Professional Documents
Culture Documents
CÁC KỸ THUẬT CHỈ THỊ DNA TRONG NGHIÊN CỨU VÀ CHỌN LỌC THỰC VẬT
CÁC KỸ THUẬT CHỈ THỊ DNA TRONG NGHIÊN CỨU VÀ CHỌN LỌC THỰC VẬT
Cc k thut ch th DNA
DOI: 10.15625/0866-7160/v36n3.5974
Nguyn c Thnh
Vin Cng ngh sinh hc, Vin Hn lm KH & CN Vit Nam, nguyenducthanh_pcg@ibt.ac.vn
265
Nguyen Duc Thanh
hnh tiu v tinh nhn bn ngu nhin (RAMP- gen mc tiu m ch l du hiu hoc nh l c
random amplified microsatellite polymorphism nh du. Ch th di truyn bao gm c ch th
[201], chui lp li n gin gia (ISSR-inter- hnh thi v ch th phn t (isozyme, protein,
simple sequence repeat [212]), cc mi lin DNA). Tt c ch th di truyn u chim mt v
quan n allen c bit (ASAP-allele specific tr c bit trong nhim sc th (NST) v c
associated primers [57], a hnh di on gi l locus. Cc ch th di truyn thng lin
nhn chn lc (AFLP-amplified fragment length kt vi gen v c di truyn theo qui lut di
polymorphism [200], ch th PCR lng v tr truyn. Ch th phn t thng c hiu l ch
chn lc (SSI-site-selected insertion PCR [92], th DNA, cc ch th ny ch nm gn hay lin
tiu v tinh nhn bn ngu nhin (RAM-random kt vi gen v khng c hoc t nh hng n
amplified microsatellites [66], a hnh nhn bn kiu hnh.
chui c bit (S-SAP-sequence specific Ch th di truyn c th chia thnh hai loi:
amplification polymorphism [193], cc trnh t ch th truyn thng v ch th DNA. Ch th
lp li n gim neo (ASSR-anchored simple truyn thng gm ch th hnh thi (y l
sequence repeats [191] v ch th PCR o nhng tnh trng hoc c im hnh thi nh
(IPCR-inverse PCR [187]. Cc k thut ch th mu hoa, kiu hnh ht, c im sinh trng,
DNA tng ng c xy dng pht trin s bin i sc t v.v.), ch th t bo (c trng
ch th DNA cho nghin cu a dng di truyn, cu trc ca nhim sc th) v ch th sinh ha
pht sinh loi, phn loi, nh du v xc nh (cc isozyme, protein v cc cht trao i cht).
gen; cho chon lc ngun gen v chn ging nh Ch th DNA l nhng thay i trong phn t
ch th phn t. Khng c ch th DNA no hin DNA v c chia thnh nhiu loi da trn s
c c th p ng y tt c cc yu cu ca khc nhau v phng php v k thut xc nh
nh nghin cu. Ph thuc vo vn nghin s a hnh.
cu, ta c th chn trong cc k thut ch th
DNA khc nhau m mi k thut c th c mt Cc ch th DNA c s dng rng ri nht
s c tnh cn thit. Vit Nam, mt s k do s lng ch th khng hn ch. Ch th DNA
thut ch DNA c bt u s dng t cui c hnh thnh t cc loi t bin DNA khc
nhng nm 90 ca th k XX. Tuy nhin, vic nhau nh thay th (t bin im), sp xp li
s dng cn hn ch v mi ch yu s dng (thm vo hoc bt i nucleotide) hoc cc sai
cc k thut nh a hnh DNA nhn bn ngu st trong sao chp cc on DNA lp li lin k.
nhin, k thut cc chui lp li n gin hay Cc ch th DNA thng nm cc vng khng
tiu v tinh, k thut a hnh di cc on phin m. Khc vi cc ch th hnh thi v sinh
nhn bn chn lc trong cc nghin cu: a ha, ch th DNA khng gii hn v s lng,
dng di truyn v nh gi ngun gen [22, 37, khng nh hng bi yu t mi trng v giai
171, 172], lp bn lin kt phn t [98, 173] on pht trin ca cy. Ch th DNA c s
v chn ging nh ch th phn t thc vt dng nhiu trong nghin cu quan h di truyn,
[99, 104]. Bi tng quan ny s gii thiu tng pht sinh chng loi v phn loi phn t; trong
qut v hu ht cc k thut ch th DNA hin lp bn lin kt di truyn, nhn bit gen; v
c v ng dng ca chng trong nghin cu v trong chn ging bao gm nh gi a dng di
chn lc thc vt nhm cung cp thng tin truyn, nhn bit ging, chn lc cc tnh trng
cn thit v cp nht cho cc nh nghin cu v khng bnh, chng chu cc iu kin bt li
chn ging trong vic la chn k thut ch th ca mi trng, nng sut v phm cht ging.
DNA ph hp cho nghin cu v chn lc Cc k thut ch th DNA
thc vt. Mi loi ch th DNA c pht trin bng
Ch th di truyn, ch th phn t v ch th mt k thut tng ng. K thut ch th DNA l
DNA tng cn phi c cc tiu ch sau: cho a hnh
Cc ch th di truyn l cc ch th th hin cao v phn b u trong genome; cho s phn
s khc bit gia cc c th hoc cc loi khc bit r s khc nhau v di truyn, to nhiu ch
nhau. Cc ch th ny khng th hin cho cc th c lp v chnh xc; n gin, nhanh v t
266
Cc k thut ch th DNA
267
Nguyen Duc Thanh
Cc k thut ch th lc lp
cpSSR Chloroplast Simple Sequence Repeats Chui lp li n gin lc lp
RFLPA Restriction Fragment Length Polymorphism Phn tch a hnh di on ct gii
cpDNA Analysis cpDNA hn DNA lc lp
tRNAs Chloroplast Transfer RNAs Cc RNA vn chuyn lc lp
Cng ngh h tr hin i
DarT Diversity array Technology Cng ngh sp xp a dng
NGS Next-geneation sequencing Gii trnh t th h th hai
Hnh 1. Cc bc tin hnh k thut RFLP: Sau khi tch chit, DNA genome c ct bng enzyme
ct hn ch, cc phn on DNA sau c phn tch bng in di trn gel agarose, ri c
thm truyn bng phng php Southern ln mng nylon v c lai vi cc on d c nh
du bng phng x hoc hunh quang, cui cng l hin trn phim hoc nhum bng cht hin mu
268
Cc k thut ch th DNA
269
Nguyen Duc Thanh
K thut AFLP c tin hnh theo mt s kiu gen c mi quan h gn [69, 159], nghin
bc nh trong hnh 2: u tin DNA genome cu cu trc di truyn ngun gen [8, 68] v
c ct bi enzyme ct hn ch ct khng nh gi phn ha di truyn trong qun th
thng xuyn (EcoRI hoc PstI) v ct thng [186, 196].
xuyn (MseI hoc TaqI). Cc phn on to ra
sau khi ct hn ch c gn vi cc on kt
ni c hai u. Cc on kt hp ny c
thit k sao cho v tr nhn bit ban u ca
enzyme ct hn ch khng khi phc li sau khi
gn. Phn ng PCR ch xy ra khi cc mi c
th gn vi cc phn on c trnh t kt ni
cng vi cc cp baz b sung vi cc
nucleotide chn lc. Vic nhn bn c thc
hin hai ln trong iu kin cht ch vi cc
mi b tr vi cc on tip hp v 1 n 3
nucleotide chn lc u 3. Phn ng PCR ln
u (tin nhn) c tin hnh vi t hp mi
cha mt nucleotide chn lc. Phn ng PCR
ln hai (nhn chn lc) c tin hnh vi cc
cp mi c 1 n 3 nucleotide chn lc. Do mc
chn lc cao, cc mi khc nhau ch mt
nucleotide s cho cc b phn on nhn bn
khc nhau. Cc mi vi 1, 2 v 3 nucleotide
chn lc s gim s phn on c nhn bn
Hnh 2. Cc bc tin hnh k thut AFLP:
tng ng l 4, 16 v 64. S nucleotide chn
DNA genome c ct bng enzyme EcoRI v
lc ph hp thay i theo kch thc genome
MseI to ra cc on ct hn ch, cc on
ca loi. Cc phn on AFLP c phn tch
ct c gn vi on kt ni EcoRI v MseI,
bng gel polyacrylamide kt hp nhum bc
tip theo cc on ct gii hn c gn on kt
(AgNO3) hoc bng my gii trnh t t ng.
ni c nhn bn bng PCR vi cc mi
Phn tch AFLP khng d nh RAPD EcoRI v MseI tng ng c thm mt
nhng hiu qu hn RFLP. K thut ny c mt nucleotide (tin nhn), sn phm PCR nhn
s u im nh: c tin cy v lp li cao; c c nhn vi t hp cc mi EcoRI v
khng cn thng tin v trnh t DNA ca c th MseI c thm 1 n 3 nucleotide (nhn chn
nghin cu; cho nhiu thng tin do c kh nng lc), sn phm PCR chn lc c phn tch
phn tch s lng ln locus a hnh vi mt t trn gel polyacrylamide v nhum bc quan
hp mi trn mt gel v c th cho thy cc st cc bng.
locus c th; cc s liu c th lu gi trong c
K thut ch th da trn cc tiu v tinh
s d liu so snh.
