Thnie nga Sami Frashri ( edukata, arsimi, msimi,

dituria ... )
Thnie nga Sami Frashri ( edukata, arsimi, msimi, dituria ... )

Nj komb q nuk sht n gjendje t dalloj lirin nga robria, sht nj fmij q ka nevoj t vazhdoj n shkolln
foshnjore.

Edukimi nuk sht pr ta zhveshur njeriun nga natyra, por pr t ushqyer moralin e tij brenda natyrs s tij.

Edukimi nuk humb te njeriu me mendje dhe zgjuarsi t kufizuar, por mendja dhe zgjuarsia humbin te njeriu i
paedukuar.

Edukata shumher i ngjan velit, i mbulon t metat e njeriut, por nuk i zhduk.

Edukata sht nj petk q do ta vesh njeriun derisa do t jet gjall, prandaj duhet pasur kujdes q t jet sa m e
prsosur.

Edukimi e mund natyrn, sepse e pastron zemrn e njeriut nga veset e liga, q ka vendosur natyra, dhe e mbush me
veti t mira.

Edukat n bashkbisedim nuk sht vetm t flassh fjal t mira, sht kondit t mos flassh fjal t lig dhe t
mos e lesh tjetrin ta thot.

Ajo q qeveris botn nuk sht as forca, as ligji, por sht mirsjellja dhe edukata.

Dituria dhe shkenca i jep njeriut nj arm n dor, edukata e strvit n prdorimin e asaj arme. Njeriu q nuk sht i
zoti t prdor armn, po ti jipet n dor mund t vras shokt e vet; edhe nj dijetar pa edukat dhe me vese t liga, me
diturin e tij dmton veten dhe t tjert.

Edukata sht nj nevoj ashtu si drita dhe ashtu si bhet errsir n at vend q nuk ka drit po ashtu aty ku nuk ka
edukim nuk ka as edukat.

Prhapja e diturive n popull duhet t bhet nprmjet thjeshtzimit t shkencs.

Mendja e nj kombi sht arsimi, zemra e tij, morali i prgjithshm.

Arsimi dhe qytetrimi i ngjajn diellit q kur lind ndrion vetm majat e maleve t larta me nj drit t zbet por pa
shkuar gjat i forcohet drita dhe nga shklqimi i tij prfitojn prrenjt m t thell dhe fushat e luginat.

Mendimet e larta gjenden n fjal t shkurtra.

Njeriun e bjn t prjetshm veprat e tij.

Detyra jon kryesore ndaj njerzis sht t studiojm dhe t msojm (t tjert) pa u mrzitur.

N vend q t shessh dituri dhe zotsi, prpiqu ti fitosh ato.

M par se pr pasurin, mjeshtrin dhe tregtin e nj bashksie (njerzore), duhet menduar pr edukimin e saj,
sepse edukata e mir sht baza e bashksive njerzore.

Njeriu mirret me dituri dhe me shkenc gjat gjith jets s tij. N fmijri i mson ato, n rini i v n zbatim e n
pleqri mson t tjert.

Njerzit jan t njejt para natyrs, edukata i bn t dallohen (njri nga tjetri).
 Njeriu me sa t rroj m shum sheh dhe m shum mson.

Njeriu n t njjtn koh sht edhe nxns edhe msues.

Duhen shum mend q t mund t shoqrohesh me njerz pa mend.

Sikundr q trupi ka nevoj pr pastrti ashtu edhe shpirti pr arsim.

Si flaka e shkrepss me kok posht, q sht m e fort, ashtu edhe virtytet e dijetarit t rn n fatkeqsi duken m
qart.

Shrbimin q bn arsimi pr prmirsimin e nj kombi, ligji smund ta bj kurr.

Dituria sht e gjat, jeta e shkurtr.

Njeriu duhet t prpiqet t msoj do gj, jo t tregoj veten e tij.

Ato ka di njeriu, n krahasim me ka nuk di, jan kurgj.

Smund t njihet pr dijetar askush, pos atij q mposht epshin e vet.

Dijetar (filozof) sht ai q i prshtatet puna fjals s tij e fjala opinionit t tij.

Zgjuarsia sht nj drit hyjnore, ndriimi i s cils ndrit jo vetm siprfaqen e sendeve, por edhe brendin e tyre.

Babai q neglizhon edukimin e s bijs, prgatit turpin e vet dhe shkatrimin e dhndrit t tij.

Nj komb endacak me moral t shndosh sht nj mij her m i plqyer se nj komb i qytetruar me moral t
prishur.

