मह भ रत

खड ४थ : आद पर
अश क क ठ र

ईसह त पत ष न
मह भ रत
मर ठ अनव दक : श . अश क क ठ र
ashokkothare@gmail.com
य पसतक त ल लखन च सव हकक अनव दक कड सरक त अस!न
पसतक च कक"व तय त ल अ"श च पनमदण व न ट, कचतपट कक"व
इतर रप "तर करणय स ठ अनव दक च लख परव नग घण
आवशयक आह. तस न कलय स क यदश र क रव य ह ऊ शकत.
ई स कहतय पकतष न
G1102, Eternity, Eleventh floor
Eastern Express Highway. Thane, 400604
www.esahity.com
esahity@gmail.com
©esahity Pratishthan®2018
• कवन म!लय कवतरण स ठ उपलब9.

• आपल व च!न झ लय वर आपण ह फ<रवड कर शकत .

• ह पसतक वबस यटवर ठवणय पव? कक"व व चन वयकतररक क णत ह

व पर करणय पप व? स कहतय पकतष नच लख परव नग घण आवशयक
आह.

पक शन : १० म २०१८
 - अनव दक च द न शबद -
कह"द ! म नयतत जय क "हI रचन सवम नय आहत तय त ल एक मह भ रत आह. कह"द"च! य सगळय पर"पर ,
च ल ररत , स"सक र ह "च मळ" मह भ रत त आहत. चOकस कह"द ! वयककल बय चवळ अमक पथ क "
पच र त आल अस पश पडत पर"त, तय च सम 9 नक रक उतर म त तय ल कमळत न ह . च र जण
च र कलपन स "गत त व तय च गT9ळ उडत . त ह ऊ नय व तय वकहव ट , पथ ह "च म!ळ क ठ आह त
ल त य व ह स ठ ह पयतन आह, ह अनव द व चल कU, तय पश "च सम 9 नक रक उतर" कमळत ल
अश म झ अप आह. महण!न, म मह भ रत ह मह क वय च मर ठ त अनव द करणय च ठरवल.
आत पयWत मह भ रत वर बरच ललह ल गल आह व ह पढसद पषकळ ललह ल ज ईल पण मह भ रत,
जस\ आह तस\, व चक "न कमळण आवशयक आह व त ह भ ष "तर न म व चक "न दत आह.
मह भ रत ह एक मह क वय आह. अस\ महणत त, ह सव त म ठ ग"थ आह. म म त अनव द करत "न त
गद त कल आह क रण, मल ककवतच अ"ग न ह . मह भ रत चय उपलब9 पकत"त क "हI भद आढळत त.
तय स ठ सगळ भद भ ष "तर त घतल आहत महणज, क "हI र ह` न ज व! नय.
म झ व चक स 9 मर ठ आहत जय "च ज न म जक आह अस\ गbह त 9रन म अनव द च भ ष ब ळब 9
मर ठ ठवल आह, तय मळ\ क ण ल ह त सहजपण व चत यईल व समजल. क "हI लखक अश ग"थ च
अनव द करत "न मद म प च न (Archaic) भ ष व परत त पर"त म झ अस अनभव आह कक", बहd तक
व चक "न त व चणय स त स ह त . महण!न भ ष आपल नहम च च ओघवत ठवल आह.
मह भ रत च अठर पव आहत व तय आ9 च अस आकदपव महण!न एक ज डल आह. आकदपव मळ
मह भ रत त ल मखय कथ भ ग च प!वgकतह स व चक "न समजल. आकदपव त कह"द"च! य अनक पर ण "चय
मळसत च कलपन यत. महण!न त म झय मत फ र महतव च आह. म म त अनव द करणय चय
स य स ठ स"प!ण मह भ रत प"चव स प ज सत ख"ड "त कवभ ग!न कदल आह. तय मळ\ इ"टरनटवर
चढवत "न व उतरवत "न स प ज ईल अश अप आह. तय त म!ळ आकदपव च प "च ख"ड कल आहत,
तय त ल ह चOथ ख"ड आपण आत व चण र अह त.
मह भ रत क9 ललह ल गल अस पश नहम त व चण य चय मन त ड क वत महण!न तय बदल थ ड
ललह त आह. मह व र व गOतम बद आपलय ल म ह त आहत, स 9 रणपण इसव सन प!व ५५० वषg त
द घ मह नभ व ह ऊन गल. जर मह भ रत च रचन तय आ9 च असत तर तय च उलख तय क ळ त ल
जkन व बद स कहतय त कनकlतच आल असत . बद ल स "खयमन अस\ स"ब 9त त. क रण, तय च
ततवज न स "खय कवच र वर आ9 र त आह. वय स "च भगवत ग त वद "त च ततवज न म "डत ज तलनन
अव च न आह व स "खय कवच र ह कह"द ! ततवज न त ल पकहल महणज, सव त ज सत जन समजल
ज त . जर त बद चय आ9 च असत तर कनकlतच तय च पभ व बद चय कवच र "वर झ लल कदसल
असत . कवशष करन ह द घ र जघर णय च ह त महणज तय "च कश ण तय क ळ त ल सवnतम असण रच
मग तय चय अभय स त ग त , कbषण ह आल असत. कवशषकरन जर त द घ 9म वर क म करत ह त तर
ह अपक त आह. पर"त, पतय अस\ कदसत कक", तय द घ चय ह ततक ललन स कहतय त त उलख
आढळत न ह . ह च अथ मह भ रत तय न"तरचय क ळ त रचल गल अस व. दसर अ"द ज अस कU,
वद "त ततवज न ललह ण र वय स व मह भ रतक र वय स एकच वयकक ह त अस\ स 9 र म नल ज त आह.
वद "त च स र मह भ रत त ल ग तत आह. वद "त ततवज न च उगम तय च सम र स झ ल ह सवम नय
आह. मह भ रत ललह ण र वय स स "गत त, वद "च कवसर पडत च लल आह तर त ज न स पय भ षत
स म नय न " समज व महण!न कथ रप त!न त उपलब9 वह व ह स ठ तय "न मह भ रत ह क लपकनक
रचन कल आह. अस\ सव पह त आपण अ"द ज कर शकत कक", मह भ रत इसव सन प!व ४००चय
सम र स महणज, अश क सम ट चय आ9 ललह ल गल अस व.
मह भ रत त सवतs वय स एक प त अश भ!कमक करत "न कदसत. तय च पम ण कbषण महण!न ज प त आह
तय च सगळ कतवय पह त वय स जय "च खर न "व कbषण दkप यन आह , त\च कर त आहत अस व टत.
महणज मह भ रतक र वय स तय "चय रचनत द न भ!कमक करत "त अस\ महण व ल गल. तय मळ\ अस
समजणय स हरकत नस व कU, मह भ रत तय "चय कलपन "च च एक भ ग आह.
! मह भ रत त ल कथ "त!न क य स "ग वय च आह त
म झय मत, अश चचgत वळ वयथ न घ लवत " कह"द"न
पह व. एक ऐकतह लसक दसतऐवज महण!न मह भ रत उपय ग यईल अस\ व टत न ह . मह भ रत त ल
कथ पह त , तय त ल अकतर"लजत पस"ग ह\च स "गत त कक" ह सगळ कप लकललपत आह. पर"त, तय "त!न ज
कशकवणय च पयतन झ ल आह त अपकतम आह.
! ल कदज, प ठश ळ "त!न प थकमक
आपलय कड इ"गज "न स "पतच कश ण पदत आणल तय आ9 कह"द"त
कश ण घत असत". तय त पथम, अ र ओळख न"तर गकणत व मह भ रत कशकवल ज ई (पर कहत
ब हण "चय प ठश ळ "त!न तय कशव य कमक "ड चय प थय कशकवलय ज त) ह ल त घतल प कहज.
क रण, मह भ रत त!न म णस ल ज वन कस जग व तय बदलच म गदशन कमळत. मह भ रत ह एक
शk कणक म धयम महण!न व पर त ह त. आपलय कशव ज र जय "च कश ण मह भ रत त!नच झ ल ह त.
तय त!न ज कनत श स कशकवल आह त\च आपल कश ण ह त. म झय मत, ह "च उदश व चक "न
ड ळय सम र घऊन मह भ रत व च व, 9 कमक ग"थ समज!न भ बडपण व च! नय क रण त 9 कमक ग"थ
न ह . मह भ रत त अनक बOद क" आहत जस\ भगवत ग त , कवदर! ग त , ककणक ग त वगkर. त सगळ
ज वन च ज न आह महण!न पतयक शह ण कह"द,! मह भ रत व चणय त ठवल तर तय च भल ह ईल. तय "न
त सहजपण कमळ व महण!न ह पप"च आर"भल आह. ई-स कहतय तय च कवन मलय कवतरण करण र आह
महण!न तय "न शतशs 9नयव द.
अश क क ठ र
 म झ ई-मल – ashokkothare@gmail.com

ह वरन आपण म झय श स"पक कर शकत .

ह पसतक च मदण करणय स ठ अनव दक च आ9 परव नग घण आवशयक
आह. न घतलय स त गनह ठरल व तय वर य गय क रव ई ह ईल.
ह ई-पसतक च कवन मलय कवतरण ई-स कहतय करण र आहत पर"त, ह ई-
प~सतक क ण ह क ण ल ह कवन मलय भट दऊ शकत .

म झ बल<ग –
Ashok Kothare, http://ashokkotharesblog.blogspot.com/ for stories
I reckon, http://kotharesviews.blogspot.com/ for philosophy
Ideas and tips on any subject, http://kotharay.blogspot.in/ for intelligent
discussions.
Freedom of Expression, http://kothare-thinks.blogspot.in/

My Marathi Blog, http://kothare-marathi.blogspot.in/ मल अस व टत

 - मह भ रत आकदपव ख"ड चOथ प र"भ -
आकदपव भ ग एकश एक णस ठ व
(बक स!र व9 पव सर)
जनमजय कवच रत त, अह बहष?, मल स "ग , एकचक ग "व त आलय वर तय मह रथ ,
श!रव र लढवयय अश म झय प!वज "न , प "डव "न तथ क य कल?
वkश"प यन स "गत त, एकचक ग "व त तझ मह रथ , श!रव र लढवयय प!वज एक ब हण चय
घर त स"नय श चय सTग त आपल म त क"त बर बर र ह ` ल गत त. तथ त ल क "श
द सत करत त व तय "न तय "चय पव स त ल अनभव स "ग!न तय "च मन\ लज"क!न घत त.
एकचक ग "व त त सगळ प "डव सव Wन कपय ह त त. प "डव "चय अनककव9 गण "च झलक
तय रकहव श न यत व तय मळ\ त एकचक ग "व च रकहव श प "डव "न च हत त. प "डव तथ
कभ म ग!न जग! ल गल. आणलल कभ एकत करन मग तय च व टण क"त कर त अस \
व पतयक ल तय "च स रख व ट त दत अस\. अश ररत न त तय ग व त ज वन क"ठत
ह त. अश मळ\ क"त ल प "डव "न ज क "हI आणल , तय च स रख व टण करणय च सवय
ह त.
एक कदवश , त प "डव कभ म गणय स ठ भटकत असत त, फक कभम घर त आईल
मदत करणय स ठ थ "बल ह त . अश वळ ग "व त!न असललय ब हण व ड त!न जथ त
रह त ह त, क "हI भय"कर आरड ओरड व म णस चय कववहळणय च आव ज तय "न
ऐक वय स यत . तय ब हण चय घर त ल म णस\ दsख कतरक "न रडत ह त . त रडण
ऐक!न क"त ल फ र व ईट व टल . कतल त रडण असहयय झ ल, तय पमळ मन चय पbथ न
कतचय मल ल , कभम ल कवच रण करणय स स "कगतल, कक", क य पक र आह कU, त इतक
ओकश ब कश रडत आहत. क"त कभम ल ब लत , "ह बघ पत , आपण यथ ह
ब हण "चय घर त 9bतर षƒ चय मल "प स!न सरक त अस\ सख न रह त आह त, तर मल
व टत कक", आपल क "हI जब बद र ह ब हण "पत आह. म नहम च ह "च भल वह व
महण!न कव9 तय कड प थन करत असत, तय "चय च "गलपण मळ आपण यथ रह त आह त
तर तय च उतर ई आपलय ल क णतय न क णतय र त न कर वय स प कहज. तय "चय
ह अश उपक र च परत फड आपण कल प कहज, आज तय आपलय वर उपक र
करण य ब हण "वर क णत व ईट पस"ग आल आह त त! जर ज ऊन पह वस अस\ मल
व टत". तय वर कभम कतल स "गत , "म यथ घर च क म कर त आह, तवह " त! ज ऊन पह
क य पक र आह".
म तच त क कळत च पनs पनह कवनवण ऐक!न त आज 9 रक पत कतल ब लत , "तझ
ज इच„ त म झ आज असत, तवह " जस त! स "गतस तय पम ण म ज ऊन पह त कक",
नमक क य कवपर त घडल आह तय घर त व जर तय ल स9 रण मल शकय असल तर
त म तवररत करन ट कत ".
वkश"प यन स "गत त, अश ररत न तय मल आईत स"भ षण ह त असत "न तय "न पनs एक
स च रडण एक! यत. आत म त क"त ल रह वत न ह व ग य जश आपलय भकलय
! दणय स ठ 9 "वत तश त उतसफ!तपण\ तय ब हण चय घर त म ग ल
व सर कड द9
भ ग त!न कशरत, तथ त ब हण, तय च भ य व मलग घ बरललय अवसथत एकमक "न
पकड! न बसलल त क"त पह त . क"त ऐकत कU , त ब हण ब लत असत , "ल9कक र
अस ह मतय ज वन च जथ फक दsख व कपड ह "चय कशव य क "हIच उरत न ह .
ज वन ह ह कशव य दसर क "हIच न ह . ह दह सदगण, स"पलत व आन"द श 9णय त आपण
वयकतत करत , पर"त, ह कतनह एक च वळ प प करणय चय खट ट प त आपण बरच
क "हI घ लव!न बसत , व फक ह त ल गत त दsख. आपण समजत , म ह\च आपल
अ"कतम धयय अस व पण म समजत , त म आपण क9 च कमळव! शकण र न ह . स"पलत
कमळवण ह प प कलय कशव य शकय नसत, तय मळ\ तय स"पत बर बर यत दsख, त
कमळवलल स"पलत क "हI करण न गल तर आणख न दsख, मल समजत न ह , अश
ग षIप स!न म व म झ पतन कस\ व क ठ पळ! न ज ऊ जथ ह दsख न ह "? अश ररत न
कववहळण र त ब हण न"तर तय चय ब यक स ब लत , "म यथ!न कनघ!न ज णय च ग ष
कल ह त पण त! यथच रह णय च हट 9रल स व आज आपलय वर ह पररलसथत
गदरल आह. त! स "गत र कहल स, कU, त! यथ जनमल स व यथच वbद ह ण र, तझ आई व
कपत यथच झ ल व यथच सवगव स झ ल. तझय ह हट प य आज ह पस"ग
आपलय वर आल आह. तझ सगळ आप आत मरन गल आहत तर यथ रह णय च
तझ आगह क "? आत आणख न ककत आप "च मbतय! तल अश ररत न पह वय च आहत?
मल व टत एक कदवस म झ सद अस च मbतय! यईल तझय ह हट प य . त!च म झ खर
मkत ण व स थ द र आहस, म झय व आपलय सख त व दsख त आपण एकत र कहल पण
आत अश वळ यण र अस\ कदसत कक", आपलय पkकU क ण एक ज ण र आह. म तल
स ड! न ज ऊ इलच„त न ह . आत आपल एकच लह न पत जय न अज!न परत जगसद
प कहलल न ह , ह कठक ण आपलय ल अश ररत न स ड! न गल तर आपल श द क ण
करण र त स "ग? आत ह न"तर म झय मल च वळ यण र आह क "? क "हI कळत न ह .
