk lm
A badan, kttan ieklerle
D em et dem et iekler
apkalar sslem ek iin
B ir sr zm b rt ite.
B ab am n m asasn n st
M etrelerce ipekli
B ir araba dme,
R aflar desen d inine im an n a dolu,
E kstrforlar, trl trl kurdele...
B irka da kz vard bu tatsz ite ona yard m eden
K upon m upon kesen,
M erdivene k tlar m
Ataol Behramolu ! zdemlr ma
H i saknm ad an oralarn b u ralarn gsteren.

Zavall anacm sa
M zie baylrd
Ve boyuna piyano alard,
O aladursun
B ir yandan da sat yaplrd: apkalar, danteller...
Jean H enriette in er iki m ahzenine
H abire p etro lin getirirdi,
M aazann d em elerin i silm ek iin
K u llanlan o yal kum u anm syorum ,
B u pis n esnenin sprlm esin e b en de yardm ederdim .
P ancu rlar indirilirdi.
B ir sraya ata b in er gibi atlayp b a rrd m perpette diye
(Sonsuzluk d em ek isterd im yani).
O h a n m kzlar iind e y etitim ite
im e ekerek on larn ter k ok u larn ve k oltu k altlarnda
alm alarn n r n olarak d om u rlanan o inci tanelerini.
H i kzkardeim olm ad,
n i d n em i Fransan n tek olu olarak
A zm dan eksik olm azd ekerlem e.
Ve tkrnd ayd b izim k ilerin ileri
M enku l kym etleri yp duruyorlard keye
Yzde ten Panam a hisse sen etleri, Rus tahvilleri,
C rd it Fo n cierinki,
S.S.C .B . de ters sonu lara da yol ayorlard bylece.
B en d e n byk olan k u zen im kasadan para yrtyordu
B e n im de yardm m la.
Ve alan kzlar arasnd an seiyordu m etreslerini.
B ulua erd iim i anladm gn ahlak d ersleri verildi.
U suller falan retildi.
B u aile yasasna h er zam an uydum
G enevlere doru yneldim .
A m a d nm em gerek b iraz geriye
Hep o o cu k olarak kald m ben
U zun tren yollar iziy oru m zenle
688
Dnyn iir Antolojosl (I. Cilt)
K abarm dalgalar stnde dans eden,

G em i resim leri yapyorum
M artlar uuyor sem aforlarn n evresinde,
Son ra cu k gibi oturm u salam ato resim leri
Rzgr yelkovanlar, askerleri, tabyalaryla birlikte
(M ilitarizm im in salam kantlar.
A m a rvan da yaklayor, ha!
D ah a be yandaym o sra) ve p arm ak larm n altnd aki b ir
prizm a m arifetiyle kolu baca uzam adam resim leri,
B en tanyoru m onlar, am a bakalar zavall rm ceklere
benzetiyorlar hepsini
Sanki okulda ne reniyorsun? Saylar, izgiler, h arfler;
b ir yandan da b u rn u n u kartryorsun.
Trkesi: Ferid Edg

Ren Char (1907-1988)
K E SA A N K U U
G eni kanatl keisaan, dnen ve sevincini
haykran evin etrafnd a. B yled ir yrek.
Y ld rm kurutur. Tohum saar d ingin gkyzne.
Y rtlr yere deerse.
K rlan g tr on u n yant. B u teklifsiz dosttan
tiksinir. D eeri n ed ir kulenin dantelinin?
E n k aranlk oyuktadr dura. K im se yaayam az
onun gvdesinden daha dar b ir yerde.
U zun aydnlkl yazda, karanlkta uacak, gece
yars kepen kleri arasnda.
G z yoktur eriecek ona. Tek var oluudur
onu n haykrm ak. n ce b ir t fek vurup in d irecek onu.
te byled ir yrek.
Trkesi: zdemir nce
Alol llnhmnn'l / /lm l nen
( itli)
l,A S O R G I J E
Yvom ea Trk
ok erken giden rm ak, birden yoldasz,

Tutkunun yzn ver lkem in ocu klarn a.
im ein b ittii, evim in balad rm ak,

Usum un akln unutuun p arm ak larn a yuvarlayan.
Irm ak, to p rak b ir titrem ed ir sende, gnee kayg.

Ekm eini yapsn her yoksul, gecesinde, sen in ekinind en.
ou zam an cezal rm ak, yzst b rak lm rm ak.
Elleri nasrl rak larn rm a,

K rlm ayan yel yoktur d algalarnn doruunda.
B o ru hun, paavrann ve kukunun rm an.

zlen eski acn n , karaaa fid an n n , acm an n rm a.
D elilerin, cok u n larn , tay yon tu cu larn n rm a.

Yalancya alm ak iin sabann b rak an gnein.
K end ind en iyilerin rm a, iek len en sislerin rm a.

apkasn saran bountuyu gideren lam ban n rm a.
D e saygnn rm a, d em iri p aslandran rm ak.

G lgesini denize v erm ek istem eyen yld zlarn olduu.
A ktarlm g lerin rm a ve sular fk ran ln,

Asm ay ineyen ve yeni arabn h ab ercisi kasrgann.
B u zindan delisi dnyada h i y k lm am yrekli rm ak,
H em am ansz h em de dost tut bizi ufkun arlarna.
Trkesi: zdemir nce
690
A...
B u n ca yllk akm sn b en im ,
B ad n m em b u n ca bekleyi karsnda,
K i yalandram az, rp ertem ez h ib ir ey,
Ne lm m z b ek ley en ler bizim ,
Ne b izim le savaanlar inatla,
Ne bize yabanc olanlar hl,
Ne de yitilerim , geriye d n lerim .
im ir b ir p an cu r gibi kapal
te son b ir gl talih
Srad alarm zd r bizim ,
Sktran grkem im izdir.
Talih d iyorum , ey ek ilen m i akm ;

Y klen ebiliriz ik im iz de
K arlkl sr paylarm z
Ve h i dillend irm eyiz onlar;
B irliind e gvdelerim izin
Bulur ayrln sonunda
B aka yerlerd en gelen ac,
B ulur gneli yolunu sonu nd a
M erkezind e yrtp yrtp
Yeniden balad bulutum uzun.
Talih d iyorum , yle geliyor bana.
Y kselttin o doruu
B ek ley iim in am ak zorund a olduu
Yarn yittii zam an.
Trkesi: zdem ir nce
Ataol Behramolu / zdem ir Inco
( iil I
K R A L E N N D A V R A N II
Sarslm ak gerek bym ek iin.
Bugn halkm egem en oluyor surlara,
G nein b an a b eik olarak setii.
Saklyorum yrek szcnn balad ifti
yol gsteriyorum .
Sn m olduunu anlasalard dnyann
K ayglarn giderird im b ir k ralie olarak.
Trkesi: zdemir nce

A ER EA N IN K A P IL A R IN D A
M utlu zam anlar. H er kent k ocam an b ir aileydi
korkunu n b irletird ii; ileyen ellerin trks
ve gn can l gecesi aydnlatrd onu. R uhu n i
ektozu korurdu srgn payn.
A m a srekli
imdi, b ir an lk gemi, egem en
yorgunluk altnda, sktler gem i iskeletini.

Sk yry, d ank sona. D vlm ocuklar,
yaldzl saz dam , irin li insanlar, hepsi de ark
ikencesine. A ld d em ir arn n nian ald gl.
Trkesi: zdemir nce

V O S G E D A L A R IN D A K K U L B E
Gzellik, tam sam da, kat duygusuz yollarda,
L am balarn kon ak yerin de ve kapal cesarette,
D onaym ve sen kad n m ol aralk ay.
Senin uyuyan yz nd r gelecek y aam m b en im .
1939
Trkesi: zdemir nce
D A B O N U N EL AYASI
Haydi pcm , b ra k dayanksz konutu,
Bulunduu akn, b ir kaynaac b a k uzatyor sana.
U yank kald
Yazn rein esi, kn kar.
Yaz 1953
Trkesi: zdemir nce
692
Andre Frenaud (1907-1993)

PRAG
Iklar sapsaryd M ala Stranan n dar sokaklarnda.
B ak an lk saray hl uultulu,
fenerlerin altnd aki aalar glgeli
ve b en yryor, yryorum ... H ava b o ve tatl.
B u gece, ardm da izgileri hem en yok oluveren
taklarn arasnda,
neden bird enbire
farkn a vardm sev in cin in
ve in san cl b arn , tan ve aacn gc n n,
kad erin i yadsm aya alan insanolunun.
ite bugn Prag, sen in gizin bu.
U tanyoruz.
O h! Ne tatl, ne ho,
p m ek istiyorum yanaklarnd an.
-Y llarca nce.
o cu k tu m o zam an,
b ir adam gibi b akard m cesaretle
M athieu d A rras kilisesinin alakaranlna.
-S o n ra, hayat...
Ve bu byk heyecanla,
yldzlar arasnd a grlen tebessm
ve d ostlarn durum u
hayat tatm ak ve bym ek,
bykler gibi b akm ak iin.
H ayatn beklenm eyen iddeti,
bu ln sonsuz canskntsn d a,
yld zlarn m avilii,
i skntsyla, direnile
b itm eyen genilik,
davranm zla b eliren uzaklk.
Abes iddeti yaam n,

bu byk kum ve akl lnde.
-Fakat, b en b u kylara d nem eyeceim artk, Prag.

