Professional Documents
Culture Documents
.V
MOT TRAM BAI TAP
M
HNH HOC LP 9.
O
C
T.
Phan 2: 50 bai tap c ban.
TO
C
O
EH
D
Bai 51:Cho (O), t mot iem A nam ngoai ng tron (O), ve hai tt AB va AC
vi ng tron. Ke day CD//AB. Noi AD cat ng tron (O) tai E.
1. C/m ABOC noi tiep.
2. Chng to AB2=AE.AD.
3. C/m goc AOC = ACB va BDC can.
4. CE keo dai cat AB I. C/m IA=IB.
N
B
.V
A
O
M
E
O
C
Hnh 51
2
1
S = s BE
BDE (goc nt chan BE
)
2
3/C/m AOC
= ACB
C
= 1 s BEC
* s ACB = 1 s BEC
(goc gia tt va 1 day); s BDC (goc nt)
2 2
EH
= ACB
BDC ma = BDC
ABC (do CD//AB) BDC
= BCD
BDC can
B.
4/ Ta co I chung; (goc gia tt va 1 day; goc nt chan cung BE)
= ECB
IBE
IE IB
IBEICB = IB2=IE.IC
D
IB IC
= 1 s ( DB
Xet 2 IAE va ICA co I chung; s IAE ) ma BDC can B
BE
2
DB s IAE
= BC = 1 s CE=
= s (BC-BE) s ECA
2
IA IE
IAEICA = IA2=IE.IC T vaIA2=IB2 IA=IB
IC IA
Bai 52:
Cho ABC (AB=AC); BC=6; ng cao AH=4(cung n v o dai), noi tiep
trong (O) ng knh AA.
1. Tnh ban knh cua (O).
2. Ke ng knh CC. T giac ACAC la hnh g?
3. Ke AKCC. C/m AKHC la hnh thang can.
4. Quay ABC mot vong quanh truc AH. Tnh dien tch xung quanh cua
N
hnh c tao ra.
.V
A
1/Tnh OA:ta co BC=6;
C' ng cao AH=4
M
K
AB=5; ABA vuong
BBH2=AH.AH
BH 2 9
O
O
AH= =
AH 4
25
AA=AH+HA=
B
H
C AO=
25
4
T.
C 8
A' 2/ACAC la hnh g?
Do O la trung iem AA
TO
va CCACAC la
Hnh 52
nhat.
3/ C/m: AKHC la thang can:
O
N
V OIMI; COIO(gt)
S CO//MI ma MPCO
.V
H MPMIMP//OIMPOI
la thang vuong.
A
B b/ C/m: P; Q; O thang hang:
M
I O
Do MPOI la thang vuong
J IMP=1v hay QMP=1v
QP la ng knh cua (O)
O
Q; O; P thang hang.
Q 2/ Tnh goc CSP:
D
C Ta co
1
s CSP= s(AQ+CP) (goc
T.
2
co nh nam trong ng
Hnh 53
tron) ma cung CP = CM
TO
1 1
va CM=QD CP=QD s CSP= s(AQ+CP)= s CSP= s(AQ+QD)
2 2
1
= sAD=45o. Vay CSP=45o.
2
C
3/ a/ Xet hai tam giac vuong: MPQ va MHP co : V AOM can O; I la trung
iem AO; MIAOMAO la tam giac can M AMO la tam giac eu
O
Bai 54:
Cho (O;R) va mot cat tuyen d khong i qua tam O.T mot iem M tren d va
ngoai (O) ta ke hai tiep tuyen MA va MB vi mg tron; BO keo dai cat (O) tai
iem th hai la C.Goi H la chan ng vuong goc ha t O xuong d.ng thang
vuong goc vi BC tai O cat AM tai D.
1. C/m A; O; H; M; B cung nam tren 1 ng tron.
2. C/m AC//MO va MD=OD.
3. ng thang OM cat (O) tai E va F. Chng to MA2=ME.MF
4. Xac nh v tr cua iem M tren d e MAB la tam giac eu.Tnh dien
tch phan tao bi hai tt vi ng tron trong trng hp nay.
B
1/Chng minh
d
OBM=OAM=OHM=1v
2/ C/m AC//OM: Do MA
N
E O F
va MB la hai tt cat nhau
BOM=OMB va MA=MB
.V
D MO la ng trung trc
C A
H
cua ABMOAB.
Ma BAC=1v (goc nt chan
M
na tron CAAB. Vay
AC//MO.
O
Hnh 54
C/mMD=OD.
C
Do OD//MB (cung CB)DOM=OMB(so le) ma
T.
OMB=OMD(cmt)DOM=DMODOM can Dpcm.
3/C/m: MA2=ME.MF: Xet hai tam giac AEM va MAF co goc M chung.
TO
1
S EAM= sd cungAE(goc gia tt va 1 day)
2
1
S AFM= scungAE(goc nt chan cungAE) EAM=A FM
2
MAEMFApcm.
C
1 1
Ta co AB=AM= OM 2 OA 2 =R 3 S AMBO= BA.OM= .2R. R 3 =
2 2
EH
R2 3 Squat=
R 2 .120
=
R 2
S= R2 3-
R 2
(
=
)
3 3 R2
360 3 3 3
D
Bai 55:
Cho na (O) ng knh AB, ve cac tiep tuyen Ax va By cung pha vi na ng
tron. Goi M la iem chnh gia cung AB va N la mot iem bat ky tren oan AO. ng
thang vuong goc vi MN tai M lan lt cat Ax va By D va C.
1. C/m AMN=BMC.
2. C/mANM=BMC.
3. DN cat AM tai E va CN cat MB F.C/m FEAx.
4. Chng to M cung la trung iem DC.
x
D
y
M
N
.V
E C
Hnh 55
F
B
M
A
N O
O
1/C/m AMN=BMA.
