Κεφάλαιο III (39-50)

Περίληψη

Υπογράφεται ανακωχή. Στην Αθήνα πανηγυρίζεται το τέλος του Α΄

Παγκόσμιου Πολέμου. Ο Άγγελος, ο Νίκος Στέργης, η Στέλλα και η Λένα
Τασούλη, η Δάφνη κι ο Αργύρης Χριστοφίλης και ο Δημήτρης
Πετρόπουλος συναντιούνται για τους πανηγυρισμούς. Η παρέα του
Άγγελου καταλήγει στο πλούσιο αρχοντικό του Νίκου Στέργη. Ο Νίκος
έχασε τη μητέρα του επτά χρόνια πριν, ενώ ο πατέρας του Λύσαντρος
Στέργης είναι ένας πλούσιος βιομήχανος που μετά τον θάνατο της
συζύγου του περνά αμέτρητες ώρες στη δουλειά. Ο Νίκος, εκτός από την
κατά τέσσερα χρόνια μεγαλύτερη αδελφή του Τζένη, διαμένει στο
αρχοντικό με τη γιαγιά του Αριάδνη. Η παρέα των νέων διασκεδάζει κι ο
Άγγελος επιστρέφοντας στο σπίτι του λιγάκι μεθυσμένος αλλά και
συναισθηματικά φορτισμένος, αναζητεί παρηγοριά στην αγκαλιά της
μητέρας του.

Ιστορικό πλαίσιο κεφαλαίου

Στο κεφάλαιο αυτό η πολυπόθητη ανακωχή έρχεται και οι Έλληνες

πανηγυρίζουν το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πόλέμο (1914 – 1918). Ο
Άγγελος διαβάζει την εφημερίδα του, («Οι εύζωνοι εις την Πόλιν.
Ελληνικός στρατός εις τον άγιον Στέφανον και τας Μετράς. – Η κατοχή
επεκτείνεται. Καταλήψεις, παρελάσεις, ζητωκραυγαί»), μήνα Οκτώβρη
και την επόμενη μέρα γίνεται ανακωχή. Συγκεκριμένα το μήνα αυτό
έχουμε την ανακωχή του Μούδρου όπου οι Δυτικές Συμμαχικές δυνάμεις
της Αντάντ και η Οθωμανική Αυτοκρατορία σηματοδωτούν τη λήξη του
πολέμου. Η παρέα του Άγγελου, και αυτή παρόν στους πανηγυρισμούς.
Κορίτσια και αγόρια άνθισαν σαν τα τριαντάφυλλα και ξεχύθηκαν στους
δρόμους γεμίζοντας τις πλατείες (σελ. 40).

Νύχτα στο αρχοντικό του Στέργη.

Ο Νίκος Στέργης προσκαλεί την παρέα να γιορτάσουν την ιστορική αυτή

μέρα στο αρχοντικό της οικογένειας του. Εκεί ήταν όλοι:

1
Άγγελος Γιαννούζης: Ο Άγγελος ένα παιδί βασανισμένο, έχοντας το
αίσθημα της φυγής, παρουσιάζεται εδώ ως «γνήσιο παιδί του καιρού του,
με βεβαιότερη και πικρότερη κιόλας πείρα ανάμεσα στους πολλούς» (39).
Η ανακωχή στη χώρα του έδωσε το δικαίωμα να βγει στους δρόμους και
να πανηγυρίσει μαζί με την υπόλοιπη παρέα του. Η παρέα επιλέγει να
περάσει το βράδυ στο σπίτι του Νίκου Στέργη, όπου ο Άγγελος θα
ζαλιστεί από το κρασί και θα ζήσει στιγμές ευτυχίας. Η παρουσία της
Δάφνης τον κάνει να νιώθει καλύτερα, αφού ο ερωτισμός που αισθάνεται
γι αυτή δεν τον αφήνει αδιάφορο. Γεύεται για λίγο τη ζωή, τον κόσμο με
τις όμορφες στιγμές, τα όνειρα για τη άλλη ζωή που δεν μπορεί να έχει.
Επιστρέφοντας στο σπίτι, επιστρέφει στην πραγματικότητα που τον
πονούσε και τον πίκραινε, γιατί συνειδητοποιεί ότι όλα αυτά τα όνειρα
δεν θα μπορούσε να τα πραγματοποιήσει και να απολαύσει τη νιότη της
ζωής του. Έρχεται η διάψευση για τα στερημένα όνειρα της νιότης του και
κλαίει απαρηγότητος. Τελικά βρίσκει παρηγορία στην αγκαλία της
μητέρας του, όταν επιστρέφει στο σπίτι, δείχνοντας την αδυναμία και την
ευαισθησία που τον διακατέχει.

