MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT

V E D I C L I T E R AT U R E C O L L E C T I O N
"Close the eyes and transcend, open the eyes and read the Vedic Literature in Sanskrit." — Maharishi Mahesh Yogi

HOME 40 BRANCHES SHIKSHA READING VEDIC LITERATURE

SHIKSHA IN HUMAN PHYSIOLOGY THE VEDIC ALPHABET CONSCIOUSNESS-BASED EDUCATION

िश ा (Śhikṣhā) >यजुिवधानिश ा Yajurvidhāna Śhikṣhā

Chapter 1 2 3 4 5 6

यजुिवधान िश ा
अथातो म ाणामनु ानक पनं विस ािदिभ िषिभरनुि तमनु या या यामो
ना य ा ण य कदािच नाजनि या िव ते होमानां य ानां वैषाऽव यं ि या
िक सु म ा ितवीय ानं िव ाधनानां यजुवदै पिद यते क एते म ा य एते म ा
ऋ यजुःसामाथवाि रस उभया मका म ा देवताभी ा वा परा यसं कारका िे त य
एते यसं कारपरा ते त वै ोपयोिगनो ये पुन वतािभ ाना फलं तेषां
सवाथ वमिभसम धायाऽऽरािधतानां च फलाऽऽदानऽआ ानसािधतानां
फलदशना म िल दशना िविनयोगा तरं व याम त कमकरणे
तुलापु षचा ायणकृ ाितकृ ािदिभः पूतशरीरेण कमापे या ादशरा ं ष ा ं
ितरा िमित च कमणां कमा ािन कायािण सवम ाणां पूवमेव ल णमयुतं
सह िमित च िस पे या कायािण कमावसाने च फनावाि वािरणा भिवत यं
सरह ये क पा िस यो भाव ात या िे त १ अथ
सव ो ारपूवािभमहा या ितिभरा या ितसह ं जु या सवदेवताऽऽराधने समथ
भवित तेज वीभव यथ यये ं कमकारणं समेतािभरौदु बरसिमधो जु या प कामो
दिध पयो वा शाि तकामोऽपामाग त डुनानकसिमधो िहर यकामोऽ ा कामो
जातीपु पाणां यु मशो िथतानामखि डतानां घृता ानामयुतं जु या कामो
मुि िभि तलत दु ला ु या ामकामोऽपामागकामः
कक टका वशीक ुकामोऽिभचाराथ िवष िधरा ा िगिरमालु यािधघातकमिमधो
जु याि ष िधरा ा िवभीतकसिमधो जु या ाजा व यो भवित ोधाि वतो जनमरणे
ये वा सवा ीही ु यादु पशा यित दू वा ीिहिभय ितकृि - यं जु या स राजा
वशी या सव ीिहिभः ढैजु या शो भवि त दू वामायु कामः पु पािण वसुकासो
वा सकु शा ं वचसकामो भ तुवक टकका डा यि रे काकोलूकप होमो
िव षे णे च हे किपलाघृतठ०सह स ातािभ तठ० ुवेणवै
वचामालोड ाऽसुनाऽिभमि तां कृ वा िपबे परममेधावी भवित पु कामो
मासमािद याऽिभमुखः ितिदनं पु षसू मयुतं जपे पु ं लभते य िद छे दथमिप
याि क यं जु या दव यठ०स प ते २ इ यनािद ोऽयतहोमः । ओ ारपूिवकया
गाय या च पथ ृ यु ािन सवािण कमािण कत यािन सवकाम ा यथ ऽयं म ः
सवफलिसि दः सवकामदै यनादेशऽे युतहोमऽ ओ ारेण गाय या पथ ृ गु ािन कमािण
भवि त सवम गण याऽ येषिविधि षतो वधोऽसी यनेनक ै ादशा ु लां लौहीं खािदरीं
वा सूचीं सह ािभमि तां कृ वा श गु ृहे िनखनेदु सित भुवनं भुवनपतये वाहेित
म य य ितम ं महा या ितव कम । सू य वेित परा र ा यि रं च कम । देवं
वषियतुकाम उदु बरिब ववेतसवारणानां सिमधो दिधमधुघृता ा ु या तु वयऽऽ
इ यावहश द लुतः काय ु पाऽ इित व वनेन म णे ापहतच ु दके
िव याहोरा ं जपेदनपहतच ुभवित ३ उप य तऽ इ यनुवाके न
महानसाि मुपसमाधाय यृचम म वहं जु याद वा भवित । तनूपाऽअ ऽे सीित
जा तो दू वामयुतं जु या जा मु यते । स वम ऽ इित नविभ ि भग े गा
उपित ते ताव स ा भवि त गाव इहैवेित या धेनुिम छित त या एव पिततं गोमयं
गृही वा दिधमधुवृता ं जु या ां धेनंु लभे ोघं कम याच ते । मिह ीणािमित यृचं
पिथग छ पे ेमण े ग छित । मु जाइित महा या ितव कमािभचारवज पुि कमसु
चैष ते िे त पूवा न गवेधुकत डुला ु या नकामो वीर मेण शतपु पीं वा
जु या मू यठ० शतगुणमु प ते ि तीया न मूषकशलभो पाते े म ये बिलं
िनवेदयेि प पूिरकासुरामां सािदिभ पशा यित ४ ि पदचतु पदानामुपसग
भेषजमसीित दिधमधुघृतं जु या छाि तभवित य बकिम यृच न शाि तकामः
पुि तकामो वा धा य ीिहसिमधो जु यात् य बकिमित क यानां सौभा यकामानां
पितकामानां भगकामानां वा सवािभ ीिभरा यहोमः पु ष य क याकाम यानेनव ै
होमः क यानाम हणं कृि वासा इित भयेषु जपेदभयं भवित जपेन सव रवादी
भवित लोक वचनिवधेयो भवित य बकिम यृगुभयेन ध रू कपु पाणां घृत लुतानां
चतु पथे शू यायतने वाऽि मुपसमाधाय शतसह ं जु या सा ा गव तं य बकं
पशुपितं व ै तेने युपित ते पु थाना तेऽभी ा कामां लभतऽएतेनव ै गु गुलधूपो
दीप नवनीतेनाथ भगव तः य बकं प यित चे सुवणरजतिम ाणां भाजनानां
सह ं लभते ५ आकू याऽ य ौ ुवा तीजु या ाजकु ले यो भय भव य वहं
