Tc gi

Con trai ti cha y ba tui bit lm mt qu trc ng knh my nh. y l mt

trong nhng bc nh m ti thch nht.

Khi con trai ti ba tui, gia nh chng ti i du lch chu u. L Ging Sinh, chng ti
chi nm tuyt trn vng ni tuyt ph trng xa Thy S.
Nm , va tt nghip i hc, con trai ti ang ngi trn bc tam cp trc mt ca
khng bit tn ti trn nh Avignon thuc vng hnh chnh Provence nc Php.
Trong hot ng k nim ngy thnh lp trng khi con trai ti hc lp Bn, chng ti
tham gia cuc thi tip sc "Hai ngi ba chn".

Khi hc lp Nm, con trai ti tham gia i Taekwondo ca trng. Mt bc nh vi dng

v rt anh dng!
Sau bui l tt nghip cao hc ca con trai ti, hai m con chng ti c tnh lm dng v
phng khong trc bng khu hiu ca nh trng.
Li ng
Nghim tc m ni, nghin cu v v sinh tm l1 v tm l tr liu2 cho tr la tui nhi
ng v thanh thiu nin mi ng l chuyn ngnh ca ti.

Khoa chnh quy ti hc trong trng i hc c ci tn rt l l "h thng phc li cho thanh
thiu nin v nhi ng". "Phc li" y chnh l tt c nhng vn lin quan n tm l,
hnh vi, thnh tu hoc hnh phc v li ch ca tr thuc hai la tui ni trn. Chnh v vy,
sau khi tt nghip, cng vic u tin ko di n nm nm ca ti chnh l m nhim vai tr
mt nh tm l v tm l tr liu cho la tui nhi ng trung tm v sinh tm l nhi ng
trong bnh vin tng hp. Cn cng vic th hai ca ti ko di hn hai nm li l ph trch
vic o to gio vin ph o trong trng cp ba ti B Y t i Loan. Khi y, ti buc phi
n mi trng cp ba i Loan, ngoi vic mi tt c nhng ngi m nhn cng vic ph
o trong trng ni y n tham gia cuc o to trong thi gian nht nh ca ti ra, c
nhng lc ti cn phi n tn trng gip gio vin ph o ca trng gii quyt mt
s vn ca nhng hc sinh c bit m h thy tng i hc ba, khng bit phi tho g
th no.

1. V sinh tm l l nhng phng php v nguyn tc trong Tm l hc lin quan n vn

bo v v pht trin sc khe tm l ca con ngi.

2. Tm l tr liu l h thng cc phng php, k thut c nh tm l tr liu s dng,

nhm ci thin sc khe, tinh thn, tho g cc tr ngi trong cm xc v hnh vi ca thn
ch, m n l nguyn nhn lm cho h cm thy kh khn trong vic t qun l cuc sng
v t n cc mc ch mong mun ca mnh.

Chnh bi vy, t sau khi bt u t bt vit sch, trong lng ti lun c mt ting ni mch
bo mnh rng: ", nht nh s c mt ngy, c phi vit c mt cun sch lin quan n vn
gio dc gia nh. Nh vy mi khng ung ph tt c nhng kin thc c lnh hi c v
chuyn ngnh gio dc v nhng kinh nghim c tch ly trong bao nhiu nm lm vic thc
tin nh vy".
Th nhng, cng lc , trong lng ti cn vang ln mt ging ni khc na, to hn, lun nhc
nh ti, ", c chc chn mun vit ch? Hoc l, c xc nh bn thn c t cch vit ri ?".
Thc ra, vit mt cun sch rt n gin, song nu nh quyn sch bn vit khng trn vn,
khng t m, khng trung lp, khng khch quan, khng chuyn nghip, nh vy s c cht thin
lch hoc c on, c th bn s lm tn thng n nhng a tr vn d c th trng
thnh, v khng c kh nng phn kch. Mt vic mo him nh vy, bn c th th m khng
suy ngh k cng chng?

ng nhin, ging ni nhc nh ti lun ln hn rt nhiu m thanh thc gic ti. Cng chnh
bi vy, vi tm trng lo s v v cng cnh gic, ti lun lun khng dm th h bt vit v
ch ny. Ti np mnh trong tp lu c tn gi "Tm hiu v la tui thnh nin c kh
nng phn bit v nhn bit", bn lun v vn gio dc nng cao thi tch cc, suy ngm
v trit l cuc sng, hay nhn bit v nhng tinh du t nhin, m khng dm tho lun v
vn gio dc tr tui v thnh nin.

Mi cho n khi con trai ti trng thnh, tm thi kt thc chng ng bi v hc hnh, c
cht thnh tch trong cng vic, cng c biu hin tch cc v ton din v nhn cch ln phm
cht, ging ni trong lng ti mi c cht thay i v ng kh: "m, , c l n lc vit
sch ri. By gi, ngoi chuyn c th nghim qua nhng cng vic lin quan n chuyn
mn v c kinh nghim thc tin ra, c cng c th mnh dn m ni rng, phng thc v l
lun gio dc ca ti c nghim chng trn chnh con trai ti, ng thi xem nh cn v
cng c hiu qu!".

Rt nhiu ngi bn thn thit ca ti u bit rng, khi ni chuyn vi ti, nht nh khng
nn nhc ti con trai ti, bi l c h ch cu chuyn chm n n, ti s li bt u kiu
ngo m thao thao bt tuyt, ging nh mt b m c v s nhng chuyn vn vt v cuc sng
thng ngy xy ra trong gia nh mnh cn chia s vy , chng khc g c th gii rng ln
ny ch c mnh con trai ti c xem l xut sc nht, tuyt vi nht vy.

Con trai ti qu thc l rt xut sc, th nhng ci xut sc ca n khng hon ton dng li
vic ch mt thnh tch hc tp tt hay mt tr thng minh tuyt nh. Trn thc t, thnh tch
hc tp ca n ch c xp bc trung. Bt u t khi ln Trung hc C s, n sang hc
tp Anh. N hc h chnh quy khoa Lch s v Quan h quc t ngi trng lc th nhy
ln xp th hai khi li tt xung ng th t trong ton quc gia Anh - Hc vin Kinh t v
Chnh tr Lodon (LSE), ng thi tip tc n lc hc nghin cu sinh khoa Chnh tr v Truyn
thng cng ti ngi trng ny. So vi phn ng hc sinh Trung Quc hc tp ti cc ngi
trng ni ting nh Harvard, Yale, Cambridge, Oxford vn vn t thnh tch hc tp xut
sc m ni, th vic hc tp ca con trai ti thc s l khng ng y m khoe khoang.

Cn v ci gi l cht thnh tu trong s nghip ca con trai ti m ti nhc n, trn thc t,

so vi nhng thanh nin Trung Quc xut sc ang lm vic

ti nm trm cng ty ln nht th gii, nhng ngn hng u t ni ting, cng ty qun l qu
u t chng khon th thc s cng chng c bt c iu g ng khoe khoang c.

