You are on page 1of 58

LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS

Vakken: PV Praktijk bio-esthetiek 12/10-8 lt/w


PV/TV Stage bio-esthetiek 0/2-4 lt/w
TV Bio-esthetiek 3/3 lt/w
Specifiek gedeelte

Studierichting: Schoonheidverzorging

Studiegebied: Lichaamsverzorging

Onderwijsvorm: TSO
Graad: derde graad

Leerjaar: eerste en tweede leerjaar

Leerplannummer: 2008/046
(vervangt 2004/150)

Nummer inspectie: 2004 / 150 // 1 / O / SG / 4H / III / / D/


(vervangt 2004 / 150 // 1 / O / SG / 3H / III / / V/09)

Pedagogische begeleidingsdienst
GO! Onderwijs van de
Vlaamse Gemeenschap
Emile Jacqmainlaan 20
1000 Brussel
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 1
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

INHOUD
Visie ..........................................................................................................................................................2
Beginsituatie .............................................................................................................................................3
Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4
Leerplandoelstellingen/leerinhouden........................................................................................................5
Pedagogisch-didactische wenken en timing ..........................................................................................41
Minimale materile vereisten ..................................................................................................................48
Evaluatie .................................................................................................................................................51
Bibliografie ..............................................................................................................................................55
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 2
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

VISIE
Het hoofddoel van deze opleiding, het vormen van vakkundige schoonheidsspecialisten, omvat de
noodzakelijke theoretische en praktische kennis, vaardigheden en attitudes, gespreid over de tweede
graad Bio-esthetiek en de derde graad Schoonheidsverzorging.
In de derde graad Schoonheidsverzorging wordt de verdere basis voor de praktijklessen gelegd via
hand-, gelaats- en voetverzorging en make-up. Het gebruik van specifieke apparatuur wordt verder
uitgediept en de nadruk komt meer op tempo te liggen. Het aspect lichaamsverzorging komt voor het
eerst aan bod en krijgt de nodige aandacht.
De wetenschappelijke component komt aan bod in vakken zoals TV Toegepaste biologie, TV Toegepaste
chemie en TV Bio-esthetiek. Naast de technisch-theoretische benadering via de praktijk, de theoretische
invulling vanuit TV zal er een permanent overleg zijn met de leraren van de wetenschappelijke
component en de vakleraren. Op deze manier worden de leerinhouden op elkaar afgestemd en waar
nodig via theoretische en of praktische invulling, verduidelijkt, bijgestuurd, uitgediept. Op deze manier
worden overlappingen vermeden en vullen TV- en PV- en wetenschapsvakken elkaar aan.
Vakken zoals Plastische opvoeding en talen werken ondersteunend in een opleiding waar men een brede
maatschappelijke en persoonlijkheidsvorming nastreeft.
Het is de bedoeling dat het deel salonpraktijk en/of stages zoveel mogelijk de rele situatie van een
instituut weerspiegeld.
Hierdoor verwerven de leerlingen niet alleen de nodige routine (tempo), maar worden zij eveneens
geconfronteerd met de dagdagelijkse problematiek van een instituut.
Naast de theoretisch en praktisch te verwerven kennis en vaardigheden worden bij de leerlingen
gedurende de opleiding tal van vakspecifieke attitudes verder ontwikkeld:
zin voor orde, netheid en hygine;
het persoonlijkheidsprofiel van een schoonheidsspecialist nastreven;
organisatorisch, methodisch en zelfstandig leren werken;
positief kritisch en probleemoplossend ingesteld zijn;
sociale en communicatieve vaardigheden ontwikkelen;
het dienst- en zorgverlenende aspect van de opleiding onderschrijven;
taalvaardigheid en een goed taalgebruik nastreven;
nieuwe technologien en ontwikkelingen volgen.
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 3
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

BEGINSITUATIE

De leerlingen hebben de doelstellingen van het eerste en tweede jaar van de tweede graad verworven,
men kan dus veronderstellen dat zij de basisvaardigheden beheersen.
De leerlingen hebben zich een beeld gevormd van alle facetten van het beroep en willen hun hoge
verwachtingen liefst zo vlug mogelijk omzetten in de praktijk.
Deze verwachtingen inlossen vereist van de leraar voldoende flexibiliteit en vakbekwaamheid maar ook
het besef dat dit een opleiding is die permanent evolueert en constante bijscholing vraagt.
Men dient dan ook de leerlingen bewust te maken van het feit dat levenslang leren een gentegreerd deel
van het latere beroepsleven zal inhouden.

Profiel van de leerlingen


Het merendeel van de leerlingen komt uit het tweede leerjaar van de tweede graad Bio-esthetiek. Dit
betekent dat zij grotendeels vertrekken vanuit dezelfde beginsituatie. Hierbij kan men er eventueel vanuit
gaan dat de leerlingen over de basiskennis van hand -en voetverzorging, gelaatsverzorgingen, make-
up beschikken.
De keuze voor het verder zetten van deze opleiding met de studierichting schoonheidsverzorging
bevestigd hun positieve ingesteldheid ten opzichte van alles wat met lichaamsverzorging verband houdt.
Leerlingen die vanuit de tweede graad reeds kennis hebben gemaakt met het beroep van
schoonheidsspecialist, beschikken over een bredere voorkennis. Anderen laten zich bij hun studiekeuze
benvloeden door factoren zoals; persoonlijke interesse, voorbereiding op een hogere opleiding, de
aantrekkelijkheid van de opleiding m.b.t. het esthetisch aspect, het uitoefenen van een zelfstandig beroep
en kiezen pas in de derde graad voor de studierichting Schoonheidsverzorging.
Het gebrek aan inzicht van deze leerlingen wat betreft de handelingen zal een systematische aanpak van
de leraren vragen, en dit zowel voor praktische als voor theoretische vakken.
Hoe dan ook, het verschil in beginsituatie zal door de leraar aangepakt moeten worden.
Door op een positieve, kritische en creatieve manier de situatie van elke leerling te benaderen en
problemen te leren oplossen, geeft men impulsen die de persoonlijkheid en het zelfstandigheidsgevoel
van de leerlingen versterken en aldus de motivatie zal verhogen.
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 4
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

ALGEMENE DOELSTELLINGEN

De leerinhouden van TV Bio- esthetiek, PV Praktijk bio- esthetiek en PV/TV Stage bio- esthetiek hebben
als doel een volwaardige bijdrage te leveren tot de persoonlijkheidsontwikkeling van de leerlingen.
De drie componenten van de persoonlijkheidsvorming namelijk:
de psychomotorische,
de dynamischaffectieve,
de cognitieve
dienen evenwichtig te worden opgenomen en uitgewerkt.
Het handelen, aanvoelen en denken wordt georinteerd op het zelfstandig en probleemoplossend
uitvoeren van het beroep.
Hierbij streven we samen met de leerlingen volgende algemene doelen na:
belangstelling tonen in de verschillende toepassingsgebieden die schoonheidsverzorging te bieden
heeft;
naast het verwerven van kennis en vaardigheden, probleemoplossend leren denken en inzicht
hebben in het handelen;
het belang van een werkmethode inzien en de aangeleerde werkvolgorde toelichten;
begrippen en toepassingen in verband met grondstoffen, gereedschappen en producten in functie
van de opdracht, kunnen verantwoorden en uitvoeren;
klantgerichte omgangsvormen met betrekking tot dienstbaarheid en verkoop beheersen;
zelfstandig en in teamverband kunnen werken binnen een verantwoorde en rendabele tijd;
sociale en communicatieve vaardigheden verwerven in relatie tot de verschillende aspecten die in de
opleiding aan bod komen;
georganiseerd, veilig en ergonomisch verantwoord werken;
milieubewust handelen;
met zin voor creativiteit en blijk gevend van persoonlijkheid en eigen smaak verantwoorde keuzes
maken;
de invloed van de persoonlijkheid en stijl verweven zien tot een harmonieus geheel;
orde, onderhoud van het materiaal toepassen en de werkplek organiseren en realiseren;
beperkingen en tekortkomingen van zichzelf en anderen leren aanvaarden;
verantwoordelijkheid opnemen;
zich engageren om de permanente evolutie in het beroep op te volgen en zich verder te ontwikkelen;
blijk geven van een positieve ingesteldheid ten opzichte van zichzelf en anderen.
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 5
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN/LEERINHOUDEN

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen

Volgende leerplandoelstellingen en leerinhouden vormen een geheel dat tijdens elk subvak van de opleiding aan bod komt. Deze worden
niet elke keer herhaald in het leerplan doch wel steeds gentegreerd en gerealiseerd.