जु या कां यभाजनानां शतं लभते ितला तीनामयुतं जु या ो े ापदो न
भव यकालेन कि ि यते । िचदसीित सह ं जपे सव रवादी भवित लोक
वचनिवधेयो भव य े तनूिरित ीिहत डुला पयोऽयुता सह ं
जु या सवाितिथभवित । यु ते मनऽ इित वै णवामुवाकं ज वा सायं ातः यु ानो
दीघायुभवित भयम य ाऽिप न भवित । िदवो वा ि व णऽ इित महा या ितव क म ।
ि व णो रराटिम ययुतं ज वाऽ सह ं जु या पातालेऽिप भय भव यय ोऽअि रैित
रा ौ शरीरमायुध ा मानं चािभम य स ामे िवशे यो भवित ६ इदमापः
वहते य सु िनम य जपेदहोरा ोिषतो याव ीवकृता पापा मु यते । देवांशोऽ इित
यािधघातकरािजकािभरिभचारो यु वा िह के शने युप ुितरहोरा ोिषतो भू वोप ुितं
कु या ु याद ऽ आयूं े पव वेित व सकाम या यहोमऽ उदु यिमित
ीिहत डुला पयसा सं यु ा छतसह ं जु या सवाितिथभवित । िच देवानािमित
महा या ितव क म । िवनऽ इ िे त य मादिधको भिवतुिम छ व सेन िव या
धनेन यशसा वा त य नाम ाहं जपेदिधको
भव यनेनव ै ा या ती ु या ासिमथुनं लभते । ि व क म हिवषेित यामेव
क यािम छित त यानाम ाहमायसीं सूचीं ादशा ु लां सह ािभमि तां कृ वा
त याऽएव गृह ारे िनखने ि यते न चा य मै दीयते ७ ाणायमऽ इ यवकाशाि यं
जपे ज े वी भवित िन ज ािज िे त ह ं धु वाऽ ौ सिमधोदु बरगोमयहोमः पश यं
श म गोमयेन गोः कृितं कृ वा देवसिवतिर य भा भवित । याज येमिमित ।
स िभ ि भरा या ितसह ं जु या ाद य य ु होित त मू यं सह ं गुणमु प ते
तद यं भव य ऽे अ ेित
सह िज ा यदु बरयवितलधा यापामागत डुला ु या नकामो वीर येण शतपु पीं
वा जु या मू यसह गुणमु प ते । उदु बरसिमघमयुतं जु या सुवणमु प ते ।
गोरोचनाम सह ािभमि तां कृ वा ललाटे ितलकं कु या सवजनि यो भवित ।
सोमठ० सोमयाजी भवित । नो य छि व य कामो होम यािण
जु यादयुतम यमणिम यािद यािभमुखः ितिदनं काममिभस धाय जपेि मेव लभते
८ एष ते िन तऽ इित मांस ृ ही वा ज बुकाि थ वा शूप य य चतु पथेऽहोरा ोिषतः
िशरिस सह ािभमि तं कृ वा ि ं ि वाऽ े माणो ग छे ाव ीतं तावद गुणं
भव यनेनव ै तुषक टकहोमो गृहा ै त थानं ग वाऽिभचारेण
होमिवधानेनाि मुपसमाधाय शतसह ं जु या छ क ु ु लमु रित
िवष िधरा ै ाममु रित राजानं नगरं वो मादियतुकामो वैक तक टकानां
ती णतैला ानां िवष िधरेण कटुतैला ानां समृ ि गुणठ० शतसह ं जु या ोमा ते
नदीं वणं वा ग वा किपलागोमयेन िल ं ित ा य प ग येन ापये ु ा यायं
ज वा गु कै ः क ु गीितभवित मोघं कम याच ते ९ देव य वे यिभचयमाणः
ुवेणापामागत डुला ु या ुवं च ति म देगऽआगमने च ितम मेत े च
यि रोऽपो देवाऽ इित देवं वषियतुकामऽ
औदु बरिब ववेतसवारणा दिधमधुघृता ा ु या जापते न विदित
महा या ितव क म । य ऽ इित पालाशसिमधो जु या साणमु प ते पायसं
जु या तृ मधुिम मथपदमेवापामाग दु बरवारणानाममावा यायामेत कम १० हठ०सः
शुिचषिदित िवरजो म ो नािभमा मुदकमवतीयािद यािभमुखः शतसह ं
जपेदुपपातके यो मु यते ि गुणने महापातक य तु कृ वा सवा वेदानवा ोित ।
च वािर े याषभो म ः सकृद यसनादेवपू यो भवित पु दािदवेित ि र तजले
जपेदहोरा ोिषतो िवपापोभव यथ महापातकसं यु ः प ग याहारो
गो ऽे ि मुपसमाधाय गोमयेना युिल ा ोऽयुतंज वाऽ सह ं जु याि पापो
भव यु यिमित पाप णािश यािद योप थानं कु या पाप ाशय यािद य य
सायु यमतोयादु दु यं िच त ुिर यािभमुखो जपेदनेनाहोरापकृतं दु कृतमपहरित देवा
य िमित ा णानुवाकं ज वा लोके महीयते । सुराव तिमित चतु चेन
पौणमा यां सं व सरठ० सोममुपित ते ा णाया द वा भु ीत ि ठ० सोमयाजी
भव यि नाभष येनिे त देवताऽिभषेकं कु या ेवाऽ इित यृचं कू मा डठ०
िहर यग भ यः ाणतो य ानं मही ौ प ासया ने य याते घ म यमाय
वाहे य च ज वा सुरापाना ह यायाः मु यते । िपतृ यः वधािय यऽ
इ यनुवाकशेषणे ो रेणानुवाके न िपतॄणाम यतृि भवित
वस तेनऽऋतुने या या ितसह ं जु या सिवता वरदो भवित ११
इित यजुिवधानिश ायां थमोऽ यायः

िशवो भवे य यु पाते सव ीिहरसवतीः सिमधः सह ं जु यादु पशमयित ाऽऽ

इ यौदु बरसिमधो जु या नकामः पर याऽ इित वैक तीजु या णे परम याऽ
इ यौदु बरीजु यादथिस ये । याः सेनाऽ इित दु धमानीय ि तौ जु या युभय
भवित ितकृितं जु या ायैदं ा यािम यु भयं ज वा सवभयं न यित
कु शक टकहोमो ि ष मोहनाय यवहारे व पतऽ इ य ं जु याद मु प ते
सव पकरणिम ाणाम ा ा तीनां ि कटुके ना य य चतु पथे