Ta co AMB=1v(goc nt chan na tron) va do NMDCNMC=1v vay:
AMB=AMN+NMB=NMB+BMC=1v AMN=BMA.
2/C/m ANM=BCM:
C
T.
Do cung AM=MB=90o.day AM=MB va MAN=MBA=45o.(AMB vuong can
M)MAN=MBC=45o.
Theo c/mt th CMB=AMN ANM=BCM(gcg)
TO
3/C/m EFAx.
Do ADMN ntAMN=AND(cung chan cung AN)
Do MNBC ntBMC=CNB(cung chan cung CB)
AND=CNB
Ma AMN=BMC (chng minh cau 1)
C
Bai 56:
T mot iem M nam ngoai (O) ke hai tiep tuyen MA va MB vi ng tron.
Tren cung nho AB lay iem C va ke CDAB; CEMA; CFMB. Goi I va K la
giao iem cua AC vi DE va cua BC vi DF.
1. C/m AECD nt.
2. C/m:CD2=CE.CF
3. Cmr: Tia oi cua tia CD la phan giac cua goc FCE.
4. C/m IK//AB.
A
F
K
C x
M
N
D
.V
I
M
B
O
Hnh 56
1/C/m: AECD nt: (dung phng phap tong hai goc oi)
2/C/m: CD2=CE.CF.
C
Xet hai tam giac CDF va CDE co:
T.
-Do AECD ntCED=CAD(cung chan cung CD)
-Do BFCD ntCDF=CBF(cung chan cung CF)
TO
1
Ma s CAD= s cung BC(goc nt chan cung BC)
2
1
Va s CBF= s cung BC(goc gia tt va 1 day)FDC=DEC
2
Do AECD nt va BFCD nt DCE+DAE=DCF+DBF=2v.Ma MBD=DAM(t/c hai tt
C
Ta co CBF=FDC=DAC(cmt)
Do ADCE ntCDE=CAE(cung chan cung CE)
ABC+CAE(goc nt va goc gia tt cung chan 1 cung)CBA=CDI.trong CBA co
BCA+CBA+CAD=2v hay KCI+KDI=2vDKCI noi tiep KDC=KIC (cung
D
N
P J Q
N
K
M
.V
A B
M
O
O
Hnh 57
1/ C/m:BM//OP:
C
Ta co MBAM (goc nt chan na tron) va OPAM (t/c hai tt cat nhau)
MB//OP.
T.
2/ C/m: OBNP la hnh bnh hanh:
Xet hai APO va OBN co A=O=1v; OA=OB(ban knh) va do NB//AP
TO
D
N
1/C/m ABI vuong can(Co
nhieu cach-sau ay ch C/m
.V
1 cach):
C -Ta co ACB=1v(goc nt chan
D J na tron)ABC vuong
M
C.V OCAB tai trung iem
N
K OAOC=COB=1v
AC=CB=90o.
O
cung
A B CAB=45 o. (goc nt bang
O na so o cung b chan)
H
C
ABC vuong can C. Ma BtAB co goc CAB=45 o ABI vuong can B.
T.
2/C/m: AC.AI=AD.AJ.
1
Xet hai ACD va AIJ co goc A chung s goc CDA= s cung AC =45o.
TO
2
Ma ABI vuong can BAIB=45 o.CDA=AIB ADCAIJpcm
3/ Do CDA=CIJ (cmt) va CDA+CDJ=2v CDJ+CIJ=2vCDJI noi tiep.
4/Goi giao iem cua AK va DH la N Ta phai C/m:NH=ND
C
= = =
JK AK KB AK JK KB
D
Bai 59:
Cho (O) va hai ng knh AB; CD vuong goc vi nhau. Tren OC lay iem N;
ng thang AN cat ng tron M.
1. Chng minh: NMBO noi tiep.
2. CD va ng thang MB cat nhau E. Chng minh CM va MD la phan
giac cua goc trong va goc ngoai goc AMB
3. C/m he thc: AM.DN=AC.DM
4. Neu ON=NM. Chng minh MOB la tam giac eu.
E
1/C/m NMBO noi tiep:S
dung tong hai goc oi)
N
C
M 2/C/m CM va MD la phan
giac cua goc trong va goc
ngoai goc AMB:
.V
N
-Do ABCD tai trung iem
O cua AB va CD.Cung
M
A B
O AD=DB=CB=AC=90 o.
s
1
AMD= scungAD=45o.
O
2
D
C
T.
Hnh 59
TO
1
s DMB= scung DB=45o.AMD=DMB=45o.Tng t CAM=45o
2
EMC=CMA=45o.Vay CM va MD la phan giac cua goc trong va goc ngoai goc
AMB.
3/C/m: AM.DN=AC.DM.
C
Bai 60:
Cho (O) ng knh AB, va d la tiep tuyen cua ng tron tai C. Goi D; E theo
th t la hnh chieu cua A va B len ng thang d.
1. C/m: CD=CE.
2. Cmr: AD+BE=AB.
3. Ve ng cao CH cua ABC.Chng minh AH=AD va BH=BE.
4. Chng to:CH2=AD.BE.
5. Chng minh:DH//CB.
1/C/m: CD=CE:
Hnh 60
Do
d ADd;OCd;BEd
N
D
AD//OC//BE.Ma
C OH=OBOC la
.V
ng trung bnh
E cua hnh thang
ABED CD=CE.
M
2/C/m AD+BE=AB.