1 volgende algemene en voorbereidende handelingen: 1


werkplanning, modellen en klanten ontvangen, installeren, Voorbereidende handelingen
begeleiden en dit voor, tijdens, na de vooropgestelde onthaal van het model
uiteindelijke handelingen, realiseren. in functie van de vooropgestelde handelingen de werkplaats voorbereiden
professioneel materiaal kiezen in functie van de uit te voeren handelingen
de uit te voeren handelingen plannen
materiaal reinigen, steriliseren, ontsmetten
in functie van de vooropgestelde behandelingen de klant installeren
administratieve gegevens verwerken
adviseren; informeren i.v.m kleur en stijl,
thuisverzorging
probleemoplossend denken en handelen
2 in functie van de vooropgestelde handelingen een 2
(be)handelingsplan opstellen. (Be)handelingsplan
keuze producten
materieel
materiaal
techniek
werkvolgorde
klantenfiche
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 6
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
3 sociale - en communicatieve vaardigheden toepassen en zien 3
het belang ervan in. Sociale en communicatieve vaardigheden
klantgerichte omgangsvormen
plichtsbewuste en dynamische houding ontwikkelen
dienstverlenende verkoopsvaardigheden ontwikkelen
zin voor verantwoordelijkheid
positief kritische ingesteldheid
comfort en welbevinden nastreven
professionele contacten en communicatievaardigheden ontwikkelen
taalgebruik verzorgen
discretie waarborgen
vraagstelling, dialoog en advies optimaliseren

4 het algemeen en specifiek materiaal, materieel en de specifieke 4


apparatuur van een schoonheidssalon of instituut Onderhoud van het schoonheidssalon(instituut)
onderhouden.
dagelijks
wekelijks
ontsmetten en steriliseren
onderhoud van het lokaal
onderhoud van het persoonlijk materiaal
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 7
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
5 op een veilige en verantwoorde manier omgaan met 5
instrumenten en apparaten en respecteren de milieu- en 5.1 Veiligheid in het schoonheidssalon
veiligheidsvoorschriften. algemeen
specifiek, gebruiksaanwijzingen

5.2 Milieu
milieubewust omgaan met producten
sorteren
recycleren

6 een ergonomisch verantwoorde houding aannemen. 6


Ergonomie
algemeen
specifiek

7 7
het belang van het volgen van nascholing in het kader van
levenslang leren inschatten en de noodzaak ervan inzien. Permanente evolutie
opvolgen van nieuwe technieken en technologien
permanente bijsturing

8 kritisch zijn tegenover zichzelf, anderen, het gepresteerde 8


werk. Zelfevaluatie

9 naargelang het tijdstip in de opleiding omgaan met tempo en 9


tijdsmanagement en voeren opdrachten uit binnen een Tempo/tijdsbesteding
verantwoorde en haalbare tijd. afhankelijk van de uit te voeren handelingen
productiviteit en rendabiliteit
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 8
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
10 de vakterminologie in de juiste context plaatsen en gebruiken. 10
Vakterminologie
interpretatie
wetenschappelijke terminologie
11 omgaan met informatie- en communicatietechnologien en 11
deze gepast aanwenden. ICT
informatie opzoeken en raadplegen
verantwoord en gericht kiezen
interpreteren

12 schoonheidverzorging plaatsen binnen de maatschappelijke 12


context namelijk de toepasbaarheid voor zowel dames als Schoonheidsverzorging voor dames en heren
heren en daar gepast mee omgaan.
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 9
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen

HANDVERZORGING

1 een handonderzoek uitvoeren, toelichten en op basis hiervan 1


een volledige hand en nagelverzorging correct uitvoeren. 1 De nagelverzorging
1.1 handonderzoek
een (be)handelingsplan voorstellen en in de juiste volgorde
1.2 nagelverzorging
uitvoeren.
1.2 nagelaandoeningen

een huidonderzoek uitvoeren, toelichten en op basis hiervan


een volledige hand en nagelverzorging correct uitvoeren. 2 De huidverzorging
2.1 huidonderzoek
2.2 huidverzorging
2.2 huidaandoeningen
een hand en armmassage correct uitvoeren.

handmaskers en peelings toepassen. 3 De massage van hand en arm

de voorvermelde handelingen uitvoeren binnen en 4 Handmasker/peeling


aanvaardbare en rendabele tijd.
5 Timing/rendement
2 actuele nagellaktechnieken realiseren volgens de regels van de 2
kunst. Nagellaktechnieken
Actueel: french manicure
Specifiek: fantasielakken
Mode en contextgebonden
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 10
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
3 natuurlijke nagels herstellen en verlengen. 3
Verleng- en hersteltechnieken
4 inzicht verwerven in de toepassingsmogelijkheden van de 4
kunstnagels en de voor- en nadelen verantwoorden.
Kunstnageltechnieken

Kunstnagels verantwoord plaatsen.


toepassingstechniek (min.1)
gevolgen
gevaren
onderhoud
nabehandeling

4 een volledige hand en -nagelverzorging uitvoeren binnen een 4


vooropgestelde tijd en volgens de wens van de klant.
Handverzorging- nagelverzorging

Specifieke hand en nagelverzorging

5 adviseren de klant in verband met nagelaandoeningen, 5


huidverzorging en het behandelen van huidaandoeningen.
Adviseren

6 de geschikte apparatuur kiezen en gebruiken. 6


Apparatuur in functie van de hand, huid en -nagelverzorging
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 11
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen

GELAATSVERZORGING

1 onder toezicht een huidanalyse correct, in de juiste volgorde en 1


binnen een vooropgestelde tijd uitvoeren en opstellen. Huidanalyse
2 aan de hand van de huidanalyse en volgens de wens van de 2
klant een gelaatsverzorging op een professionele manier Gelaatsverzorging (gelaat, hals, decollet, schouders)
voorstellen en uitvoeren.
een reiniging en dieptereiniging uitvoeren. Huidanalyse/(be)handelingsplan
reiniging/dieptereiniging
epileren
epileren volgens de morfologische principes.
massage
gelaatsmassages toepassen. maskers/pakkingen
maskers en pakkingen uitvoeren. apparatuur

geschikte apparatuur kiezen en aanwenden.


zorgvuldig het kleuren van wimpers en wenkbrauwen uitvoeren.

3 3
op basis van de gestelde huidanalyse, specifieke verzorgingen
Specifieke verzorgingen
voorstellen, verantwoorden en in de juiste volgorde uitvoeren.
huidanalyse/(be)handelingsplan
productkeuze
ontharen
geconcentreerde werkstoffen
speciale maskers
behandelen van comedonen/gerstekorrels
ogen, hals, donkere huidtypes, mannenhuid
verzorgen van hals, decollet, schouders
kuurverzorgingen
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 12
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
4 ontharingstechnieken toepassen. 4
Verschillende ontharingstechnieken

wenkbrauwen
gelaat

5 5
de apparaten in de gelaatsverzorging op basis van de gestelde
huidanalyse kiezen en op een veilige manier gebruiken. Apparaten
vapozone
hoogfrequentieapparaat
borstel massageapparaat
ontharingsapparaat

6 klanten advies verstrekken in verband met de aankoop en het 6


gebruik van producten, thuisverzorging en thuisbehandelingen. Adviseren

routine aanleren door de vaardigheden toe te passen op klanten 7


7
en modellen.
Routine verwerven
Tempo

8
8 de technische en specifieke vaardigheden in functie van
verschillende huidtypes, huidafwijkingen en huidanomalien, Technische en specifieke vaardigheden
binnen een aanvaardbare en rendabele tijd uitvoeren. Huidtypes
Huidafwijkingen
Huidanomalien

TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 13
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
in het aanbod en de permanente evolutie van producten en 9
9
technieken voor gelaatsverzorging selecties maken en deze
verantwoorden. Overzicht marktaanbod

actueel
verantwoording
modegericht
evolutie

MAKE-UP

de mogelijkheden en basisprincipes van make-up toelichten en 1


1
het verschil naargelang het doel aantonen. Make-up

mode
camouflage
morfologie
leeftijd
gelegenheid

2 een reiniging en verzorging uitvoeren ter voorbereiding van de 2
make-up en duiden waarom. Reinigen/verzorging

materiaal aanwenden in functie van de uit te voeren 3


3
handelingen en het belang van een goede hygine, ergonomie Materiaalkennis (uitdieping leerstof 2e graad)
en veilig werken duiden. klein materiaal, instrumenten
meubilair
onderhoud
ergonomie
veiligheid
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 14
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
verantwoord kiezen en de producten voor verschillende 4
4
maquillages adviseren. Productenkennis en praktische toepassingen
basisopmaak
oogopmaak
mondopmaak

specifieke producten voor huidaandoeningen adviseren.
Specifieke producten
de basisprincipes van de kleurentheorie verwoorden en 5
5
toepassen op basis van de kleurkeuze in de make-up. Kleurenleer
kleurkeuze
harmonie

6 kiezen en brengen de producten voor verschillende soorten 6


make-up op een correcte manier aan. Praktische toepassingen van producten voor
basisopmaak
oogopmaak
mondopmaak

7 epileren en kleuren de wenkbrauwen op een correcte manier. 7


Epileren
morfologisch
correctief
Kleuren
accentueren
verven
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 15
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
8 8
naargelang de morfologie van het gelaat en op basis van
verschillende metingen, maquillages in functie hiervan Studie van het gelaat (uitdieping leerstof 2de graad)
uitvoeren. morfologie
metingen
gelaatsvorm
make-up

9 9
de correcties op een natuurlijke manier realiseren.
Correcties door
oplichten
schaduwen
verdoezelen van onvolmaaktheden
accentueren van volmaaktheden
versmallen
verbreden