यायतनेऽि मुप माधाय सह ं जु या ा या ीहयोऽ याभवित १
सुप ण ण ऽसी यृगुभय य महा या ितव कम नमः सुतऽ इित िनगडब ो यस थो
वा जपे ि गडा म यते । नमो भू याऽ इित वी मेण शतपु पीं वा जु या छतशो
मू यमु प ते । काम ामदु घऽ इित कामधु ना या चतु पथेऽहोरा ोिषतः करीषत ायां
भूमौ सह ं घृत मांसने जु या ामं लभेदथ वा सुवणशतं गोशफे ना या ितसह ं
जु या ोकामोऽ य महा या ितव क म । सजूर दऽ इ या या ितसह ं
जु या ोकामः २ याऽओषधीिर यनुवाके न वचामालोड ािभम यारोपणं कृ वे दु हे
शु ामु पा ि रा ोिषत ता भाजने सं था य किपला तेनालोड प दशधाऽिभम य
च ं ा िपबे पयसा मासं भु का ुितधरो भवित याऽओषधीिरित
 ा यामोषधीरिभम य पाययेदगदो भवित । शतं वऽ इ या सिम पणफलािन
जु यादारो यकामऽ आयु मा भव योषधीः ितमोद विमित बीजवापनं
कु याि प स यो भव योषधीिरतीित मातृना योदु बरितलयवापामागहोमो
गोिहर यकामोऽ थे वऽ इ य थ मिम प णहोमो गोधनकामः पु षना ी चैषा
य ौषधीः सम मतेित र ो ी
य ेऽ य ािपरा सिपशाचडािक यािदभीत या यहोमोऽ ावतीिर यिर ना या
शा यथ पयोऽ ं ीहीं जु यादु छु म माऽ इित ब धन थो जपे मु यतेऽ
इ कृितिर या मिन कृ यथ होमोऽित िव ाऽ इ या मशरीरे पावनाय जपहोमौ र णाय
च यिदमाऽ इित ीिह होमोऽघनाशाय धा य ितकृितनाऽिभचारे वशीकरणे च
य यौषधीिरित स सपना याऽ मपावनाय च यवहोमोऽिभचारे साकं य मेित
यि म का े च ष उपिवशे दादाया शतसह मिभम य श गु ृहे िनखनेदु मित
श गु ृहं ि ं पदे िनखने कु ी भवित चाषप णे सह ािभमि तेन गृ प णे वा
ितकृतौ ममसु िव ो ि यतेऽअ यावऽ इित वचो ना याऽऽरो यकामो ह तेना ं
गृही वा भु का रोगा मु यतेऽ या ऋग रस याऽ सह ािभमि तां ा ीं वचां वा
ा ीया परममेधावी भवित तथा च च वारो वणा व या भवि त याः फिलनीिरित
ा यां सव षधीिम ण े ोदके न सह ािभमि तेना मानं
ापये ाव ोवकृता पापा मु यते ३ मु तु मेित रह यो म ः
सय प वनाशनऽआतुरमाल या सह ं ि त पे सव प वा छमयित श भु ये
च यमाणः कर भा तीनां र णाय तािन यािण जु या ाव ीवम ा य यािण
भवि त याऽओषधीिर यृगुभयेनौषधीमूलमु रे कण िनधाय सवजनि यो भवित ।
या दे िमित रािजकािभः ितकृितं कृ वाऽिभचर यहोमोऽिभचारजपहोम ानेनव ै
पालाशप जालपाश िथता स न लो ेपऽआ मर ा िशखाब ध िे त नाशिय ो
बलास येित तुषलवणभ मिम ाणाम ा ा तीनां ि कटुके ना य य चतु पथे
शू यायतने वाऽि मुपसाधाय शतसह ं जु या कृ णा यामार य
याव कृ णचतु शी तावदु सादनं रा ौ ृ ािरिणधनमुपयाित मा वऽ
इ यनेनातुरिमया े यशाि तकरणे पयोऽ ीही वा जु यादोषधयः सिमित
सावकािमकया महा या ितव कम वा धवोऽ इित पापरोगमोचनाय होमः सह व
मऽ इ यािदवशीकरणेपयोऽ ं ीही वा जु यात् ४ मा मा
िहठ०सीिद यिभच यमाणऽआ यं जु या छाि तभव य याव वेित व म
कवपामादायायुतं ितलत दु ला ु या े ं च जातस यं लभते दिध मधुघृतं
जु या ामं लभतेऽ े तवे य ं जु या ृ ि भवित इ ारिमित अ धु तवणहोमः
ीपु षाणां सौभा यकामः पु षयोरिन छतो दिधमधुघृतं
जु या ोितभव यृतावानिमित ती भू वा मह मा या तीजु याि स वा भव याते
व सऽ इित तथैव कु या निव ब वनकाम तु य ताऽअि ः ि येषु वि तनऽ इित
ि िभः पलाशसिमधां दिधमघुघृ ा ानामयुतं जु या काषापणानां सह मु पदाते
िस ेशत ५ ाति ने िदने सऽ◌ैित दिधशरमयतहोमः पशुपिु काम य च
नमोऽि वित घृतपायसं नाग थाने जु या सुवणमु प ते याऽ इषवऽ इित
िवले िव ठ० सप ा त वै ा या ितसह ं जु या सुवणशत मु प ते िस े तद
न े सुवणममोघं कम याच ते कोटरावि थत या येवं िविधिर यते कृणु व पाजऽ इित
यि रे जपेदुद ऽ इित श ोनाम ाहे तुषक टकरािजकामषपाणां िवष िधरा ानां
जु वाद त व यो भवित श ोः ु य जपे ुषक टकणसषपा वा जु या शीकरणम्
६ का डा का डिदित ा यां दू वा वालानामयुतं जु या ामे जननमरणमुपशा यित
ि गुणने नगरे ि गुणने देश े मधुमा ऽ इ य ौदु बरी ु या नकामोऽपा मि ित
देववषियतुं कामऽ उदु बरिव ववेतमवारणानां पूवव िधमधुघृता ानामयुतं
जु या महावृि भवित यवमुि सह ं जु याद ितहतवा यो भव य े
जातािन यचोभयेन महा या ितव कम िहतोयो रा चमय पुरऽ इ यनेनानुवाके न प े
वा या तं कम याच तेऽथ
वशीकतुिम छ पलाशा यापामागिब ववेतसमावांसकशाखोदक-
सिमधोदिधमधु तो ा ु या सव वणा व या भवि त ४ अथ रा यकामः
प कु मुदमौगि धको पलादीिन भगवतो महे र योभयत दना ािन िशरिस
शतसह मारोपये सह ा य ी पेया ा ातृया पु षा ोरा ा िव येन ि गुणने