(microsatellite) hay chui lp li n gin
Bn cnh cc u im, AFLP c mt s (simple sequence reapeats).
nhc im nh: phi qua nhiu bc mi c
y l nhm k thut s dng cc cp mi
kt qu; DNA cn phi sch, khng c cc cht
c trng nhn cc vng genome c cc
c ch hot ng ca enzyme ct hn ch; i
nucleotides lp li cc v tr khc nhau bao
hi cng sc v gi thnh cao. K thut to ra
gm: k thut chui lp li n gin hay cn gi
ch th tri, khng phn bit c ng hp t
l k thut a hnh di cc chui n gin
v d hp t.
(Single Sequence Length Polymorphism-SSLP),
AFLP c s dng trong nghin cu lp k thut v tr chui tiu v tinh nh du
bn genome [14, 173], a dng di truyn [53, (Sequence-Tagged Microsatellite Site-STMS),
103, 176, 178] v quan h chng loi gia cc k thut chui lp li gia (Inter-Simple
270
Cc k thut ch th DNA
271
Nguyen Duc Thanh
272
Cc k thut ch th DNA
273
Nguyen Duc Thanh
locus rng; k thut biu l gen nhy v cc s kin b sung nucleotide [189].
(Transposable Display-TD). Cc k thut ch th PCR cc chui c trng
K thut S-SAP c s dng u tin K thut vng nhn bn chui c m t
trong nghin cu v tr ca gen nhy BARE1 (Sequence Characterized Amplified Regions-
(barley retrotransposable element 1) trong la SCAR)
min [93]. V c bn, y l dng n gin ca
k tht AFLP. Vic nhn bn c thc hin c th s dng cc ch th xc nh c
vi mi c hiu cho gen nhy v mi c hiu bng cc mi ngu nhin (nh RAPD, AFLP
cho on tip hp MseI (MseI-adaptor). S-SAP v.v.) v khc phc nhc im mn cm vi
c s dng trong nghin cu a dng di iu kin phn ng ca cc phn ng vi mi
truyn v lp bn [138, 144]. ngu nhin, k thut ch th SCAR c pht
trin v s dng. K thut SCAR l k thut ch
Trong k thut IRAP v REMAP a hnh th da vo PCR to ra cc phn on DNA ti
c xc nh bng s c mt hoc vng mt cc locus xc nh bng s dng cc mi
ca gen nhy ngc ti locus ring bit. Mt nucleotide c th [137]. SCAR c tin hnh
phn ng PCR c th to c khong 30 bng. bng cch tch dng sn phm PCR vi cc mi
Cc ch th ny c a hnh cao v c th s ngu nhin sau c trnh t hai u on tch
dng trong nh gi quan h trong loi. IRAP dng. Da vo trnh t hai u ny thit k
c s dng nghin cu c im h gen cp mi vi di 15 n 30 bp nhn bng
[126]. IRAP v REMAP c s dng pht n vi kch thc tng t nh phn on
hin s ging nhau gia cc ging la [22]. c nhn dng. S a hnh c xc nh bng
K thut RBIP c pht trin nh s dng s c mt hay vng mt ca bng c nhn
gen nhy PDR1 ca Pisium sativum [50]. Trong bn hoc s sut hin a hnh v chiu di ng
k thut ny, cn phi c thng tin v trnh t thi chuyn ch th tri thnh ch th SCAR
u 5 v 3 ca cc vng k bn gen nhy. Khi ng tri. K thut SCAR c dng phn
s dng mi c th cho gen nhy cng vi mi tch th vin genome [31], xc nh cc locus
thit k ko di ti vng k bn s cho sn c th [137], chn ging nh ch th phn t
phm t DNA khun c cha nucleotide b [95].
sung. Mt khc, cc mi c th cho c hai K thut v tr chui nh du (Sequence-
vng k bn s to sn phm nu khng c b tagged Sites-STS)
sung nucleotide. S a hnh c xc nh trn
gel agarose hoc lai vi phn on PCR tham Chui v tr nh du (STS) l vng ngn
kho (tham chiu). y l k thut kh tn km trong genome (c di 200-300 cp baz) m
v phc tp so vi cc k thut gen nhy khc. trnh t ca n khng th c bt c ni no
RBIP c s dng trong nghin cu a dng di khc trong genome. Chui trnh t duy nht ny
truyn v tin ha u ng (Pisum) [77]. c th nhn bn c bng PCR. Trnh t DNA
ca STS c th c cc yu t lp li, v cc trnh
K thut TD l dng ci tin ca k thut t xut hin bt c u trong genome, nhng
AFLP, k thut ny cho php xc nh ng trnh t hai u ca STS l duy nht. Chng ta
thi nhiu yu t phin m (TEs) t cc dng c c th tng hp cc mi duy nht b sung vi
s lng bn sao cao. Trong k thut ny, sn trnh t hai u STS v nhn on STS bng
phm PCR c to ra nh cc mi neo v tr PCR. Vi ngha rng, STS bao gm cc ch th
ct hn ch ca hai enzyme BfaI v MseI v yu nh microsatellites (SSRs, STMS or SSRPs),
t gen nhy. Cc gen nhy c xc nh bng SCARs, CAPs v ISSRs.
PCR gn (ligation-mediated PCR) bt u trong
phm vi gen nhy v nhn bn t phn chui k K thut STS l s dng PCR nhn chn
bn n v tr ct hn ch c th. Sn phm lc v tr nh du (STS) bng cp mi c hiu
PCR c th phn tch trn gel polyacrylamide. gn vi hai u ca chui STS vi iu kin ca
TD c s dng u tin khm ph s bn phn ng sao cho ch nhn c chui STS ch
sao ca nhm gen nhy dTph1 (TIRs) Petunia m khng phi chui no khc trong genome.
274
Cc k thut ch th DNA
Sn phm PCR c phn tch trn gel agorose no. K thut ny rt hu ch cho vic theo di
hoc polyacrylamide. u im ca k thut cc t bin bit trong qun th phn ly
STS l to ra cc ch th ng tri, c th phn [128] v pht trin ch th, c bit l ch th
bit c d hp t v c tnh lp li cao v cc SNP lin kt vi gen/QTL phc v cho chn
mi s dng di. Nhc im ca k thut ny ging [40, 100].
l cn bit v trnh t vng STS v cn u t K thut a hnh cc chui lin quan c nhn
cho vic pht trin mi c hiu. bn (Sequence-Related Amplified
STS c s dng cho nghin cu a dng Polymorphism-SRAP)
di truyn [139], nhn bit gen [89], so snh bn K thut SRAP [102] l k thut nhn bn
[25], xc nh gen lin kt [125], xc nh cc khung c m (ORFs). Trong k thut ny
thun ht lai [206] v nh gi tnh khng bnh dng hai mi ngu nhin c di 17 n 21
[13]. nucleotide v giu AT hoc GC nhn phn
Cc k thut ch th da trn phn ng PCR on bn trong gen cho a hnh c xc
khc nh. Cc mi cu to bi cc thnh phn: cc
K thut cc chui a hnh nhn bn c ct chui li (core primers) vi 13-14 nucleotide,
(Cleaved Amplified Polymorphic Sequences- trong 10 -11 nucleotide u bt u t u 5
CAPS) l trnh t khng c th (hay cn gi l chui
ri) tip theo l cc trnh t CCGG cho mi
K thut ch th CAPS l gii php s dng xui v AATT cho mi ngc. Cc mi li
cc chui DNA ca ch th RFLP c lp c gn vi ba nucleotide chn lc u 3.
