Eleco 2014 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mhendislii Sempozyumu, 27 29 Kasm 2014, Bursa

Modler Bantl Tayc Bir Sistem Tasarm ve Bant Hznn

Evirici Dzeni ile Kontrol
Design Of A Modular Belt Conveyor System And Control Of Conveyors Belt
Speed With An Inverter System
Ahmet Yasin Yeksan1, Derya Ahmet Kocaba1, Ahmet Kubilay Atalay1
1
Elektrik Mhendislii Blm
stanbul Teknik niversitesi
yeksan@itu.edu.tr, kocabasde@itu.edu.tr, atalaya@itu.edu.tr

aamasnda gerekse makinenin retimi iin gerekli yan

zet
Gnmzde endstriyel faaliyetlerde malzeme iletim hz ve
sreklii, tesis verimlilii asndan son derece nemli bir
konuma gelmitir. Tesislerde retilen malzemeler kimi zaman
hassas ve dk bir hzda iletilmeleri gerekirken kimi zaman
da son derece yksek hzlarda iletimleri gerekmektedir. Bu
ihtiyalara dayanarak tesislerde kullanlan cihazlarn hz
kontrolleri neredeyse mecburi bir uygulamaya dnmtr.
Bu almada endstriyel tama dzenlerinde kullanlan
bantl gtrcler incelenmi alma ve tasarm ltleri alanlarndan her ikisinde birden kullanabilen sistemlerden
zerinde durulmutur. Gerekli g hesaplar yaplarak bir
asenkron motorun bu sistemde bir evirici devresi yardmyla
hz kontrolnn nasl yaplaca hakknda bilgi verilmitir. gtrcler, yryen merdivenler, krekli gtrcler, v
Yaplan tasarmn ardndan, bahsedilen bantn ve hz kontrol
dzeninin retimi yaplm ve elde edilen sonular almada gtrcler olarak rneklendirilebilir.
verilmitir.
Abstract
Nowadays, material transportation and transportation speed
has become extremely important in the terms of facility
efficiency. In the production facilities, sometimes
transmission rate should be low for sensitive applications and
sometimes should be higher. Owing these reasons the control
of transmission speed in production facilities has become
significant. In this context, drive systems used in industrial
applications has become more important. In many
applications, induction machines are used since they are safe
and economic and also with development in power electronics
their control has become very easy.
In this study, belt conveyors used in transportation system is
examined and design criteria of belt conveyors are discussed.
Required motor power by the system is calculated and a drive
system with an inverter used to control the speed of the belt
conveyor. Following the design process, a prototype has been
produced. Some experiments have been conducted on the
prototype and the results are given in the study.
1. Giri
Endstride bir malzemenin bir yerden baka bir yere tanmas
bal bana ele alnmas gereken bir konudur ve endstriyel
ekonomide nemli bir rol oynar. Bunun iin bir makine retim
tesisini ele alrsak; gerek bir makinenin fabrikada retim
rnlerin tedariki iin endstriyel tama elzemdir. Bunu
ekonomik olarak boyutlandrrsak dardan tesise getirilecek
malzemeler iin yaplan tamann cinsine gre yakt
masraflar, tama eleman masraflar vs. gibi harcamalar mali
bir yk oluturacaktr.
Endstriyel tama temel olarak iki ksma ayrlabilir[4].
Bunlar harici tama ve dhili tamadr. Bahsedilen tama
birisi de gtrc sistemleridir. Endstride kullanlan birok
gtrc sistem mevcuttur. Bunlar bantl gtrcler, paletli
kepeli gtrcler, askl gtrcler ve pnmatik
Yaplan literatr incelemesinde gtrclerin tasarm ile ilgili
bir ok kaynaa ulalm ve bu kaynaklar arasnda
karlatrma yapldnda gtrc tasarmnda gemite
kullanlan saysal hesaplamalar ve oluturulan tablolarla
gnmzde kullanlan veriler arasnda herhangi bir fark
olmad grlmtr. Bu kapsamda gtrc tasarmnda
sunulan bilgilere sadk kalnm ve bu dorultuda tasarm
yaplmtr. te yandan literatrde asenkron motorlarn
iyaplar, alma prensipleri, edeer devreleri hakknda
detayl bilgilerin verildii kaynaklar mevuttur. Tasarm ve
motor seimi hakknda bu bilgilerden yararlanlmtr.
Asenkron motorlarn hz kontrol ile ve sr sistemleri ile
ilgili yaplan incelemelerde her geen gn yeni bir tekniin
ne srld ve bu tekniklerin uygulamada yerini ald
grlmtr. almada, ne srlen en son tekniklerden
yararlanlmaya allm ve tasarm kstaslar gncel bilgiler
dorultusunda belirlenmitir.
Bu almada tayc sistem eitlerinden biri olan bantl
gtrclerin tasarm kstaslarnn incelenmesi, eitli yk
koullar altnda nasl davran sergiledikleri ve bu davran
biimlerine gre bir bantl taycnn sabit hzlarda
alabilmesi iin gerekli motor gc ve seiminin nasl
yaplacann belirlenmesi amalanmaktadr. Bu kapsamda
yaplan almann bir de uygulamasnn yaplarak teoride
yaplan almann gereklenebilirliini ortaya koymak bir
dier amatr.