A B
O H
Theo tnh chat
O
ng trung bnh
2
1
s CAB= s cung CB(goc nt)ECB=CAB;ACB cuong CHCB=HCA
2
HCB=BCE HCB=ECB(hai tam giac vuong co 1 canh huyen va 1 goc
nhon bang nhau) HB=BE.
C
5/C/m DH//CB.
Do ADCH noi tiep CDH=CAH (cung chan cung CH) ma CAH=ECB (cmt)
CDH=ECB DH//CB.
D
Bai 61:
Cho ABC co: A=1v.D la mot iem nam tren canh AB.ng tron ng knh
BD cat BC tai E.cac ng thang CD;AE lan lt cat ng tron tai cac iem th
hai F va G.
1. C/m CAFB noi tiep.
2. C/m AB.ED=AC.EB
3. Chng to AC//FG.
4. Chng minh rang AC;DE;BF ong quy.
N
.V
Hnh 61
M
O
1/C/m CAFB noi tiep(S dung Hai iem A; Fcung lam vi hai au oan thang
BC)
2/C/m ABC va EBD ong dang.
3/C/m AC//FG: C
Do ADEC noi tiep ACD=AED(cung chan cung AD).
T.
Ma DFG=DEG(cung chan cung GD)ACF=CFGAC//FG.
4/C/m AC; ED; FB ong quy:
TO
AC va FB keo dai cat nhau tai K.Ta phai c/m K; D; E thang hang.
BACK va CFKB; ABCF=DD la trc tam cua KBCKDCB. Ma
DECB(goc nt chan na ng tron)Qua iem D co hai ng thang cung
vuong goc vi BCBa iem K;D;E thang hang.pcm.
C
O
EH
D
Bai 62:
Cho (O;R) va mot ng thang d co nh khong cat (O).M la iem di ong tren
d.T M ke tiep tuyen MP va MQ vi ng tron..Ha OHd tai H va day cung PQ
cat OH tai I;cat OM tai K.
1. C/m: MHIK noi tiep.
2. 2/C/m OJ.OH=OK.OM=R2.
3. CMr khi M di ong tren d th v tr cua I luon co nh.
N
P d
.V
O K
M
I
M
O
H
Q Hnh 62
C
T.
1/C/m MHIK noi tiep. (S dung tong hai goc oi)
2/C/m: OJ.OH=OK.OM=R2.
TO
OPM vuong P co ng cao PK.ap dung he thc lng trong tam giac vuong
co:OP2=OK.OM.T va pcm.
O
R2
4/Theo cm cau2 ta co OI= ma R la ban knh nen khong oi.d co nh nen OH
OH
khong oi OI khong oi.Ma O co nh I co nh.
EH
D
Bai 63:
Cho vuong ABC(A=1v) va AB<AC.Ke ng cao AH.Tren tia oi cua tia HB lay
HD=HB roi t C ve ng thang CEAD tai E.
1. C/m AHEC noi tiep.
2. Chng to CB la phan giac cua goc ACE va AHE can.
3. C/m HE2=HD.HC.
4. Goi I la trung iem AC.HI cat AE tai J.Chng minh: DC.HJ=2IJ.BH.
5. EC keo dai cat AH K.Cmr AB//DK va t giac ABKD la hnh thoi.
N
1/C/m AHEC nt (s dung
.V
Hnh 63
hai iem E va H)
2/C/m CB la phan giac cua
ACE
A
M
I
Do AHDB va BH=HD
ABD la tam giac can
A BAH=HAD ma
O
J
B
H D
C
BAH=HCA (cung phu vi
goc B).
4/C/m DC.HJ=2IJ.BH:
Do HI la trung tuyen cua tam giac vuong AHCHI=ICIHC can I
O
N
.V
A
M
O
E Hnh 64
D
B
O
C C
D
Bai 65:
Cho na ng tron (O) ng knh AB. Tren na ng tron lay iem M, Tren
AB lay iem C sao cho AC<CB. Goi Ax; By la hai tiep tuyen cua na ng
tron. ng thang i qua M va vuong goc vi MC cat Ax P; ng thang qua C
va vuong goc vi CP cat By tai Q. Goi D la giao iem cua CP vi AM; E la giao
iem cua CQ vi BM.
1/cm: ACMP noi tiep.
2/Chng to AB//DE
N
3/C/m: M; P; Q thang hang.
.V
Hnh 65
Q
M
M
P
O
D E
A C O
C B
T.
1/Chng minh:ACMP noi tiep(dung tong hai goc oi)
2/C/m AB//DE:
TO
2
1
S ABM= s cung AM(goc noi tiep)
O
2
ABM=MEDDE//AB
3/C/m M;P;Q thang hang:
EH
Bai 66:
Cho na ng tron (O), ng knh AB va mot iem M bat ky tren na
ng tron. Tren na mat phang b AB cha na ng tron, ngi ta ke tiep
tuyen Ax.Tia BM cat tia Ax tai I. Phan giac goc IAM cat na ng tron tai E;
cat tia BM tai F; Tia BE cat Ax tai H; cat AM tai K.
1. C/m: IA2=IM.IB .
2. C/m: BAF can.
3. C/m AKFH la hnh thoi.
N
4. Xac nh v tr cua M e AKFI noi tiep c.
.V
Hnh 66
M
F
M
O
H
E K
A
C B
T.
1/C/m: IA2=IM.IB: (chng minh hai tam giac IAB va IAM ong dang)
TO
2
Do AF la phan giac cua goc IAM nen IAM=FAMcung AE=EM
1 1
s AFB= s(AB-AE)= s cung BEFAB=AFBpcm.
O
2 2
3/C/m: AKFH la hnh thoi:
EH
N
1/c/m:OMNP noi
.V
C tiep:(S dung hai iem
K M;N cung lam vi hai
au oan OP mot goc
M
vuong.