Bt u t nm lp Chn, ngoi thi gian hc, con trai ti lun i lm thu, lin tc khng
h c thi gian b gin on. Do thi Trung hc hc trng ni tr dnh ring cho hc sinh
nam, th By hng tun, con trai ti khng v ngi nh nm ngoi Lun n ca gia nh,
m li m ng cng vic ra tt c nhng chic t ca thy c gio ang nm vn
trng v k tc x. Ngoi ra, mi ti th Su, n cn nhn lm mt s vic vt gip thy
c trng nom con ci. Khi con trai ti bt u lm nhng vic ny, lc u chng ti hon ton
khng hay bit, mi cho n mt ln c v nc ngh h, thng b gip b ra xe bng
cch thc v cng thnh tho, chng ti mi pht hin ra rng, con trai mnh c mt "nng
lc chuyn nghip" ny.

K ngh h trong nm, con trai ti dng tin tit kim mt mnh vc ba l ln tu ha i du lch
bi chu u mt chuyn.

Sau khi vo i hc, con trai ti li tip tc vui v sng kip lm thm khng bit mt mi, ch
c iu, cng vic lm thm trong giai on ny n chn l phc v trong ngnh t chc tic
ru, cng vic c th gip n bit thm mt k nng khc na. Trong sut ba nm hc i hc
(H thng gio dc Anh gm by nm trung hc v ba nm i hc), con trai ti lun lm
thm trong cng ty t chc tic ru, chuyn nhn phc v cho cc nhn vt ni ting trong x
hi (nh nhng ngi thuc Hong gia Anh, cc i gia, minh tinh). Bt u t chng phc
v bng b khay a, con trai ti tr thnh ngi qun l v gim st cht lng phc v,
ngi ng ca tip n khch, cho n cui cng tr thnh ngi pha ch ru quy bar.
Khi tt nghip i hc bt buc phi tm dng cng vic ny li, con trai ti l bc thy
pha ch ru hng u trong cng ty t chc tic ru cao cp.

Khi hc nghin cu sinh, con trai ti li thay i phng hng lm thm. N ng k v

c nhn vo thc tp phng lm vic ca th tng nc Anh, tr thnh mt trong nhng
quan st vin thi s ca th tng nc Anh. Mi mt bui sng sm tinh m, con trai ti li
ph trch vic thu thp tin tc ca gii truyn thng, ng thi ngay bui sng sm ngy hm
, bo co ngn gn ni dung tt c cc vic cn lm cho th tng trong cuc hi ngh cho
cc knh thi s. Cng thi im , con trai ti cn ng k vo thc tp cng ty chuyn v
phn tch tnh mo him trong chnh tr mang tnh cht i hi mt tr tu cao. Mi mt bui
ti, con trai ti m ng cng vic phn tch ng thi v kinh t v chnh tr ca chu
trong cng mt ngy hm , sau cn c vo nhng phn tch y, cung cp cho khch hng
nhng kin ngh thch hp v thit thc nht.

Sau ny, khi cn cha d bui l tt nghip nghin cu sinh, con trai ti tr thnh nhn vin
chnh thc ca cng ty mang tnh cht tr tu y, ng thi ch trong thi gian ngn ngi l mt
nm ri, tui hai mi t tr trung non nt, thng b tr thnh bc thy ng u
trong lnh vc phn tch ng thi kinh t chnh tr chu v ch qun V Chu ca cng ty
y, ng thi cng nh c mt t duy logic v nng lc biu t tt, n c thay mt cng
ty bay n khp mi ni trn th gii din thuyt, ng thi n tip cc cuc phng vn ca
cc knh thi s.

Cho n hm nay, con trai ti quyt nh quay v lp nghip trn mnh t Bc Kinh vi
mt th trng rng ln. Ngoi vic tip tc em sc lc phc v ng ch ca mnh v i khp
ni thuyt ging ra, con trai ti cn thnh lp hai cng ty vi hai tnh cht cng vic hon ton
khc bit nhau: Mt l cng ty t vn cc thng v lin quan n vn kinh t v chnh tr
mang tnh cht nghim tc; mt l cng ty t chc tic ru li hon ton mang tnh thoi mi
vui v. Cu con trai thng Mi nm nay mi trn hai mi su tui ca ti ni vi m
rng: "M, m ng lo l con s mt qu, con s dng bn cu no tri ch yu ph trch cc
hot ng l tnh phn tch cc vn kinh t chnh tr, v dng bn cu no phi ch yu
ph trch cc hot ng cm tnh to ra nim vui cho khch hng. l cch cn bng tt
nht ng thi cng l cch gim p lc tt nht. M yn tm, con c th ch c n c hai
cng ty!".
c xong nhng li ny, cc bn c cm thy nh b vn kinh nghim phong ph ca cu con
trai ti nng n mc kh th khng? Thc ra, t nh con trai ti rt him khi t c
im s ng u trong cc k thi khi i hc, thnh tch hc tp i a s u l dao ng t
mc th hai cho n bc th nm. V, mc d n cha bao gi tr thnh cu hc tr c thnh
tch hc tp mi nhn trong lp, nhng mi mt bui tra khi n cm, n u vc n cho cc
bn trong lp mt thng canh bng inox; l ngi ng u, ch huy cc i ng trong ton
trng, nhng v a ra hiu lnh lc li nn lm cho c i ng ri tung ln; dm tranh c
lm ch tch thnh ph i Bc vi kh nng khng my chc chn rng mnh c c c;
thm thng trm nh c b xinh p v gii giang nht lp Hng lot nhng s vic chng
my dnh dng n hc tp, ton b u c phn gp mt ca con trai ti.

Th nhng, vic vt qu gii hn nht ca con trai ti li xy ra khi n va hc xong lp

Nm i Loan, tip tc n nc Anh bt u hc cp hai. Mt bui ti n, chng ti ang
nh chng ti i Loan th nhn c in thoi ca thy hiu trng gi n.

Qua in thoi, thy hiu trng c t ra bnh tnh nhng chng th nn ni ni lo lng m ni
vi chng ti, sau khi ung my loi ru khc nhau do mt bn hc sinh mang trm t nh ti
trong k tc x, ngoi vic say n mc bt tnh nhn s, con trai chng ti cn c mt vi
hnh ng sinh l ng nguy hi, phi a n bnh vin cp cu my m lin ri.

Thy hiu trng gi in thoi cho chng ti, ngoi vic thng bo n cc v ph huynh rng
cu con trai vn ang nm trong bnh vin ca ng b tnh v hi phc li sc khe ra, ng
y cn bo chng ti ng qu tc gin, bi v vn d sng ngy hm sau, cu con trai ca ti
s c bc ln bc cao nhn phn thng v giy khen danh hiu Hc sinh u t nht ca c
nm hc va qua, chng qua l cu b nghe theo "s d d ca m bn xu" nn l ung
nhiu ru nh vy m thi. Trn thc t, mt tun sau con trai ti c ngh tr v i Loan,
n thng thn m k li cu chuyn vi b mnh, rng bui ti hm y trong k tc x l
do n mun c tr ti nn ch ng ung th my loi ru , tuyt i khng phi l
do b bn b xu li ko n ung ru!

Con trai ti cn c mt chuyn rt th v m c l cho n tn hm nay n vn khng h bit.