Dijetari (filozofi) nuk ndjek do zakon t vendit t tij, por prpiqet pr zhdukjen e zakoneve t liga t
bashkkombsve t tij.

Dajaku e bn t paedukuar njeriun e edukuar; t paedukuarit ia shton edhe m shum at.

Grada e qytetris dhe e moralit t nj populli kuptohet nga kngt dhe lojrat e tij.

Gjithsecili dshiron ti shoh njerzit e mdhenj, por m mir sht t shohsh veprat e tyre, d.m.th. t shohsh ata
vet, sepse idet e tyre skuptohen nga fytyrat e tyre, por dallohen nga veprat e tyre.

Mos e qorto at q ka rn n gremin pse nuk i dgjoi kshillat tuaja, as mos e kshillo prsri. Po e nxorre nga
gremina q ka rn, ather ai panon kshillat e tua.

Mendojm se njeriu vdes dhe shkon, mirpo t vdekurit jan ata q edukojn fmijt tan, q na msojn diturit dhe
shkencat, kur marrim n dor nj libr dhe e lexojm n vetmi n nj ip dhe, sipas rastit, ata na bjn t qeshim apo t
qajm.

Biseda lind nga mendimi; biseda pa mendim nuk esht bised, sht grindje.

Ai q pranon kshilla, sht m i madh se ai q jep, sepse, sa leht sht t japsh kshilla. aq rnd sht ti pranosh.

Kush nuk dshiron t humbas pr jet privilegjet e tij, duhet t lshoj ca prej tyre me dshirn e tij, sepse druri rritet
m shum kur krasitet.

Ai q nuk sht n gjendje t ec n rrug t shesht, mos e shtrngo ti ngjitet malit.

 Aq sa ka nevoj personi me prvoj, por i paditur, pr ndihmn e dijetarit, edhe dijetari i paprvoje ka po aq nevoj
pr ndihmn e atij q ka prvoj, por q nuk sht i ditur.

Po t nderoheshin dhe t moheshin dijetart kur jan gjall ashtu sikundr lartsohen pas vdekjes s tyre, nuk do t
mbetej njeri pa u br dijetar n bot.

Mson shum ai q plotson ka di dhe prpiqet t prvetsoj ka nuk di, ai q le mangut ka di dhe ohet t msoj
gjra t tjera, nuk mson kurrgj.

Njeriu ka nevoj pr arsim ashtu si bima pr uj. Ashtu sikundr q thahet pema kur sht e njom, po nuk u vadit,
edhe njeriu thahet shpirtrisht po nuk u edukua qysh n fmijri (vogli), sepse nuk i mbetet gj pr ti shrbyer
njerzimit.

Njeriu, para s gjithash, duhet t msoj shkalln e padituris s tij.

Konfucio thot: Njeriu me mendje t prsosur dhe me prvoj sngutet kur do t vendos pr nj pun; guximtari nuk
trembet nga asnj gj dhe ai q do ti shrbej njerzimit nuk ndikohet nga mirqenia apo fatkeqsia e tij.

N qoft se ka dy dijetar t pagabueshm, njri sht prova.

Idet e mdha formohen te shpirtrat e mdhenj.

Sa ka frik kusari nga qeveria, edhe tirani aq trembet nga shkrimtart, e sidomos nga historiant.

Nuk duhet dyshuar pr ndershmrin e atij njeriu q e shajn dhe e prbuzin lajkatart.

sht trimri e madhe t heshtsh n tubimin e lajkatarve.

Historia sht nj procesverbal, i cili ligsit e shekullit t tanishm ia prcjell pr gjykim gjykats s opinionit publik
t shekujve t ardhshm.

Paansia sht ajo q shkruan historin, historia q shkruhet nga ansia, nuk sht histori, sht prrall.

Epokat q prmenden shkurt n histori, jan epokat m t lumtura t njerzis.

Vetm opinioni publik sht baza e liris, forca e edukimit, udhheqs i qeverive.

Merita dhe talenti q qndrojn t heshtur dhe t fshehur n periudhn e tiranis, fillojn t ndriojn porsa lind
drejtsia.

Kalben njerzit e ndershm aty ku lartsohen lajkatart.

Modestia dhe thjeshtsia sht nj e mir, t ciln do njeri dshiron ta shikoj te tjetri, por nuk don ta ket vet.

Qeverisja e racs njerzore me edukim sht shum m e leht se qeverisja me ligj.

Zotsia, pr t ciln n gjendje t qet nuk pyet kush, krkohet n kohn e rrezikut.

Nuk mund t gjuash n bulevard; zbulimet e deritashme jan br nga ata q shtisin n rrugt e ngushta t dituris
dhe t shkencs.