193
 Eleco 2014 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mhendislii Sempozyumu, 27 29 Kasm 2014, Bursa

2. Bantl Gtrc Tasarm
Bir bantl gtrc tasarlanabilmesi iin ncelikle
belirlenmesi gereken hususlar vardr. Bunlar gtrcde
tanacak olan malzeme tipi ve ebatlar, kullanlacak olan
gtrc tipi, ne kadar hzda malzeme tanaca, bant tipi ve
tanacak malzemenin birim arl nceden belirlenmelidir.
Bu deikenlerin belirlenmesinden sonra bantl gtrcnn
hesaplamalar yaplmaya balanabilir.
2.1. Kapasite ve Birim Ykler
Birim yk tayan bir bantl gtrcnn kapasitesi;
(1)
(2)
Aada nerilen bant genilikleri ve kat saylarna ilikin
deerler izelge 1de, denklem 5 de gsterilen bant kaplama
kalnlar ise birim ykler iin izelge 2 de verilmitir.
Avaralarn dnen paralarnn arl ve birim arlklar ise
aadaki eitlikler yardmyla hesaplanabilir.
(7)
(8)
(9)
Gd = Avaralarn dnen para arl [kg]
qd= Ykl taraf avara dnen paralar birim arl [kg/m]
qd= Bo taraf avara dnen paralar birim arl [kg/m]
l1 = Avaralarn ykl ksm tambur mesafesi [m]
l2 = Avaralarn bo ksm tambur mesafesi [m]

Z= Tanacak para says [para/sa] izelge 2: Birim ykler iin dokuma bantlarn kaplama
Zmaks= Maksimum tanacak para says [para/sa] kalnlklar.
K= Dzeltme katsays Kaplama
G = Birim para arl [kg] Yk Kalnl(mm)
Malzeme
Q = Kapasite [t/sa] Nitelikleri Ykl Bo
Taraf Taraf
Burada dzeltme katsays K 1 olarak alnr. Gtrcdeki Kat ya da
bantn birim arl ve birim yk arl ise kuma Paketler,kutular,
1 1
ambalajda kitaplar
hafif ykler
(3) Yumuak
antalar, balyalar,
kaplardaki 1,5-3 1
denkler
(4) ykler
1,5-3
Sert 1(15kg
Kutular, varilleri (15 kg
kaplardaki kadr) 1-
sepetler kadar)
a = Paralar aras mesafe [m] ykler 1,5
1,5-4
v = Bant hz [m/sn]
Zmaks= Maksimum tanacak para says [para/sa] Makine paralar,
Darasz
G = Para arl [kg] seramik eya,yap 1,5-6 1-1,5
ykler
q = Birim para arl [kg/m] elemanlar

Bant arlnn birim arl, dokuma bantlar iin (5) ve sabit

kalnlkl metal kaylar iin (6) farkl olarak hesaplanr [3]. 2.2. Germe ve ekme Kuvvetleri
Birim yklerin hesaplanmasndan sonra germe ve ekme kuvvetleri
( ) (5) hesaplanabilir. Bu hesaplar yapabilmek iin gerekli olan eitlikler
aada verilmitir.
( ) (6)
( ) (10)

qk = Bantn birim arl [kg/m] (11)

B = Bant genilii [m]
i = Bant kat says [ ( ) ]
L = Bant uzunluu [m]
d = Bant malzemesi younluu [kg/m3] ( )
(12)
1 = Ykl taraf bant kalnl [mm] ( )
2 = Bo taraf bant kalnl [mm]
i = Tek katl bant kalnl [m]
Gb = Balant paralar arl [kg]

izelge 1: nerilen kauuk kapl bant genilikleri ve kat saylar.

