PARENTERALNI PREPARATI VEZBA 2-TEHNOLOGIJA 2

Prema definiciju Ph. Jug. 2000 i Ph. Eur. 1997 parenteralni preparati su sterilni preparati
koji se aplikuju putem injekcija, infuzija ili implatacijom u ljudski ili ivotinjski organizama.

Ph. Prema Jug. 2000 i Ph. Eur. 1997 u okviru parenteralnih preparata propisuju:
Injekcije
Intravenske infuzije
Koncentrate za injekcije i intravenske infuzije
Prakove za injekcije ili intravenske infuzije
Implanti
Za izradu ovih preparata najee se upotrebljavaju sl. pomone materije:

sredstva za izotonizaciju preparata,

sredstva za odravanje i poavanje Ph,

sredstva za poveanje rastvorljivosti,
sredstva za poveanje stabilnosti ljekovite sup. ili finalnog preparata,
sredstva za konzerviranje, odnosno sredstva koja spreavaju mikrobioloku kontaminaciju
preparata.
Opta ispitivanja parenteralnih preparata: bakterioloski endotoksini, sterilnost.
uvanje: sterilnoj hermetiki zatvorenoj ambalai.

INJEKCIJE

Ph.Eur. 6.0:

Definicija: Injekcije su sterilni, apirogeni preparati namenjeni za parenteralnu aplikaciju. To su

sterilni rastvori, emulzije ili suspenzije za parenteralnu primenu.
Izradjuju se rastvaranjem, emulgovanjem ili suspendovanjem ljekovite supstance u vodi za
injekcije, sterilnom nevodenom vehikulumu ili u smijei ovih vehikuluma.

Rastvori za injekcije: moraju da budu praktino bistri i bez prisustva estica.

Emulzije za injekcije: ne smije doi do odvajanja faza.

Suspenzije za injekcije: moe da se pojavi sediment, koji se lako redisperguje mukanjem,
formirajui dovoljno dugo stabilnu suspenziju radi pravilnog doziranja.
njekcije se pakuju kao jednodozni preparati u ampule, kao viedozniI preparati u boice ili
injekcione price.

Najei naini aplikacije su:

Intravenski (i.v) 100ml

Intramuskularni (i.m) 2-5 ml
Intradermalni (i.d)
Subkutani ( s.c) 1ml
Vrste oficinalnih injekcija prema propisima svetskih farmakopeja:

Injekcije u obliku sterilnih rastvora, suspenzija i emulzija

Suvi vrsti ili teni koncentrati, koji ne sadre pufere, diluense ili druge pomone materije
Suvi vrsti ili teni koncentrati koji sadre i neke pomone materije
vrste supstance koje su suspendovane u odgovarajuem tenom medijumu, a koje se ne
mogu primenjivati i.v. i za intraspinalnu upotrebu

vrste supstance, koje dodatkom odgovarajueg rastvaraa daju preparate koji odgovaraju
zahtjevima za sterilne suspenzije.
Formulacija injekcija zahtjeva paljivo razmatranje sl. meusobno povezanih faktora:

eljeni put primjene

Volumen injekcija
Vehikulum u kojem ljek.supst. treba da se rastvori
Osmotski pritisak rastvora
Upotreba konzervansa
pH rastvora
sobine suspenzija za injekcije
sobine emulzija za injekcije
Kontejneri (posude) i epovi (zatvarai) za injekcije
Mehanika (estice) oneienja
Biofarmacija injekcija
Injekcije se najee izrauju kao vodeni rastvori ljek. supst. i pomonih materija; ako je
ljek. supst. nestabilna u rastvoru priprema se u obliku suvog praha (rekonstitucija sa
rastvaraem pre primjene) ili kao suspenzija ljek.supst. u rastvarau u kome se ne rastvara

Teko rastvorna ljek. supst.- koristi se odgovarajua so

Vodeni rastvori se primenjuju intravenski - direktno se injiciraju u krvotok, ali ne i

suspenzije i/ili uljani rastvori

RASTVARAI VEHIKULUMI ZA INJEKCIJE

Osobine:
- da ne iritiraju, ne senzibiliu i da su netoksini u primenjenoj koliini,
da ne pokazuju terapijsku aktivnost,
da ne utiu na delovanje ljekovite supstance, da su fiziki i hemijski stabilni pri
razliitim pH vrednostima,
ljekovita supstanca prisutna u niskim koncentracijama, a rastvara u velikoj koliini -
iz ega proizilazi znaaj osobina za kvalitet preparata.

Voda za injekcije Aqua pro injectione

Najvie i najee upotrebljavan vehikulum za izradu injekcija,
Mora da bude apirogena (da sadri manje od 0,25 IJ endotoksina/ml) i visokog
stepena hemijske istoe, po zahtjevu u monografiji.
Dobijanje:
- destilacijom preiene vode,
- reversnom osmozom i
- ultrafiltracijom

Osobine: bistra, bezbojna tenost, bez mirisa i ukusa, sterilna i apirogena.