A O M B 2/C/m:CMPO la hnh
O
N bnh hanh:
Ta co:
CDAB;MPABCO
D P C
y //MP.
T.
Hnh 67
TO
OCM~NCDCM.CN=OC.CD
T ta co CD=2R;OC=R.Vay tr thanh:CM.CN=2R2 khong oi.vay tch
CM.CN khong phu thuoc vao v tr cua v tr cua M.
EH
N
4. FE la tiep tuyen chung cua hai na ng tron.
5. Chng to:BH. HC=4. OE.OF.
.V
Hnh 68
A
M
O
E O
F
C
T.
B I H K C
1/ C/m: AFHE la hnh ch nhat. BEH=HCF(goc nt chan na tron); EAF=1v(gt)
TO
pcm.
2/ C/m: BEFC noi tiep: Do AFHE la hnh ch nhat.OAE can O
AEO=OAE. Ma OAE=FCH(cung phu vi goc B)AEF=ACB ma
AEF+BEF=2vBEF+BCE=2vpcm
C
N
E
.V
I
M
A
Hnh 69
O
D 2
1 2 3
B H
1
O
4
CC
T.
1/Tnh goc DOE: ta co D1=D2 (t/c tiep tuyen cat nhau);OD chungHai tam giac
TO
Goi I la trung iem DEI la tam ng tron ngoai tiep DOE.Ma O la trung
iem BCOI la ng trung bnh cua hnh thang BDECOI//BD.
Ta lai co BDBCOIBC tai O nam tren ng tron tam IBC la tiep tuyen
cua ng tron ngoai tiep DOE.
D
Bai 70:
Cho ABC(A=1v); ng cao AH.Ve ng tron tam A ban knh AH.Goi
HD la ng knh cua ng tron (A;AH).Tiep tuyen cua ng tron tai D cat
CA tai E.
1. Chng minh BEC can.
2. Goi I la hnh chieu cua A tren BE.C/m:AI=AH.
3. C/m:BE la tiep tuyen cua ng tron
N
4. C/m:BE=BH+DE.
5. Goi ng tron ng knh AH co Tam la K.Va AH=2R.Tnh dien tch cua
.V
hnh c tao bi ng tron tam A va tam K.
M
D E
O
I Hnh 70
A C
T.
K
TO
C H B
1/C/m:BEC can:.Xet hai tam giac vuong ACH va AED co:AH=AD(ban
knh);CAH=DAE( ).Do DE la tiep tuyen cua (A)HDDE va DHCB
C
3/C/m:BE la tiep tuyen cua (A;AH).Do AH=AII nam tren ng tron (A;AH)
ma BIAI tai IBI la tiep tuyen cua (A;AH)
4/C/m:BE=BH+ED.
Theo cmt co DE=CH va BH=BI;IE=DE(t/c hai tt cat nhau).Ma BE=BI+IE
D
pcm.
5/Goi S la dien tch can tm.Ta co:
S=S(A)-S(K)=AH2-AK2=R2-
Bai 71:
Tren canh CD cua hnh vuong ABCD,lay mot iem M bat ky.ng tron
ng knh AM cat AB tai iem th hai Q va cat ng tron ng knh CD tai
iem th hai N.Tia DN cat canh BC tai P.
1. C/m:Q;N;C thang hang.
2. CP.CB=CN.CQ.
3. C/m AC va MP cat nhau tai 1 iem nam tren ng tron ng knh AM.
N
Hnh 71
1/C/m:Q;N;C thang
.V
hang:
A Q B Goi Tam cua ng
tron ng knh AM
M
la O va ng tron
ng knh DC la I.
-Do AQMD noi tiep
O
O P nen ADM+AMQ=2v
N Ma ADM=1v
H C AQM=1v va
DAQ=1vAQMD
T.
D I M C la hnh ch nhat.
DQ la ng knh
cua (O)
TO
QND=1v(goc nt
chan na ng tron
-Do DNC=1v(goc nt chan na tron tam I)QND+DNC=2vpcm.
C
2/C/m: CP.CB=CN.CQ.C/m hai tam giac vuong CPN va CBQ ong dang (co goc
C chung)
O
3/Goi H la giao iem cua AC vi MP.Ta phai chng minh H nam tren ng tron
tam O,ng knh AM.
-Do QBCM la hcnhatMQC=BQC.
EH
Xet hai tam giac vuong BQC va CDP co:QCB=PDC(cung bang goc MQC);
DC=BC(canh hnh vuong)BQC=CDPCDP=MQCPC=MC.Ma
C=1vPMC vuong can CMPC=45o va DBC=45o(tnh chat hnh vuong)
MP//DB.Do ACDBMPAC tai HAHM=1vH nam tren ng tron tam
D
O ng knh AM.
Bai 72:
Cho ABC noi tiep trong ng tron tam O.D va E theo th t la iem chnh
gia cac cung AB;AC.Goi giao iem DE vi AB;AC theo th t la H va K.
1. C/m:AHK can.
2. Goi I la giao iem cua BE vi CD.C/m:AIDE
3. C/m CEKI noi tiep.
4. C/m:IK//AB.
5. ABC phai co them ieu kien g e AI//EC.
N
.V
A 1/C/m:AKH can:
1
s AHK= s(DB+AE)
E 2
M
D H K 1
s AKD= s(AD+EC)
I O 2
(Goc co nh nam trong
O
B C ng tron)
Ma Cung AD+DB;
C AE=EC(gt)
AHK=AKDpcm.
T.
Hnh 72
2/c/m:AIDE
TO
4/C/m IK//AB
Do KICE noi tiepIKC=IEC(cung chan cung IC).Ma IEC=BEC=BAC(cung
chan cung BC)BAC=IKCIK//AB.