Kay Genilii
300 400 500 650 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000
(mm)
Minimum ve
maksimum kat 3-4 3-5 3-6 3-7 4-8 5-10 6-12 7-12 8-12 8-12 9-14
says, i

194
 Eleco 2014 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mhendislii Sempozyumu, 27 29 Kasm 2014, Bursa

izelge 4: Srtnme katsaylar ve e deerleri.

[ ( ) ] Tambur Tr
Sarlma as (derece ve radyan
(13) iin) e deerleri
( ) ve atmosferik
Srtnme
katsays 180 210 240 300 360
(14) koullar
3,14 3,66 4,19 5,24 6,28
Dkme demir
S1 = Tamburda oluan 1. germe kuvveti [kg] yada elik
S2 = Tamburda oluan 2. germe kuvveti [kg] tambur, ok 0,1 1,37 1,44 1,52 1,69 1,87
S3 = Tamburda oluan 3. germe kuvveti [kg] nemli
S4 = Tamburda oluan 4. germe kuvveti [kg] atmosfer, kirli
S4=Boaltma pulluu kullanlmas durumunda tamburda Aa yada
oluan 4. germe kuvveti [kg] lastik
kaplanm
S4 = Boaltmann yalnzca kuyruk tamburunda olmas tambur, ok
0,15 1,6 1,73 1,87 2,19 2,57
durumunda tamburda oluan 4. germe kuvveti [kg] nemli
qk = Bantn birim arl [kg/m] atmosfer,kirli
q = Birim para arl [kg/m] Dkme demir
qd= Ykl taraf avara dnen paralar birim arl [kg/m] yada elik
0,2 1,87 2,08 2,31 2,85 3,51
= Tambur srtnme katsays tambur,nemli
1= Bant kzaklar aras srtnme katsays atmosfer, kirli
= Bantn tambura sarlma as [radyan] Dkme demir
w= Avara diren katsays yada elik
0,3 2,56 3 3,51 4,81 6,59
L = Bant uzunluu [m] tambur, kuru
atmosfer,tozlu
L1 = Tahrik tamburuna olan bant uzunluu [m]
Aa kapl
L2 = Boaltma pulluuna olan bant uzunluu [m] tambur,kuru
B = Bant genilii [m] atmosfer,
0,35 3 3,61 4,33 6,25 9,02
k = Kuvvet dzeltme arpan tozlu
Lastik kapl
izelge 3 : Avaralar iin diren katsaylar. tambur, kuru
0,4 3,51 4,33 5,34 8,12 12,4
letme Avaralar iin atmosfer,
letme Koullar koullarnn w katsays tozlu
zellikleri Dz Oluklu

Temiz , kuru 2.3. Motor ve Redktr Seimi

Uygun ortam,andrc 0,018 0,02
Germe, evirme ve ekme kuvvetlerinin hesaplanmasyla ark
toz yok
motor gc hesab yaplabilir [3]. Buna gre motor gc;
Istlan ortamda
almyor, snrl (17)
Orta miktarda andrc 0,022 0,023
toz, normal hava
nemi N= Motor gc [kW]
Istlmayan W0 = ekme kuvveti [kg]
ortamda ya da v = Bant hz [m/sn]
ak havada g = Gtrc verimi
alma, byk r = Redktr verimi
Kt lde andr 0,035 0,04
toz,ar nem ya da olarak hesaplanr. Redktr iin ise bir tambur ap
yatak almasn belirlenmeli ve istenen bant hz deerine gre izgisel hzdan
ktletren asal hza gei yaplmaldr [19].
etkenler
(18)
( ) (15)
(16) nr = Redktr devir says [d/dak.]
v = Bant hz [m/sn]
Wev = evirme kuvveti [kg] D = Tambur ap [m]
W0 = ekme kuvveti [kg]
Hesaplanan redktr ve motor deerleri iin standart deerler
S1 = Tamburda oluan 1. germe kuvveti [kg] seilerek bant tasarm tamamlanr.
S4 = Tamburda oluan 4. germe kuvveti [kg]