लजन अज!न आयषय जगणय स सरव त सद कलल न ह , अश त म झय ज व च
कनय सद आपलय ल अश ररत न स ड! न ज ण र क "? ल क क "हI महण त म म नत
कक", पत व पत एक स रखच असत त, क ण ज सत यक अस\ समजण अय गय आह. जर
त सद अश पक र गल तर म झ क य ह ण र? कतचय ऐवज म गल तर तझ क य
ह ण र, त! क ण कड पह ण र? म जर अस " मल तर मल श "कत प प ह ण र न ह क रण
म सदkव तमच च कवच र करत रह ण र. ह सगळय कलपन च ककत घ बरवण य आहत
त क ण ल स "गत यण र न ह . म झ ल9कक र अस , म तमच स"र ण करणय स असमथ
आह ह ज ण वन म शरमन खलजल झ ल आह. ह त!न सटक सद न ह ह च
अपररकमत दsख ह त आह. अश ज ण व "पढ म ह प ज सत जग! इलच„त न ह . पढचय
वळ मIच ज ऊ इलच„त ". अस\ त बरळत रह त , तय दsख मळ\ .
अश ररत न आकदपव त ल बक सर व9 पव च एकश एक ण स ठ व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश स ठ व
(बक सर व9 पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, तय ब हण च त ब लण ऐक!न तय च पतन रडत रडत स "गत,
"मल क य म कहत कक", त ब हण ल सद ख ईल, मल व टत ह त कU, त फक
ब हणतर "च आह र करत , जर मल ह म ह त असत कU, ह असर भक ल गलय वर
क ण ल ह ख ईल तर म तमचय स "गणय पम ण कवह "च ह म झय प!वज "च पदश
स डणय स तय र झ ल असत". पढ त तय ल स "गत, "आत श क करणय त क य अथ
आह, पतयक ज व स मरण कमप प आह, ज ह ण अकनव य आह तय चय स ठ श क करण
अय गय समजल ज त. आपल आप आपलय सव थ स ठ आपण जपत असत , आत
श क करणय त वळ न घ लवत म झय ज णय च तय र कर , म तमच अ9 Wकगन आह व
महण!न म तमचय आ9 ज ण ह श स स"मत आह. तमचय आ9 ज णय न म झ खय कत
ह ईल व त एक पतन स ठ म ठ पणय कम वणय स रख असत. आपलय ल एक मलग व
एक मलग झ ल आह महण!न आपण तय ऋण त!न मक झ ल आह त. तमह तय
अपतय "मळ\ लजतक आन"द ह त ह त कततक‰ म क9 च ह त नवहत . तमह म झ दव
अह त, सवसव अह त. तमचय कशव य म ह जग त कश र ह न? म झय न"तर तमह ह
मल "न घऊन क ठतर ज ऊन च "गल ज वन जग व अश म झ इच„ आह तर त तमह
प!ण कर व . आपण ज णत कक", जस\ म त वर फकललय ख णय चय तकड कड कत
9 वत ज त त व त तकड कमळवणय स ठ एकमक "श लढत त तस\च नवर मललय
ब ईचय ब बत ह त असत, व त\च म झय ब बतसद ह ईल महण!न म च ज ण च "गल ह
समज!न घय . तमचय पl त जर म झ मकत भष झ ल व म अपम ग Wन गल तर तमचय
ह मल च क य ह ईल तय च कवच र कर , महण!न मIच ज ण शयसकर आह. तमचय
ज णय न"तर म ह मल "वर कस\ च "गल स"सक र करण र त स "ग , तय प मIच ज त व
तमह म ग र ह` न स"स र स "भ ळ व ह\च य गय ह ईल. तमह नसलय न शककह न अश
म झय कड एक द शद न तमचय मल च ह त म कगतल तर म तय ल कवर 9 कर
शकण र न ह व तय पस"ग जय य तन मल व तमचय आतमय ल ह त ल तय च कवच र
कर . अश ग ष घडत गलय तर म प णय त!न ब हर फकललय म श स ख तडफड! न
मर न त तमह ल रचल क "? अश मळ\ वणस"कर कलय च प प आपलय म थ ल गल
तय च कवच र कर . अश सव ग ष ल त घऊन तमह मल ज ऊ द व. म झ ह म गण
पकवत कनयम "नस र अगद य गय आह महण!न तय ल अनम दन द . पकतस ठ तय ग करण
ह म ठ पणय च क य असत एक स स ठ , ह तमह ल वगळ स "गणय च आवशयकत आह
क "? मल ज ऊ द व आपण आपलय मल "बर बर सख न रह , त पह णय त म झय
कदव"गत आतमय स स"त षच ह ईल. अस\ ज न म णस स "गत त, कU, बळ स ठ फक नरच
य गय समजल ज त , ह कनयम र स "न सद ल ग! असल तर कद कचत~ त बक सर मल
न ख त च कनघ!न ज ईल अस\ झ ल तर बरच ह ईल. जर तय न मल ख ल तर तमह पनह
लग करन रह व, ब ईल म त दसर लग करण भषतच ल ण समजल ज त. महण!न म झय
ज णय "च दsख कर नक . शवट एकच स "गत, म तय र स कड ज णय च कन9 र कल
आह व तमह ल परव नग द व च ल गल". अस\ ब ल!न त तय च ब यक , नवय चय
अनम दन च पकत करत रह त. वkश"प यन पढ स "गत त, ब यक च त आत ब लण ऐक!न
श क कल झ लल त द घ एकमक "न घट कमठ म रन रडत रह त त. ह सगळ तय द घ "च
स"भ षण क"त व कभम म ग ल द र त!न ऐकत ह त .
अश ररत न आकद पव त ल बक सर पव च एकश स ठ व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश एकसष व
(बक सर व9 पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ ब लत त, आपलय म त कपतय "च त श कमय स"भ षण ऐक!न तय च
मलसद रड! ल गल ह त . त प ह` न तय च म त तय "न ब लत "म झय ब ळ "न तमह
दsख कर नक , तमच क ळज घणय स ठ तमच कपत सदkव असत ल. म आत क य
स "गत त न ट एक व ज तमह ल र सत व टल त\च कर . तमह ल म ह त आह कक",
भकवषय त कवह तर म तमचय पढ मरण र आह. स म नयपण म णस "न मल" हव
असत त क रण त तय "च क ळज घत ल यथ वक श अश अप असत. कपतर "च
सनम न करन त तय "च ज वन पललकड ल जग त ससह करत त. तय स ठ च तय
मल ल पत महणत त.
त ऐक!न तय "च मलग ब लत, "कपतर "न मल चय मल कड! न तश च अप असत. पर"त,
म तय स ठ न थ "बत सवतsच त क म करण र आह मल अपण करन. ह म झ भ ऊ
अज!न फ र लह न आह. जर त! म झ आई आत मल स तर ह लह नगय च क ण
क ळज घईल? अस\ सगळ आ9 मल तर कप"ड क ण दण र, म मलग असलय न मल
कप"ड दणय च कनयम नस र अल9क र न ह ह तमह ज णत च. अश मळ\ म झ न श ह
ज व"तपण ह ण र, तय प मIच तय र स कड ज त. कपतर "चय श "कतस ठ ह\च पसत!त
व टतय. म झय ज णय न व"श ल क "हIह 9 क न ह . म गलय न"तर तमह तवररत यथ!न
कनघ!न ज अश कठक ण , जथ तमह सख न क णतय ह र स चय त स कशव य रह`
शक ल. म मलग असलय न ब प व आई गलय वर म झ सव त ज सत अडचण ह ण र
आह, मल क ण व चवण र म णस "त ल र स "प स!न? त ह ऊ नय महण!न तमचय प
मIच तय र स कड ज ण मल य गय व टत. अस\ कलय मळ\ मल प!णय प प ह ईल व
तमह सख न उवररत आयषय मजत घ लव! शक ल. कपतर "चय श "कतस ठ जय कव9
कर वय चय तय ह त रह त ल. सगळ\ च सख त रह त ल व मल सद म झ कतवय म कल
ह च पणय कमळल".
वkश"प यन स "गत त, त ब हण व तय च पतन ह च व तय "चय मल च ब लण झ लय वर त
सगळ एकत रड! ल गत त. तय "च लह न पत तय ल क "हIच न समजलय न"तर सद
तय "चय सह रड! ल गत . त लह न मलग तय "न सवतs रडत ब लत , "तमह रड! नक ".
त „ ट ल कनषप प ब लक तय सगळय "चय कड ज त ब बड ब लत , "तमह घ बर
नक ", त ह त त एक गवत च प त घऊन तय "न स "गत , "म ह गवत चय प तय न तय
म णस "न ख ण य र स ल म र न", जर त सगळ श क कल ह त तर तय „ ट चय
तय ब बड ब लणय न तय "चय मख वर ह सय उमटल ह त.
ह सगळ क"त ऐकत असत , त कवच र करत, हIच वळ आह तय ब हण च ऋण
फडणय च , त तय श क कल कट! "ब ल भटत व तय "चय श ब लत, त ऐक!न तय ब हण
कट! "ब ल म ठ कदल स कमळत . जण! तय "चय वर अमbत कश"पडल आह!
अश ररत न आकदपव त ल बक सर पव च एकश एकसष व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश ब सष व
(बक सर व9 पव पढ च ल!)
वkश"प यन तय "न ब लत त, क"त न र ह ` न तय ब हण कट! "ब ल कवच रत, "मल स "ग तमह
इतक‰ च "गल म"डळ , कश मळ\ अस\ दsखक रक ब लत अह त? मल व टत तमचय
दsख ल म झ मल" स"पव! शकत ल". कतल त ब हण स "गत , "अह स"नय श "चय म त,
आपण ज ब लत त पटणय स रख आह. पर"त, आमच दsख सहज स"पणय स रख व टत
न ह . म णस "न तर त कनकlतच जमणय स रख व टत न ह . तय च क रण, ह नगर चय
प स!न दर! अ"तर वर एक र स रह त . तय च\ न "व बक सर आह. त नरभ क आह. त
ह भ ग च त बद र आह. म णस च म "स ख ऊन तय च त कद एवढ व ढल आह कक",
तय ल क ण क "हI कर शकत न ह . त असर "च मखय आह व त च ह भ ग वर र जय
करत असत . तय चय असणय मळ\ आमह ल क ण चय आकमण च कभत नसत. फक
तय ल क "हI जन वर ख णय स ठ द व ल गत त तTच क य त खच. त क म आमह
एकचकव स व ट! न घऊन करत . तय ल सतत ह तय च ख द प ठव व ल गत. त तय
ख णय बर बर त आणण य म णस ससद ख त . पतयक कट! "ब वर ह प ळ क "हI
वष न"तर यत असत. ह वळ त क म करणय च प ळ आमचय कट! "ब वर आल आह. जर
क णय पररव र न त कल न ह तर त बक सर तय सगळय पररव र ल ख ऊन ट कत .
ह पदश वतकय न "व चय शहर त रह ण य र ज चय स मत यत पर"त, तय र ज ल र जय
कस\ कर वय च त अलजब त समजत न ह , तय र ज ल अककलच न ह . तय मळ त ह
बक सर कड व तय चय त स कड ल दत न ह . महण!न त र स म जल आह. ह ल
क "हI पम ण त आमह च जब बद र आह त, ज वर आमह ह भ ग त रह त आह त ह
त स क यम रह ण र. आमह ब हण खर तर एक ज ग न रह त प "पम ण दश दश
भटकत कफरत रह ण पस"त करत , पण म झय नकशब यथ क यम रह ण आल आह. आकण
आत आमच प ळ आह त र स च खर क घऊन ज णय च . महणज आमचय पkकU ज
त खर क घऊन ज ईल तय ल त बक सर ख ण रच, ह च तर पश आमचय पढ आह,
समजल क " म त श ". अस\ त ब हण क"त ल स "गत . पढ त ब लत , "अस\ स "गत त,
च "गल र ज , च "गल ब यक व परश स"पलत असल कU, ज वन सख ह त. यथ
म झय ब बत न"तरचय द न मल जमलय पर"त, पकहल ज म झय ह त त न ह त
जमलल न ह . तय क रण "न आज आमह म ठ स"कट त स "पडल आह त. जर
आमचय पkकU क ण ह त खर क घऊन गल तर आमच घर क यमच बरब द ह ण र आह
तय च\ दsख ह त आह. ह दsख त!न आमह ल क ण व चव! शकल अस\ सद व टत न ह .
म झय कड क ण द स न ह कक", तय ल म त खर क घऊन ज णय स स "ग! शकन. महणज
आमचय पkकUच क ण ल ज व ल गण र! ह त!न म झ क ण ह मदत करण र सद न ह .
तय क रण "न आमह दsख कर त आह त, समजल क " म त श ". पढ त कदज स "गत , "म
जर आज खर क घऊन गल तर म झ सगळ कट! "ब म झय सह यण र महणज, त आमह
सगळय "न ख ण र, ह अस\ कसल प कन आमचय नकशब ललह ल आह, अह दभ गय".
अश ररत न आकदपव त ल बक सर व9 पव च एकश ब सष व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश तसष व
(बक सर व9पव पढ च ल!)
त ऐक!न क"त तय ल स "गत , "अर स"स र ब हण , ह तमचय स"कट वर म झय कड
इल ज आह. म ज स "गत तस\ जर त! कलस तर त! व तझ कट! "ब ह त स त!न मक ह ईल.
तल फक एकच मलग व मलग आह, म झय कड प "च मल" आहत, तझ मलग फ रच
„ ट आह, म झ मल" ख!प म ठ आहत, महण!न म स "गत त ऐक, तमह त खर क घऊन
ज ऊ नक , तमचय ऐवज म झ एक बलव न मलग त खर क घऊन ज ईल व तय
र स ल भटल".
ह क"त च ब लण ऐकलय वर त ब हण उतर दत , "अह म त श , म झ व म झय कट! "ब च
ज व व चवणय स ठ तमचय स"नय श मल च बळ ज ण मल कद कपह सव क रत यण र
न ह . त म ठ प पकम ह ईल. तय त तमह म झ अकतथ अह त व तय कशव य ब हणसद
अह त, अश कम Wन म नरक त ज ईन, त य गय ह ण र न ह , तय प आमह आमच
प कन सव क रणच ज सत पसत!त व टत. अश पस"ग एक द ह नकळ न सद अस\ प प
करणय स तय र ह ण र न ह व म तर ब हण आह, तवह " म तमच आभ र म नत क रण
कU, तमह म झय दsख त सहभ ग झ ल त पर"त, अस\ क "ह करण मल य गय व टत न ह
व अश कम ल श स च आ9 रसद न ह . पढ त ब हण ब लत , "श स स "गत,
ब हण चय स"र ण स ठ म ण!स सवतs व तय च पररव र क म आल तर तय मळ\ तय "न
सदगत कमळत. म तय पम ण व गण र सत समजत व म तस\च करण र आह. म झय वर
द न पय य असत ल कक", एक महणज ब हण मरण र व दसर , म मरण र तर म दसर
पय य आवड न कनवड न. तमह ज णत च कU, ब हण चय मbतय!स क रण भ!त ह णय स रख
मह प प न ह . मग म झय कड! न तमह अस कस अपक त "?
त ब हण पढ क"त ल स "गत , "न इल ज न सवत च बळ दण ह, ज ण!नबज!न दसय
क णय ब हण च बळ दणय प च "गल असत. म झ बळ दणय त मल प प कलय च
दषण ल गत न ह , पर"त, तमचय च "गलपण च अस गkरफ यद घणय न मल फ र म ठ
प प ल गल तय च म ज सत कवच र करत . अश प प ल श स त प यकlतसद न ह .
