Shkolla:”Bajram Curri”

Lenda:Biologji
Klasa:6B
Punoi:Denis Frroku

Ushqime te shendetshme dhe jo te shendetshme

20/05/2020
 Ushqime te shendetshme
Për të qenë në formë dhe për të jetuar mirë, është e rëndësishme të dini se cilat janë
ushqimet më të shëndetshmet në botë, ato ushqime super që ndihmojnë në largimin e
sëmundjeve të zemrës, të cilat forcojnë sistemin imunitar dhe na ndihmojnë të ruajmë
linjat.

Bajamet
Bajamet janë të pasura me acide yndyrore mono-të-pangopura (yndyra të mira), që mund të
përmirësojnë shëndetin kardiovaskular. Ato janë ndër frutat e thata më të shëndetshme, që mund
t’i konsumoni në çdo kohë si ushqim i shpejtë ose të shoqëruar me ushqime të tjera.
 
Cherimoya
 Mund të mos e keni parë apo dëgjuar asnjëherë për këtë frut, por është padyshim fruti më i
shëndetshëm në botë, që nëse do t’ju jepej mundësia ta konsumonit në pranverë dhe gjatë gjithë
verës. Ky frut ka një shije si të bananes dhe ananasit. Është i pasur në fibra, vitaminë C dhe
kalium.
 
Peshku
 Peshku i oqeanit dhe ai petashuq janë ndër llojet më të mira të peshqve. Nëse jeni të shqetësuar
për mërkurin, këto janë një opsion i mirë sepse përmbajnë doza shumë të ulëta të tij. Peshku i
oqeanit, që ka një ngjyrë si kafe e lehtë kur gatuhet, është i pasur në proteina dhe përmban shumë
pak yndyra të ngopura.
 Peshku petashuq është gjithashtu një burim i mirë i proteinave dhe vitaminave B.
 
Farat Chia
 Një nga superushqimet më të pasura me lëndë ushqyese janë këto fara të zeza, shumë të vogla.
Ato janë të pasura në acide yndyrore omega 3, fibra dhe shumë lëndë të tjera ushqyese të
rëndësishme për organizmin.
 
Farat e lulediellit
 Ushqimi perfekt për mesvakt, farat e lulediellit nuk njihen vetëm për vetitë e tyre
antiinflamatore, por janë të pasur edhe në zink, që forcon sistemin imunitar.
 
Pazia
 Pazia është një nga perimet më të shëndetshme, e pasur me vitaminat K, A dhe C.
 

Dhjami i derrit
 Mund të çuditeni, por studimet kanë treguar se dhjami i derrit përmban disa lëndë ushqyese që
mungojnë tek ushqimet e tjera.
 
Rrënjët e panxharit
 Shumica e njerëzve i hedhin rrënjët e panxharit, pa e ditur që ato janë ndër ushqimet më të
shëndetshme në botë. Ato bëjnë pjesë në të njëjtën familje me pazinë (#7 në listë) dhe janë një
burim i mirë i vitaminave K, A dhe C.

Spinaqi
Është i pasur me hekur, magnez dhe kalcium. Mund ta gatuani të zierë apo sallatë.

Kungulli
Eshte i pasur me magnez. Ndihmon në forcimin e kockave dhe në relaksimin e muskujve.

Patatet
Përmbajnë hekur, karbohidrate, proteina të shumta, vitaminë C dhe D. Kot nuk quhen edhe
“bukë e gjellë” nga populli.

Uji
Megjithëse mund të duket si  një shprehje tepër e rëndomtë pa ujë s’ka jetë. Transporton
oksigjenin në qeliza si dhe ulë lodhjen.
 Ushqime jo te shendetshme
Te gjithe e dime se perimet dhe frutatjane te miraper shendetindhe saduhet tehame me
pak ushqime te shpejta, me sheqer dhe yndyrna. Megjithate ka disa ushqime te cilat
jane vertet te keqija per trupin dhe pengojne marrjen e vlerave ushqimore. Ket
ushqime duhet te largohen sa me pare nga tavolina e ngrenies.