k = Dzeltme katsays 2.4. Hz Kontrol Yntemi ve Evirici Seimi
G elektronii dzenleri ile yaplacak kontrollerde iki eit
Denklem 15de verilen k dzeltme katsays %3-5 aras kz kontrol yntemi uygulanabilir. Bunlardan birisi ak
seilen bir deerdir. evrim hz kontrol dieri ise kapal evrim hz kontroldr.

195
 Eleco 2014 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mhendislii Sempozyumu, 27 29 Kasm 2014, Bursa
Ak evrim hz kontrolnde motor hz ykten baml
hareket eder. Yani yk arttka hz azalacak sabit
kalmayacaktr.
Ak evrim hz kontrolnde bahsedilen hz dalgalanmalarnn
meydana gelmesi istenmiyorsa bu durumda daha hassas
kontrol salayan kapal evrim hz kontrol dzenleri
kullanlmaldr. Kapal evrim hz kontrol dzenlerinin birok
uygulamas literatrde mevcuttur. Bu almada ise kayma
ayarl kapal evrim hz kontrol incelenecektir. ekil 3.9 da
kayma ayarl kapal evrim hz kontrolnn blok diyagram
verilmitir.
ekil 1: Kayma ayarl kapal evrim hz kontrol.
Kontrol dzeninde bahsedilebilecek en byk engel motorun
kararsz hale gemesidir. Asenkron motorun moment-hz
erisi ile yk erisi birletirilirse bu eriler iki noktada kesiir.
Motorun kararllk incelemesi bu noktalara gre yaplr.
Herhangi bir hz deiiminde asenkron motor bahsedilen
kesiim noktalarna geri dnebiliyorsa kararl, dnemiyor ise
kararsz alma durumundadr. Buna gre, kaymann byk
olduu yerdeki kesime noktasnda motor kararsz, kaymann
dk olduu yerdeki kesime noktasnda motor kararl alr.
Bu problem kayma frekans maksimum momenti gemeyecek
ekilde kayma ayarlamas ile alr [11]. ekil 3.9 da gsterilen
dzende hata PI kontrolr ve snrlaycdan geerek kayma
komutu sli retir. Kayma, frekans komutu retmek zere
geri besleme hz iaretine eklenir. Frekans komutu e ayn
zamanda dk stator frekansndaki ani dmeyi telafi eden
V/f fonksiyonundan geerek gerilim kontrol iaretinin Vs, elde
edilmesini salar [11]. Kontrol devrelerinde kontrol iaretleri
genellikle darbe genilik modlasyonu kullanlarak retilir.
Uygulamada kullanlacak olan evirici seimi ise kullanlacak
olan motor gcne ve verim ihtiyacna gre yaplr. Ayrca
kullanlacak olan eviricin kapal evrim alma durumlarna
uygun topolojiye sahip olmas gerekmektedir.
3. rnek Tasarm
Bir bantl gtrcde deien yk miktarlarnda bant hzn
sabit tutan bir motor hz kontrol yapmak amacyla bir bant
tasarm yaplacaktr. Bunun iin Blm IIde verilen tasarm
ltleri izlenerek tasarm tamamlanacaktr.
Bu amala saatte 10000 para mal 1 m/s bant hzyla
tayacak, 2 m uzunluunda, 10 cm geniliinde bir bantl
gtrc tasarlanacaktr. Bant malzemesi AISI 304 karml
paslanmaz elik olacak ve bant tayc makaralar yerine
