AVANGARDA

DADAIZAM

Za razliku od futurizma, dadaizam je svjetski pokret. Dada je drugi veliki

avangardni pokret, koji se manifestovao na 2 kontinenta. U Evropi (Francuska,
vajcarska, Njemaka) i u Americi. Za razliku od futurizma koji je imao naglo istupanje u
1909. u francuskom asopisu Figaro, Dada nije imala svoj manifest, ve je bila niz
epizodnih pojedinanih akcija koje su zapoele u vajcarskoj 1906. godine i dalje se
irile.
Teko je odrediti idejnog tvorca Dade, ali kad govorimo o prvoj taki raanja
Dadaizma uzimamo vajcarsku Cirih, godinu 1916. i kabare Volter koji je bio mjesto
okupljanja, a kasnije i izlobeni prostor umjetnika koji su pripadali ovom pravcu.
Dva znaajna imena dadaizma na polju knjievnosti i teorije su njemaki i
rumunski pisci Hugo Bal i Tristan Cara. Dada se manifestovala prvo u rijei zatim u
slikarstvu, skulpturi i u filmu.
Tristan Cara: Svaki proizvod odvratnosti sposoban da bude poricanje porodice jeste
DADA; protest itavog bia u unutranjoj akciji DADA; upoznavanje svih sredstava do sada
odbaenih zbog stidljivog seksa prigodnih kompromisa i pristojnosti. DADA ukidanje
logike, igra nemonih u stvaranju DADA; ukidanje svake hijerarhije i drutvene razlike koje
su zbog vrijednosti ustanovile nae :::: DADA svaki predmet, svi predmeti, osjeanja i ::::
prikaze i atan presjek paralelnih linija u sredstava za bitku; DADA ukidanje pamenja
DADA ukidanje arheologija DADA ukidanje poroka DADA ukidanje budunosti DADA
potpuno savreno vjerovanje u svakog boga roeno neposredno is samo...DADA...
Renato Kaoli Aktivizam,__,Antagonizam, Nihilizam (DADA)

Futuristi su zapoeli sa javnim izlaganjim umjetnikih djela van izlobenih

prostora, to je kasnije bila jedna od glavnih odlika Dade, koja je imala kabaretski
pristup umjetnosti. Prethodno pomenuta - kafana Volter imala je slab broj posjetilaca,
pa vlasnik nije imao nita da izgubi ako Hugu Balu omogui mjesto za izlaganje. Njegovo
izlaganje se zasnivalo na provokaciji koja je bila sutinski utemeljena u jeziku, dada
potreba na vraanje djejem jeziku! U pitanju je bila fonolatrija, onomatopejska poezija
bez ikakvog znaenja.

Bal je nastupao tako to je obaio kostim i recitovao onomatopejske pjesme.

Ovakvim postupcima, Dada je pokuala da ismije sve to je do tada stvoreno jer je
vidjela do koje je mjere itavo drutvo indiferentno prema tekovinama civilizacije i
kulture. Sve ovo bilo je utemeljeno u buntu, reakciji protiv rata i idejama o ruenju
kulture i tradicije.
Na kabare je gest. Svaka rije izgovorena ili ispjevana u njemu izraava bar jednu
stvara: ovo nedostojno vrijeme nije uspjelo da nas ubijedi da treba da ga potujemo.
Da bi se razumjelo kako je nastao dadaizam valja zamisliti s jedne strane duhovno
stanje skupine mladih ljudi koji su se nalazili u nekoj vrsti zatvora kakva je bila vajcarska
u vrijeme rata...
Hugo Bal
Dada je imala veliki uticaj na raanje performans arta i na konceptualnu
umjetnost 20og vijeka.

ZAKON SLUAJA OBLIKUJE ITAV NA IVOT

HANS ARP
-

Zajedno sa suprugom Sofi Tojbner pravi ciklus kolaa nastalih zakonom sluaja.
Od 1917. se bavi apstraktnom skulpturom koja se sastoji od reljefnih kolaa od
tankih perploa koje je isijecao u apstraktnim formama, naknadno ih bojao, a
zatim ih meusobno preklapao i spklapao u za njega privlane oblike.

Montani postupak. Biomorfna apstrakcija.

Pretee Miroa

Konani tvorac djela je posmatra. Onaj koji dolazi sa druge strane.

Kola nastao zakonom sluaja, 1916.

Avangarda je bila veliki prostor enskog djelovanja!
SOFI TOJBNER

Geometrijska apstrakcija

Skulpture dada glave.

MARSEL JANKO
-

Utemeljenost u afrikim maskama.

Upotreba neortodoksnih materijala. Obojeni konii, karton.

Koristi plohe - odaje poast kubizmu.

Portret Tristana Care, 1918.

Bijelo na bijelom 1920.

MARSEL DIAN
Posluiti se Rembrantom kao daskom za glaanje
Uradite readymade od kutije u koju je zatvoreno neto neprepoznatljivo po zvuku i zatim
zalemite
-

Potie iz ugledne francuske porodice

Razvija novu vrstu umjetnikog pristupa. Njegova linost se izjednaava sa

djelima Pikasa.
(Mihalkov i Konalovski)

1912 godine istupa na izlobi sa djelom Akt silazi niz stepenice

Spajanje pristupa - analitiki kubizam sa jedne strane i simultanost futurizma
(forme koje jedna drugu stiu)

Naputa akademiju Dijen i radi kao bibliotekar. Prouava matematiku i fiziku.

Razjedinjena umjetnost optereena ovjekom kao mehanizmom. ovjek kroz sistem cijevi.
-

Odbacivanje retinalne umjetnosti:

Svaka umjetnost do pojave njegove umjetnosti je retinalna napravljena tako da
se dopadne oku, bez znaajnijeg mentalnog upliva. On zato odluuje da pree na
novu stepenicu.
Razvoj umjetnosti zavisi od intelekta!
Nije vana dopadljivost ve originalnost ideje.
Iako se Biciklicktiki toak 1913. uzima za njegov prvi Ready-made
Dian eli da anulira nain nastanka umjetnikog djela i na prvom mjestu stavlja
ideju umjetnosti a na drugom mjestu autoritet umjetnika.

Svaki industrijski objekat moe biti originalno djelo ako ga autor potpie.
Poslije Diana je dolo do otvaranja potpuno novih poimanja umjetnosti.
Zabavljala ga je ideja sukobljavanja 2 objekta koja su u svojoj funkcionalnosti
oprena. Njegova djela potiu iz inicijalne dadaistike provokacije i igre, sa
ozbiljnim posledicama.
Nevjerovatno, ja sam im bacio pisoar u lice a oni su ga prihvatili kao umjetniko djelo!
2 konca duine 1 metra. baca na patos. Kako konac padne, to e biti novi 1 metar.

3 standardna zastoja 1913.

Umjesto slomljene ruke 1915.

Veliko staklo, 1915-1923

Dvostruko staklo u okviru kojeg postoje 2 nivoa kompozicije. U donjoj zoni

je sloena skalamerija koja se sastoji od drobilice za okoladu, koja je povezana sa 8
udnih antropomorfnih objekata, po Dianu 8 mladoenja. Ovo referira na autorovo
poigravanje sa vlastitim identitetom i sukobom muko-enskog principa (nemogunost
razumijevanja meu polovima). U gornjoj zoni se nalazi nevjesta mala, nedokuiva i
nedodirljiva sfera za svakog od mladoenja. Epruveta treba da predstavlja vezu izmeu
gornje i donje zone. Skalamerija bi trebala da ukae na fluentnost, proticanje tenosti za
oploavanje, koja bi kroz epruvetu trebala da doe do nevjeste, a to se nikad ne deava,
jer uvijek postoje mjesta spoticanja uspostavljanja veza izmeu polova. Zbog toga dolazi
do separatnog prikazivanja enskog i mukog principa.
Od svakog svog malog koraka Dian je elio da napravi vrstu umjetnikog djela.
Njegova djela se uvaju se u Filadelfijskom muzeju.
-

1917. Ar Modio postavlja otvoren konkurs u kojem moe bilo ko da poalje bilo
ta i bie izloeno. Dian odluuje da uzme pisoar, okrene ga za 90 stepeni i
nazove Fontana. Jedino to djelo nije moglo biti izloeno.
Tada Dian istupa iz komisije, smatra da ne postoji sloboda izraavanja.
Ovo predstavlja jedan od dogaaja koji su izmijenili tok umjetnikih praksi 20og
vijeka.

Okretanje proizvedenim objektima Ready made.

Uticaj na konceptualiste (Robert Roenberg i Gaspara Dons neodadaizam)

Suilica za boce 1919.

Mona Liza sa brkovima 1919.

(podpomognuti redi-mejdovi, gotova umjetnika djela na kojima on intervenie)

Ironijski pristup tradiciji umjetnosti i nametnutim vrijednostima. Uvijek trebamo biti

spremni da sami valorizujemo umjetnika djela i ne prihvatamo ih zdravo za gotovo!

Fresh widow 1920, poigravanje sa tradicijom iluzuonistike umjetnosti. Objekat je

ono to predstavlja.
-

Poslije 1923. Dian prekida sa slikarskom aktivnou.

Nema vie ta da da. (da da...hihi). Dovoljno je zapisati ideju, bez daljeg
realizovanja.

Datost, Neka bude dato 1965,

Stara vrata koja imaju jednu pijunku kroz koju moe da se posmatra djelo. Ideju
posmatranja svodi na individualni in. an pol Sart (Akteon posmatra Dijanu)

Neka bude dato, unutranjost 1965.

Asambla. enska figura u neobinom poloaju. Dri gasnu lampu koja bi trebala
da isputa svijetlo.

esto je mijenjao identitete. Jasno se poigrava sa idejama travenstije, homofilije.

Pseudonim Rrose Selavy (Eros cest la vie).

Napravio je svoj mobilni muzej, smatrajui da umjetnici nikad ne treba da budu

odvojeni ni od jednog dijela svog rada. Pokuao je da napravi Portable muzej.

Kutija u koferu 1934-1941

FRANSIS PIKABIJA
-

Jedna od glavnih linosti francuske i kasnije amerike dade

Eksperimentie sa strojevima, konstrukcijama maina, robota.

See again in Memory my dear Houdnie, 1914.

Portreti su prikazivali one aparate koji su definisale subjektovu linost.

1919 se ukljuuje u pokret Dada.

Portret Alfreda tiglica 1915

MAN REJ

Poeo je u vrsti dadaistiko nadrealistike matrice, preispitujui prirodu objekata.

1920 Enigma Isidora Dikasa (Maldororova pjevanja)

Postavlja pitanje enigmatinih, nevidljivih, upakovanih objekata.

1921 Poklon (igra se sa funkcionalnou objekata)

1921 Neunitivi objekat ili Objekat koji treba unititi
1922 Rejograf (fotogram)

DADA U NJEMAKOJ
-

Kritika drutva kao ekspresionistiki produetak.

