ZUBERERA

Egileak: Jone Artetxe, Nora

Garcia eta Irene Beracierto
EZAUGARRI FONETIKOAK
-u egiteko joera zenbaki kasutan: ezagun ezagn. Baina ez kasu
guztietan: urdin, gure, urte, ikhusi

-o u egiteko joera: nla (nola), gizon (gizun)

-J-ren ahoskera frantsesekoaren parekoa da: dxakin (jakin), gardxe (garaje)

-Dardarkari bakunak ia erabat galtzen dira: ei (erori), gi (haragi)

EZAUGARRI FONETIKOAK
-Dardarkari azkarrak (rr) dardarkari bakun egiten dira: Erran (esan)

-Hasperena oso ondo gorde da: aipht (aipatu), bthi (beti), khi (eki,
eguzkia)

-Azentua gehienbat azkenengo silabatan ezartzen da: lagnen (lagunaren),

bezalko( bezalako)
EZAUGARRI MORFOLOGIKOAK
-Artikulua gutxiago erabiltzen da: har ezaz gi(har ezazu ogia), gi
bada?(ogia/rik bada?)...

-NORI plurala: -er. Adibidez: laguner (lagunei), gizuner (gizonei)...

-Izen arruntak eta bereziak bereizten dira:

Izen bereziak:

Nondik: RIK: Maulerik jin da (Mauletik etorri da).

Nora: RA: Mulera jun da (Mulera joan da)

EZAUGARRI MOFOLOGIKOAK
Izen arruntak:

Nondik: TIK: Menditik jin da (menditik etorri da)

Nora: (A)LAT: Mendi(a)lat jun da (mendira joan da)

-Gaskoiaren eragina:

arra erabiltzen da berriz adierazteko: arra egin(berriz egin),

arrahrtu (berriz hartu)
EZAUGARRI MORFOLOGIKOAK
-sa atzizki femeninoa: alhargntsa (andre laguntza), kosinersa
(andre sukaldaria).
-t/-xkt atzizki txikigarriek indar handia dute: plaxot (plazatxoa,
herrixkot (herritxoa)
 TESTUA
Haur bat juan(fonetikoa) zzn egn(fonetikoa) batez oihanealat(morfologikoa). Bath zizn tartaro bat, eta tartaro harek
eraman zizn bere etxerat. Tartaro harek egn oroz jaten zizn jente bat, eta haur haren aldia ere ari zzn hllantzen.

Gai batez tartaroa einherik jin(fonetikoa)zzn eta lo jarri zzn sphazter khantian. Ordian haurrak zer ez d egiten?
Hartzen diz gerren bat eta irazten dioz boronteko begi bakhotxa. Gero tartaroaren aharien artean gordatzen dz. Bortha
ez beit zian idekiten ahal, ez zakizn nula behar zian eskapat. Hartzen diz aharirik handiena eta lahardekatzen diz;
gero, haren larriaz ngratzen dz, eta tzintzarria lephoan ezarten diz .

Biharamenean tartaroa abiatzen dz aharien kanpo igortera, eta jarten dz bortha saihetsean haurra eskapa ez dakion.
Haur hori egoiten dz emeki emeki azkenetarik; bena tartaroak hunkitzen zitizn igaitean ahariak oro. Haurra
hunkitzeareki ezagtzen diz eta lotzen zioz ilheti; bena larria tzirik, haurra eskapatzen zioz. Ordian tartaroa lasterrez
abiatzen zioz undoti, bena ez zitezn gida. Urthikiten dioz erhaztn eder bat, hura har dezan. Haurrak hartzen diz eta
ezarten erhi txinkarrean. Bena erhaztn harek oih egiten zizn:

- Ni hebe, ni hebe!

Eta ordian tartaroa lasterrez huna ziozn haurrari eta hatzeman abantz zizn. Nahi zizn erhaztna ideki, bena ez zirozn.
Zer egiten d ordian? Erhia(fotenikoa)muzten diz eta urthekiten diz bere erhaztnareki -hur handi bat beit zen - harat.

Erhaztna ari beit zen aitzina oihz ni hebe, ni hebe, tartaroa hur hartarat jauzi zzn eta han itho
ADITZA
-NOR-NORI-NORK aditzen
adibideak:

Deit (dit) Deizt (dizut)

Deitade (didate) Deieg (diegu)
Deitn (diot) Deitzt (dizkiot)
Dik (digu)
SINTAXIA
-Partitzipioan -rik egitura gorde; arrotzak dira -ta eta -a: untsa bestitrik (ondo
jantzita), entznik nizn (entzunik nizun)

-Denborazko perpausetan baiko egitura erabiltzen dute: etxa baiko

(etxera heldu bezain arin)

-Euskal Herri gehieneko ari izan-ekin batera erauntsi (irauntsi) erabiltzen da:
labuntzn iundi dit eretrtala artno (nekazaritzan aritu naiz erretiratu arte)

-Zuketa erabiltzen da uduenik: ebili nz kharrketan (ibili nahiz kaleetan)

BIBLIOGRAFIA
- Euskerako liburuko 234 eta 235.orrialdeak
- IrudiaK

https://eu.wikipedia.org/wiki/Zuberera

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Zuberera.svg/
609px-Zuberera.svg.png