plastik kzaklar zerinde kayacaktr.
Tanacak malzemelerin ebatlar 10 cmi gemeyecektir ve
para alklar 5 kg olacaktr. Bant yatay zeminde hareket
edecektir. Bu n bilgiler kapsamnda tasarma balanr. Bant
geniliimiz belli olduu iin bantn kapasite hesab yaplr
bunun iin denklem 1 ve 2 kullanlr. Dzeltme katsays
olarak 1,25 deeri kullanlacaktr.
Zmaks=10000*1,25
Zmaks=12500 para/saat
Q=(5*12500)/1000
Q=1,25 ton/saat
Kapasite hesaplarnn ardndan birim yk hesaplar yaplr. Bu
hesaplar yaplrken alma kapsamnda Blm 2de verilen
formllerde dzeltme ve tasarma uygun yeni nermeler
yaplmtr. Blm 4te verilen birim yk arlk hesaplarnda
verilen formller dokuma bant kullanlmas durumunda
geerlidir. Bu almada ise modler elik bant kullanlacaktr.
Bu durumda bantn yk tayan ve bo ksmlarnda herhangi
bir kalnlk deiimi sz konusu deildir. Bu kapsamda
denklem 5 revize edilerek 6 elde edilmitir. Ayrca tasarmda
bantn tayc rulolar zerinde deil plastik kzaklar zerinde
kaymas istenmektedir. Bu yzden avara arlklar iin
hesaplama yapmaya gerek yoktur ve daha sonra kullanlan
eitliklerde bu deerler yerine 0 yazlarak revize edilmitir.
Buna gre denklem 3, 4 ve 6 kullanlr.
a=(3600*1)/12500
a=0,288 m
q=5/0,288
q=17,36 kg/m
qk= (8030*(0,1*4*2.5*10-3)+ 1,5 )/4
qk= 2,38 kg/m
Birim arlk hesaplarnn ardndan germe, evirme ve ekme
kuvvetlerinin hesab yaplabilir. Tayc avara kullanlmad
iin hesaplarda bu ksmlarda eitlik yerlerine 0 deeri yazlr.
Germe kuvvetlerinin hesab iin denklem 4.10, 4.11, 4.13 ve
4.14 kullanlr. S4 hesab iin 4.13 denklemi kullanlr.
Boaltma pulluu kullanlmayacak ve direk boaltma
uygulanaca iin 4.13 denklemi daha byk bir deer verir.
w, ve e deerleri iin izelge 4.3 ve izelge 4.4 kullanlr.
Hesap kolayl iin w seimi dz makara sistemi iin seilmi
ve 0,022 olarak belirlenmitir. deeri ise kirli ortam, nemli
atmosfer iin elik tamburun srtnme katsays 0,2 ve e
deeri 1,87 olarak belirlenmitir. 1 deeri ise plastik zerinde
kayan elik iin 0,25tir. k deeri ise 1.07 alnmtr.
S2= S1+ 2,38*2*0,022
S2= S1+ 0,105 kg
S3=1,07*S2
S3=1,07*S1+ 0.112 kg
S4=S3+[0.5(2,38+17,36)]2*0,022+0.5(2,38+17,36)2*0,25
S4=S3+ 5,37 kg
S4=1,07*S1+ 5,482 kg
S4S1*e 1,07*S1+ 5,482S1*1,87
S1=6,85 kg
S2=6,985 kg
S3=7,44 kg
S4=12,81 kg
Germe kuvvetleri hesab bu ekilde tamamlanr ve evirme ve
ekme kuvvetleri hesaplanr. Bu hesaplamalar iin denklem
15 ve 16 kullanlr. Denklem 15te kullanlan k katsays
Blm IIde belirtilen aralkta 0,05 olarak alnrsa [3 ];
196
 Eleco 2014 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mhendislii Sempozyumu, 27 29 Kasm 2014, Bursa

Wev=0,05*(12,81+6,85) izelge 5: Hz kontrol yaplmadan yaplan lmler.