Khi n ln cp ba, ng thi m nhim chc v i trng ca i bng r v bng ca
trng, n dn ton tm ton lc vo i bng. Trong bng kt qu hc tp ca trng gi v,
chng ti nhn thy thy gio th dc dnh cho con trai ti li nhn xt rt xc ng. Thy gio
th dc ni rng: i vi b mn th dc th thao, biu hin ca Kevin nhn c s khng
nh ln ca ton trng, bi v mc d k thut chi bng ca cu hc tr ny tuy cha t
n mc xut sc, th nhng cu y li l mt cu th nhit tnh nht v c s ln tham gia i
bng nhiu nht!

chnh l con trai ti - mt ngi khng h ni bt trong phng din hc tp, ng thi
khng cht ni tri v cc mt nng khiu, th nhng li c lng nhit tnh, s t tin dn ht
ton tm ton lc gii quyt bng c mi mt vic mnh m nhim. V ti tin rng, con trai
ti c c nhng c tnh tt p ny, ngoi v s u i ca ng Tri ra, th ng nhin cn
bi s chm cht dy d t nh ca nhng bc lm cha lm m nh chng ti y.

Do , ti tht lng hy vng rng, sau khi ti chng cht giu gim m khoe khoang v con trai
mnh nh vy, ti c t cch chia s vi mi ngi v kinh nghim dy d con ci qua cun
sch ny. Cn v gc ti l ngi ang vit cun sch ny, xin php cho ti c dng li
cu ni ca chnh con trai mnh tng ni: Ti s dng bn cu no tri ch yu ph trch
cc hot ng l tnh lm mt ngi chuyn v tm l tr liu c tri qua c qu trnh
rn luyn hc tp chuyn nghip; ng thi dng bn cu no phi ch yu ph trch cc hot
ng cm tnh lm mt ngi m chng kin con trai mnh trng thnh khe mnh,
khim tn m k r cc khi nim gio dc ca ti, ng thi t ti chn thnh hy vng,
nhng chia s ca mnh s em li cho rt nhiu tr em mt qung thi gian trng thnh thoi
mi v tt p.

Chng mt
Tm hn nh b; th gii rng ln

Qu trnh trng thnh ca tr rt di. c ngi tng hi ti rng, bao nhiu tui th tr
c coi l trng thnh?
Ti tr li, ch cn m cn c sc lc, hoc ni qu mt cht th l, ch cn m cn mt hi
th, tr vn khng c coi l thc s trng thnh!

Tht vy! Vy th i din vi qung thi gian trng thnh di dng dc y, nhng iu ti
mun ni n v nhng kin ngh ca ti nn bt u vit t u y? Sau khi suy i tnh li,
ti quyt nh nn vit t tui su n mi hai tui, cng chnh l giai on nhi ng mi
nhp hc theo nh thut ng chuyn ngnh m nhng ngi trong ngnh hay gi. Ti n
tui ny ca tr trc tin, do mt s nguyn nhn sau:

Th nht, bt u t khi bc vo lp Mt, tr mi c i mt vi "s ua tranh" theo ng

ngha ca n, ng thi kt qu ca s ua tranh y c tnh bng im s qua mi cuc thi.
N hon ton khng ging vi s thoi mi khi cn hc trng mm non. Thi cn hc mm
non, mc d cng c cnh tranh, nhng thnh qu tt xu u do gio vin cm nhn m phn
on. Cho nn, khi ng trc hon cnh khc nghit nh vy, kt qu cnh tranh khin ngi
ta phi ngc nhin nh th, tm hn b nh ca mt a tr su, by tui thc s rt cn s dn
dt v bo v ca cc bc lm cha lm m. ng thi, "hnh tng bn thn" m tr thit lp
nn trong thi gian ny cng nh hng v to thnh tnh quyt nh ti tnh cch tr khi phi
i mt vi hon cnh cnh tranh sau ny.

Th hai, sau khi thay i t giai on nh tr n giai on nhi ng phi cp sch ti trng,
cuc sng vn thuc v "bn cht" ca tr cng c nhng thay i ln, gi y n chuyn
sang cuc sng "mang tnh cht cng vic". Khi cha bc vo lp Mt, bt lun l khi
trng mm non hay nh hc ch, tr u c tin hnh trong bu khng kh ca nhng tr
chi, mc d thy c c giao bi tp v nh cho tr, song b m v thy c u khng c thi
qu nghim tc v nghim khc thc hin iu . Th nhng, khi bc chn vo cng
trng tiu hc, tt c cc hot ng u tr nn nghim tc hn: khi ln lp, phi ngi ngay
ngn theo ng quy tc, phi

ch lng nghe thy c gio ging bi, v nh phi

lm bi tp v nh theo ng quy nh, cn phi tham gia cc k thi theo ng ngha l thi. V
vy rt nhiu tr gp kh khn vi vic iu chnh li bn thn trong qu trnh chuyn bin
phng din bn cht ca cuc sng, tim n nguy c tr khng pht huy ht kh nng ca
mnh sau ny.

Th ba, t phng din nhn thc v t duy m ni, tui nhi ng t "thi k t duy trc
gic" bc vo "thi k vn dng c th", cng chnh l ni, rt nhiu s vic bit c khng
nht thit phi hon ton da vo kh nng quan st v kinh nghim ca bn thn, m c th
bit c thng qua s gii thch, ging gii, ly v d ca ngi khc. S thay i v t duy
v nhn thc ny c ngha l th gii ca tr ang dn dn c m rng, kt cu kin thc
cng ang tng bc c hnh thnh thng qua cc cch tip xc khc nhau. Chnh bi vy,
nu nh c th m rng kh nng nhn thc cho tr trong giai on ny, gip tr thit lp nn
mt khun mu t duy v sc sng to phong ph v tt p. Nh vy, d c phi i mt vi
s ganh ua trong hc tp khc nghit hn na tng lai, t nhin tr cng s thy d dng
hn rt nhiu.

Th t, ng t phng din phm vi hot ng v cuc sng m ni, trng tm hot ng

tui nhi ng t gia nh m rng ra thnh x hi, tr p lc hc tp ngy mt nng n,
ngoi vic tip xc vi ngi nh, tr cn phi bt u i mt vi cc mi quan h "phc
tp" gia ngi vi ngi, v d nh, trong lp c th c nhng bn hc sinh thch bt nt
ngi khc, c th c hc sinh thch mch lo mi chuyn vi thy c gio, c th c bn li
thch c th hin, hay thch tranh ginh hiu thng, do , rt nhiu hc sinh c nhng hnh
vi biu hin trong trng hon ton khc vi nh. Gi d trong giai on ny, b m khng
th nhn bit ra kh khn con ci gp phi trong vic giao lu vi bn b trng, tr ch
cn cch mt mnh chng chi vi ci tr ngi trong phng din giao lu gia ngi v
ngi, chnh v vy m to nn nhng tr ngi v cm xc v tm l, nhng tr ngi y s ln
ln cng tr, thm ch nh hng n s t nh gi bn thn ca tr v tin trnh pht trin x
hi ha sau ny.