Njeriu mund t humb do liri t tij, por nse e ruan lirin e mendimit, prapseprap i lir sht.

Fjala e gjat ka kuptim t shkurtr.

 Fjalt e gjata t shumtn e hers fliten nga mungesa e aftsis pr t shfaqur qllimin me pak fjal; nga fjalt q disa
flasin gjat nj ore nuk mund t nxirret as nj kuptim q mund t tregohet me dy fjal t vetme.

Po ti bsh ndonjrit ndonj padrejtsi dhe t mos shohsh kundrshtim nga ai, mos vazhdo n at pun duke thn se
e gjeta rastin, sepse kali q bart nj pesh prej nj kuintali nuk mund t bart 2 kuintal.

Personat me influenc, q duan t ahmerren kundr dijetarve, po ti shtypin ata, u kan shrbyer qllimeve t tyre.
Pr tu ahmarr kundr tyre duhet tu falin gjra, duke u prishur moralin dhe ulur famn e tyre.

Mendimi skuptohet nga sasia, por nga pesha; mendimi i nj dijetari nuk mund t krahasohet me mendimin e nj mij
injorantve.

Sa zor sht pr njerzit e msuar t bjn pasuri, aq i vshtir sht msimi pr t pasurit.

Nnshtetasit e atij sunduesi, t cilit shkopi i drejtsis i shklqen m shum se shpata e trimris, jan t qet e
armiqet t shpartalluar.

Shum rrall del e mundur dhelpria n luft me nderin

Ata q i z gjumi i pakujdesis me nananinat e lajkatarve, jan fmij n botn e mendjes e t zotsis.

Njeriu i pajisur me edukat dhe me moral t mir, n do gjendje q t ndodhet, prapseprap njeri sht; njeriu q
sht i privuar nga kto dy t mira mund t jet do gj n bot, por njeri nuk mund t jet.

Msimi m i madh n kt bot sht vshtirsia; ska sukses ai q nuk has n vshtirsi.

Atdhetaria dhe humanizmi bhet me pun e jo me fjal; kush tregohet i till me fjal, sht nje mashtrues.

Thjeshtsia sht stolia e atyre q jan t edukuar dhe t msuar.

T gjith e duan thjeshtsin, disa e lavdojn. pak vet e zbatojn, asnjri nuk e dshiron.

Gjuha sht nj organ i trupit. Nga ajo mjekt kuptojn gjendjen shndetsore t trupit e dijetart at t mendjes.

Njeriu, q t bhet edhe m i zoti, nuk duhet t harroj at q ka msuar.

Liria sht thelbi i shpirtit dhe i mendjes, aty ku ska liri, mendja dhe shpirti thahen si bima pa uj.

Ashtu si ka nevoj trupi pr ushqim, edhe shpirti ka nevoj pr edukim.

T shumtn e hers jan t barabarta prirjet e njeriut ndaj s mirs dhe s keqes; vese kontakti dhe edukimi dobson
njrn an e forcon ann tjetr. sht leht t zhduksh ligsit natyrale t njeriut me an t edukimit; por sht e
pamundshme t largosh ligsit q i ka rrnjosur n zemr t njeriut edukimi i keq dhe kontakti me njerz t ligj.

Ashtu sikundr q grat t shumtn e hers mbajn n dor nj pasqyr pr t rregulluar t metat e stolis s tyre,
edhe shoqria njerzore nuk duhet ta largoj nga syt pasqyrn e dituris e t shkencs dhe t prpiqet q t prmirsoj t
metat q sheh.

Po t luaj msuesi ka nuk bjn nxnsit.

Qllimi i fjals sht t thuash at ka duan t msojn ata q dgjojn, ose t thuash nj gj q duan ta dgjojn.
Mirpo, nntdhjet e nnt pr qind e fjalve q fliten thuhen vetm pse don t flas ai q flet.

Nuk sht pr tu uditur po nuk u pa patriotizm prej atyre q shiten si atdhedashs, sepse duke shitur herpashere,
natyrisht, u sht sosur.
 Po deshe t kuptosh se cilin e do nj fmij, jepi nj dhurat dhe shiko se kujt ia tregon, ai sht ai q fmija e do m
shum; po deshe t provosh se cilin do m shum gruaja, provo t kundrtn e ksaj.

Grat q kan marr nj edukim t pakt, nuk i knaq e mira me pun t vogla; por ato q jan t edukuara me t
vrtet, din se kjo sht puna kryesore e tyre.