Njemaka je bila nezadovoljna rezultatima Prvog svjetskog rata i Vajmarskom
republikom. Pokret nastaje u periodu krizne ekonomske situacije i uopteno
veoma loeg stanja drutva. Njemaka DADA uvodi foto montau.
BERLIN
- Raul Hausman
- Hana Heh
- Don Hartfil
- Georg Gros
HANOVER
- Kurt viters

1920, Hausman - Likovni kritiar

1920, Hausman Mehanika glava/Duh vremena

1920, Hana Heh Kulturna epoha u Njemakoj probodena dadaistikim noem

(ustisak kretanja cijelog kolaa koji nose mali likovi,
posredstvom mehanizama, zavrtanja, maina)

1933,Hana Heh Nevjesta

1932, Don Hartfild - Adolf supermen guta zlato i izbacuje smee

1932, Don Hartfild Milioni me podravaju
1934, Don Hartfild Ipak se okree
1934, Don Hartfild Krv i gvoe

Georg Gros
-

Pie na njemakom i engleskom.

Njemaki boljevik, zalae se za druvenu jednakost i pravdu.

Sahrana Oskara Panike 1916

Jedan od najmarkantnijih radova iz crvene faze posveene ivotu u Berlinu za
vrijeme rata. Veliki ekranski zid odrava ravnoteu lijevoj polovini slike
referenca na grad i sve poroke grada koje Georg Gros eli da naslika.

1916 Samoubistvo
Po uzoru na Ota Diksa - vritea crvena.

1917 - Sposoban za vojsku

Satirina kritika drutva. Na tragu Domijeovske karikaturalnosti.

1920 - Mehanizam, Lutka odluuje da se vjena.

Neobino vienje tog trenutka. Drugi dio slike je neobian. Sa svojom
renesansnom perspektivom anticipira metafiziko slikarstvo.

1921 Sivi dan.

inovnici dobro ive, povratnici iz rata jedva preivljavaju.

Kurt viters
-

Stvara umjetnost od otpadaka naenih na ubritu velikog grada. Na poetku radi

samo kolae

Od 1921 MERZ kolai !

Tokom rada u fabrici, u industriji gvoa radi koncepcije - slikarske reljefe u

sklopu kojih e kolanom tehnikom biti izjednaeni odreeni djelovi stvarnosti sa
slikarskim izraajnim sredstvima. (toak krug, ipka linija).

Najvei projekat koji je uradio je MERZBAU.

Jedan (u Hanoveru) su unitili faisti, u Norvekoj, jedina sauvana skulptura
ovog tipa je u Engleskoj. viters je pravio je itav niz velikih skulputura od
ubreta u vlastitoj kui, probijajui plafon i nastavljajui da gradi na sledeem
spratu.

NADREALIZAM
(Uvod oro de Kirko i Karlo Kara)
ORO DE KIRKO
Metafiziko slikarstvo
1888-1978

Umjetniko djelo ne treba da posjeduje ni razlog ni logiku. Na ovaj nain najvie

se priblaa djejem i svijetu sna.

Neobian spoj izmeu antike, renesanse i moderne umjetnosti pretee

realistikog pokreta koji je zapoeo u francuskoj 1914 godine.

Nostalgija beskonanosti 1913

2 glavna motiva: Urbani pejzai i predmetne slike (novi nain razumijevanja)

Avangarde vode rauna o novom nainu pristupa predmetu.

U dadaizmu e sam objekat biti dovoljan, sam po sebi. Podie se iz industrijske
proizvodnje na pijadestal umjetnikog djela.
Nadrealizam ide ka vrsti sinteze, zaudnih odnosa izmeu predmeta koji stvaraju
zaseban, novi svijet (Man Rej Enigma Isidora Vikasa).

Arijadna 1913

Pored gradskih trgova, pojavljuju se i antike figure koji su uticali na razvoj

njegove umjetnosti. Spoj izmeu oblika ivota koji je zastareo i modernog svijeta
koji se temelji na industrijalizaciji.

Misterija i melanholija ulice 1914

Neuobiajeni pejzai. Pusti, naputeni gradovi. Jedan izrazit objekat. Linearna
perspektiva produbljena slika. Suprotstavlja se modernoj umjetnosti koja je
ukidala perspektivu.

Anahron u nainu predstavljanja, ali na nivou predstavljanja te stvarnosti nov.

Neobina svjetlost pozna svjetlost, zalazak sunca. Otre sjenke. Razlike izmeu j
ako zatamljenih i jako osvijetljenih djelova slike.
----

Male, egzistencijalno ugroene figure. Disproporcijalan odnos izmeu ovjeka i

grada. Strahovi pojedinca.

Jukstaponoranje suprotstavljanje sijenke i povrine. Perspektiva se jasno

razvija u dubinu sistemom ponovljenih lukova.

Sijenka jednog ovjeka popodne ima veu religioznost nego sve religije ovog
svijeta.

Drugi korpus slika.

Misterioznost tajno znaenje predmeta
Rekvizitarijum. Skladitenje predmeta.

Metafiziki enterijer sa biskvitima 1916.

Neobina ideja prekoraivanja granica umjetnosti u svakodnevni ivot.
Muza Melpomena i Talija, muza komedije i tragedije, odreena rekvizitima. U
sredini Apolon zatitnik muza.

Andromaha 1916.
Upotreba lutaka manikina, koje e postati jedno od optih mjesta nadrealizma.

Ljubavna pjesma 1914

Stanica Monparnas 1914

Po uzoru na Renesanu - od rimske kole preuzima crte, a od venecijanske boju.

Takmienje filozofa 1914

Arheolozi 1927
Poslije 1925. godine, nije se znaajno razvijao.

Karlo Kara

Metafizika muza 1917.

Kombinacija manikina sa elementima svakodnevnice.

Soba sjeanja. Ideja uvanja svega i pohranjivanja svega da se nita ne bi izgubilo da bi

ostalo svjedoanstvo o relevantnim iniocima umjetnika tog doba.

Metafizika slika 1920

1924. godine nastaje pokret koga odreujemo kao trei najznaajniji pokret
istorijskih avangardi.
NADREALIZAM
-

Ima svoju predistoriju u Francuskoj, u DADI

DIGRESIJA: 1920 - Sajam nadrealistike umjetnosti u Berlinu. Proklamovana krilatica

Umjetnost je mrtva, da ivi nova Tatljinova mainska umjetnost! Dolazi do povezivanja
njemakih umjetnika i ruske avangarde koja je do 1917. izvela sve najznaajnije opuse.
Tatljin neutilitarni konstruktivizam. U duhu visokoproleterske slobodarske umjetnosti
Njemci su pokuali da nau izlaz iz krize Vajmarske republike. Sve avangarde nastaju
kao otvoreni antiburujski stav. Nije umjetnost ta koja treba da podilazi ukusu burujske
elite. Umjetnost treba da bude svima dostupna.
-

Nadrealizam je uvijek dovoen u vezu sa Andre Bretonom.

Gijom Apoliner 1903. godine prvi upotrebljava termin nadrealizam, u

djelu Tiresijine dojke.

Sukob izmeu njemako-francuskog pjesnika Ivana Gola i francuskog pisca

Bretona oko preimustva oko definicije nadrealizma.

Breton otac nadrealizma. Gol je istovremeno imao istu ideju. Gol je zapoeo kao
futuristiko ekspresionistiki pjesnik a zatim dolazi u kontakt sa Miciem
(zenitizam), sa kojim kree u saradnju.

Andre Breton 1924. godine prvi manifest nadrealizma.

svom

NADREALIZAM je ist psihiki automatizam kojim eli da se izrazi bilo usmeno

bilo pismeno bilo na koji nain drugi nain, stvarno djelovanje misli. Diktat misli,
u odsustvu svake kontrole razuma, izvan svake estetike ili moralne preokupacije.
ENCIK. Nadrealizam se zasniva na vjerovanju u viu realnost izvjesnih oblika
asocijacijca. Zanemarenih do njega, u svemo sna, u nazeiteresovanu igru misil. On tei
da definitivno uniti sve ostale bla bla.
-

Nadrealizam uobliava zakon sluaja.

Upoznavajui se sa Frojdom, Breton kree da da razmilja o drugoj stvarnosti

koja nastaje u stanjima devijacije uma.

Breton pravi sintezu izmeu stvarnosti, snova, pod uticajem odreenih

poremeaja i da tom sintezom stvori vrstu nadstvarnosti koja je u osnovi
istraivanja nadrealistikog pokreta.

AUTOMATIZAM iskljuivanje razuma, dovoenje u stanje hipnoze, iskljuivanje

iz stvarnog svijeta , da bi se slobodnom rukom ispisivale rijei bez upotrebe
sintakse, gramatike itd. Cilj: Sruiti knjievnost i osloboditi se svih pravila
osloboditi sebe.

Prvo nadrealistiko djelo: Filip Supo i Andre Breton- MAGNETSKA POLJA.

Breton pie 3 manifesta 1924, 1929 i 1942.

Breton povezuje nadrealizam sa politikom, postaje usko vezan sa idejama

komunizma. Breton + Trocki.

Breton Naa 1928. Prvi roman u kojem se pojavljuju fotografije.

asopis Nadrealistika revolucija.

Dali je smatrao da nadrealizam treba da bude apolitian i jedino takav moe da
ostane.

Automatsko stvaralatvo: Miro

Fantastini svjetovi: Tangi, Dali.

MAKS ERNST
-

Zapoinje u DADI
Optereen robotima.
Koristi aatomski prirunike i Atlase.

Celebes 1921 slikani kola

Inkorporacija antikog, Obezglavljena figura. Konglomerat neobino bie. Utisak
kao da se radi o pejzau.

Nikad nije davao naslove slikama prije nego to bi ih zavrio.

Slavuj napada decu 1924

uma i golubica 1927

Tehnike Frota i Grata

Frota - na povrinu se stavljaju predmeti, preko toga platno i prelazi se preko
toga ugljenom, a zatim bojom.

Grata - stavljanje boje u vie slojeva, stvarajui reljefne pastozne slike, zatim
upotrebon raznih otrih predmeta skidanje slojeve i ucrtavanje odreenih oblika.

Horda 1927
Ludilo nadolazeeg rata.

Skulpturice u bronzi:
Kralj se igra s kraljicom 1944

HUAN MIRO

Bitniji od umetnikog dela je efekat koji ono prizvodi. Umetnost je prolazna, slika moe biti
unitena. Na kraju je vano ono to je posejano

panija, Francuska, Amerika

Akt sa ogledalom 1919 (Matis)

Karneval Arlekina 1924-1925

Rano stvara simbologiju koja je bila karakteristina za njega.

Sva ostala mala bia su u vezi sa njegovim rekvizitarijumom koji je povezivao sa

podvodnim svijetom.

Dominantna boja plava.

Veliki uticaj: Velaskes i Verner

Pas koji laje na mjesec 1926.

Djeji crtei.

Tokom 30ih razvija apstraktni geometrijski klju, istraivajui boju i povrinu.

Poziva se na Kandinskog zvuanje boja.

Ostao je upamen po velikom brojoju neobinih spojeva razliitih objekata.

Trka bikova 1945

Plavo II 1961

(merdevine)

ANDRE MASON
Umetnikova ruka...slobodno plovi...ona je u ljubavi sa pokretom i ni sa im drugim....
na kraju ograniava forme koje se sluajno pojavljuju. (Breton)
-

Od 20ih godina nastaju automatske slike. Prvenstveno tuem (1925, 1926),

a zatim poinje da dodaje boju, kao pomak od crtea. Akvarel. (1926, 1927, 1928)

Borba riba 1926

Koristi lijepak i pijesak na platno.