EH
N
Ta co DAE=AAB (
A Hnh 73 1
.V
Va sAAB=s AB
2
CAD=AAC+ACA
(goc ngoai AAC)
M
E 1
Ma s AAC= sAC
O A 2
O
D 1
SACA= sAC
2
B C
C
T.
1 1
sCAD= s(AC+AC)= s AC.Do day AB=ACCung AB=AC
2 2
TO
DAC=DAE.
2/C/m ADC=ADE.
Ta co CAD=EAD(cmt);AD chung; ADC=ADE=1vpcm.
3/Khi AA quay xunh quanh A th E chay tren ng nao?
Do ADC=ADEDC=DEAD la ng trung trc cua CE
C
4/C/m BAC=2.CEB
Do ACE can AACE=AEC.Ma BAC=AEC+ACE=2.AEC(goc ngoai
EH
AEC).
Ta lai co BAC=BAC(cung chan cung BC)BAC=2.BEC.
D
Bai 74:
Cho ABC noi tiep trong na ng tron ng knh AB.O la trung iem
AB;M la iem chnh gia cung AC.H la giao iem OM vi AC>
1. C/m:OM//BC.
2. T C ke tia song song va cung chieu vi tia BM,tia nay cat ng thang
OM tai D.Cmr:MBCD la hnh bnh hanh.
3. Tia AM cat CD tai K.ng thang KH cat AB P.Cmr:KPAB.
4. C/m:AP.AB=AC.AH.
N
5. Goi I la giao iem cua KB vi (O).Q la giao iem cua KP vi AI. C/m
A;Q;I thang hang.
.V
Hnh 74
M
O
K C
I
M Q H C
T.
A P O B
TO
pcm.
3/C/ KPAB.Do MHAC(cmt) va AMMB(goc nt chan na tron);
MB//CD(gt)AKCD hay MKC=1vMKCH noi tiepMKH=MCH(cung chan
EH
4/Hay xet hai tam giac vuong APH va ABC ong dang(Goc A chung)
5/S dung Q la trc tam cua AKB.
Bai 75:
Cho na ng tron tam O ng knh EF.T O ve tia Ot EF, no cat na
ng tron (O) tai I. Tren tia Ot lay iem A sao cho IA=IO.T A ke hai tiep
tuyen AP va AQ vi na ng tron;chung cat ng thang EF tai B va C (P;Q la
cac tiep iem).
1.Cmr ABC la tam giac eu va t giac BPQC noi tiep.
2.T S la iem tuy y tren cung PQ.ve tiep tuyen vi na ng tron;tiep
tuyen nay cat AP tai H,cat AC tai K.Tnh s o cua goc HOK
N
3.Goi M; N lan lt la giao iem cua PQ vi OH; OK. Cm OMKQ noi tiep.
4.Chng minh rang ba ng thang HN; KM; OS ong quy tai iem D, va D
.V
cung nam tren ng tron ngoai tiep HOK.
M
O
K
H S I
D
C
T.
P M N Q
TO
B E O F C
Hnh 75
C
1/Cm ABC la tam giac eu:V AB va AC la hai tt cat nhau Cac APO; AQO
la cac tam giac vuong P va Q.V IA=IO(gt)PI la trung tuyen cua tam gac
O
N
Hnh 76
1/ C/m ABCD la hnh thang
can:
.V
Do ABCD la hnh thang
A B AB//CDBAC=ACD (so
M
le).Ma BAC=BDC(cung
E chan cung BC)BDC=ACD
Ta lai co ADB=ACB(cung
O
D C chan cung AB)ADC=BCD
O Vay ABCD la hnh thang
C
can.
2/c/m FD.FA=FB.FC
T.
C/m Hai tam giac FDB va
TO
DC.V ABCD la thang can FDC can FF nam tren ng trung trc cua
DCF;E;O thang hang.
O
C/m AED=AOD.
1 1
Ta co:S AED= s(AD+BC)= .2sAD=sAD v cung AD=BC(cmt)
EH
2 2
Ma sAOD=sAD(goc tam chan cung AD)AOD=AED.
4/Cm: AOCF noi tiep:
1
+ S AFC= s(DmC-AB)
D
2
S AOC=SAB+s BC
1 1
S (AFC+AOC) = s DmC- sAB+sAB+sBC.
2 2
Ma s DmC=360o-AD-AB-BC.Tva s AFC+s AOC=180o.pcm
Bai 77:
Cho (O) va ng thang xy khong cat ng tron.Ke OAxy roi t A dng
ng thang ABC cat (O) tai B va C.Tiep tuyen tai B va C cua (O) cat xy tai D
va E.ng thang BD cat OA;CE lan lt F va M;OE cat AC N.
1. C/m OBAD noi tiep.
2. Cmr: AB.EN=AF.EC
3. So sanh goc AOD va COM.
4. Chng to A la trung iem DE.
N
x
.V
M E
C
M
O
N
O B
A
C F
T.
Hnh 77
TO
D
1/C/m OBAD nt:
C
-Do DB la ttOBD=1v;OAxy(gt)OAD=1vpcm.
2/Xet hai tam giac:ABF va ECN co:
O
N
4/ Xac nh v tr cua M tren cung nho BC e 4 iem J,I,B,C cung nam
tren mot ng tron.
.V
D
E Hnh 78
M
C
O
O J
A
M C
T.
I
B
TO
3/Chng minh chu vi AIJ khong oi khi M di ong tren cung nho BC.
Goi P la chu vi AIJ .Ta co P=JI+IA+JA=MJ+MI+IA+JA.