सा ादु पित तेऽप यिम ाणां वेित अ थराजवृ सिमधाम येष एव िविधदव य
दि णायां मूत सघृतं गु गुलम सह ं जु या ष सह ािण वा न या तं
कम याच ते यथा िस े महानसेऽ ाव सह ं जु या वम यविछ म यं भवित
। मा मो महा तिमित ित वा तोनामयुतं मु या हृ े बालानां पिरजन यारो यं भवित मा
न तो या पथृ गु ािन कमािण भवि त ५ नमो िहर यबाहव इित षि भरनुवाकै ः
कटुतैला ान् राजसषपा ु या छ मु ु सादयित फ कारेण देव योपिर मालायामधः
िशरसमवलं य श ण े िशरिस िधरठ० ा य ापयेि कटुके ना य य देवं
करा ु िलनखेनो पाट श ोनाम मर पेत ् सवबलठ० श स ु ु सादयेदेवं कृ ं
ामनगरं वैका हा राजानमहोरा णे ा णम न ि यं ि भागेन वै यठ० ष भागेन
शू ठ० ि यं वा या तं कम याच ते ६ अथ
वशीकतुिम छ पालाशा थापामागवैकंकतिव ववेतसोशीरादी ितवण ितम ं
दिधमधुघृत ारा ानामयुतं जु या मशो वणचतु यं वशमानय यथ रा यकामः
कु मुदसौगि धकनीलो प ादीन् पूवक पेनारोपये सा ा ीभगवती तूपित ते नमः
िसक यायेित कलशमिभम या शतेन राजानं ापये सविवनायके यो भयं न भवित
रोगािभभूतं पये मु यते सपरागैनसो षः िकंिरके य इित ितला तीनामयुतं
जु या काषापणानां सह मु प तेऽपामागसिमि ः सुवण गुगुल ितमानां
ुरेणो कृ या सह ं जु यादल ृ तां कं यां लभतेऽथ वा सुवणशतं गोशफे नैका
दशसह मा य होमा ाव यो गावः युि तलत दु लानाठ शतसह णे सवसमृ य
ितलयवधा यशतपु पअयीं ितकृितं कृ वा
जु या ाजमा यव यौ यातामु पलप ानाठ० शतसह णे व िपणी राजल मीभवित
चणकिमतानां गु गुलुगुिटकनाठ० शतसह ं जु या फ तसा तराजो ा ोित देव य
दि णायां मूत िब वतिमि महारा यं महाचतु पथे व मीकमृदा गोमयेन िल ं
ित ा य ा यायेनािभमं या तया पायसम वहं विलमुपहरे ू त े यो भूितकामो
देव य दि ण यां मूत वचाफलम वा सू मं िप ा ता भागने
यु यकिपलघृतने ालोड ादेिश या ह मिभम य िपबेद ितहतवासः
या ाि सि ौदु बरसिमि य ािभमहागो वामी या च गावः ोय ते
िव वफलैघृता ै ः सुवणमिस े रजतमेतने व ै ौदु बरामलकौ
हरीतिकिवभीतका यार वाताः ७ अ तधानिम छ पवत् िशखरामा
कणभुव ाता नं सह मिभम य देव य ह ते िनवे ताव पे ाव ू मायते पूण
शतसह े यािप वल यूपायमाणे सवलोकवशीकरणं धूमापमाने
पाद सािर वं विलते चाकाशगािम वठ० पो शशांक भः मसु ा तां पिृ थवीं
पयटे ु यानुचरो भवित प पु पाणां सुरिभच दना ानां घृतपूणा ानां वा चतु पथे
शू यायतने वाऽि मुपसामाधाय शतसह ं जु या वयमेव ी पित तेऽनेन यथे छित
तथा करोित ापेऽअ धसऽ इ या यं जु या ासां य यािण भवि त ८ इमा ायेित
ितला ु यादयुतमयािचतं धनं या महारोगोपवाते दू वा वालैगतायु घायुभव यऽथ
जनशािन पुि कामो दिधमधुघृतपायसं जु या महा हभूतिपशाचािद यो मो यित
वैक तपलाशसिमि घृता ािभरयुतं जु यादािभचािरकभयं न
या महाजनेनािभभूयमान तुषां जु या छा मलीवैव यौदु बरो यवितलानां चायुतं
जु या ये गवामुपघाते गो म यऽि मुपसमाधाय वैक तसिमधो जु या छाि तभवित
याव त तु पदा तेषामेष िविधजनमरणे ये वाऽयुतं
ितला ु या हृ ामनगरम येऽि मुपसमाधाय सु जनेषु चतसृषु िद ु देववली द वा
विलभीरि तः कम कु यादोदनघृतितलिप माषा परमा कृशरादीिन
देवविलमुपहरे सव ापु पाणाठ० र चदना ानां घृतपूणानां चतु पथे शू यायतने
वाऽि मुपसमाधाय शतसह ं जु यादु वशी ितमा क यालभतेऽथ वा
सुवणशतमयमि ः सहि णऽ इित महा या ितव कम गवाठ० शांितभवित
गोशफे ना या ितसह ं जु या श ै सिम ोमो िहर यपशुकाम य
े तं लभेदनेनव
सह येित महा य ितव कम महा या ितव कम ९
इित यजुिवधाने ि तीयोऽ यायः २

नम तऽ इित चतसृिभः यृचं यवगोधूमगवेधुकजाितला वा दिधमघु ता ानेकाहं

जु या ा यं ब भव येकादशरा णे जनमरणमुपशा यित प शरा णे वा
रा ोप वं ि वठ० शितरा णे देशोप वं मासेन पिृ थ यु पातं गवामु पाते
गो ऽे ि मुपसमाधाय वै तसिमधामयुतं जु या छाि तभवित ि गुणने
महाशाि तभवित १ अ यवाचिदित सव र ः क या उ गे य
सषपा स िभमि ता कृ वा चतुिद ु ि पे सव र ा कृता भवित पिथ
ग छ जपे ेमण े ग छित सषपै रा सभूत िे पशाचािद यो मो यित तै सषपैः
क द हािद यः िशखोपिरज यािभतो िवहाय रा ौ वपे ोगभयं न
भवे सवरोगशमनायौषधमिभम य ाशयेदुदके न सवस वानाठ० सषपैः सपाणां
भ मना सवभूतानां तनम डलब धादि होमेन लोहेन िवशलठ० सह मिभम य
नाग िद ि पे सकु लवा धवो नागो नाशं ग छित तालश देन
भ मनाऽतीव त भो सादनं करोित २ असौ च