Kompozicija Hororvacua ( strah od zatvorenog prostora).

Koristi tehniku dekalkomanije - svjee bojenu sliku sa platna prenosi na staklo.

Slikarstvo i nadrealizam 1928 -Breton - Slkarstvo ne moe biti automatsko!

IV TANGI
Sa Tangijem se otvaraju novi horizonti, oni u kojima mentalni pejza polako potiskuje
fiziki. (Breton)
-

Kree od fascinacije de Kirikom, ali rano pravi veoma linu sliku, sliku i
spranjenih prostora koja je u vezi sa de Kirikovim slikama, ali to nijesu prostori
grada, ve podvodnog svijeta koji kao da je u izumiranju.

Mama, tata je ranjen 1927.

Fluentna linija koja stvara meke forme, za razliku od Kirikovih. Svijet koji talasa,
gubi svoju vrstinu.

Udaljena palata 1931

Beskonana prostranstva 1945

Umnoeni lukovi 1954

Daleko sjeanje na posljedice rata i rtve koje su odnijete morbidniji nain
sagledavanja slike.

FRIDA KALO
(1907 1954)

GOVORILA JE DA NE PRIPADA NADREALIZMU, JER SLIKA STVARNOST.

TOKOM DRUGOG SVJETSKOG RATA BRETON UPOZNAJE FRIDU I ORGANIZUJE
JOJ RETROSPEKTIVU U EVROPI.

PRVA ENA UMJETNICA KOJOJ JE LUVR OTKUPIO DJELA.

BOLNICA HENRI FORD 1932

Simboli: primitivistika umjetnost, meksika umjetnost

DIJEGO RIVERA 1937

AUTOPORTRET ZA TROCKOG 1937

Jake boje. Protiv amerikanizacije. Pobornik pravde i jednakosti.

AUTOPORTRET SA MAJMUNOM 1949

Uvijek okruena prirodom. Majmun uobiajeni simbol.

DVIJE FRIDE 1939

Udvajanje stvarnog i eljenog lika. Moderna i tradicionalna Frida.

AUTOPORTRE SA TRNOVIM VIJENCEM 1940

Povezivanje asketskih i hrianskih simbola. Vijenac oko vrata.

AUTOPORTRET NA GRANICI MEKSIKA I SAD 1940

Iznad astekog hrama mjesec i sunce koji tite gram, simboli fertilnosti, a sa
druge strane simboli rastrojenog ivota, mainskog, industrijskog, zamagljena
zastava. Nejasno.

KORIJENI 1943
Vezanost za zemlju, kao prirodu i kao Meksiko. Koreni je utemeljuju na
nadstvaran nain. Vezanost za tradiciju.

AUTOPORTRET SA DIJEGOM U MISLIMA 1943

NUKLEUS RAANJA 1945

Sloena kompozicija. Optereenost raanjem koju uvijek uklapa u svoje radove.
Mojsije u kolijevci, a iznad fetus. Donja zona muka figura sa lijeve, enska sa
desne strane. U sledeoh zoni se pojavljuje veliki broj istorijskih linosti.
U gornjoj zoni reference na razliite mitologije. Zajedniko sunce koje sve
objedinjuje.

DRVO NADE 1948

Jasna podjela na svijetlo i tamu. Frida je uvijek u tami.

LJUBAVNI ZAGRLJAJ UNIVERZUMA ZEMLJE 1949

Iz haosa se raaju no i dan. Majka zemlja koja daje ivot prirodnim formama.
Kao segment se pojavljuje Frida sa Dijegom poput Pijete. Rez koji je paralel.
Majka priroda udahnjuje ivot, a iz tog mjesta Fridi izlazi krv.

AUTOPORTRET SA DOKTOROM FARLOM 1950

RENE MARGIT
(Belgijski nadrealizam)
-

Jedan objekat nagovjetava da neto vrijeba iza njega.

Moje slikarstvo ne sakriva nita. Ono evocira misteriju.

Misterija nita ne sakriva, ona je nedokuiva.
-

Proveo je odreeni period u Parizu. Ta atmosfera mu nije prijala.

Traumatino djetinjstvo - samoubistvo majke.
esto se na njegovim slikama nalaze figure ija su lica prekrivena tkaninom.

Kree u istraivanje stvarnosti kroz pojmovni okvir koji mi toj stvarnosti

pruamo.

RANI KLJU ZA SNOVE 1936

Znaenje rijei. Distinkcija izmeu znaka oznaenog i oznaitelja Berks.

Art and Language Jozef Kout:

Predmet, predmet kao stvarnost, slika predmeta, leksika definicija.
Preispitivanje granica jezika i imenovanje drugaijim imenima.

NERAZJANJENO UBISTVO 1927

Prisustvo posmatraa. Elementi stvarnosti koji su nekome vidljivi a nekome
nevidljivi.

OVO NIJE LULA! 1929

Pokuajte da je napunite. To je slika lule.
Ovo nije ehov! :P

Lano ogledalo 1928

Neslaganje u percepcijama.

Ljudsko stanje 1933

Od stvarnog pejzaa se stvara slika pejzaa.
Ovo nije pejza, ovo je slika pejzaa.
Vrata slobode 1933
Ljubavnici 1928
Not to be Reproduced (Edvard James)1937
Zaustavljeno vrijeme 1938
Otmica 1945
Dijete ovjeka 1946

ALBERTO AKOMETI
(vajcarska 1901-1966)
-

Roen u umjetnikoj porodici.

Formalno obrazovanje stie u vajcarskoj, zatim putuje u Italiju.
Putovanjem u Padovu otkriva ota!
Poeo je kao crta, zatim se u sezanovkom kljuu se okree ka slikarstvu.
Namee se potreba da radi skulpture svojih najbliih.
20ih godina postaje lan nadrealistikog kruga.
Rad u bronzi! Obrauje nadrealistike teme (podsvijest, muko-enske odnose)
Rane skulputure plonog, totemskog karaktera. Karakterisao ga je rad u veoma
malim dimenzijama. Volio bi da stvori figure koje bi se poput malih amajlija nosile
u depu.

ena kaika 1926

Par 1926 (uticaj Ernsta)
Mukarac, ena, dijete 1930
U poremeenim, nenaturalistikim formama trai motive bliske realnosti.
Naslovi!
Kavez 1930
Nadrealistiki sto 1933

Objekat je u Dadaizmu je nepromijenjen,

Nadrealisti spojem objekata stvaraju nadstvarnost
an ene - autor koji se bavio radom akometija - Atelje Alberta akometija.

Nevidljivi objekat 1936 nalazi novi nain izraaja.

Izrazito visoke figure!

Nos 1943.
Visoka figura 1949.

Sartr akometi trai apsolut. Njegove figure su najusamljenije figure u istoriji

umjetnosti.
1.Najee mukarac u pokretu. Tanka i visoka figura na dvokolicama.
2.Boice.
3.Biste (portreti brae) Sudar u nainu predstavljanja.
Horizontalno, stanjeno tijelo i stanjena glava (suprotna strana).
-

Ogromni postamenti!
Bronza je zahvaljujui akometijevim radovima profitirala.
Sahranjivao je svoje figure.
Super.

SALVADOR DALI
(1904-1989)

Nisam ja klovn, ve ovo monstruozno cinino i toliko nesvjesno naivno drutvo koje igra na
kartu ozbiljnosti, kako bi sakrilo svoje ludilo.
Lijenost je unitila umjetnost.
Umjetnik u ijem je opusu je sadrana itava istorija umjetnosti.
-

Katalonac, roen u Figelasu. Imao je podrku od majke za bavljenje umjetnou.

panski period kratko kolovanje na Akademiji u Madridu.

Uzori: Velaskez, Vermer.

Nadrealistika estetika u vezi sa renesansnom gradnjom kompozicije.

(linearna perspektiva)

1929 Veliki masturbator

Veliki bezoblini baloni; pozadina - Port Ligat (malo ribarsko mjesto)
Veza mukaraca i ena; Oinska figura.

Dali Bunjuel Lorka

(rani francuski period)

Andaluzijski pas
(kasniji prepoznatljivi simboli mravi...simbol straha...strah od skakavaca)

Hjuz: Unutar Dalijevih kompozicija se pojavljuju forme koje imaju potrebu da se

izduvaju, za razliku od Pikasa...

Enigma ene majka 1929

Istrajnost sjeanja 1931

Meki satovi; stalno pojavljivanje mekane forme; esto prisutan autoportret;
Port Legat u zadnjem dijelu; renesansna pozadina; 3 asovnika sa etvrtim
zatvorenim preko kojeg su mravi kao simbol smrti i propadljivosti.
Nemogunost uticaja na vrijeme.

Meki satovi su paranoino kritiki, njeni, ekstravagantni komadi kamambera odbaeni u

vremenu i prostoru.
-

Metoda paranoino kritika: Kroz istraivanje sebe, preispitivanje svojih

strahova, odrediti svoje simbole i na to vjerniji mogui nain ih prenijeti na
platno.

Skulpture:

Retrospektivna bista ene 1933

Portret ene, mravi/ Baget/mastionica-Angelus Fransoa Mile/

Miloska Venera 1936 (Venera sa fiokama)

Plamtee irafe 1936 (raskravanje sa sistemima vrijednost koje naruavaju
njegovu stvaralaku slobodu)

30ih godina dolazi Franko na vlast.

1936 Predosjeanje graanskog rata (Meka konstrukcija sa kuvanim pasuljem)

Ogromno raereeno tijelo, gomila udova naslonjenih na fosilizovane ostatke
stopala. Nastavak Goje. Uasi rata. Najvea osuda rata.

Odobravao je Frankov reim. Odbacuju ga nadrealisti.

1936 uesnik nadrealistike izlobe u Londonu.

1938 Jastog telefon

40ih je izbjegao u Ameriku, afirmiui se kao scenograf. Radi sa Hikokom.

Pravi logo za lizalice, dizajn za izloge. Jako dobro zarauje.

Ostatak ivota provodi u rodnom mjestu. Gradi manastir u Pubolu, za svoju

suprugu Galu. Poslednjih 7 godina, nakon enine smrti, su bile pogubne za Dalija.

1944 - San izazvan letom pele oko nara, sekundu prije buenja
Usnula Gala. Naglaena agresivnost (tigrovi). Nar simbol raanja.
U gornjoj zoni, neobini slonovi (Bernini)

1946 - Iskuenje svetog Antonija

Simbol muenika. Dali se identifikuje sa njim.
Slika nikad nije simbol sama po sebi ve je uklopljena u realistini prizor koji time
djeluje dvostruko nadrealno.

Vrhunac do 1939.

Pozni period...

Leda Atomika 1949

Poploava atelje ogledalima.
Raspee 1954

Prvi je napravio stereoskopske slike!

Pravi asamblae sobe.
Dobija titulu Markiz od Pubola. Pravi svoj muzej u Figeresu.

MERET OPENHAJM

Krzneni doruak 1938

Moja bolniarka 1967
HANS BELMER
Njemac. Ludak. Nalazi izlaz u naderalizmu, kanaliui neostvarenu ljubav.