Theo tnh chat hai tt cat nhau ta co:MI=BI;MJ=JC;AB=AC
EH
Bai 79:
Cho(O),t iem P nam ngoai ng tron,ke hai tiep tuyen PA va PB vi
ng tron.Tren oan thang AB lay iem M,qua M dng ng thang
vuong goc vi OM,ng nay cat PA,PB lan lt C va D.
1/Chng minh A,C,M,O cung nam tren mot ng tron.
2/Chng minh:COD=AOB.
3/Chng minh:Tam giac COD can.
4/Ve ng knh BK cua ng tron,ha AH BK.Goi I la giao
N
iem cua AH vi PK.Chng minh AI=IH.
.V
C
K A
I Q
M
H
M
O
O P
B
D C Hnh 79
T.
1/C/m ACMO nt: Ta co OAC=1v(tc tiep tuyen).Va OMC=1v(v OMCD-gt)
2/C/m COD=AOB.Ta co:
TO
OCD=ODCOCD can O.
4/Keo dai KA cat PB Q.
V AHBK; QBBKAH//QB. Hay HI//PB va AI//PQ. Ap dung he qua nh ly
EH
Bai 80:
Cho tam giac ABC co 3 goc nhon noi tiep trong ng tron tam O. Ba ng
cao AK; BE; CD cat nhau H.
1/Chng minh t giac BDEC noi tiep.
2/Chng minh :AD.AB=AE.AC.
3/Chng to AK la phan giac cua goc DKE.
4/Goi I; J la trung iem BC va DE. Chng minh: OA//JI.
N
A x
.V
M
J E
O
D O
Hnh 80
H
B K I CC
T.
1/C/m:BDEC noi tiep:
Ta co: BDC=BEC=1v(do CD;BE la ng cao)Hai iem D va E cung lam vi
TO
ADE~ACBpcm.
3/Do HKBD ntHKD=HBD(cung chan cung DH).
HKD=EKH
O
1
Ta co s xAC= s cung AC (goc gia tt va mot day)
2
1
.Ma sABC= s cung AC (goc nt va cung b chan) xAC=AED
2
D
N
A 1/C/m: BDCO noi tiep
.V
F V BD va DC la hai tiep
tuyen OBD=OCD=1v
O OBD+OCD=2v
M
I BDCO noi tiep.
2/Cm: :DC2=DE.DF
O
B C Xet hai tam giac
E DCE va DCF co: D chung
D C SECD=
1
2
s cung EC
(goc gia tiep tuyen va
T.
Hnh 81
mot day)
TO
1
S DFC= s cung EC (goc nt va cung b chan)EDC=DFC
2
DCE~DFC pcm.
1
3/Cm: DCOI noi tiep:Ta co s DIC= s(AF+EC).
C
2
1 1
V FD//AD Cung AF=BE s DIC= s(BE+EC)= s cung BC
2 2
O
1 1
S BOC=s cung BC.Ma DOC= BOCs DOC= sBCDOC=DIC
2 2
EH
Hai iem O va I cung lam vi hai au oan thang DC nhng goc bang nhau
pcm.
4/C/m I la trung iem EF.
Do DCIO noi tiepDIO=DCO (cung chan cung DO).Ma DCO=1v(tnh chat tiep
tuyen)DIO=1v hay OIFE.ng knh OI vuong goc vi day cung FE nen phai
D
N
.V
C
M
E N
Hnh 82
O
A O I B
F
D
C
T.
1/C/m AM la phan giac cua goc CMD: Ta co: V OACD va COD can O
OA la phan giac cua goc COD. Hay COA=AODcung AC=AD goc
TO
ACE~AMCpcm
4/Cm NI//CD:
V cung AC=ADgoc AMD=CBA(hai goc nt chan hai cung bang nhau) Hay
EH
NMI=NBI Hai iem M va B cung lam vi hai au oan thang NI nhng goc
bang nhau NIBM noi tiep Goc NIB+NMB=2v ma NMB=1v(cmt) NIB=1v
hay NIAB.Ma CDAB(gt)NI//CD.
D
Bai 83:
Cho ABC co A=1v;Ke AHBC.Qua H dng ng thang th nhat cat canh
AB E va cat ng thang AC tai G.ng thang th hai vuong goc vi ng
thang th nhat va cat canh AC F,cat ng thang AB tai D.
1. C/m:AEHF noi tiep.
2. Chng to:HG.HA=HD.HC
3. Chng minh EFDG va FHC=AFE.
4. Tm ieu kien cua hai ng thang HE va HF e EF ngan nhat.
N
G
.V
A
M
Hnh 83
F
O
B H C
D
C
1/Cm AEHF noi tiep: Ta co BAC=1v(goc nt chan na tron) FHE=1v
BAC+ FHE=2vpcm.
T.
2/Cm: HG.HA=HD.HC. Xet hai vuong HAC va HGD co:BAH=ACH (cung phu
vi goc ABC).Ta lai co GAD=GHD=1vGAHD noi tiep DGH=DAH
TO
N
A 1/C/m A;O;I thang
K hang:
.V
V BMI=IMC(gt)
cung IB=IC Goc
O M BAI=IAC(hai goc nt
M
chan hai cung bang
E nhau)AI la phan gc
O
B J N C cua can ABC
AIBC.Ma BOC
I can O co cac goc
Hnh 84
C tam chan cac cung
bang nhau
T.
OI la phan giac cua
goc BOC
TO
pcm
2/C/m AKCJ noi tiep: Theo cmt ta co AI la ng knh i qua trung iem cua day
BC AIBC hay AJC=1v ma AKC=1v(gt)AJC+AKC=2v pcm.
