J.U.

UNIVERZITET U TUZLI

FARMACEUTSKI FAKULTET

SINTEZA HINOLINA (KINOLINA)

SEMINARSKI RAD

Predmetni profesor: Prof. Dr. BOŽO BANJANIN

Student: Selma Hodžić

Tuzla, maj 2010 g.

1. UVOD
Kinolin je heterociklično aromatsko orgasnko jedinjenje.

1.1 KARAKTERISTIKE HETEROCIKLIČNIH JEDINJENJA

Naime, heterocikli predstavljaju spojeve kod kojih su tri ili više atoma (različita) spojeni u
zatvoreni niz ili prsten (ciklični spojevi). Karbociklični su oni spojevi kod kojih su svi atomi u
prstenu atomi karbona (ugljika). Ako osim atoma karbona (C) u sastav prstena ulaze i atomi
nekih drugih elemenata, onda su to heterociklični spojevi, a atomi se nazivaju heteroatomi. Kao
heteroatomi najčešće su zastupljeni: sumpor (S), oksiegen (O) te nitrogen (N). Prsteni se mogu
sastojati od različitog broja atoma, pa se na osnovu toga i dijele. Najznačajniji od ovih spojeva su
petočlani i šestočlani spojevi. Spojevi mogu imati molekule sastavljene od jednog ili više
prstena.

Heterociklični spojevi u prirodi su jako rasprostranjeni i ulaze u sastav mnogih za život važnih
tvari kao što su : hemoglobin, hlorofil, razne biljne boje, hormoni, te mnogi sintetički proizvodi
kao što su lijekovi, boje itd.

Od bitnog značaja su kondenzirani aromatski ugljikovodici, u koje također spada i Kinolin.

Kondenzirani ugljikovodici sadrđe dva ili više aromatskih prstena povezanih (kondenziranih)
preko zajedničkih parova ugljikovih atoma.

Kondenzirani ugljikovodici podliježu:

Elektrofilnoj aromatskoj supstituciji i

Reakciji otvaranja kondenziranog prstena.

Pod elektrofilnom supstitucijom se podrazumijeva elektrofilna reakcija na aromatskom spoju.

Kod alifatskih spojeva supstitucija je više nukleofilne prirode, dok kod aromatskih spojeva
elektron bogatog π sustava dolazi do napada od strane elektrofila. Budući da se kod elektrofilnih
aromatskih supstitucija najprije formira π kompleks, između elektrofila i aromata, uspjeh
rekacije zavisi o π elektronskoj gustini aromata.

Elektrofilna aromatska supstitucija predstavlja Multi- korak reakcija što podrazumijeva da se

odvija u više koraka.

Kao elektrofil E+ širok je spektar spojeva u pitanju, koji se najčešće reaktivni produkti jedne od
elektrofilnih aromatskih supstitucija uzvodno.

U kontekstu elektrofilne supstitucije od značaja su sljedeći elektrofili:

2
- Proton
- Polarizovani halogeni, npr. Br (bromiranje) ili I (jodiranje)
- Karbokationi (pozitivno naelektrisani dijelovi koji sadrže atom karbona sa samo 6
elektrona ili tri veze C+

U većini slučajeva, odlazeća grupa je proton ali to mogu biti i karbokationi, sulfonil
grupe itd.

Slika 1-prikazuje reakcionu kordinatu reakcije supstitucije

3
Druga reakcija karakteristična za heterocikle je reakcija otvaranja cikličnog prstena.Reakcijom
sa odgovarajućim nukleofilima,uglavnom zasićeni hetercikli mogu da se otvore.Ovom otvaranju
prstena pogoduje prisustvo LEWISOVIH kiselina.

1.2 KARAKTERISTIKE AROMATSKIH JEDINJENJA

Aromatski ugljikovodici ili areni čine zasebnu grupu cikličkih ugljikovodika karakteristične
građe i svojstava.Pravi aromatski ugljikovodici izolirani su iz aromatičnih smola,pa su po tome i
dobili naziv-Aromatski ugljikovodici.Međutim kasnije ova vrsta spojeva dobivena je iz drugih
izvora pa je naziv izgubio prvobitno značenje.Najvažniji prirodni izvor aromatskih ugljikovodika
je ugljen,dok je nafta najvažniji izvor alifatskih ugljikovodika.Treba znati da aromatski spojevi
nisu sastojak kamenog ugljena već oni nastaju prilikom jakog zagrijavanja bilo koje organske
supstance.

Danas se većina aromatskih ugljikovodika dobiva dehidrogeniranjem alifatskih ugljikovodika.