Lutka 1935
...inscenirane fotografije

DE STIJL
Autentini holandski avangardni pokret 1917 1931.
Nije samo podrazumijevao rad u slikarstvu ve i u skulpturi i arhitekturi.
Ideja objedinjavanje razliitih oblika umjetnikog izraavanja.

De Stijl Revolucija
1. TEO VAN DUZBURH
Osniva asopis De Stijl 1917.
Dok je on ivio, trajao je De Stijl.
2. PIT MONDRIJAN
3. GERIT RITVELT (arhitekta)
3 faze pokreta:
1. Inicijalna faza, skupljanje i razvoj osnovnih ideja 1917-1921
2. Period najznaajnijih djela (De Stijl i Bauhaus) 1921-1926
3. Period razvodnjavanja, sve vie primijenjene umjetnosti 1926-1931
De Stij ukazuje na univerzalni stil u umjetnosti koji ukida individualnost, ide ka
tome da se ukine pojedinano zarad kolektivnog. Da taj stil bude vrsta univerzalnog
principa unutar kojeg se umjetnost gradi. Kada se to desi, umjetnost e se izjednaiti sa
ivotom. Umjetniko stvaralatvo = ivotno stvaralatvo.
-

Duzburh i Mondrijan vezuju umjetnost za nauku, prvenstveno matematiku.

Dekart, Spinoza, Vitgentajn, en Mekers - Nova plastina slika svijeta
Svijet ima vrstu armaturu, koja se vidi kad se otkloni sve to je lino!

Postoje 2 osnovna usmjerenja:

- Horizontalno (kretanje zemlje oko sunca)
- Vertikalno (prostiranje sunevih zraka)
Boje:
2 ne-boje (crna i bijela prostorne odrednice)
3 boje (plava, uta i crvena oznake materije)
-

Mondrijan se bavi redukcijom dok ne doe do osnovne strukture, za razliku od

Maljevia kojem je osnova polazina taka.

PIT MONDRIJAN
Naunik meu umjetnicima

Rana faza:
Portreti, holandski pejzai, vetrenjae, mrtva priroda...
1908 Vetrenjaa na suncu. Pointilizam
1909 Gubljenje figure. Apstrakcija
1910 Drvee. Dolazak do osnovne forme drveta
Fovistike slike / Kubistika faza
2 mrtve prirode sa posudom za miroiju
Povrine boje, zaravnjen prostor.
Analitiki kubizam Pikasa i Braka 1912

Prevrat uvoenje ovalnih, viebojnih kompozicija.

+ / - faza (itava paleta boja, nedefinisane povrine)

1917 Kompozicija u bojama

(faza vijelih slika sa plutajuim kvadratima i pravougaonicima)

1919 Uvodi kompozicionalne mree.

Nastaje itav niz kompozicija u crvenom, utom i plavom.

Vrhunac De Stijl ideja (purizam) 1920 - 1930

-

Vertikalno horizontalni odnosi utemeljeni u formiranju pravog ugla.

Glavni razlog razlaza sa Duzburgom koji uvodi kosu crtu!

Caffe L'Aubette Strasbour 1928 (enterijer)

1925 - Romboidne forme

1930 Kompozicija u crvenom, plavom i utom
1936 Vertikalni formati. Stvara se sloenija veza - distinkcija u debljini linija.
Prouavanje prostornih dimenzija. Vremenska dimenzija nema funkciju.

1940 odlazi u Njujork

Prouava svijetlo. Umjesto crne koja referira na prostor, uvodi boje koje postaju
prostorne reference.

1943 - Brodvej Bugi Vugi

Utisak kao da se radi o tkanju. Mali bojeni selotejpi nanoeni jedan pored drugog.
Vrsta kolane linije koja je sastavljena od fragmenata stvarnosti.

1944 - Victory Boogie Woogie

Poslednji, najradikalniji rad.

U Njujorku dozvoljava sebi da se malo raspojasa uz neki dez! haha

- Nova slika svijeta - Plastika umjetnost i ista plastika umjetnost -Neoplasticizam -sinonim za De Stijl-

1917 -1924 Gerit Ritveld izvodi ideje u primjenjenoj umjetnosti.

1917 Crveno-plavo-uta stolica.
1919 Djeja stolica
1923 Stolica
1924 Trus reder, u Utrehtu

BAUHAUS

Period koji nema druveni angaman. Usljed polarizacije koja je odredila

umjetnost 20og vijeka (modernizmi i avangarde), umjetnost postaje okrenuta ka svojim
unutarlikovnim elementima.
-

Bauhaus postaje najuticajnija kola u Njemakoj. (1919 - 1932)

Idejni tvorac Valter Gropijus, njemaki arhitekta i umjetnik koji je stvorio

modernu arhitekturu. 1919. osniva Bauhaus u Vajmaru (do 1925). Pokuao je da
oivi ideju koja se zaela u 19. vijeku a bila je u vezi sa oivljavanjem umjetnosti
kao zanata. (U Engleskoj Arts and crafts - Don Raskin Umjetnost mora da se
vrati ovjeku! / Vilijam Moris runo slikane tapete)

Dolazi do ujedinjavanje umjetnikih i zanatskih kola

(Belgija - Anri Van de Velde / Franc Ciek Be)

Gropijus zapoinje u ateljeu Petera Berens i bavi se prouavanjem

FORMI i MATERIJALA.

Bauhaus do 1925. nije izveo nijedan arhitektonski projekat.

Kasnije, staklo u arhitekturi dobija svoje znaajno mjesto kao posrednik izmeu
prirode i
ovjeka.
Oskar lener osniva radionicu za scenografiju, u sklopu koje se bavi
prouavanjem formalnih principa kompozicije. Postoji vie odsjeka: za
prouavanje svjetlosti, za muralno slikarstvo itd.

asopis Bauhaus zasluan je za promovisanje ideja Bauhausa.

De Stijl Teo van Uzburh. Ugroava Bauhaus.

1925 - Ukaz o zatvaranju tole u Vajmaru.

Gropijus nastavlja sa radom u Americi

JOZEF ALBERS
-

Koristi se postupkom nanoenja pijeska preko staklenih povrina. Preplitanje

modernog dizajna i arhitekture.

Fabrika
Proelje
Naputa Bauhaus i odlazi sa suprugom u Ameriku.

Oma kvadratu

Bavi se optikom umjetnou. U njegovim kompozicijama se stie utisak

smjenjivanja i udaljavanja kvadrata usljed razliitih veliina i koloristikih
vrijednosti.

VASILIJ KANDINSKI
-

Koloristiki nadahnute kompozicije.

Horor vacui - slike bez ikakvog slobodnog prostora sa jakom crnog konturom,
konkretnim razlikovanjem izmeu svijetlih i tamnih djelova slike, sa
nepostojanjem realne pozadine.
Forme se meusobno prepliu, jedna drugoj ne daju samostalni entitet, uz
izvjesne elemente ruskog prije Bauhausa.
Bavi se znaajnim teorijskim radom. Za vrijeme Plavog jahaa pie djelo
O Spiritualnom u umjetnosti, a u periodu Bauhausa - Od take ka povrini.
Pravnik po obrazovanju, muziar po opredjeljenju, slikar po vokaciji.

Krug je crven, trougao ut, kvadrat plav.

Od 1921 do 1931 je vodio jednu od najteih radionica u koli radionica

muralnog sliakrstva.

ta je primarno da li forma ili sadraj?

Svaki sadraj je duhovne prirode i on uvijek dublje djeluje na ovjeka nego forma.
Bijela boja postaje jedna od najznaajnijih, a crna se pojavljuje u funkciji boje i
konture.
Bijela povrina prosvijetljena kompozicija. Poputa potreba da se ispuni svaki
milimetar platna.

Kompozicija br. 8 !

1930ih nastaje faza u Parizu, pod uticajem Huan Miroa. Sa svojom biomorfnom
apstrakcijom Miro je poremetio je sistem forme Kandinskog. Pojavljuju se oblici
koji podsjeaju na ivot.

PAUL KLE
.
-

Roen u vajcarskoj, otac Njemac.Jedan od najautentinijih umjetnika 20og

vijeka.
U svom opusu broji oko 9000 vizuelnih jedinica.
Prolazi kroz vie faza i vie tehnika.
Osnova crno bijeli crte. Imao je averziju prema bojama.
Prilaskom Plavom Jahau se upoznaje sa Francom Markom sa kojim putuje u
sjevernu Afriku, to rezultira oslobaanjem i ranim koloristikim pokuajima u
tehnici akvarela. (Oslobaa akvarel kao tehniku u 20om vijeku)

Stvara izmeu figuracije i apstrakcije. Nikad nije napustio figuru u cejelini, uvijek
joj se vraao. Nije postojala tehnika koju nije poznavao.
Radio je brzo i predano.
Posebno je skrenuo panju na znaaj izvorne djeje imaginacije.
Djeji crte polazite za umjetnika, izveden uz odlino poznavanje slikarskih
tehnika.
Motiv zaboravljenog, otisnutog. Mali junaci, vitezovi. Bia koja je ovjek ostavio
iza sebe.
U Bauhausu postaje vie okrenut teoriji i pisanju o umjetnosti.

Stvara djela sa naglaenom hrianskom simbolikokm u djejem aranmanu.

Slike kao vrsta ujedinjene figuracije i apstrakcije.
Voljeli su ga nadrealisti. Slika maina za cvrkutanje
Crna faza -Mozaiko kalidostropsko slikarstvo. Istraivanje morskog svijeta.

Zlatna ribica 1925 - Izmeu euharistikog simbola i prikaza podvodnog svijeta.

Crni vitez 1927
Pastoralni ritmovi 1927
Egipatske forme. Kaligrafsko pismo, unutranjost grobnica.
umske vjetice 1938 -primitivistika umjetnost.

1940 Vatra i smrt Poslednji rad kao posljedica duge bolesti.

Ne boji se da ostavi pozadinu vidljivom. eli da se osjeti materijal, struktura

platna. Materijalna fakturnost pozadina je davala ili azurnu prozranost ili izrazitu
teinu slikarstvu nastalom na platnu.

LAZLO MOHOLJ NA

Izgrauje konstrutivistiki pristup Bauhausa.

Linija, taka, kvadrat, krug, trougao.
Proao je kroz slikarstvo, fotografija, fotogram, film.

Period od 1923 do 1930 provodi u Bauhausu. Zahvaljujui njemu, Bauhaus je

osnovan u ikagu.
Umjetnik strogog temperamenta. Fuzija umjetnosti i nauke.
Za razliku od ostalih koji sebi dozvoljavaju intuitivnost i osloboenje kroz
umjetniki izraz nita slino ne postoji u Naevoj umjetnosti.
Graditelj.
Zanimaju ga formalnih odnosi povrina i linija. U vezi je sa frakcijom ruske
avagarde poznate kao konstruktivizam (Prolna, Lisicki)

Uvodi termin Fotogram. Pravi stroge forme pomou svjetlosti. Bavi se pitanjima
na koji nain svjetlost ocrtava forme na osjetljivom papiru, a kasnije na zidu u
odreenom prostoru. Konstruie prostorno svjetlosni modulator.