म झय कड रह वय स आललय तमच बळ चढवण मग त क णतय ह क रण "न अस ,
श स ल म नय न ह ह तर तमह ज णत च. तय चय स रख दषपण दसर न ह . अखर स
म ठरवल आह कक", म व म झ पतन व म झ मल" बळ ज वय ल प कहज, क रण, तय ल
क णत ह श सस"ममत पय य न ह ". त तय च ब लण ह त असत "न तय च ब यक म त
तय चय कवच र श सहमत न ह ह क"त ओळखत महण !न तय यजम न ल ब लत, "म सद
ह च कवच र च आह, कU, ब हण च बळ कदल ज ऊ नय. म तमच बळ ज ऊ नय
ह चस ठ ब लत आह. मल म झ मल" कपय न ह त अस\ तमह ल व टत असल तर त
चक‰च आह. मल म झ सगळ मल" स रख च कपय आहत पर"त, यथ मद अस आह कक",
म झय मल कड एक गप कवद आह व तय मळ\ त बक सर तय ल म र शकण र न ह ,
आकण महण!नच म तमह ल स "गत कक", तय ल त खर क घऊन ज ऊ द . त तय
कवदचय त कद वर तय र स चय ह त!न मरण र न ह . तय मळ\ तमच पश सटल. ह
आ9 सद अस\ पस"ग आमह भटक"त करण य स"नय श "वर आल ह त तय त!न आमह
सह सल मत सटत आल आह त तय चय तय गप कवदमळ\ . बय च वळ म झ मलग
अश र स ल म रन आल आह". एवढ स "कगतलय वर क"त तय ब हण ल त क‰द दत
कU, "तय "न ह बदल क ण ल ह स "गत क म नय क रण जर स "कगतल तर त कवद
न ह श ह ईल व त य गय ह ण र न ह ". क"त पढ स "गत , "जर म झय मल ल त कवद
क ण ल कशकव वय च असल तर तय स ठ तय ल तय चय गरच स"ममत घय व ल गत
व त गर त क9 च दत न ह ". क"त च त ब लण ऐक! न त ब हण व तय च ब यक
अकतपसन ह त त. अखर स त ब हण क"त चय पसत व ल सव क रत . तय „ ट श
कट! "ब त आन"द च व त वरण सर ह त, तय "च इवल स मलग क "हI कळत नसत "न
आन"द न उड म र ल गत . क"त ल त प ह ` न बर व टत, कतल तय ब हण च उपक र
फड वय च असत त व अश पक र त त करण र असत. त तथ!नच कभम ल ह "क दत व
त व य!पत तथ यत . कभम ल गल च तय स ठ तय र ह त .
अश ररत न आकदपव त ल बक सर व9 पव च एकश तसष व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश चOसष व
(बक सर व9 पव पढ च ल!)
वkश"प यन ऋष पढ स "गत त, कभम न क"त ल त ख र क घऊन ज णय च क म करणय च
आश सन कदलय न"तर थ ड वळ "त इतर भ ऊ तय कदवस च कभ घऊन यत त.
आलय न"तर यल9ष र कभम श ब लत "न तय ल तय क म च म कहत समजत. तय ल तय
क म त ल 9 क ज णवत व तय चय नहम चय कभतय सवभ व पम ण त क"त श जवळ
ज ऊन हळ! आव ज त ब लत व कवच रत कक", "क य ह 9 डस कभम सवतsचय कनणय न
करत आह, क " त! तय ल कर वय स स "कगतल आह"? क"त य ल9ष र ल स "गत, "ह य म
तय ल त क म करणय स स "कगतल आह, तय मळ\ तय ब हण च ज उपक र आपलय वर
झ ल आहत तय त!न आपल सटक ह ईल, ह ग "व तय र स चय त स त!न मक ह ईल,
कभम ल तय चय पच"ड त कद च पनs एकद पतयय यईल ह सगळ म झय मत ह ण
कमप प आह महण!न म तय ल तस\ करणय च आज कल आह व तय "न त म नय कल
आह, तल क " प"च ईत पडल आह"? त ऐकलय वर यल9ष र ब लत , "ह करण 9 कय च
न ह क " व टत तल "? पढ त स "गत , "आई, आपलय ल यथ!न पढ गपतत ज वय च
आह, अश कbतय मळ\ आपलय बदल ज सत चच झ ल तर आपण क ठ आह त त
कOरव "न समजल, तय च त! क " कवच र कर त न ह स? एक र स ल म रल महणज
सगळय "न त म र शकल अस\ समजण य गय न ह . आपण तय चय बळ वर ककत
अवल"ब!न आह त त त! ज णतस अश पररलसथत त अस कनणय त! घय वय स नक
ह त स. सवत चय पत च अश ररत न न श करण वद "न सद अम नय आह. जय चय
त कद मळ\ आपण कन9 सतपण जगत आह त तय च बळ त! ह फ लत ब हण स ठ
दणय स तय र झ ल स ह क य दबद तल सचल "? पढ त ब लत , "9bतर षƒ चय
मल "च पर भव करणय स ठ आपलय ल कभम च कनत "त आवशयकत आह अस\ ज णत
असत "न त! ह 9 डस व आतम9 तक‰ कनणय घय वय स नक ह त स. कभम चय ज र वर
म ककत तर म ठ सवपन स म जय च प कहल आहत त कश स धय ह ण र, जर कभम च
क "हI बरव ईट तझय ह कनणय मळ झ ल तर"? शवट कचड! न त मतलब प "डव ब लत ,
"अग आई, तझ बद भष झ ल आह क ""?
यल9ष र च त सव थ ल ल!प व ण ऐक!न कचडलल म त तय ल सनवत, "अर यल9ष र ,
तल इतक‰ कच"त तझय भ व च करणय च गरज न ह . म ह कनणय प!ण कवच र अ"त
घतल आह. तय ब हण च उपक र मल ख त ह त व तय त!न ब हर पडणय स ठ क य
कर व तय चय कवच र "न म सदkव तसत ह त ह त, जवह " मल ह तय ब हण च अडचण
समजल तवह " म ह कनणय घतल कU, आपल शककम न वbक दर तय त!न म ग क ढ ल.
कभम चय मतबदल श"क घऊन त! तझय भ व च एक पर न अपम न कर त आहस.
तय चय अफ ट स मथय च कलपन असत "न तझय ड कय त अस\ अभद कवच र आलच
कस? कवळ सवत चय य जन "स ठ तय ल व परणय च ह तझ वbलत तल , ज सवत ल
नय य समजत , श भत न ह . तय वर त! मल वद च स "गत स"? पढ कत तय ल सनवत,
"कभम चय मतबदल श"क घण म!खपण च आह, क रण, तय "न ज ल गbह त कल, तय च
पर चन ल म रण व अखर स कहडIब च व9 ह सगळ क य दशवत त तल समजत न ह
क "? कवळ कभमच ह ग "व ल तय र स प स!न व चव! शकत व तय करत म ज कल त
बर बरच ह त, कतय "च क य ल क "न व चवणय च असत, त कवळ र जय परत मय द त
नसत तर क ठह क ण अनय य ख ल भरडल ज त असल तर तथ खर कतय आपल
सगळ स मथय पण ल ल व!न त अनय य नष कर ल. हज र हतIच त कद असललय
सवत चय भ व बदलच तझ कवच र मल शरमन म न ख ल घ ल वय स ल वत आहत.
म झ कभम वरन वतच हत आह, तय ल क ण ह म र शकण र न ह अस म झ कवश स
आह, तय कशव य गरवय वय स "न सद मल आकशव द कदल आह कक" म झ पत नहम च
कवकम ह त ल तय वर म झ प!ण शद आह, तय करत अश ररत न नक र तमक दष क न
त! ठवण एक कतय ल न श भण र आह. म झ कभम तय इ"द ल सद भ र ज ईल
ह बदल म झ ख त आह. तल म ह त न ह महण!न स "गत, एकद त नकत च जनमल
ह त व म झय कश त ह त तथ!न त ख ल दगड वर पडल तवह " तय दगड च चर ड
झ ल ह त . अश बलव न कभम ल क ण र स म र शकल ह स"भवत न ह . ह
सगळय ग ष ल त घऊन म ह कनणय घतल . म झ कनणय प!ण शद त व दर! च कवच र
करनच म घतल आह. ह मळ\ द न उदश स धय ह ण र आहत, एक तय ब हण चय
ऋण त!न मकत व दसर जवह " कतय ब हण ल ज वनद न करत तवह " त फ र म ठ
पणयकम असत. तस\च जवह " कतय कतय च , वkषय च व शद च मदत करत तवह " त
खय तन म ह त . र ज च क म आह कक", त शद च स"र ण करल. मह न तपसव कbषण
दkप यन मल नहम स "गत त कU, प थ तझ मल" क9 ह हरण र न ह त तय "चय शबद च
महतव त! समज!न घ व म झय कनणय ल अनम दन द. न ह कदलस तर ह ह ण र व म झ
कभम तय बक सर ल म रण र!
अश ररत न आकदपव त ल बक सर व9 पव च एकश चOसष व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश प सष व
(बक सर व9 पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, क"त च त कन9 रप!व क ब लण ऐकलय वर कभत यल9ष र नमत घत
व ब लत , "तझ तTच कनर9 र आह तर तस\च ह ईल व मल सद कवश स आह म झय
भ व चय शOय त व 9 डस त कU, त तय क म त प!णपण यशसव ह ईल. तर सद ह
कनणय म ग तझय ब हण "पकत असललय भ वन मल सपषपण कदसत आहत. त! नहम च
ब हण "पकत कवशष अनक!ल असतस. मल आत एकच कच"त कर व श व टत कU, जर त
ब हण ह बदल इतरत ब लत र ह ल तर तय मळ\ कद कचत आपलय ल अज तव स त
रह ण अशकय ह ईल तवह त! तय ब हण ल त क‰द द कक", ह बदल क ठह त अथव
तय च कट! "ब त ल क ण क "ह स "गण र न ह . तस तय चय कड! न वचन घ.
वkश"प यन स "गत त, ठरलय पम ण, कभम तय र त बक सर जय ज"गल त रह त तय
कठक ण खर क न भरलल ग ड घऊन कनघत . तय ज ग आलय वर कभम त खर क
सवतsच ख णय स सरव त करत . र स तथ व ट पह त असत पर"त, त ज त पह त
तय चय अप ब हरच असत. प"डच पत तय र स कड दल करन त ख ण च ल!च
ठवत . तय मळ\ स"त प न भडकलल त उनमत र स आणख नच कचडत व ओरड! न
ब लत , "ह क ण म!ख आल आह म झय कड व म झ च खर क ख त आह"? त र स
कभम च अव ढवय शर र पह त , तय च ड ळ ल लल ल झ लल असत त स"त प न, तय च
रकवण? द ढ , रकवण? कस त ठ झ लल असत त. त इतकय ज र "न आपल प वल
ट कत असत कक", तय मळ\ त 9रत क"प प वत ह त . तय च तTड म ठ व सलल ह त जण!
क य त आत कभम ल ख ण र. एक क न प स!न दसय क न पयWत अस\ त व सलल ह त.
तय च क न ल "ब व ट कद र ह त जस\ र स "च असत त. कभम तय च खर क ख त आह
त प ह` न तय च र ग अन वर झ लल कदसत ह त . त तय च ओठ चवत ळ! न ज र "न द बत
पढ यत असत . तय च त भय वह रप प ह` न क ण ह घ बरन बशद झ ल असत पण
तय चय तय अवत र च कभम वर क "हIह पररण म झ लल कदसत नवहत . उलट कभम
तय चय कड न पह त तय चय स ठ आणलल त खर क ख णय तच द"ग झ ल ह त .
बक सर ओरड! न ब लत , "ह क ण म!ख आह कक", म झ ख ण ख ऊन तय ल यम कड
ज णय च घ ई झ ल आह"?
तय चय तय ब लणय च चष करत कभम तय च ख ण च ल!च ठवत . ज ण!नबज!न कभम
तय चय कड दल करणय च द खवत तय चय ह लच ल वर एक नजरन ल ठवत
ख णय च सप ट च ल! ठवत . त ल त आलय वर र स आणख नच स"त पत . आपल
द नह ह त उ"च व!न त ओरडत कभम वर च ल करन यत . बक सर कभम चय जवळ
आलल असत व त ज र "न कभम ल एक ठ स द नह ह त "च मठ करन म रत . जर
त ठ स भ र भककम ह त , तय च कभम वर क "ह च पररण म झ लल कदसल न ह . कभम
तस "च ख ण च ल! ठवत . त प ह` न त र स समजत कU, ह क "हI स म नय म ण!स न ह .
तय न"तर बक सर जवळच झ ड उपटत व कभम वर फकत . तय न क "हI ह त न ह अस\
कदसलय वर त आणख न एक झ ड उपट! न फकत . त वर कभम च ख ण स"पलल असत व
त बक सर ल घणय स ठ सजज ह त . बक सर न फकलल झ ड कभम ड वय ह त न
पकडत व तय चय वर उलट फकत . अश ररत न कह झ ड "च फक फक च ल! रह त. कभम
तच„तन तय र स चय ह लच ल पह त असत व तय ल आणख न कचडवणय च पयतन
करत रह त . तय झ ड "चय उपट उपट मळ\ तय ज"गल त ल झ ड जवळ जवळ स"पत त.
तय न"तर एवढ झ लय वर बक सर ल ल त यत कक", ह दसर कतसर क ण नस!न
वbक दर आह जय "न कहडIब ल म रल व तय चय बकहण श लग कल. बक सर कभम वर
च ल करन ज त व तय च द नह ह त पकडत व तय "च कसत सर ह त. द घ
एकमक "न ज र "न ढकल! ख\च! ल गत त. ह त त र स कभम ल थकलय स रख व टत ,
तस\ त तय ल ज र "न द बणय स व तय पक र तय च दम„ क करणय स सरव त करत .
तय "चय तय 9म स न लढ ईमळ\ स र 9रत क"प प वत ह त . अखर स थकललय
बक सर ल कभम आपलय गडघय न जकमन वर द ब!न ज रज र न बकक म रणय स
सरव त करत . तय न"तर कभम एक गडघ तय चय प ठ त द ब!न ह त न तय र स स
कपळणय स सरव त करत . तय मळ\ घ बरन त र स ज रज र "न ओरड! ल गत . तय
द ब मळ\ बक सर रक ओक! ल गत . बक सर च कभम न आत द न तकड कल व तय ल
ब ज!ल फक!न कदल. बक सर मल ह त .
अश ररत न आकद पव त ल बक सर व9 पव च एकश प सष व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश सह सष व
(बक सर व9पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, कभम चय प य ख ल त अजस र स शवटच भय"कर कक"क ळ
फ ड! न मरत . त कक"क ळ ऐक!न तय च न तव ईक र स तथ जम ह त त. कभम च त
कbतय प ह` न त घ बरन ज त त, तय "न कभम स "गत कक", तय न नरभ ण स ड! न द व
न ह तर तय "च सद अश च गत ह ईल. तय पम ण त कभम ल नरभ ण ह पढ न करणय च
आश सन दत त. तय न"तर बक सर च शव खचत कभम तय एकचक ग "व चय वश वर
आण!न ठवत व क ण ल ह समजण र न ह अश पक र तथ!न कनघ!न ज त . तय
कदवस प स!न तय भ ग त ल रकहव श न कदसल कक", त र स म णस श फ र च "गलय
पक र व गत आहत. बरच र स त ग "व स ड! न ज त त. कभम न तय ल म रलय न"तर त
घर आल व आपलय म तस व यल9ष र ल ज घडल त सगळ स "कगतल. दसय कदवश
ग "व त ल ल क "न त ब तम समजल व ल क झ"ड न तय "चय ब य ब पड , मल", लक‰,
सन अस\ सगळ पररव र न तय ज ग यऊ ल गल व त रक न म खलल व द न तकड
झ लल बक सर च पत प ह` न थकक ह त ह त. पतयक जण कवच रत ह त ह क ण कल.