bn pht trin ch th PCR nhm trnh Chui ri ca mi ngc v xui phi khc
bc lai Southern phc tp. V th, k thut nhau v c th di 10-11 nucleotide. Nm chu
CAPS cn c gi l k thut PCR-RFLP k u vi nhit ko di mi l 35oC, 35 chu
[93]. K thut CAPS c tin hnh bng ct k thip theo nhit ko di mi l 50oC. Cc
hn ch sn phm PCR ca cc locus c th phn on DNA nhn bn c phn tch bng
vi mt hoc nhiu enzyme ct hn ch v phn gel acrylamide bin tnh. K thut SRAP kt
tch cc on DNA c ct trn gel agarose hp s n gin, tin cy v d dng c trnh
hoc polyacrylamide. Cc cp mi c thit k t cc bng chn lc. SRAP hng ti chui m
da trn thng tin v trnh t ca DNA hoc ha trong h gen to ra cc ch th ng tri. a
cDNA trn ngn hng gen hoc trnh t cc hnh cc chui nhn bn to nn do hai s kin
bng RAPD c tch dng. Ch thi CAPS l l s thay i di phn on DNA do b
ch th ng tri v l cc locus c th c sung hoc mt nucleotide to ra ch th ng tri
dng phn bit ng hp t v d hp t v s thay i nucleotide to ra ch th tri.
cc loi thc vt [93]. K thut CAPS c hn SRAP c dng lp bn [34, 106, 166]
ch v s t bin c th lm mt hoc to thm v nghin cu a dng di truyn [59, 163].
cc v tr nhn bit ca cc enzyme ct hn ch.
khc phc hn ch ny, Michae & Amasino K thut a hnh cu to si n (Single Strand
(1998) [118] a ra k thut bin th khc gi l Conformation Polymorphism-SSCP)
dCAPS. Trong phn tch dCAPS, v tr nhn a hnh cu to si n l k thut ci tin
bit ca enzyme ct hn ch c SNP c a phn tch s thay i v tr ca cc chui DNA
vo sn phm PCR bng mi cha mt hoc n trn in di gel polyacrylamide trung tnh
nhiu im bt hp (mis-match) vi khun xc nh a hnh to nn bi s cun khc
DNA. Sn phm PCR ci tin ny sau c nhau ca si n DNA do cc thay i kh thy
ct bng enzyme ct hn ch v s c mt hay trong chui nucleotide [136]. Phn tch SSCP l
vng mt ca SNP c xc nh bng mu ct cng c mnh cho vic nh gi sn phm PCR
hn ch to ra. CAPS v dCAPS l phng phc tp khi hai si DNA t cng sn phm
php xc nh SNP ct sn phm PCR c bit PCR thng chy tch ri trn SSCP gel, v th,
bng cc enzyme ct hn ch. y l k thut r c hai kh nng ghi nhn a hnh v gii quyt
thc hin, t tn km so vi bt k phng php vn a hnh bn trong chui ca sn phm
275
Nguyen Duc Thanh
PCR t vng ging ht nhau trong h gen ca nht cho ti nay. ng c 60 n 100 bp c
cc c th nghin cu. Nguyn l ca phng mt SNP [35], ngi 90% thay i trnh t l
php phn tch SSCP l da trn thc t: si thay i nucleotide n v c 1000 bp c mt
n DNA c cu to nht nh. Thay i cu SNP [155].
to bng s thay i mt nucleotide s lm cho thc vt, SNP ang c thay th cho
si n DNA chuyn ng khc i trong iu SSR nh ch th cho cc ng dng trong di
kin in di trn gel khng bin tnh. V th, truyn v chn ging. SNP c s lng ln, n
mu nguyn thy v mu t bin s c mu nh, hiu qu, cho php t ng ha, v ngy
in di khc nhau. Phn tch SSCP c tin cng kinh t hn [44, 46]. Hn na, SNP xy ra
hnh theo cc bc: i. nhn bn PCR chui c cc vng m v khng m ca DNA nhn
DNA quan tm, ii. bin tnh sn phm PCR, iii. v lc lp. Ngun SNP hin ang c pht
lm lnh chui DNA bin tnh to si n, trin v thng tin rng ri cho nhiu ng dng
iiii. xc nh s di chuyn khc nhau gia cc la. Cc ngun ny bao gm c s d liu SNP,
si n trong iu kin in di trn gel khng phng tin xc nh cc SNP mang nhiu
bin tnh. C th quan st s khc nhau bng thng tin cho cc mc ch ng dng v b SNP
nh du phng x, nhum bc, bng cc mi cho nh gi c thit k theo t hng phc
PCR c nh du bng mu hunh quang v v mc ch chn lc nh ch th phn t.
in di mao qun. PCR-SSCP l k thut nhanh,
n gin, nhy dng cho xc nh cc t bin Mc d SNP c cc u vit hn cc k thut
b sung, thm vo v bt i nucleotide trong khc, n vn c mt s nhc im nh: s hn
phn on DNA c nhn bn. y l cng c ch khm ph cc SNP trong cc c th khng
quan trng cho phn tch gen c bit l xc phi hnh mu do s tn km v kh khn trong
nh t bin im. K thut ny ging k thut cc cng ngh ang c s dng pht hin
RFLP v n c th gii on nhng thay i SNP.
allen ca cc tnh trng di truyn. Khc vi C rt nhiu phng php pht hin SNP
RFLP l SSCP c th xc nh c a hnh bao gm cc phng php lai (lai allele c
DNA v t bin nhiu ch trong phn on bit, SNP microarray), cc phng php s
DNA. PCR-SSCP hunh quang l dng k thut dng cc emzyme (RFLP, PCR, phng php
thch ng ca SSCP trong s nhn bn chui ko di mi, s dng 5-nuclease v.v.), cc
DNA ch c tin hnh vi mi nh du phng php da trn tnh cht vt l ca DNA
hunh quang. S hn ch ca k thut SSCP l i vi cc sn phm PCR (SSCP, in di
vic xy dng ch th SSCP mt nhiu cng sc, gradient nhit , sc k lng cao p bin tnh
t v khng t ng ha c. K thut SSCP v.v.) v phng php gii trnh t. c gi c
c xy dng xc nh t bin [136] sau th tm hiu su hn v cc phng php pht
c s dng xc nh bin i ca chui hin SNP trong cng b ca Kwork & Chen
DNA [162] v nhn dng gen [204]. (2003) [94] v tng quan ca Jehan &
K thut a hnh nucleotide n (Single Lakhanpaul (2006) [76].
Nucleotide Polymorphism-SNP) Chin lc trc tip in hnh cho khm
Nhng thay i mt nucleotide trong trnh ph cc SNP l gii trnh t cc sn phm nhn
t genome ca cc c th trong qun th c bn cc locus c th (locus specific
gi l a hnh nucleotide n (SNP). Cc v tr amplification-LSA) t nhiu c th hoc xc
th hin SNP trong genome l ni m nh trnh t cc chui th hin c nh du
chui DNA c phn bit bi mt baz duy (gii trnh t cc EST) [165, 188]. Cc chin
nht khi hai hoc nhiu c th c so snh. S lc trc tip khc c th k n nh: gii trnh
khc nhau v nucleotide ny c th dn n thay t ton b h gen hoc gii trnh t cc vng i
i tnh trng c bit hay kiu hnh, hoc c din. Nu c cc d liu v cc chui cn so
th l s thay i trung tnh c th c s dng snh trn mng thng tin i chng hoc cc c
nh gi s a dng trong tin ha. SNP l s d liu khc th c th tin hnh cc so snh
dng thay i trnh t trong genome ph bin pht hin ra SNP [61]. Phn tch trc tip s
276
Cc k thut ch th DNA
277
Nguyen Duc Thanh
278
Cc k thut ch th DNA
cpSSR cho mc a hnh cao hn phn tch lng c im cn thit. Phn tch trnh t
ct hn ch cpDNA (RFLP-cpDNA) [142]. cpDNA c u im l cn rt t cpDNA khun.