1 djelo mora da ima svoje tane dimenzije, tane dimentije svakog elementa.
Doveo je do toga da se pravi telefonska umjetnost. Dostavlja nacrt djela. Odricanje
od svega linog i individualnog u umjetnosti.

Majstor na polju fotografije.

Ekstremni odabir rakursa i poigravanje sa svjetlou i sjenkom.
Neobini ritam u fotografiji.

LE KORBIZIJE.
-

Krenuo iz slikarstva. Purizam.

Vila Savoja 1925. u Poa Siju prva domino kua.
Ideja o jedinstvu stanovanja.
Gradovi u kojima bi moglo da ivi 3 miliona stanovnika.
Smatrao je da treba da se podiu ogromne stambene zgrade.
Novo shvatanje sakralnog u arhitekturi.

RUSKA AVANGARDA

U vezi sa Francuskom, Njemakom i Italijom.

Prvi razvoj avangarde Perevinjici koji su pokuali da promijene realistiki izraz
ruske umjetnosti. Klju za otvaranje Rusije prema Evropi bili su kolekcionari i to Ivan
Morozov i Sergej ukin. Sergej agiljev balet.
-

Umjetniki avangardni eksperiment u vezi sa evropskom umjetnou preko

navedenih za Pariz, preko poezije za rim, futurizam i preko Kandinskog za
Minhen.

Ruska avangarda se moe podijeliti na dva perioda.

Do 1917 godine umjetnika revolucija
Od 1917 godine drutvena revolucija (konstruktivizam)

Do 1917, u vezi je sa spajanjem ruske tradicionalne umjetnosti

(stara ruska umjetnost, ikone, vez, duborez lubok) i moderne evropske misli.

U okviru ruske avangarde postojalo je vie pravaca, meu kojima su:

- Neoprimitivizam (Aleksandar evenko)
- Rajovizam / luizam (prva prava bezpredmetna tendencija)
- Suprematizam novi slikarski realizam

Pojavljuje se i formalni eksperiment kubofuturizam koji stoji kao sinteza 2

paradigme evropske, Pikasovog i Brakovog kubizma i italijanskog futurizma.
Od 1917, umjetnost prelazi u drugaije polje izraavanja i tu umjetnosti ini
produktivna, proizvodna umjetnost, vezana za materijalnu kulturu konstruktivizam.
Glavni protagonisti bili su Mihail Larionov, Natalija Gonarova, Ljubov Popova,
Barbara Stepanova, Rozarova, Kazimir Maljevi, Vladimir Tati. (1910-1916). Treba imati
u vidu da je ruska avangarda iznjedrila znaajan broj avangardnih umjetnica!

MIHAIL LAIRONOV

Zajedno sa Natalijom zapoinje u grupi Svijet umjetnosti

Preuzimajui forme radne moderne (imp. point. ) stvaraju drugaiji izraz.

Karl Pulp proklamovao neoprimitivistiku paradigmu novi primitivizam.

Spoj zapadne umjetnosti uz oivljavanje ruske istonjake umjetnosti.
(bajke, skaske, prie, predanja).

Larionov je odluio da se u nekoj vrsti fovistikog izraza opredijeli za nekoliko

karakteristinih tema:
- ciklusi iz vojnikog ivota
- iz zanatskih radnji
- iz seljakog ivota
-

Namjerno kvarenje / karikitanje slikarskog izraza / aljkav izraz.

U tom spoju nastaje paradigma neoparimitivizma.

Njegove slike karakterie otra crna kontura, ne vodi se rauna o rasporedu

figura i uvoenje natpisa, po uzoru na ostale avangardne tendencije. Namjerno
kvari dimenzije i proporcije figure. Na fasadama se pojavljuju primitivni crtei.

1912 Larionov stvar neobini ciklus godinjih doba Venera.

Pravi vrstu moderne ikone (povratak na tradiciju).
Prostor se tretira kao dvodimenzionalna povrina, podijeljena na 4 polja koja
referiraju na 4 godinja doba.

Jesen 1912
Neobina plona bijela figura koja dri podignute ruke dovodi se u vezu sa
srednjovjekovnom bogorodicom Orantom. (plodnost)

Proljee 1912
Stalno insistira na natpisima, bez kojih se ne bi shvatilo da se radi o proljeu.
Ogromna deformisana figura proljea koja simbolino referira na ovo godinje
doba. Polako ali sigurno se pojavljuje isto vrednovanje knjievne rijei i
predstavljkog slikarskog izraza.

Kombinacija fubistike vizuelne matrice i fururistikog zaumnog jezika.

Od 1913, Larionov prelazi na drugaiji pristup slici. Naputa predmetno

slikarstvo. Stvara svoju pradigmu bespredmetnitva rajonizam, u Rusiji luizam.

Luizam slikanje svjetlosnih zraka koji se odbijaju od predmeta. Slika treba da bude
vrsta vizionara koja e predmetni entitet sagledati u razliitoj realnosti. Slikanjem
interakcije predmeta sa svjetlou, istovremeno se odvija obraanje predmetu i
bespredmetnom.
-

Razliite obojenosti rajonizma.

Referira na kubistike elemente. Lomljenje razliitih oblika sagledanih iz
razliitih uglova. Ne referira se na konkretne povrine ve fragmentarno zraenje
u prostoru.

Rajonistiku estetiku je prenio na Nataliju.

NATALIJA GONAROVA
-

Neoprimitivistikom fazom se bavi do 1915. godine.

(Imresionistike teme, futuristike boje)

Poslije Stanjinovog dolaska na vlast ruska avangarda je uguena.

Pribliava se plonom, dvodimenzionalnom slikarstvu. Dovoenje slike do
fakturnog predmeta stvari koji nee predstavljati nita ve reprezentovati samu
sebe.

Gonarova je bila veoma religiozno osvijeena.

Kosai 1910 jedno od remek djela.

Jaka fovistika paleta, aranman dekomponovanih odnosa. Figure u prvom planu
izrazito manje.

Faza luizma Gonarevoj karekterie predmetni svijet. Jasne su indikacije na

poznavanje impresionizma Pehtajnovi pejzai.

Cvijee, Zelena uma 1912

Kubo-futoristiki eksperiment. Pod uticajem kubistikog slikarstva i futuristike

poezije koja ima svoje utemeljenje u zaumnoj poeziji (nastaje iza uma i treba da
trai izvorno znaenje rijei kao takve koja moe da se kombinuje sa drugim

rijeima zaumni jezik). Razvijen je vie pod uticajem futuristikih eksperimanata

Manetija.
-

Natalija je ostavila znaajan ciklus grafika posveenih 1. Svjetskom ratu.

(ruilaka snaga u kombinaciji sa anelima spasenja)

Unitenje grada 1914.

Ciklus nastaje na samom poetku rata.

LJUBOV POPOVA
-

Kratak ivot, ali autentin izraz.

Najrazvijeniji kubofuturistiki izraz.

Prvi segment stvaralatva vezan je za kubofuturizam a drugi za istu apstrakciju.

Preuzimanje osnovne elemenate kubistikog slikarstva, u vrsti horor vacui
slikarstva (popunjavanje platna).
Vodi se dijalog na osnovu prepoznatljivih elemenat stvarnosti sa kubistikim
vokabulrom tambure, gitre...

Pored analitikog kubofuturizma razvija i sintetiki kubofuturizam, dodaje slikane

brojeve ili slova mrtvim prirodama koje referiraju na stavarnost van slikarskog prostora.

Biciklista 1913.
Futuristiki element se jasno vidi na nain umnoavanja odreenih djelova na
platnu.
Skica za portret 1915.
Razlomljene povrine koje kao kod Pikasa i Braka grade vidljiv lik.

Trea faza formalno istraivanje odnosa. Prisajedinjavanje boja oblicima.

Arhitektonike.

KAZIMIR MALJEVI
-

Posjeduje najznaajniji i najsloeniji opus u ruskoj umjetnosti.

Do 1913 godine prelazi kroz fazu neoprimitivizma i kubofuturizma.

Neoprimitivizam: seoske teme, ene..

1917 kree sa izrazito bogatom formom strukture.

Jarko bojeni geometrijski oblici.
Geometrijska struktura koja je i dalje u vezi sa spoljanjim svijetom.

Iluzuonistiki produbljene slike sa vie planova uz mainovizane figure u

prvom planu.
U ranom periodu se i dalje poigrava sa jednostavnim i svedenim i
starim predstavljakim.

Poinje da se okree kubistikoj vrsti slikanja.

Portret Ivana Kljua 1913

Na osnovu poloaja 1 oka trai se poloaj ostalih djelova lica.
Pravi pomjeraj od naturalistikoj predstavi u slikarstvu.

Portret Matjuina 1913

Dio naturalistiki predstavljene glave, zatim se gradi cjelokupna povrina slike
elementima isto slikarskog jezika. Pojavljuje se krojaki metar.
Maljevi govori o apsurdu mimetikog predstavljanja stvarnosti.

Treba stvoriti novi realizam koji sa postojeim nee imati nikakve veze. Priroda stvara
oblike, slikarstvo treba da bude zasebna koja e za sebe da stvori svoje oblike.

Krava i Violina 1913

Krava pripada jednoj stvarnosti, violina drugoj. Kad ih spojimo stvaramo vezu
izmeu njih. Po Maljeviu je to apsurdno. Ovakvo slikarstvo udaljava. Mi traimo
onaj smisao koji nam slika ne moe sama ponuditi.

Zaumni realizam.

Avijatiar ; Englez u Moskvi

Figura sa cilindrom, sablja, upaljena svijea. Dumbus, utisci koji nemaju nikakve
veze i tjeraju ka uspostavljanju iracionalnih veza.

To treba napustiti i prei na novi oblik, potpuno bespredmetnog slikarstva.

Novi slikarski realizam- Supermatizam, od 1916.

Ideja je roena od 1913 godine.

Pravi radikalni rez sa slikarstvom. Smatra da se slika nikada nee osloboditi
mimezisa ukoliko ovjek bude smatrao samo mrtve forme.
Priroda stvara originalne forme, ali ponovljenje na platnu to su mrtve forme.
Slikarstvo ima svoj realizam!

Slikarski prevrat!
-

1913. u scenografija za predstavu Pobjeda nad Suncem se prvi put se pojavljuje

forma crnog kvadrata. Do 1915 razvija itav svoj slikarski sistem i od kubizma i
futurizma do supermatizma.

Crni kvadrat predstavlja 19.12.1915. u Petrogradu kao nulu forme.

Za razliku od Pit Modrijana koji je odbacivo svih viaka iz stvarnosti, Maljevi ne ide u
redukciju ve od radikalnog prekida sa predstavljakim elementima i proglaava crni
kvadrat kao svoju primrnu 0 formu.
Poslednja futuristika izloba sa ciljem samo razliite energetske forme kvadrata mogu
da predstavljaju osnovne jedinice slikarskog jezika.
Sve ostlo nastaje raspadanjem crnog kvadrata.
Ideja odrediti slikarstvo kao mogunost slikanja pomou kvadrata, trouglova, linija
koje e imati razliitu obojenost.
Stvaranje razliitih formi supermatistikih kompozicija.
Dinamiki supermatizam svaka forma moe da ima svoju boju i odreenom kontekstu
se moe kombinovati.
Distinkcija izmeu pozadine i forme na pozadini.
Pozadina e uvijek biti napeto dvodimenzionalno platno koje je ostalo bijelo i onda se na
njemu pojavljuju odreeni oblici.
Zanimaju ga odnosi geometrijskih oblika i na taj nain pravi svoj sloen slikarski sistem.
Supermatizam e trajati dok se ne iscrpe sve mogunosti.
Autistini, zatvoreni sistem.