S en in o anda anlalveren adaletsizliin,
tak tm z hak m askesi
korktuum uzdan,
senden bize geen ad aletsizlik bu,
h ep im izin oldu sonunda,
onur ve g u ru r k rc A lm anyada.
B tn vaidlere ram en gelim esid ir bu, hakkn ,
bizi kavuran bu igal.
U m udun fetileri nnde sen in alaylarn,
ku rtu lacaksn, kendini kabul edem eyen insan gibi
ve her eyin ld sylenm esi gibi
varlnn e tin i serte tm leyen
en d erin ryalar,
bu srekli evrim in karl
senin vaid lerine kanan insanlarn
btn ykn tayacaksn.
-O zam anlar ac gln...
-G l m se o zam an...
-Fakat hayr, olam az bu, gzel lkem .
te alyo r kabuk
ve ortaya k y o r eek,
aslan postu iind e,
b aryor yzyllar arasndan: Yaasn Fransa.
D ileri srtyor sevinten. A lk tutup tepm iyor,
anrlar ile sarho.
Yryor: O n la r da yryorlar.
A rc de T rio m p h a gidiyorlar topluca.
-D u yuyor m u sun? D uyuyor m u su n kokuyu?
K entsoylular E toiled a korku terleri dkerken
693
694
M ehu l A sker adna

alan k ollarn n b y k ikiyzllnde...
B yle b ir yrekle, b y le b ir dom uzlukla
ldrld T h erm o p h ile h ab ercileri de.
Sev in lklar yaylyor...

D o stlar arasnd a yenilip iilen
ve alabildiine haykrlan yem ekler dzenleyelim ...
H er yandaki m asalarn st iek dolu, d zeltiyorum onlar.
D u v arclar ykseltiyor antlar para yardm yla.
K k b ir ev ku ru lacak
G llerden ve arduvazdan, galipler iin.
B u b ir b alan g tr ancak...
B a bo zu m lar neelid ir krlarda.

te nl b ir yln arab ttyor
ve yayor ihtiyarlar.
B izi m asalarm zd an lklar ile rahatsz edenler
boazlan yorlar yazk ki.
B u b en im lkem m i? M utluluun yolu mu?
H ep um utsuzluk m u srecek lkem izde

h ilik ten nce?
Bizi balayn, kardeler..

Kardeler...
Trkesi: M uzaffer Uygurer
Ataol Behramolu / zdemir Inco
(i!)1
YATAN
Uyum ak,
K apal gzlerle deil de b o m b o gzlerle
D on m u b ir yrekle
Tepeden trnaa,
B t n d nceler taptaze ve olgun.
B ir de irkef, ned en olm asn.
Uyum ak.
B t n yollar t kenm i,
Snm bt n klar,
Yalnz trn a k la r uzar lnn
b r dnyada.
Y eniden doacaksam eer

K urum u aa iin d e olsun b ari,
Ya da karlar iind e,
E rirler nk,
Ya da h i d grm eyen talar iinde.
Trkesi: Yaar Nabi

TA TLI S E V N
A ralk sonu savan
A h o gzellii kn
Ah tatl lg n tatl dost
H znn parlts.
D uyulm uun glm sem esi
G vercin k ad ar gizli
Yalnz d oku nu rcasna okananlar
K arm elleriyle
G elin, daha ayd nlk
B ir lkede evleneceiz.
Trkesi: Yasar Nabi
696
Eugne Guillevic (1907-1997)

R SA N A TI
K end im iin konum uyorum ,
K endi adm a konu m uyoru m ,
B e n deilim sz konu su olan.
A zck yaam , azck gururdan baka

N eyim ki ben.
B t n h er ey iin konuuyorum ,
B iim i olan ve olm ayan h er ey adna,
A rl olan her ey sz konusudur,
A rl olm ayan her ey de.
B iliyo ru m ki evrem d eki her ey

D ah a ileri gitm ek, daha fazla yaam ak isteinde,
l necek se daha so n ra lm ek
Z am an el verdiinde
B u, sizin d erinizin altnd an gelip

G elecee d oru giden im d inin sesidir.

** *
M arangozu grdm
A atan yararlanrken.
M arangozu grdm
Tahtalar lp bierken.
M arangozu grdm .
En gzel tahtay okarken.
697
M arangozu grdm
Rendeye uzanrken.
M arangozu grdm
D o ru dzgn b iim verirken.
D olab yapp atarken
Trk aryordun, m arangoz.
T ahtann kokusuyla birlikte
Senin grnt n de iim d e sakl.
K elim eleri b ir araya g etiririm ben ,
B en im k i de sen in kin e b en zer b ir i.

CA R N A C
D en izlerin dibin deki tallarn arasnd a uyuyan
K ara dev
Kalkp baktnda,
G n d erinli ind eki g k cisim leri r
Ve dirsek dirsee gelir snrlar.
Yz b in lerce lnn l gzleri
Irm aklara der
Ve yzerler.
***
In n nd e titriyord u
Ve titriyordu d allarn nnde.
Pencerelerden m em n u n deildi
Ve kukulanyordu kulardan da
Var olm ay bile
B ecerem em iti daha.
1
698
T IL S IM L A R
Testere dald aaca
A a ikiye ayrld
Ve testere oldu
H aykrp baran.
B ir ku kanad
D eildi bu.
R zgrda rp n an
B ir yaprakt.
Ne var ki
R zgr yoktu.
D nyan n gzelliklerini
A n latm ak gerekirse
Yel d eirm enleri

U n utu lm am al
Rzgrla allak b u llak olan

Ve b izi unutan
Rzgr, tan aarts ve zgrlk iin
699
Jean Grosjean (1912-2006)

K I
D iken li gnler, kararsz havalar, k aak anlar,
hi ansnz kalm ad artk ve ite efendiniz.
Yayyor aylarn sevda eyllden hazirana
geni evlerinde K atalonyann.
Son ra erdi artk kfrler, g irince
sava d zenine m evsim ler enginlerde.
Silah bana, kasm am urlar,
silah bana, iee duran elm alar.
Siz, iki ekinoksu n krlanglar, kuatn
yklan kalesinde d irenen yaz.
Ykleyin, m artn dolu yellerini, gz yam urunu,
alevli yapraklarla zrhl L orrain e yam urunu
ykleyin o ar ve kzlar gibi oynak atlarnza,
salarnda sam anlar ve b o u k lklarla
srlerini sokaklarda kotu ran kzlar
kadar oym ak, o ar atlarnza.
K ahrolsu n yaz! Yedekte tutuyoruz kar
g m m ek iin y en ilen in gvdesini
kralar b o y u n ca zindanda. K ahrolsu n yaz!
Sevda kavuur utkusuna kyn kysnda.
B ir ey sylem ez, kollarna alr onu , gler.
O zam an g eer n nd en o kzgn, ar ve karanlk
b ekisi, arbal bulutlar ubatn,
dam lara k ar ve yolun u ku rlar zerinde
parldad g r l r sanak m zrak larn n .
A rtk b ir sen in ley im n ice zam andr.
U fukta k n b o d u r orm an lar
kuatm n iced ir krallm z.
G n krlgan sabahlard r b ak larn .
G ezgin bu lu tlarn arl var tavrnd a.
700
Su b irik in tilerin d e d u ru r gn sen d grsen.