Wev=0,981 kg
W0= 12,81-6,85+0,981 Yk Miktar Hz [d/dak.]
W0= 6,941 kg Bota(56.7Hz) 159,2
5,2 kg 158,1
olarak hesaplanr. Kuvvet hesaplarnn tamamlanmas ile
bantl gtrcye ilikin mekanik hesaplar bitmitir. Gerekli 10,6 kg 156,6
motor gc hesab denklem 17 ye gre yaplr. Burada bantl 16,3 kg 153,8
gtrc verimi %75 ve redktr verimi %85 olarak
21.9 kg 151,1
alnmtr.
28,8 kg 150,2
N=(6,941*1)/(102*0,75*0,85)
N=0,11 kW izelge 6: Hz kontrol devresinin eklenmesi ile yaplan
lmler.
Redktr hz ise denklem 18 e gre hesaplanr. Tambur ap
ise 0,12m olarak seilmitir. Hz
Yk Miktar
[d/dak.]
nr= (1*60)/(*0.12) Bota(50Hz) 150,4
nr= 159 d/dak Bota(56.7Hz) 159,2
1,5kg 159,2
Hesaplanan motor gcne gre bir asenkron motor seimi 2,2 kg 159,3
yaplrsa 0,18 kW, 4 kutuplu bir motor sistem iin yeterlidir. 3,2 kg 159,3
Ancak alma kapsamnda motor hz kontrol yaplacaktr. 4,7 kg 159,3
Mevcut imkanlar dahilinde olan motor 0.75 kW gcndeki
5,2 kg 159,1
motor almada kullanlmtr. Buna gre bu alma dzeni
8,4 kg 159,2
iin 0,75 kW, 4 kutuplu, 1370 d/dak. bir asenkron motor ve
10,6 kg 159,1
140 d/dk 10:1 evirme oranna sahip sonsuz dili bir redktr
seimi yaplmtr [20][21]. 15 kg 159,1
16,3 kg 159
alma iin kullanlan asenkron motorun hz kontroln 21,9kg 158,9
salamak iin bir evirici kullanlacaktr. Kapal evrim hz 28,8kg 159
kontroln salamak iin redktr kna hz lmek iin
bir enkoder, enkoderden gelen bilgiyi DGMye evirmek iin
bir enkoder kart ve bir DGM evirici dzeni kullanlacaktr.
Evirici iin alma gc motor gcne uygun 0,75 kW
seilmitir. Hz okuyan enkoder iin ise yeterli bir geri
besleme yapmak iin 500 darbe/dak. oran seilmitir.

Bu seilen sistemde motorun redktr kna bal olan

enkoder milin her turunu lmler. lm hassasiyeti
enkoderin darbe retimine baldr. Kullanlan enkoder dakika
da 500 darbe retebilmektedir. Her tur bir darbeyi temsil ettii
dnlrse almada hesaplanan 159 devir/dak. deerindeki
hz deeri iin enkoderin yapaca zmleme miktar her
devir iin 3 darbeye karlk gelmektedir. Bu hz kontrol iin
yeterli bir oran olup daha hassas kontroller iin bu zmleme ekil 2: Hz kontrolsz durumda deien yk-bant hz grafii.
oran artrlmas gerekir. Enkoderden gelen bu hz bilgisi bir
frekans deerine evrilerek eviriciye girilen frekans deeri ile
karlatrlr. Bir fark olumas durumunda eviricide mevcut
bulunan kontrolr sistemi hz artrm yada drlmesi iin bir
DGM retir. retilen DGM iaretleri eviricinin anahtarlama
elemann alma orann belirler. Bu ekilde hz girilen
referans deerine sabit tutulur.

4. Deneysel alma
Hesaplamalar yaplan gtrcnn retimi gerekletirilmi
ve bir takm deneyler yaplmtr. Gtrc ak evrim ve
kapal evrim alma modlarnda denenmi ve sonular
aada verilmitir.

Deneysel alma sonunda hz kontrol yaplmad durumda,

motorun beklendii gibi artan yk miktarna bal olarak
hznda dmeler tespit edilmitir. Bant zerine 28,8 kg ekil 3: Hz kontroll durumda deien yk-bant hz grafii.