Νίκος Στέργης

Ο μεγάλος αντίζηλος του Άγγελου, ο οποίος θα φιλοξενήσει στο σπίτι του

την παρέα για να πανηγυρίσουν την ανακωχή. Ευχάριστος χαρακτήρας
για την παρέα, «πάντα είχε τις καλύτερες ιδέες» (45), εκτός από τον
Άγγελο που τον ζήλευε για τα πλούτη που είχε, αλλά και για την ομορφία
του (47). Ο πάτερα του Άγγελου επίσης θεωρεί ότι «δεν έχει ανάγκη
αυτός» (49) και γι αυτό προσφέρθηκε να τους καλέσει να περάσουν αυτή
την ιστορική ημέρα στο αρχοντικό του. Προσφέρει στη παρέα μια
ξεχωριστή μέρα, με κρασί, καλούδια και μουσική. Εδώ εκφράζεται και ο
δικός του έρωτα για τη Δάφνη, αφού το τριαντάφυλλο που της έπεσε το
φύλαξε στο δικό του βιβλίο.

Δημήτρης Πετρόπουλος

Αποκαλύπτονται στο κεφάλαιο αυτό στοιχεία του καιροσκοπικού

χαρακτήρα του τα οποία φυσικά θα εκδηλωθούν αργότερα στην
ενηλικίωση. Παρουσιάζεται εδώ πολυθόρυβος και πολυλογάς, αφού σε
όλα έχει άποψη. Είναι ο πραχτικός της παρέας ο οποίος ενθουσιάζεται

2
όταν ο Νίκος τους λέει να περάσουν τη βραδιά στο αρχοντικό του. Ο ίδιος
έμενα με το θείο του, δικηγόρος στο επάγγελμα και πολιτευτής, που
κατοικούσε σε μια πλούσια γειτονιά, στο Κολωνάκι. Η πορεία του θείου
του τον επηρεάζει και επιθυμεί και αυτός να γίνει δικηγόρος και να
πολιτευτεί αργότερα.

Στέλλα και Λένα Τασούλη:

Οι αδελφές της εφηβικής παρέας και «οι αντίποδες», καθώς της είχε
βαφτίσει η παρέα. Η ονομασία αυτή δόθηκε στα κορίτσια γιατί ήταν
αντίθετες στο χαρακτήρα και στην εμφάνιση. Η πρώτη διάβαζε
ρομαντικά μυθιστορήματα, ίσως επειδή ήταν άσχημη και λογάριαζε να
σπουδάσει φιλολογία. Χωρίς άλλο, θα μπορούσε να γίνει αξιόλογη
«καθηγήτρια». Η δεύτερη, ακέρια ψυχή αδερφική, άφηνε να πλανιούνται
στα ολόφωτα γαλάζια μάτια της, κάτου από πυκνές καστανόξανθες
μπούκλες, λογής λογής όνειρα». Είναι οι πιο σοβαρές της συντροφίας,
ίσως πιο αθώες και απονήρευτες σε σύγκριση με τη Δάφνη. Η Λένα ήταν
αυτή που ανάλαβε να ψυχαγωγήσει την παρέα, την ιστορική αυτή βραδιά,
στο πιάνο. (40-41)

Δάφνη Χριστοφίλη

Τα κορίτσια της παρέας επιθυμήσουν να περάσουν από το σπίτι της

Δάφνης και να της πάρουν μαζί τους στους εορτασμούς, αλλά δεν ήταν
σπίτι. Την συνάντησαν όμως λίγο μετά και ο Άγγελος κρυφά ερωτευμένος
μαζί της γαλήνευε ψυχικά. Τα γεγονότα της ανακωχής τη γέμισε
ενθουσιασμό αφού μόλις συναντήθηκε με τα παιδιά γελούσε, πηδούσε,
ζωηρά και ήταν «τόσο ηγεμονικά γλυκύτερα», μέσα στην πανηγυρική
ατμόσφαιρα (43). Η Δάφνη ήταν το κορίτσι που αγαπήθηκε από όλη την
παρέα και όχι μόνο. Η γιαγιά του Στέργη, Αριάδνη της έτρεφε επίσης
συμπάθεια αφού στο πρόσωπο της αντίκρυζε τα δικά της νιάτα. Εκτός
από τον Άγγελο ήταν κρυφός έρωτας και για τον Νίκο.

3
Αργύρης Χριστοφίλης

Αδερφός της Δάφνης ο οποίος μιλά για το όνειρο του να ταξιδέψει. Ο

θείος του ήταν καπετάνιος και ο ίδιος είχε μεγάλη λαχτάρα να τον
ακολουθήσει σε λιμάνια εξωτικά (48).

Άλλα πρόσωπα που δεν ανήκουν στην εφηβική παρέα:

Αριάδνη Στέργη

Η γιαγιά του Νίκου Στέργη. Μια ψηλόκορμη, κάτασπρη, χαδιάρα

οδγοντάρα που τα παιδιά την έβλεπαν σαν το «αγαθό στοιχείο του
σπιτιού» (44). Νομίζανε πως ήταν όλους η δική τους γιαγιά. Στα χρόνια
της νιότης της ήταν πολύ όμορφη και είχε λάμψει στους χορούς του
παλατιού. Ιδιαίτερη αδυναμία της είχε η Δάφνη, όπου στο πρόσωπο της η
Αριάδνη έβλεπε τα σημάδια του δικού της κορμιού.