Th nm, sau khi bc chn vo cng trng cp mt, tr bt u bc vo giai on tranh

lun vi b m, cng l giai on bt u ny sinh nhng mu thun. Trong mt bui din
thuyt vi cc bc lm m, ti tng khin rt nhiu b m phi ri nc mt. Ti ni rng,
"s km hm" ca chng ta i vi con ci nhiu nht cng ch c hiu lc trong khong su
nm. Trc su tui, tr lc no cng treo trn ming cu ni, "M ni"; su cho n mi
hai tui, cu thng dng ca tr li l, "Thy gio ni rng"; mi hai n mi tm tui, cu
ni a thch li tr thnh, "Bn ni rng"; v sau mi tm tui n tr thnh, "Ngi yu ti
ni"; sau khi kt hn, khng cn nghi ng g na, cu ni y ng nhin s l, "Chng ti
hoc v ti ni". Cho nn, i vi cc bc lm cha lm m m ni, vic con mnh chuyn
nh mt sng bi sang ngi khc l mt s tht khin ngi ta bun ru nhng li khng th
khng chp nhn n, v rt nhiu nhng mu thun ny sinh gia cha m v con ci thc cht
cng chnh l s n gin bin thnh phc tp quanh vn "tranh chp ch quyn" m thi.

Th su, khi bc qua tui th su, vic "pht trin tnh cch" cng c nhng chuyn bin r
rng. giai on khong chng ba bn tui bt u c nhng pht trin v tm l, cn ngi
hc trong trng mm non, tr bt u ny sinh cm hng vi bn khc gii, nhng bc
vo la tui nhi ng, cm xc y tm thi b xp sang mt bn. Tr thng c nhng biu
hin nh bi xch cc bn khc gii, thch chi cng cc bn cng gii vi mnh, thm ch i
khi cn t ra ght bn khc gii. Chnh v vy, thi k ny cng c gi vi ci tn "giai on
thch chi vi bn cng gii" hoc "thi k bnh". tui ny, b trai s bt u bt
chc b, b gi bt chc m v mi mt trong cuc sng, hnh thnh nn ci gi l "nhn
bit v bt chc mi hnh ng tm l ca ngi cng gii vi mnh". Do , b v con trai
cn phi thn thit vi nhau, cng nhau i chi bng, cu c, xem cc cuc u bng, con
trai hc c t b nhng hot ng dnh cho phi nam; cn con gi li nn i cng m i
ch, i do ph, trang im, con gi hc c t m cch lm th no tr thnh mt c
gi. Nhng iu u l nhng c im trong qu trnh pht trin tnh cch ca tr, v cng
l s chun b cho tui dy th sp ti. Chnh v vy, trong giai on ny, nu nh tr c th
nhn thc v bt chc nhng hot ng ca gii tnh mnh mt cch chu o, th s rt c li
cho s pht trin gii tnh trong tng lai.

ng nhin, n khong mi tui, s pht trin v tnh cch ca tr li bt u c nhng

bin i nho nh. Chng li cng t ra bi xch cc bn khc gii hn, thm ch cn c nhng
hnh vi ch giu, gy s, chc gho i vi cc bn khc gii. Thc ra, tt c nhng biu hin
v tnh cch nu trn u l nhng chun b phng v bn thn, bc vo la tui dy th.
V mt tm l, chng bt u ny sinh tnh cm vi bn khc gii, lun b thu ht bi bn
khc gii m mnh thch, nhng ng thi chng li thy s hi trc cm gic k l ny, khng
bit phi lm th no i din v x l n, do vy ch cn cch phn ng cng quyt lit
hn nhm che giu ni lo lng trong lng mnh.

Ngoi ra, tnh cch ca cc b gi s pht trin sm hn cc bn trai khong chng mt hai
nm, s pht dc ca c th cng tng i sm, cc bn nam t nhiu cng s do m b e
da trn phng din cm xc v tm l, nn cng dng nhng hnh vi quyt lit bo v bn
thn mnh, nhng nhng hnh ng ht sc bnh thng ny li d dng b cc thy c gio v
b m hiu sai. Nu nh chng ta c th hiu ng c tm l ng sau nhng hnh ng "khng
bnh thng" ca tr, khng nhng chng ta c th gim bt nhng tn hi gy nn cho tr, m
cn c th gim bt cm gic tht bi v t trch mnh v "khng bit cch dy con" ca cc
bc lm cha lm m.

Ha ha, c xong su nguyn nhn ti nu trn y, c phi cc bn ang cm thy h khoc

trn vai chic cp sch, bc vo cng trng tiu hc, l bu tri ngy th xinh p ca thin
s nh b ngy hm qua vn cn nm trong ni dng nh sp sp n ni ri khng?

ng lo lng, cc chuyn gia tm l tr liu u c mt c im khin mi ngi khng va

, chnh l "thch ni nhng li da dm khin ngi nghe hong ht". Trn thc t, i a
s qu trnh trng thnh ca tr u tri qua mt cch bnh an v khe mnh, ng thi ch
cn chng ta tm mt cht, ch mt cht, chng ta c th nghe thy rt nhiu bc lm cha
lm m vi vn kinh nghim v s

tng tri ca mnh, vi trm ni cm xc bn b trong lng, th pho mt hi trc, sau ni

vi bn cu, "Con trng thnh tht nhanh, chp mt mt ci, n thnh ngi ln ri!".

Chng hai
Cu chuyn ca A Minh

Trc khi chia s vi mi ngi v kinh nghim dy d con ci, ti mun k mt cu chuyn.
Cu chuyn ny xy ra vo hai mi tm nm trc, v cng chnh v nhn vt chnh trong cu
chuyn ny m ti chn cch ri xa lnh vc tm l nhi ng v tm l tr liu, chuyn sang
lm ngi hng dn v c vn hc sinh trong trng cp ba.
Ti cng khng nh c tn tht ca cu b, ch nh rng mi ngi gi cu b l "A
Minh".

A Minh c bn c ch gi, b cu l th gch ngi, m cu nh chm sc gia nh con ci.

M ca A Minh lc no cng mong gia nh c mt cu con trai, chnh v vy sau khi lin tc
sinh ra bn c con gi, tui gn bn mi, vi s khng ngng c gng, b li mang thai
a con th nm. Chnh v vy, khi bit tin a tr ny l con trai, gia nh h vui sng
n cung n nh th no th khng cn ngh cng bit.

Nhng nim vui ca b m A Minh ko di khng c bao lu. V m ca A Minh l sn ph

cao tui, li khng i kim tra tin sn theo ng quy nh, nn sau khi a tr ra i, mi
ngi mi pht hin ra rng cu c nhng im khng ging vi nhng a tr khc. Hn mt
tui, bc s chn on cu b b thiu nng tr tu cp trung, ngoi vic chm tip thu v
c mt vi tr ngi v phng din nng lc hnh vi, cu b cn gp phi kh khn trong
vn ngn ng.

Khi ti ang lm vic trong trung tm v sinh tm l nhi ng ca bnh vin tng hp, b
m A Minh c S Y t a phng gii thiu n trung tm cha tr cho cu, va kho
ti c phn cng ph trch tin hnh tm l tr liu cho cu b. Ln u tin ti nhn thy A
Minh l khi cu b mi trn ba tui, cho n tn hm nay, tnh cnh ca bui sng hm y vn
nh hin r trc mt ti.

