Ndotja e ajrit
Toka është mjedisi kryesor mbi rruzullin tokësor ku
Ndotja e ajrit (apo ndotja atmosferike) është një
lloj i ndotjes i karakterizuar nga një ndryshim i
nivelit të cilësisë së pastërtisë së ajrit.
Degradimi i ajrit zakonisht është rezultat i
kombinimit të një kokteji ndotës i cili përbëhet nga
grimcat, apo substanca të tjera[1] tek të cilat shkalla
e përqendrimit dhe zgjatja e pranisë është e
mjaftueshme për të prodhuar një
efekt toksik apo ekotoksik.
Organiza botërore e
shëndetësisë (OBSH) e
konsideronte përgjegjëse
në vitin 2012 për afro 7
milionë vdekjeve të
parakohshme në vit,
sidomos në vendet me
nivel të ulët dhe të mesëm të të ardhurave,
veçanërisht në Azi,[1] , më shumë se gjysma e tyre
kanë ndodhur për shkak të ndotjes së brendshme
(shtëpiake, sidomos në kuzhinë nga stufat
me qymyr, dru apo lëndën djegëse biomasë ), dhe
gati gjysma nga ndotja jashtme .
Kombet e bashkuara kanë caktuar në vitin
1979, Konventën ndërkufitare mbi ndotjen e ajrit në
distancë të gjatë. OBSH vlerëson se ulja e shkallës
së grimcave ajrore nga 70 deri në 20 µg⋅m−3 do të
ulë vdekshmëritë e shkaktuara nga ndotja e ajrit
prej 15 %
. hedhen në shporta për mbeturina
Ndotja e tokes
Ndotja e ujit Ndotja e ujit mund të përkufizohet si përzierje e
jetojnë të gjitha gjallesat. Çdo ngjarje, veprim që prish
veçoritë dhe cilësitë natyrore të kësaj hapësire jetike
emërtohet ndotje e tokës. Nga ndotja e tokës në mënyrë të
drejpërdrejtë ose të tërthortë preken të gjitha gjallesat.
Shumica e faktorëve që krijojnë ndotjen e tokës vijnë
nga shkaqe njerëzore, ku ndër më kryesoret janë:
- Lënia në mënyrë direkte në natyrë e mbeturinave
shtëpiake dhe mbetjeve industriale;
- Gazrat e shkarkuara,
pesticidet dhe plehrat
kimikë;
- Përzierja me tokën
nëpërmjet reshjeve të
gazrave të dëmshme
që ndotin ajrin;
- Erozionet që vijnë
nga shkatërrimi i pyjeve.
Ndotja e tokës prish ekuilibrin e lëndëve ushqyese që
përmban toka. Lëndët e ngurta artificiale akumulohen në
tokë dhe ndryshojnë veçoritë e saj fizike. Mbetjet kimike
përzihen me bimët e kultivuara në tokë dhe ndikojnë
negativisht në veçoritë biologjike të këtyre bimëve.
Metalet e rënda, gazrat dhe mbetjet e tjera që
grumbullohen në tokë prishin zhvillimin dhe cilësinë e
bimëve. Këto ndryshime negative që ndodhin në tokë,
ndjekin zinxhirin ushqyes dhe përcillen deri tek bimët,
kafshët dhe njerëzit. Tani për ti parandaluar këto dëme
duhet që;
-Pesticidet dhe
plehrat të
përdoren në
masën që të mos
e dëmtojnë
tokën;
-Mbetjet e ngurta të pa-riciklueshme duhen kthyer në
gjendje të padëmshme me metodën e përshtatshme;
Ndotja e ujit
një ose më shumë substancave me ujë të pastër deri në një
masë të tillë që të shkaktojnë probleme për kafshët ose njerëzit.
Ndotja e të gjitha resurseve të mjedisit jetësorë ka ndikim
negativ për shëndetin e njeriut.Ndotja e ujit dhe përdorimi i tij
kane ndikim të drejtëpërdrejtë në shëndetin e njeriut dhe lë
pasoja për kohë të gjatë. Sot dihet se nga përdorimi i ujit të
ndotur-flliqur,shkaktohen më shum se 200 sëmundje.Këto
sëmundje shpeshë kanë marrë me mijëra viktima
njerëzore.Ujërat industriale janë një ndër ndotësit kryesorë
tëujërave sipërfaqësore dhe nëntokësore. Shkaktaret e ndotjes
së ujit janë edhe kripërat e tretura: kloridet,sulfatet ose
bikarbonatet,natriumi,kaliumi,lalciumi,magnezi,të cilët
koncentrohen gjatë ujitjes së tokave,pastajshiu i thartë dhe
veprimtaritë industriale.
5. Ndotesite ujit •Rrjedhjet industriale •Mbeturinat e
minierave dhe agrikulturave •Pesticidet, plehrat, herbicidet
agrikulturore •Ujerat e zeza •Detergjentet •Nafta
6. Pamjete ujeravetendotur
7. Pasojate ndotjesse ujit Mbi dy të tretat e sipërfaqes së Tokës
është e mbuluar nga uji, ndërsa më pak se një e treta është
marrë nga Toka. Si popullsia e Tokës vazhdon të rritet,
vazhdon të rritet edhe presioni mbi burimet ujore të planetit.
Në një kuptim, lumenjtë dhe ujërat tonë janë duke u ndotur
nga aktivitetet e njeriut, kështu që cilësia e tyre është duke u
zvogëluar. Nga uji i papastër pasojnë një sërë sëmundjesh, ku,
ndër më të rëndësishmet janë kolera, tifoja e zorrëve, hepatiti,
tularemia etj. Këto sëmundje shpesh kanë marrë viktima
njerëzore. Ne ditët e sotme me zhvillimet e avancuara që po
ecën bota, është vështirë të mendohet për një jetë në Tokë me
ujë të pastër.
8. Si ta ruajmëpastërtinëe ujërave? 1. të përdoren detergjente
pa fosfate 2. të përdoret letër tualeti të pazbardhur , 3. mos
të derdhen yndyrëra ose vajra në lavaman apo në guacë , 4.
mos të hedhen mbeturinat e ushqimit në lavaman por të
, 5. mos të derdhen ngjyrat në kanalizim 6. mos tëpërdoret
guaca si shportë e mbeturinave 7
 Flete palosje

Lenda: Biologji
Punoi: Ergi Prençe