10 10
camouflageproducten kiezen en gebruiken afhankelijk van de
beoogde correctie. Camouflageproducten
soorten
toepassingen
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 16
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
11 11
naargelang de opdracht en het model de verschillende
maquillages binnen een realistische en rendabele tijd realiseren. Verschillende maquillages
actueel en modegericht
types: bijv. extravagant, aangepast aan de leeftijd, brildragers
specifieke gelegenheden

12 valse wimpers correct aanbrengen. 12


Kunstwimpers
soorten
toepassingen

13 de klant advies verstrekken in verband met de keuze van 13


producten en het persoonlijk gebruik ervan.
Adviseren
Analyse a.d.h.v fotomateriaal, gebruiksaanwijzigingen
14 de mogelijkheden van permanente make-up toelichten
14
Permanente make-up
15 (U)realiseren op een creatieve manier een thematische 15
opdracht.
Thema uitwerken
fantasie make-up
face-painting
kindergrime

TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 17
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
16 (U) het effect tussen make-up voor foto, film en televisie 16
onderscheiden en kunnen het profiel de job van een make-
Doel van de make-up
upartiest/visagist verwoorden.
film en tv
voor foto
profiel make-up artiest/visagist

17 het nut van make-up en de invloed van de modewereld 17


inschatten en toelichten.
Invloeden
doel
toepassingsgebieden
tendensen.

18 schoonheidsverzorging en de invloeden ervan situeren in de tijd 18


en de link leggen met modische trends.
Situering
doel
overzicht in functie van de schoonheidsverzorging
observatie van de opmaak door de eeuwen heen

19 de relatie in de evolutie van de schoonheidsverzorging leggen 19


tussen heden en verleden.
Van 1900 tot op heden
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 18
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen

LICHAAMSVERZORGING

1 de voorbereidende handelingen zoals: plannen, ontvangen, 1


installeren, begeleiden en adviseren het model voor, tijdens Voorbereidende handelingen
en na de vooropgestelde handelingen uitvoeren. onthaal van het model
in functie van de vooropgestelde handelingen de werkplaats voorbereiden
professioneel materiaal kiezen in functie van de uit te voeren handelingen
materiaal ontsmetten, reinigen en steriliseren
(be)handelingsplan
in functie van de vooropgestelde handeling de klant installeren
2 2
de organisatie van de werkruimte, hygine, ergonomie, Werkruimte
veiligheid en werkplanning in functie van de
lichaamsverzorging met inzicht uitvoeren. inrichting (cabine)
indeling
uitrusting
meubilair
planning
hygine/onderhoud
3 de deontologische regels en hyginische voorschriften 3
naleven. de persoonlijke gevaren i.v.m. de lichaamsverzorging
inschatten. 3.1 deontologie (cf. technologie)

welzijnswetgeving nastreven. hygine


welzijnswetgeving
persoonlijke gevaren i.v.m. de beroepspraktijk
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 19
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
4 de invloeden van de verschillende massages en technieken 4
verklaren.
Invloed van de massage
directe
indirecte
indicaties
contra -indicaties

5 een (be)handelingsplan opstellen en een verantwoorde 5


producten en behandelingskeuze opstellen.
Behandelingen
(be)handelingsplan
reinigen
voeden
hydrateren
massages
peelings, scrubs
pakkingen

6 de praktijk hun inzicht in de anatomie van het lichaam 6
verwoorden en toelichten.
Anatomie (cf. overleg TV Bio esthetiek en TV Toegepaste biologie).
beenderleer onderscheiden, kiezen en gebruiken
spierenleer
bloedsomloop
lymfestelsel
de huid
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 20
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
7 aan de hand van observaties zowel manueel als apparatief 7
een aangepaste lichaamsmassage in de juiste volgorde en
Lichaamsmassage: manueel en apparatief
binnen de vooropgestelde tijd uitvoeren.
doel
soorten
producten
volgorde
toepassingen

8 verschillende verzorgingen onderscheiden, toelichten en 8


specifieke verzorgingen voor het lichaam toepassen.
Specifieke verzorgingen: manueel/apparatief
buste
zwaarlijvigheid
cellulitis
striae
buste verzorgingen
pakkingen
peelings

Figuuranalyse
het begrip figuuranalyse in relatie tot de lichaamsverzorging
onderscheiden en toelichten. biometrie

9 de verschillende apparatuur in functie van de verschillende 9


behandelingen kiezen en gebruiken.
Apparatuur
G5
hoogfrequentie

TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 21
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
10 specifieke behandelingen zelfstandig, met inzichtelijk, 10
hyginisch en deontologisch verantwoord uitvoeren.
Specifieke behandelingen
verzorgen van huidanomalien
behandelen van bindweefselaandoeningen
bustebehandelingen
beenproblemen verbeteren
relaxatiebehandelingen
ontharingstechnieken
rugverzorging
halsverzorging
lichaamspakkingen

11 alternatieve of specifieke massagetechnieken toelichten en 11


het doel van het aanbod in wellness en kuurcentra
Alternatieve massagetechnieken
verduidelijken
i. f.v. het beroep van schoonheidsspecialist. Welness en - kuurcentra
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 22
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
12 zelfstandig een verantwoorde ontharingstechnieken binnen 12
tijdslimiet uitvoeren.
Ontharingstechnieken
reinigen
ontsmetten
soorten
apparaten
ontharingstechnieken voor het volledige lichaam

13 verschillende mogelijkheden van plastische chirurgie 13


verwoorden en kunnen het belang van een goede verzorging
Plastische chirurgie
na dergelijke ingrepen verduidelijken.
Overzicht van de mogelijkheden
Nazorg

14 advies verstrekken in functie van verkoop van producten en 14


specifieke verzorgingen thuisbehandeling adviseren.
Adviseren
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 23
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen

VOETVERZORGING
De pedicure verzorgt de huid en nagels van de voeten bij personen zonder ziektebeeld en werkt in de cosmetische wereld.

1 de voorbereidende handelingen zoals: 1


(be)handelingsplan opstellen, klant/model ontvangen, Voorbereidende handelingen
installeren, begeleiden en adviseren voor, tijdens en na de
behandelingen. in functie van de vooropgestelde handelingen de werkplaats voorbereiden
professioneel materiaal en producten kiezen in functie van de beoogde
voetverzorging
materiaal reinigen, ontsmetten en steriliseren
(be)handelingsplan
in functie van de vooropgestelde handelingen de klant installeren
2 een voetonderzoek uitvoeren, toelichten en op basis hiervan 1 De nagelverzorging van de voet
een volledige voet en nagelverzorging correct uitvoeren. 1.1 voetonderzoek
een (be)handelingsplan voorstellen en in de juiste volgorde
1.2 nagelverzorging
uitvoeren.
1.2 nagelaandoeningen
een huidonderzoek uitvoeren, toelichten en op basis hiervan 2 De huidverzorging van de voet
een volledige hand en nagelverzorging correct uitvoeren.
2.1 huidonderzoek
2.2 huidverzorging
2.2 huidaandoeningen

een voet en onderbeenmassage correct uitvoeren. 3 De massage van voet en onderbeen


de voorvermelde handelingen uitvoeren binnen en
aanvaardbare en rendabele tijd. 4 Timing/rendement
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 24
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
3 de organisatie van de werkruimte realiseren in functie van de 3
voetverzorging volgens de gestelde kwaliteitseisen.
Werkruimte
inrichting
indeling
uitrusting, instrumenten
meubilair
werkplanning
veiligheid, hygine, ergonomie
4 in functie van de praktijk (massage, bewegingen, oefeningen) 4
de algemene anatomie en pathologie van de voetverzorging
verduidelijken de werking van de belangrijkste spieren Anatomie van de onderste ledematen (cf. TV Technologie en Toegepaste
verklaren. Biologie).
Voet en onderbeen
Spieren van de voetrug
Spieren van de voetzool en voetzoolband
Spieren van het onderbeen
Bloedvatenleer
Voet en -teenafwijkingen
Nagel -en huidaandoeningen
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 25
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
5 voeren de basisvoetverzorging zelfstandig en correct uit. 5
Voetverzorging (manueel en apparatief)
nagelverzorging
huidverzorging

6 een handelingsplan opstellen en aan de hand daarvan een 6


specifieke voetverzorging binnen een aanvaardbare en
rendabele tijd uitvoeren. Specifieke voetverzorging (manueel en apparatief)
opmaken van het handelingsplan/fiche
gebruik freesapparaat
voetafdruk nemen
reinigen
peeling
massage
maskers en pakkingen
apparaten
producten
afwerking
huid en -nagelaandoeningen verzorgen
elementaire verbandtechnieken toepassen
verzorgen van wonden
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 26
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
7 ergonomisch verantwoorde houding aannemen en de 7
noodzaak ervan verklaren.
Ergonomie
8 de kenmerken van een diabetesvoet herkennen en toelichten. 8
Diabetesvoet
9 de aandoeningen van de onderste lidmaten omschrijven in 9
functie van herkennen, voorzorgen en advies geven.
Aandoeningen onderste lidmaten
aderspat
oedeem
flebitis, embolie

10 de geschikte apparatuur kiezen en gebruiken in functie van de 10
uit te voeren (be)handelingen.
Apparaten in de voetverzorging
sterilisatie -apparaat
freesapparaat: droog en nattechniek

11 advies verstrekken in verband met voet en -teenafwijkingen. 11


Voetafwijkingen (TV Bio-esthetiek).
voetafdruk
klauwtenen
hamertenen

TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 27
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN
Decr.nr
De leerlingen kunnen
Teenafwijkingen (TV Bio-esthetiek).
voetafdruk
hakvoet
spreidvoet

Adviseren en doorverwijzen
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 28
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

LEERINHOUDEN
Decr.nr LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen kunnen

TECHNOLOGIE 1 LT/W IN HET EERSTE EN HET TWEEDE LEERJAAR VAN DE DERDE GRAAD.
De volgende leerplandoelstellingen en leerinhouden worden beschouwd als zuiver theoretische kennis die niet enkel via de PV/TV (2 lt./w) = wordt gentegreerd
maar die theoretisch beter onderbouwd of verder uitgediept dienen te worden.