B A Minh m hi nh nhi, nhng n ci v cng cht phc hin hu thm phn ngng
ngng cng cu con trai bc vo. A Minh mc chic o phng mu c in hnh ch chut
Mickey trc ngc v chic qun i mu trng. i mt cu va to va en, hng mi di,
mi tt ta h chng th nhn thy mi u, mi tc gn gng sch s c chi ngay ngn sang
mt bn, ging nh kiu tc kt hp vi b u phc vy. Cu b c khun mt ngn ngn li
trn trn, mi nhn trng c v ging nh con ch Nht khn ngoan v hot bt. M ca A
Minh l mt ph n nng thn tht th cht phc li hay thn thng. Ti bit n i Bc tr
bnh cho con, h phi xut pht t nh lc nm gi sng, nn trn tay m A Minh vn cn
xch my th to to nh nh, no l hp cm gi nhit, no l phch nc nng, tt c u
c bc vi bng k lng.
T sau hm , mi mt bui sng th T hng tun, A Minh li c b cng n trung tm
tin hnh tr liu, v ng nhin m cu cng khng ngoi l, ln no cng lng l i theo
pha sau hai b con, trn tay xch theo my ci hp bc vi hoa, no to no nh. Mc d A
Minh l a tr dng nh khng c cch no t lo liu c cho bn thn trong cuc sng,
nhng mi khi n phng tr liu ca ti, cu u mc nhng chic ao phng mu sc khng
ging nhau, song u in hnh ch chut Mickey ngc, chi kiu u thng phi hp vi b
u phc, xinh xn v sch s, ging nh ch ch Nht thng minh va c tm tp xong.

Phng php tm l tr liu ca ti i vi A Minh ch yu l gip cu b rn luyn kh nng

t m ng nhng vic trong cuc sng hng ngy, v d nh, bit cch th hin m bit
mnh mun i i tiu tin, c th t cm tha n cm, v bit ni nhng t n gin, vn vn.
ng nhin, cng bao gm c vic ti gip A Minh chun b trc tm l khi phi i mt
vi s t m, ch giu thm ch bt nt ca cc bn khc trong tng lai. Tin trnh tr liu ca
chng ti rt chm ri, dng nh phi mt khong hai thng, chng ti mi dy c A Minh
cch cm tha tht chc m xc n a vo ming.

Sau khong na nm chng ti tin hnh tm l tr liu cho A Minh, mt bui sng n, ti va
bc vo phng lm vic, cn ang c v nghin cu cc bnh n v nhng ngi chun b
gp mt ngy hm , bt cht nghe thy ting bc chn chy rm rp ngoi hnh lang truyn
vo, sau th nhn thy b ca A Minh, khun mt bng, l nh ma tun, cng trn lng
cu con trai mc o phng mu vng c in hnh ch chut Mickey, chi kiu u quen thuc
chy vo, ming khng ngng go ln, "N bit gi b i ri, n bit gi b i ri!". Chng
kin tnh cnh ny, ti v cng kinh ngc, mt lc lu cng khng bit phi phn ng nh th
no cho "chun xc", nc mt lng trng, ch cn nghe ting A Minh vn ang phn chn m
gi mi khng thi, "B i, b i!".

Cui cng, ti khng th bo v c nguyn tc "thu hiu nhng khng ng cm" m mt

ngi lm cng tc tm l tr liu chuyn nghip nn c.

Ton thn chn ng, ti m ly b m A Minh cng ang chn ng ht nh mnh. Chng ti
cng m ly A Minh, va khc, va ci, va nhy lon ln, hon ton khng n nh
mt chng cht vui v ca bnh n cng ch nhn ca n i ti trong phng tr liu rt lu
ri.
Sau hm , mi sng th T hng tun, ti vn tin hnh cng tc tm l tr liu cho A Minh,
nhng ti pht hin ra rng tm t tnh cm ca mnh c s thay i rt ln. S tin trin
ca qu trnh tr liu cho A Minh bt u nh hng n cm xc ca ti, thm ch tin trnh
lm tm l tr liu cho nhng a tr khc gi y cng tc ng n cm xc ca ti. Khi
ti bit rng n lc mnh phi ri b cng vic ny ri, bi v ti hon ton khng c
cch no i din vi mt a tr ang phi chu kh cc bng mt thi khch quan v
s "thu hiu" chuyn nghip c na. ng trc nhng a tr nh vy, tri tim ti s cm
thy tht xt xa, s b tn thng rt ln, m i vi vic tr liu cho bn tr m ni, th tnh
cm ny ca ti v cng khng thch hp v khng c tnh xy dng.

Do , ti quyt nh ri b cng vic ny, n bn cnh nhng a tr c kh nng v hnh

vi v c kh nng bo v c bn thn mnh.

Hm nay, cun sch ny, va bt u h bt, ti quyt nh k vi bn c cu chuyn

trn, hy vng c th mn cu chuyn ca A Minh by t thi ca ti v vn nui dy
con ci: "Rt nhiu ln, cc bc lm cha lm m phi hn mn m khn cu cho con ci
mnh khe mnh bnh thng, vy nhng ngi lm cha lm m c con khe mnh bnh
thng cng nn v th m hiu c th no l lng bit n, v bit cch n nhn n".

Chng ba
Bi hc ca no tri - Mt vi nghin cu quan trng lin quan n vic pht trin tm l
hc quan n vic pht trin tm l hc

Trc tin chng ta hy dng no tri ch yu ph trch cc hot ng l tnh tm hiu v

nhng l lun v nghin cu quan trng c coi l vn then cht v c lin quan ti s
pht trin tm l hc. Ti bit, c nhng l lun ny rt kh khan, thm ch cn khin ngi ta
git mnh, nhng sau khi hiu r v chng, c th bn s pht hin ra rng quan im c x
vi tr ca bn ny sinh mt vi thay i nho nh, ng thi ci thay i nho nh c l li
chnh l nhng th m tr cn nht, v hu dng nht. Cho nn ti vn phi ni r v chng. C
iu, ti s c ht sc dng nhng phng php tng i n gin thoi mi gii thiu
mt cch su sc v ni dung ca n; cn bn, nht nh phi nhn ni kin tr c ht n.

Cn i vi vic sau khi c ht nhng l lun v nghin cu y, chng ta phi lm th no

hiu c ngha ca nhng l lun , ng thi vn dng chng nh th no vo vic cng
hot ng vi con ci, trc tin ti xin mi bn hy tnh tm mt cht, sau hy tm hiu,
phn tch v suy ngh nh!

nh thc tm l - pht huy kh nng "tn nhim" v "k vng" ng qu

nh thc tm l hay cn c gi l "t duy qun tnh" hoc "hiu ng k vng". N dng
ch: Trng thi chun b tm l sn sng i vi mt hot ng nht nh ca ch th. Ch th
c th da vo trng thi tm l chun b sn sng ny quyt nh phng hng ca
hot ng, ng thi da vo phn nh trong qu trnh v kt qu ca hot ng.

C mt th nghim v cng ni ting v th v c th gii thch r cho hin tng ny. Th

nghim y do mt nh tm l hc ngi M ni ting, v cng l gio s trong trng i hc
Harvard mang tn Robert Rosenthal to lp nn vo nm 1963. Mc ch ca th nghim nhm
n lc chng minh sc mnh ca "phin din", ng thi sc mnh ny cn c kh nng nh
hng ti kt qu hc tp.