H gen lc lp c di truyn vi nhiu bn phn tch trnh t cpDNA, cng ging nh
sao trong phn chia mitos v meios, v vy, n phn tch trnh t DNA ni chung, trc ht l
tr thnh i tng nghin cu phn ha do tri nhn cc gen, vng gen hay vng m cc gen
gen trong cu trc di truyn v tri gen ngoi t lc lp bng cc mi c hiu, sau c th
nhin [65] v xc nh s suy gim a dng nhn dng trc khi c trnh t hoc c trnh
di truyn [116]. Di truyn theo m, n bi, v t trc tip sn phm PCR. Cui cng l so
bn cht khng ti t hp ca h gen lc lp lm snh trnh t bng cc phn mm chuyn dng.
n tr thnh phng tin hu hiu trong nghin Nhiu nghin cu s dng trnh t gen
cu tin ha. cpSSR c s dng trong rbcL cho nghin cu phn loi v tin ha loi
nghin cu nhiu loi cy nh la, la mch, [132] mt s khc s dng trnh t gen ndhF
thng, g v.v. [45, 142,143, 180]. [55] v gen matK [91]. Trnh t cc chui vng
K thut phn tch trnh t cpDNA m gia cc gen hay trnh t cc chui khng
m ca cc gen hoc gia hai gen (trnL (UAA),
Trnh t DNA cung cp cng c cho phn
rbcL-atpB cng c s dng [130, 208]. Trnh
tch so snh trc tip. Tiu ch chn trnh t
t cc vng gen rbcL, matK, atpF-atpH IGS,
DNA cho phn tch bao gm: i. trnh t phi
psbK-psbI IGS v trnH-psbA IGS cn c
di c thng tin v tin ha di truyn cc
dng cho m vch (barcode) cc loi lan [87].
v tr nucleotide, ii. mc a dng ph hp vi
vn tin ha di truyn c t ra, theo Cng ngh th hin a dng (Diversity Arrays
Ritland v Clegg [151] mc a dng t 5 n Technology-DArT)
15% l ph hp, mc ny cung cp s
Hnh 4. S cc bc tin
hnh DArT
Cng ngh th hin a dng (DArT) l cng trin khc phc mt s nhc im ca cc
ngh phn tch kiu gen c tnh ph hp rng v cng ngh ch th phn t khc nh RFLP,
hiu qu v kinh t. Cng ngh ny c pht AFLP v SSR [4]. y l cng ngh khc phc
279
Nguyen Duc Thanh
nhc im tn km v thi gian ca cc k vo nhn dng bng nhn bn trc tip t DNA
thut da trn vic lai DNA v c th phn tch khun [17, 113].
hng ngn locus trong mt ln th nghim. Cng ngh gii trnh t th h th hai (hay
DArT c bit ph hp cho phn tch kiu gen cn c coi l cng ngh gii trnh t s lng
cc loi a bi vi h gen ln. Cng ngh ny ln) gm ba nhm chnh l gii trnh t bng
c th ly du (fingerprint) ton b h gen bng phng php tng hp, gii trnh t bng
vic ghi nhn s c mt hoc vng mt cc phn phng php gn v gii trnh t phn t n.
on DNA trong h gen i din c hnh
thnh t cc mu DNA genome. Cng ngh Gii trnh t bng phng php tng hp
DArT gm nhiu bc nh: gim thiu s phc ging nh k thut gii trnh t ca Sanger tc
tp ca mu DNA (bng gp DNA ca cc mu, l xc nh thnh phn nucleotide bng pht
ct DNA bng enzyme gii hn v PCR vi cc hin tn hiu quang ha trong qu trnh gn cc
mi c nucleotide chn lc), to th vin DNA, nucleotide vo si DNA b tr bng enzyme
a cc th vin ln bn knh, lai vi cc DNA DNA polymerase. Trong k thut Sanger, s kt
c nh du hunh quang trn bn knh, qut thc chui dideoxynucleotide c dng xc
bn knh xc nh tn hiu lai, ghi chp s nh trnh t, cn trong gii trnh t bng
liu v phn tch (hnh 4). phng php tng hp th DNA c ct thnh
nhiu phn on ri gn vi chui tip hp sau
DArT gim thiu s phc tp ca mu DNA nhn dng tng tn hiu hunh quang
nhn i din ca mu. S gim thiu ny hoc tn hiu ha hc. C ba h thng gii trnh
da trn vic kt hp ct hn ch v gn chui t bng phng php tng hp. Ba h thng ny
tip hp v km theo s nhn bn bng PCR. khc nhau v di c, v phng php nhn
Ch th DArT cho loi mi c khm ph bng dng v c nh, bao gm: h thng 454 ca
vic sng lc th vin hng ngn phn on Roche, Solexa ca Illumia v SOLiD ca
DNA t genome i din c chun b t vic Applied Biosystem.
gp cc mu DNA cha ng s a dng ca
loi. H thng phn tch chip vi im H thng Roche 454 gii trnh t bng
(microarray platform) lm cho qu trnh khm phng php da trn nguyn tc tng hp cao
ph hiu qu v tt c cc ch th trn mt phn nhit (pyrosequencing), si n DNA khun
tch DArT c th c ghi nhn ng thi. i c gn vo ht siu nh (microbead) v nhn
vi mi phng php gim thiu phc tp c bn bng PCR nh tng (emulsion PCR)
mt b ch th DArT ring ph hp cho phn [112]. PCR nh tng l phn ng PCR s
tch DArT ring r. Do , s lng cc ch th dng hn hp phn ng PCR thng thng v
cho mi loi nht nh ch ph thuc vo mc hn hp phn ng PCR dng nh tng nc
bin i trong loi v s phng php gim trong du [158]. H thng Roche 454 u tin
thiu phc tp c sng lc. ch c c on 100 bp, hin nay do ci tin
c th c on n 800 bp.
Cng ngh gii trnh t th h th hai (Next-
H thng Illumina ca Solexa gii trnh t
Generation of Sequencing Technology)
da vo vic n gin ha phng php xy
S pht trin cc cng ngh gii trnh t s
dng th vin v o u bng phng php
lng ln (high throughput sequencing) lm
hunh quang dn n vic to ra cc on c
cho vic gii trnh t DNA tr nn c bit quan
c di 35 bp [17]. H thng ny s dng vic
trng cho cc nghin cu v a dng di truyn,
nhn bn cu pha cng (solid-phase bridge
tin ha, bo tn sinh hc v chn ging. Cc
amplification), trong cc on tip hp u
cng ngh ny c tim nng loi b mt trong
5 v 3 c gn vi mi u ca khun DNA.
cc tr ngi i vi thc hin tip cn h gen
Mt u ca khun sau c nh vi c
trong cc c th khng phi l m hnh bao gm
cht. Cc on tip hp c lai vi cc mi
cc c th thiu thng tin v trnh t genome.
xui hoc ngc c nh to thnh cu ni, to
Cc cng ngh ny trnh c s tn km, phc
thun li cho vic nhn bn to ra cc sn
tp v sai lch phng php gii trnh t da
phm nhn bn c nh vi c cht v to
280
Cc k thut ch th DNA
281
Nguyen Duc Thanh
282
Cc k thut ch th DNA
evaluated with M13-tailed SSR markers 22. Branco C. J. S., Vieira E. A., Malone G.,
and sequencing. Genet. Res., 89: 93- 06. Kopp M. M. et al., 2007. IRAP and
13. Phan Th By, L Th Bch Thy, o Th REMAP assessments of genetic similarity
Hnh, Quch Th Lin, L Th Mui, in rice. J. Appl. Genet., 48: 107-113.
Nguyn c Thnh, 2005. nh gi tnh 23. Bi Ch Bu, Nguyn Th Lang, 1999.
khng bnh o n mt s dng la da ng dng DNA marker trong nh gi qu
vo cc ch th phn t STS v gy bnh gen cy la: 1216-1273. Bo co khoa hc,
nhn to trong nh knh. Tp ch Cng Hi ngh Cng ngh sinh hc ton quc,
ngh Sinh hc, 3(4): 471-478. H Ni.
14. Becker J., Vos P., Kuiper M., Salamini F., 24. Bravo J. P., Hoshino A. A., Lara C. D.,
Heun M., 1995. Combined mapping of Angelici C. M. et al., 2006. Transferability
AFLP and RFLP markers in barley. Mol. and use of microsatellite markers for the
Gen. Genet., 249: 65-73. genetic analysis of the germplasm of some
15. Beckmann J. S., 1988. Oligonucleotide Arachis section species of the genus
polymorphisms: A new tool for genomic Arachis. Genet. Mol. Biol., 29(3): 516-
genetics. Biotechnol., 6: 161-164. 524.