1 de verschillende nagel en huidaandoeningen in functie van de 1


handverzorging onderscheiden en verklaren.
De nagel en huidaandoeningen (uitdieping leerstof 2de graad)
oorzaken
behandeling
indicaties en contra-indicaties
wetenschappelijke benamingen
2 2
de huid in functie van de gelaatsverzorging analyseren.
Het huidonderzoek (cf. Toegepaste Biologie)

de relatie oorzaak gevolg verklaren.

de aangepaste en of specifieke verzorgingen bespreken. huidtypes


huidaandoeningen en huidafwijkingen
allergische reacties
handelingsplan

3 de bezenuwing van het gelaat i.f.v gelaatsverzorging 3
beschrijven.
Bezenuwing
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 29
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
LEERINHOUDEN
Decr.nr LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen kunnen
4 het aanwenden van specifieke apparatuur voor 4
gelaatsverzorging verantwoorden.
Apparaten (c.f toegepaste chemie)
indicaties
contra-indicaties
toepassingsmogelijkheden
5 de basisprincipes van de kleurenleer zien in relatie tot het 5
advies verstrekken rond harmonie en persoonlijke stijl van de
Kleurenleer
klant.
basis
kleurkeuze
harmonie
totale uitstraling

6 klantentypes onderscheiden en leren reacties inschatten en 6


benaderen. Klantentypes
benadering
advies
voorstellen formuleren
omgaan met weerstand

7 in functie van de praktijk een verkoop en -adviesgesprek 7


voeren. Verkoop en -adviesgesprek
aandacht
interesse
drang
actie
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 30
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
LEERINHOUDEN
Decr.nr LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen kunnen
8 de risicos op het vlak van veilig omgaan met apparatuur in het 8
schoonheidssalon inschatten. Veiligheid en preventie in verband met apparatuur

9 het werkschema indelen functie van de duur en verschillende 9


bewerkingen. Werkschema
planning
kostprijsberekening

10 de administratie van het stockbeheer en de aankoop van 10


producten in functie van het instituut bijhouden. Producten en Stockbeheer
aankoop
verkoop
promoties/acties
voor en -nadelen

11 de arbeidsreglementering en het welzijn op het werk 11


gedeeltelijk implementeren.
Rechten en plichten van de werkgever en - nemer

12 de groeicyclus van het haar in relatie tot het ontharen 12


bespreken.
Het haar
groeicyclus
overbeharing
Ontharen
indicaties
contra indicaties
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 31
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
LEERINHOUDEN
Decr.nr LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen kunnen
toepassingsmogelijkheden
apparaten

13 de basissamenstellingen verklaren van de gelaats 13


verzorgings -lichaams en make-upproducten. Basisproducten cf. toegepaste chemie+ uitdieping leerstof 2de graad
grondstoffen
werkstoffen
additieven
conserveringsmiddelen

Verzorgingsproducten cf. toegepaste chemie


reinigingsproducten
stimulerende producten
verzorgende producten
specifieke producten

14 inzicht in de wereld van de cosmetologie verwerven en de 14


relatie tot de bouw van de huid duiden. Cosmetologie cf. toegepaste chemie
15 irritatie en allergische reacties van cosmetica omschrijven. 15
Cosmetica cf. toegepaste chemie
irritatie
allergische reacties
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 32
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
LEERINHOUDEN
Decr.nr LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen kunnen
16 de invloed van de zon en zonnebank op de verschillende 16
huidtypes beschrijven en deskundig advies verstrekken. De huid en de zon/zonnebank (cf. toegepaste chemie)
voor en nadelen
huidtypes en hun gevoeligheid
beschermingsfactoren
doel van de aangepaste producten en verzorgingen

17 de deontologische regels, hyginische voorschriften, 17


veiligheidsvoorschriften, persoonlijke gevaren i.v.m. het beroep
Deontologie
van schoonheidsspecialist inschatten en hebben notie van de
welzijnswetgeving. Hygine
Veiligheid
Welzijnswetgeving
Persoonlijke gevaren i.v.m de beroepspraktijk

18 de bouw en de functie van het beenderstelsel en de spieren 18


i.f.v de lichaamsverzorging omschrijven. Het beenderstelsel (toegepaste biologie)
Beenderen van het lichaam
Beenderen ven de schoudergordel
Beenderen van het bekken
Gewrichten
Spierstelsel
Buikspieren
Rug en schouderspieren
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 33
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
LEERINHOUDEN
Decr.nr LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen kunnen
Heup(been)spieren
Dijbeenspieren

19 de anatomie en ontwikkeling van de buste en mogelijke 19


esthetische problemen herkennen en verwoorden.
Anatomie
Fysiologie
Esthetische problemen

20 specifieke aandoeningen i.f.v. de lichaamsverzorging toelichten 20


en eventuele behandelingen/verzorgingen voorstellen.
Aandoeningen van de bloedvatwanden
Aandoeningen van het vetweefsel
Cosmetisch storende aandoeningen

21 de apparaten in functie van de lichaamsverzorging vergelijken 21


en verantwoorden.
Apparatuur (cf. chemie)
electrotherapie
heliotherapie
hydrotherapie
mechanotherapie

22 de mogelijkheden van plastische chirurgie in relatie tot de 22


cosmetische verzorging bespreken.
Plastische chirurgie
omschrijving/mogelijkheden
verzorging voor en na
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 34
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
LEERINHOUDEN
Decr.nr LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen kunnen
23 de toepassingsmogelijkheden en de invloeden van de 23
verschillende massagetechnieken en apparaten toelichten.
Invloed van de massage
directe
indirecte
indicaties
contra-indicaties
Soorten
medisch
cosmetisch
relaxatie

24 de invloed van een gezonde voeding op de lichaamsverzorging 24


verwoorden.
Invloed van een gezonde voeding(cf. toegepaste biologie)
op de huid
op de lichaamsvormen
invloed van de media

25 het begrip dieet omschrijven en een kritische houding t.o.v. de 25


mogelijke gevolgen aannemen.
Diten en gevaren
voor - en nadelen
anorexia - boulemie
doorverwijzen
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 35
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
LEERINHOUDEN
Decr.nr LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen kunnen
26 specifieke en esthetische behandelingen en technieken in de 26
lichaamsverzorging verwoorden.
Specifieke en esthetische behandelingen en technieken
behandelingsschema
speciale behandelingen
esthetische kuurbehandelingen
relaxatiebehandelingen
nieuwe technieken

27 het beroep van voetverzorger en de aanverwante beroepen 27


duiden. Het beroep van voetverzorger
Aanverwante beroepen

28 inzicht in de terminologie in de voetverzorging verwerven en 28


zich de meest gangbare terminologie toe-eigenen.
Inleidende begrippen
deontologie
terminologie
de schoen
hygine
welzijnswetgeving

29 inzicht in de artrologie in functie van de voetverzorging 29


verwerven. Artrologie/gewrichtenleer(cf. toegepaste biologie)
gewrichtsvormen
gewrichten van de onderste ledematen
gewrichtsaandoeningen
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 36
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
LEERINHOUDEN
Decr.nr LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen kunnen
30 de werking van de belangrijkste spieren en beenderen van voet 30
en onderbeen in functie van massage en verzorging Voet en onderbeen
bespreken.
Het spierstelsel
Het beenderstelsel

31 de verschillende aandoeningen in functie van de 31


voetverzorging onderscheiden en verklaren.
De nagel en huidaandoeningen van de voet(uitdieping leerstof 2de graad)
oorzaken
behandeling
indicaties en contra-indicaties
wetenschappelijke benamingen

32 het doel en de toepassingsmogelijkheden bespreken van de 32


apparaten in de voetverzorging.
Apparaten
sterilisatie
frees

33 inzicht verwerven in de osteologie in functie van de 33


voetverzorging.
Osteologie/beenderleer
algemeen
aandoeningen

34 inzicht verwerven in de farmaceutische producten in functie 34


van de praktijk voetverzorging.
Farmacologie
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 37
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
LEERINHOUDEN
Decr.nr LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen kunnen
35 oorzaken en kenmerken verduidelijken van de voet - en 35
teenmisvormingen
Voet en - teenmisvormingen

