Professional Documents
Culture Documents
ΟΡΙΣΜΟΣ
Το σύνολο των υλικών, πνευματικών, ηθικών και πολιτιστικών στοιχείων του
παρελθόντος που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά με τον γραπτό ή τον προφορικό
λόγο.
γ. ηθικός τομέας
Κληροδοτεί στις νεότερες γενιές ηθικές αξίες που αναδείχτηκαν μέσα από την
τέχνη και τη ζωή και επιβίωσαν, γιατί αποδείχτηκε η διαχρονική αξία τους για τον
ατομικό και το συλλογικό βίο.
Εμπνέει σεβασμό στα υψηλά, πανανθρώπινα ιδανικά (αγάπη για την ελευθερία,
τη δικαιοσύνη, σεβασμό προς τον άνθρωπο κλπ.).
Προσφέρει ηθικά πρότυπα για μίμηση.
δ. κοινωνικός τομέας
Ευνοεί την κοινωνικοποίηση του νέου ανθρώπου και ενισχύει το πνεύμα της
συλλογικότητας και της συνεργασίας. Ο άνθρωπος αισθάνεται ότι ανήκει σε ένα
οικείο κοινωνικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο μοιράζεται με τους συνανθρώπους
του κοινές αντιλήψεις και αξίες.
Καλλιεργεί το συναίσθημα της συλλογικής μνήμης.
ε. πολιτικός τομέας
Ενισχύει την πίστη στην αξία του δημοκρατικού πολιτεύματος με βάση την πολύτιμη
πολιτική παρακαταθήκη του παρελθόντος.
Α. ΠΡΟΓΟΝΟΠΛΗΞΙΑ
ΟΡΙΣΜΟΣ
Προγονοπληξία: η υπερβολική προσκόλληση και έπαρση για τη δόξα των προγόνων
με ανάλογη υποτίμηση του παρόντος. Συνώνυμο: Προγονολατρία.
Προγονολατρία: ο υπερβολικός θαυμασμός και η έπαρση για τη δόξα των προγόνων
Συνώνυμο: Προγονοπληξία.
Λεξικό Γ. Μπαμπινιώτη
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Η προγονοπληξία:
Διαιωνίζει αναχρονιστικές ιδέες, προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες.
Παραβλέπει τα παρωχημένα ή τα αρνητικά στοιχεία του παρελθόντος και,
επομένως, δεν αποτιμά ορθά την πολιτισμική αξία του.
Εκφράζεται συχνά με την καυχησιολογία και την έπαρση για τα επιτεύγματα των
προγόνων, επιχειρώντας να δικαιολογήσει την έλλειψη δημιουργικής πνοής στο
παρόν. Εύστοχη είναι εδώ η ρήση του Πλάτωνα, σύμφωνα με την οποία δεν
υπάρχει αισχρότερο πράγμα για έναν άνθρωπο που αποδίδει κάποια αξία στον
εαυτό του από το να τον τιμούν οι άλλοι όχι για τη δική του αξία, αλλά για τη
δόξα των προγόνων του (ἀνδρὶ οἰομένῳ τὶ εἶναι οὐκ ἔστιν αἴσχιον οὐδὲν ἢ παρέχειν
ἑαυτὸν τιμώμενον μὴ δι' ἑαυτὸν ἀλλὰ διὰ δόξαν προγόνων. Πλάτωνος, Μενέξενος,
247 b2-4).
Οδηγεί στην επανάπαυση, τον εφησυχασμό, στην πνευματική αδράνεια και την
πολιτισμική στασιμότητα. Αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στην πρόοδο της
επιστήμης, της τέχνης και του πολιτισμού.
Β. ΠΡΟΟΔΟΠΛΗΞΙΑ
ΟΡΙΣΜΟΣ
Προοδοπληξία : η άκριτη υιοθέτηση κάθε νεωτερισμού (στην τέχνη, στη μόδα, στη
ζωή κλπ.), η προσκόλληση στην πρόοδο και η απόρριψη κάθε στοιχείου της
παράδοσης. Είναι εκ διαμέτρου αντίθετη με την προγονοπληξία.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Με την προοδοπληξία:
Υπονομεύεται και αλλοιώνεται η πολιτισμική ταυτότητα ατόμων και λαών. Οι
ισχυρές οικονομικά χώρες κατορθώνουν να «εξάγουν» διαρκώς και με επιτυχία τα
πολιτισμικά τους πρότυπα, με αποτέλεσμα να συρρικνώνεται η ποικιλία των
εθνικών πολιτισμών και να καθιερώνεται παγκοσμίως ένας ομοιόμορφος τρόπος
του ζην. Επικρατεί η ξενομανία και ο μιμητισμός.
Αποκόπτεται ο πολιτισμικός ομφάλιος λώρος που συνδέει το παρελθόν με το
παρόν, διακόπτεται η ιστορική συνέχεια, χάνεται η ιστορική μνήμη και
διευρύνεται το χάσμα των γενεών.
Χάνονται αξιόλογα στοιχεία πολιτισμού (στην τέχνη, στην ηθική -πρότυπα,
ιδανικά, αξίες-, στα ήθη, στα έθιμα), τα οποία θα μπορούσαν να αποβούν
ωφέλιμα στις σύγχρονες συνθήκες και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την
πρόοδο.
Δυσχεραίνεται η κατανόηση και η ερμηνεία του παρόντος, γιατί απουσιάζει η
απαραίτητη προϋπόθεσή τους, δηλαδή η γνώση του παρελθόντος.
V. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Κύρια στοιχεία της:
Ελληνική γλώσσα
Πνευματικές και ηθικές αξίες
Αγάπη προς την ελευθερία
Ελληνικός χώρος= σταυροδρόμι μεταξύ ανατολής και Δύσης
Δημιουργική σύνθεση ποικίλων επιδράσεων από την Αρχαιότητα, το Βυζάντιο,
την Τουρκοκρατία και το δυτικό πολιτισμό.
Οικουμενικότητα
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙΣΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