U yusan, b ir glge gelip o tu ru r yam bam za.
N e b ir m eyve, ne b ir iek , ne b ir patrd,
ne de b ir yaprak, o gereksiz ard larn dnda,
geen yok, b ir kuzgun ya b ir saksaandan baka,
an cak rahat ad m larla saat tarlalarda dolam akta.
T an rlar m ? hangi tanrlar? o senin
istenm eyen gln olm ad ka, gln,
ky yollar kavanda, b ir tapm ak iin gln,
k ocam an b ir sessizlikle b irlik te yukarlarda.
Trkesi: zdemir nce

Alain Bosquet (1919-1998)
TA N O L M A K
Tan olm ak
ku tsam ak iin tan;
ku o lm ak
hayran olm ak iin kua;
im en olm ak
yaram ak iin im en yaam na:
y itm ekti sevm ek
sevilende.
Yele oldum
(gnaydn, ksrak!)
Tayapra oldum ,
(iyi akam lar, gelincik!)
ve u yass akl
teki ak llar arasnda
dalgalarn arpt.
D eiim ,
artk d eim ek istem iyorum :
seviyorum .
Ak,
artk sevm ek istem iyorum :
d eiiyorum
Trkesi: zdemir nce
Ataol Behramolu / zdemlr Inco
/( ) I
K U K U
N eden gzlerin yaral, neden gvden,
ned en m em elerin zgn avularm da,
ned en arsn: b irk a pim anlk acs,
b irk a am asz kar, biraz reine?
B ir adam orada kendi daraacyla
dinleyen sere scakl arasnda;
burada b ir kadn, am a gze alam yor akl
bakald rm ay kukuya.
kisi de in san cl szc kler yaratrlard,
im geler yaratrlard her ikisi de
am a ne yapyorlar im di, artk
yalnzca b ir yabanl hayvan olan elleriyle?
N eden kitaplar yazalm isteksizce,
neden y etin d im b o sayfalarla,
neden yaayp d uralm
her szn yeni b ir intih ara srkledii
d kr ozanlar?
Trkesi: zdemir nce

O Z A N IN A K I
B ir ozan seviyor sizi
dii bir m ee olm ak
hakk tanyor size
yz tapnakt b ir rm ak
gezgin b ir kuyrukluyldz
b ir ozan seviyor sizi
altrm ak iin sizi
kenar m ahallelerine
siz olacak evrenin
bir ozan seviyor sizi
ve soru m lu tutuyor sizi
o k uzun b ir sonsuzluktan
uysal tanlardan
uan b alkl gllerden
bir ozan seviyor sizi
702
ve h er ey izinli size
m u tlu b ce k
kutsaln kutsal gnah
b ir ozan ldryor sizi
daha o k sevm ek iin
sizinle besleyecei szc kleri
Trkesi: zdemir nce

H A N L A M A D IN
H i anlam adn
nasl sevilir -y itm ek iin nem siz nesne:
tabak, ak, snm lam ba.
H i anlam ad n
nasl sev ilir -k en d in i b u lm ak iin
ayaktakm m eyveler:
elm a
yaban kiraz,
b ir k rlan g cn gizlendii karpuz.
H i anlam ad n
insan nasl sever:
aksn sen.
Trkesi: zdemir nce

B R T E K N E V E R O N LA R A
B ir tekne ver onlara:
ufku zpknlam aya gidecekler.
B ir akl ver onlara:
b ir da yapacaklar ondan.
B irk a szc k ver onlara
kutsal kitap larn yazsnlar diye
ve b ir fra
ik in ci b ir gk izm ek iin.
A m a sak n m ak istiyorsan eer,
b ir kez b a k onlara baka bakm a:
zerind e b ir evren kuracaklar.
Trkesi: zdemir nce
703
Rene Guy Cadou (1920-1951)

H E L EN
E riece im sana H elen
D on m u p rl p rl sabahlarda
M eyve b a h ele rin in kabuu altnd a
Ta kafeste
O m u zunu n kend ine yuva yapt
Sen btn g n ler

K ukulu ve uykucu
zerinde gzlerim in
E llerin iki b ab o tekne
T anr yaz insanlar
u saydam alnnd a
Ve ne zam an ren m ek istesem g em iini
B en i otlar, av hayvanlar, rm ak lar yantlar.
Seni grm ed en daha

D m ed i d ilim d en adn
B an a ayak sesini anstrd
D en her yaprak
Yeniden y aratrd yzn
A lan dalga
Ve b ir h an d n sen
B t n ky lerin b t n k kaplarnd a
Trkesi: zdemir nce
704
AVRUPA
H er yer gece
Yryen glgelerle dolu dnya
A kn z kara gelin cik ler b asam ak lar zerinden
B ilin m ez b ir ceset zehirliyor budaylar
Alayan kad nlar var

in d e iekler b itm i pasl b ir m ifer
Topran kokular
Tfein parlayan gz sisin k irp ik leri altnda
Ve atein gzkapaklarn tutan el
K im ileri karlar zorluyor

K im ileri denize alyor okuldan k n ca
K im ileri durm adan k anyor arm h ta
Terk etti son akam yem eini Tanr
Beyaz ekm ek kalm ad m asalarda
A h b ir uyuyabilsek dallar arasnda

A m a ya gkyz salverirse zerim ize larn
Selam tem beller
Y um ak yapyor yreini
nl nn altnd a renci
K o ru gzel yzn
G r n m son silah sesleri kurtaryor
Ve boyun eiyor kolum gelip g eici dostlara.
Trkesi: zdemir nce
705
B U SA A T T E D N Y A D A
Bu saatte dnyada
B ir k k kz vardr belki iek toplayan
En gzel lkenin bir yol kysnda
Ve b ir lim an d a m end il sallam aktad r b iri
Uzun uzun ifreli telgraflar gibi
G sterili arabalar dnyorum
C havignede yenge dolu b ir dereyi
Ve son sayfasn istasyonu dnyorum
Rzgrn uuldad b ir akam
H ibir zam an inm eyeceim istasyonu
B o villalar vardr kyda
Ve dum anla kapldr b ir plaj oteli
Y itm itir can sk n ts dum annda
B ir batakln u cund a ya da
G arip b ir ato vardr gecen in iinde
Ve M ontepin oku r piposunu usulca t tt rerek yah bahvan
B ir tran satlan tik vardr okyanusta
kiz kardeidir sanki Nuhun G e m isin in
A m a zlem ekted ir n c s n f rencisi o cu k
K k iftlik lerin i ve bayram g n lerin i
Ve b isiklet yarlarm kasabalar arasnd a
B u saatte dnyada
B ir iek aar
B irden b ir kan t bulur b ir ozan
Ve gnein iesine
B ir pervane gibi deceini sanan u m an
G lm eye balar sarho ve aar yakasn
Ah y alanm adm u dakikada
Ne gelir elim d en sen i d nm ekten baka
G vercin m em elerin i
Azn
E llerini
Kusursuz gzelliini
Uzun b acak larn b en i coturan
Ve okaylarn
O her akam b ir leylak gibi aan.
Trkesi: zdemir nce
706
H E R Z A M A N B R E Y K A LA C A K O N D A N
T an rm b ir insan olarak dnyorum seni
O turm usu n Eiffel K u lesin in son sahan ln a
Kaygszca sigara saryorsun
Yukardan b ak arak b ou lan in sanlara
o k oldu b irlikte tatil yapm ayal
Son kez san rm anm sarsn
Eli kulandayd savan
B ir yerde k k b ir lim an da
Sabahlar erken den dyordun yola
O m u zuna b alk an atarak
o k sonra buluabildik b ir daha
K asm aynda ykselen b ir yolda
Pas rengiydi aalar ve yam ur yayordu
B ir basknd an dnyordu haydutlar
T an rm yazk deil m i sence
B en im gibi y olcu lu k vurgunu b irin in
O turup b ek lem esin i seni b ek ler gibi
Yal ky p o stacsn 1 9 0 0 lerden kalm a
G kyz atom ! A thena tap na m d r b en im !
A thena sin em as sen o ocu k lu k y llarm n
Piyano sahanl ve sessizlik
Byk kargaalk kom u odadaki
O tam sonsuzlua bakan.
Trkesi: zdemir ince
Ataol Behramolu / zdemir ico
/{)?
Yves Bonnefoy (tl. 192.t)

T Y A T R O
I.
Sekilerde kotuunu gryordum ,
Savatn gryordum yele kar,
Sou k kanyordu dudaklarnda.
Paralan dn grdm , l olm ak tan kvandn
ey ond an da gzel olan
kendi k an n la lekelerden beyaz cam larn yld rm .
V I.
H angi solgunluk vuruyor sana, yeralt rm a,
hangi atardam ar kopuyor sende, nered e yanklanyor
dn?
K aldrdn b u el alyor b ird en , tutuuyor.
G eriliyor yzn. H angi younlaan sis skp alyor
b ak n b end en? G lg enin ar yalyar, lm n
snr.
U zanyor sana dilsiz kollar, a alan b ir baka
kynn.
X III.
Yzn toprakla aydnlanm bu akam ,
G ryorum am a ryn gzlerinin
Ve artk anlam yok yz szcnn.
D nen kartallarla aydnlanm ideniz,

B ir im gedir bu. Sou k tutuyorum sen i
G r nt n n artk eriem eyecei b ir derinlikte.
Trkesi: zdemir nce
708
A K A M IN I I I
A kam ,
u aralarnd a konuan kular, belirsiz,
B irb irin i sran, aydnlk,
Issz brde km ldayan el.
D ev in im siz duruyoruz uzun suredir.