16. Beckmann J. S., Soller M., 1990. Toward a 25. Brouner S., Murphy R. L., Walling J. G.,
unified approach to genetic mapping of Przyborowski J., Weeden N. F., 2002. STS
eukaryotes based on sequence tagged marker for comparative mapping in
microsatellite sites. Bio/Technol., 8: 930- legiumes. J. Amer. Soc. Hort. Sci., 127(4):
932. 616-622.
17. Bentley D. R., 2006. Whole-genome re- 26. Bruns T. D., White T. J., Taylor J. W.,
sequencing. Curr. Opin. Genet. Dev., 16: 1991. Fungal molecular systematics. Annu.
545-552. Rev. Ecol. Syst., 22: 525-564.
18. Bhagyawant S. S., Srivastava N., 2008. 27. Caetano-Anolles G., Bassam B. J., 1993.
Genetic fingerprinting of chickpea (Cicer Amplification fingerprinting using
arietinum L.) germplasm using ISSR arbitrary oligonucleotide primers. App.
markers and their relationships. Afr. J. Biochem. Biotechnol., 42: 189-200.
Biotechnol., 7(24): 4428-4431. 28. Caetano-Anolles G., Bassam B. J.,
19. Binh T. T., Shiota S., Suzuki R., Matsuda Gresshoff P. M., 1991. DNA amplification
M. et al., 2014. Discovery of novel fingerprinting using very short arbitrary
mutations for clarithromycin resistance in oligonucleotide primers. Biotechnol., 9:
Helicobacter pylori by using next- 553-557.
generation sequencing. J. Antimicrob. 29. Carvalho A., Matos M., Lima-Brito J.,
Chemother., 69: 1796-1803. Guedes-Pinto H., Benito C., 2005. DNA
20. Botstein D., White R. L., Skolnick M., fingerprint of F1 interspecific hybrids from
Davis R. W., 1980. Construction of a the Triticeae tribe using ISSRs. Euphytica.
genetic linkage map in man using 143(1-2): 93-99.
restriction fragment length 30. Chambers G. K., MacAvoy E. S., 2000.
polymorphisms. Amer. J. Hum. Genet., 32: Microsatellites: consensus and
314 331. controversy. Comp. Biochem. Physiol.
21. Bowers J. E., Meredith C. P., 1994. Biochem. Mol. Biol., 126(4): 455-476.
Microsatellite length polymorphism within 31. Chelkowski J., Stepien L., 2001.
ancient wine grape cultivars (Vitis vinifera Molecular markers for leaf rust resistance
L.). II Intern Conf. Plant Genome, 24-27. genes in wheat. J. Appl. Genet., 42:117-
San Diego, CA, USA. 126.
283
Nguyen Duc Thanh
32. Chen J., Tauer C. G., Huang Y., 2002. 41. Duarte J. M., Wall K., Edger P., Landherr
Paternal chloroplast inheritance patterns in L. L. et al., 2010. Identification of shared
pine hybrids detected with trnL-trnF single copy nuclear genes in Arabidopsis,
intergenic region polymorphism. Theor. Populus, Vitis and Oryza and their
Appl. Genet., 104: 1307-1311. phylogenetic utility across various
33. Cheng H. Y., Yang W. C., Hsiao J. Y., taxonomic levels. BMC Evol. Biol., 10:
2001. Genetic diversity and relationship 61.
among peach cultivars based on random 42. Dubreuil P., Dufour P., Krejci E., Causse
amplified microsatellite polymorphism M. et al., 1996. Organization of RFLP
(RAMP). Bot. Bull. Acad. Sin., 42: 201- diversity among inbred lines of maize
206. representing the most significant heterotic
34. Chen S., Chen G., Chen H., Wei Y. et al., groups. Crop Sci., 36: 790-799.
2012. Mapping stripe rust resistance gene 43. Durand J., Garnier L., Dajoz I., Mousset
YrSph derived from Tritium S., Veuille M., 2000. Gene flow in a
sphaerococcum Perc. with SSR, SRAP, facultative apomictic Poacea, the savanna
and TRAP markers. Euphytica, 185(1): 19- grass Hyparrhenia diplandra. Genetics,
26. 156: 823-831.
35. Ching A. D. A., Caldwell K. S., Jung M., 44. Duran C. N., Appleby T., Clark D., Wood
Dolan M. et al., 2002. SNP frequency, M. et al., 2009. AutoSNPdb: an annotated
haplotype structure and linkage single nucleotide polymorphism database
disequilibrium in elite maize inbred lines. for crop plants. Nucleic Acids Res., 37:
BMC Genet., 3: 19. 951-953.
36. Clausen A. M., Spooner D. M., 1998. 45. Echt C. S., DeVerno L. L., Anzidei M. A.,
Molecular support for the hybrid origin of Vendramin G. G., 1998. Chloroplast
the wild potato species Solanum rechei. microsatellites reveal population diversity
Crop Sci., 38:858-865. in red pine, Pinus resinosa Ait. Mol. Ecol.,
37. Nguyn Th Phng oi, Khut Hu 7: 307-316.
Trung, Nguyn Thy ip, H Minh Loan, 46. Edwards D,, Batley J., 2010. Plant genome
Trn Danh Su, ng Trng Lng, 2010. sequencing: applications for plant
Nghin cu a dng di truyn tp on la improvement. Plant Biotech. J., 8: 2-9.
nng bn a Vit Nam bng ch th phn 47. Esselink G. D., Smulders M. J. M.,
t SSR. Tp ch Cng ngh sinh hc, 4: Vosman B., 2003. Identification of cut rose
381-287. (Rosa hybrida) and rootstock varieties
38. Dietrich W., Katz H., Lincoln S. E., Shin using robust sequence tagged
H. S. et al., 1992. A genetic map of the microsatellite site markers. Theor. Appl.
mouse suitable for typing intraspecific Genet., 106: 277-286.
crosses. Genetics, 131: 423-447. 48. Fang D., Krueger R. R., Roose M. L.,
39. Dintinger J. A., Salgon Sand Reynaud B., 1998. Phylogenetic Relationships among
2014. QTL mapping of a partial resistance Selected Citrus Germplasm Accessions
to the corn delphacid-transmitted viruses in Revealed by Inter-simple Sequence Repeat
Lepidopteran-resistant maize line Mp705. (ISSR) Markers. J. Amer. Soc. Hort. Sci.,
Plant Breed., 133(1): 19-27. 123(4): 612-617.
40. Dissanayaka S., Kottearachchi N.S., 49. Fang D. Q., Roose M. L., 1997.
Weerasena J., Peiris M., 2014. Development Identification of closely related citrus
of a CAPS marker for the badh2.7 allele in cultivars with inter-simple sequence repeat
Sri Lankan fragrant rice (Oryza sativa). Plant markers. Theor. Appl. Genet., 95(3): 408-
Breed., 133(5):560-565. 417.
284
Cc k thut ch th DNA
50. Flavell A. J., Knox M. R., Pearce S. R., okra germplasm by SRAP and phenotypic
Ellis T. H. N., 1998. Retrotransposon- marker polymorphism. Biologia,
based insertion polymorphisms (RBIP) for Bratislava, 62: 41-45.
high throughput marker analysis. Plant J., 60. Gupta M., Chyi Y. S., Romero-Severson
16: 643-660. J., Owen J. L., 1994. Amplification of
51. Flandez-Galvez H., Ford R., Pang E.C.K., DNA markers from evolutionarily diverse
Taylor P. W. J., 2003. An intraspecific genomes using single primers of simple-
linkage map of the chickpea (Cicer sequence repeats. Theor. Appl. Genet., 89:
arietinum L.) genome based on sequence 998-1006.
tagged microsatellite site and resistance 61. Guryev V., Berezikov E., Cuppen E.,
gene analog markers. Theor. Appl. Genet., 2005. CASCAD: a database of annotated
106(8): 1447-1456. candidate single nucleotide polymorphisms
52. Fouly H. M., Wilkinson H. T., Domier L. associated with expressed sequences. BMC
L., 1996. Use of random amplified Genomics, 6: 10. doi:10.1186/1471-2164-
polymorphic DNA (RAPD) for 6-10.
identification of Gaeumannomyces species. 62. Ha B. K., Hussey R. S., Boerma H. R.,
Soil Biol. Biochem., 28(6): 703-710. 2007. Development of SNP assays for
53. Frascaroli E., Schrag T. A., Melchinger A. marker-assisted selection of two southern
E., 2013. Genetic diversity analysis of elite root-knot nematode resistance QTL in
European maize (Zea mays L.) inbred lines soybean. Crop Sci., 47(2): S73-S82.
using AFLP, SSR and SNP markers 63. Hafez E. E., Ghany A. G. A. A., Zakil E.
reveals ascertainment bias for a subset of A., 2006. LTR-retrotransposonsbased
SNPs. Theor. Appl. Genet., 126: 133-141. molecular markers in cultivated Egyptian
54. Graner A., Jahoor A., Schondelmaier J., cottons G. barbadense L. Afr. J.
Siedler H. et al., 1991. Construction of an Biotechnol., 5: 1200-1204.