इ यृ येनाहोरा योरािद यमुप थाया यम ं भवित एवं दिधदु य तेन
ापये ोगा मु यते सिवता स ो भवित वषित वाऽतसीपु पाणामयुतं जु वादव यो
व यो भवित सिवतो वरदो भव युदकस वाहारो वेतससिमधां गुड ीरा नामयुतं
जु या गवानािद यो महावृि ं मु ित नमोऽि वित घृतपायसठ०
थि डलमुपिल याक तरप प तरे वा कृ णा यामार य याव कृ णचतु शीं
सह ािभमि तं कृ वा िनवेदये काषापणानां सह मु प ते िस े शतम् ३ मु िे त
षि भरायुधा यिभम य स ामोपनीताः श वः पलाय ते न चािभमुखाि त ि त
दभक टकानामयुतं जु यादनािमका ु िलनखेनो पाट श ोनाम मर पे सबलठ०
श मु ु सादये ामं नगरं वैकेना हा राजानं भूतश व तं ि यं िदवसि भागेन
चतुथन वै यं ष भागेन शू ठ० ि यं र ोभूत े यो दे यः पलाशपुटे वेवम मासेन
जनमरणमुपसं यतीछ तेनमु य ःै शाि तषु ययो े न वशीकरणमिभचार शाि तभवित ९
या ते िे त जीवोणायाः ितसरठ० सह ािभमि तमेकादश ि थयुतं बालानां
गुिवणीनां च ह ते ब वा ता सुखने व ते धिनकधारिणके यो भयं न भवित पिर नऽ
इित वट रोहसिमधोऽयुतं जु यादायु म तः पु ाऽ उ प ते मीठु मेित महाभये
चोरभयेऽि भये ाणसठ०शये स टे वा मनसा जपे ेमण े ाग छ यायाित च
िविक िे त महाजनिवरोधे राजा वा यनीकपिर तः सव ीही ु या सव भ मनसः
श वः पलाय ते सह ाणीित महाजजनमरणे राजोप वे वा
शा मिलिवक यौदु बरसिमधो यवितला वैकादशकृ वोऽिभम य शतसह ं
जु या कृशरापायसेन भूत े य िे डालमांसने रा सा मु यतेऽस ानीित र वासा
र ो णी र मा यानुलपे नो देवम य य मशाने एकवृ े नदीपुिलने चतु पथेऽर ये
वैकादशशरानकमूलपिरवेि ता महाजातैला ा छमशाना ौ दी े
ि पे शचनैकादशािभमि तेन त सूना श ोः ितकृितं कृ वोरिस कटुतैलने ा य य
दि णभूभागेऽव था य एकै के न सह ािभमि तेन शरेणक ै ादशसु ाणायतनेषु
िव येदासह योजनगतठ० श लोकगतं वा
श मु ु सा ये ेवासुरय ग धवर ोभूतिपशाचादौ शा यथ देवं घृत ीरेण
ापये ु ा यायेनािभम य मा न तोक इित वा घृतमधुपायसमयुतं
जु यादधोदेशमिध ा य कपटगृहािदषु म यतऽएषऽएव िविध पादने फ कारेण
सवकमािण कारयेत ् १० नमोऽ तु ि के ण म या े
तुषक टका ु या सषपा वाऽहरहमहा यि रेऽ ौ देवयोनयः सिपशाचा रि त
िनशाचराः वि त ये यातुधाना ते सव सशूलह तऽ उपित ते यदु यते त करोित
अथ वा ाममु सादयित ११ अथ वा कृ यामुपादियतुं कामो र वासा र ो णीषो
र मा यानुलपे नो देवम य य मशाना ारेषु
लोहक ला ादेशमा ा महातैला ाना छतसह ं
जु यादु ि ितर ा ीर ने ो वके शीकृ या तां ि मेव िधरमांसने पूणपा णे
तपयेद यथा क ारमेव िहनि त सा विरतािपतेित नामकटूितका विध यामीित
व यामुकं यापादय येित सा तूण वधमु पादयित यामा ापयित
लै ो यावि थतम यु सादय यथ वैकैक य शारीर य ामे गृहे न गरे वा या तं
कम याच तेऽथ योगः शाकयावकपयोभ ो ादशरा मुपो य लघु यो लघूिन
गु यो गु िण सह षे ु मिहतेषु महाि त तुलापु षचा ायणम यतऽएषऽएव िविधः
क प हणो वाचायमिभवा ावल य पठे चैवा यथा पठे िदित न चैवा यथा पठे िदित
१२
इित यजुिवधाने तृतीयोऽ यायः ३

पर या म जढ० स ामियतुिमछ कतु िशलां कृ वा कु भतोदकपूणन

सह ािभमि तेना मानं ठ० ापयेद म ू िमित दि णं पिर य कु भे िशलां कृ वा
श ोनाम ाहं यं ि मऽ इित िनर ये कु ले सव ज त य स ामि त िव त ुिरित
महा या ितव कम देव य दि णायां मूत मधुघृतपायसा ानां प ानाढ० सह ं
जु या थि डलमुपिल याक तरे कृ णा मीमार य याव कृ णचतु शीं स ाहं सुवण
लभते यो नः िपतेित महा या ितव कम १ आशुः िशशान् ऽ◌ै यनुवाके ना ितरथेन
रथमायुधमा मानं चािभम य स ामे िवशे यो भवित चौरमिहष या िसठ०
हरा ससपािदभयेषु मनसा जपे ेमं भवित यिमछे त भियतुं तमनेन
तंभयेदुदेनिम युदु बरसिमदा यहोमः जापशुपु थ सूयाि मिर यकसिमि ः
सुवणमु प ते िवमानऽ इित योमहा या ितव क म म यि दने समु गां नदीं ग वा
ीपम येऽि मुपसमाधाय घता ानां कृ णितलानाढ० शतसह ं
जु याि मानै वणः समा ढाः सवाल ारभूिषताः सपिर छदा ा सरसऽआग छि त
त सवाल रणािन वासांिस मु का िववाससः वािन गु ायतनािन दशय तो जले
ोडि त यिद तािन िे यिवकारो भवे ेवपदं ददित तदा त मै अथ ढ तोऽ े
महानी माण ताव पे ावदु दकमु ीय वासाढ०िस पिरधाय यावि त िद यैः
सुगि धच दनैर ािन िवलेपयि त पाणौ गृही वा िवमाने समारोपयि त तासां
सवािधपितभवित तािभः सह लोकं ग छित यं भोजं कामयते तं कु ते म यि दने