36 de kenmerken en de verzorging bespreken van de 36


diabetesvoet
Diabetesvoet
voetonderzoek
kenmerken
verzorging

37 het verloop van de bloedvaten van het onderste lidmaat 37


aantonen en bespreken mogelijke aandoeningen.
Bloedvaten
Aandoeningen
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 38
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
LEERINHOUDEN
Decr.nr LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen kunnen

STAGES
In het aantal lestijden Stage (2-4) dat de school in het tweede jaar van de derde graad besteed aan stage (met de voorkeur voor blokstage)zal men de in PV/TV
aangeleerde vaardigheden toetsen aan de realiteit met de nadruk op het kennismaken en ervaren van de rele werksituaties waarin de leerlingen geconfronteerd
worden met een aanbod van verschillende handelingen binnen n werksituatie.
Volgende leerplandoelstellingen dienen in deze min. 2 en max. 4 lt/w bereikt te worden:

1 inzicht in het doelgericht en efficint organiseren van de 1


dagdagelijkse planning. Organisatiebekwaamheid
omgaan met kritiek.
Werkzaamheden plannen/stappenplan
een zekere empathie ontwikkelen ten opzichte van collegas en
klanten. Sociale en communicatieve vaardigheden
inzicht verwerven in de relatie tempo en rendabiliteit. Commercile ingesteldheid
Initiatief nemen tot bijsturing.
Timing, werktempo
klantgericht communiceren.
Probleemoplossend denken
Zelfredzaamheid
Stressbestendigheid
Discipline
Discretie
Teamwerk
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 39
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
LEERINHOUDEN
Decr.nr LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen kunnen
2 belangstelling tonen voor de permanente evolutie in het 2
modebeeld en kunnen passend advies verstrekken. advies betreffende:
morfologie
persoonlijkheid
kleur en stijl
make-uplijnen en trends
3 inzicht verwerven en de verkoop van goederen en diensten in 3
het schoonheidssalon kunnen onderscheiden.
Klantgerichtheid
verkoop van goederen
verkoop van diensten
klantenbestand
Aankoop
Stockbeheer

4 zin voor kwaliteit ontwikkelen 4


Integrale kwaliteitszorg
5 inzien dat de tijdsbesteding, het gebruik van materiaal en 5
producten invloed heeft op de kostenstructuur en het
rendement van de zaak. Kostenbewustzijn

6 belangstelling tonen voor de nieuwe ontwikkelingen in de sector 6


en zien in dat permanente vorming en bijscholing noodzakelijk Opvolgen van de ontwikkelingen in de sector:
is. vakbladen
producten
technieken
internet
ICT
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 40
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
LEERINHOUDEN
Decr.nr LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen kunnen
7 de technische handelingen klant en -resultaatgericht uitvoeren, 7
eigen aan het profiel van het instituut. Technische handelingen
naargelang de opdracht handelen volgens een bepaald Analyse/stappenplan/werkmethoden i.f.v.:
stappenplan en specifieke werkmethodes. Handverzorging
kennis maken met andere werkmethodes, producten en Gelaatsverzorging
apparaten naargelang het instituut
Make-up
Lichaamsverzorging
Voetverzorging

8 inzicht verwerven in de permanente evolutie eigen aan het 8


beroep.
Permanente evolutie
Via bedrijfsbezoeken, beurzen, firmas, vakliteratuur, internet
9 zich aanpassen aan de normen en regels van het instituut. 9
Deontologie
Veiligheid
Hygine
Milieu
Ergonomie
10 inzichten verwerven in de mogelijkheden en moeilijkheden die 10
de dagdagelijkse werking van het instituut kunnen benvloeden.
De dagdagelijkse werking van het instituut.
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 41
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING

1 Algemene pedagogisch-didactische wenken


1.1 Organisatorisch

Om pedagogisch-didactische redenen is dit graadsleerplan en de leerplandoelstellingen opgevat om waar


mogelijk de theorie te integreren in de praktijk. Om dit op een pedagogisch verantwoorde manier te
kunnen realiseren is het noodzakelijk:
PV en TV door dezelfde leraar te laten onderrichten;
indien om organisatorische redenen meerdere leraren worden ingeschakeld dient er een
gemeenschappelijk jaar(vorderings)plan wordt opgemaakt;
waar mogelijk 4 aaneensluitende lesuren worden nagestreefd zodat TV en PV complementair
aan elkaar zijn: vb. 3 lt/w PV en 1 lt/w TV;
de omvang van de groepen toelaat pedagogisch verantwoord en veilig te kunnen werken.
Inrichten stages:
voor wat betreft het inrichten van stages voor de 2 of 4lt/w in het tweede leerjaar van de derde
graad, hoewel het hier gaat over vrije keuze, gaat de voorkeur naar een blokstage in minstens
het tweede trimester.

1.2 Tijdsbesteding

Dit graadsleerplan bevat leerplandoelstellingen en leerinhouden voor 8 tot 12 lt/w PV Praktijk bio-
esthetiek (+ 2 lt/w TV), 2 tot 4 lt./w PV/TV Stage en 1 lt./w TV Bio- esthetiek en dit met uitzondering van
de stage gespreid over 2 schooljaren. Voor het complementair gedeelte van 4 lt/w kiest de school in
functie van hun profiel en de meerwaarde voor de opleiding en afhankelijk van het al dan niet afleveren
van het attest voor bedrijfsbeheer voor 1 of 2 lt/w Toegepaste economie.

1.3 Les- en cursusmateriaal

De notas van de tweede graad dienen als uitgangsbasis voor de derde graad en worden voor de
verschillende praktijkonderdelen en vaktheorie verder uitgediept en aangevuld. Op deze manier kunnen
de leerlingen terugvallen op de reeds verworven kennis, vaardigheden en attitudes en beschikken zij na
de derde graad over een volledige bron van informatie. Het is niet de bedoeling alle praktische
handelingen uitvoerig te belichten, wel de leerlingen aangepast aan hun niveau, actuele, beknopte en
overzichtelijke informatie te verstrekken. Onderling overleg zowel op niveau van de school als tussen
betrokken leraren van de studierichting is aangewezen.

1.4 Vakoverschrijdend overleg

De wetenschappelijke vakken zoals TV Toegepaste biologie, TV Toegepaste chemie hebben inhoudelijk


duidelijke linken met de TV en PV vakken Bio- esthetiek, hiervoor is het noodzakelijk dat de leraren
onderling overleg hebben en afspraken maken. Dit om overlappingen te vermijden maar evenzeer om de
continuteit te bewaren en te bewaken.
Vakken zoals plastische opvoeding, talen en geschiedenis bieden eveneens heel wat raakvlakken met de
opleiding, hierbij kan onderling overleg tussen de leraren enkel een meerwaarde voor de leerlingen
betekenen.
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 42
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

Om administratieve redenen is in de lessentabel onderscheid gemaakt tussen PV Praktijk bio- esthetiek, TV


Bio- esthetiek en PV/TV StagebBio- esthetiek.

Om pedagogisch-didactische redenen is dit graadsleerplan en de leerplandoelstellingen onder de noemer van


PV Praktijk bio- esthetiek naargelang de keuze van de school voor wat betreft het aantal lt/w stage,
opgemaakt voor:

1ste leerjaar van de derde graad:


12 lt./w PV Praktijk bio- esthetiek

2de leerjaar van de derde graad:


min. 8lt./w en max.10 lt./w PV Praktijk bio- esthetiek

Via PV Praktijk bio- esthetiek worden telkens 2 lt/w TV Bio- esthetiek van de in totaal 3 lt/w TV Bio- esthetiek
gentegreerd. In totaal lezen we dus:

1ste leerjaar van de derde graad:


12 lt/w + 2(TV) = 14 lt/w PV/TV Praktijk bio- esthetiek+ 1lt/w TV Bio -esthetiek

2de leerjaar van de derde graad:


min. 8lt/w + 2(TV) = 10 lt/w en max.10lt/w + 2(TV) = 12 lt./w PV/TV Praktijk bio- esthetiek + 1 lt/w TV Bio-
esthetiek

Gelet op het gentegreerd karakter van dit leerplan worden deze 14 lt/w in het eerste leerjaar en de 10 of 12
lt./w in het tweede leerjaar als n geheel beschouwd en waar mogelijk door n leraar gegeven. Indien dit
niet haalbaar is zal er in elk geval permanent overleg via vakgroepwerking plaats hebben en zal er een
gemeenschappelijk jaar(vorderings)plan worden opgemaakt

De leerplandoelstellingen TV waarvoor het noodzakelijk is deze te benaderen en/of te verduidelijken vanuit de


praktijk worden aangeduid door het volgend kenteken: .
1u TV Bio- esthetiek wordt apart behouden ter ondersteuning van de zuiver theoretische kennis en wordt met
aparte leerplandoelstellingen en leerinhouden in het leerplan vermeld.