Trong th nghim ny, ng phn nhng hc sinh tham gia vo cuc th nghim ra lm hai
nhm, ng thi a cho mi nhm mt con chut bch c tr lc v th lc hon ton ging
nhau, sau yu cu cc hc sinh dy cho con chut bch ny cch i trong mt m cung.
Nhng, trc khi cuc th nghim bt u, ng c ni vi mt nhm hc sinh trong ,
rng con chut bch m nhm c nhn l con chut c chn la k cng, khng ch
thng minh m cn c sc khe v cng tt; sau ng li i ni vi nhm cn li rng con
chut ca nhm ny l con chut chun b o thi, v vy trong qu trnh chn la, chng u
c nhng phn ng th hin r s ngu ngc ca mnh v c th lc v tr lc.

Kt qu l, sau khi cc hc sinh dng mt khong thi gian v phng php dy con chut
bch i trong m cung trong phng th nghim hon ton ging nhau, mi ngi pht hin ra
rng, tc con chut bch i trong m cung ca nhm c ni rng con chut ca nhm
mnh thng minh lanh li nhanh hn rt nhiu so vi con chut ca nhm b ni rng con chut
ca nhm mnh ngu dt n n, ng thi biu hin trn kh nng hc tp cng mnh hn rt
nhiu.

Kt qu ca ln th nghim ny ng nhin khng nm ngoi d liu ca Robert Rosenthal.

Gii thch ca ng v kt qu ca cuc th nghim nh sau: Thu c kt qu ny l bi ngi
lm th nghim m p mt k vng v tn nhim tng i cao i vi con chut bch c
cho l thng minh, do thi trong qu trnh hun luyn tng i thn thin, n tn; cn
mt i khc tm l mang theo ci nhn phin din t trc, nn thi i vi con chut
bch ngu ngc ny lun l gt gng, khng th kin nhn thm c na, do nh hng
n cm xc hc tp ca con chut bch, ng thi tin thm mt bc l nh hng n kh
nng hc tp ca chng.

tin thm mt bc chng minh ci gi thit "phin din s nh hng n kt qu hc tp"

l ng, vo nm 1968, Robert Rosenthal cng ng nghip ca mnh tn l Jacobson n
mt ngi trng tiu hc min Trung nc M, t trong cc khi t Mt n Su ca trng,
mi khi h chn ra hc sinh ca ba lp tham gia vo cuc th nghim. u tin, h cho cc
hc sinh ny lm mt cuc trc nghim mang tn "on trc v s pht trin trong tng lai".
Sau khi c c kt qu ca bi trc nghim, h li chn ra ngu nhin mt vi ci tn t m
hc sinh tham gia lm bi trc nghim, sau v nh danh sch ny l danh sch nhng hc
sinh c "kh nng pht trin hn hn nhng ngi khc", ri a cho gio vin, cn lm nh
th c tht m dn d cc thy c gio mt ln na rng tuyt i khng c l tn hc
sinh trong danh sch ra ngoi.

Tm thng sau, Robert Rosenthal v Jacobson li quay v ngi trng tiu hc ny, gi tt c
cc hc sinh ln trc tham gia th nghim n v yu cu lm bi trc nghim tr tu mt
ln na. Kt qu pht hin rng, tr tu v nng lc ca nhng hc sinh c tn trong danh sch
"hc sinh vt tri" gi chn ngu nhin ln trc c nng cao hn mt cht so vi nhng
hc sinh khc, ng thi quan trng nht chnh l, trn phng din biu hin cm xc tnh
cm, chng r rng cng tr nn hot bt, ci m, ham hc hi, tch cc phi hp cng cc
thy c gio trong mi lnh vc, tnh cm nng nn.

Gii thch ca Robert Rosenthal v k t qu cuc th nghim ln ny cng ging nh ln th

nghim trc. ng cho rng, mc d nhng thy c gio c danh sch hc sinh trong tay khng
h tit l ra ngoi, m lun giu kn n trong lng, nhng h khng giu ni s tn nhim v
k vng vo nhng hc sinh y, thng qua nh mt, n ci, ging ni v ngn ng c th, cc
thy c gio cng c th lm nh hng n hng th hc tp ca hc sinh, khin nhng bn
hc sinh cng thm t tin vo bn thn mnh, v cng c ng lc v nim say m mi khi
n lp hn.

Kt qu ca ln th nghim ny chnh l "hiu ng Robert Rosenthal" (Robert Rosenthal

Effect) ni ting trong lnh vc tm l hc gio dc, hoc c bit n vi tn gi "hiu ng
k vng". ng nhin, n mang n cho gii gio dc mt s suy ngm v cng ln, khin
cc thy c gio hiu rng, s tn nhim v k vng cng vi thi i x vi hc sinh ca
chng ta k thc chnh l mt nhn t v cng quan trng nh hng n kt qu hc tp ca
tr.

Nhng, iu ti mun c bit ch ra y chnh l "hiu ng Robert Rosenthal" c th l i

ng hng, nhng cng c th l i lch hng (hy nh li nhng con chut bch b khoc
ln mnh ci ting "loi km" v nhng hc sinh khng c tn trong danh sch hc sinh c tim
nng). Ngoi ra, do b hn ch bi hin thc khch quan, nn gio dc tiu hc hin hnh ca
Trung Quc hon ton khng ging vi cc quc gia u M, mt lp ch bao gm hn m i
h c s i n h , c h o n n v i c c h n g t a m o n g i i ng gio vin c th hiu c
sc mnh ca "hiu ng Robert Rosenthal", i x cng bng vi my chc hc sinh trong mt
lp, trn thc t cng c kh nht nh.

Cho nn, ti cng hy vng hn rng cc bc lm cha lm m hoc nhng ngi ln khc trong
gia nh c th hiu c "hiu ng Robert Rosenthal". Bi v thi gian tr cng chng ta
nhiu hn, m i tng la tui nhi ng c th tm kim s ng cm, ngoi ngi thy
gio c tm nh hng su sc n tr ra, th cc bc ph huynh cng khng th trch nhim
cho ngi khc.

Cn bnh bi quan - hy chia c con ng m c di dng dc thnh nhng nc thang c

th c gng bc ln c

"Cn bnh bi quan" l cm t chuyn ngnh thng c dng n trong chn on bnh, khi
chng ti phi i din vi mt a tr ang gp kh khn trong hc tp. N dng ch, sau
khi mt c th tri qua mt mn hc no , v gp phi nhng tnh cnh khng my vui
mng m c nhng biu hin tiu cc hoc trng thi tm l c th trn phng din tnh cm
v nhn thc. C hai th nghim c th ni r v phn ng tm l c th ny.

Trong ln th nghim u tin, ngi th nghim th mt con b cht vo chic cc thy tinh
ng ming, kt qu l khng bao lu, con b cht c th nhy ra khi chic cc. Sau
nhiu ln lm nh vy, ngi th nghim li th con b cht vo trong mt chic cc thy tinh,
nhng n ln ny, ngi th nghim cho thm mt ci np bng thy tinh dy ln ming cc.
Con b cht vn cho rng ln ny vn c th d dng nhy ra khi chic cc, th nhng n
khng ng rng, khi nhy ln li b ci np pha trn cn tr v ri xung di. Con b cht
khng h nht ch, li c gng nhy tip my ln ln pha trn, th nhng ln no cng b np
cc chc chn kia y ngc tr li xung di.