चोदु बरितलैयवधा यापामागहोमः सोऽथ दानाय देवक यां प यित क याऽ इवे यध
द ादनेनव ै िविधना महा या ितव कम ितिदवसिम या या ितसह ं
जु या ाचीमनु िदशिम या य सह ं जु याि पदचतु पदकामोऽ स े ह ा ेित
सह ना ा यगु ािन कमािण भवि त २ तां सिवतुिरित सह धारया गोमयढ
सह ािभमि तं कृ वा सं ि ल शरीर ाया ाव ीवम य गावो न ीय ते
दु मानाया त या नाम गृही वा पिरवेषणे कृ वोदकमवतीय ताव पे ाव मु ो धेनंु
लभते शमीसिमधो जु या ृ भािदकठ० शतं लभतेऽथ वा गोशफे ना यं जु या ोशतं
ै ह य मि षाजािवका या याताः घृतदु धा तीनां वारणेन
लभेदेतने व
ुवेणा सह ं जु या ोमा ते दशमिहषीलभते िवधेमतऽ इित वैक तीिभः
सवसमृ ः पा े इित द यौदु बरीिभ सिमि य तमयुतं जु या हृ ऽे म यं
भवित ३ स तऽ इ या ितसह णे तेज वी भव युदु बरापामागितलत डुल ै
स दशसह ािण जु या स सुवण लभे सवकाि क या ृक् सकृदु दु बरपा णे
पूणा ितहोमेन यं लभते महावाते ु योितिरित स वारं जपे छाि तभवित इ ं
दैवीिरित जाितकिलकानां सुरिभच दना ानां घृतपूणानां
चतु पथेशू यायतनेऽि मुपसमाधाय शतसह ं जु या सवाल ारभूिषतां एव
क यां लभते ४ इमं तनिमित समु ां नदींग वोदकमवतीयायुतं ज वाऽ सह ं
जु या ामं लभते घृतधारयाऽकपु पािण वा सु िव य अयुतं जु यादु दु बरप ाणां
सव सां गां लभते जपे ेनंु लभते घृतं िमिम ऽ इ येकादशिभरा या ितसह ं
जु याद सु िव य जपे ोभयं न भवित वाज िे त स िभः पावमानैरा यं जु याद सु
जपेदि रोगो न यित पशुकाम यैवं ीहय िे त सव ीही पयसा शतसह ं
जु या ा य ीहयोऽ या भवि त च पु णाित ५ िव ऽे अ िे त
महा या ितव कमवाजो नऽ इित ि िभ ही ु यादयािचतेन धनमा ोित स मेित
पयोदिधमधुघृतिम ा सव ीही ु या षित ६ ऋताषािडित षडृचने ा या ितसह ं
जु या षित स नो भुवन येित गृहवा तु यऽआ या ितसह ं जु या ा तुदोषैन
िल यते या तऽ इित सौभा यकामो जपे ट शोहसिमि ः पु कामो िदवो मू ित
महा या ितव कम मू ि य वहोरा ं िव य जपेदहोरा ं वषतोदढ०
हिविर या म वो जोबलवृ े पयसा होमऽ इ यिवकलो जपे पूणि यो दीघायुः
जावां याद ऽआयूंषी या यं वा श गु ृहे िव य
जपेि म िमवोपचयतेऽपांफेनेनिे त जपकामो लाजा ु यादा यं वा यो भूतानां
ातारिमित च महा या ितव कम महीमूषु तृचने नावमारोहे ेमण े तरित ७
िहर यपािणमूतयऽ इ य सिमि रयुतं जु या सुवणमु पा तेऽजीजनऽ इित रह यो
म ऽ एतेन नागा वशमुपयाि त लौहं ि शूलढ० सह ािभमि तं कृ वा
दि णपादेना य पयोदिधमधुघृतरै युतं वा िवकृत पाि यऽ उि ि त
िकम मािभः कत यिमित ुव योऽिभ िचकामेन ताऽआ ापयेत ् नमोऽ तु सप यऽ इित
ितसृिभरघ द ाद यागारे गोमयिल ं ित ा य प ग येन सं ा य दि णतः शूलं
िनखने पुनः सह ं जपे सुवणशतं लभेि स ं कम याच ते वृ ौ
िशख डानतसीपु पािण वा यु तीित महाभये जपेदभयं भवित सवक मसु म ये
कृ ेण गाय या शतसह ं जपे पूवमेवतै त् ८ गणानां
वे यौदु बरितलयवापामागधा यािदहोमाथ द तु पथे वैत शीकरणे िपचुम दप ै वा
य बक ितकृितं व मीकमृदा
कृ वाऽ ये माठ०समाषोदनमपूपितलिप कपरमा फलपु पा-
िदिभविलमुपहरे तु ड यैतािन क मािण भवि त सवसमृ ः या ाय ी ि ु िवित
प िभः श े ना या ितसह ं होमाि सि ः ॥ महाना यऽ इित खाितर ुचा ितलतैलं
िन कृ याऽ सह ं जु या धब धा मु यते वैक तक टककटुतैलिवष िधरा ानां
ि गुणं शतसह ं वा सगणठ० राजानमु सादयित ९ अथ वशीकतुिमछन् िशखां
पिरज य िव वक टका वा रा ो म भेदं जनये सव म यमकृ ो गाय या ल ं
वे य ोडऽ इ युदरमिभम य रा ौ वपेदुदरिवकारो न
याि धृितिम या या सह ं भूिमलाभाय जु या ु बकायेित
व णकृदपोम ोऽ मेधावभृथ ै यु ो ह यायाः मु यते सकृद त ले ज ः
सं व सरकृतं तेयमितहर यानो भ ाऽ इ यनुवाकट० सततं जपेदायु मा भवित भ ं
कणिभिरित जपे पूणि यो दीघायु यदू व यिमित ज वा नावसीदित नावसीदित १०
इित यजुिवधाने चतुथ ऽ यायः ४
अि े यव यं जपे वशमानयित सकामािनित परेण यवहारे जपेि सि ह माद यौ
तु यौ ॥ यथेमािमित ि ं कमा भे िसि ः ि यो देवानािमित महा या ितव क म ॥
बृह पतेऽअतीित धनाय जपेदि िषित ितलान् अयुतं ुवेणो य गाह यं न ीयते
धा यम यं या समा वेित नव न पायसा तीनामयुतं
जु या ो म येऽि मुपसमाधाय गोमयेनादी य यावतीिम छित तावतीं वा मिणिपता
धेनुलभते १ समा वे व वहं विलतमि मिभ ु या सिम ं ततोऽ य ािप श वो
िव वि त स िे त वैक तीिभयशोदिधमधुघृतःै सौभा यं वाम ऽ इित तुषक टकै ः