तय च त तश अवसथत ल शव प ह` न ककतयक "चय अ"ग वर शह र यत ह त. तय ब तम च
चच ह ऊ ल गल व तय कदवश क ण च प ळ ह त तय च चच झ ल व सगळय "न
समजल कक", ह ब हण च प ळ ह त . तवह सगळ तय ब हण ल कवच र ल गत त कक"
ह कस झ ल"?
अश कवच रण सगळय "कड! न ह ऊ ल गलय वर त ब हण गपप बस! शकल न ह व त
आ9 ठरलय पम ण तय सगळय कवच रण य Wन स "गत कक", तय च रडण एक कफरसत
कभ !क ब हण ऐकत ज तय चय कड कभक म गणय स ठ आल ह त . त ब हण म"तकवद
ज णण र ह त त तय ल स "गत कक", तय च क म त कर ल व तय पम ण त कभ !क
ब हण त खर क घऊन ज त व म"तशककन बक सर ल म रत . तय न"तर त ब हण कनघ!न
ज त . तय स "गणय न एकचक ग "व चय रकहव श "च सम 9 न ह त. एक बल टळल ह चच
तय न सम 9 न असत, तय न"तर त च रह (ब हण, कतय, वkशय व श!द) ज त च ग "वकर
तय अज त ब हण च समरण व कOतक करणय स ठ एक स हळ ठवत त, जय चय मळ\
ग "व वर ल म ठ अररष टळल.
अश ररत न आकदपव त ल बक सर व9 पव च एकश सह सष व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश सदसष व
(चkतरथ पव सर)
एकचक ग "व च रकहव स सम 9 न न आप पलय कनव स परतत त व प "डव आपल
अज तव स त ल ज वन च ल! ठवत त. पढ जनमजय र ज कवच रत , "बक सर च व9
कलय न"तर त श!रव र प "डव पढ क य करत त"?
वkश"प यन तय ल स "गत त, प "डव, अर मह न र ज , जनमजय , बक सर ल म रलय न"तर
तय एकचक ग "व त रह त त. तय व सतवय त त आपल वद "च , वद "ग "च अभय स च ल!
ठवत त. तय न"तर एक कदवश एक थ र ब हण तय चय घर चय म लक कड तय चय
ज गच त ब घणय स ठ यत जय भ ग त प "डव रह त ह त. त यजम न ब हण तय च
यथ थ सव गत करत . तय न"तर त तय ल तय चय ज गतल एक भ ग तय ल रह णय स ठ
दत . तथ तय "च तय नवय न आललय ब हण श च "गल पररचय ह त व एक कदवस त
बलश ल प "डव तय ल कवच रत त, तय चय भटक"त त ल अनभव. त कवद न ब हण
तय "न तय च कवकव9 कवल ण अनभ व स "गत , तय त अनक ग "व त ल ग ष , र ज "चय
ग ष , पकवत कठक ण, त थ त अश सगळय ज "ग त ल तय च बरव ईट अनभव त दरर ज
स "गत असत , तय त तय "च भरप!र मन र"जन ह त असत. एक कदवस त ब हण, प "च ल
नरश यजसन तय चय मल चय सवय"वर बदल प "डव "न ब लत . तय न"तर 9bषदमन व
कशख"ड ह "चय जनम बदल स "गत . तय कशव य प "च ळ नरश "च मलग कbषण कतचय
कवल ण जनम च कह ण स "गत . तय सगळय कथ "मळ\ प "डव "च तय "चय बदलच
उतसकत इतक‰ व ढल कU, त तय ल तय "चय बदल आणख न म कहत स "गणय स
स "गत त. त तय ब हण ल कवन"त करत त कक", तय न यजसन च मलग 9bषदमन व
कनय कbषण , कस जनमल त स "ग व. यजकड त!न कस क य तय कbषण च जनम झ ल त
तय न समजन . दपद च मलग द ण कड! न सगळ 9नकवद कस कशकल . तस\च अस\
क य झ ल, महण!न द ण व दपद ह च मkत स"पल .
पढ वkश"प यन स "गत त, अश पक र प "डव "न कवच रण कलय मळ\ त कवद न ब हण
तय "न तय सगळय ग षIच इत"भ!त म कहत स "ग! ल गत .
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश सदसष व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश अडसष व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
त कवद न ब हण स "ग! ल गत , तय पदश त जथ ग"ग नद सप ट पदश त!न व ह` ल गत,
एक मह न ऋष रह त ह त . कववकयक अकतत व वतसथ र ह` न, अस\ तप त कर त
ह त . तय च न "व ह त भ रद ज. एक कदवश ग"गचय तट वर तय च कनतय च अधय
दणय स ठ त आल असत " तथ तय ल एक अपसर , लजच न "व घbत च ह त, तय
पररसर त र\ग ळत "न कदसत. त कतचय कड पह त असत "न नमक तय चवळ एक
व य चय झळक‰मळ\ कतचय अ"ग वर ल लझरलझर त वस उड! न ज त. कतल अस\ नग
अवसथत त पह त व तय ल क मदव (इ"द) पकडत व तय च व य सखलन ह त. अस\
ह णय च क रण, भ रदज च बहचय कbषण पक र त ल ह त. तय पक रचय बहच य स
क मव सन कनय"कतत करणय स ठ लसय "प स!न दर! रह वय च असत (स दशन वजय
असत, लसय "च कतरसक र करण). स चय शर र चय दशन न त भष ह त असत. जर
तय च बहचय शकल (शकल बहचय त त स कवषय आतय"कतक सनम न च भ वन
ब ळगत , सव लसय म त सम न, बकहण सम न अस\) असत तर अस\ झ ल नसत.
पर"त, अर स"नय श न (त ब हण प "डव "न स"नय श समजत असत ), तय प च न
क ळ त बहचय चय अश द न पक र "च म कहत नवहत . बहd 9 सगळच ऋष कbषण
बहचयच आचरत ह त. कवश कमत सद तय मळ\ मनकचय आह र गल ह त त तमह ल
म ह त असलच. त ब हण पढ स "गत , भ रदज ल समजत कU, तय च व य शर र त!न
ब हर आल आह तर त त म त वर पड! नय महण!न ह त चय द ण त पकडत . तय
व य त!न एक ब लक उतपन ह त महण!न तय च न "व द ण अस\ ठवल ज त. भ रदज च त
पत तय चय म गदशन ख ल सगळ वद, वद "त, इतर कवकव9 ज नश ख कशक!न तय त
पव ण ह त . तय मधय 9नकवद , म"तकवद सद असत. तय भ रदज च एक कमत असत
तय च न "व कपशत आकण त कपशत प "च ल र जय च अल9पत असत . जय वळ द ण
जनमत तय च सम र स कपशत ल एक पत ह त , तय च न "व त र ज दपद अस\ ठवत .
कश ण स ठ दपद भ रदज "चय च आशम त यत आकण तय मळ\ द ण व दपद
लह नपण प स!न एकत खळत असत". यथ वक श कपशत चय सवगव स न"तर कनयम "नस र
दपद ग द वर यत . यथ द ण भ रदज "चय कनजव स ज णय न"तर (मbतय! न"तर) तय "चय
आशम च क म प ह` ल गत व तथ त गरक!ल च लव! ल गत . तय सम र स भष
कतय "च ब"द बसत करण र ज मदगनय (परशर म) आपल सवसव द न करणय च ज कहर
करत त. तय त तय "च भOकतक स"पलत व शस थ अस\ सगळ ह त. द ण ल परशर म चय
भOकतक स"पत त रस नवहत पर"त, तय "चय शस थ त व तय बर बर त कवद ह त रस
ह त . परशर म कड गलय वर द ण तय "न ब लत त, अह कदजशष मल आपलय
स"पत त रस आह. तय वर त परम कतय ज मद गनय तय ल ब लत कक", म झ भOकतक
स"पलत म इतर ब हण "न व भ!म क शयप ल द न कल आह आत फक शस थ व
तय ब बतच कवद आह, त तल प कहज असल तर त म तल दणय स तय र आह.
तय कशव य म झ शर र आह, तल तय त ल क य हव त ब ल. त ऐकलय वर द ण नमपण
तय "न स "गत त, म भ रदज "च पत द ण, मल तमच शस थ व कवद द न कर ल तर
त प कहज. त परशर म म नय करत त व तय "च सगळ शस थ व तय स"ब"ल9त कवद त
द ण ल द न करत त. त कमळ लय वर द ण ल अतय न"द ह त क रण तय मळ\ त सव त
शष शसकवद कवश रद ह त असत . अश ररत न पबळ झ लल भ रद ज च पत तय च
ब लकमत दOपद कड ज त . तय ल तय चय सगळय दरब य W सम ब लत कU, त तय च
ब लकमत आह. त ऐक!न यजसन ल , दOपद ल कम पण व टत व त द ण च ओळख
दणय स न क रत . त ब लत कU, हलकय कळ त ल म णस क9 ह उचचकललन "च कमत
नसत त. ज य द न ह त य दधय च कमत अस! शकत न ह . ज सवतs र ज न ह त
एक द र ज च कमत अस! शकत न ह .
परशर म कड! न स मथय घऊन आलल त ब हण तय अपम न न असवसथ ह त . तय
अपम न च वचप क ढणय चय उदश "न त सव कभम न ब हण कर र ज चय कड तय "चय
हत च न "व असललय नगर ज त व शस कश क च न कर घत . तथ कर व"श च कभषम
तय ल सनम न न आसर दत त व तथ त तय तजसव प "डव "न कशकव!न तय र करत .
तवढ झ लय वर द ण आपलय अपम न च वचप क ढणय स ठ प "डव "कड तय च दक ण
म "गत . द ण पढ तय चय कशषय "न ब लत कक", तय ल ज दक ण प कहज त त दण र
क ? द ण तय "न स "गत कक", तय च दक ण आह, प "च ल नरश च पर भव करण. त
ऐक!न त तय च कशषय ह स ठ तय र ह त त. अजन ब लत , "अश यद मळ आमह ल
आमचय कवदच पतयय यईल". त सगळ कर र जपत त दक ण दणय स ठ तय र
ह त त. त कनकlत झ लय वर द ण तय "न स "गत , "त दपद कपशत च मलग जय नगर त
रह त तय च न "व आह „तवत . तय चय ह त!न त लज"क!न घय व मल द न कर . हIच
आह म झ दक ण असल". तय न"तर त श!रव र मह रथ कर र जपत „तवत वर हल
करत त व दपद ल हरवत त. तय ल कkद करन द ण "चय पढ उभ करत त, एक द
कkद स रख त र ज द ण चय पढ म न ख ल घ ल!न उभ असत . द ण तय ल
कवच रत त, "म झ मkत तल म नय आह क "? त! ब लल ह त स कU, ज र ज न ह त
र ज च कमत अस! शकत न ह आत त! र ज र ह लल न ह स, म झय स रख कभक र
झ ल आहस महण!न, त! म झ मkत म नय करत स क "? तस असल तर म तझय
र जय च द न तकड करण र आह व तय त ल उतम भ ग म म झय करत ठवण र आह ज
ग"गचय उतरकड आह व उरलल कम पत च कहसस ज ग"गचय दक णकड आह तल
दण र आह, मग म सद र ज ह त मग आपण कमत महण!न समज! शकत क ""? एवढ
स "ग!न त कवद न ब हण थ ड थ "बत व न"तर स "ग! ल गत , दपद ब लत , "ह हरलल
प "च लच र ज तथ हजर असललय सगळय "न स "गत , भ रद ज चय सपत , तझ भल
ह व . आपल मkत सवक ळ र ह ल. मल म झ च!क समजल आह. द घ अपकवत "च
शत! रह त ल". अस\ ब लल पर"त, त सव कभम न र ज ह मळ खरतर फ रच दख वल
गल ह त . तय च वचप क ढणय च सवपन त मन त ठव!न कनघ!न गल .
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश अडसष व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश एक णसतर व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
त ब हण पढ स "गत रह त , र ज दपद कनर श मन न श "त कमळवणय स ठ एक
आशम त!न दसय आशम त अस भटकत असत . त अश उचच दज चय ब हण चय
श 9 त असत जय च यजय ग त पभ!तव आह. झ ललय पर भव मळ\ व तय प ज सत
कनपकतकतमळ\ त हत श झ लल असत . त कवच र करत असत , म ककत ह स"पन
असल तर म कनपकतक आह ह च मल दsख ह त असत. म झय अपम न च स!ड
द ण वर उगवणय स ठ मल एक पत प कहज न ह तर म झय न"तर कपतर मल म फ करण र
न ह त. दपद ल त ह र लजवह र ल गल ह त . त तय मळ\ बचkन रह त अस\. त शष
र ज यजसन तय चय ततज "न द ण च महणज तय चय प "डव कशषय "च पर भव कर
शकण र नवहत . यमन नद चय ककन य वर व ग"ग नद चय ककन य वर त अस ब हण
श 9त ह त ज तय ल तय चय क म त सह ययभ!त ह ईल. तथ एक आशम त सव
ब हण सन तक ह त, त सगळ ततवकनष ह त, कठ र तपसय करण र ह त, बहच र ह त
तथ द न गण तपसव ब"9! ह त तय "च न "व ह त , यज व उपयज, तय च तय चय
इ"द य "वर प!ण कनय"तण ह त. तय "च प च न कवद , जय क शयप चय पर"परत ल ह तय ,
च "गल अभय स ह त . कवशष महणज त यजसन चय उदश ल च "गल मदत करणय चय
य गयतच ह त. त ल त आलय वर त र ज आपलय उदश श एककनषपण तय द घ "न
ख!ष करणय चय क म ल ल गत . तय "चय सव अप त वळ वळ प!ण करत असत .
अश ररत न दOपद न तय द घ "न स"तष कल. अश ररत न त स"तष झ ल आहत ह
समजलय वर त तय द घ "न तय च इच„ ब ल!न द खवत . त र ज तय "न कवच रत ,
"अह ब हण, आपण म झय स ठ त यज क "ड कर ल क " जय मळ\ मल अस मलग
ह ईल ज म झ शत! द ण च य ह ल ठ र म र ल. त क म जर आपण कल तर म
तमह ल दह हज र "च लखल र दईन. तय कशव य आणख न क "ह प कहज त सगळ म
तमह ल दईन". त ऐकलय वर त ब हण तय ल स "गत त, अस यज आमह करण र
न ह . त तय "च कवच र अ"कतम नसलय च समज!न त र ज तय ब हण "च सव तश च च ल!
ठवत . एक वषभर अश त सव तय ब हण "च करत तय न"तर म त तय भ व "त ल एक
उपयज, र ज ल म9!र सवर त ब लत , "अह र जष?, एक कदवश म झ म ठ भ ऊ
वन "त भटकत असत "न म त त पडलल एक फळ त पढच प ठच कवच र न करत "
उचलत , तय चय म ग!न म ज त ह त . तय च त अनकचत कbत म प कहल . म झय
भ व न बपव ईन त कल ह त. अस\ फळ ख णय त क "हI गkर न ह अस\ त समजत .