Cui cng, con b cht cng nn ch ng lng, khng mun nhy ln thm ln no na, cho d
ngi lm th nghim ly ci np ra khi chic cc ri, cn c d d b cht nhy tip
ln, nhng khi con b cht nhy tip ln, n cng ch c th nhy c n cao cch ming
cc mt on an ton, khng dm th nhy cao hn ln pha trn mt ln no na.

Mt i tng th nghim khc chnh l ch ch ni ting ca gio s tm l hc trong trng

i hc Pennsylvania nc M mang tn Martin E. P. Seligman. Martin E. P. Seligman nht
con ch vo trong mt chic lng c ci kha, ng thi lp mt ci loa bn cnh chic
lng . Ch cn mi ln loa ku, tm li st ca chic lng s c tip ni vi mt dng
in lu, mnh ca dng in lu ny khin ch ch cm thy au, nhng khng th
lm hi n thn th ca n.

Lc u, khi loa pht ra m thanh, ch ch b git in v chy lon khp trong chic lng, ra
sc tm kim mt li thot hng thot thn. Th nhng, sau khi th qua vi ln u khng thnh
cng, ch ch hon ton tuyt vng, v thi khng cn chy lon na. Mc d ci loa vn
c ku, dng in lu vn c nh vo ngi, nhng ch ch vn ch nm im lng l chu
au, m khng ct lc tm cch o thot nh trc na.

Sau , Martin E. P. Seligman chuyn ch ch sang chic lng khc to hn, gia chic lng
ny c mt tm ngn, ngn chic lng ra lm hai, mt bn ni vi in, mt bn khng ni vi
in, ng thi cao ca tm ngn cho ch ch c th d dng nhy qua c. Martin
E. P. Seligman nht mt ch ch trc gi cha phi tri qua mt th nghim no cng vi
ch ch c lm i tng th nghim trc trong cng mt bn c ni vi in
i chiu. Khi loa pht ra m thanh, lng st c truyn in, sau cn hong ht trong thi
gian ngn ca hai ch ch c ly ra i chiu, chng bt u nhy lon ln, chy n ni an
ton n np. Th nhng, con ch ng thng tng tri qua th nghim li ch c th m
to mt nhn bn ca mnh d dng vt qua c hng ro v sang c bn kia ca chic
lng, cn bn thn th nm im trong lng, khng dm th thm ln no na.

Ti bit, th nghim ny nghe c v rt tn nhn, i vi nhng ngi yu qu ng vt m ni

th n tn khc n mc khng th tng tng ni. Song, nu nh chng ta i chiu kt qu
ca th nghim ny ln ngi bn tr, chng ta s pht hin ra rng, chng ta i x vi nhng
a tr c thnh tch hc tp tng i km cng tn nhn ging nh i x vi ch ch phi
chu th nghim kia.

Nhng hc sinh c thnh tch hc tp khng cao, biu hin khng tt trong nh trng cng
ging nh ch ch b nht trong lng st vy, n tng c gng tm cch thot ra, th mi
cch chin u vi hon cnh, th nhng khi pht hin ra bn thn mnh ch l "lc bt tng
tm", hoc khi b in git qu mnh, hon ton vt xa sc chu ng ca bn thn, tr s bi
quan m vt b mi u tranh v n lc. Tr c th chp nhn rng bn thn mnh khng kh
nng, khng chu cu tin, c th lng l chu ng ni au ca tht bi; cng c th do m
sau ny bn thn a tr s c thay i ln, n th chn mt thnh tch thp, cn hn phi chu
n tn cng ca tht bi ln na.

Cho nn, chng ta c th kim tra k lng li mt ln na nhng mc tiu mnh a ra cho tr,
ng thi gip tr chia con ng di cn i n im ch thnh nhng on m tri qua qu
trnh n lc nht nh, tr c th vt qua hay khng?

Gn ghp ngh ca mnh cho ngi khc - trnh cch ngh ch quan, phin din rng
"chc chn l nh vy"

"Gn ghp ngh ca mnh cho ngi khc" c l l mt c ch tm l m v tnh chng ta

biu hin ra thng xuyn nht trong i sng hng ngy. Trong tm l hc, n ch mt ngi
v tnh p t nhng c trng, c tnh ca bn thn mnh nh ngh, thi , c m, tnh cm
vo nhng s vt xung quanh hoc vo ngi khc, v c th to thnh s nh hng ln nhn
thc.

Trc y, trong phng tr liu hn nhn ca mnh, khi i din vi cp v chng gp khc
mc trong hn nhn, ti thng pht hin ra rng "gn ghp ngh ca mnh cho ngi khc"
chnh l mt trong nhng nhn t quan trng nht gy nn tr ngi trong vic ni chuyn cng
nhau. Nu nh hai v chng ai cng c chp, khng khng gi lp trng rng " ngh ban u
l ng" (nhng theo ng lng tm m ni, ngi ph n ang ln su trong cm xc thng
d dng phm phi li ny), khi ni chuyn thng s anh ni ca anh, ti nghe ca ti, kt qu
d c ni chuyn hng gi th cng chng ai hiu c nhng iu i phng mun ni.

Khi i din vi con, c bit l i din vi vic hc hnh trng lp hoc k nng hc tp
ca con, bi v gia hai bn c s chnh lch rt ln v quyn hn, nn cc bc lm cha lm
m cng rt d dng s dng c ch tm l "mnh lun ng" ng a v b trn dy d
b di.

Nc M c mt cu chuyn ng ngn ni v c ch tm l nh th ny: bn ngoi mt

cn phng ln, bn mt bao bi nhng tm ca knh chm t, v cng p mt, c mt ch
chim rt mun vo c cn phng . Mi ngy, ch chim y u ra sc bm rit khng thi
m lao vo tm ca knh kia, th nhng ln no cng khng thnh cng, m mi ln lao vo
cnh ca knh xong, ch chim ng thng li ng ln trn b ca s. Thc ra, bn cnh
chic ca knh di chm t y r rng c mt cnh ca vn lun m, th nhng ch chim n
lun lun nhm cht mt m lao vo tm ca knh, hon ton khng pht hin ra ca lun
lun m rng .

Nhn thy hnh ng ngc nghch y ca ch chim kia, nhng ngi qua ng u bun b
m ch giu rng, "Xem ka, ng l ch chim ngc nghch, l no ch ta khng bi t rng bn
cnh c mt cnh ca ang m hay sao? Sao ch ta c th ngc n nh th nh!".

Vo mt ngy, c mt c gi i ra ngoi vi mt ci ng nhm, v tnh cha ng nhm v

pha con chim ngc. Sau khi quan st t m hnh vi ca ch chim kia qua knh vin vng, ng y
 ht sc ngc nhin pht hin ra rng, ha ra ch chim ngc nghch ngy ngy nhm cht mt
lao u vo tm ca knh kia k thc khng h mun vo trong cn phng . Thc ra ch
chim y ang vui v m m con cn trng ang dnh cht trn tm ca knh, ng thi tha mn
nm di trn b ca thng thc n ngon!