Da bi spoj zadovoljio uslove aromatičnosti,mora ispunjavati slijedeće uslove:

a. Imati kontinuiran ciklički π sistem;

b. Hucklovo pravilo;
c. Simetričnost;

Karakteristične reakcije za aromatska jedinjenja su:

I. Reakcija aromatske supstitucije;

II. Reakcija adicije;

I Reakcija aromatske supstitucije kojima se vodikov atom na aromatskom prstenu

zamjeni drugom grupom.Najvažnije reakcije aromatske supstitucije su:

1. Halogeniranje;
2. Nitriranje;
3. Sulfoniranje;
4. Alkiliranje(Friedel-Craftsovo alkiliranje);
5. Aciliranje;

II Reakcija adicije nisu svojstvene za aromatske ugljikovodike.Naime,ova jedinjenja

podliježu reakcijama adicije tek u posebnim uslovima pritiska i temperature.

4
1.3 KONDENZIRANI AROMATSKI UGLJIKOVODICI
Ovi ugljikovodici sadrže dva ili više aromatskih prstena povezanih (kondeziranih) preko
zajedničkih parova ugljikovih atoma.U ovu grupu spadaju naftalen,antracen,fenantren,kao i
kinolin.Ovi spojevi podliježu istim reakcijama kao i aromatski spojevi.

2.OPĆE KARAKTERISTIKE KINOLINA

Kinolin je bezbojna,hidroskopna tekućina,neugodnog mirisa ukoliko je izložena suncu najprije
žuti a zatin postaje smeđ.To je alkaloid iz kojeg se formalno izvodi oko 200 drugih alkaloida
uključujuci i kinin koji je izveden iz imena.Kinolin se nalazi u katranu,iz kojeg je prvi put
izoliran od strane FRIEDLIEB Ferninand Runge,te u kori biljaka koje rastu u Južnoj Americi.

II.1 HEMIJSKE OSOBINE KINOLINA

NAZIV: Kinolin

SINONIMI:

- 1-azanaftalin
- Benzopiridin
- 2-azabiciklo(4,4)dec-1,3,5,7,9-penta-en

EMPIRIJSKA FORMULA: C9H7N

MOLARNA MASA: 129,16 g/mol

AGREGATNO STANJE: tečno

TAČKA TOPLJENJA : -15ºC

U hladnoj vodi je nerastvorljiv,dok je u vrućoj vodi prilično rastvorljiv.

Inače se bolje rastvara u organskim rastvaračima.
Miješa se sa etanolom te dietileterom.
Slabo rastvorljiv u vodi.
Tačka plamena je na 107 ºC,a gori na 480 ºC.
Izomer mu je izofinolin koji je razlikuje po položaju nitrogena u prstenu.

UPOTREBA:

5
 -Kinolin je međuprodukt u metalurgijskim procesima i koristi se kod spravljenja bojenih
materijala,polimera te u agrohemiji(poljoprivednih hemikalija).

-2 metilkinolin se upotrebljava u pravljenju kinolin žuto.Kinolin žuto je u vodi topiva

žuta kinolin boja.Radi se o dinatrijevoj soli disulfonata od 2-(2-kinoli)indan-1,3
dion,pored Mono i 3sulfonata imenovanog spoja.Proizvodi se u industriji putem
kondezacije prekursora 2metil kinolin i anhidrida stalne kiseline.

II.2 DOBIVANJE KINOLINA

Postoji nekoliko sinteza putem kojih se može dobiti i kinolin.

1.SKRAUP sinteza (iz Anilina,Glicerola,Koncentrovane sulfatne kiseline i Oksidacijskih

sredstava kao što su željezo (II) sulfat,arsen(V)oksid,nitrobenzen.Ovu hemijsku reakciju za
sintezu kinolina otkrio je češki hemičar Hans Skraup Zdenko (1850.-1910.).Putem ove
sinteze anilin se zagrijava sa sumpornom kiselinom,glicerolom i oksidacionim sredstvima
kao što su nitrobenzen sa krajnjim prinosom kinolina.Ovo je reakcija koja inače ima
reputaciju nasilne te se obično provodi u prisustvu željezo(II)sulfata.

