Professional Documents
Culture Documents
Toka Eri
Toka Eri
KURRIKUL ME
ZGJEDHJE
VIIB
ERISA LATA
*Ne ekzistojmë, vetëm sepse mjedisi ekziston*.
Lidhjet e njeriut me natyren jane mijeravjecare, dhe se fundi roli i mjedisit ne jeten e individit
eshte me teper i karakerit ekonomiko-social, se sa i karakterit fizik qe ka qene shekuj me pare.
Mjedisi dhe burimet natyrore jane aspekte shume te rendesishme per paqen, pasi kur burimet
natyrore behen te pamjaftueshme atehere ne luftojme per to.Dhe kjo lloj lufte per te
kompensuar pamjaftueshmerine ekonomiko-sociale te mjedisit ka dy rruge: grabitjen me force
te pasurive natyrore te te tjereve dhe shtimin ne menyre te natyrshme te tyre, ne ato raste kur
eshte e mundur nje gje e tille. Shtimi i gjelberimit nepermjet mbjelljeve te reja dhe ruajtja e
gjendjes natyrore te vendeve turistike jane nje aspekt i shtimit ne menyre te natyrshme te
pasurive natyrore dhe permiresimit te klimes mjedisore ne pergjithesi. Por, edhe lufta per te
grabitur pasurite e te tjereve mund te konsiderohet nje veprim jo dhe aq cnjerezor sa
shkaterrimi dhe shperfillja brutale e avantazheve mjedisore qe te ka falur natyra. Por ne kohet e
sotshme njerzit nuk dine ta mirembajne mjedisin.Njeriu duhet te jetoje ne mjedis te paster e jo
te ndotur nga mbeturinat.Ne mjedis ajri eshte kryesor dhe nese ai eshte i ndotur nuk e keni
shendetin e mire.
*NDOTJA DHE MBROJTJA E MJEDISIT
Ndotja e ujit paraqet hedhjen e materieve kimike, biologjike dhe fizike nëpër sasi të mëdha të
ujit, të cilat materie shkatërrojnë cilësinë e gjallesave në të dhe që e shpenzojnë atë
Uji eshte nje nga elementet kryesore per jeten e njeriut pasi nepermjet tij ne
gatuajme,pastrojme etj.Industria,bujqesia jane konsumatore te medhenj te ujit.Burimet ujore,po
preken si nga faktore shoqerore ahtu edhe nga faktore natyrore.Nder faktoret natyrore
jane:kalimi I ujit ne siperfaqe ose ne thellesi duke u pezrier me ujrat e ndotura etj.Nder faktoret
shoqerore mund te permendim ndotja qe vjen nga perdorimi I kimikateve,derdhja e
mbeturinave,derdhja e naftes etj.Ndotja e ujit sjell pasoja te renda per jeten si:zhdukja e
gjallesave te ndryshme te ujit,mosperdo rimi per nevojat jetike te ujit,perhapjen e semundjeve
infective etj.
Nga uji i papastër pasojnë një sërë sëmundjesh, ku, ndër më të rëndësishmet janë kolera, tifoja
e zorrëve, hepatiti, tularemia etj. Këto sëmundje shpesh kanë marrë viktima njerëzore. Ne ditët
e sotme me zhvillimet e avancuara që po ecën bota, është vështirë të mendohet për një jetë në
Tokë me ujë të pastër.Krahas kësaj, mbrojtja e ujit nga ndotja mund të bëhet edhe duke
ndaluar hedhjen e ndotësve në ujë, pastaj me mënjanimin ose zvogëlimin e ndotësve në ujë,
duke qarkulluar uji i ndotur nëpër sisteme të mbyllura, etj. Zvogëlimi i sasisë së lirimit të
materieve ndotëse në ujë është formë e rëndësishme e luftës kundër ndotjes. Kjo nënkupton
vendosjen e filtrave përkatës dhe e sistemeve për fundërrim në vendet ku lirohen ujërat e
ndotura. Një formë e mbrojtjes së ujërave rrjedhës nga ndotja është edhe mbrojtja speciale e
burimeve, planifikimi i lokacionit të deponive për hedhurina, që ato të ndërtohen sa më larg
ujërave rrjedhëse, zvogëlimi i përdorimit të pesticideve dhe plehrave kimike në bujqësi si dhe
pyllëzimi dhe ruajtja e tokës nga erozioni. Me konventa ndërkombëtare ndotja e ujërave është
e sanksionuar, por, vështirë është të binden njerëzit që të mos e ndotin atë. Prandaj, është me
rëndësi vetëdijesimi dhe edukimi i popullatës
për shfrytëzim racional të resurseve ujore.
-Përdor poçe elektrike që kursejnë rrymën. Këto harxhojnë më pak energji dhe kanë jetë më të gjatë
se ato të zakonshmet.
-Përdor qese të tekstilit gjatë blerjeve. Ato mund të përdoren shumë herë dhe zëvendësojnë qeset e
plastikës. Këto të fundit kanë ndikim të madh negativ në mjedis.
-Televizori punon e askush nuk është në dhomë! Pajisjet elektrike ndali kur nuk i përdor askush.
Kujdes, mos i lë në modusin „stand by“. Kjo do të thotë kur edhe dritëza e vogël është shuar ke vepruar si
duhet.
Gjatë gatimit në kuzhinë, ena duhet të ketë kapak. Kjo ndihmon gjithashtu për të kursyer energji dhe
shpejton përgatitjen e drekës.
-Radiatorit i duhet hapësirë. Nëse fshihen prapa mobilieve ose perdeve, ngrohtësia nuk shpërndahet
në dhomë si duhet dhe harxhon energji.
-Dimrit ajrose dhomën duke e hapur dritaren tërësisht për një kohë të shkurtër. Nëse e hap dritaren
vetëm pak për kohë më të gjatë, dhoma nuk ajroset si duhet dhe harxhon më shumë energji.
-Riciklimi i mbeturinave është shumë i rëndësishëm. Për të prodhuar një produkt nga materiale të
ricikluara nevojitet më pak energji se për ato nga resurse të reja.