RFLP map of barley. Theor. Appl. Genet., 64. Hamada H., Petrino M. G., Kakunaga T.,
83(2): 250-256. 1982. A novel repeat element with Z-
55. Garcia V. F., Olmstead R. G., 2003. DNA-forming potential is widely found in
Phylogenetics of tribe Antocercideae evolutionarily diverse eukaryotic genomes.
(Solanaceae) based on ndhF and trnL/F Proc. Natl. Acad. Sci., USA 79:6465-6469.
sequwnce data. Syst. Bot., 28(3): 609-615.
65. Hansen O. K., Kjr E. D., Vendramin G.
56. Grzebelus D., 2006. Transposon insertion G., 2005. Chloroplast microsatellite
polymorphism as a new source of variation in Abies nordmanniana and
molecular markers. J. Fruit Ornam. Plant simulation of causes for low differentiation
Res., 14: 21-29. among populations. Tree Genetics &
57. Gu W. K., Weeden N. F., Yu J., Wallace Genomes, 1: 116-123.
D. H., 1995. Large-scale, costeffective 66. Hantula J., Dusabenygasani M., Hamelin
screening of PCR products in marker- R,C., 1996. Random amplified
assited selection applications. Theor. Appl. microsatellites (RAMS)-a novel method
Genet.. 91: 465-470. for characterizing genetic variation within
58. Guasmi F., Elfalleh W., Hannachi H., fungi. Eur. J. For. Path., 26: 15-166.
Fres K. et al., 2012. The use of ISSR and 67. He C., Poysa V., Yu K., 2003.
RAPD markers for genetic diversity Development and characterization of
among South Tunisian barley. ISRN simple sequence repeat (SSR) markers and
Agronomy, vol. 2012, Article ID 952196. their use in determining relationships
59. Gulsen O., Karagul S., Abak K., 2007. among Lycopersicon esculentum cultivars.
Diversity and relationships among Turkish Theor. Appl. Genet., 106: 363-373.
285
Nguyen Duc Thanh
68. Heun M., Schafer-Pregl R., Klawan D., Quaternary refugia. Mol. Ecol., 16: 1713-
Castagna R. et al., 1997. Site of einkorn 1727.
wheat domestication identified by DNA 76. Jehan T., Lakhanpaul S., 2006. Single
fingerprinting. Science, 278: 1312-1314. nucleotide polymorphism (SNP)- methods
69. Hill M., Witsenboer H., Zabeau M., Vos P. and applications in plant genetics: A
et al., 1996. PCR-based fingerprinting review. Indian J. Biotech., 5: 435-459.
using AFLPs as a tool for studying genetic 77. Jing R., Vershinin A., Grzebyta J., Shaw P.
relationships in Lactuca spp. Theor. Appl. et al., 2010. The genetic diversity and
Genet., 93: 1202-1210. evolution of field pea (Pisum) studied by
70. Huang J., Sun S.M., 2000. Genetic high throughput retrotransposon based
diversity and relationships of sweet potato insertion polymorphism (RBIP) marker
and its wild relatives in Ipomoea series analysis. BMC Evol. Biol., 10:44.
Batatas (Convolvulaceae) as revealed by 78. Jordan S. A., Humphries P., 1994. Single
inter-simple sequence repeat (ISSR) and nucleotide polymorphism in exon 2 of the
restriction analysis of chloroplast DNA. BCP gene on 7q31-q35. Hum. Mol.
Theor. Appl. Genet., 100: 1050-1060. Genet., 3: 1915.
71. V Th Bch Huyn, L Th Bch Thy, 79. Joshi S. P., Gupta V. S., Aggarwal R. K.,
Nguyn Anh Dng, Hong B Tin, Ranjekar P. K. et al., 2000. Genetic
Nguyn c Thnh, 2013. nh gi a diversity and phylogenetic relationship as
dng di truyn mt s ging la bng k revealed by inter-simple sequence repeat
thut SSR phc v chn cp lai to ging (ISSR) polymorphism in the genus Oryza.
chu hn. TP CH SINH HC, 35(1): 80- Theor. Appl. Genet., 100: 1311-1320.
91.
80. Kallendar R., Grob T., Regina M.,
72. Ilut D. C., Coate J. E., Luciano A. K., Suoniemi A., Schulman A., 1999. IRAP
Owens T. G. et al., 2012 A comparative and REMAP: Two new retrotransposon-
transcriptomic study of an allotetraploid based DNA fingerprinting techniques.
and its diploid progenitors illustrates the Theor. Appl. Genet., 98: 704-711.
unique advantages and challenges of RNA-
seq in plant species. Amer. J. Bot., 99: 81. Kane N., Sveinsson S., Dempewolf H.,
383-396. Ang J. Y. Y. et al., 2012. Ultra-barcoding
in cacao (Theobroma spp.; Malvaceae)
73. Jaccoud D., Peng K., Feinstein D., Kilian using whole chloroplast genomes and
A., 2001. Diversity arrays: a solid state nuclear ribosomal DNA. Amer. J. Bot., 99:
technology for sequence information 320-329.
independent genotyping. Nucleic Acids
Res., 29(4): e25. 82. Karp A., Isaac P. G., Ingram G. S., 1998.
Molecular Tools for Screening
74. Jakse J., Martin W., McCallum J., Havey Biodiversity: Plants and Animals.
M., 2005. Single nucleotide Chapman & Hall, Thompson Sci., London.
polymorphisms, InDel, and simple
sequence repeats for onion cultivar 83. Kaur S., Cogan N. O. I., Forster J. W.,
identification. J. Amer. Hort. Sci., 130(6): Paull J. G., 2014 Assessment of genetic
912-917. diversity in Faba bean based on single
nucleotide polymorphism. Diversity, 6: 88-
75. Jakob S. S., Ihlow A., Blattner F. R., 2007. 101; doi:10.3390/d6010088.
Combined ecological niche modeling and
molecular phylogeography istory of 84. Kawa P. G., Devarumath R. M., Nerka Y.,
Hordeum marinum (Poaceae)-niche 2009. Use of RAPD marker for assessment
differentiation, loss of genetic diversity, of genetic diversity in sugarcane cultivars.
and speciation in Mediterranean Indian J. Biotechnol., 8: 67-81.
286
Cc k thut ch th DNA
85. Khan A., Awan S., Sadia B., Rana R. M., Fusarium wilt race 1 resistance Fw gene
Khan I. A., 2010. Genetic diversity study for marker-assisted selection in pea. Plant
among coloured cotton genotypes by using Breed., 132(6): 642-648.
RAPD markers. Pak. J. Bot., 42(1): 71-77. 96. Lander E. S., Botstain D., 1989. Mapping
86. Kijas J. M. H., Fowler J. C. S., Thomas M. mendelian factors underlying quantitative
R., 1995. An evaluation of sequence traits using RFLP linkage maps. Genetics,
tagged microsatellite site markers for 121: 185-199.
genetic analysis within Citrus and related 97. Landegren U., Kaiser R., Sanders J., Hood
species. Genome, 38(2): 349-355. L., 1988. DNA diagnostics. Molecular
87. Kim H. M., Oh S. H., Bhandari G. S., Kim techniques and automation. Science, 241:
C. S., Park C. W., 2014. DNA barcoding 1077-1080.
of Orchidaceae in Korea. Mol. Ecol. 98. Nguyen Thi Lang, Bui Chi Buu, 2008.