Fsltyla konuuyoruz.
V e evrem izde zam an re n k b atak l gibi.
Trkesi: zdemir nce

Y IK IN T IL A R IN K U U
Y k n tlarn kuu ayrlr lm den,
B o z kayalarda yuva yapar, gnete,
Tm acy at, tm bellei,
B ilm iy or artk yarn n ed ir sonsuzda.
Trkesi: zdemir nce

LM L Y Z
Eiliyor gn gem iin rm ana
Yeniden ele geirm eye alyor
E rk en y itm i silahlar
M cev h erlerin i o d erin ocu k su lm n.
G ze alam yor renm eyi

G erekten gn m dr
Ve sevebilir m i bu tan szn
O n u n iin gnn d uvarlarn delen.
B ir m eale tand klrengi gnde.

Ate paralyor gn.
B ir saydam al var ki alevin
Ac ac yadsyor gn.
Trkesi: zdemir nce
709
GRCSTAN
G rc ed ebiyatnn ilk rn ek leri, szl edebiyat r n lerin in yan
sra, erm ilerin yaam yk lerini ieren dinsel yaptlardr. Bizans to p
raklar iind eyken H ristiyan latrlan b u lkede d insel konulu edebiyat
birka yzyl b o y u n ca etkin li in i srdrm tr. ota Rustavelinin 13.
yzyl balarnd a yaratt
Kaplan Postuna Brnm Yiitadl destan
ise epik t r n b ir bayaptdr. G rc edebiyatnda rom antizm , gerek

ilik gibi ak m larn ortaya km as, lkenin Rusyayla birletii X V III.
yzylda gereklem itir. air ve d en em eci prens I. avavadze n c
lnde kurulan
Pirveli Dasi (lk
G rup) Rus eletirel dncesinden
etkilenen b ir ayd nlanm a

hareketidir. B u n u R us poplizm ind en etk ilenen, air ve gazete ya
zar G. E. Tsereteliy ncln deki k in ci G rup izlem itir. B u ta rih
lerden so n ra G rc edebiyat (ve iiri) Rus (ve genel olarak B a t) iiri
nin m o d ern aam alarn yaam tr. Kazbegiy, V. Pavela, Aragvispireli
gibi adlarn nc ln deki top lu m cu hareket, Yavili (1 8 9 5 -1 9 3 7 ), T.
Tabidze (1 8 9 5 -1 9 3 7 ), Leonidze (1 8 8 9 -1 9 4 1 ) gibi air ve yazarlarn olu
turduu sim geci akm , y irm in ci yzyl balar G rc iirin in en nem li
edebiyat akm lard r. G nm zde Abaidze (do. 19 0 9 ), A. Kalandadze
(do. 1924), B erulava (do. 1924) gibi airlerin tem sil ettii m odern
G rc iiri, A. B lok, B. P asternak gibi Rus airlerini etkilem i, ok y et
kin airlerce R usaya evrilm itir.
rakl Abaidze (d. 190*>)

GZ
B ulutlar
K aran lk bulutlar
nd i iyice aalara
G neliyken gn, kapand birden.
E ski yara yerleri
A skerlerin
Szlyor im di
A skerler ki yoktur ayrm lar
airlerden
B in vg onlara, b in an!
Savan ateinde piip
K arde old ular airlerle.
Ayn ac yazld r
nk airlerin alnna da
Ki nkseder
H avann her deiim inde...
711
A FA K TA N N C E K A R
eh ir srt st uyuyordu
Yznde yorgun b ir glm seyile
A n m sam aya alr gibi
G em i gnn olaylarn
Y e az nce afaktan
Yorgan kayverince
Uyuyan T iflis
B ir beyaz nevresim le kald
B ou n a deil afan
M u cizeler vaat etm esi
Bu sokaklara beyazn
B o u n a ekm ed i k
Sessizlik ve b ilgelik doldu
B ir eski kitap m ah zen i gibi h er yer
G izem li b ir bekleyie
G m ld dilsiz evler
Ve ssz M tatsm ind ad a

k i anlam l b ir desen belird i
B ezend i tu n ren kli yam a
P arlak nakyla hayatn
B akt ehre dadan
D ilsiz b ir hayranlkla Akaki
Apak aydnlnda
K n ve kendi salarnn
712

R E SSA M N K O P R O S M A N N N Y T K M E Z A R IN D A
B R G N
B ah arm bylesini
G rm ed im dorusu ya
Y am ur yam ur
K asm dayz sanki
K optu ipi
Yaam ann
K arard gelecek
H er um udun sonu geldi
Fakat elbet
G eer bu sanr da
m r boyu
Srm ez bu sanak
Ve ite senin
D o u m gnnde
Top land k hepim iz
M ezarnd a
G k senin erefine m i
A ydnlanverdi
Sen m isin yoksa
evreyi aydnlatan
G n nasl da
Esnek, parlak
Toprak nasl da
P rl prld
B arn d a aan
Yaban glleriyle
K endi yarattn
D nyay sen
Tanrya sunduunda
Titreyen ellerinle
713
A L A Z A N IN K IY IL A R IN D A
B ilirim tabiatn konutuu dili
G zellik ve bilgelik dolu sesini ta n rm
D en yapran m rltsn d an anlarm
Alazan d alarnn trksn, b en d en sorun!
B o rb al d oru klar neler anlatr

Sak h or tepeleri, K had or geitleri,
Vadiyi seyreden da ne dnr?
A ltn ten li gzel ne fsldar, b end en sorun!
Buzlu kayalarn trd sn

Y reini ovaya aan kaynaklar
N isan aynn lgn sellerini
Uyku dolu gzn d ingin yzn, b en d en sorun!
B ilirim tab iat-k itab n okum ay

kulak verm eyi sesine, lm sz gzelliklerle dolu;
Budayn ve otlarn in cecik szlerini
Ve gnein canland rd zm d en ilen elm as, b end en sorun!
Rzgr neler fsld ar anlarm ,

T anrm kuu uuundan,
u dnyadan ekip gittiim an
B iliyorum , bu cvl cvl konum alardan
nsanolunu n diline d klm eyen b ir ey k alacak
714
ossif GriaviH
Y U V A R L A N A N TA
D u r d urak b ilm iy o rsu n, korkuyorsun b ir yerlerde kalm aktan
Ne garip! D em ek byle yaratlm sn sen ! diyorlar.
D oru ! Sonu na kad ar yayorum , son u na kadar sylyorum ,
trkm .
K im knayabilir b en i coku nsam ; kabm a sm yorsam .
Kpkl b ir selin n n evirseniz
D urgun ve b u lan k b ir b irik in ti kalr geriye!
D elim en b ir rm ak g ibid ir ruhum
K v lcm ykl d algalarn devirerek akan
ylesine ted irginim ; ylesine lgn ! seviyorum alm yazm !
Yuvarlanan ve yosu n tutm ayan tam alm yazsm !...