तय त प प न ह अस\ त स "गत . ज एक पक रच प प करणय त गkर समजत न ह त
इतर पक रच प पसद कर शकल. म झ भ ऊ जवह " गरकल त रह त ह त तवह
इतर "न उषवलल ख द त कबनकदककतपण ख त अस\. तय ल सगळय पक रच
ख दपद थ ख!प आवडत त, तय ल आवडत न ह अस ख दपद थ मल कदसत न ह .
ह वरन मल व टत तय ल सगळय भOकतक ग षIच आकषण असत. महण!न ह र ज , त!
तय ल ख!ष करकशल तर त तझ इच„ प!ण कर ल". दOपद च यज बदलच मत कततकस
च "गल नवहत पण तर सद उपयज स "गत महण!न त तय चय कड ज त . तय ल ब लत ,
"अह ब हण, तमह म झ ह क म कर ल तर म तमह ल ऐ"श हज र ग ई दईन.
द ण बदलच म झ दष म झ हदय सतत ज ळत आह. आपलय मदत न त म झ
झळफळ ट न ह स ह ईल अस\ व टत". पढ त र ज तय ल स "गत , "जवह " आमह
गरकड कशकत ह त , त द ण सवच अस शस लसदIत म झय प नहम च सरस अस\.
म झय मत अस क ण कतय ह जग त नसल कक", त द ण ल म र शकल. त सवशष
कतय आह आजचय घड ल . तय च 9नषय च "गल सह ह त ल "ब असत. त नसत
प कहल तर 9डकन बसत. तय च भ ल तय "न फकल कक", तय पढ क ण ह कटक! शकत
न ह . त ब हण सगळय कतय "च न श कर त आह. जण!क य ह दसर परशर म आल
आह. आत तर तय "न परशर म च सगळ कवद प प कल आह. तय मळ\ आत तय चय
पढ क ण ह कतय कटक व 9रण कवळ अशकय झ ल आह. परशर म न फक भष
कतय "च न श कल व त एक पर न यथ थ ह त पण ह द ण कललन कतय "च न श कर
पह त आह, ह आय Wस ठ (सस"सकbत सम ज स ठ ) फ रच म ठ अररष आह. द ण कड
बह स आह तय च जर त उपय ग कर ल तर सव कललन कतय "च न श कनकlत आह.
पर"त, आपल बहतज द ण चय बह स प ज सत पभ व आह महण!न आपण मल जर
मदत कल तर ह अररष ट ळत यईल. क रण म सवतs ह द णरप र स च प ड व
करणय स असमथ आह. महण!न म आपलय ल कवन"त करत कक", आपलय मतच जर
आपण उपय ग कल तर द ण ल थ "बवण शकय ह ईल. अह यज, तझ शष यज
म झय स ठ कर , तय च म झ अथ अस आह कक", मल अस पत वह व ज द ण ल
ठ र म र ल. एवढ कर महणज म तल दह हज र ग ई द न कर न".
दपद च अस\ वकवय ऐकलय वर त ऋष जय यजक "ड च अप यजसन कर त ह त त
करणय स ठ ल गण य स मग ग ळ करणय स सरव त करत . तय यज च पररण म फ र
ग"भ र असल ह च प!ण ज ण व ठव!न आपलय 9 कट भ व च मदत म कगतल . त
तय ल मदत करणय स तय र ह त . तय र प!ण झ लय न"तर यज स "गत र ज ल कU,
आत तय द ण च न श करण य यज च वयवसथ झ ल आह. तय न"तर उपयज र ज ल
क णतय ग ष आवशयक आहत तय च म ह त स "गत . तय यज त!न दपद ल ज पत
प कहज त कमळण र असत . त अस स मथयव न असल कक", त द ण ल यद त हरवल.
त आश सक कव9 न ऐकलय वर म ठ उतस ह न त मतसर र ज पढचय तय र ल
ल गत . सगळ तय र झ लय वर यज यज चय क"ड त शद तप च 9 र ओतलय वर
र ज चय पतन ल आव हन करत , "यथ य , अह र ण सरक र, कपशत चय सनष ,
आपलय स ठ एक पत व एक कनय उपलसथत ह त आहत". त ऐकलय वर र ज च र ण
तय उप धय य ल स "गत, "अह ऋष , म झय तTड त अज!न कशर च कवड आह,
म झय सगळय अ"ग ल कवकव9 सग"9 "च व स यत आह, तय मळ\ म ह यज त ल त!प
(ब हण च व य), ज मल पत व पत दण र आहत, सव क र शकत न ह . मल थ ड
अव9 द , अह ब हण, यजष?, तय स"भ ग चय पस"ग स ठ ".
त ऐकलय वर त ऋष ब लत , "अह मह र ण , आपण स"भ ग कर अगर कर नक , ह
यज त ज अधय कदल गल आह त क ण स ठ थ "बण र न ह , ज उपयज न आर"भल आह.
ह यज च प!तत क " थ बव व "? एवढ ब ल!न त ऋष यजकड त शद तप च 9 र
ल वत , तय बर बर, तय अग त!न एक अग स रख तजसव व कदवय ब लक ब हर यत.
तय कड पह ण अवघड ह त. तय चय अ"ग वर अभद कचलखत ह त, ह त त 9नषय व ब ण
ह त, तय चय तTड त!न भय"कर आर ळय उमटत ह तय . अग त!न ब हर आलय वर
त बडत बच त एक रथ त बसल व कफरणय स कनघ ल . त प ह` न र ज दOपद आन"द न
ओरडल , "अकतउतम, अकतउतम". प "च ल नरश च आन"द गगन त म वन . तय न"तर
आक शव ण झ ल , "ह र जपत द ण ल ठ र म रणय स ठ उतपन झ ल आह. ह
र जपत प "च ल नरश चय सगळय कवव"चन दर! कर ल. तय चय कपतय च खय कत जगभर
पसरवल. र ज चय दsख च क रण स"पवल. अस\ ह त असत "न यजक"ड चय मधय
भ ग त!न एक स वळय वण च कनय ब हर यऊ ल गत. कतच न "व ठरत, प "च ल , त
अकतशय स"दर असत, कतच ड ळ कनळय कमळ स रख व कस करळ असत त, कतच
अ"गक "त स वळ असत. त म ठ भ गय घऊन उतपन झ लल असत. नख "च र"ग
आरक ह त . कतच उर ज भरप!र व कनत"ब ग ल व भरलल ह त. कतचय सवरप वरन
क ण ह स "गल कU, त एक सवग?य कनय आह. कतचय अ"ग ल कनळय कमळ "च म हक
सग"9 ह त , ज द न य जन दर! वर ज णवत ह त . कतचय स रख रपगकवत सगळय
पbथव वर स पडण र न ह अस\ कतच स•दय ह त. क ण य अथव द नव कतल म "गण
घ लणय स यईल अश त कदसत ह त . कतचय आगमन न"तर पनs एक आक शव ण ह त,
"कह कbषणवण? मलग सव स य "त अववल असल व त अनक कतय "चय मरणय स
क रण भ!त ह ईल. ह स"दर दव "च क म कर ल व कOरव "न अडचण त ट क‰ल. त
आक शव ण ऐकलय वर म ठ सम 9 न च दपद र ज आन"द न गजन करत . तय च
त आन"द गगन त म वन स ह त . एवढ झ लय वर कपशत च सनष आपलय यजलसद
कनयल पकहल वस नसवत व यज ल कवन"त करत कक", "म तय "च म त आह त तय
द घ "न समज!" द व". तय वर त ऋष ब लत , "तथ सत". तय न"तर तय द घ "च
न मकरण कव9 स"पन ह त व त क म इतर ऋकदज उरकत त. तय नस र मल च न "व
ठरत, 9bषदमन क रण त दमन स रख 9 डस ह त व कचलखत व शस घऊन उतपन
झ ल ह त . तय चपम ण मलग स वळ ह त महण!न कतच न "व कbषण ठवल गल. त
ब हण पढ प "डव "न स "गत रह त , अश ररत न त जळ दपद चय यजकड त!न उतपन
झ ल . यथ वक श द ण भकवषय च भ न ठव!न दपद चय मल ल ब ल व!न परशर म न
कदलल व तय च अश सव शस लसद कशकवत व तय "च प "डव "न लज"क!न घतलल र जय
परत करत , क रण तय ल तय यज च महतव समजल ह त.
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश एक ण सतर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश सतर व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, तय ब हण "कड! न ज आत च ल कव त प "डव "न व तय "च म त
क"त ह "न समजत . त समजलय वर एक द त कण ब ण अ"ग त घस व अश तय "च
लसथत ह त. तय "च मन च श "त नष ह त. त तय चय घर परतत त. क"त आपलय
सगळय लकर "च मनलसथत प ह` न यल9ष र ल ब लत, "मल व टत आपण जर ज सतच
अज तव स त रह त आह त. तथ जग त क य ह त आह तय च आपलय ल क "हIच
कलपन यत न ह . आपण ब हरचय जग च च "गल अनभव घतल आह. आपण ह
ब हण चय घर त ख!प कदवस र कहल आह त. आपल क ळ स 9 रणपण च "गल मजत
गल . सजजन व पकतष त ल क "न आपलय ल कभ दऊन जगवल. आपण ह भ ग त ल
अनक अरणय, सर वर व ग "व प कहल . महण!न मल अस\ व टत कक", आत आपण प "च ल
दश त गल प कहज. आपण त दश प कहलल न ह . त दश मल व टत आपण सव Wन
नव न स"9 दईल. तय दश च र ज यजसन ब हण "स ठ कवशष अनक!ल आह अस\
कदसत. मल स "ग वस व टत कक", आपण ज सत क ळ एकचक ग "व त र ह` नय व महण!न
आत यथ!न कनघ व. आपण ह ग "व च सव ऋण" सद फडल आहत. मल स "ग, म झय
मल , तल क य व टत". कतच त ब लण ऐक!न यल9ष र कतल स "गत , "आमच क म तझय
आजच प लन करण, तय पम ण म तझय इच„च सव गत करत . तर , ब क‰च भ ऊ क य
कवच र करत त त सद प कहल प कहज". अजन कवच र करत रह त , द ण "न दषदमन ल
म झय प ज सत कशकवल व परशर म "च ज नसद कदल ह 9 क द यक आह क रण,
आत दषदमन म झय प ज सत हd श र झ ल आह. अश कवच र मळ अज!न चय मन "त
द ण "बदल दष ग भडकत . ह सगळ घडल क रण, आपण तथ उपलसथत नवहत . तय त
द ण च य Wच क य द ष? अस\ कवच रसद यत त.
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश सतर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश एक हतरव
(चkतरथ पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, यल9ष र श ब ललय न"तर त पमळ आई कभमसन ल व न"तर
अज!न ल व म द च जळ अश सगळय न कतच मत स "गत व तय "न तय बदल कवच रत
कU, तय "च क य मत आह. प "च ल दश "त अश अज त रप त ज णय चय कवच र "न त
पस"त करत त. तय सव Wच स"ममकत कमळत. तय न"तर त म त जय घर त त रह त ह त
तय घर चय यजम न ल अकभव दन करत व आभ र म नत. अश ररत न त प "च ल
दश कड कनघणय चय तय र ल ल गत त. तर नकल व सहदव कतल आठवण करन
दत त कक", आपण कbषण दkप यन ह "चय यणय च पकत कल प कहज क रण, वय स
तय "न ब लल ह त कU, त आलय वरच आपण ह ग "व स ड व. तय च कवसर पडल ह त
कU क य, क"त ल त समरत व त तय जळय भ व"ड "च" आभ र म नत . प "डव वय स "चय
यणय च व ट पह त बसत त. तय पम ण एक कदवस वय समन तय "न भटणय स यत त.
तय "न यत "न पह त च त सगळ कर र जपत व तय "च र जम त उभ र ह` न तय "च सव गत
करत त. तय "च प दपज कलय न"तर तय "च मकशल कवच रत त. तय सव गत मळ\ स"तष
झ लल कbषण दkप यन तय "न बसणय स स "गत त. न"तर त ऋष तय "न उदश!न ब लत ,
"अह श!र य दधय "न , तमह आत पयWत स लतवक म ग न आपल ज वन जगत अह त,
वद "त कदललय पदतIच दkन"द न ज वन त उपय ग करत अह त, तमह ब हण "च आदर
करत अह त क ""? तय न"तर वय स ब लत त, "तमह ब हण "च प कहज तस आव हन
कर त न ह . क "हI ब हण "च जस पजन वह वय स प कहज तस झ लल न ह ". अस\
ब ल!न न"तर त ऋष आणख न बय च महतव चय ग षIच चच करत . तय न"तर त ऋष
एक वगळय च ग ष च उलख करत , त स "गत , एक मह न ऋष च कनय ज कवल ण
दखण आह, व इतर ब ब तसद गणव न आह कतचय म ग ल जनम चय कbतय "मळ\ ह
जनम त म ठ अडचण त पडल आह. त अपकतम स"दर अस!नह कतल य गय वर कमळत
न ह व महण!न त स"नय सम ग न ज वन वयकतत करणय च ठरवत. तय म ग ल उदश तय
तपसयन कतल य गय वर कमळल अश अप ह त . तय कतचय घ र तपसयमळ\ मह दव
श"कर स त कतल पसन ह त त व कवच रत त, "ब ल भ गयव न, तल क णत
आकशव द प कहज"? त प ह` न त मलग आन"द न श"कर ल स "गत, "मल अस नवर
प कहज ज सव गणस"पन असल". त कतच ब लण ऐकलय वर त इश न (मह दव) कतल
स "गत , "तझ भल" ह , तझय कम नस र तल पढ ल जनम भरत व"श त ल प "च
र जपत "श लग कर वय च आह". त ऐक!न चमकलल त ऋष कनय कवच रत, "अह
बह, मल तमचय कbपन फक एकच नवर प कहज व त सद ह च जनम त". त
ऐकलय वर हस!न त एश न कतल आठवण करन दत कक", कतन प "च वळ तय चय कड
म गण कल ह त कक", कतल च "गल नवर प कहज! तय मळ\ तल पढचय जनम त प "च
नवर एकत कमळण र आहत, तय ल म बदल! शकत न ह . आत त ऋष कनय ह
जनम त यजक"ड त!न दपद चय पदर आल आह . कतचय मळ\ भष कतय "च न श ह ण र
आह. आज त कbषण ह न "व न कपशत चय कळ "त आल आह व त तमह सगळय "च
पतन ह ण र आह. तय क रण "न तमह सगळ त बडत ब प "च ल दश ल कनघ!न ज व तथ
अज तव स त रह . कbषण श तमच कवव ह झ लय न तमह सगळ आन"द वह ल. प "डव "न
एवढ स "ग!न त महष? तय न शभच„ दऊन आपलय कठक ण कनघ!न ज त .

अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश एक हतर व भ ग स"पल .

 आकदपव भ ग एकश ब हतर व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, वय स एवढ ब ल!न गलय वर त मह रथ स मथयव न प"डच पत
तय (ग ष स "गण य ) ब हण ल व"दन करन पढचय पव स स प "च लचय कदशन
कनघत त. त प "च कनषप प प "डव आन"द न तय दश "कड कनघत त व तय "च आई तय "चय
बर बर च लत असत. उतरचय कदशन त र त"कदवस च लत पव स कर त एक श व
म"द र कड प ह चत त. तय न"तर त पढ ग"गचय तट यत त. तथ 9न"जय सव Wचय पढ
तय "न व ट द खवणय च व शव पद "प स!न स"र ण दणय स ठ च लत असत . तय च वळ
त अकभम न व गकवष ग"9व र ज तय चय जन नय बर बर तय ग"गचय प णय त तय कनजन
सथळ कवह र कर त असत . तय ग"9व र ज ल प "डव "चय यणय च च ह` ल ल गत. त
दर कभम न ग"9व तय वयतयय मळ\ भडक!न ज त . तय प "डव "न तय "चय वयसकर म त
बर बर त यत "न पह त . त सवत श ब लत , ह सव Wन म ह त आह कU, स!य
म वळलय न"तरचय स"9 पक श त य , ग"9व व र स तय "न प कहज तथ भटक! शकत त.
