Living Economics
Ika-3 Filipino Edisyon ni Sonia M.
Zaide
All-nations Publisihing Co.,Inc.
Email:allnationspublising@yahoo.com
www.allnationspublishing.com/livingec
onomics
PAMUMUHUNAN
Sa nakaraang kabanata, napag aralan
natin na ang pamumuhunan ay isa sa
mga ahente ng produksyon .Ang
pagiging mamumuhunan ay isang
paraan para yumaman. Siyempre,
maaari rin siyang malugi, kaya
kailangang maging maingat!
Depinisyon ng Pamumuhunan
Ang pamumuhunan
(entrepreneurship) ay ang pgsisimula
ng sariling negosyo at pagiging
sariling empleyado o self-employed.
Nauukol ito sa pagiging negosyante o
mamumuhunan. Ang negosyante o
namumuhunan ay tinatawag ding
kapitalista , boss o taong self-
employed.
Ang pamumuhunan ay mahirap
na buhay dahil maram sa bagong
negosyo ang nalulugi. Ang
paumuhunan ay maaring solong
proyekto(hal. Tindahang sari-
sari,atbp.) negosyong part-time, o
malaking trabaho at nagiging
malaking korporasyon.
Ang pamumuhunan ay
itinuturing na daan para sa aglikha ng
trabaho at pag asenso. Oo, sa
pagiging mamumuhunan, maari kang
maging milyonaryo!
Hinihikayat ng bibliya ang
diwang pamumuhunan. Sa parabola
ng mga talino, yaong namumuhunan
ng kaniyang talino ang pinangpala.
Yaong tamad at ika ngay naglibing
lamang ng kaniyang talino ay walang
natamong gantimpala(Mateo 25:14-
30).
Maraming uri ng organisasyon
ang sumusuporta sa mga nagnananais
na mamuhunan, kasama na ang mga
ahensiya ng gobyerno, pribadong
organisasyon, at global network.
Mga Ideya sa Pamumuhunan
Ang ideya na maging
namumuhunan ay isang aspirasyon ng
tao sa mulat mula pa, lalo na dahil nis
niyang mapagbuti ang kanyang buhay.
Noon, iilan lamang ang may kontrol sa
yaman dahil ang lupa ang itinuturing
na malaking yaman. Kaya iilang
mayaman lamanng ang may control
sa yaman, at ang ibang tao ay
naninilbing katulong o alipin nila. Sa
makabagong panahon, ang yaman ay
maaring likhain mula sa mga
imbesyon o ideya. Sa gayon, madaling
makagawa ng yaman gayundin ang
paglipat nito. Yaong gusting maging
sariling boss sa halip na
nagtratrabaho para sa iba ay
nagtatayo ng negosyo.
Para maunawaan ang
phenomenon ng pamumuhunan,
kailangan nating alamin ang mga
saloobin dito ng mga eksperto. Si
Joseph Schumpeter(1883-1950) ay
ministro ng pananalapi at naging
propesor siya sa Harvard University.
Para sa kaniya, ang namumuhunan
ang puso ng makabagong kaunlaran.
Ang namumuhunan ang gumagawa ng
mga pagbabago para lumago ang
ekonomiya.
Para sa ibang ekonomista, gaya
nina Frank H. Knight at Peter Drucker,
kailangan na handa sa anumang
hamon para makapagsimula siya ng
bagong negosyo.
Walang katiyakan ang trabaho
ng nmumuhunan sa tuwing
nagsisimula siya sa bagong negosyo.
Halimbawa, bago nagsitayo ang mga
shopping mall ni Henry Sy, ang
department store ang pinupuntahan
ng mga tao para makapamili sila.
Nang buksan ang unang SM Shopping
Mall, napahalagahan ng mga tao ang
kaginhawaan sa pamimili rito. Ngayon,
bawat lungsod o munisipalidad ay
mayroong kahit na isang mall para sa
pagsa-shopping, paglilibang , o maging self-employed.
pahingahan. Kaya naman binansagang
pambansang parke ang mga mall sa
pilipinas.
Ang Pamumuhunan ng mga
Filipino
Ang pamumuhunan ay
mahalaga sa mga Filipino. Ang
Pilipinas ay bansang maraming
negosyante. Kahirapan ang
pangunahing dahilan kaya marami
ang nagnanais na maging negosyante.
Maraming maliliit at katamtamang
laking negosyo (small and medium
enterprise o SME) sa mga lungsod at
kabayanan, gaya ng tindahang sari-
sari, magdidyaryo, nagtitinda ng
sampaguita, atbp.
Ang mga SME, kasama na ang
mga micro-enterprise, ay 99 porsyento
nga lahat ng mga negosyo sa Pilipinas.
Animnapung(60) porsyento ang mga
kompanyang nag-eeksport ay SME.