Anna Kalandadze (1924-2008)
D U T AACI
P encerem d en atlayacak dut aac, kukusuz!..
O d am a szlecek, s r n ecek salarm a.
A dm aryor, sesleniyor, kvranyor sanki
E lm as yaprakl dik bal aacm !
N asl da eziliyor yreim , fsldaylarndan
N asl da tutku ykl, yakc bu szler!
B iliyo ru m pen cerem d en atlayacak dut aac;
B irden od am a szlecek
Saracak gvdem i
715
ossifNonevili
V A R B Y L E B R L K E
B ir b eik glgesinde sallanan, asm alarn
B ir kavaln tatl inleyii,
D ild en dile dolaan lm szlk ve yiitlik trkleri
B ir halkn, Rustavelinin iirlerinde.
Tertem iz kanyla atalarm zn
Y kanm b ir toprak; gne n laryla talanan,
U u ru m lara srayan uultulu seller
K arl dalar: ovalarda blbller.
A nszn b ir geyik srs,
B ir kartal gkyznde salnan...
Sylediim gerek, var byle b ir lke.
Var byle b ir lke: ad G rcistan!
G l erkeklerin gzel kad nlarn buyruunda
avnana: O rolova. Rero...
Balar, ayrlar, buday tarlalar
D urm ad an tr yaam ay; tr ak!
B ir atasz:
M utluyuz bltm z zam an k uru ekm eim izi.
A ar dostlara yreinin,
Ve de evinin kaplarn ardna dek:
B ir tanr konuudur gelen m utlak,
D iye dnen yiit halk!
Sylediim gerek, var byle b ir lke,
Var byle b ir lke, ad G rcistan.
D a lan ovalar da olsa b ir k k lke
D em eyin; gkyzndedir o doru klar;
O kar d u ru r gnei,
B ir elde kadeh b ir elde iek.
K arlam aya h azrlan r bahar!..
B ir y celik d varsa
lm sz h alk n n yceliid ir o!
Yrei kvanla dolu.
Seyreder gelecek denen sancan rp n n ,
Sylediim gerek, var byle b ir lke
Var byle b ir lke; ad G rcistan!..
716
A Y N I SES, H EP
Paralayacan ek m ek gibiyim ben
Y akacan ate gibiyim , ar su gibiyim
l ler yurduna sen in le gidecek olan.
K pk gibiyim
Senin iin ve lim an olgunlatran.
K ylar silen gece kuu gibiyim

A nszn akam n yeli gibi daha souk ve anszn
Trkesi: zdemir nce
717
H N D S T A N
3 .2 8 7 .0 0 0 k m 2lik yzlm ve 8 4 3 .9 0 0 .0 0 0 nfusu ile (1 9 9 1 say

m n a gre) dnyann en byk yzl m ne sahip n fusa en kalabalk
lkelerind en olan H ind istand a konu ulm akta olan d iller de d rt byk
aileye ayrlr. Bunlar, h in t-ari, dravid, in -tib e t ve gney asya dilleridir.
H in t-ari dillerini nfusun % 73 u konum aktadr. H ind istann en eski
edebiyat r nleri sanskritedir. H ind ularn konutuu eitli hint-av rupa d illerini b elirten h in d icen in kayna da sanskritedir. (H in t-ari
dilleri, ran diline benzeyen, bu ned enle de kim i kez ayn bekte ele al
nan hint-av rup a d illerin in b ir koludur) X III. yzyldan balayarak h in tari ailesinin corafi alan iin d e n ce szl, son ra da yazl olarak b
yk b ir edebiyat gelim itir. Bylelikle, eitli leheler (bengali, m aithili,
avadhi, braj, racastani, m arathi) b irer edebiyat dili dzeyine gelm itir.
M ahabarata, R am ayana gibi byk d estan larn szl edebiyattaki ilk
elerinin ortaya k m ilattan nceki 5 -6 . yzyllara uzanr... M ilattan
son raki ilk yzyllarda lirik iir trleri ve d ram t r gelim eye b alam
tr. E ski H int edebiyat uzak dou h alk larn n k lt rlerinin tem elinde
yer alan byk b ir kaynaktr. Erken O rtaa d nem ind e (7 -1 1 . yzyl
lar) dram tr nc l y itirm i ve lirik iir t rlerind e r n ler veril
m i; sonraki yzyllarda slam etkisiyle iir t rn n ar bast fars dilli
b ir edebiyat gelim eye balam tr. 20. yzyl H in t edebiyat, b eng alcede R abin d ran ath Tagore (1 8 6 1 - 1 9 4 l)k , urdu ca ve farsada M u ham m et
ik b al (1 8 7 3 -1 9 3 8 ) gibi dnya apnda air ve yazarlar yetitirm itir.
H ind istand a ilk r nleri 19. yzyl b alarnd a verilm eye balanan ngi
liz dilli b ir edebiyat da gelim esini srdrm tr.
718
Rabindranath Tagor (1861-1941)

G T A N C A L d en
3
tan m ad m n ice insan tanttn
nice evde b an a da verdin b ir ke
uza y akn a eviren sin
yabancy kardee
eski evim d en ayrlp dnce yollara
d nrm ilkin kara kara
eskide de var olan sensin oysa
yenid e de var olan sen
uza yakm a eviren sin
yabancy kardee
lm de yaam da btn evrende
n ereye gtrsen beni
tm doulardan b ilinen
sen tan tacak sn b an a herkesi
y abanc yoktur bilene seni
kaplar kapanm az olur
h erkesin basn b ilen bildirensin
senden rak klm a b en i
uza y akm a evirensin
yab ancy kardee
7
trl trl ahenklerle gel
koku larla t rklerle renklerle gel
v cud u m d a duyaym gel seni
b am d a duyaym arap gibi
rt l gzlerle byl renklerle gel
t rl trl ahenklerle gel
Ata ol Behramolu / zdem ir ince
gel prl prl duru ve gzel

inceliinle sessizliinle gel
gel baka baka dzenlerle
acn la gel neenle gel canevim e

gel gnm n btn ilerine
gel ilerden ek in ce gel
t rl trl ahenklerle gel

eltik tarlasnd a gnele bulutlarn
saklam ba oyunu var b u kez
m avi gkte ak buluttan sallar
k im yzdrr bilin m ez
arlar kla esrik

b a l kovan unutm u
rm ak kysnda b ir yn ku
neden to p lan r bilin m ez
girm esek bugn evden ieri dost

girm esek evden ieri
basversek de g bugn
yam a etsek engin leri
sularda kp kler gibi

rzgrda gller kouyor b ak
b oversek de ii gc
gn t rklerle h arcasak
10
altn tepsisind e bugn sana
gzyalarn sunacam m cev her gibi
b ir gerd an lk dizeceim onlardan
in cile r gibi
719
720
ayaklarndaki halkalar
aydan gn eten olabilir
b en im acm sa gsne
b ir deerli ta gibidir
ne varsa senin
olur ne dersen
ister verirsin
alrsn ister
acm sa b en im d ir ancak
b ilirsin tan tem izin i
karlnd a b ir gln
yeter gnend irm eye b en i
11
elen kler rd k ieklerden
otlard an d em etler derdik
b ir sepet sunuyoruz iine
taze b aaklar serdik
gel ey gz L ak im isi
koulsun ak buluttan araban gel
duru m avi yollarda gel
gel btn karanl ykanm
kla donanm
orm anlard an tepelerden dalardan
gel tacn ak nilferlerle b ezenm i
serin iler iinde
G an jm sular basm kysna

kutu korulard a dek serilm i
dk len yasem inlerd en sana
kuu dnp yaym kanatlarm
ayak ucuna
Ataol Behramolu ! zdem ir ince
721
fsltlar ykselir tellerind en

sen in altn algnn
b al gibi tatl b ir vzlt d erind en
eriyiverecek gzyalaryla anszn
kahkaha taan ahenk
d en ektad r prldayan
san n bklm lerind e yer yer
b ir an iin o esirgeyen yeller
dolasa dncem izde
altm a dnr dertlerim iz
karanlktan a kveririz
20
b ir yaz akam d r k aranlk kyor
gn y o k olm utur
kesintisiz b o an r gkten
b ir t kenm ez yam ur
ekilm iim evin b ir kesine
ku rarm kendi kendim e
bahed e slak esen yel
k im b ilir ne konuur
kesintisiz b o an r gkten
b ir t kenm ez yam ur
dalgalar ykseldi gnlm de bugn
ky gr nm ez oldu
iek koku larndan slak b ah en in
gzlerim e ya doldu
neylesem bu akam neylesem
ne t rkler sylesem
byl b ir el deer belleim e
bild ik lerim y o k olur
kesintisiz b o a n r gkten
b ir t k enm ez yam ur
Trkesi: Blent Ecevit
722
Harindranath Chattopadhyaya (1898-1990)

I IN N L E Y
H eyhat zerim d e ykselen ay yok b u gece
Siyah yam ur b u lu tlar gklerde toplanyor
Saysz rzgrlar slk alyor -b en tek bam aym .
Siyah yam ur bulutlar gklerde toplanyor bu gece
O kyanus b ir can ekim e haliyle haykryor.
lm aklarn tatl n eesin i hatrlad ndan

G zlerim yalarla dolu
O kyanus b ir can ekim e haliyle h aykryor bu gece.
A rtk sevgilim i h i grem eyeceim
Kyy arkasnda b rak m olan
Siyah yam ur bulutlar gzlerim e doluyor bu gece.
H eyhat zerim de! Y kselen ay yok.