इतर क ळ म णस "च असत . महण!न जर म णस आमचय पहर भटक! ल गल तर तय
म!ख म णस "न म रणय च हकक आमह ल आह. त ओरड! न तय प "डव "न स "गत ,
"यथ!न दर! रह म ग"गत म झय ब यक "सम वत सन न कर त आह. वद "च ज न असलल
ह कनयम प ळत त". तय न"तर त ब लत , "म झ न "व अ"ग रपण अस!न म झय व टल ज
ज त त तय "न म च "गल च 9ड कशकवत , म फक इ"द ल (कबर ल ) घ बरत . जथ म
मज कर यल ज त तय पदश ल सद म झय न "व वरन अ"ग रपण अस\च महणत त.
अश कठक ण क ण ह कप ललक, ग"9व कक"व य कफरकत न ह . अस\ असत "न तमह
लक म णस यथ यणय च 9 डस कस\ करत . म कबर च ख स आह ह तमह ल म ह त
नसल तर यथ!न कनघ!न ज ". ग"9व च त उदट ब लण ऐक!न तय ल उदश!न अजन स "गत ,
"अर मठ बद त कदवस आह क " र त कक"व स"9 पक श क ण ल ह समद वरन,
कहम लय त व नद ककन र पव स करणय प स!न ब"द घ ल! शकत न ह . तमह उप श अस
अथव भरलय प ट अस क ण ल ह र त"कदवस पव स करणय प स!न अटक व घ ल! शकत
न ह . ह तझय स रखय आक शगमन ग"9व स म ह त न ह ह च मल नवल व टत.
ब क‰ र ह ल आमचय यणय च मद , आमह बलव न आहत व म तल कभक घ लत
न ह . ज प प असत त व ज कमज र असत त तच फक तझय स रखय "न कभक
घ लत त. तल म ह त आह क ", कह ग"ग कतचय स त उपनद "सह (ग"ग , यमन ,
सरसवत , कवतसत , शरय!, ग मत आकण ग"डक‰) पकवत म नल ज त व तय "च प ण
कपणय न सव प प लन ह त महण!न ह नद "वर क ण ह कवह ह यऊ शकत . पनह
आणख न एक ग ष ल त घ, कU, ह नद अलकन"द पदश त!न ज त त कपतर "च दश
आह, तय ल वkतरण महणत त व तथ प प ल क ज ऊ शकत न ह त, अस\ पतय कbषण
दkप यन स "गत त. अश नद च प ण सवग कड तय त सन न करण य Wन नत अस\
असत "न त! क " आमह ल अडवणय च पय स करत आहस? ह तझ व गण पकवत
कनयम ल 9रन न ह . ग"गल सपश करणय च हकक सव Wन आह, त! क ण आमह ल
अडवण र"?
वkश"प यन स "गत रह त त, ह अज!न च ब लण ऐक!न त र ग ट ग"9व अ"ग रपण कचड! न
प "डव "चय कदशन तय चय कवष र ब ण "न कतर"द ज ल सरव त करत . ह त त असललय
मश ल न व क "ठ न त सगळ ब ण अजन कनषपभ करत . अजन तय ल ब लत , "अर म!ख ,
जय "न शसकवद च "गल यत अश न त! घ बरवणय च पयतन न करश ल तर त, च "गल
ठरल तझय भलय स ठ . ह पह त! फकलल सगळ फकट गल . त! जर सवतsल म ठ
9 डस व व र समजत असश ल तर म झय सवग?य त कद असललय अग अस "न , ज
वbहसपत न इ"द ल कदल , ज भ रद ज "न अग वष ल कदल व तय "न द ण ल कदल व त
तय "न मल कदल , तय न लढणय स तय र आहस क ""?
वkश"प यन पढ स "गत त, स लतवक स"त प न पर त ह ऊन त प "डव ग"9व वर एक अस
फकत व तय मळ\ तय ग"9व च रथ कतनद जळ! न ख क ह त . तय आय9 चय झटकय न
त गव?ष ग"9व शद वर यत . त तय चय रथ त!न ख ल उलट क सळत . 9न"जय तय ल
तय चय कस "न पकडत , तय चय गळय त ल ह र व इतर द कगन ख ल पडत त. त शद
हरपललय ग"9व ल इतर भ व "चय कड नत . त कतचय लजवलगय च ह ण र ह ल प ह` न
तय ग"9व च ब यक , क"कभनस य ल9ष र कड 9 वत ज त. तय चय कड करणच कभक
म "गत. ग"9व ब लत , अह मह न, मल तमचय भ व प स!न स"र ण द . म झय नवय ल
तझय भ व चय त वड त!न स डव . म क"कभनस तय ग"9व च 9म पतन , आमह ल
तमचय भ व "कड! न व चव . तय ग"9व च ह ल क‰च लसथत प ह` न यल9ष र 9न"जय ल
स "गत , ज शत! हरल आह तय ल आणख न म रण अपसत!त आह. जय चय
स"र ण स ठ तय च पतन प य पडत त कbतय न कहममत च न 9 डस च. त ऐक!न अजन
तय ग"9व ल स डत व ब लत , ज , तल स डल. ह आमच करव"श च र ज आज
करत महण!न तल स डल आह.
ग"9व स "गत , "म म नत , त! मल हरवल आहस, महण!न म ह पढ म झ न "व बदलण र
आह क रण म ह पढ अ"ग रपण (आग स डण र व हन) र ह ल न ह . जवह " मल क ण
हरवल आह तवह " आत त न "व व परणय त क "हI अथ रह त न ह . म झ भ गय म त
अश त आह कक", आपण भटत आह त. तझ आय9 कश क म करत त त पह यल
कमळ ल. जर तल प कहज असल तर म तल क "हI आमचय अजब कवद कशकव!
इलच„त . तय मळ त! म य व भम दख व तय र कर शककशल. कह कवद फक आमह
ग"9व न "च म ह त असत. म झ र"ग बर"ग रथ त! ज ळल आहस, म झ पलसद म झय
र"ग बर"ग रथ स ठ ह त , जय च न "व कचतरथ ह त, महण!न म झ न "व चkतरथ ह त. तय
ज ग आत मल भसम झ ललय रथ च ग"9व महण!न ओळखत ल कक", क य अश कभत
व टत. वkर गयप!ण तपसय करन त कवद (भ मक दख व तय र करणय च ) म स"प दन
कल . पर"त, त! मल ज वद न कदलस महण!न, पकतसपधय ल हरवलय न"तर त! ज वनद न
कल महण!न तल म ह कवद कशकवणय स तय र आह. कह कवद मनन स म ल व स म न
कवशवस!ल व तय "न मल कशकवल . तय कवदच न "व आह, च !ह . आत म त, शककह न
झ लय मळ\ म त कवद व पर शकण र न ह . म आत पयWत च !ह कश पसरल त
प कहल. आत तय च उपयकत क य त प ह` . ज पह वय च त जस पह वय च आह तस
पह त यत. ह कवद प प करणय स ठ एक प य वर सह मकहन उभ र ह` न धय न
कर वय च असत, पण म तल त तय कशव य कशकवण र आह".
पढ त ग"9व स "गत , "अह र ज, ह कवदमळ\ आमह म णस प ज सत उचच ठरत . ह
कवदमळ\ आपण चमच !" कशव य सगळ प ह` शकत , जस\ आलतमक च !न पह व. महण!न
आमह दव "चय बर बर च ठरत . तय कशव य म तमह सगळय भ व "स ठ श"भर अस\ घ ड
दऊ इलच„त , त घ ड वगव न अस!न त ल "ब पलय च 9 व न थकत कर शकत त.
तय च प लन प षण च खच कम असत , त घ ड वजन न कम असत त. त ग"9व Wचय
पदश त ह त त. फ र प च न क ळ इ"द च वज स वbत स म रणय स ठ तय र कल गल,
पर"त, जवह त वbत वर फकल गल तय च हज र तकड झ ल. सवग त ल दव तय
वज स चय तकड "च मन प स!न पज करत त. कतनह जग त ज दव "भ वत पभ वळ
कदसत त तय च मळ\ . ब हण "च अधय दण, कतय "च ततव स ठ लढण, वkशय च द न करण
व शद च सव ह सद तय च च भ ग असत त. अस\ महणत त, कतय "चय रथ चय
घ ड "न अभय असत, त रथ च भ ग असत त. तय "न वडव महणत त. तय त ल ज
ग"9व Wचय भ ग त जनमत त त क ठह ज ऊ शकत त व तय "न हव त र"ग घत यत . त
तय "चय 9नय चय मज?नस र वग घऊन 9 व! शकत त. म ज घ ड तमह ल दण र आह त
तमचय मन पम ण व गत ल". ग"9व च त वकवय ऐकलय वर अजन तय ल ब लत , "अर
ग"9व , म तल ज वनद न कल महण!न जर त! ह सगळ मल दत असश ल तर त मल
नक ".
त ऐक!न ग"9व तय ल ब लत , "एक द तजसव इसम च भट ह ण ह\च भ गय च असत.
तय कशव य त! मल व चवल आहस, महण!न म तझय वर स"तष झ ल आह. तय स ठ म
म झ कवद तल दत आह अस\ समज!न त सव क र वस. महणज, म तझय उपक र त!न
मक र ह न. जर तल ह वयवह र म नय असल तर ह ग षIचय बदलय त त! मल तझ
अग अस द व महणज वयवह र प!ण ह ईल".
अजन ब लत , "ह मल म"ज!र आह. म तझ घ ड घईन तय बदलय त म झ अग अस
दईन. आत आपण कमत झ ल आह त अस\ म समजत व कवच रत , म णस "न ग"9व Wचय
क णतय ग ष स घ बर व"?
अजन पनह कवच रत , "आमह वदश सस"पन आह त तवह " मल स "ग, आमह ल तमह
र त पव स करणय प स!न क " आ प घत "? ग"9व तय ल स "गत , "तय च क रण, त!
कश ण प!ण कलस तर अज!न अकवव ह त आहस, तल क णत ह आशम (बहचय शम,
गbहसथ शम, व नपसथ शम अथव स"नय स शम) कमळ लल न ह . तस\च तमचय पढ! न
ब हण तमह ल व ट द खवत न ह . तय स ठ म तमह प"डपत "न अडवल. य , र स,
ग"9व व कपश चच, उरग (न ग) व द नव अस\ आमह तय ग षIच ज न असत , तझय कर
घर णय च ज न असलय न\, जय पम ण\ ज न रद "न स "कगतल आह, तझय प!वज "न अनक
सतकbतय कलल असलय न व म सवतs पbथव च भटक"त करत "न तझय घर णय चय
ल क "च क य प ह ल आह तर , तस\च म तझय गरल , भ रद ज चय मल ल ओळखत
तर , पbथ चय पत , मल म ह त आह कक" तमह यम, व य!, शक व अकशन जळ ह "च अ"श
अह त तर , तस\च मल म ह त आह कU, तमह सजजन, गण , वतसथ, 9 डस अस!न
सगळ शस श स ज णत , तर म तमह ल अडवल. अर कर र जपत , स मथय
असललय न अनय य करण व करवण ह कनषद ह असत, आपलय पतन चय सम
क णत ह गkर ग ष करत क म नय, आमच (ग"9व Wच ) शक‰ र त ज सत असत, तय मळ\
जवह " म म झय पतन सह खळत ह त तवह "च त! तथ आल स तय मळ\ म झ स"त प झ ल
व ज घड! नय त घडल. म झ तझय कड! न एक बहचय कड! न पर जय झ ल . जर क ण
लगब"9 त अडकलल कतय असत " तर म अस हरल नसत . तर ज लगब"9 त
अडकलल पर"त, ब हण "चय स"र ण त आह अस कतयसद म झय कड! न पर लजत
झ ल नसत . इतक ब हण "च महतव असत म णस "स ठ . महण!न नहम कतय "न
पर कहत चय स "गणय नस र सगळ वयवह र कल प कहजत. त पत चय मल , तय स ठ
क9 ह कतय "न कवद न ब हण "चय आ9 र नच आपल र जयवयवह रसद कल तर त
सदkव यशसव र ह ल. ज ब हण वद श स स"पन आह, वkर ग आह, तपसव आह, वतसथ
आह, जय चय सव व सन सकनय"कतत आहत व ज स लतवक आह अस शह ण ब हण
पर कहत र ज न पदर ब ळगल प कहज. तस\ अस\ल तर त र ज कदलगवजय ह ईल आकण
ज र ज अस पर कहत स "भ ळत न ह त क9 ह उतकष प वत न ह . अह कर व"श चय
र जपत एक ल त अस! द कU, ज अस\ करत तय च र जय कचर"ज व ह त".
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश ब हतर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश तय हतर व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
त ऐक!न अजन तय ल ब लत , "त! मल द नद त पत महण!न ब लल स तय च अथ
क य? आमह क"त च मल" महण !न क•तय म समज! शकत पण ह त पत क य"?
वkश"प यन पढ स "गत त, अज!न च त पश ऐकलय वर त ज णक र ग"9व तय ल एक कथ
स "गत , ज कतनह जग "त मशह` र आह.
ग"9व स "गत , अर प थ , सव हd श र ल क "त ल एक, अश तल म आत त रमण य कथ
स "गत . त न ट ऐक, महणज म तल त पत अस\ क " स"ब 9ल त समजल. स!य ल , ज
सगळय जग ल तप करत , एक कनय असत. कववसव त च (एक स!य) त मलग असत.
त स कवत च लह न बकहण असत. त पत कतनह जग त पलसद असत कतचय वkर गयप!ण
तपसयस ठ . सवग त ल सव पज त त, महणज, दव, र स, ग"9व, य , अपसर आकण
असर (ह त दkतय व द नव यत त) ह त त सगळय त ज सत स"दर असत. कतच
आकbत ब"9 पम णबद ह त . नत क ळ व म ठ, अग वर ल वस दखण, त शद च ररतय च
व ससवभ व ह त . जश त पत वय त आल तश स!य च (सकवतb) कतचय भकवतवय च
कच"त व ढत गल व त सद कदत तय कच"तत अस\ कक" ह म झय गण कनयल य गय उपवर
क ठ! न आण व ? अर\ क"त पत , तय च सम र स रर च मलग , करव"श च नरकसर , न "व
स•वण, स!य च पज कर त अस\, ज स!य ल कनयकमतपण अधय दत अस\, फळ" व फल "न
तय च आर स मढवत अस\ आकण नवस आकण वkर गयप!ण तपसय करन कनतय स!य च
धय न कर त अस\. अश ररत न त स!य च स 9न प!ण शदन प कवतय न व भक‰न कर त
अस\. त स•वण वद च पकवत कनयम च "गल ज णण र व सगळय पbथव त शष अस र ज
स!य ल त पत स ठ य गय वर अस\ व ट! ल गत. कववसव त त पत स•वण स दणय च
ठरवत . जस\ आक श स!य चय पभन फल!न कनघत तस\ सOवण चय ककत?न सगळ पbथव
पभ कवत ह त ह त . त पत चय स ठ च"द च "गल व टत ह त पर"त, स•वण चय पढ त
कफकक पडल ह त . एकद , अर प थ , र ज स•वण कशक र स ठ अरणय त कफरत
असत "न तय ल य गय कशक र न कमळ लय मळ\ त तय ज"गल त तय चय घ ड वरन
भटकत ह त अस\ ह त असत "न तय च घ ड तह न व भ!क ह "न थक!न मरन ज त .