Ispitivanje stepena istoe: boja, pH (5-7), sulfati, teki metali, kalcijum, nitrati,
 amonijak, reduktivne materije, hloridi, ostatak nakon isparavanja.

Opta ispitivanja: bistrina, mehanika oneienja, ispravnost punjenja, sterilnost,

pirogene supstance.

uvanje: sterilno, u posudama od neutralnog stakla visoke hidrolitike otpornosti.

Voda za injekcije Aqua ad injectabilia, Jugoslovenska farmakopeja 2000,

Ph.Eur.1997

Po propisima se podrazumjeva:
voda za injekcije u velikim koliinama in bulk,

-sterilna voda za injekcije koja se moe koristiti za rastvaranje ili razblaivanje supstanci ili
preparata za parentralnu primjenu
Rastvarai koji se mjeaju sa vodom

Etanol
-rijetko se koristi
-dodaje se kao korastvara za pobojanje rastvaranja ljek. supstanci (digoksin, ergometrin)
Propilenglikol
-ukljuen je kao kosolvens u neke injekcione preparate ( kolotrimazol, digoksin, fenitoin,
fenobarbiton)
-relativno je netoksian
-moe izazvati iritaciju pri i.m. i s.c. primjeni
Glicerol
-koristi se kao kosolvens

Rastvarai koji se ne mijeaju sa vodom

Biljna ulja
-moraju biti bistra kada su ohlaeni 10 C
-neutralna
-ne smiju sadravati mineralna ulja ili parafin
-primjenjuju se samo za injekcije koje se aplikuju i.m.
-ulje kikirikija, sezama, pamuka, kukuruza, maslinovo i ricinusovo ulje
Odgovarajui esteri masnih kiselina
-namjenjeni za rastvaranje lipofilnih jedinjenje
-manje su viskozni od ulja
-mogu se koristiti u mjeavini s uljima ( oleil oleata)

Konzervansi
Supstance sa antimikrobnim delovanjem, koje se dodaju da spree razvoj mikroorganizama
u viedoznim pakovanjima injekcija i injekcijoni vodeni preparati koje se steriliu
manje poznatim metodama i izrauju pod aseptinim uslovima rada:
Benzalkonijum-hlorid 0,01%
Benzil alkohol 1-2%

Hlorbutanol 0,25-0,5%
Fenil merkuri nitrat
Tiomersal
Estri p-hiodroksibenzojeve kiseline 0,015 0,2%

Konzervansi ne smeju da se dodaju u sledeim sluajevima:

-Ako je zapremina pojedinane doze vea od 15 ml, ako nije drugaije propisano;
-Ako je preparat namenjen za primjenu u posebne upljine tijela (epiduralno, intratekalno, u
cerebrospinalni prostor, intra- ili retro-okularno) ovi preparati se izrauju kao
jednodozna pakovanja
Supstance koje imaju nii potencijal od ljekovite supstance koju tite; prve se oksidiu i
troe kiseonik, pa tako tite ljekovitu supst. od oksidacije. Kombinuju se sa sinergistima
koji pojaavaju efekat antioksidanasa (limunska kis., propilenglikol) i helatnim agensima
(EDTA i njene soli) koji kompleksiraju jone i tako smanjuju oksidaciju:

Askorbinska kiselina do 0,5%

Cistein 0,1-0,55%
Natrijum-bisulfit 0,1-1,0%
Natrijum-metabisulfit 0,1-1%
Tiourea Antioksidansi 0,005%
Tokoferol
Pufer
-Za stabilizaciju pH vrednosti parenteralnih
preparata,
- Poveanje stabilnosti injekcija tj. lekovite supst.,
-Smanjenje bola, iritacije i nekroze na mestu
aplikacije,
-Obezbeivanje nepogodnih uslova da se sprei
rast mikroorganizama,
-Da se pojaa fizioloka aktivnost,
-Najee u primeni: fosfatni, citratni i acetatni
pufer.

Sredstva za izotonizaciju
U cilju izotonizacije hipotoninih rastvora dodaju se sredstva za izotonizaciju:
Natrijum-hlorid, kalijum-nitrat, glukoza, manitol,
sorbitol...

Izbor sredstva za izotonizaciju zavisi od: prirode aktivne supstance i pomonih materija, kao
i naina primjene. Pri izraunavanju koliine sredstva za izotonizaciju uzeti u obzir i
ostale pomone materije.

Ispitivanje injekcija

Izgled
-bistrina
-mehanika oneienja
Odredjivanje veliine estice
-mikroskopskom metodom
Izotoninost
-osmolitet
Ispitivanje Ph vrijednosti
-potrnciometrijska metoda
Varinjanje mase jednodoznih preparata
Ujednaenost sadraja ljek. supstance u jednodoznim preparatima
-prakovi za parenteralnu primjenu
-utvruju se da li je sadraj aktivne komponente u propisanim granicama

Ispitivanje ispravnosti punjenja

-izvueni volumen
-pojedinano mjerenje volumena preparata na propisan br. uzoraka
-utvruju se da li je volumen u propisanim granicama
Sterilnost
Pirogenost
Bakterijski endotoksini
Nekodljivost
Odraivanje sadraja aktivne komponente

Intravenske infuzije ( Ph.Jug. V) su sterilni vodeni rastvori ili emulzije sa vodom

kao kontinuiranom fazom

- sterilni i apirogeni
- najee izotonini
- primenjuju se u velikim zapreminama (>100 ml)
- ne sadre konzervanse i boje

- LVP (Large Volume Parenterals)

Primena:

Intravenski (iv.): 1-4 ml/min pomou sitema za infuziju slobodnim padom ili preko pumpe
za doziranje tzv. infuzomata.