Dituria nuk sht pr t poshtruar t paditurit e pr tu br kryelart, por sht pr t pasur dhimbsuri pr t
paditurit, pr ti strvitur ata sa t jet e mundshme, q ti bsh ata t prfitojn nga dituria q ke

M i ligu i kopracve sht ai i dituris, domethn ai q nuk do t prfitoj njeri nga ato q di ai.

Esht skllavri ti nnshtrohesh dshirs s nj njeriu, por nuk sht ti nnshtrohesh nj ligji dhe rregulli. Gjithka n
natyr, t gjith yjt q jan n qiell i nnshtrohen nj ligji e nj rregulli.

Ata q jan br t prmendur me an t veprave t tyre, ndoshta i kan pasur fqinjt e tyre m t urt dhe m t ditur
se ata vet; por pasi ata skan ndonj vepr, nuk i njeh njeri.

N vend q ti airohesh nj pasaniku, afroju nj dijetari; kopracia e pasanikut st l t prfitosh nga t mirat e tij;
nga dituria e dijetarit, prve q do t prfitosh, edhe nuk do t humbsh nderin tnd.

Shum mbrapshti q shihen te njerzit, u jan futur me prdhun nga prindrit dhe edukuesit e tyre, duke menduar se
po i edukojn.

Elokuenc e vrtet sht t thuash plotsisht at ka sht pr tu thn dhe t mos thuash gj tepr saj.

Nuk i thuhet frikacak do njeriu q nuk sht trim; ka shum shkall n mes trimris e friks.

Turma sht armike e arsyes dhe e s drejts. Po ti prshtatet nj gj arsyes dhe s vrtets, trheq prbuzjen e
turms; gjrat q nuk i mbshteten asnj arsyeje dhe q jan n kundrshtim me t vrtetn, jan gjithmon t plqyera nga
turma.

Njeriu q ska mundur t edukoj fmijt e tij, dshiron t bhet edukator i fmijve t mbretit

Gjysma e atyre q msojn dituri, msojn pr t jetuar, gjysma tjetr pr ti treguar bots se jan t ditur, dhe nj pr
qind mson pr t ditur ka sdi.

I menuri tregon shum gjra me pak fjal; i marri flet tr ditn dhe nuk tregon asgj.

Njeriu i mir asnjher nuk arrin t ahmerret; derisa armiku i tij t jet i fort, nuk sht n gjendje ti bj gj, kur do
ta gjej armikun t dobt, e mund mshira dhe i ikn dshira pr tu ahmarr.

A mund t dyshohet se ka nj drras mangut njeriu q mendon vetm pr veten e tij e jo pr nj miliard njerz?

A ka t drejt t quhet njeri ai, q nuk mendon pr njerzimin?

Kur nj kardinal francez po kalonte me karroc, i doli prpara nj qerre me qe dhe i zuri rrugn. Sa do q karrocieri i
kardinalit i thot disa her t zotit t qerres tia lshoj rrugn, fshatari nuk i v vesh dhe vijon rrugn e tij. Pr kt
zemrohet kardinaii, nxjerr kokn nga karroca dhe duke par se fshatari ishte i trash e i shndosh, i tha: Biri im, ti e ke
ushqyer shum veten tnde, por pak e ke edukuar. Fshatari, me t dgjuar kto fjal, u prgjegj: Pasi veten ton e
ushqejm vet, n kt pik skemi ndonj gabim. Sa pr edukatn, po qe mangut, faji nuk sht yni, sepse edukimi yn
sht n duart tuaja.

Kush mson t tjert, mson m shum se ata q msohen; kush shkruan, prfiton m shum se ata q lexojn.

Lulja rritet me diell, por thahet nga vapa e madhe; njeriu edukohet me arsim, por rndimi me msime n fmijri
jasht forcs s tij e drmon. Ashtu sikundr bima q ka nevoj pr nxehtsi, uj e freski, edhe njeriu bashk me arsim dhe
edukim ka nevoj edhe pr zbavitje e shtitje.

Kush zotron veten e tij, nuk zotrohet nga asnjeri; nuk e mund dot asnjeri at q mund epshet e tij.

Dashuria pr atdheun lind nga dashuria pr familjen.

Lumturia e nj kombi varet nga edukimi i femrs s tij.

Natyra ndikon dhe sundon n zemrn e njerzve me ann e grave.

Gruaja duhet t ket n dorn e djatht gjilpern e n t majtn librin.

ka zbavit elitn, nuk zbavit dot turmn; ka zbavit turmn, neverit elitn.

Prvoja sht nj shkoll, msimet e s cils kushtojn shtrenjt, por pr shum njerz nuk ka tjetr shkoll pr tu
edukuar.