श नु ाशअयुतमा येत जपऽ इहैवे य ा येन वा ि यं िव दित णे िे त जयाया यं
वा नाम ाहमितिनहऽ इ यि मुपहताि ः परैरव ोऽनव ः यादनाधृ यऽ इ यि ं
वा यो काम डलं ब वा भयं नाशयित बृह पते सिवतिरित दिधमधुघृत ै वा
सुभगः या क यादानसमये१००००जपे ाव ीवं सौभा यं भव यऽमुतभूयािद यायुः
कामो दू वानिभश ततुषा ु यात् २ ऊ वाऽअ येित वैक तािभः श भु यं न यित
जातीक टकै वचनिवधेय तनूनपादसुरऽ इित
य ोधमूलऽे ि मुपसमाधायाशोकपु पाणां घृता ानां शतसह ं वाऽसुरक यां
प यित ाऽनुवाकशेषे न द ादि मुख े िद यट० सुवण य छित न
चे ू णीमनुग छे याि वतते िबल वेशनकाले पाणौ गृहीत्५वा िवशित
ि रा ोिषत त वामी भवित राये ि व यनुवाकशेषं िनवाते जपे ातो वा येकया च
ितसृिभघृतं जु या ातरोगा मु यते ३अिभ वे य वहोरा ं जपे षित कया नऽ इित
माषोदनं ितलिम ाणाम ानां ि कटुके ना य य चतु पथे शू यायतनेऽि मुपसमाधाय
शतसह ं जु या ोमा ते िच ा दो िव ाधरराजो िद यट०सुवणरािशं ददाित ४
ऊ नपातिमित दिधमधुघृतरै ाप ो मु यते ॥ सं व सरोऽमी या यम सह ं वा
याव ीवमारो यं या े याऽ इित मधुितला छतसह ं जु या सुवणमु प ते न च
कि दिभहता भवित ५ के तुं कृ वि यनुवाके न रथं श मायुधमा मानं चािभम य
स ामे िव य जपे यो भवित ध वनागेित धनुवदम ः वा याया ाव णदीि तः
ि यो भवित सा च दी ा ि िवधा गो ा णदेव या या मनां िहताये या मानं
स तऽ इित ममािणतऽ इित कवचं पिरध े ध वनेित धनुय जयेतऽे आचर ती
इितिव फु रणं व य ती वेिदित यािभमशनमिहिरवेित ह तवे नमिभम यते व ीनां
िपतेित तूणं कलाममिभम य पिरध े सुपणिमित नै यां िद येकिमषुं ि पेदपऽ
उप पृ य वन पते वी वकऽ इित रथमाल य युंज ती य योजनमिस यमऽ
इितब धनमाशुः िशशानऽ इ यनुवाके नाल य िव णोः मऽ
इ या ाज ती य ताडनम ददिद यु सजमाने जपे ाः सेनाऽ इित
परसै यािभमुखठ० रथं बाहये थे ित ि त यव थापये सदु दु भऽ इित
दु दु िभ ताडनमिहिरवेतीषुं गृ ाित य वाणाऽ इित िद नये द दऽ इित रथं
वाहये देवमािव यािव य श ाणां चालनमेव यु यमानेऽपरािजतो भवित श े णािप
यु येत ् ६ यमेन द िम य ानिभम ये ा ता पुन ीिणतऽ इ य थी मोचये माहां२ऽ
॥ इ ऽ इ यासनिम ो वृ िमित रथं कु त विमित
योधा सहसामिभभाषये ा ितजपे सुसिम ाये याहवनीये सिमधमादधाित न
त ांसी या या तीनामयुतं जु या ि याणां ाणाय गतायुरिप दीघायुभवित शं
नो देवीिर युप थाय िवशेदेषा रणदी ा ा णोऽिप ाणसठ० ये श पाददीत यमेन
द िम य ं सकृदा या तीनामयुतं जु या तुर यु ठ० रथं लभतेऽिसयमऽ इित
मधुितला ु या ेवमनुलपे नािदिभरचयेि पापो भवित मिप ल होमेन
तारये सिम ोऽअ िे त होमकाले देवतानामा ानम ये गाय ायेित सावकािमकं च ं
कु यात् ७ िव ािनदेवेित महा या ितवदािद यमुदयऽ उपित िे पापो
भव युदकस वाहारो मासमेकम वहठ० सह ं जपे ह यादेरिप मु यते
िवभ ारिमित स यां कु शपु पमालां कृ वौदु बरसिमधो याव छु यित
याव पु पाराया के श य साहि कं कम महानथ जायते गोशफे ना या ितहोमो
गोकामाय म या हा िपडं तह ािभमि तं िनवेदयेद यम ं या ने वु भिु त
आिद यािभमुखो जपे सवतो भोजनं लभते ८ सह शीषित
महा या ितव दे ाहिम या सु िव याहोरा ं जपेदाम या हा षित यो देवे यऽ इित
चिमित रोचना या महा या ितव ी िे त कु मुद ौगि धको पला यु य वा
ीमा भव यु रनारायणेनािद योप थानं कामं नाम हणं च यथे ं कामठ० सव कम
सदस पितिमित च हे िनराहारो वाचां ा ीं वा सह ािभमि तां
िपबे परममेधावी या ां मेधािमित जपेिददं मऽ इित च ीकामो िन वम् ९
अ याजरासऽ इ यि मुपित े रदो भवित तेज वीव योमहा या ितवत् ीिण
शताऽ श े ित ि मधुरःै सौभा यं वो महेऽ इित भूिमकामि तलत डुलिै र ो
वृ िम य पु याऽआयुषऽआ यमा तऽ इ यौदु वरीिभ नकामो िव ािड यनुवाकठ०
सततं जपे जाकाम तेज वी िन ज ानऽ इडािभिर यौदु बरीिभः पशुकामो यद िे त
वासकािदिभवशीकरणं ितलके न तसूय येित च ु मा भवित वरामहािनित
महा या ितव ाय तऽ इवेित ितला पु पािण वा वा वा तुप े शतपु पीं वा सुभगः
यात् १० आकृ णेनिे त महा या ितव कम करवीरपु पािण १००००० वा त सुवण
लभे दिर े वायूऽ इ ा ी िम ाव णेित देवाता ानं िस येऽ ऽ इ ा मे ाऽ इित
वा यां ग छे ेमं भव यवा ऽ इित घृतने सवभयनाशनं िम ठ० वऽ इित घृतठ०
वा िश ं िपबे मेधावी यादद देिभिरित लानािभिहत यं गावऽ उपेित दिधमधुघृतःै
पशुपु समृि कामऽ उपनोऽनु मेित चेमाऽ उ वेित पावकाय ितकमा याजरासऽ