Prednosti: brzo delovanje, postizanje optimalne konc. ljeka u krvi skoro trenutno.

Nedostaci: neeljeni efekti lijeka se tee eliminiu; mogunost nastajanja trombo- embolije.

U terapiji odravanja (oporavak pre i posle hir. intervencije; nesvesno stanje) kada je
nemogue obezbediti tenost, elektrolite i hranu oralno;

U terapiji nadoknade (kod velikih gubitaka tenosti i elektrolita)

Za aplikaciju lijekova kao nosai ili osnovni rastvori
Za obezbeivanje svih hranljivih supstrata kod totalne parenteralne ishrane (TPI)
U sastav ovih preparata pored vode ulaze i ugljeni hidrati, elektroliti, polioli, amino kiseline,
emulzije masti koje sadre biljna ili polusintetska ulja.

Zahtevi za kvalitet rastvora za infuziju

Sterilnost
Apirogenost
Izotoninost
Izohidrinost
Izojoninost
Bistrina
Odsustvo mehanikih oneienja
Signiranje
-naziv preparata i zapremina
-sadraj
-broj serije i datum isteka roka uptrebe
-uslovi uvanja
Ispitivanje intravenskih infuzija
-bistrina
-mehanika oneienja
-izotoninost
-ispitivanje ispravnosti punjenja
-Ph vrijednost

-pirogeni
-sterilnost
-veliina estice
-nekodljivost
-odredjivanje sadraja aktive supstance
Klasifikacija intravenskih infuzija prema namjeni
-infuzije za nadoknadu tenosti i elekrolita
-infuzije za nadoknadu kri i krvne plazme
-infuzije za parenteralnu ishranu
-infuzije za lijeenje
-antikoagulacioni rastvori
Posebne vrste velikih volumena parenteralnih preparata koje nisu intravenske infuzije:
-rastvori za hemodijalizu
-rastvori za peritonealnu dijalizu-sterilni
-rastvori za irigaciju-sterilni

INFUZIONA TERAPIJA ZA KOREKCIJU POREMEAJA VODE, ELEKTROLITA

I RAGULACIJU ACIDO-BAZNE RAVNOTEE

CILJ: odravanje homeostaze

1.Zahtevi odravanja vode (nadoknada normalnih gubitaka vode (2,5 l) i elektrolita (Na: 75-
100 mmol i K: 50 mmol)
2. Zahtevi za korekciju

GLUCOSI INFUNDIBILE 5, 10, 20, 50%

INDIKACIJE:
1. Hipertonina dehidracija
2. Nadoknada dnevnih fiziolokih gubitaka VODE
3. Parenteralna ishrana
4. Hipoglikemija
NATRII CHLORIDI INFUNDIBILE
9 g/l (154 mmol/l)

INDIKACIJE:
1. Izotonina i hipotonina dehidracija
2. Metabolika alkaloza

NATRII CHLORIDI INFUNDIBILE COMPOSITA (SOLUTIO RINGERI)

SASTAV (mmol/l):
Na 147
K 4
Ca 4,5
Cl 15
INDIKACIJE:
1. Hipotonina i izotonina dehidracija
2. Metabolika alkaloza
NATRII CHLORIDI INFUNDIBILE CUM GLUCOSO
SASTAV:
NaCl 77 mol/l
Glucosum 25 g/l
INDIKACIJE:
Nadoknada dnevnih fiziolokih gubitaka vode i elektrolita.

INFUZIJE ZA NADOKNADU KRVI I KRVNE PLAZME

-koriste se kada je gubitak krvi manji od 1 L

Za izradu ovih rastvora koriste se:
-specijalno obradjena elatina kon. 3-6 %
-dekstrani
-alginon
-polivinilporilidon
INFUZIJE ZA PARENTERALNU ISHRANU

-primjenjuje se kada bolesnik ne moe da uzme hranu oralno, kada dolazi do gubitka
proteina
Rastvori ugljenih hidrata
Rastvori aminokiselina
Intravenske emulzije masti
Rastvori za totalnu parenteralnu prehranu

ANTIKOAGUKANTNI RASTVORI

-slue za konzervisanje krvi

-izrauju se po principima izrade i.v. rastvora

INFUZIJE ZA LIJEENJE

-infuzioni rastvori za lijeenje pojedinih oboljenja

-infuzioni rastvori koji se koriste kao vehikulumi za aplikaciju ljekovite supstance