Resources, 14(3): 499-507. Fine mapping for drought tolerance in rice
88. Kim K. S., Bellendir S., Hudson K. A. et (Oryza sativa L.). Omonrice, 16: 9-15.
al., 2010 Fine mapping the soybean aphid 99. Nguyen Thi Lang, Nguyen Van Tao, Bui
resistance gene Rag1 in soybean. Theor. Chi Buu, 2011. Marker-assisted
Appl. Genet., 120(5): 1063-1107. backcrossing (MAB) for rice submergence
89. Kim S. M., Sohn J. K., 2005. Identification tolerance in Mekong Delta. Omonrice, 18:
of a rice gene (Bph 1) conferring resistance 11-21
to brown planthopper (Nilaparvata lugens 100. Lee G. A., Koh H. J., Chung H. K., Dixit
Stal) using STS markers. Mol. Cells, A. et al., 2009. Development of SNP-based
20(1): 30-34. CAPS and dCAPS markers in eight
90. Kim S. K., Crawford D. J., Esselman E. J., different genes involved in starch
1999. ITS sequences and phylogenetics biosynthesis in rice. Mol. Breed., 25(1):
relationships in Bidens and Coreopsis 93-101.
(Asteraceae). Syst. Bot., 24: 480-491. 101. Li A., Ge S., 2001. Genetic Variation and
91. Kocyan A., Qui Y. L., Endress P. K., Conti Clonal Diversity of Psammochloa villosa
E., 2004. A phylogenetics analysis of (Poaceae) Detected by ISSR Markers.
Apostasioideae (Orchidaceae) based on Ann. Bot., 87: 585-590.
ITS, trnL-F and matK sequences. Plant 102. Li G., Quiros C. F., 2001. Sequence-
Syst. Evol., DOI 10.1007/s00606-004- related amplified polymorphism (SRAP), a
0133-3. new marker system based on a simple PCR
92. Koes R., Souer E., van Houwelingen A., reaction: its application to mapping and
Mur L. et al., 1995. Targeted gene gene tagging in Brassica. Theor. Appl.
inactivation in petunia by PCR-based Genet., 103: 455-546.
selection of transposon insertion mutants. 103. Li X., Ding X., Chu B., Zhou Q. et al.,
Proc. Natl. Acad. Sci., 92: 8149-8153. 2008. Genetic diversity analysis and
93. Konieczny A., Ausubel F. M., 1993. conservation of the endangered Chinese
Procedure for mapping Arabidopsis endemic herb Dendrobium officinale
mutations using co-dominant ecotype- Kimura et Migo (Orchidaceae) based on
specific PCR-based markers. Plant J., 4: AFLP. Genetica, 133: 159-166.
403-410. 104. Nguyn Th Kim Lin, Nng Vn Hi,
94. Kwok P. Y., Chen X., 2003. Detection of Nguyn c Thnh, 2003. Kt qu bc
single nucleotide polymorphisms. Curr. u ca vic ng dng ch th SSR trong
Issues Mol. Biol., 5: 43-60. chn dng chu hn la cn. Bo co
95. Kwon S. J., Smkal P., Hu J., Wang M. et Khoa hc, Hi ngh Cng ngh sinh hc
al., 2013. User-friendly markers linked to ton quc, H Ni, 898-901.
287
Nguyen Duc Thanh
105. Lin X. C, Lou Y., Liu J., Peng J. S. et al., varieties and the assessment of somaclonal
2010. Crossbreeding of Phyllostachys variation. Euphytica, 127(2): 247-253.
species (Poaceae) and identification of 115. McDonald D. B., Potts W. K., 1997.
their hybrids using ISSR markers. Genet. Microsatellite DNA as a genetic marker at
Mol. Res., 9(3): 1398-1404. several scales. In Avian Molecular
106. Lin Z., He D., Zhang X., Nie Y. et al., Evolution and Systematics (D. Mindell,
2005. Linkage map construction and ed.). Academic Press, New York. pp. 29-
mapping QTL for Cotton fibre quality 49.
using SRAP, SSR, and RAPD. Plant 116. Mengoni A., Barabesi C., Gonnelli C.,
Breed., 124: 180-187. Galardi F. et al., 2001. Genetic diversity of
107. Litt M., Luty J. A., 1989. A hypervariable heavy metal-tolerant populations in Silene
microsatellite revealed by in vitro paradoxa L. (Caryophyllaceae): A
amplification of a dinucleotide repeat chloroplast microsatellite analysis. Mol.
within the cardiac muscle actin gene. Ecol., 10:1909-1916.
Amer. J. Hum. Genet., 44(3): 397-401. 117. Meti N., Samal K. C., Bastia D. N., Rout
108. Lu X., Liu L., Zhao L., Song X., Zhu X., G. R. 2013. Genetic diversity analysis in
2009. Cultivar identification and genetic aromatic rice genotypes using
diversity analysis of broccoli and its microsatellite based simple sequence
related species with RAPD and ISSR repeats (SSR) marker. Afr. J. Biotechnol.,
markers. Sci. Hort., 122(4): 645-648. 12(27): 4238-4250.
109. Trn Th Lng, Lu Minh Cc, Nguyn 118. Michaels S. D., Amasino R. M. A., 1998.
c Thnh, 2013. Phn tch quan h di A robust method for detecting single
truyn mt s ging la c sn, cht nucleotide changes as polymorphic
lng trng ph bin Vit Nam bng ch markers by PCR. Plant J., 14: 381-385,
th phn t SSR. TP CH SINH HC, 119. Miller J. C., Tanksley S. D., 1990. RFLP
35(3): 348-356. analysis of phylogenetics relationships and
110. Ma J. Q., Yao M. Z., Ma C. L., Wang X. genetic variation in the genus
C. et al., 2014. Construction of a SSR- Lycopersicon. Theor. Appl. Genet., 80:
based genetic map and identification of 437-448.
QTLs for Catechins content in tea plant 120. Mishra P. K., Fox R. T. V., Culhamm A.,
(Camellia sinensis). PLoS ONE, 9(3): 2003. Inter-simple sequence repeat and
e93131. doi:10.1371/journal.pone. aggressiveness analyses revealed high
0093131. genetic diversity, recombination and
111. McClintock B., 1950. The origin and longrange dispersal in Fusarium
behavior of mutable loci in maize. culmorum. School of Plant Sciences, The
Genetics, 36: 344-355. University of Reading, Whiteknights,
112. Margulies M., Egholm M., Altman W.E., Reading RG6 6AS, UK, 2003 Association
Attiya S. et al., 2005. Genome sequencing of Applied Biologists.
in microfabricated high-density picolitre 121. Morand M. E., Brachet S., Rossignol P.,
reactors. Nature, 437: 376-380. Dufour J., Frascaria-Lacoste N., 2002. A
113. Mardis E. R., 2008. The impact of next- generalized heterozygote deficiency
generation sequencing technology on assessed with microsatellites in French
genetics. Trends Genet., 24: 133-141. common ash populations. Mol. Ecol.,
11:377-385.
114. Martin C., Uberhuaga E., Prez C., 2002.
Application of RAPD markers in the 122. Morgante M., Vogel J., 1994. Compound
characterisation of Chrysanthemum microsatellite primers for the detection of
288
Cc k thut ch th DNA
289
Nguyen Duc Thanh
290
Cc k thut ch th DNA
291
Nguyen Duc Thanh
nghip Tp ch Cng ngh sinh hc, 5(1): sequence tagged sites (STSs). Theor. Appl.
77-83. Genet., 86: 985-990.
175. Nguyn c Thnh, ng Th Minh La, 183. L Th Bch Thy, Nguyn Vn Tr,
Nguyn Vn Phng, L Th Bch Thy, Nguyn c Thnh, H Hu Nh, 2013.
2008. Phn tch a dng di truyn cc dng Phn tch a dng di truyn mt s ging
la T L v mt s ging np c sn da ma bng ch th SSR v xc nh ch th
vo cc gen v ch th lin quan n cht phn t lin quan n tnh khng bnh
lng ht go. TP CH SINH HC, than. Bo co khoa hc Hi ngh CNSH
30(2): 153- 159. ton quc 2013, 27/9/2013: 1084-1088.
176. Nguyen Duc Thanh, Nguyen Hoang Tinh, 184. Tippery N. P., Les D. H., 2008.
2009. Application of molecular markers Phylogeneic analysis of the internal
for the study of genetic diversity of forest transcriped spacer in Menyanthaceae using
trees and sub-tropical fruit species. Adv. in predicted secondary structure. Mol.
National Science, 3: 373-382. Phylogenet. Evol., 49: 528-537.