1919. na desetoj izlobi avangarde izlae Bijeli kvadrat na bijeloj pozadini!

Razliitim pokretima etke stvoren je razliiti reljefni kvalitet iste bijele boje koje su
zbog toga napravile tu distinkciju.
-

Povlai se u rodno mjesto i pie jedan o najveih filozofskih opusa o

bespredmetnoj umjetnosti i injenici da je ovjek unitio idealni bespredmetni
svijet tako to je poeo da intervenie sa prirodom. Bog nije zbaen
Vrae se na staro predmetno slikarstvo.
Konstruktivisti su smatrali da je ovo estetika umjenosti koja ne moe da prui
nita novo i ne moe da uradi nita za drutvo.
Do 1925 je bio u izolaciji.
Predaje na svom univerzitetu Un novis univerzitet za nova istraivanja.
1915 4 kvadrata
ta je forma, a ta pozadina?
Izvodi najvei prevrat u okviru svog slikarskog rada. Izjednauje formu i
pozadinu i izjednauje je sa predmetom! Sve ostale su vezane za odreenu
poziciju na zidu. Jedino ova je mogla bilo kako. Dovodi u pitanje.

Pozna faza Maljevia.

Vrae se vrsti neobinog polu apstraktnog polu figuralnog izraza.
Lica bez lica.
Utopistika slika svijeta jednakih ljudi?
Vrae se na neoprimitivizam.
Ostavljen. Zboravljen. Prognjan.

VLADIMIR TATLJIN
...
ALEKSANDAR RODENKO

Predstavlja se na dsetoj dravnoj izlobi u Moskvi.

Protagonista konstruktivizma!

Konstruktiviste svijetu 1919. predstavljaju Braa Stenberg

Braa, Rodenko i Malinecki i Johanson prvi konstruktivisti!

Rodekova rana faza crno slikarstvo.

Sve boje nestaju u crno. Jo uvijek put da se na crnoj pozadini pojavljuju razliito
fakturno postavljene forme.

Odbacuje rad etkom. Smatra etku vrstom rudimenta.

Ideja odbacivnja subjektivnosti nastala je ve u Bauhausu.

Valjak. estari i lenjiri.

Linearistike kompozicije koje su ga okupirale tokom 20ih godina.
Slikarski izraz ga je dugo muio, ali u jednom trenutku udara u zid i 1921 godine pravi 3
poslednje slike u cjelokupnom slikarstvu 3 monohroma!
uti, crveni i plavi monohrom.
Nameu se ideje slike kao predmeta. Poslije toga vie ne moe nita da uradi na polju
slikarstva jer je iscrpio sve mogunosti u tom najradikalnijem bespredmetnitvu.
Ja objavljujem smrt slikarstvu i prelazim u konstrukciju!
-

Neutilitarni konstruktivizam

ak i konstruisani predmeti su sadravali element estetkog, izlagane su kao

klasine strukture u prostoru. Plafonska, visea konstrukcija.

20ih godina su linearistike slike odvele Rodenka ka prostornim linearnim

konstrukcijama. U perploi se upisuju krugovi, a kasnije se izvlae...
Interesovala ga je svjetlost pa je krunice bojio u srebrno.

Poslije 1922. godine, sa linearnih konstrukcija prelazi na prostorne konstrukcije.

Kandinski inicira kljuni spor u okvirima ruske avangarde

TA U UMJETNOSTI IMA PRIMAT? Kompozicija ili konstrukcija?

Forma podreena sadraju, sadraj uvijek duhovne prirode.
Kompozicija je vanija od konstrukcije!
(Kandinski)

Kompozicija raspored elemenata u okviru slikarstva.

Konstrukcija referira na prostorno.
SKULPTURA
Gabo trodimenzonalni kubizam!
Djelovi perploa koje sklapa u odreene prepoznatljive forme.
Gube voluminoznost, negiraju teinu do tada raenih bista.
Odvaja se od ideje kulture materijala Vladimira Tatljina.

Kinetika konstrukcija 1920 godine.

ulo vida u slubi ula dodira. Prvi insistira na taktilnom elementu materijala.
Pokuao je da pervertira ideju mogunosti taktilnog.

APSTRAKTNI EKSPRESIONIZAM
Amerika

Razvoj amerike umjetnosti u 20. vijeku bio je pod velikim uticajem Evropljana
(Marsel Dian, Fransis Pikabija, Man Rej), koji su se ukljuili djelovanju galerie Alfreda
tiglica 291, napravili svoje glasilo 391 i zapoeli razvoj umjetnosti svoje umjetnosti,
kasnije nazvane apstraktnim ekspresionizmom.
-

Amerika umjetnost je u poetku bila vezana za realistiko sagledavanje

umjetnikog naslea.

Razvoj amerike posleratne umjetnosti je spajala vie razliitih uticaja.

Evropska umjetnost (Andre Breton, Mati), okretanje primitivistikoj umjetnosti Amerike
(istraivanje izraza Navaho indijanaca) i vee se za istraivanja umjetnika koji su iz
Bauhausa otili u Ameriku.
Ovaj period je obiljeen traginim prizvukom umjetnika.
Slikarstvo je bila velika borba.
Tokom 40ih i 50ih godina, Amerika je imala 2 frakcije u okviru apstraktnog
ekspresionizma:
1. Akciono slikarstvo (Harold Rozenberg)
Grupa umjetnika koja je insistirala na gestu, aktu upisivanja linog gesta na platno.
2. Slikarstvo bojenog polja
Sa akcije seprelazi na apstrakciju, monogromoju u okviru velikih platna koji sami po sebi
postaju nosioci ispranjenog koloristikog bojenog polja, ukljuujui metafizika
znaenja koja su imala za umjetnike.

Teorija se razvija u okviru 2 vana imena: Klemen Grinberg i Harold Rozenberg

Grindberg: Avangarda i ki. Umjetnost se prati od razvoja koji inicira Sezan, preko
kubista, Braka, prema Mondrijanu i konano se zavrava u umjetnosti koju on afirmie.
Grinberg odbacuje svaki avangardni eksperiment i sva istraivanja nadrealizma, sebe,
sopstva, Dianov prevrat itd.
ivot je jedno, umjetnost je drugo.

Najvaniji predstavnici ovog pravca:

1. Dekson Polak otac amerike posleratne apstrakcije
2. Mark Rotko, Ed Rajnhart

HANS HOFMAN
-

Dolazi iz Njemake. Tamo je imao svoju kolu, poniklu na tradiciji Bauhausa da bi

pod uticajem Jozefa Albersa poeo da se bavi istraivanjem likovnog jezika.

Iako su reference upisane u nazivu slika...Zanima ga faktura, nanos, pastoznost,

nanoenje vie slojeva boje na platno, reljefna struktura koja nosi jak trag linosti
umjetnika. Povremeno se na povrini pojavlju reference na djela Jozefa Albersa.

Hofman - pojava koja radi sa istim bojama, istrauje boje, odnose boje i forme, ali
je za razliku od Albersoske istotte, preciznosti (nanoenje lenjirom), Amerika
umjetnost, i sam Hofman kao njen predstavnik teila ka izvjesnoj slobodi
umjetnikog u svakom potezu se upisuje sam trag umjetnikove linosti zato
govoriomo o gestualnom slikarstvu akciji nanoenja.

ARIL GORKI
-

Jermenac, bjeei od Turaka, sa majkom naputa Evropu.

Rana faza figuralna.

Umjetnik sa majkom 1929
Pod velikim je uticajem Pikasa. Pikasovska paleta i teme posveene marginalnim
linostima su interesovale i Gorkog u njegovo ranoj fazi.
Jasna plonost forme. Pikasovski kolorit. Konture koje nijesu otre ve razlikuju 2
bojene povrine.

Kasnije pod uticajem Miroa, kree u istraivanja podsvijesti gdje nastaju

komlikovane strukture kao to je:
Digerica je petlova kresta 1947

Poetika Huana Miroa, izvjesni strahovi povezani sa skrivenom seksualnou.

Eksplozivan kolorit horor vacui.
Niz slika...u neobinom aranmanu se pojavljuju konj i konjanik na
prepoznatljivoj vertiklnoj strukturi slike koju je njegovao tokom kasnih 40ih
(Pod uticajem Miroa, a posveene Servantesu).
...Ubio se u svom ateljeu.

VILIJEM DE KUNING
-

Dolazi iz Amsterdama.
Prepoznatljiva apstraktna slika.
Rane slike su u jakom gestu.
Crno bijele slike u kojima se crna boja koristi kao dominantna.

De Kuning je ostao upamen po velikom ciklusu ena koje su predstavljene

1952 godine u Americi. Tim ciklusom je bio nezadovoljan, smatrao je da treba
umjetnik da prekine niz uljepavanja i idealizovanja enskog tijela i ljepote.

U modelima se osvre na muko/enske principe koji vladaju u opozitnom polu.

ena I 1950
Vjetaki osmijeh / Kolane intervencije.
Izrazit potez sa nervoznom, jakom crnom konturom nanoenom u pogrenom
smjeru. Nervoznim nanoenjem boje izlazi konkretna forma.

Godam njuz 1955

Koloristiko rastrzano slikano polje

Ulje i akril Pirat 1981

Akvarelska prozranost, bjeline po osnovi grundiranog platna, uvijek je u jako
velikom broju slojeva prekrivao povrine...pa je to bilo udno. Hehe

Harold Ruzinberg 1956

ILEJN DE KUNING
Jedna od prvih protagonistkinja apstraktnog ekspresionizma.
Portreti savremenici njujorke kole.
Prva grupa koja se koluje u Nju Jorku.
Poznata po nizu portreta Dona Kenedija od trenutka dolaska na vlast do
ubistva u Dalasu.

DEKSON POLOK
-

Kratko je stvarao, tokom 50ih i godina

Figuracija, apstrakcija, kofiguracija.
Uenik Tomasa Harta Bentona realizam.
Ta faza je bila neophodna njegovoj umjetnosti
Rano stvaralatvo uticaj Nabaho Indijanaca.
Polok je traio svoje korijene u izvornoj primijenjenoj umjetnosti
pokuavajui da je spori sa svojim izrazom.
Pod velikim uticajem Frojda i Junga. U njegovoj umjetnosti se pojavljuje
kolektivno nesvjesno koje on pokuava da izrazi.
uvari tajne 1943
Slikarsko polje upisano u polje
Polok upisuje izvjestan broj figura. ene i mukarce kao
Simbolika tajna veera
U donjoj zoni pas uvar prolaza ka onostranom.
Prestaje da radi sa tafelajnom slikom,
Smatrao je da ta ogranienja treba da budu prevaziena, pa prelazi na sliku
koja je vrsta bojnog polja.