Ti rt thch cu chuyn ng ngn ny, bi v trong qu trnh gii quyt rt nhiu v c kh

khn v tnh cm hoc c nhng hnh vi mang tnh c chp, bt lun l hc sinh tiu hc hay
hc sinh cp hai, cp ba, ti thng xuyn gp trng hp ph huynh v hc sinh mu thun v
bt ng quan im vi nhau v vn hc ci g. "Ti bit n rt thng minh, nhng n khng
chu chm ch hc hnh!", "Ti bit n rt thch, nhng n c tnh chng i vi ti!", "Ti l
m n, l no ti khng bit n thch ci g sao?" Bn thn ti cng l mt ngi m, ng
nhin cng mun con ci ca mnh gii giang nn ngi, thnh ng n b kia, th nhng vn
l, liu rng ng n b kia trong lng chng ta c phi l ng n b kia m con ci chng ta
mun tr thnh?

C mt v d thc t trong sch qun l hc thng xuyn dng gii thch v k nng giao
tip, ti rt mun ni li mt ln na y, chng ta hiu r thm v nhng "hiu lm" dn
n vic gn ghp ngh ca mnh cho ngi khc trong cuc sng.

C mt ln, trong chng trnh Talk show11 M, ngi dn chng trnh Linklater phng
vn mt cu b rng, "Sau ny ln ln, chu mun lm ngh g?". Cu b chng cht phn vn
m tr li ngay rng: "Chu mun tr thnh mt phi cng".

kim tra tc phn ng ca cu b, ng thi cng tng thm hiu qu cho chng
trnh, Linklater tip tc hi: "Nu nh c mt ngy, my bay ca chu ang bay trn bu tri,
di l bin c mnh mng, th t nhin tt c cc ng c u ngng hot ng, khi chu
s x l nh th no?".

Cu b ngh mt lc, sau tr li, "Chu s bo tt c mi ngi ang ngi trn my bay hy
tht cht dy an ton, sau chu s nhy ra ngoi cng chic d trn lng chu".

Va ni xong cu , c khn phng lp tc dy ln mt lot nhng ting x xo khng ging

nhau, c ngi khng nhn ni ci bi cu tr li ngy th tr con ca cu b, k li th di
lc u trc hnh ng nht gan, ch k ca cu b. Nhng, sau khi nhng ting n y dn lng
xung, khn gi li ngc nhin nhn thy cu b v mt thng xt, nc mt vin mi, tip tc
ni, "Bi v chu phi nhanh chng nhy xung ly nhin liu!".

Chnh v vy, khi chng ta cho rng rt hiu con ci, chng ta tht s hiu chng hay l ang
dng tm l "gn ghp ngh ca mnh cho ngi khc" m cho rng mnh hiu chng?

1. L mt chng trnh truyn hnh hoc pht thanh m mt nhm ngi ngi li vi nhau
tho lun mt s ch m ngi dn chng trnh a ra. Thng thng, cc Talk
show c mt ban (panel) khch mi hiu bit r hoc c nhiu kinh nghim lin quan n
vn ang c tho lun trong chng trnh .

Nhn thc v gc nhn nhn thc - tn trng s pht trin v nhn thc ca tr, nm
chc cch thc dy d c chng c mc

Khi hc tm l hc la tui nhi ng trng, ti b nh hng rt su sc v l lun ca mt

bc thy v tm l hc la tui nhi ng ngi Thy S tn l J. Piaget. L lun ca ng y
ngoi vic gip ti hiu thm v cc giai on pht trin la tui nhi ng, m quan trng
nht chnh l, n gip ti hiu c rng lm th no da theo s pht trin v nhn thc
v gc nhn nhn thc ca tr c nhng bin php bt cht, trng pht v dy d thch hp,
c chng c mc.

Trong l thuyt pht trin nhn thc v gc nhn nhn thc lun la tui nhi ng ca ng y,
c hai cu chuyn v php i v cng ni ting nh sau:

A: C mt cu b mang tn Sylical. B ca cu b vng nh. Cu b cm thy l mc ca b

mnh rt th v, nn ngh ra tr ly ci bt my t trn bn hc ca b ht mc vo . Th
nhng, ang nghch, cu b v tnh lm mc dnh y ln chic khn tri bn khin n tr
thnh mt mu en.

B: C mt ngy, cu b Augustus pht hin ra mc trong l ca b cn. Sau khi b i ra

ngoi, cu b mun y mc vo trong l, khi b tr v b c th dng ngay lp tc.
Th nhng, khi m np l ra, cu b v tnh lm mc ln chic khn tri bn, khin n
tr thnh mt mu en.
J. Piaget hi rng:

1. S s sut ca hai cu b ny c ging nhau khng?

2. Trong hai cu b, ai h hn, v sao?

ng y cn a ra mt cu chuyn v php i khc na:

A: C mt c b tn l Marry. M ca c b vng nh, c b cm thy my chic cc thy tinh

trn bn rt th v, bn ly chng xung chi, sau v khng cn thn, c b lm v mt
mt chic.

B: C mt c b tn Nini mun gip m lm vic nh. Vo mt ngy m vng nh, Nini lin
mang cc chn i ra gip m, th nhng, c b lm v mt ba chic cc.

J. Piaget li hi:

1. S s sut ca hai c b ny c ging nhau khng?

2. Trong hai c b, ai h hn, v sao?

Bn c bit vn ca bn tr i vi hai cu chuyn k trn tr li th no khng?

Da vo phn ng ca tr, J. Piaget khi qut nn mt quy lut pht trin v gc nhn nhn
thc ca la tui nhi ng: S pht trin v gc nhn nhn thc ca la tui nhi ng c bn
chia lm hai giai on. Trc mi tui, nhng phn on ca tr v hnh vi o c ch yu
da theo tt c nhng tiu chun bn ngoi do ngi khc t ra, ng thi, chng s da theo
hu qu ca hnh vi m phn on v ng sai ca hnh vi y, m khng ngh n ng c dn
n hnh vi . Giai on ny chng ta gi l "giai on pht trin nhn thc do lc lng bn
ngoi quyt nh".

Nhng khi mi tui tr i, tr bt u da vo nhng tiu chun bn trong ca bn thn

suy ngh v phn on v cc hnh vi o c, ng thi nhn thc c rng ng c ca
hnh vi quan trng hn nhiu so vi kt qu. Giai on ny, cc nh tm l hc la tui nhi
ng gi l "giai on pht trin nhn thc do chnh bn thn mnh quyt nh".
Chnh v vy, mt a tr di mi tui s c khuynh hng cho rng ai lm din tch vt
bn khn tri bn cng ln, ai lm v chn cng nhiu th a tr h hn; cn tr mi
tui tr ln c th ngh c rng bt lun kt qu c nh th no, ch cn ng c ca a
tr no ng n hn th a tr y s l a tr c th tha th c.

Cho nn, nu nh chng ta hiu tin trnh pht trin nhn thc v gc nhn nhn thc ca nhi
ng m J. Piaget mun ni vi chng ta, vy th c phi chng ta s cng ch hn n li
ni v hnh ng ca bn thn i vi tr, cng hiu r hn nn lm th no cng c nguyn
tc v tiu chun gio dc, ng thi cng r hn trc khi trch pht, trc tin phi tm hiu
xem ng sau vic lm y c ng c tm l no khng?