C
3/Cm: KM.JA=KA.JB Xet hai tam giac vuong JAB va KAM co:
Goc KMA=MAC+MCA(goc ngoai tam giac AMC)
O
1 1
Ma s MAC= s cung MC va sMCA= s cung AM
2 2
1 1
sKMA= s(MC+AM)= sAC=s goc ABC Vay goc ABC=KMA
EH
2 2
JBA~KMApcm.
D
Bai 85:
Cho na ng tron (O) ng knh AB.Goi C la mot iem tren na ng tron.Tren
na mat phang b AB cha iem C,ke hai tiep tuyen Ax va By. Mot ng tron (O)
qua A va C cat AB va tia Ax theo th t tai D va E. ng thang EC cat By tai F.
1. Chng minh BDCF noi tiep.
2. Chng to:CD2=CE.CF va FD la tiep tuyen cua ng tron (O).
3. AC cat DE I;CB cat DF J.Chng minh IJ//AB
4. Xac nh v tr cua D e EF la tiep tuyen cua (O)
N
.V
Hnh 85
M
F
C
E
O
I J
O
C
T.
A D B
O
1/Cm:BDCF noi tiep:
TO
V EDF vuong D(cmt)FDED hay FDOD tai iem D nam tren ng tron tam
O.pcm.
EH
3/C/m IJ//AB.
Ta co ACB=1v(cmt) hay ICJ=1v va EDF=1v (cmt) hay IDJ=1v ICJD nt
CJI=CDI(cung chan cung CI).Ma CFD=CDI (cung phu vi goc FED).
V BDCF nt (cmt)CFD=CBD (cung chan cung CD)CJI=CBD pcm.
D
N
b/ E; F; M; N nam tren mot ng tron.
1/C/m ICKD nt: V
.V
I CI va DI la hai tt
Hnh 86 cua hai tron
ICK=IDK=1v
M
pcm.
C
2/C/m: IC2=IA.IB.
E
O
Xet hai tam giac
M
ICE va ICBco goc I
A D chung va s ICE=
O
O C 1
2
s cung CE (goc
T.
gia tt va 1 day)
B N
F
TO
K
1
S CBI= s CE (goc nt va cung b chan)ICE=IBCICE~IBCpcm.
2
C
IM IE
hai cap canh cua tam giac IME.Hn na goc EIM chung
IEM~INFIEM=INF.Ma IEM+MEF=2vMEF+MNF=2vpcm.
Bai 87:
ChoABC co 3 goc nhon.Ve ng tron tam O ng knh BC.(O) cat AB;AC
lan lt D va E.BE va CD cat nhau H.
1. Chng minh:ADHE noi tiep.
2. C/m:AE.AC=AB.AD.
3. AH keo dai cat BC F.Cmr:H la tam ng tron noi tiep DFE.
4. Goi I la trung iem AH.Cmr IE la tiep tuyen cua (O)
N
A
.V
I
E
M
D x Hnh 87
O
B F O C
C
T.
TO
tuyen cua tam giac vuong)IAE can IIEA=IAE.Ma IAE=EBC (cung phu
vi goc ECB) va AEI=xEC(oi nh)Do OEC can O OEC=OCE
xEC+CEO =EBC +ECB=1v Hay xEO=1v Vay OEIE tai iem E nam tren
ng tron (O)pcm.
Bai 88:
Cho(O;R) va (O;r) cat nhau Ava B.Qua B ve cat tuyen chung CBDAB
(C(O)) va cat tuyen EBF bat ky(E(O)).
1. Chng minh AOC va AOD thang hang.
2. Goi K la giao iem cua cac ng thang CE va DF.Cmr:AEKF nt.
3. Cm:K thuoc ng tron ngoai tiep ACD.
4. Chng to FA.EC=FD.EA.
N
.V
A
M
O
O Hnh 88
O
B D
F
K C
T.
1/C/m AOC va AOD thang hang:
-V ABCD Goc ABC=1vAC la ng knh cua (O)A;O;C thang
TO
N
.V
Hnh 89
M
O
O
A
O
M I N
C
T.
B
K C
TO
-Theo chng minh tren th Goc OAK=1v hay OAAK tai iem A nam tren ng
tron (O)pcm.Chng minh tng t ta co AK la tt cua (O)
-C/m K nam tren BC:
Theo tnh chat cua hai tt cat nhau ta co:BKO=OKA va AKO=OKC.
D
N
4. Goi H la giao iem AC vi FE. Cm: AI.AM=AC.AH.
.V
E
Hnh 90
M
B
O
A O I C H M
D
C
T.
TO
F
1/ Cm:DBEF nt: Do ABCD nt trong (O) ng knh ACABC=ADC=1v (goc nt
chan na ng tron) FBE=EDF=1vpcm.
2/ C/m DA.DF=DC.DE:
C
Xet hai tam giac vuong DAC va DEF co: Do BFAE va EDAF nen C la trc
tam cua AEFGoc CAD=DEF(cung phu vi goc DFE)pcm.
O
N
1/Cm:ADEM nt: V AEC=1v
va ADB=1v(goc nt chan na
.V
tron)
ADM+AEM=2vpcm.
2/C/m MA la tiep tuyen cua
M
hai ng tron;
B O A O C 1
-Ta co sADE= s
O
2
cungAD=s DBA.Va
E
D C ADE=AME(v cung chan
cung AE do t giac ADME
nt)ABM=AMC.
T.
Hnh 91
M
TO
3/ADEM la hnh g?
V BAM=1vABM+AMB=1v.Ta con co MA la tt cua tronDAM=MBA
O
4/Cm: MD.MB=ME.MC .
Tam giac MAC vuong A co ng cao AE.Ap dung he thc lng trong tam
giac vuong ta co:MA2=ME.MC.Tng t trong tam giac vuong MAB co
MA2=MD.MBpcm.