Τζένη Στέργη

Αδερφή του Νίκου, ανήσυχη για το τέλος του πολέμου που ίσως έφερνε
μια κρίση στη σιδηροβιομηχανία και την επιχείρηση τους και κάτι τέτοιο
δεν θα της επέτρεπε το ταξίδι στο Παρίσι.

Η εφηβική παρέα πανηγυρίζει το τέλος του πολέμου

Η εφηβική παρέα ήταν ευτυχισμένοι, ένιωθαν μακαρισμένοι, χαρούμενοι

«σαν κάλεσμα ευτυχίας» (43), ότι τα όνειρα τους τώρα ήταν ανεμπόδιστα
και μπορούσαν να κυνηγήσουν τις επιθυμίες τους, τώρα που ο πόλεμος
τελείωσε. Στην ατμόσφαιρα υπήρχε το αίσθημα της αισιοδοξίας, της
ελπίδας για μια νέα σελίδα, για μια νέα εποχή. Ο Άγγελος με την
υπόλοιπη παρέα αποφασίζουν να περάσουν το βράδυ στο σπίτι του Νίκου
Στέργη για να γιορτάσουν την ιστορική μέρα. Σαν παρέισακτος ο
Άγγελος γεύεται την άλλη ζωή. Κρασί, τραγούδια με τη συνοδεία πιάνου,
γέλια και πειράγματα ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά της βραδιάς.

4
Περιγραφή του σπιτιού του Άγγελου (κεφ.1) σε αντιδιαστολή με την
περιγραφή του σπιτιού του Νίκου Στέργη(κεφ.3).

Άγγελος Γιαννούζης (κεφάλαιο Νίκος Στέργης (κεφάλαιο 3)

1)

 Η καμαρούλα του έμοιαζε  Μαρμάρινα σκαλία με

με κλουβί. Είχε ένα
τραπέζι, δύο στοίβες
βιβλία, ένα σιδερένιο
κρεβάτι, ένα μπαουλάκι
και δύο καρέκλες. Έκανες
τέσσερα βήματα και μετά
ήταν ο τοίχος.
 Στο σπίτι μέσα ήταν η
φτώχεια.
 Βρώμικος, ξεγδερμένος,
μισοσαπισμένος τοίχος.
 Σάπιο σανίδι.
 Σκουριασμένα καρφιά.
 Κοριασμένα
ταβανοσάνιδα.
τις πελώριες λατάνιες.
 Μεγάλο κεντρικό χωλ.
 Τεράστια θερμάστρα.
 Βαθιά πολυθρόνα.
 Παρουσιά υπογείου στο
σπίτι.
 Αρχοντικό σπίτι.
 Πιάνο στο χωλ.
 Άνοιγαν τις μπουκάλες
κρασιού.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΧΑΣΜΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ

ΔΥΟ ΦΙΛΟΥΣ

Σκοπός της αντίθεσης αυτής είναι να θιξεί το θέμα των κοινωνικών

αντιθέσεων και της διαφοροποίησης των ανθρώπων σε τάξεις και φυσικά
της εφηβικής παρέας. Μέσα από αυτή τη διαφοροποίηση βλέπουμε τον
Άγγελο να αγωνιά για τη ζωή του, είναι αναγκασμένος συχνά να

5
υφίσταται ταπεινώσεις εξαιτίας της φτώχιας του (47), σε αντίθεση με τον
Νίκο ο οποίος δεν έχει καμία αγωνία για τη δική του ζωή. Η φτώχια για
τον Άγγελο είναι πολλές φορές βασανιστική και ξεπερνά σε σημασία
ακόμα και τον πόλεμο, αφού είναι μια μόνιμη κατάσταση για αυτόν. Ο
Άγγελος και ο Νίκος ήταν δύο άνθρωποι τελείως διαφορετικοί, με
διαφορετική μοίρα. Έβλεπε στον Στέργη όσα θα ήθελε να έχει στη δική
του ζωή και αυτό μεγάλωνε τη μοναξία του και την θλίψη του.

Ερωτήσεις κεφαλαίου:

1. Με βάση τις ιστορικές και άλλες ενδείξεις που υπάρχουν στο

κείμενο, να δοθεί το ιστορικό πλαίσιο του κεφαλαίου.

2. Να αναφέρετε ποιοι αποτελούν την εφηβική παρέα του Άγγελου

και να παρουσιάσετε τα γνωρίσματα του χαρακτήρα κάθε μέλους

αυτής της παρέας.

3. Να περιγράψετε και να εξηγήσετε τον τρόπο με τον οποίο η

εφηβική παρέα πανηγυρίζει το τέλος του πολέμου.

4. Η περιγραφή του σπιτιού του Νίκου Στέργη, σε αντιδιαστολή με τη

περιγραφή του σπιτιού του Άγγελου (κεφ. 1), παραπέμπει στο

οικονομικοκοινωνικό χάσμα ανάμεσα στους δύο φίλους. Να

εξηγήσετε τι επιδιώκει ο συγγραφέας με την αντίθεση αυτή.