197
 Eleco 2014 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mhendislii Sempozyumu, 27 29 Kasm 2014, Bursa

deerinde yk yerletirildiinde bant hznn 159,2 d/dk
hzndan 150,2 d/dk hzna dt grlmektedir. Buna
karlk hz kontrolnn uyguland durumda, 28,8 kg yk
deerinde, bant hznn 159 d/dk deerinde dt
gzlenmektedir. Bant hz nceki durumda %5,6 orannda
azalmakta iken hz kontrolnn yapld durumda en fazla
%0,18 orannda azalmakta ve %0,063 orannda artmaktadr.
Motorun 50 Hz almada istenen bant hz deerlerini
salamad bunun iin bir frekans ayar yaplmas gerektii
grlmtr. Bunun nedeni ise kullanlan redktr deerinin
standart deerlerde istenilen hz vermemesidir
Bantn 28.8 kg almas durumunda motordan talep edilen
g Blm 5te hesapland zere yaklak 0,11 kWtr.
Anma gc 0,75 kW olan motor elde olan imkanlar ile ancak
bu deere kadar yklenebilmitir.
Blm 2de yaplan forml revizyonunun sonucu grmek
amacyla bant arl llm ve 9,8 kg olduu tespit
edilmitir. Eitlikte ngrlen deerler yerine yazldnda ise
bant arl 9,53 kg olarak hesaplanmt. Bant arlnda
%2,75lik bir yanlma pay olduu grlmektedir. Bu fark
bant kalnlnn tasarlanandan yaklak 0,1 mm daha kaln
olmasndan ve balant paralarnn arlnn tam olarak
belirlenememesinden kaynaklanmaktadr.
[5] Chapman, S.J., Electric Machinery Fundamentals 4th
ed., Mc Graw Hill, Singapore, 2005.
[6] Gopal, K.D., Fundamentals of Electrical Drives 2nd ed.
Alpha Science International Ltd., India, 2001.
[7] Mergen, F., Zorlu, S., Elektrik Makineleri II Asenkron
Makineler, Birsen Yaynevi, stanbul, 2005.
[8] Schuisky, W. and etin, ., Elektrik Motrleri 1.
Ksm, Fatih Yaynevi.
[9] Mohan, N., Undeland, M.T., Robbins, W.P., G
Elektronii 2. Bask Tuncay, N., Gkaan, M., Boosyan,
S., ev., Literatr Yaynclk, stanbul, 2007.
[10] Konuk, A., Bantl Konveyr Nakliyat Sistemlerinin
Ekonomik ve Teknik Olarak Karlatrlmas,
Madencilik, Mart-Haziran, Cilt:XXI, No: 1-2, 1982.
[11] Adar, N.G., ndksiyon Motorunun Sensrsz Hz
Kontrol Uygulamas, Yksek Lisans Tezi, T,
stanbul, 2008.

5. Sonu
alma kapsamnda birim yk yatay dzlemde tayan bantl
gtrcler zerinde durulmutur. Bir bantl gtrc
tasarmnda gz nne alnmas gereken bant genilii,
kapasite, hz, bant kuvvetleri ve gerekli motor-redktr
dzenleri zerinde durulmutur. Bahsedilen dzenlerin hesap
esaslar anlatlm ve bir rnek tasarm alma kapsamnda
yaplmtr.

Tasarm esnasnda hesaplanan deerler baar ile uygulama

projesine dntrlmtr. Tasarm aamasnda hesaplanan
deerler retimi yaplan bantl gtrc zerinde byk bir
doruluk payyla salanmtr. Hz kontrol iin seilen
dzende ise frekans ve hz deerlerinde sapmalar olduu
grlmtr.
Bunun sebebi standart evrim oranlarnda retilen redktrler
ve retim kaynakl hatalardr.

almadaki kazanmlardan biri, kat ve esnemez malzemeden

yaplan bantlarda denklem 6da nerilen eitliin kullanlmas
hesap kolayl asndan nemli bir fayda salayacaktr.

Yaplan bu alma ile literatrde olduka eski kalm olan

bilgiler gzden geirilmi ve yeni kullanlmaya balanm bant
malzemeleri ile bir tasarmn nasl yaplaca detayl olarak
aklanmtr.

6. Kaynaklar
[1] Ak, E., Bantl konveyrler, Ankara: TMMOB
Makine Mhendisleri Odas Yaynlar,1988.
[2] Gerdemeli, ., mrak, C. E., Kesiki, M. K., Srekli
transport sistemleri, Birsen Yaynevi, stanbul, 2005.
[3] Spivakovsky, A. & Dyachkov, V., Gtrcler
(konveyrler) ve ilgili donatm 2. Bask, Cerit, A. M.
ev., Maya Yaynclk, Ankara, 1984.
[4] zda, M.N., (1961). Bandl konveyrler, Berksoy
Matbaas, stanbul, 1961.

198