2.FRIEDLAND-kinolin sintezom (iz 2-aminobenzaldehid i karbonid spoja)

3.CONRAD LIMPACK sinteza (iz anilina i β keto estera)

4.DOEBNER-MILLER reakcija (anilina i α,β nezasićeni karbonilni spojevi)

II.3 MEHANIZAM SKRAUPOVE SINTEZE

6
7
3.LABORATORIJSKO DOBIVANJE KINOLINA
U balon od 1 L, opremljen efikasnim uspravnim kondenzatorom, stavi se 8 g.sprašenog
kristalnog fero-sulfata, 86.5 g (68,7 ml, 0,93 mola ) anhidrovanog glicerina, 21,5 g (21 ml, 0,225
mola) anilina, 17 g (14 ml) nitrobenzena. Smjesa se homogenizuje i doda se 80 ml
koncentrovane sumporne kiseline( lakmus kao indikator). Smjesa se zatim pažljivo zagrijava
preko mrežice dok ne počne da ključa i tada se prekine zagrijavnje. Pri ovoj reakciji izdvaja se
toplota koja je dovoljna da održava smjesu na temperatuti ključcanja u toku od 20 min. ( ako
dođe nekontrolisane rekacije smjesa se hladi u ledenom kupatilu). Kada se ključanje umiri, balon
se ponovo zagrijava na plamenu 5 minuta. Pošto se smjesa ohladi, doda se 50 ml vode i iz istog
balona se vrši destilacija sa vodenom parom da se odvoji višsak nitrobenzena. Sadržaj u balonu
se ohladi i pažljivo mu se doda 75 g natrijum- hidroksida rastvorenog u 150 ml vode. Smjesa se
dobro promiješa i ponovo se destiluje sa vodenom parom, sve dok ne prestanu da se izdvajaju
uljane kapi u destilatu (oko 800 – 1000 ml destilata). Destilat sadrži kinolin, i malo anilina. Ulje
iz destilata se ekstrahuje sa etrom i rastvarač se upari destilacijom na vodenom kupatilu.
Da bi se odvojio anilin, sirov kinolin se rastvori u 300 ml rablažene hlorovodonične kiseline

8
(1:4) , rastvor se zagrije na 60 º C i rastvoru se doda 35 g cink- hlorida rastvorenog u 120 ml
razblažene hlorovodonične kiseline. Uskoro počinje da kristališe kompleksna so kinolina sa zink
hloridom. Smjesa se miješa i hladi u ledenom kupatilu, da se završi kristalizacija. Talog se
procijedi na vodenoj pumpi izapira se dva puta sa po 30 ml razblažene hlorovoodnične kiseline i
suši. Talog se prenese u čašu u koju se doda malo vode, a zatim 10% rastvor natrijum-hidroksida,
dok se tsaloženi zink hidroksid potpuno ne rastvori. Kinolin se ekstrahuje tri puta sa po 75 ml
etra, rastvor se suši anhidrovanog kalcijum sulfata. Eter se odvoji brzom destilacijom a ostatat se
destiluje preko vazdušnog kondenzatora i hvata se frakcija 236- 238 º C (ili 118-120ºC/20 mmHg
). Dobiva se 14,5 grama ( 50% kinolona ).

4.FRIEDLIEB FERDINAND RUNGE

Friedlieb Ferdinand Runge (1794.-1867.)

Studirao je u Berlinu,Getingu i Jeni,prvo medicinu a

kasnije na Jena univerzitetu hemiju.Promoviran
1819.za doktora medicine,te 1822.u Berlinu kao
doktor filozof.
Izolirao je i okarakterisao mnoge supstance iz
katrana,među najznačajnijim anilin.Druge supstance
koje je izolirao,koje je najprije opisao
su,pirolin,kenolin,timol i alkaloide hiosciamin i
kofein.Također je učestovao u unapređenju papirne
hromatografije.

9
5.LITERATURA

Organska hemija,prof.dr Božo Banjanin,2006.god,Tuzla

Postupci priprave i izolacije organskih spojeva,prof.dr Vladimir

Rapić,1994.god.,Zagreb

Internet

10
SADRŽAJ
1.UVOD.................................................................................................................................. 2

1.1 KARAKTERISTIKE HETEROCIKLIČNIH JEDINJENJA........................................ 2

1.2 KARAKTERISTIKE AROMATSKIH JEDINJENJA..................................................4

1.3 KONDENZIRANI AROMATSKI UGLJIKOVODICI.................................................5

2.OPĆE KARAKTERISTIKE KINOLINA...........................................................................5

2.1 HEMIJSKE OSOBINE KINOLINA............................................................................5

2.2 DOBIVANJE KINOLINA...........................................................................................6

2.3 MEHANIZAM SKRAUPOVE SINTEZE..................................................................7

3. LABORATORIJSKO DOBIVANJE KINOLINA...........................................................8

11
4.FRIEDLIEB FERDINAND RUNGE................................................................................9

5.LITERATURA.................................................................................................................10

12