Stage

Naargelang de keuze (voorkeur gaat hier naar blokstage vanaf het tweede trimester)van de school zijn de
leerplandoelstellingen voor de (blok- of alternerende) stage in dit leerplan opgemaakt voor:
ste
1 leerjaar van de derde graad:
0 lt/w

2de leerjaar van de derde graad:


min. 2 lt./w en max. 4lt./w

Deze leerplandoelstellingen dienen gelezen te worden als minimum te realiseren via stage tegen het einde van
de derde graad.

Om de continuteit van dit leerplan te garanderen is er een gecordineerd en permanent overleg tussen alle
betrokken leraren in elk geval noodzakelijk.
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 43
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
1.5 VOET

1.5.1 Wat?
Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die -in tegenstelling tot de
vakgebonden eindtermen - niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of
onderwijsprojecten worden nagestreefd.
De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale
vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie en muzisch-creatieve
vorming.
De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij
de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting).

1.5.2 Waarom?
Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een
accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het
aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen
sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd.

VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en
behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een
belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit
opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken.

De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan


belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele
maatschappelijke vragen.

1.5.3 Hoe te realiseren?


Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op
verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen
vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door
thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig
werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten,
uitstappen).

Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te
streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinititiatieven,
in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van
organisaties en educatieve instellingen.

1.6 Begeleid zelfgestuurd leren

1.6.1 Wat?
Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het
einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan
nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen,
leeractiviteiten en zelfbeoordeling.
Dit houdt onder meer in dat:
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 44
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
de opdrachten meer open worden;
er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn;
de leerlingen zelf keuzes leren maken en die verantwoorden;
de leerlingen zelf leren plannen;
er feedback is op proces en product;
er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct.
De leraar is ook coach, begeleider.
De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter.

1.6.2 Waarom?
Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m.
leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren
maken;
leerlingen voorbereiden op levenslang leren;
het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te
kunnen toepassen.

Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren,
zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk.

Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het
leerproces in welke vorm dan ook.

Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald Leren leren, vinden we aanknopingspunten


als:
keuzebekwaamheid;
regulering van het leerproces;
attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren.

In onze (informatie)maatschappij wint het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang.

1.6.3 Hoe te realiseren?


Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen:
de leraar als coach, begeleider;
de leerling gemotiveerd en aangesproken op zijn leerkracht;
de school als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties.

De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in
de leerlijn Leren leren, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is
klein beginnen aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige
manier laat
doelen voorop stellen
strategien kiezen en ontwikkelen
oplossingen voorstellen en uitwerken
stappenplannen of tijdsplannen uitzetten
resultaten bespreken en beoordelen;
reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen
verantwoorde conclusies trekken
keuzes maken en die verantwoorden
is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig.
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 45
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

1.7 ICT-INTEGRATIE
1.7.1 Wat?
Onder ICT-integratie verstaan we het gebruik van informatie- en communicatietechnologie ter
ondersteuning van het realiseren van leerplandoelstellingen.
1.7.2 Waarom?
Maatschappelijke ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT-competenties.
Jongeren moeten niet alleen in staat zijn om nieuwe media te gebruiken, zij moeten net zo goed kunnen
inschatten wanneer deze efficint en effectief kunnen worden ingezet. Het gebruik van nieuwe media sluit
zeer goed aan bij de leefwereld van de jongeren en speelt in op hun vertrouwdheid met de beeldcultuur.
Er wordt meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, kritisch selecteren, het
zelfstandig of in groep werken, het kunnen verwerven en verwerken van enorme hoeveelheden
informatie.
Deze ontwikkelingen zijn ook merkbaar in het onderwijs. In de meeste vakken of bij het nastreven van
vakoverschrijdende eindtermen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen
leerlingen:
het leerproces zelf in eigen handen nemen;
zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal;
op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie).
1.7.3 Hoe ICT integreren ter ondersteuning van het realiseren van de leerplandoelstellingen?
Zelfstandig oefenen in een leeromgeving
Nadat leerlingen nieuwe leerinhouden verworven hebben, is het van belang dat ze voldoende
mogelijkheden krijgen om te oefenen bijv. d.m.v. specifieke pakketten. De meerwaarde van deze vorm
van ICT-integratie kan bestaan uit: variatie in oefenvormen, differentiatie op het vlak van tempo en
niveau, gendividualiseerde feedback, mogelijkheden tot zelfevaluatie.
Zelfstandig leren in een leeromgeving
Een mogelijke toepassing is nieuwe leerinhouden verwerven en verwerken, waarbij de leerkracht
optreedt als coach van het leerproces (bijv. in een open leercentrum). Een elektronische leeromgeving
(ELO) biedt hiertoe een krachtige ondersteuning.
Creatief vormgeven
Leerlingen worden uitgedaagd om creatief om te gaan met beelden, woorden en geluid. De leerlingen
kunnen gebruik maken van de mogelijkheden die o.a. allerlei tekst-, beeld- en tekenprogrammas bieden.
Opzoeken, verwerken en bewaren van informatie
Voor het opzoeken van informatie kunnen leerlingen gebruik maken van o.a. cd-roms, een ELO en het
internet.
Verwerken van informatie houdt in dat de leerlingen kritisch uitmaken wat interessant is in het kader van
hun opdracht en deze informatie gebruiken om hun opdracht uit te voeren.
De leerlingen kunnen de relevante informatie ordenen, weergeven en bewaren in een aangepaste vorm.
Voorstellen van informatie aan anderen
Leerlingen kunnen informatie aan anderen meedelen of tonen met behulp van ICT-ondersteuning onder
de vorm van tekst, beeld en/of geluid d.m.v. bijv. een presentatie, een website, een folder ...
Veilig, verantwoord en doelmatig communiceren
Communiceren van informatie betekent dat leerlingen informatie kunnen opvragen of verstrekken aan
derden. Dit kan o.a. via e-mail, internetfora, een ELO, chatten, blogging.
Adequaat kiezen, reflecteren en bijsturen
De leerlingen ontwikkelen competenties om bij elk probleem keuzes te maken uit een scala van
programmas, applicaties of instrumenten, al dan niet elektronisch. Daarom is het belangrijk dat zij
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 46
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
ontdekken dat er meerdere valabele middelen zijn om hun opdracht uit te voeren. Door te reflecteren op
de gebruikte middelen en de bekomen resultaten te vergelijken, maken de leerlingen kennis met de
verschillende eigenschappen en voor- en nadelen van de aangewende middelen (programmas,
applicaties ) en kunnen ze hun keuzes bijsturen.

2 Specifieke pedagogisch-didactische wenken

Nr. Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing


TV De leerinhouden TV Bio-esthetiek dienen in permanent overleg met de leraren 1lt./w
Toegepaste Biologie, Toegepaste Chemie en PV Praktijk besproken te worden.
Naargelang de verplichte inhouden in het vak Toegepaste Biologie en
Toegepaste Chemie voorkomen zal de leerstof van de huid, de spieren, de
beenderen, kennis van de samenstelling en werking van de producten, in functie
van de praktijk en in de TV Technologie verder uitgediept worden. Dit om te
vermijden dat de leerlingen de leerstof al te vaak herhaald krijgen.

PV Uitgaan van welomschreven praktijkopdrachten en regelmatige inoefeningen om PV/TV


correcte vaardigheden te verwerven. 1ste lj:12
lt./w + 2
TV
2de lj:10-
8 lt./w +
2TV
PV/ Zorgen voor voldoende afwisseling in de opdrachten.
TV
PV Uitgaan van een reglement van inwendige orde met betrekking tot:
het minimum aantal opdrachten en modellen
hygine
vakgerichte attitudes
orde, netheid, onderhoud
veiligheids- en milieuaspecten

PV/ Sociale en communicatieve vaardigheden integreren in de lessen praktijk.
TV
TV/ De link met de wetenschapsvakken Toegepaste biologie, Toegepaste chemie bewaken
PV en onderling overleg plegen.
PV/ De leerlingen de individuele evaluatie van praktijkopdrachten laten bijhouden om hen
TV toe te laten gegevens in verband met bemerkingen, bijsturingen te noteren en aan
zelfevaluatie te doen.
PV Integratie van ergonomische aspecten.
PV/ Momenten van zelfevaluatie inlassen.
TV
PV/ ICT mogelijkheden integreren en benutten.
TV
PV/ Bij het aanleren van massagetechnieken de link leggen met TV Bio-esthetiek, TV
TV Toegepaste biologie, TV Toegepaste chemie.
PV/ De leerlingen via persoonlijke ervaringen de veelheid aan producten en apparaten
TV laten toelichten.
Hen via gerichte opdrachten een beperkte studie van producten en apparaten laten
maken.
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 47
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

Nr. Specifieke pedagogisch-didactische wenken Timing


Overleg plegen met de leraar Toegepaste chemie.
PV Stelselmatig en progressief het gebruik van diverse producten en verschillende
apparatuur opdrijven.
PV/ Het opstellen en invullen van het handelingsplan wordt uitgevoerd onder begeleiding
TV van de leraar en zal stelselmatig en progressief uitgebreid worden om uiteindelijk door
de leerling zelfstandig ingevuld te worden.
PV/TV Aspecten van advies en verkoop integreren.