K aran lk larn d erinli ind en , yaan yam urlardan
H l onu aryorum
H eyhat b ana! O artk dnm eyecek.
Trkesi: zdem ir A saf
723
Subhas Mukarci (d. 1919)

B R R N A N C A K
B ir iir yazlacak.
O iirin uruna
fkeli b ir alev gibi kud u racak m avi gkyz
ve huzursuz frtn a
k anatlarn rp acak denizin stnde
bulutlarn dm dm d um an l p erem leri
z lecek ve
gkgrlts d oldu racak orm an,
kkler nasl da korkacak
topraktan sk lm enin u tan cn duym aktan,
im ek nasl b ak acak geriye
gz kam atran nn ortasn d an
y ok edici gz k end in i gzetleyecek
kann k rm z aynasnda
ve her yerde yk m grecek.
Ve ite iir o zam an yazlacak.
B ir iir yazlacak.
O iirin uruna
b irisi dualar yaptracak duvarlara gelecee k alacak
so n ra da lm korkusunu idam edecek
ad m ad m ilerlerken geittekiler:
gklere rzgrlar y an k lan acak trksyle
sonsuz gzellikler
ve sonsuz sevgi dolu gelecek dnyann,
ve ite iir o zam an yazlacak.
Trkesi: Yurdanur Salman
724
M
stiyorum ki szc k lerim
D u rab ilsin ler kendi ayaklan stnde.
G rm e k istiyorum
H er glgenin grecek gzleri olduunu.
Y r m esine yardm etm ek istiyorum h er duraan resm in.
stem iyorum
O zan d esinler bana.
O m u z om uza
Son nefesim i verinceye dek
n san larla yan yana y rm ek dileim .
stiyorum ki uzatabileyim kalem im i
T rak t rlerin yan bana
Ve yle diyebileyim B ayram m im di b en im
K ard eim , ateinden ver bana.
Trkesi: Yurdanur Salman

Mehdi Baktr (d. 1932)
SO N I L IK
K c k od am d a b ekliyorum , sk ntly m
gazetelere bakyo r bozuluyorum haberlere
sevdam h ayk rm ak istiyorum
sana olan sevdam
anadilim
sen in bu m utsuz i ekm elerin
nasl d n ecek lava
nasl ba edeceksin d m anlarnla
B ak t m her yerde
iirin b o y att b itek topraklar
kitaplarla dolu arlar buluyorum
725
kendi d evim leri

kendi arklar var
eski
yeni
h er dilin
fakat sen
hznl d ilim
ne kad ar var olacak sn byle
bu lo kl sokaklarda bu harap evlerde
an cak fsltyla syleyerek gerekliini
layk olduun zeni
Sen yreim izin arpnts
kan m zn scakl sn sen bizim
b iricik varlm zsn
gibi szler
biliyorum
a rtk anlam sz
bugn
h ani var m her eyini ortaya atan
sen in iin
zayf kollarn tayor m u b ir flam a
var m kendini savunabilecein
b ir kark yerin
Yok edildin
t ketildin sen
Nereye g m ecekler sen i bilm iyorum
b ir at m yazacam y asn m tu tacam
kavga m ar m syleyeceim i
b ilm iy o ru m
Antolsun ki
kan alayan bu ses l m n eiindeki
ykselecektir yeniden
duym ak iin son l n
beklerken herkes
Trkesi: aban zdemir
726
Ganga Prasad Vimal (d. 193'))

A RA W A L O R M A N L A R IN IN E N D E
Y olculuk
d onu k b ir an gibi.
O rad a pusuya yatan
o k orku n gz deil,
yalnzca zam an
sessizlie asl,
b ir bulut paras
gkyzne bakan.
H ele b ir kap alm asn

hem en by yaplm tr.
S alm tr d oann
zenginlii, rasgele
yitirilen b ir t rk gibi.
N asl da gtr
drp k atlam ak b ir any,
nasl da olanakszd r
onu anm sayp durm ak.
Arvvaii orm an larn n eliinde
uzak b ir atl
duruyor
b ir yontu gibi.
Trkesi: zdemir ince

A R E SZ
Rzgrlara soru yoru m :
D ah a n ce olup da im di olm ayan ne?
G k m geniledi,
D eniz m i ekti yoksa?
727
G nn A dem i glyor kahkahayla

plaklna
h sm ak rab asn n
allara soru yoru m
am a, yant verm iyor on lar
yaprakl d allarm salveriyorlar
o kadar
D ah a n ce olan
yok im di...
gren gzn y alm snm
ve b en b ir ta engelim
orada, zerinde
d eillem eler tm seinin.
Trkesi: zdemir nce

O C U U N D N Y A SI
B ir gizli bak
b u dnyaya
35 yl geriye
dnm eliyim
im di ykk
o evlere
im di ylan larla yanlarn
oturduu
o rm ak evine
o yoksullua
bizi b irb irim ize balayan
o b o llu k g n lerine
bizi param para etm i olan.
ocu u n dnyas b u
tasasz
-yalnzca iekler, gne, ay
ve peri m asallar.
Trkesi: zdemir ince
728
M ahmud Cemal
GA ZEL
B ilm em neler olur
karlam aya geldiinde b en i
duygularm la
yoksa b ir serap m yd geliin
d iyorum kendi kendim e
U tan d rrsn b en i niye

iek ler sunarak
deliyim
tala b en i
grdm den b eri seni
Tutuklarsn b en i neden
bu kentte
cilveyle balarsn
vurgunum Leyl
evim b ark m sahralar
Gizle u alevli dudaklar

koyu perdesiyle sann
ld recek haarat
ayd nlk tebessm nd en
dalan
G arson , ak erb eti verm e
byle b ol bol
korkarm
k rla cak bardak
hararetten
Trkesi: Tavus Hsmeddin
729
Sapti attopadhvay
BA H ED E
G n l m eld iniz birden
E lim i tuttuunuzda
Trk arabilird im sevinten
K orkabilird im b ir felaketten ya da
Size b ir y olcu lu k gzkyor

D ed i k k falc
Ey m utluluk... Syledim b en de b u n u
Yaysn diye h er yere m eltem r zgr
H ibir yere gidem ed im ama

Ve zam an g eti b t n alm yla
K an ar yreim , b raklm b ir k z m
E lim i tutm u m uydunuz diye so ru y o ru m kendi
kendim e
B ahede

Arun Mitra
Y N E
B irk a adm ilerliyorum ,
Y ine anak m lek, k rk dkk, kller.
P am uk rnei uuuyor b ez paralar,
Tan stndeki yazlar silinip g itm i,
l kesilm em i yine de.
A alarn yapraklar zerind e b ild ik yam uru
gryor
Yam urdan so n ra n aslsa yle y eil ve krm z,
Avluda topran dzensiz oyunu,
Avludan sokaa doru
730
A labildiine alm kap, alaylarda ses, dum an,