Akciono slikarstvo. Over all slike, slike koje zauzimaju itavo polje.
Monumentalne dimenzije. Oslikavaju se na patosu. Umjetnik doivljava svoje
platno kao svoju arenu.

esto dok radi nije svjestan procesa rada tek kad sojeti kad mu se tijelo smiruje,
zna da je polje oslikano.

Odbacuje i rad etkom pa poine da koristi duge tapove, noeve, bui konzerve
sa bojom.

DJELO U ENTERIJERU POSTAJE SAM ENTERIJER.

Slika postaje ntegralni segment ivota, a ne dekorativni element.

Pegi Kubinhajn bila je jedna od prvih kolekcionara njegovih radova.

Rano je dostigao slavu to je loe uticalo na njegovu psihu.

Oi na vruini 1946
U prvim slojevima slike se pojavljuje figuracija.
Nakon toga se Polok posveuje gustom tkanju spletu linija, koristi sintetike

Full Fethom Fire 1947

U donjoj zoni se pojavljuje jasno prepoznatljiva figura koju Polok sahranjuje novim
slojevima koji pokzuje preko nje. Grobnica figure koja se nalazi u podzemnom sloju.
Dominantne crne i bijele linije, a povremeno se pojavljuju karakteristini tonovi.
Najkarakteristinije slike nazivao je brojevima.

Ljubiasta izmaglica 1959

Kasnih 40ih ranih 50ih se zavrava faza driping slika.

Mukarac i ena 1952

Odluuje da se vrati na Jungovska istraivanja animus, anima.
Figuralno slikarstvo. Indijanci.
Izrazito jak kolorit, plava, crvena, crna.
Povratak alkoholizmu. Psihoanaliza.

Portret i san 1953

Slikarstvo utemeljeno u gestu, u neemu to bi se moglo dovesti u vezu sa Andre

Masonom, (najautentinije automatske slike)
Sa druge strane neobina koloristika figuracija koja djeluje demonski. Poput
isklrivljenih lica progonila Poloka.

FRANC KLAJN
Gestualno slikarstvo
-

kree od slika u kojima je figuracija preoblikovana kubistikim jezikom

razlaganjem na forme.
pravi prosvijetljenje male crtee koje crta flomasterom u sveskama, zatim ih
vidi uveliane pomou projektora.
Stvara kompozicije monumentalnih dimenzija.
Bijela podloga i crni gest

MARK TOBI
-

Kaligrafista meu over all slikarima.

Poigrava se sa vlastitim istraivanjem kineskog pisma.
Svi radovi upisivanje bijelog, sitnog pisma na odreenoj podlozi.
Velika, univerzalna polja koja nastaju na tafelaju u kojima se, suprotno od
Polokovog postupka, minuciozno i precizno, tankim etkama nanosi svaka
pojedinana crta.

Univerzalno polje iz 1949

Stie se utisak lebdenja istaknut na dijelu crnog platna.

Slikarstvo bojenih polja:

Rotko, Njuman, Rajnhart
(Stil, Madervel)
Na specifian nain idu ka monohromiji u slikarstvu.
Monohromija je bila znaajno polje istraivanja.

MARK ROTKO
Markus Rotkus Rus, Jevrejin.
Poslije drugog svjetskog rata kree u razvoj prepoznatljivog izraza, uvodi forme razliite
boje na unihronoj monohromnoj pozadini. Forme razliitog oblika i obojenosti
MULTIFORME
-

Plutajue svjetlosne povrine na neidentifikovanoj povrini platna.

Svodi formu tako to je napravio odnos 2 pravougaona polja na jednom velikom
monumentalnom formatu koji ima trau razliitu obojenu karakteristiku. Tako do
60ih.
Govori o religioznom osjeanju koji treba da ima pred slikom. U plutajuim
formama vidi transcedentalne forme koje po njemu imaju izvjesno nadstvarno
znaenje. Svi umjetnici bojenog polja na tome insistiraju.
Zeleno i modro 1953.
Veliko platno boje koje umjetnika uvlai u sebe.
Stvara se vrsta autohtonog serijskog slikarstva u kojem se linije i boje pretvaraju
u vrstu velikih koloristikih pravougaonih povrina koje plutaju na odreenoj
pozadini.

Boja postaje nosilc znaenja, oblika i formi.

1951 godine odluuje da sa forme platana monumentalnih dimenzija pree na diptrihe i

triptrihe koji su ispunjavale ziduve maleg tele u Hjustonu. Preputa se izvjesnim
religioznim osjeanjima meditacije u kontaktu sa samim platnom, koja nije eksplicitno
nostilac znaenja, ve svaijeg individualnog osjeanja.
Sigrem zgrada
Braon ruiasti murali.
1958 - slike vrsta slijepog prostora
Rotko nije bio zadovoljan, mislio je da su disfunkcionalne u enterijeru.
1971. Izvrava samoubistvo. Aj ao.

BARNET NJUMEN
-

Apstraktne kompozicije Geneza preokret

Rana faza. Postoje i forme i razne boje, a kasnije odluuje da spali sve svoje slike i
prelazi na novo Zig slikarstvo. Rajfelus. Boe sauvaj.

Vertikalne forme ili sinemaskopi.

Problem znaenje se nasilno uitava.
Najvea tragedija ovjeka je to je roen kao solo bie ali treba da bude roen kao
drutveno bie. Najvei problem mog slikarstva je u tome to se raspadam
demarkaciona linija ili ova dva polja doivljavam kao susret dva polja u ovoj liniji.

Crveno ogromno polje sa dvije linije.

Linije mogu biti razliite debljine, razliitog koloristikog tretmana. Hoe da bude
bespredmetan i dubokouman.

Hoe da napravi ciklus religioznih kompozicija.

1958 LEMA SABATAMI
14 dijela bijela platna sa crnim linijama.

ADOLF GOTILF
-

ivio je u Arizoni. Skupljao predmete i stavljao u ormarie koje je kasnije

oslikavao.
Rani radovi. Piktogradi. Polja, linija, povrine u kojima se upisuju znaci. Predmeti
ili asocijacije...uglavnom primitivistiki.

Prorok 1950
Djeja umjetnost, umjetnost Paula Klea.

Znak 1951
Jjednostavi elementi profiltrirano kroz visoko modernistiki element slike.

Ruiasto i indijsko crveno 1947.

Tri diska na oker pozadini 1949.

U donjoj zoni znak (opis stanja) sa druge strane eksplozivno koloristiko polje.
Veliki je protivnik rata.

Eksplozija 1973.

KLIFORD STIL

Bez maziva 1974

Jednostavna paleta. Crna, bijela, oker.

Bez naziva 1964.

Kao da su djelovi povrine spaljeni.

ED RAJNHART
ART IS ART, EVERYTHING ELSE IS ELSE.
-

'50 oslikava monohromatske slike u plavoj i crvenoj.

Spojena 3 bojena polja.
Zbog modularnog rada, Rajnhart se esto nalazi kao minimalista.

ini se da nemaju nikakvu formu, ali pod djelovanjem razliitih reflektora, pojavljuju se
izvjesne forme na crnoj pozadini. Kao da sama crna isijava odreenu formu.
Apstraktna slika 1961.

MADERVEL
panac. Cjelokupno stvaralatvo vezuje za Ameriko tlo, ali zadrava pansku
ikonografiju.
Spoj Miroovske ikonografije i Pikasovke forme, naina obrade slike. Slikarstvo se
sjedinjuje sa elementima stvarnosti onako kako su to radili Pikaso i Brak.

Primitivistika neposrednost....
Pano Vilja 1943

Zavrio je slikarstvo filozofiju i knjievnost. Svaka ast.

Djelo: O DADI

Kasnije radi neobian niz slika koje su imale jednostavne, vertikalne i ovalne forme u
crno bijelom. Bijelo ivot, crno smrt. Na osnovu odreenih dogaaja, poinje da
obogauje te slike i boji sa odreenim refgerencama na odreene dogaaje.
50ih i 60ih radi ogroman broj ovih slika.
70ih se vrae bojenom polju.

EVROPSKA POSLERATNA APSTRAKCIJA

Istovremeno sa Amerikom apstrakcijom, i Evropljani razvijaju autentian

odgovor na nitavilo rata. Frakcija francuskih umjetnika predstavnici En
Formela.

Posleratni evropski apstraktni izraz koji insistira na posebnom prilazu bojenoj

materiji nosiocu cjelokupnog znaenja na slici.

Umjetnici su imali novi odnos prema materiji zbog velike devastacije Evrope
tokom rata. Razaranja, ljudska patnja, ...ostavila je duboke tragove na ove
umjetnike. Propadljivost materije.

Pokuavali su da tu vrsu fizike patnje upiu u svoju sliku.

-

Filozofija an Pol Sartra koji oblikuje miljenja francuskih knjievnih krugova.

avo i gospod Bog.

Postoji ovjek, ne postoji Bog.
Fokus interesovanja ovjek.
Drugi znaajni filozof Boris...ne znam.
Poseban znaaj daje doivljaju tijela.
Ideja postojanja fizikog entiteta.

Ima i autora koji su van Francuske razvijali odnose prema materiji na taj nain.

FOTRIJE

Taoci 1943, 1944, 1945.

Unitavanje ljudskog postojanja.
Ispranjena, umrla zelena povrina. Siboliki predstavljen mozak.
Bez figuracije u umjetnosti nema pravog izraza.

HANS HARTUNG
-

Na svjee naneenu boju, eljem ugreban umjetnikov potez.

Precizno naneena linija bijele boje.
Intervencije paljenja...povreivanje slike.
Slika je bojno polje.
Motiv: ljudska patnja.

PJER SULA

Slika iz 1953
Lijepi razliite materijale na platno zatim ih prefarbava.

VOLS

Kompozicija iz 1950
Velike povrine nanijete mojom u jako debelom sloju, zatim ugrebava odreenu
formu.

OR MATIJE
-

Homogen izraz upisan u Zenu.

Umjetnik treba da se preobue kao samouraj...Kreten.

-

Iz tube nanosi oderenu formu.

Zastupljeno kalifrafsko pismo.

NIKOLA DE STEL
esto je spajao figuracioju i apstrakciju. Njegovo polazite je uvijek predmet, samo je on
vidi na neki apstraktni, bespredmetni nain.

Mediteran 1952.
Jako debeo pastozni namaz, zatim se intervenie slikarskim noiima. Driping.

Dosta je putovao Francuskom, Italijom.

Koncert 1955.
6m. Veliko slikano polje gdje se u prednjem planu nalazi klavir i violonelo.

1955 Ruckaj, ruckaj pa idemo papa.

ALBERTO BURI
Ljekar koji je uestvovao u Drugom svjetskom ratu.
Sve ga je to potreslo. Dezertira i u vremenu svoje psihike rehabilitacije, 50ih godina se
posveuje slikama. Nastaju slike koje treba da budu oigledna asocijacija na rane koje je
on zaivao na ranjenicima. Reference na krv.
Djielovi koe i dakova koje je on podtepavao, stvarajui utisak bojnih rana.
Radio je sa plastikom, pleksiglasu. Palio je, buio rupe.
Posljedica traumatinih prizora iz rata.