Humigit-kumulang sa 55 porsyento sa
lakas-paggawa ang mula rito at
nagbabahagi ng 30 porsyento ang
SME sa domestic sale.
Ang kababaihan ay may
mahalagang posisyon sa pamunuan sa
pampamilyang negosyo at iba pang
kompanyang pang negosyo.Limamput
isang porsyento ng mga negosyante
sa pilipinas ay babae.
Pangingibabaw sa mga hamong
hinaharap ng mga namumuhunan
sa pilipinas.
Sa ating bansa, maraming
hamon ang hinaharap ng mga
namumuhunan kapag nagsisimula sila
ng negosyo. Narito ang ilang hamon at
paraan para harapin ang mga ito.
1.Kakulangan sa
mapagkukunan ng pondo. Hindi
nakakahikayat sa nagnanais na
magnegosyo ang kakulangan ng
mapagkukunan ng pondong gagamitin
sa pagsisimula ng negosyo. Kaya
maraming Filipino ang ayaw na
Maaring masolusyonan ito sa
mga ganitong paraan:
Isang anghel na tutulong para
makapagsimula sa
pamumuhunan. Ang ganitong
pagpopondo ay makalilikom ng
capital para sa bagong
negosyante.
Maaring manghiram ang
negosyo ng pondo sa mga
institusyong pananalapi, gaya
ng bangko, credit union, atbp.
Kailangan lamang na marunong
siyang tumupad sa kaniyang
obligasyon para magkaroon siya
ng tinatawag na good credit.
Sariling ipon o pondo ay
maaring gamitin sa pagsisimula
ng bagong negosyo. Ito ang
pinakamainam na paraan sa
pagtatatag ng negosyo dahil
nagiging limitado ang personal
na sakripisyo.
2. Kakulangan sa kasanayan sa
marketing at iba pang Gawain.
Maaaring wala pang sapat na
kasanayan ang namumuhunan
para mapalago ang negosyo.
Kailangan ng bagong negosyo
ang tiyaga, disiplina, at
kasanayan sa record-keeping,
marketing at iba pa. Mahalaga
ang pagdarasal , pag iisip at
paghingi ng payo bago
magsimula ng negosyo.
3. Takot at kakulangan sa
suporta mula sa pamilya at
ibang tao. Maraming Pilipino
ang natatakot na magnegosyo
dahil sa kinikita nilang mga
hamon. Bukod dito, wala pa
silang makuhang suporta o
tulong mula sa sariling pamilya.
Sakali naming lumago ang
negosyo, yaong mga kamag
anak na kontra sa kanila sa kanilang ginagawa. Hindi
simula ang sila pang umaasa sa mahirap na makitungo sa kanila
pakinabang ng negosyo. dahil wala ritong masyadong
paperwork o red tape. At higit
4.Takot at kapabayaan ng ibang sa lahat,tapat silang tao. Hindi
kasama sa negosyo. Maaaring sila nagpaparinig na kailangan
mgakaroon ng problema ang ng pera para mapabilis ang
negosyante sa kaniyang mga Gawain, sabi ni Ma. Cristina
kasosyo o di maayos na Manas, isang negosyanteng
pangasiwaan sa negosyo. Gaya nakapagpatayo ng computer
ng tinuran ng isang kasabihang school sa tulong ng SBC.
Tsino, Ayon kay Pangulong
ang perang pinaghahatian ng Arroyo, ang
magkakaibigan ang wakas ng mga SME ay mahalagang
kanilang pagkakaibigan. makina ng ekonomiya ng
Kailangan na maging maingat Pilipinas. May iba pang
sa pakikipagnegosyo sa ubang pangganyak sa maliliit na
tao dahil ang pera at trabaho negosyante ang ibinibigay ng
rito ay maaaring maging mga local at pambansang
suliranin at makasira pa ng pamahalaan. Ang programang
pagkakaibigan. ito, aniya ay malakas na
puwersa sa pakikibaka sa
Pamumuhunan sa Pilipinas kahirapan
Kinikilala ang Pilipinas na isa sa
mga pangunahing sentro ng Sino ang Gustong Maging
pamumuhunan sa buong Milyonaryo?
mundo. Ang programa ng Syempre, ang sagot rito ay
pamahalaan para sa lahat. Totoo iyan, lahat ay
pamumuhunan ay nagnanais na yumaman at
pinamumunuan ni Gng. Zorayda maging milyonaryo.
Amelia C. Alonzo, isang katangi- Sino ang nagiging
tanging lingkod-bayan at hepe milyonaryo?
ng Small Business Kadalasan , ang mga
Corporation(SBC). milyonaryo ay negosyanteng
Nakapagbigay na ang SBC ng nagmamay-ari ng isang
bilyom-bilyong piso para sa kompanya, tindahan o pabrika.
pagpapautang sa maliliit at Samakatuwid, ang milyonaryo
baguhang negosyante. Sa ay kadalasang isang
gayon, napasigla nila ang namumuhunan .
ekonomiya, nakapaglikha ng Ang pamumuhunan ay
mga trabaho at nakabuo ng isang paraan para maging
mga tinatawag na uri ng mga milyonaryo. Ngunit maaaring
bagong yaman. maging mahirap na landasin ito.