PV De rendabiliteit van een schoonheidssalon in kaart brengen met het oog op het
bewaken van het tempo en rendement.
PV/ Het praktijklokaal oogt verzorgd, is hyginisch en esthetisch verantwoord.
TV
PV Via persoonlijke ervaringen het doel en effect van bepaalde technieken en handelingen
laten toelichten.
PV De permanente evolutie van de sector in kaart brengen met de nadruk op het belang
van levenslang leren.
PV/ De link met Plastische opvoeding rond effecten van kleur en - kleurenstudie, vormen,
TV stijl en harmonie bewaken, overleg met de leraar via vakgroepwerking over het
afstemmen van leerinhouden en uitwerken van opdrachten.
PV/TV Indien de school opteert voor de mogelijkheid tot het behalen van het attest van
bedrijfsbeheer zal er via de salonpraktijk overleg nodig zijn met de leraar Toegepaste
Economie, teneinde bepaalde leerinhouden op elkaar af te stemmen.
PV/TV Frequente bezoeken aan firmas inlassen om de leerlingen te laten kennismaken met
technologien, producten en apparaten die niet in de school aanwezig zijn, om hen
een beeld te geven van de verscheidenheid en te leren keuzes maken.
PV/TV Gebruik maken van een computerprogramma om gegevens zoals klantenbestand,
stockbeheer bij te houden.
De specifieke terminologie eigen aan de opleiding wordt niet onderwezen als loutere
theorie, het is de bedoeling de leerlingen tijdens de uitvoering vertrouwd te maken met
de gangbare terminologie met vermelding van Latijnse benamingen die frequent in het
vakjargon voorkomen. Leerlingen leren deze niet uit het hoofd, het is de bedoeling
deze zich via herhaling en associatie eigen te maken. Een verklarende lijst als leidraad
tijdens de praktijk gebruiken, opzoekingen in vakliteratuur, via het internet, kunnen
hierbij helpen.
Uitgaand van het huidig modebeeld en de daaraan gekoppelde technieken linken
leggen en situeren in de tijd om tot de historische achtergrond en de invloed van de
geschiedenis van de lichaamsverzorging en make-up te komen.
Via cd-rom, video de leerlingen inzicht laten verwerven in verhoudingen, het effect van
kleur: kleurenleer, contrast, invloed op het totaalbeeld enz.
Voor make-up studies en analyses doen op basis van vergelijkend en fotomateriaal.
De anatomie linken aan de praktijk.
Voor de kunstnageltechnieken is het aan te raden n bepaalde techniek grondig in te
oefenen en de overige via firmabezoek e.a te verkennen. De leerlingen dienen een
overzicht te krijgen van het aanbod om vervolgens keuzes te leren maken.
Stage ervaringen bespreken, analyseren en waar mogelijk bijsturen.
Het belang en effect van de reclame en de mediabelangstelling aangrijpen om
nieuwigheden en trends toe te lichten.
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 48
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

MINIMALE MATERILE VEREISTEN 1


De uitrusting en de inrichting van de lokalen, inzonderheid de werkplaatsen, de vaklokalen en de
laboratoria, dienen te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid.
GEMEENSCHAPPELIJKE UITRUSTING PER PRAKTIJKLOKAAL

Nutsvoorzieningen
Voorzien van koud en warm water
Voldoende verlichting
Voldoende stopcontacten
Mogelijkheid tot het nemen van een douche (minstens 1)

Infrastructuur
Voldoende ruime lokalen voorzien van voldoende bergruimte

Linnen
Voldoende in aantal: handdoeken, dekens, beschermhoezen, lakens

Didactisch materiaal
In de school aanwezig:
TV en videoapparatuur
Retroprojector
Per vaklokaal: PC per vaklokaal en toegang tot het internet.

Klein materiaal
Voldoende klein gereedschap materiaal en producten
voor hand-, voet-, lichaams-, gelaatsverzorging en make-up.

Apparatuur
Sterilisatieapparatuur
Ontsmettingsapparatuur
Loupelamp

1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:
- Codex
- ARAB
- AREI
- Vlarem
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden met betrekking tot de uitrusting en
inrichting van de lokalen en de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat:
- duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn;
- alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen;
- de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden;
- de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 49
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
SPECIFIEKE UITRUSTING PER VAKONDERDEEL

Infrastructuur

Meubilair:
Behandelzetels/-stoelen
Massagebedden
Werktafels
Tabouretten
Spiegels
Omvorming of indeling mogelijk maken tot cabines

Gelaatsverzorging-make-up

Meubilair
Behandelzetels
Werktafels
Tabouretten
Spiegels

Materiaal
Voldoende klein materiaal
Oefenhoofden

Apparatuur voor lichaams -en gelaatsverzorging


Apparatuur voor hydro en -mechano behandelingen
Loupelamp
Paraffineketels met thermostaat
Thermodeken
Harsapparatuur
Borstel-en slijpapparatuur
Freestoestel
Pedicureapparatuur
Massageapparatuur
Hoogfrequentieapparatuur

Voetverzorging
Meubilair
Behandelzetels/stoelen voor voetverzorging
Werktafels
Tabouretten

Apparaten
Freesapparatuur met toebehoren
sterilisatieapparaat

Linnen
Voldoende in aantal: handdoeken, dekens, beschermhoezen, lakens
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 50
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
Didactisch materiaal
In de school aanwezig:
TV en videoapparatuur
Retroprojector
PC per vaklokaal en toegang tot internet in de school
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 51
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

EVALUATIE
Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het
eindproduct.
Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de
bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren.
De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling.
Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt:
welke de verschillende stappen zijn;
welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn;
welke fouten kunnen gemaakt worden.
Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (evaluaties na elke opdracht of deelopdracht) wordt
het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd.
Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer.
Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een
opdrachtenreeks, een project, een trimester ...). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de
basisdoelstellingen bereikt heeft.
Elke evaluatie dient te vertrekken vanuit duidelijke en operationele doelstellingen. Zowel het proces als
het product moeten op een zo objectief mogelijke manier gevalueerd worden. De evaluatie steunt altijd
op een vaardigheids- en werkanalyse die het verloop, de verantwoording en de criteria weergeeft van de
opdracht.
Proces- en productgericht evalueren kan vier aspecten omvatten:
de denkactiviteit (bijvoorbeeld instructies lezen, aantekeningen maken );
de motorische handelingen (bijvoorbeeld verbindingen maken );
de praktijkattitudes (bijvoorbeeld nauwkeurig werken, scherp waarnemen );
de uitvoeringstijd, waarbij gestreefd wordt naar een haalbaarheid voor 90 % van de leerlingen.
Bij de evaluatie zal er in ieder geval rekening gehouden worden met het feit dat het om leerlingen gaat.
Onnauwkeurig werken, kleine fouten maken, moet in zekere mate aanvaardbaar zijn. Belangrijk is de
evolutie.
Daarom zal de lerares/leraar voortdurend de vorderingen van de leerlingen controleren. Indien nodig zal
zij/hij meteen remedirend optreden.
Bij het begin van iedere praktijkopdracht zal de lerares/leraar (indien nodig aan alle leerlingen
afzonderlijk) meedelen welke (sub)doelstellingen tijdens die les moeten bereikt of nagestreefd worden:
iedere leerling moet bij het begin van iedere les weten wat van hem tijdens die les verwacht wordt.
In het evaluatieproces kunnen 3 stappen onderscheiden worden:
registreren (door middel van een evaluatieschema),
interpreteren (door middel van een vierpuntenschaal),
rapporteren.
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 52
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
Registreren
Om zo objectief mogelijk te kunnen registreren, wordt voor elke praktijkopdracht (met de daarbij horende
gedragsvaardigheden) een evaluatieschema opgesteld.
Zo een schema bevat alle doelstellingen (met de daarbij horende subdoelstellingen) en attitudes die bij
de opdracht zullen gevalueerd worden. Het is niet noodzakelijk om bij alle opdrachten steeds alle
mogelijke subdoelstellingen te evalueren. Sommige subdoelstellingen kunnen eventueel weggelaten
worden als ze vroeger reeds vaker aan bod kwamen of later ruimschoots aan bod zullen komen.
De selectie van de attitudes en de wijze van registratie, wordt in vakgroep overlegd.
Bepaalde aspecten zijn objectief meetbaar (bijvoorbeeld een buis op lengte zagen binnen een
aangegeven tolerantie), andere aspecten zijn subjectief waarneembaar (bijvoorbeeld een geschikte
kleurcombinatie kiezen).
De mate waarin een objectief waarneembare doelstelling bereikt werd, kan in het schema aangeduid
worden door middel van een tweepuntenschaal:
+: doelstelling bereikt
-: doelstelling niet bereikt
Voor niet objectief meetbare doelstellingen wordt geadviseerd om te werken met een drie puntenschaal:
+: doelstelling bereikt
+: doelstelling niet helemaal bereikt
-: doelstelling niet bereikt
Door het evaluatieschema samen met de opgave ter beschikking van de leerling te stellen, kan de
zelfevaluatie bij de leerling sterk aangemoedigd worden.