आत त र ज घ ड कशव य एकट च भटकत कफरत असत . तस\ भटकत असत "न त
एक टक ड चय म थय वर एक रपगकवत कनय पह त . तय स"दर च दखण रप प हत
त मकतभष झ लय स रख कतचय कडच एक टक पह त रह त . आकषक कट ब "9 व
क ळभ र ड ळ, ल "ब सडक कश व कतच उभ रह णय च ढब सगळ तय ल खच!न घत व
त कतचय कवच र त गढ! न ज त . त तथ एकट क य करत अस त कवच र करत .
स!य चय पक श त त स नय च पतळ अस व अस\ व टत ह त. जण! स त लकम उभ
आह अस\ तय ल व टल. कतल प कहलय वर तय र ज चय मन त!न इतर सगळय लसय
जय तय न आ9 प कहललय ह तय त कवसरन गल . कतचय दशन न ड ळय च प रण
कफटल अस\ तय ल व टल. कतचय कडच पह त रह व अस\ त समजत र ह ल . त र ज
तय च दहभ न कवसरल . सव सवग त ल पज त म9!न, कह एकच ल वणयवत , सगळ स•दय
घसळ! न क ढ! न उतपन कल अस व अस\ तय ल व टत ह त. र ज ल व टल कक", ह
स"दर च ओळख करन घतल प कहज. तय च सम र स क मदव "न तय "च क म सर कल व
त र ज क म वदन "न असवसथ झ ल .
स•वण र ज शद रक च , कतचय जवळ सरक! ल गल . त कनषप प कनय कश चह भ न
नसलय गत तथ तशIच लसमतह सयवदन उभ ह त . र ज कतच कवच रप!स करण र ह त .
त कतल कवच रत , "स"दर , त! क ण व यथ एकट क य करतस? अश एकट च ह कनजन
वन त क " भटकत आहस? अस\ सगळ द गद कगन घ ल!न त! यथ ज"गल त क य करत
आहस? त! सवग?य पज त त ल, महणज र स, य , अपसर , न ग, ग"9व अश क णतय
कळ त ल आहस? म झय पह णय त तझय एवढ दखण ब ई आजपयWत झ लल न ह .
तल प ह` न म झय भ वन उकदप त झ लय आहत. तझय एवढ स"दर स म आजवर
प ह लल न ह . त क ळभ र ड ळ, ल "ब कश, कमकनयत सवच अवणन य अस\ तझ रप
आह". अश ररत न ब लत त स•वण कतचय नलजक ज त पण त कनय तय ल क "हIच
ब लत न ह . जस\ क य त कतचय धय न त मग ह त . स•वण कतल सपश करण र
कततकय त त अदषय झ ल . कतचय च कवच र न तसत झ लल त र ज कतचय अदषय
ह णय न सतब9 उभ र कहल व न"तर तस "च तय वन त भटकत र ह ल ह त .
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश तय हतर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश चOय हतर व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, ग"9व पढ स "गत , त स"दर ललन कदसन श झ लय वर त शतघन
र ज क मकववहल अश अवसथत शद हरपलय गत जकमन वर कनपकचत पडत . तय
ल वणयवत चय धय न त त तस ककत वळ पडल ह त क ण ज ण. क "हI समय न"तर त
सवग?य स"दर तथ पकट ह त व आपलय सह सयवदन न तय करव"श चय प!वज ल
चचक रत. त ब लत, "अह नरकसर , अश ररत न शद हरवण तमह ल श भत न ह ". पढ
त म9!र सवर त ब लत, "तमह पbथव तल वर खय तन म अह त. उठ आत ". त कतच
भ षण ऐकलय न"तर त क मकववहल र ज शद वर यत . ड ळ उघड! न पह त त त
तय चय कड पमळ दष न पह त आह अस\ पह त . कतच ग ल भरलल कनत"ब तय ल तय
ख ल पडललय अवसथत कवशष ज णवत त. त र ज स•वण, असपष आव ज त कतल
ब लत , "त! 9नय आहस, अश कbषण ड ळ असलल व भरललय दह च म झय सम र
उभ आहस, मल तझ इच„ झ ल आह. कbपय म झ कवन"त सव क र व मल 9नय
कर". म झ त ण स"पष त यणय च वळ आल आह अस\ मल व टत कवळ तझय स ठ .
तझय मळ\ त क मदव म झय म ग\च ल गल आह अस\ व टत. एक द कवष र न ग स रख
त मल द"श कर त आह. भरप!र उर ज व कनत"ब असललय ह सयवदन म झय वर कbप
कर. अह च"दवदन , कमलनयन , ग ड आव ज असललय रमण तझय कशव य म झय
ज वन त क "हI तथय उरलल न ह . तझ ककनर स रख ब लण मल पनs पनह ऐक वस
व टत. तझय कशव य म जग! शकण र न ह . ह बघ क म मल पनs पनह च वत आह. म
आत क य कर? आपण ग"9व कवव ह कर".
पढ ग"9व स "गत , त स•वण च ऐक!न त स!यकनय त पत तय ल ब लत, "अह र जष?, म
म झ मखतय र न ह . म झ त त आहत त ह सगळ ठरवत ल व तय पम ण\च क य त
ह ईल. कनय नहम च कपतय चय आजत रह त ह तमह ल म ह त आह. जर तमह ल म झ
एवढ इच„ झ ल असल तर म झय कपतय कड म झय स ठ म गण घ ल व . म सद
तझय वर आसक झ ल ह त पण म मन ल आवरल त, तल परष असलय मळ\ असल
कद कचत जमल न ह . म झ सद तझय श रमणय च व सन आह पण कपतय चय म नयत
न"तरच न ह तर न ह . तझय स रख पकत कतनह जग त कमळण र न ह , महण!न क ण ह स
तल क9 ह न क र शकण र न ह . त! सव गण आहस, उतम कळ त ल आहस, महण!न
म झ कपत , आकदतय तल म नयत दत ल अश म झ 9 रण आह. त! तल जश स"9
कमळल तश मल म गण घ ल. तय स ठ वतसथत , प थन (धय न मत ), तपसय
(इ"द य कनगह) व वkर गय (कनरह"क र वbत ) तझय कड असल प कहजत. जर त! म झय
ब ब "न आवडल स तर म क यम तझ अघ Wकगन बन!न र ह न. म झ न "व आह त पत , म
स कवत च 9 कट बह ण आह व सकवतbच (स!य) मलग . ज स!य सगळय जग ल
पक शम न करत .
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ च एकश चOय हतर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश प"चय हतर व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
अजन ऐकत ह त व ग"9व तय ल स "गत ह त . अस\ ब ल!न त रपगकवत त पत , स!य च
9 कट कनय आक श त कनघ!न गल . त गलय न"तर त र ज पनह जकमन वर पडल . त
तथ तस "च पडलल असत "न तय च आम तय व म"त तय ल श 9त तथ आल व तय ल
तथ अस\ कनपकचत पडलल प कहल. त तजसव र ज , जस\ इ"द9नषय आक श त!न
जकमन वर क सळल आह कक" क य, अस\ तय आम तय "न व टल. आपलय र ज च त
अवसथ प ह` न तय इम नद र सवक "चय हदय ल कपळ पडल . तय ल उठवणय च पय स
झ ल पण त र ज तय लसथत त!न ब हर यईल अस\ कदसल न ह . त वय वbद शह ण दर!
9 रण म"त र ज ल म9!र आव ज त ह अस\ क य झ ल त कवच रत . र ज क "हIच
पकतस द दत न ह तवह " त क रभ र समजत त कक", र ज भ!क व तह न ह "न तसत झ ल
अस व . कशक र ल वन त ज ण य कतय "च अस\ बय च वळ ह त त तय ल म ह त ह त.
तय वbद म"तय न र ज चय तTड वर कमळफल "चय सग"9 न बनवलल प ण कश"पडल.
तय न"तर र ज स वक शपण स व9 झ ल . शद वर आलय वर र ज तय "न , सवतs तपसय
करणय च कन9 र कलय च स "गत व मखय म"त तथ थ "बत व इतर सगळय "न परत
र ज9 न कड ज णय स स "गत . र ज तय च कठक ण तय डTगर म थय वर वkर गयप!ण धय न
स 9न कर ल गत . ह त "न नमसक र करन त आक श त स!य चय कदशन तTड करन
स!य वर ल क\द त करन धय न कर ल गत . स•वण आपलय र जगरच सद आठवण
करत ज स त वलसष ऋष आहत. एककचत अस त शतघन मह रथ र ज आपल
तपसय र त"कदवस करत रह त . ब र वय कदवश सवज न र जगर वलसष तय कठक ण
यत त. तय "न आलय बर बर तय "चय कदवयदष न क य पक र आह त समजत कक", र ज
त पत चय इच„न वयसत झ ल आह. त शष मन ज सवक "हI ओळखत ह त , र ज ल
आश सन दत कक", त स!य ल भट! न पढ ल क रव ई करणय च पयतन कर ल. तय न"तर
त ऋष स!य कड ज त , तय ल आपल ओळख करन दत कU, त वलसष मन आहत.
त सहस रशम आक श ल कदपवण र कववसव त तय ऋष ल ओळखत , व कवच रत ,
"क य क म क ढलत"? वलसष मन तय ल सव क "हI स "गत . कवच रत कU, तय च क य
म नस आह. स!य तय मह न तपसवय ल आदरप!वक ब लत , "अह मह न मन , म तमच
इच„ प!ण करणय स तय र आह, तवह " स "ग क य प कहज तमह ल "? अस\ आश सन
कमळ लय वर त मन आदरप!वक ख ल म न घ ल!न कवन"त करत कU, "अह कवभ वस,
म झ र ज, स•वण ज पbथव वर र जय कर त आह जस\ त! आक श वर कर त आहस,
स कवत च लह न बकहण, तझ 9 कट कनय त पत हIच ह त म "गत आह आकण
तय स ठ म ह तझय पढ तय चय वत न उभ आह. तल म ह त आहच कक", र ज स•वण
गणव न, यशसव , शककम न, कतवयद अस चतरस र ज आह. म झ र ज , सOवण तझ
ज वई ह णय स अगद य गय आह". ऋष च कवन"त कवभ कर (स!य) म नय करत व आपल
कनय स•वण स दणय च तय र द खवत . त तपन (स!य) आपलय कनयस, त पत ल
वलसष "चय हव ल करत व ब लत , "कह म झ गणव न कनय म र ज स•वण ल दत
आह".
"र ज च ब र र त च वत प!ण झ लय न"तर त ऋष त पत ल र ज कड सप!द करत .
तय सरश त स!यकनय आक श त त व पभ पसरवत व दह ह कदस चमकवत र ज कड
ज त. कतल प ह` न र ज स•वण अकतशय आन"द ह त . ग"9व पढ अज!न ल स "गत
अश ररत न त पत करव"श च प!वज ह त. वलसष चय पकतषमळ\ व र ज चय वkर गयप!ण
तपसयमळ\ त पत स•वण च पतन ह त. तय च डTगर वर तय "च कवव ह स"पन ह त . क "हI
क ळ आपलय पतन बर बर तय च डTगर वर घ लवणय च परव नग र ज ऋष कड! न घत
व मन वलसष परत ज त त. र ज स•वण व त पत एकमक "त रमम ण ह त त. तथ त
उभयत ब र वषg तशIच घ लवत त.
तय क ळ त इ"द स•वण चय र जय वर प ऊस ट कत न ह . तय मळ\ स र म णस\ तसत
ह त त, वनसपत , शव पद, कपक" सगळ बरब द ह त ज त. ल क क"ट ळ! न त र जय स ड! न
कनघ!न ज ऊ ल गत त. तथ स 9 द"वसद पडन स ह त. स•वण च र जय उप सम र व
र गबळ ह "न उधवसत ह त. ल क आपल मल"ब ळ स ड! न दत त व पर ग"द ह त त.
सवक "हI नष ह त. जण! मbत "च नगर अस\ तय पदश च ह त. फक भ!त" कफरत आहत अस\
झ लल असत. अस\ झ लल प ह` न अखर स ऋष वलसष र ज ल परत ब ल वत त व
र जयक रभ र त ल घ लणय स स "गत त. बय च अव9 न"तर त तपसव र ज आपलय
ब यक बर बर र जय त पवश करत . जस र ज र जय त यत तस\ सवक "ह प!ववत ह त,
प ऊस पड! ल गत व ल क पनs परतत त. कपक" च "गल उगवत त व र जय त पनह
भरभर ट यत. इ"द न जस\ तय चय पतन , स "च बर बर यज कल तस\च त करत . अर\
अज!न , ह आह प च न इकतह स त पत च ज तमच म!ळ प!वज आह. स•वण व त पत
ह "न एक मलग ह त त कर व तय चय व"श ल करव"श अस\ महणत त. महण!न तमह
त पतय अह त, समजल\"?
अश ररत न\ आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश प"च हतर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश शय हतर व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, त भरतकळ त ल नरकसर , अजन, ह कथ ग"9व कड! न ऐक!न
पभ कवत झ ल व तस "च क "ह क ळ कवच र त गढ! न गल . वलसष च अधय लतमक शक‰
समजलय वर तय चय मन त उतसकत उतपन ह त. अजन तय ग"9व ल कवच रत , "मल
वलसष "बदल आणख न ज ण!न घय वय च आह. कbपय मल तय "बदल सगळ स "ग. ह ऋष
क ठ! न आल , त आमच र जगर कस झ ल "?
ग"9व स "गत , "वलसष पज पकतच म नसपत (इच„ शककन उतपन कलल ) आह महण!न
ब हण समजल ज त . त अर"9त च पकत, तय च वkर गयप!ण तपसय अतलन य ह त .
तय न सह कवक र (क म, क 9, ल भ, म ह, मद आकण मतसर) स"पवल ह त महण!न तय ल
लज"कण म णस ल कवळ अशकय ह त. तर एकद कवश कमत चय आगकळक‰मळ\ त कद
झ ल ह त . ककशकर ज (कश न र ज ) कवश कमत, वलसष चय मल स ठ र म रत .
तय वळ ह ह त. तर वलसष अस\ क "ह कर त न ह कक", जय मळ कवश कमत च ख स
नकस न ह ईल. जस\ स गर आपलय मय दत र ह` न जकमन च प य 9!त असत तस\ वलसष
आपलय क 9 ल मय दत ठवत . यम च कनयम वलसष प ळण य गय समज!न कवश कमत ल
म फ करत . ज सवत ल (सवत चय व सन "न ) लज"कत जस\ र ज ईश क!न कल, जय "न
सगळ पbथव लज"कल ह त , त क9 ह हरत न ह . महण!न वलसष तय च मbत मल"
यम कड! न परत आणत न ह क रण तय ल यम च कनयम म ड वय च नवहत. वलसष ल
मखय पर ह त नम!न तय "न अनक मह न यज कल. त सवय"भ! ऋष तय तझय व"श त ल
र ज "न सह यय करत त जस\ दव "न बbहसपत करत . महण!न त!सद एक द ज न
वदश सस"पन ब हण नम!न तय चय म गदशन न तझ क म कर. जस\ स•वण ल वलसष न
मदत कल व तय च त पत कमळकवणय च इच„ प!ण झ ल . जय कतय ल र जय
व ढव वय च आह व उतम सत ग जव वय च आह त अस\च करत . त! त कतय "च
पर"पर पढ च लव. तय तच तझ भल आह.
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश शय हतर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश सतय हतर व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, ह ग"9व च ब लण ऐक!न अज!न ल उतसकत प प ह त त कवश कमत व
वलसष ज द घ सवग त रह त ह त, ह "चय त ल व द बदल. त ग"9व ल कवच रत , "मल
तय च म ह त समज!न घय वय च आह तर त स "ग ". ग"9व स गत , "अर\ प थ ,
वलसष चय कथ कतनह जग त (सवग, पbथव व प त ळ) पर ण त ल महतव चय समजलय
ज त त. म तय तल स "गत तय न टपण ऐक".