Ayon sa mga Sa katunayan, maraming
nanghihiram dito, ang SBC ay negosyante ang nalulugi. Kaya
maraming magandang kailangan na maging matalino
Katangian na bihirang Makita sa at maingat sa pagpasok sa
ibang ahensya ng gobyerno. negosyo.
Ang mga nagtratrabaho rito ay Dahil sa global recession,
may kasanayan at alam nila ang kailangan nating humanap ng
paraan para yumaman, ditto sa kanilang pangarap na
ating bansa at kasama ang yumaman. Ang mga
ating mga kababayan. Lipas na milyonaryong ito ay nagsimula
ang panahon na napakadali sa pagiging negosyante.
para sa atin ang mangibang Dahil ang pamumuhunan
bansa at doon magtrabaho. ay itinuturing na mahalagang
Marami ang naniniwala na ang bahagi ng kulturang
landas para yumaman ang tao pagnenegosyo sa Amerika.
at bansa ay yaong Mainam na malaman kung
panghihikayat sa tambayan na paano ang maging milyonaryo
namumuhunan. rito.
Sa kasalukuyan, mas Sa 20 taong pag aaral ng
marami pa ring yaman sa dalawang Amerikanong
Pilipinas ang nagmumula sa akademiko, sina Thomas
mana. Ngunit habang Stanley at William Danko,
bumabagsak ang ekonomiya, narating nila ang kagulat-gulat
ang yaman ay naililipat sa na konklusyon sa pagiging
pamamagitan ng mga bagong mayaman. Isinulat nila ito sa
negosyo at industriya. Kapag aklat na The Millionaire Next
umangat ang uring Door(Newyork,1996).
namumuhunan sa Pilipinas, Sa particular, napag
nalalapit na ang araw na alaman nila na ang yaman ay
mapalaya tayo sa kahirapan. hindi katulad ng kita. Sabi nila,
maaaring Malaki ang kita ngunit
nagagastos mong lahat ng ito
Pitong salik para kaya hindi ka yayaman.
Magtagumpay bilang Nagbubuhay mayaman ka sa
Negosyante o tulong ng iyong mga credit
namumuhunan card.Ang yaman ay yaong
Maraming aklat tungkol sa naitatabi mo, hindi iyong
pagnenegosyo at marami ring ginagastos mo.
eksperto sa pagnenegosyo. Isa Ang yaman anila ay
sa mga popular na paksa sa resulta ng pamumuhay na
mga usapan ngayon ang masikap, matiyaga, nagpaplano
pagiging negosyante o at higit sa lahat , may
pagsisimula ng isang negosyo. disiplinang pansarili. Ang
Pag aaralan natin kung mayayaman ay sumusunod sa
paano umunlad sa negosyo. Sa uri ng pamumuhay na
pamamagitan ng pagsuri sa humihikayat ng yaman. Sa
kung paano naging milyonaryo medaling salita, maraming tao
ang karaniwang mamamayan ang yumayaman sa
sa Estados Unidos. Ang Amerika pamamagitan ng
ay bansang naitatampok sa pagsasakripisyo at paunti-
pagkakaroon ng unting pag iipon ng yaman,
pinakamaraming mamamayan matipid at masinop sila.
sa buong mundo. Ito ang May pitong bagay na
binansagang lupain ng gianagawa sa pagpapayaman.
oportunidad dahil Ito ay ang sumusunod:
naisakatuparan ng mahihirap at 1. Ang gastusin nila ay mas
nagsusumikap na migrante ang mababa sa kanilang kita.
2. Binabadyet nila ang kanilang
panahon, enerhiya, at pera
nang sa gayoy nakapag ipon
sila ng yaman.
3. Naniniwala sila na ang
kalagayang pinansyal ay
mas mahalaga kaysa
pagpanganalandakan ng
mga material na yaman .
4. Hindi sila pinalaki sa layaw
ng kanilang mga magulang.
5. Ang kanilang mga anak na
nasa wastong edad ay kaya
nang mabuhay nang
nagsasarili.
6. Mahusay sa pagtatarget ng
mga oportunidad sa market.
Mayroon silang talas ng pag
iisip at nakikita nila ang mga
oportunidad bago Makita ng
iba. Sa madaling salita,
mayrooon silang bisyon at
misyon sa buhay.
7. Pinipili nila ang tamang
panahon at tamang negosyo.
Mas pinagtutuunan nila ng
pansin ang pagdedebelop ng
pangmatagalang negosyo sa
kanilang mga
kliente/mamimili/customer
kaysa mabilis ngunit
panandaliang kita.