इ य यायेन सवदेवताराधनं कु या ितिदनं काममेकैकं लभतेऽ ययनेन मासात् ११
य ा तः षि भः िशवस पेन मानससमािधः िपतुि वित श नु ाम ा ािभचारािण
जु या कम ष कं िस न् ि यते प न ऽ इित प पु पािण र च दनघृता ािन ल ं
वा सा ा प मािलनीं प यित याव ीवं धनं य छती समृि ं च िसनोवालीित
जाकामोऽ ं जु यात् अ विद य यु ये वटारोहौदु बरदू वा व ऽ इित
पु पशुर ाथमा यं जु यादु ानामवेित स ोजातमा व सावलीढायां वा िज ां
उप पश ृ े ावऽअ या भवि त । इडाया वेित गोशफे ना या ितसह ं जु यात् धेनुशतं
लभते । वम े थमऽ इित िन यमि ं सुनुया सवसमृ ो भवित वो महऽ इित
षडृचने िपतृन ये जाकामऽआ ितसह ं जु यात् गोशतं लभते देवेनिे त
य निम छे ावि त स ीही ु या भु वं लभते सोभो धेनुिमित
सोमच हेऽनुिदतमुपित े मासे ेमसौदु बरीिभ वा िहर य ाि ः याद ौ वीित
महा या ित यि र यपािनिरित चािभचारव मािद योप थानठ० िहर यह तऽ इित
सषपानिभम य र ाथ भवित ये ते प थाः ेमण े ग छित ेमकािर युभा िपबतिमित
पकामोऽि नौ तुयादु ष तिदित ातिदवा व ययनमना ं च पु ाथ
यहोम तदथ महा या ितव ाति तिमित च यदा ब ि ित िहर यठ०
सखािभमि तं दि णह ते ब ीया सवषां पापच ुषां ि दोषमपोहित न च
राजािव हमाचरेि यदशनो भवित १२
इित यजुिवधाने प मोऽ यायः ५

परं मृ यिवित बालानां गुिवणीनां ह ते सू ब धो भूत ते ािद नाशयित जपहोमौ च

ौढगभ गभ ावे ब या वे च मृतव सामृतौ
माठसपललापूपजा िलकार यमांसपयोदिधमधुवृता म ं िनवे सवकािमकम ठ०
वा शेषभु ज वा मैथुनमुपये ा भि त ित थमे पितते आवाहनं ि तीये पोषणं तृतीये
तपणं प मे गभि त दे मोघं कमापाघिम यपामागहोमः
सवदु िरतदु ः व नाशनऽआयु मािन या यमायुषे र ायाऽ इमं जीवे यऽ इित
सीतालो ठ० सह ािभमि तं चतुि ु ि पे ु भयं न या परीमऽ इित िशखाब धौ
मं डलब ध ा मर ाथाय वशीकरणे तुषहोमो महाभये जपेदभयं भवित राजानमी य
जपे यो भवित ह तुमागछ तं ा जपे णमित भ पु पफलादीिन द ा याथ च
योना पिृ थवीित महा या ितव क म १ ऋचं वाचिमतीि यिवकलो जपे पूणि यो
भवित य मऽ इित कमसमा ौ दोषपिरहाराथ पेत ् इ ो िव येित ि पदचतु पदां
शाि तः ीरहोमा छाि तभवित श ो िम ऽ इित जनमरणे चोपसगािभचारेषु
 वरािदरोगे वा यायसमा ौ ीिहहोमः शा ये िवषम हे त सिम ोमः ौः
शाि तिर यिभचारव सवकमिस यतो यतऽ इित जपेदभयकािरणीं सुिमि या नऽ इित
जलम िलनादाय दु िभि याऽ इित े यं ितिनि पे मु सादयित त ुिरित
जपेदारो याय पु ै १२ यमाय वा जपेद वहठ० सवसमृ ो िविदत यात् २
अनाधृ िे त प चतुिभः पयोदिधघृतमधुितलै ु या थास मायुः
जापुि धनतेज कामो िव यऽ इित िनिम े जपे ा िदवऽ इित बुि ं शनाशनी दे
वेत े मतो लानौ कमसमृि ः िपता नऽ इित महा या ितवत् ३ इडऽ एहीित यामेव
धेनुि छ या नाम पिरज य गो वामीित श दं वदे यैवापतित गोमयेन गोः ितकृितं
कृ वा त ा ा ब वा स येन गृही वा पयोदिधमधुघृतं जु या ामेव धेनंु लभते य ते
तनऽ इित सवकमािण िस ि त वाहा सूय येित वृि कामः पयो जु या स ो
वषित समु ायेित वातनामािन जपे ातो वाित िदिवधाऽ इित दिधसह ं वासिवता
सीदित ी ािदिभः पुि वारणैवृि वत गुड ीरै तैला ािभः सह ं जु यात् वाहा
ायेित रह यो म ः गवेधुकत डुलान् जु या नकामः ४ वाहा ाणे यऽ इित
महा या ितव कम तं ामे कु या मनसः कामिमित ीना ा सवा युदयिस ः फलित
गोशफे ना यहो १००० मेन गोलाभो गोमयहोमेन िसि िे त िवमुखा यो म ः
सवकाम दो गोपशुमरणे गो े वैक १०००० कती वा शाि तः
ं लोिहतेने येकादशयजुिभ यकामव
महा या ितव ितिदनमेकादशच ितम ं िनवपेदेकादशैव धेनवऽ
उ प तऽएवम ये विप कामेषु वाऽ यायशेषणे ािद यमुपित े ने ा य कमणां
पहलमा ो य ने येित नम कारो रि तुितरा मनो वा कमसमा ौ समाधौ च
िहररामयेनािद योप थानमोिम येका र य पर णो नामधेयं वेदोर भे समा ौ च
जपहोमािदषु शाि तपुि तकम चैत यु यतऽ एति िद वा सविव व येतदु पा य
रिविसि भा भवित क याणतरो भव येत कमफल ितपादकं
पूवकमफलाभावादभावकृत य कमणः स वेदफलयु य कमणो नाि त नैव
फलिमित त छ पे याऽमुि मं लोके कृत य कमणः फलठ० िह सं पि ः ययं च
न च िव ाधरपाद सािरतधनानां जनपूववणरसेषु नाि त य िवरोिध वािद यनेनव ै
कारेण सव म ाः क ितता ये नो ा ते च सव यश कराऽअथ वा सवम ाणां
िव तरेण पथ ृ ि बधानं िव तरेण पथ
ृ ि वधानिमित ५
इित ीयजुवदवाजसनेयसं िहतायजुिवधाने ष ोऽ यायः ६
समा ोऽयम्
इित यजुिवधानिश ा