D
Bai 92:
Cho hnh vuong ABCD.Tren BC lay iem M. T C ha CK vi ng
thang AM.
1. Cm: ABKC noi tiep.
2. ng thang CK cat ng thang AB tai N.T B dng ng
vuong goc vi BD, ng nay cat ng thang DK E. Cmr:
BD.KN=BE.KA
3. Cm: MN//DB.
N
4. Cm: BMEN la hnh vuong.
.V
Hnh 92
A B N
M
M E
O
K
C
T.
D C
TO
BD BE
BDK=KDN (cung chan cung BK)BDE~KAN = pcm.
KA KN
EH
N
.V
F N
I
M
A Q E B
P
O
M
O
C
T.
D C
1/C/m QPCB noi tiep:Ta co:NPC=1v(gt) va QBC=1v(tnh chat hnh ch
nhat).pcm.
TO
N
A B
.V
M
P E
M
Q
O
D F C C
T.
1/Cm:E;P;Q;C;F cung nam tren mot ng tron:
Ta co QAE=45o.(gt) va QBC=45o(t/c hnh vuong)ABEQ noi tiep
ABE+AQE=2v ma ABE=1vAQE=1v.Ta co AQE vuong Q co
TO
BAE=PFE
-V QPEF ntPQE=PEF(Cung chan cung PE)
pcm.
EH
3/Cm: :SAEF=2SAPQ.
Theo cm tren th AQE vuong can QAE= AQ 2 + QE 2 = 2 AQ
V QPEF nt PEF=AQP(cung phu vi goc PQF);Goc QAP chung
2
AE
D
S
AQP~AEF AEF =
S AQP AQ
= ( 2 ) =2pcm.
2
N
J.Chng to:HJ.KC=HE.KB
4. Chng minh t giac ABFE noi tiep c trong mot ng tron.
.V
A B 1/Cm:OHIK nt
M
(Hs t chng
J O minh)
F 2/Cm HKOI.
O
H K Tam giac ABI
E
co hai ng
D C
C cao DH va
AK cat nhau
T.
O OI la
ng cao
th ba
TO
I OIAB.
OIAB OIKH.
3/Cm: HJ.KC=HE.KB .
EH
Chng minh hai tam giac vuong HJE va KBC ong dang
4/Chng minh ABFE noi tiep:
VAHBE;EJ//AD va ADABEJABBJ la ng cao th ba cua tam
giac ABEBJAE V E la trung iem DH;EJ//ADEJ la ng trung
D
1 1
bnh cua tam giac ADHEJ//= AB;BF= BC ma
2 2
BC//=ADJE//=BFBJEF la hnh bnh hanhJB//EF.Ma
BJAEEFAE hay AEF=1v;Ta lai co ABF=1vABFE nt.
Bai 96:
Cho ABC, phan giac goc trong va goc ngoai cua cac goc B va C gap
nhau theo th t I va J.T J ke JH; JP; JK lan lt vuong goc vi cac
ng thang AB; BC; AC.
1. Chng to A; I; J thang hang.
2. Chng minh: BICJ nt.
3. BI keo dai cat ng thang CJ tai E. Cmr:AEAJ.
4. C/m: AI.AJ=AB.AC.
N
.V
A E
M
O
I
B P C
C
T.
K
H
TO
J
C
N
x
B P C
.V
K
y
M
Q
N
O
M I
A D
C
T.
TO
C
O
EH
D
Bai 98:
Cho hnh bnh hanh ABCD co goc A>90o.Phan giac goc A cat canh CD va
ng thang BC tai I va K.Ha KH va KM lan lt vuong goc vi CD va AM.
1. Chng minh KHDM nt.
2. Chng minh:AB=CK+AM.
N
.V
M
O
C
T.
TO
C
O
EH
D
Bai 99:
Cho(O) va tiep tuyen Ax.Tren Ax lay iem C va goi B la trung iem AC. Ve
cat tuyen BEF.ng thang CE va CF gap lai ng tron iem th hai tai M va
N.Dng hnh bnh hanh AECD.
1. Chng to D nam tren ng thang EF.
2. Chng minh AFCD noi tiep.
3. Chng minh:CN.CF=4BE.BF
4. Chng minh MN//AC.
N
.V
A D
M B
M
E C
N
O
F
C
T.
1/Chng minh D nam tren ng thang EF:Do ADCE la hnh bnh hanh nen
E;B;D thang hang.Ma F;E;B thang hangpcm.
TO
2/Cm CN.CF=4BE.BF.
-Xet hai tam gaic BAE va BFA co goc ABF chung va AFB=BAE(chng minh
O
AB BE
tren)BAE~BFA = AB2=BE.BF
BF AB
EH
N
1/C/m BNI can
A Ta co
.V
1
sBIN= s(AP+BN)
P 2
1
M
M F K sIBN= s(CP+CN)
2
O
Ma Cung AP=CP;
E I
O
BN=CN(gt)
BIN=IBNBNI can
B C N.
3/C/m AN.DB=AB.BN.
Xet hai tam giac BND va ANB co goc N chung;Goc NBD=NAB(cung chan cung
NC=NB)pcm.
4/ Chng minh I la trc tam cua MNP: Goi giao iem cua MP vi AB;AC lan lt
C
F va D.Ta co:
1
s AFD= s cung (AP+MB)(goc co nh trong ng tron.)
O
2
1
s ADF= s cung(PC+AM) (goc co nh trong ng tron.)
2
EH
cua BIEB=EIBEI can E.Ta co EBI=EIB.Do EBI=ABP=PBC (hai goc noi tiep
chan hai cung bang nhau PA=PC).Nen PBC=EIBEI//BC.
Het