TAPIES
Na svoja platna unosi razliite materijale.
Pijesak, gips. Uniformne povrine na kojima se ucrtavaju ili ugrebavaju odreeni
elementi umjetnikovog gest. Neke su otvorene, ive, vesele.
1962. Duboka brazda sa bojom, utisak slojevanja i reljefne slike.

NOVI REALIZAM

IV KLAJN
Umjetnik koji je potpuno drugaiji od svega to ini osnovu novog realizma.
Umjetnik iste slikarske materije i koji je iao ka novim oblicima performans
arta. Zapoeo je kasnih 50ih godina.
1957 monohromi. Bavio se pigmentom, poput starih renesansnih majstora
vratio se sopstvenom izradom boje. Jedan je od modernih majstora ikone u 20.
vijeku. Iao je ka svetoj povrini boje.
Najpoznatiji je po itavom nizu plavih monohroma vizantijsko plava.
Internacionalno Klajnovska plava.
Blaga talasastost i reljefnost slike koja zrai.
Njegovi radovi su najvie izloeni u Francuskim muzejima i muzejima
moderne umjetnosti u Nici.
Od poetka je iao ka potpunom izoptenju autorskog rukopisa sa platna
(ukidanje svakog poteza etkom kako bi djelo bilo apersonalno).
Kasnije mijenja koncept. Izlae sliku promjenama (kia, vatra).
Radovi apsorbuju posmatraa. U dodiru sa djelom, u dodiru sa modelom.
Vrsta uitane transcedencije.

Ikonski motivi zlatna boja. Mono dob radovi. Kasne 50e godine.
Imao je jednu samostalnu izlobu u Njujorku.
Upotreba zlatnih listia i upkanja i izdizanja strukture. Mogu imati vrstu
referenci na prirodni pejza.
Iv Klajn 1960 godine izloba PRAZNINA.
Jedan od prvih radikalnih poteza.
Izlae praznu galeriju.
Protokonceptualan pristup.
Subjekat umjetnosti - objekat panje.
Umjetnost kao ideja i umjetnost kao komunikacija.
Otvara se novi kanal izmeu umjetnika sa jedne i publike sa druge strane.
Preispituje da li je umjetnik kao bie dovoljan u svojoj umjetnosti.
PERFORMANS koncept.
Nekoliko nagih enskih modela oslikava plavom bojom i otiskuje ih na platno.
Antropometrija. Direktna interakcija izmeu obojene figure i platna.
Pravi negative tijela na platnu
Izlaganje u kameru Skok u prazno
Imao je veliku ljubav prema japanskoj umjetnosti, zenu, strunjak u dudou.
Nekoliko puta je iao u Japan na asove kod najveih majstora.
Na putovanju u Italiji moderni ikonostas.
Klajn je izrazito vana pojava u umjetnosti 20og vijeka. Manje poznat jer je
stvarao u vremenu znaajnih imena internacionalne scene. Zen majstor u
sveoptem vremenu velikih turbulencija i raspada nekih oblika umjetnosti 50ih i
60ih oblika.

ARMAN
Najvei zagovornik Neodadaizma.
Za razliku od Diana koji kree od jednog predmeta i izlae ga, Arnan sakuplja
istovjetne predmete i izlae ih u plastinim kutijama.
Pokree pitanje sakupljakog mentaliteta u ovjeku. Zato se zatrpavamo
stvarima koje nam nijesu potrebne? Zato imamo onzumentski duh koji nas
thera da upujemo nove stvari? Svojim radovima, Arman eksplicitno iznosi ovaj
stav.
AN TINGILI
Odmaene stvari upotrebljava kako bi stvarao maine velikih razmjera koje
kasnije izlae u galerijskim prostorima. Imaju neobian vizuelan kvalitet.
Djeluju kao neka vrsta oivljenih odbaenih objekata i nerijetko su se
pojavljivali motori ili unutranji rotacioni organizmi koji bi se sami od sebe
pokretali u odreeno vrijeme.

SEZAR
Odluuje da reciklau prihvati kao svoj lini oblik izraavanja.
Skupljanje odbaenog matarijala koje presuje, zatim izlae u obliku statua.
Cio proces ga podsjea na to kada zguvamo papir meu akama.
NIKI DE SAN FAL
1961 poinje da radi sa bojenim kapislama, ispaljivanima iz puki.
NANE - Velike strukture ena.
Postaju nova oznaka ene umjetnice enskog tijela.
Izrazito velika volumnozna tema poremeenih proporcija i izrazit kolorih
dreava hromatika.
Leea Nana 25m duine.

HRISTO
Umjetnik bugarskog porijekla, najpoznatiji u Francuskoj.
Od 1961. god poinje da radi na pakovanju svojih velikih objekata.
U umjetnosti 20og vijeka postoji misteriozni karakter koji umjetniki objekat
dobiije upakovan u zatitni materijal (Upakovan objekat Man Reja, podstaknut
Isidorom de Kasom).
Pakovanje dobija na misterioznosti i daje na znaaju.
Pakuje sve to je moglo da se upakuje tako da pejza moe da promijeni svoju
uobiajenu percepciju.
Hristo i an Klod su bili najdosledniji upakivai u istoriji umjetnosti i oni su
pakovali neke od najpoznatijihobjekata po itavom svijetu.
Od 1970 do 2005...pakuju!

FLUKSUS

Prva prava umjetnika komuna osnovana 1958 godine i trajala je do 1978.

Sa najrazliitijim tendencijama u okviru svog 20-ogodinjeg postojanja.
Glavna okosnica 1958-1965 godine, kada je grupa bila centralno pozicionirana
oko Dor Markjunasa, osnivaa.
Nova umjetnost umjetnost hepeninga. Prva grupacija koja odbacuje
tradicionalne forme izraavanja.
Hepening kljuni umjetniki izraz.
Umjetnik djeluje i aktivan je tokom stvaralatva, ne ostavlja finalni proizvod,
sama akcija po sebi je najvaniji element njegovog stvaralatva.
Alenu Kaprou, zaetnik hepeninga.
1959 - Amerika.
Hepening poziva aktere da razliitim punktovima u gradu djeluju u skladu sa
plasmanom odreene ideje.
Neka zaboravljena mjesta koja nijesu u fokusu interesovanja umjestnosti nastoji
da oivi tako to e odreeni broj aktera koji poziva oglasom, odigrati odreenu
akciju. Odatle kree ideja Fluksusa koju razvija.
Mekjunas je elio da okupi umjetnike i formira komune koje e ivjeti na
njegovom ostrvu. Ideja umjtnike komune nije mogla da se ostvari, ali je
istorijski fluksus tokom 60ih i 70ih imao plemenitu ideju - otvorenost
umjetnosti prema obinim ljudima i meusobnom razmjenjivanju ideja.
Umjetnik je dostupan, on je tu i moe se sa njim komunicirati.

Postojanje zajednica umjetnika koji ire odreene ideje.

Joko Ono.
Dord Breht
Imamo akcije, nemamo djelo, postoje samo tragovi dokumenti o izvoenju tog
djela. To djelo vie ne moe da se ponovi.
ijeko Kubota.
itav 20. vijek u umjetnosti Intelektualno vs. Tjelesno

JOZEF BOJS
70ih godina se pridruuje fluksusu. Svoje djelovanje vezuje za Njemaku
(profesor u Dizeldorfu i Arhenu).Karakteristika upotreba neortodoksnih
materijala koji su su vezi sa organskim proizvodima (pelinji vosak, salo, mast).
U ranoj fazi je bio pod uticajem tajnerove teorije o pelama.
* Masna stolica 64 - Mast u vrstom stanju fiksirana za stolicu.
Bavi se istraivanjem temperaturnih uslova pod kojim skulptura moe da
opstane u prostoru. Otapanje masti i nestajanje, iezavanje. Uporita u
Dianovom istraivanju stolica i toak.
utanje Marsela Diana je precijenjeno. Potreba da se intelektualistiki stav
rema publici promijeni u smjeru interakcije sa publikom kao legitimnim
nosiocem znaenja umjetnikog djela Teorija interpretacije. Umjetniko djelo
oblikuje sam repecijent umjetnikog djela.
Sebe smatra vrstom vraa, amana. Pokuava da komunicira sa svijetom mrtvih.
Performans Kako objasniti umjetnost mrtvom zecu.
ovjek ima stupidnu potrebu da stalno neto razumije. Umjetniko djelo se ne
moe prihvatiti kao takvo.
1966 Homogena infiltracija.

KONCEPTUALNA UMJETNOST
1960, 70, 80...
Kree od koncepta ideja kao klju za stvaranje umjetnikog djela, pri emu je
sam proces rada bitniji nego konano umjetniko djelo. Ne favorizuje se
konano djelo ve tok nastanka.
Zaeta je ve sa Fontanom 1917. godine, Marsela Diana.
Pojavljuju se nove, radikalne ideje.

SOLEDIT
Radi na zidovima galerije, radi minimalistika djela geometrijske apstrakcije.
Konceptualna umjetnost ima analitiku tendenciju koja je upisana u tekstu.
To su umjetnici koji pripadaju grupi Art and Language (Jozef Kout). Gledaju
na umjetnost kao na definiciju umjetnosti. U jeziku je potrebno leksiki odrediti
odreeno umjetniko djelo (znak, oznaka i oznaitelj).
Performans art - svaki oblik javnog umjetnikovog istupanja akcija plasiranja
ideje pred kamerom ili pred publikom.
Bodi Art istie tijelo kao takvo Tijelo materijal kojim se radi.
Gilbert i Dord poinju sebe da izlau kao skulpture. Demonstracija tjelesnosti.

Kris Barden
Vezuje sebe za Wolkswagen i vozi se po gradu.
Umjetnik sebe stavlja u ulogu napadnutog subjekta.
Posebna grupa umjetnika koji su se samopovreivali.
Austrijski akcionizam. (Tomas Ernkarn).
Giter Brus
Austrija od Ergona ilera nije imala glasniji govor u umjetnosti od njih.
Ofarba se u bijelo i oslikava rane, simulirajui povrede. Takav izlazi na ulicu
pokuavajui da komunicira sa prolaznicima.

Herman Ni
Organizovao je velike ritualne ceremonije rvtovanja. Skidao je modele nage,
prelivao ih ivotinjskom krvlju i takve ih izlagao.
Oto Mil
Kurt Kren
varcholner
ina Pane
Marina Abramovi
Serija od 10 performansa
Ritam 10 (noevi meu prstima)
Ritam 5 (zapaljena petokraka)
Ritam 0 (1974 6 sati na stolu)
ovjek kada postavi sebi granicu. Ta granica nema granice.

Jozef Kout
Pokuaj definisanja umjetnosti u leksikoj strukturi.
Slika objekat reenina definicija objekta.
Podstaknuto Vitgentajna i Rudolfa Karnapa koji su istraivali mogunost
leksike definicije.
Kako slijepom ovjeku objasniti crveno?
Kako se umjetnost u metaravnima moe definisati.
itavu umjetnost dijeli do Diana i od Diana.
Umjetnost i njena recepcija zavise od spoljanjih okolnosti, samim
timseumjetnost ipitava u okviru mree oreujuih faktora i ne postoji
mogunost objektivnog sagledavanja.