Tan ln b astran k r d ilenci.
B irka ad m ilerliyorum ,
Y in e lt var cam sandkta.
Yerde yatan evcil karanlk,
nda
Y rtc ve yaralayc b ir al enlii,
U tkunu n yam an cokusu,
Bitm ez t kenm ez k m lt,
Y orgunluk
Ve d akikalar b len
C am n tns:
te ak b u n a denir.
Trkesi: Eray Canberi
731
H O LLA N D A
Y zyllar b oyu nca Flandre blgesi edebiyatyla b irlik te oluum unu

srdren H ollanda edebiyat X V II. yzylda ulusal b ir k im lik kazanm a
ya yneldi. Bu yzyln nl airi, epiku rosu ve aristok rat H oo fttur
(1 5 8 1 -1 6 4 7 ). X V III. yzyln ik in ci yarsnd a V. A lphen, B ellam y ve
P. N ieuw land, ulusal iire y en ilik ler getirdiler. X IX . yzyln sonlarna
d oru M arcellu s E m ants (1 8 4 8 -1 9 2 3 ) Lilith adl epik iiriyle H ollanda
edebiyatnd a d evrim ci b ir ynelie n c oldu. Jacques P erk (1 8 5 9 -1 8 8 1 )
soneleriyle bu yneliin b ir bak a ncsdr. D e N ueuwe G ids (Yeni
Klavuz) dergisi evresinde toplanan air ve yazarlar ada H ollanda
ed ebiyatnn tem ellerin i attlar. 1 8 8 0 d e S zn kurtuluu hareketi
iin d e J. H . L eopold (1 8 6 5 -1 9 2 5 ), H . R. H olst (1 8 6 9 -1 9 5 2 ), P. C. B oten s
(1 8 7 0 -1 9 4 3 ) gibi yeni ro m an tik airler yer ald. 1 9 3 2 d e Forum dergisi
evresinde to p lan an air ve yazarlar edebiyatn gelim esin i derinden e t
kilediler. D ergin in ku ru cu larnd an H . M arsm an (1 8 9 9 -1 9 4 0 ) hareketin
nd e gelen b ir airidir. H ollanda edebiyat (ve iiri) h arek etin nde gelen
b ir airidir. H ollanda edebiyat (ve iiri) geleneki k arak terin i k oru m ak
la birlikte 1 9 4 0 l yllardan balayarak varoluuluun etki alanna g ir
di. G erekst c G. A ch terberg (1 9 0 5 -1 9 6 2 ) bu eilim in tan n m b ir
tem silcisidir. Ayn d nem de, n c leri arasnd a M . V asalies (do. 1909),
B. A afjes (do. 1914) gibi airlerin bulunduu b ir b ak a yneli, g n
lk gereklerin , gn d elik dilin a rlk tad r nler verdi. G nm z
H ollanda iiri, o k eitli ynler ve akm larla, H ollanda edebiyatnn ok
nem li b ir y aratclk alan olm a zelliini srdrm ektedir.
732
Ed. Hoornik (d. 1910)

E N Y A K IN A K R A B A
I
izgili elbise giym i uzun adam .
Y anyor gzleri yam urda.
B ir uvala sokuyor ban.
A yor k ollarn iki dal gibi

Ve aa b ir ku konu yor zerine.
D erk en duyuyorum aa atrdsm .
II
H er gn dum an
k ar bacadan
uzun dalgalar halinde;
G reco figrleri gibi
p arm aklar gibi.
K v rlr ve dnerler,
yalpalanr, bklrler,
lm e doru.
III
E n yalan akrabasym ,
yaayan lm n,
ayda havlayan kpein
Srnyorum altnd a m asann,

avularm n arasnd a bam ,
b urnu m kanla dolu.
733
JanH anlo (1912-1969)

SA BA H
Saat drt b u u k b ir nisan sabah
yryorum ve Saint-L ou is -B lues alyoru m slkla
K endi b ild iim ce alyoru m ezgiyi
ve alarken slk kendi ken dim e dnyorum :
b enziy or m u acaba slm
tom bu l ard kuunun arksna
gerekten de b iraz son ra
b en im S ain t-L ou is-B lu es benziyor
tom bu l ard kuunun arksna:
turdus viscivoru s
Trkesi: zdemir nce

B L N M E Z B R K A D IN A
T iz b ir kuurtu kard n
sanki en lik balyorm u gibi az sonra
B ir h oro z-g en kz bylenm i b ir akbaba
akn b ir A frika antilopu
u ya da bu, yabanl b ir ey ama
R aks etm eye b alad n b ir yabanl gibi

com u b ir dervi gibi b ir am an ya da
Tepeden trn aa ine ve titrem eler iinde

d rt b ir yana salladn kalalarn
am a zellikle bana
Ve gzlerinde unutu lm ayann anlam

am a gene de de atlm ad n
kollarm a
nk d em ed im G el akm yanm a
Trkesi: zdemir nce
734
Cees Buddigh (1918-1 985 )

K A H V A LT ID A N SO N R A
B u sabah kahvaltdan sonra
el yordam yla aranrken am lad m
ten cerem in kapam
(4 oz net; orta boy)
tam oturm u , k k b ir H einz sandvi ezm e iesi

elbette n ce denedim
sandvi ezm esinin kapan
kapam ay tencereye
ve oldu evet oldu

Bert Schierbeek (1918-1996)
B R R
bak
neler b iliyo ru m b en
b e n h i lm em i olan?
im di lsn sen
ve ne gryorsun
b e n im grm ed iim b ir ey?
m ad em ki gzler kapanyor
ve yneliyor ie
neredeyim b en
neredesin sen
neredeyiz biz?
735
b ak
seni gryorum orada
n m d esin
kard m zam an sve tirbu onu nu
beyaz kayn aacndan
am ak iin
arap iesini
b u n u yapan sensin
gzlerin
ellerin
b ardak
bak
orada hl
ve ayn gne
tepelerin zerind e b ir k rm z b alon
gnete b ir leke
h er ey sen in gibi
sende grdm
her ey
Trkesi: zdemir nce

Jan G. Elburg (1919-1992)
S T E M E K
K arm alyorum . G ezm eye kyoru m .
D rt am m gzlerim i.
E sm erletiriy o ru m gsm b ir dn davetiyesi gibi.
Ikla v u rm ak isterd im
iim d e d ikilen te lg ra f direini:
ktan b ir b a k az
bud am ak iin p arm a k ularm d an gnleri.
K rm z b ir to tem y o n tm a k isterdim .
H areketleniyor tu tk u m b ir erden asm a gibi
736
H er gn iin b ir imge.
N erede yaar parm aklar.
renm eliyim .
B ir insan yaratm ak isterdim

kin ve dikenden.
B ir k adam , yz d irseklerden.
O geerken bzlrd aalar
Ve b ir dakika olsun yaard
K zarrd yz, kzarrd o cu k larn gzyalannd an.
K rm z.
Top arlanyorum gene: h er zam anki gibi.

Suya bakyorum . A m id em i alyorum .
G ezm eye kyoru m . B ir aevi gryorum
y irm in ci snf: duvarlar yeterli.
A m a pencereleri eksik.
D in leyin unu. Size sylem ek isterim .

Z en cileri karaya boyuyorlar Floridada.
A yklyorlar zen cileri Floridada.
Kan kokuyor Ispanya.
K em erd en yukar k end im olm ak isterdim .
B ir tohum u n b ayra n n filizlend iini g rm ek isterdim .
G rece im filizleniti.
Trkesi: zdemir nce
737
PaulRodenko (1920-1976)
UBAT GNE
Yeniden alyor dnya bir gen kz odas gibi
Uzak beyazlarn peesiyle geliyor ksa gazete haberleri.
ap elleriyle alyor iiler
merdivenler, piyanolar, penceresiz evler yapyorlar.
renci selamyla salnyor kavaklar
kularla ykl bir balon
ve ok yukarlarda grnmez bir uak
masmavi iekler boyuyor masmavi ipein zerine.
Ayak ucumda oynuyor gne bir uslu ocuk gibi.
lkbaharn ilk rzgrnn
tyl maskesini tayorum yzmde.
Trkesi: zdemir nce

BOMBALAR
Kent sakin.
Sokaklar
geni.
Pancur aralklklarndan bakyor kangurular.
Bir kadn geiyor.
Hzla topluyor yank admlarn.
Kent sakin.
Bir kedi dyor birdenbire percere pervazndan.
Bir kle gibi yer deitiriyor k.
Sessizce drt bomba dyor alana.
Ve drt ev sanki bir ey olmam gibi tasasz
ekiyor kara bayraklarn.
Trkesi: zdemir nce
738
.Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)
Louis Th. Lehmann (d. 1920)