177. Nguyn c Thnh, Nguyn Vn Phng,
Nguyn Hong Ngha. 2009. a dng di 185. Tivang J., Skroch P. W., Nienhuis J., 1996.
truyn ca loi Sao mng (Hopea Randomly amplified polymorphic DNA
reticulate Tardicu) da trn phn tch mt (RAPD) variation among and within
s chui ADN lc lp v ch th RAPD. Artichoke (Cynara scolymus L.) cultivars
Tp ch Cng ngh sinh hc, 7(2): 203- and breeding Populations. J. Amer. Soc.
210. Hort. Sci., 121(5): 783-788.
178. Nguyen Duc Thanh, Henry Nguyen. 2000. 186. Travis S., Maschinski J., Keim P., 1996.
Use of AFLP for the study of genetic An analysis of genetic variation in
diversity in upland rice. Adv. in Natural Astragalus cremnophylax var.
Sciences, 1: 107-114. cremnophylax, a critically endangered
179. Nguyn c Thnh, Phan Duy Ton, plant, using AFLP markers. Mol. Ecol., 5:
Nguyn Hong Anh, Henry T. Nguyen. 735-745.
2000. ng dng ch th RAPD v STS 187. Triglia T., Peterson M. G., Kemp D. J.,
trong nghin cu a dng di truyn v 1988. A procedure for in vitro
chn ging la. Bo co Hi ngh Sinh hc amplification of DNA segments that lie
Quc gia. Nhng vn nghin cu c outside the boundaries of known
bn trong sinh hc, H Ni, 7-8/8/2000, sequences. Nucleic Acids Res., 16:8180-
149- 152. 8186.
180. Nguyen Duc Thanh, Le Thi Bich Thuy, 188. Twyman R. M., 2004. SNP discovery and
Nguyen Hoang Nghia, 2012. Genetic typing technologies for
diversity of Afzelia xylocarpa (Kurz) Craib pharmacogenomics. Curr. Top. Med.
in Vietnam based on analyses of Chem., 4: 1423-1431.
chloroplast markers and random amplified
polymorphic DNA (RAPD). Afr. J. 189. van den Broeck D., Maes T., Sauer M.,
Biotechnol., 1(80): 14529-14535. Zethof J. et al., 1998. Transposon Display
181. Thomas M. R., Cain P., Scott N. S., 1994. identifies individual transposable elements
DNA typing of grapevines: a universal in high copy number lines. Plant J., 13:
methodology and database for describing 121-129.
cultivars and evaluating genetic 190. Walker G. T., Little M. C., Nadeau J. G.,
relatedness. Plant Mol. Biol., 25: 939-949. Shank D. D., 1992. Isothermal in vitro
182. Thomas M. R., Scott N. S., 1993. amplification of DNA by a restriction
Microsatellite repeats in grapevine reveal enzyme/DNA polymerase system. Proc.
DNA polymorphisms when analysed as Natl. Acad. Sci., 89: 392-396.
292
Cc k thut ch th DNA
191. Wang D. G., Fan J. B., Siao C. J., Berno 200. Vos P., Hogers R., Bleeker M., Reijans M.
A. et al., 1998. Large-scale identification, et al., 1995. AFLP: a new technique for
mapping, and genotyping of single- DNA fingerprinting. Nucleic Acids Res.,
nucleotide polymorphisms in the human 23: 4407- 4414.
genome. Science, 280: 1077-1082. 201. Wu K. S., Jones R., Danneberger L.,
192. Wang Q. D., Zhang T., Wang J. B., 2007. Scolnik P., 1994. Detection of
Phylogenetic relationships and hybrid microsatellite polymorphisms without
origin of Potamogeton species cloning. Nucleic Acids Res., 22: 3257-
(Potamogetonaceae) distributed in China: 3258.
insights from the nuclear ribosomal 202. Wu K. S., Tanksley S. D., 1993.
internal transcribed spacer sequences Abundance, polymorphism and genetic
(ITS). Plant Syst. Evol., 267(1-4): 65-78. mapping of microsatellites in rice. Mol.
193. Waugh R., McLean K., Flavell A. J., Gen. Genet., 241, 225-235.
Pearce S. R. et al., 1997. Genetic 203. Wu X., Li Y., Shi Y., Song Y. et al., 2014.
distribution of Bare-1-like Fine genetic characterization of elite maize
retrotransposable elements in the barley germplasm using high-throughput SNP
genome revealed by sequence-specific genotyping. Theor. Appl. Genet., 127(3):
amplification polymorphisms (SSAP). 621-631.
Mol. Gen. Genet., 253: 687-694.
204. Xie J., Wehner T. C., Conkling M. A.,
194. Waugh R., Bonar N., Baird E., Thomas B., 2002. PCR-based single stranded
Graner A., Hayes P., Powell W., 1997. conformation polymorphism (SSCP)
Homology of AFLP products in three analysis to clone nine aquaporin genes in
mapping populations of barley. Mol. Gen. cucumber. J. Amer. Hort. Sci., 127(6):
Genet., 255: 311-321. 925-930.
195. Welsh J., McClelland M., 1990. 205. Xu D. H., Ban T., 2004. Phylogenetic and
Fingerprinting genomes using PCR with evolutionary relationships between Elymus
arbitrary primers. Nucleic Acids Res., 18: humidus and other Elymus species based
7213-7218. on sequencing of noncoding regions of
196. Winfield M. O., Arnold G. M., Cooper F. cpDNA and AFLP of nuclear DNA. Theor.
et al., 1998. A study of genetic diversity in Appl.Genet., 108: 1443-1448.
Populus nigra subsp. betulifolia in the 206. Yashitola J., Thirumurugan T., Sundaram
Upper Severn area of the UK using AFLP R.M., Naseerullah M. K. et al., 2002.
markers. Mol. Ecol., 7: 3-10. Assessment of purity of rice hybrids using
197. Williams J. G. K., Kubelik A. R., Livak K. microsatellite and STS markers. Crop Sci.,
J. et al., 1990. DNA polymorphisms 42: 1369-1373.
amplified by arbitrary primers are useful as
207. Yao H., Song J., Liu C., Luo K. et al.,
genetic markers. Nucleic Acids Res., 18:
2010. Use of ITS2 Region as the universal
6531-6535.
DNA barcode for plants and animals.
198. Winter P., Pfaff T., Udupa S. M., Httel B. PLoS ONE 5(10): e13102.
et al., 1999. Characterization and mapping doi:10.1371/journal.pone.0013102
of sequence-tagged microsatellite sites in
the chickpea (Cicer arietinum L.) genome. 208. Yen A. C., Olmstead R. G., 2000.
Molecular systematics of Cyperaceae tribe
Mol. Gen. Genet., 262(1): 90-101.
Cariceae based on two chloroplast DNA
199. Wolff K., Morgan-Richards M., 1998. regions: ndhF and trnL intron-intergenic
PCR markers distinguish Plantago major spacer. Syst. Bot., 25(3): 479-494.
subspecies. Theor. Appl. Genet., 96: 282-
286. 209. Zalapa J. E., Cuevas H., Zhu H., Steffan S.
293
Nguyen Duc Thanh
SUMMARY
Since the 1980s, DNA marker techniques have been invented and developed quickly to become the most
significant development in the field of molecular biology. The DNA markers have been widely used in study
and selection of plants. The DNA techniques have been developed for DNA markers used in studies of
genetic diversity, phylogeny, classification, gene tagging and identification; in germplasm and marker-
assisted selection. The presence of various types of DNA markers, and differences in their principles,
methodologies, and applications require careful consideration in choosing one or more of such methods. No
DNA markers are available that fulfill all requirements needed by researchers. Depending on the nature of
each study, one can choose among the variety of DNA marker techniques, each of which combines at least
some desirable properties. In Vietnam, the use of DNA marker techniques began at the end of 1990s.
However, the application was limited with only few techniques such as random amplified DNA
polymorphism, microsatellites or simple sequence repeats and amplified fragment length polymorphism.
Those techniques were used in the studies of plant genetic diversity, molecular mapping and marker-assisted
selection. This review provides an overview on most of the available DNA marker techniques and their
utilities in the study and selection of plants with the aim to provide researchers and breeders necessary
information for choosing appropriate DNA marker techniques.
Keywords: DNA marker techniques, gene identification, genetic diversity, germplasm selection, marker-
assisted selection.
294