Interpreteren
Door middel van het evaluatieschema controleert de lerares/leraar bij het einde van iedere les in welke
mate de leerlingen de vooropgestelde lesdoelstellingen bereikten. Dit wordt kort met iedere leerling
individueel besproken.
Aan de registraties in het evaluatieschema kunnen verschillende interpretaties gegeven worden.
Enkele voorbeelden:
+ + -
(doel bereikt) (doel niet helemaal bereikt) (doel niet bereikt)
niveau is voldoende voldoende maar leemten niveau onvoldoende
voor verbetering vatbaar onaanvaardbaar niveau
nagenoeg foutloos aanvaardbare tekorten schadelijke fouten
nagenoeg correct aanvaardbaar aantal lichte of onvergeeflijke fouten
detailfouten of leerproces fouten
zware inbreuken
volledig kleine tekorten onvolledig
zware tekorten
behoorlijk, zinvol storingen, fragmentarisch onlogische uitvoering
kan het en doet het vrijwel altijd, kan het en doet het af en toe, kan het niet, doet het niet of
spontaan en zonder aarzelen zonder overtuiging, wisselvalling nooit, afwijzend en met tegenzin

Om eenvormigheid te bekomen in verband met de gebruikte interpretatie, is een overleg binnen de


vakgroep absoluut noodzakelijk.
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 53
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

Rapportering
Na iedere les (liefst uiterlijk bij het begin van de volgende les) worden de resultaten van het
evaluatieschema omgezet op een vierpuntenschaal.
Die quotatie wordt in de agenda van de leerling genoteerd, waarbij uiteraard voldoende aandacht moet
besteed worden aan een eventueel noodzakelijke remediring.
De omzetting van de (eventueel gewogen) evaluaties kan op verschillende manieren gebeuren. Om
eenvormig te kunnen omzetten, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk.
Hoe de omzetting zal gebeuren moet in ieder geval vooraf vastgelegd worden.
Dit kan bijvoorbeeld als volgt gebeuren.

Heel goed
meer dan 80% van de subvaardigheden, subdoelstellingen zijn bereikt
(nagenoeg) foutloos, uitstekend,
enkel + codes
volledig zelfstandig uitgevoerd
vlotte uitvoering, met overtuiging, belangstelling

Goed
60 80 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt
veel + en weinig + codes
aanvaardbare kwaliteitsverschillen
aanvaardbare proces-leerfouten
geen schadelijke fouten
zichtbare vorderingen

Zwak
50 60 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt
alleen een deel van de subdoelen zijn bereikt
weinig + en veel + codes
veel onnodige leerfouten
soms zware schadelijke fouten
geen zichtbare vorderingen

Niet goed
minder dan 50% van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt
veel + codes of alleen maar + codes en - codes
veel schadelijke of onvergeeflijke fouten, onlogisch handelingen
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 54
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

Het rapportcijfer
Naar het rapport toe moeten alle quotaties (vierpuntenschaal resultaat van remediring) omgezet
worden naar een cijfer. Ook die omzetting moet overlegd worden binnen de vakwerkgroep.
Alle ernstige tekorten (cf. diverse evaluatieschemas) worden steeds vermeld in de rubriek commentaar,
waarbij er steeds een duidelijk geformuleerde remediring moet voorzien worden (geen algemene
opmerkingen).
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 55
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)

BIBLIOGRAFIE
In de bibliografie worden titels opgesomd die representatief zijn voor de actuele aanpak van het vak PV
Praktijk bio-esthetiek. Deze werken en publicaties zullen de leerkracht van nut zijn voor de verruiming van
kennis en voor permanente bijscholing. In dit verband is het vanzelfsprekend dat de school de nodige
inspanningen doet om een degelijke vakbibliotheek aan te leggen en te onderhouden.

BAKENS, Handverzorging, Addendum Littera Brugge.


BAKENS, Theorie voor beroepen in de uiterlijke verzorging, Littera Brugge.
BAYGAN LEE., Make-Up, Uitg. Adam En Charles Black, London
BRT., Make-Up Een Spel, Uitgave, Lens
BOER H., Kosmetische Camouflage en Littekenbehandeling, The Container, Oosterbeek
CAMPSIE., het boek over de schoonheid, Knemann
CLARK, Gezichtsmassage., De Driehoek, Amsterdam
Creatieve schoonheidstips, Uitgeverij Lekturama
DE BACKER D.,Verzorgende cosmetica, Aurella Paramedica, Sint-Martens-Latem
FLEURIMON., Maquillage,The Container, Oosterbeek
FOKKE.,H.E. DEHUID, huidziekten en huidcorrecties, Bohn Stafleu Van
Loghum,Houtem/zaventem 1993
HERTELEER, M.,VANDAMME,A., VAN TONGERLOO, L., Menselijke relaties TSO, de Clerck, Gent
1992-1994
HULSKEMPER,P., Sociale, communicatieve en commercile vaardigheden, Bakens, Bohn Stafleu Van
Loghum,Houtem/Zaventem 1998(Kluwer)
JACKSON C.,Kies je kleur,Media Club Roeselare.
JANS M.,Alles over make-up. Wat, hoe en waarom?The container,De Backer
KLAPHAAK., Kosmetika En Aanverwante Producten. The Container, Oosterbeek
ITTEN J., Kunst en kleur, Dessain en Tolra
J.MARY ELISABETH., Technisch handboek voor dag- en avondmake-up, The
Container,Oosterbeek
LEHAEN G. Aanvullende woordenlijst voor de schoonheidsspecialiste, VZW Besko-redactie Hebe
QUANT MARY.,GREEN FELICITY., ZOMER S. KEUNING., Kleur door Q.U.A.N.T. uitgever Hemond-
Helmond, boeken BV Ede Antwerpen
ROTHMAN, H.A., Nagelregulatietechniek, Harmsen, 1998
SCHOEN, L., KRUITHOF, M.,PLUIM, A.,REIMINK, G., uiterlijk verzorgd, Thieme, Zutphen, 1996
VAN DER STRATEN.,Apparatuur, uitgeverij Kluwer.
VAN DER STRATEN, W., Cel en weefselleer/anatomie, Bakens, Bohn Stafleu Van
Loghum 1996(Kluwer)
VAN DER STRATEN, W., De huid, bouw en functies, Bakens, Bohn Stafleu Van
Loghum 1996(Kluwer)
VAN DER STRATEN, W., Cosmetische hand- nagel- en voetverzorging, Bakens, Bohn Stafleu Van
Loghum 1998(Kluwer)
VAN DER STRATEN, W., Hygine, arbeidsomstandigheden en milieu, Bakens, Bohn Stafleu Van
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 56
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
Loghum 1998(Kluwer)
VAN DER STRATEN, W.,VISSER, H.,Voetverzorging, Bakens, Bohn Stafleu Van
Loghum 1996(Kluwer)
VAN MEER K.,VAN NEIYENHOF, J., elementaire sociale vaardigheden, Bohn Stafleu Van
Loghum 1997(Kluwer)
WANROOY.,Leerboek voor schoonheidsspecialisten deel 1,2 en deel 3,Oosterbeek Nederland
WANROOY.,Elektrische apparaten in de kosmetiek, Oosterbeek Nederland

Algemene vakliteratuur
Littera boekhandel,Ezelstraat,13 8000 Brugge.Tel. 050/33.70.04

Tijdschriften
Votre Beaut
Esthticinne
Les nouvelles esthtiques
Visagie, vaktijdschrift
Het labo van de verleiding
Colorscopie, advies in kleuren, lOral.

Bibliografien van de leerplannen Toegepaste Biologie en Toegepaste Chemie.

Documentatie van de Beroepsfederaties


BV Besko Beroepsvereniging voor Bio-esthetiek en cosmetologie
NUBE Nationale Unie der Belgische Estheticinnes

Computerprogramma
Software pakket Aphrodite
Firma Orca, Vlaamse Kunstlaan 53
2020 Antwerpen tel. 03/248 34 41

Cd-rom cursus VUB Brussel prof.dr. Andr Barel en prof dr.Peter Clarys: zonnebanken & veiligheid

Nuttige internetadressen
Syllabus over stage/GIP:
www.gemeenschapsonderwijs/be/pbd/so/
www.ncv-cosmetica.nl/
www.dermis.net
online atlas of dermatology: www.atlas-dermato.org/
www.koc.nl
www.laeser-aesthetic.com
www.klascement.net/kt/beelden/daglevenstad4.html
www.amv.be/beroepsvereniging.htm
www.pits.org/nl.html
TSO 3e graad Specifiek gedeelte Schoonheidsverzorging 57
PV Praktijk bio-esthetiek (1e leerjaar: 12 lestijden/week, 2e leerjaar: 10-8 lestijden/week)
PV/TV Stage bio-esthetiek (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week)
TV Bio-esthetiek (1e leerjaar: 3 lestijden/week, 2e leerjaar: 3 lestijden/week)
www.women.uia.ac.be
www.synergie123.com
www.ovam.be/edu/vermijdafval/
www.uwapotheker.be
www.visagiehairstyling.com
www.dermacosmetics.com/html/huidverzorging
www.herbalifenet.com

You might also like