Pije me sheqer
Sheqeri i tepërt është përbërësi më i keq në dietën moderne. Megjithatë, disa ushqime me sheqer
nuk janë më të këqija se disa të tjera. Pijet me sheqer janë absolutisht më të këqijat.
Sheqeri, kur konsumohet në sasi të mëdha, mund të ulë rezistencën e insulinës në trup dhe kjo
shkakton më tej sëmundjen e mëlçisë. Konsumimi i tepër i sheqerit është gjithashtu e lidhur me
sëmundje të tjera serioze, duke përfshirë diabetin e tipit 2 dhe sëmundjet e zemrës .
Pijet e sheqerit nëse konsumohen në sasi të mëdha mund të sjellin shtim të yndyrave të tepërta
dhe obezitetit. Pini ujë, kafe ose çaj në vend të pijeve me sheqer të tepërt.

Pica
Pica është një nga ushqimet më të njohura në botë. Kjo nuk është për t'u habitur, duke pasur
parasysh se ajo ka shije të mrekullueshme dhe është tepër e përshtatshme për t’u ngrënë.
Problemi është se picat më të mira në treg janë bërë me përbërës që të sëmurin.
Brumi është bërë nga miell gruri dhe mishrat që vendosen mbi to zakonisht përpunohen. Pica
është gjithashtu jashtëzakonisht e lartë në kalori.

Buka e Bardhë
Bukë është bërë në përgjithësi nga gruri, i cili përmban glutenin e proteinave.Për këtë arsye, të
gjitha bukët me bazë gruri janë një ide e keqe për njerëzit që janë të sëmurë ose janë të ndjeshëm
ndaj glutenit. Shumica e bukëve që ju blini nuk janë të shëndetshme. Kjo është për shkak se
shumica e tyre janë bërë nga gruri i rafinuar, i cili është i ulët në lëndët ushqyese esenciale dhe
me përbërje sheqeri të lartë.
Lëngjet e frutave
Lëngu i frutave shpesh supozohet të jetë i shëndetshëm, por ky është një gabim.
Shumë lëngje frutash janë pak më shumë të dëmshëm sesa uji i frutave me sheqer.
Është e vërtetë se lëngu përmban disa antioksidantë dhe vitaminë C, por ai përmban edhe një sasi
të madhe të sheqerit.
Lëngu i frutave përmban po aq sheqer sa një pije me sheqer si Coca Cola ose Pepsi, dhe në
ndonjë rast edhe më shumë.

Margarinë
Margarina dikur konsiderohej një alternativë më e shëndetshme se gjalpi.
Për fat të mirë, shumica e njerëzve e kanë kuptuar tani se kjo nuk është e vërtetë.
Margarina është një pseudo-ushqim shumë i përpunuar që është projektuar për t’u parë dhe
shijuar si gjalpë. Ajo është e ngarkuar me përbërës artificialë dhe zakonisht është i përbërë me
vajra bimore industriale që janë hidrogjenuar për t'i bërë ato më të qëndrueshme.

Ëmbëlsirat dhe biskotat

Shumica e pastave, biskotave dhe ëmbëlsirave janë jashtëzakonisht të dëmshme për shëndetin.
Ata janë bërë në përgjithësi me sheqer të rafinuar.

Patatet e skuqura
Patatet e skuqura gjithashtu janë një ushqim i dëmshëm për shëndetin pasi janë të përbëra
totalisht nga yndyra. Pothuajse nuk kanë asnjë lëndë ushqyese esenciale, por një ton kalorish dhe
përbërës të dëmshëm. Studimet tregojnë se patatet e skuqura ndikojnë drejtpërsëdrejti në shtim
në peshë.

Kosi
Kosi mund të jetë tepër i shëndetshëm kur është kos natyral. Por për fat të keq të gjitha produktet
e kosit që ndodhen në dyqane ose supermarkete janë të dëmshëm. Ata janë shpesh të ulët në
yndyrë, por të ngarkuar me sheqer për të kompensuar mungesën e shijes së yndyrave të ofruara.
Akullorja
Akullorja është një nga ushqimet më të shijshme në botë, jo vetëm për fëmijët por edhe për të
rriturit. Për fat të keq, ajo është gjithashtu një ushqimet më të dëmshme për shëndetin. Shumica e
akulloreve që shiten janë të ngarkuara me sheqer.

Mishi i përpunuar
Edhe pse shumë mund të thonë se mishi i papërpunuar mund të jetë i shëndetshëm dhe ushqyes.
Studimet tregojnë se njerëzit që hanë mish të përpunuar kanë një rrezik më të lartë për t’u prekur
nga sëmundjet si: kanceri i zorrës së trashë, diabetin e tipit 2, sëmundjes e zemrës etj.