ZET
Aldr bir amar
ipi aratrmak oraplarn
bir tekiyle
Hava rutubetli olunca bazen
oraya asarlar onlar
gn boyu
Gerrit Kouwenaar (d. 1923)
GN
Buradaym bugn: yediyi gsteriyor saatler
Balkonda komularmz bartan sz ediyorlar
Yangnlar zerine makalesini yazyor babam
Annem mutlu mu mutlu bir olu var diye
Pastay kesiyor amcalar bekliyorum aldrmadan
Hemen yantlyor dnya: spor gsterileri
Arabadan geilmiyor sokaklar, taraftar kalabal
Kaynak su tayarak sessizce gidiyor halalar
Bisikletli gazete datcs selamlyor doktoru
Kentin gzleri ak duruyor rzgrn nnde
nk oradaym ben bir asfalt teknesinin iinde
nk oradaym org hafife alyor uzaktan
Geceleyin eve dnyor babam yangn kokuyor paltosu
kp iniyor lastik izmeleriyle
Balkonda yaprak sigara tttryor
ki iiyor ve dnyor umay biliyorum.
Trkesi: zdemir ince
Ataol Behramol / fl/ln n i m n
YAZIYORUM
Yazyorum: kararszdr gemi,
gelecek, kr.
Gz altnda tutulan apansz: canl imgeler
her dakika donuyorlar biraz daha.
Ovada denizde akan ak frtnasnn
altnda rmaklar.
Yitirdim kendimi ortnanda mutluluk ya da delilik iin
Uyuyorum ve uyanyorum bir sessizlik gibi ac
Birbirimizi tamamladmz tekrarladmz kentlerde
Birbirimizi terk ettiimiz izlediimiz yitirdiimiz ve bulduumuz
Her ilkyazda souu sarsan dalar
Ve imdi yakalyor souk beni sonbaharda
t vermiyorum kimseye yol gstermiyorum
Binlerce iz buluup kesiiyorlar
Gvde siliyor kendini daha iyi glten
Su kutsaldr lden sonra.
Trkesi: zdemir tnce
740
Lucebert (1924-1994)
R O K U L U
Sevim li b ir d sel-uyak d eilim
aceleci b ir deneiyim akn,
alttaki, stteki kine bak
hepsi oynak b ir ilem .
iirler dostudur p olitik an n ,
kafa tutuun yazarym b en
ve m istisizm im nazldr
hastalan n ca kuru ot gibi in enip yutulur.
D erim ki yum uak airler
ekingen ve insancl grnrler.
B u n d an byle heyecanl ezinler, m zikli
rekabet, scak tlerin k abark kordonlar.
Ve b en , bu iir kitabnd a yaayan
b ir dolaptaki fare gibi bak ald rm an n
ve g rlem enin kalnts iind eyim : yar uyak,
alay, iir okulunun en sevilen alay.

A K
D gryorum yleyse youm
B irin in kapy krd n dlyorum
la f olsun diye deil p o litik cinayet
D gryorum yleyse youm
ldm dlyorum
la f olsun diye deil b ir h i iin
B ir tek ben olduunu dlyorum
Yediim i itiim i dlyorum
la f olsun diye deil am a senin iin biraz da
Trkesi: zdemir nce
Ataol Behram olu / /clnmlt m "
Remco Cambert (d. / 'K1))

K L S E L E R
D urm ad an
K iliseler yapyorlar yeni kiliseler
H er yerde. H er zam an b irka sofu kadn
B u lu nu r h er yerde kiliselerde
D u a ederler: yeenleri iin kendi
M u tluluklar iin yani herkes iin.
Sessizd ir kiliseler, daha sessizdir

D oann o yceler ycesi sessizliinden
Sou ktur kiliseler, daha souktur
B uz tu tm u gllerden. Sessiz ve souktur
K iliseler: Yani kiliseler sakin derler.
ark sylenir belli saatlerde kiliselerde.
V ardr kiliseler kylerde, kasabalarda, kentlerde

P trak gibidirler dnyann d rt b ir kesind e
Sanki b en zin istasyonudur m barekler:
B ir adam
tulum u giym i b ir adam ykar cam lar
D ep oyu benzinle d old u ru r a lr parasn
S o n ra ieri girer ve gazetesini okur.
Trkesi: zdemir nce
742
Judith Herzberg (d. 1934)

S E M
lerd e ne olm ak isted iini sordular
ona
Sakat olm ak isterdim , dedi, son ra grd kendini:

kahverengi d am al b ir rt altnd a b acak lar
koltuunu iten sevgili kocas, solgun oullar
b ir pul b ile yaptram az artk,
m ektup yazam az, yolcu lu k yok.
Evet, zgr o lacak sonu nd a
zgn g r n ebilir istedii kadar
sraya g irm ez kuyruklarda
geit t ren in i en nd en izler
gzel elbiseler yok artk
usul usul alar akam lar
olm az dese bile b ir eye, kendisi iin deil
bak alarn d nerek d er bunu.
iki olu da on u n la kalr
ayrlm az yannd an, h i am a h ib ir zam an
b ir eycikler olm az ona
h i am a h ib ir zam an ypranm az.
Trkesi: lk Tamer
743
G E C B A R I S IR A SIN D A Y A Z IL M I S A T IR L A R
N e zam an kalk m ak istediysek ayaa
kelere sindik, korku b r m t b ir yerlerim izi.
Sava-k ah ram anlar olu r m uydu o olm asayd.
U ykulu yam u r g n lerin i koru,

kim sen in sevm edii yeryzn.
K ahram anlar-sava olu r m uydu o n la r olm asayd.
S ylenm em i b ir ey var y in e de
sve k rlan g larn n getirdii gven gibi.
B ar-k ah ram an lar olu r m uydu o olm asayd.
"Sevd iim , tavan arasna koy keserim i,

son rad an b ir bakasna verirsin.
K ah ram an lar-b ar olu r m uydu on lar olm asayd.
Trkesi: lk Tamer
DNYA R ANTOLOJS
Usta airlerimiz Ataol BEHRAMOLU ve zdemir

NCEnin 103 lkeden 847 airin 1653 iirini zenle seerek
hazrladklar Dnya iir Antolojisi, bu konuda lkemizde
yaplm en kapsaml iir antolojisi olmas asndan ok
nemli bir yer tutmaktadr.
Ataol BEHRAMOLU ve zdemir NCEnin yaptklar titiz
ve uzun soluklu bu alma binlerce sekin iiri
kapsamasnn yan sra lkelerin iiri zerine temel bilgileri
de sunmaktadr.
pozi+if

Dünya Şiir Antolojisi 1 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dünya Şiir Antolojisi 1 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ATAOL BE H R A M O G L U / D Z D E M 1 R NC E

Dnya S iir A ntolojisi-1

Yayn Ynetmeni: S. Dursun imen

ARTI YAYIN DAITIM

Agostino N e t o ................. ............ 17

Antonio C ard oso ........... ............19

C osta A n d r a d e ................ ............ 20

R ich ard R i v e .................................. 41

Bernard D a d ie ................. ............ 24

M azisi K u nene ............................. 41

M ongane W ally S e r o t e ............. 44

Kwesi Brew ....................... ............ 27

P atrice Kayo .................................. 48

(Francis E rn est K o bin a) Parkes29

Fran cis B e h e y ............................... 4 9

Kofi A w a n o o r.................. ............ 32

M- F. D ei A nang ............ ............ 35

A.L. M iln er-B row n .

R olan d T om bekai D em p ster .. 54

F ried rich H ld erlin .....................93

D avid R u bad iri ............................. 58

H ein rich H ein e ............................. 95

G aou ssou D ia v a ra ........................ 60

R ain er M aria R ilke ....................101

H ans A rp ....................................... 108

Jose C r a v e irin h a ............................ 65

G eorg T rakl .................................. 109

Rui N ogar ........................................ 66

Kurt T u c h o ls k y .......................... 111

Johannes R. B e c k e r .................. 112

M agnus E n zen sb erger ... 134

Stanley K u n it z ............................. 184

G nter K u n e r t ............................. 138

Sarah K i r s c h ................................. 139

R o b ert H a y d e n ........................... 188

John B erry m an ......................... 190

V olker B rau n ..............

R o b ert L o v e ll.............................. 192

Edgar A llan P o e ..........................145

R ich ard H o w a rd ........................2 1 2

W allace S te v e n s ........................... 158

A h m et Z eki E bu -Sad i ............. 28 0

Tahar B en Jellou n ......................241

Jili A b d u rra h m a n .......................28 8

Faolw a Tukan .............................. 2 5 0

M barek H aan H a lif e ............ 291

Yabra b rah im Yabra ................252

Sam ih E l- K a s m ......................... 253

H aan A bdullah E l-K u re y i.. 303

N azik E l M e lik e ...........................2 6 5

B eara E l-H u ri ............................2 6 9

Fevzi M a lu f .................................. 271

Salim E l-Z u rk a li..........................273

Fatos A rapi ...................................311

A d onis (A li A h m et Sait) .........27 4

D ritero A g o lli.............................. 312

evki Ebu arka ..........................27 8

sm ail K adere .............................. 313

K enneth Slessor ......................... 318

Yuhan L ii v ..................................... 351

M arie U n d e r ................................ 351

Jam es M e Auley ..........................320

Yan R aynis .................................. 353