ग"9व पढ स "ग! ल गत , "फ र वष प!व? कनय क"ज मधय , भरत कळ त जनमलल एक र ज ,
मह बलव न, खय तन म ग9 तय च न "व, कस क च पत, र जय करत ह त . तय गण
र ज ल एक पत ह त तय च न "व कवश कमत ह त. कवश कमत तय चय कपतय पम णच
स मथयव न ह त . तय च बलश ल सkनय ह त. त कवश कमत र ज तय चय म"त पररव र सह
स"प!ण पदश त कशक र स ठ भटकत अस\. स "बर व डककर म रत व तय "च म "स चव न
ख त त सगळ मजत आपल क ळ घ लवत असत". अस\च भटकत असत "न र ज
तह नन वय क!ळ झ ल . त तश लसथत त वलसष मनIचय आशम त आल . कवश कमत र ज
आपलय यथ आलल आह त प ह` न वलसष तय च सव गत करत . मखम जन स ठ (तTड
9णय स ठ , अधय करणय स ठ ) प ण दत . प य 9णय स ठ सद प ण दत व न"तर
तथ ल वनफळ\ ख णय स दत . तय वलसष मन कड एक कवल ण ग य असत, कतच न "व
क म9न!. ज म "ग ल त त दत अस\ महण!न तस न "व ह त. अगद अमbतसद त दत अस\.
औष9 सद त दत अस\. त ख णय कपणय कशव य इतर ग ष सद दऊ शकत अस\ जस\
रतन, म कणक, कहर वगkर. महणज अस\ क "हIह न ह कक", ज त दऊ शकण र न ह . कतचय
तय ककमय गर न कवकव9 ग ष क ढ! न वलसष तय कवश कमत र ज च सव गत करत . तय
तश कवल ण सव गत मळ\ र ज व तय च उड णटपप! म"त ख!ष ह त त. र ज व तय च
आम तय कतच कनर ण करत त तवह तय "न त अश कदसत, कतल सह म ठ प य
असत त, र"द „ त असत, म ठ ढ"गण असत, प "च प य ज सत र"द ह त, ड ळ
बडक स रख शर र ब हर आलल म ठ पर"त, स"दर ह त, कतच आ"चळ म ठ व पशसत ह त,
सवक "हI कनदnष व कबनचक अस\ ह त. कतच क "न ल "बसडक व उ"च ह त आकण ड क प!ण
व ढलल व कतच म न मजब!त ह त . त प ह` न त ग9 च मलग कवश कमत वलसष "न
ब लत , "आमच सम 9 न तमह कल आह. पर"त ह अजब ग ईच न "व क य"? वलसष
स "गत त कक", तय 9न!च न "व न"कदन अस\ आह. वलसष ल कवश कमत ब लत कU, तय ल
त 9न! प कहज व तय चय बदलय त त ऋष ल दह हज र ग ई कक"व तय "च र जय दणय स
तय र आह. त गकवष, असर स"पदन भष झ लल , कवश कमत तय पज पकतचय
म नसपत स ब लत , "म झ कवश ल र जय घ व मल ह 9न! द".
र ज च त म "गण ऐकलय वर वलसष तय ल न टपण समज वत त कक", त तय "चय कड
यण य दव, ऋष , प ह` ण, कपतर, यजकव9 च स मग ह "चय स ठ उपय ग च आह, तय ल
र जय अथव दह हज र ग ई क "ह उपय ग चय न ह त. त सगळ स "भ ळण र क ण?
वलसष च त गकभत न क र तय उनमत कतय स रचल न ह . त कवश कमत तय ऋष ल
आव ज दत कक", "म म झय बळ वर त 9न! तझय कड! न क ढ! न घऊ शकत , ह तल
समजत क " न ह "? त गद च कवक र पत पढ ब लत , "जर त! म झ पसत व म नय
कल स व त ग य मल दह हज र ग ईच" य बदलय त कदल स तर म तल कदललय
ग ईसद क ढ! न घऊ शकत . त! ब हण, एकट म झ क य कबघडवण र आहस"? र ज च त
ब लण ऐकलय वर वलसष उदग रत , त! य गय तच ब लत आहस, तमह कतय तमचय
त कद चय ज र वर क "हIह कर शकत ह खर आह. कवश कमत तय ल ब लत , आमह
कतय आमच सवभ व स डण र न ह . तय वर वलसष तय ल ब लत , अर\ र ज तमच द ष
अस असत कक", तमह पररण म "च कवच र न करत 9kय करत .
र ज कवश कमत कतल बळजबर न खच!न नणय च पय स कर ल गत . कतचय वर च बक च
फटक म रत पर"त, क "हIह कल तर त क म9न! तय ज गवरन हलत न ह . त दष व
अकववक‰ कवश कमत कतच ह ल करत पण सव वयथ ठरत.
त पह त वलसष मन कतल ब लत त, "अह न"कदन म तझ दsख च ह"बरण ऐकत पण म
म कशल ब हण क य करण र"?
कवश कमत च सवक न"कदन ल पकडणय स ठ 9 वत त. तय मळ\ स"त पलल त ररद लसद
शवटच वलसष ल कवच रत कक" तय "न त नक क "? तय वर त ब लत त, "म मशल
ब हण ह त क य करण र जर तल ज वय च नसल तर त! तझ स"र ण करणय स स म
आहस तवह " ज तल प कहज तस\ कर". ह वलसष च ब लण ऐकलय वर त क म9न!
अक ळकवक ळ रप 9 रण करत, त प ह` न आत कवश कमत चय सkनय च घ बरणय च प ळ
आल . अच नकपण त कवल ण अश म ठ ह त गल जस क य एक डTगर, कतचय तय
अवत र मळ\ सवतs कवश कमत दचकल . कतचय अ"ग त!न स!य स रख पक श ब हर यऊ
ल गल . तय न"तर कतचय शपट त!न पटललय कनख य Wच त वष व कर ल गल
कवश कमत चय सkकनक "वर. तय न"तर थ ड वळ न"तर तय शपट त!न पलहव "च (आजच
पठ ण) सkनय ब हर यऊन त सkकनक कवश कमत चय सkकनक "वर तट! न पडल. कतचय
शर र चय कवकव9 भ ग "त!न कनरकनर ळय पदश "त ल ल क "च सkनय कवश कमत चय
सkकनक "वर तट! न पडत असलय च कवश कमत पह त र कहल . कतचय आ"चळ "त!न दकवड
आल, तय न"तर शक यऊ ल गल, कतचय प ट त!न यवन "च सन यऊ ल गल , कतचय
मत त!न क "च , कतचय ख "द त!न शवरसन , कतचय शण त!न शवरसन , कतचय तTड त ल
फस त!न प•डƒ व ककर टसन यऊ ल गल . तय न"तर यवन, लस"हल, बबर, ख स , कशवक,
पलIडƒ , च न , ह` ण, करल , आकण अस"खय मलच„ अस म ठ लषकर कतन क "हI णत
उतपन कल व त प ह` न न लढत "च त कवश कमत च य द सkर वkर पळ! न गल. न"कदन म त
तथ\च उभ ह त . कवश कमत चय सkनय प न"कदन च अस\ कमश सkनय प "च त सह पट म ठ
झ ल ह त. तय मळ\ तय चय सkनय त ल क णत ह श!र तय म य व सkनय पढ उभ र ह`
शकत नवहत . अश कवल ण हललय मळ\ कवश कमत खलजल झ ल व वलसष "पढ ख ल
म न घ ल!न उभ र ह ल . ह सगळ म य व पक र ह त त सkनय कवश कमत चय सkनय ल
व सवतs कवश कमत ल भय"कर घ बरवत ह त पर"त, पतय ह कन झ ल च नवहत .
कवश कमत च घ बरलल सkनय च "गल व स क स दर! पळ! न गल. ह प ह` न कवश कमत ल
कतय "चय श ररर क त कद प ब हण च दkव प बलय कस\ शष आह तय च पतयय
आल , तय ल कतय स मथय बदल असलल घम\ड प र नष झ ल . नम ह ऊन त
जगतजजत कवश कमत वलसष "न महण ल , "तमह ब हण "चय वkर गय च स मथय ह\च खर
स मथय, भ गमय कतय तमचय पढ खकचतच कम ठरत त. तय न"तर त कतय र ज
ग9 च मलग , कवश कमत सव स"ग पररतय ग करन स"नय स9म सव क रत . वkर गयप!ण
तपसय करत . तय चय तप स मथय न त कतनह जग लज"कत व इ"द बर बर बस!न अमbत
प शन करत . इ"द ल हरवणय स ठ त नव न सbष उतपन करत तय मळ\ तय च कवश कमत
ह अकभ9 न स थक‰ ह त.
मह भ रत चय क "ह पत आहत तय त क म9न!च कथ थ ड वगळ आह त प ह` .
क म9न!ल पकडणय स ठ कवश कमत च सवक 9 वत त तश त थ ड ल "ब पळत व जस\
त सkकनक कतचय जवळ यत त तश त एकदम अदषय ह त . तय मळ\ कतल पकडण कवळ
अशकय ह त. तय न"तर कवश कमत र "ग न वलसष स ब लत , "तझय न"कदन ल आण". तय वर
त पज पकतपत वलसष तय ल स "गत , "अर र ज , त अश न तल कमळण र न ह क रण,
कतल लज"कत यत न ह . त मह दव चय न"कदच ब यक ररद लसद आह. ज मह दव च
सवक आह. त कवळ म झ तप स मथय प ह` न म झय कड आल आह, त ह त न
जग त ल न ह , त तय ह पललकड ल कवश त!न आलल आह. जर तल त प कहज असल
तर तल म झय स रख वkर गयप!ण तप स मथय प प कर व ल गल आकण जर त तल
करत आल तर त क म9न! सवतsह` न तझय कड यईल. कवश कमत ल त समजत व
तय न"तर ततज प खर बहतजच शष ह त म नय करत व सवस"ग पररतय ग करन
तप करणय स ठ कनघ!न ज त . नहम पम ण इ"द तय ल आवह न दत तवह " कवश कमत पकत
सbष उतपन करत व इ"द ल शह दत . पकत सbष कनम ण कल महण!न त खय अथ न
कवश कमत (कवश अकमत) ठरल . वलसष ल दkव स"पदच पकतकन9 समजत त व
कवश कमत ल असर स"पदच .
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश सतय हतर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश अठठ हतर व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, पढ प"डपत अजन तय ग"9व ल कवच रत , "मल स "ग , कवश कमत न
वलसष "च मल" कश व क " म रल "?
पढ त ग"9व स "गत रह त , प!व? एक र ज ह ऊन गल तय च\ न "व कलम शप द, त ईश क!
(हल च अफग ण) कळ त ल ह त व 9 डस त क ण ह प शष ह त . एकद मbगयस ठ
त पत प र ज र ज9 न स ड! न वन "त गल . तय "न वन त बरच स "बर व डककर ब ण "न
म रल. आणख न द ट ज"गल त त ज ऊन क "हI ग\डसद म रत . अश ररत न कशक र च
खळ खळत असत "न त थक!न ज त . त आत कवश "कत घणय च ठरवत .
ग"9व अज!न ल स "गत , तय कलम शप द ल आपल कशषय करणय च कवच र कवश कमत
क " करत , त स "गत .
ज"गल त!न तय भकलय अवसथत त कलम शप द ज त असत "न तय च व वलसष "चय
श"भर मल "च भट ह त. त र ज पह त कU, वलसष ऋषIचय व"श च शकत तथ त पह त .
वलसष ऋष चय श"भर मल "पkक‰ एक त असत . कलम शप द तय "न स "गत , म झय
व टत!न ब ज!ल वह . त ऐक!न एक वलसष तय र ज ल म9!र व ण त कवन"त करत , अह
नbपश , ह आमच नहम च रसत आह, सव श स त स "कगतल आह कक", ब हण ल कतय
प 9 नय दत त. महणज तमह पथम ब ज!ल वह व, आमह न ह . अश ररत न तय "चय त
बर बर क य ह वर ब च ब च ह त. त द घह एकमक "न , "पथम त! ब ज!ल ह ", "न ह
पथम त! ब ज!ल ह ", अस\ स "ग! ल गल. ऋष हल यल तय र नवहत. न र ज ब ज!ल
ह णय स तय र न ऋष ब ज!ल ह णय स तय र अश व द च पररलसथत झ ल ह त .
पकतषच पश झ ल ह त कक", क ण हटण र, तय "च व गण र स स रख ह त. र ज "न
ऋष वर च ब!क उग रल . सवकड स"त प च पररलसथत झ ल ह त . च बक च फटक
बसलय वर वलसष "च स"यम स"पल . त ऋष शकत , स"त प न कलम शप द ल श प दत
कक", "त! तझ मय द ओल "डल स, एक ऋष वर ह त उग रल स महण!न त! र स ह कशल
व नरभ ण करश ल. त! अस "च भटकत कफरश ल व म णस "च म "स ख कशल". अस श प
वलसष ऋष शकत तय मग!र र ज ल दत . त घडत असत "न तथ कवश कमत पकटत त
पण क य ह त आह त पह णय स ठ अदषय रह त त. आपलय ल म ह त आह कU, वलसष
व कवश कमत ह "त तढ आ9 प स!नच ह त , तश त त र ज कलम शप द समज!न असत
कक", ह ऋष म मल न ह कक", तय ल झग रन दईन, त वलसष पर"परत ल आह.
कलम शप द आत तय ऋषIच कवनवण कर ल गत . तय "चय नहम चय पमळ व
म कशल सवभ व पम ण त वलसष तय ल म करणय आ9 कवश कमत एक र स ल
र ज चय अ"ग त घसणय च आदश दत . त एरवह सजजन असलल सबद र ज तय
र स चय अ"ग त घसणय मळ\ भय"कर ह त . पढ क य ग"मत ह त पह णय स ठ कवश कमत
दर! ज त . र स न प„ डलय मळ त र ज तय च सगळ सदद हरव!न बसत . अश
अवसथत असत "न तय ल एक ब हण भटत , तय चय कड म "स ह र च कभ म "गत .
र ज तय ल स "गत थ "ब, म मbगय करन तल म "स च कभ दत . र ज अस\ ब ल!न
तथ!न ज त व भटक!न आपलय घर यत . तथ त तय चय सवय"प कय ल स "गत कक"
ज"गल त एक ब हण बसल आह तय ल म "स ह र कर वय च आह तर त! तय ल म "स
ख यल घ ल. त सवय"प क‰ म "स आणणय च पयतन करत . तय ल क "ह कलय म "स
कमळत न ह . त र ज ल कवच रत , "आत क य कर वय च"? र ज तय ल स "गत , "ज
आकण जथ सळ वर क ण चढवल असल तय च म "स क ढ! न कशजव!न तय ब हण ल
ख यल व ढ". त आज 9 रक सवय"प क‰ तस\ करत व ब हण ल त नरम "स
ख णय स ठ दत . ब हण ल त समजत व तय मळ\ त स"त पत व र ज ल पनs तस च
श प दत .
अस\ द न श प कमळ लय मळ र ज प!णतय र स ह त . र ज शकत ल पकडत व
ब लत तझय श प मळ\ म नरम "स ख ण र आह तवह त म तझय प स!न सर करत .
न"तर त र स झ लल र ज कलम शप द शकत ल ख ऊन ट कत . कवश कमत तय
र स झ ललय र ज ल वलसष च इतर मल" ख णय स पनsपनह उदक करत रह त .
कलम शप द अश ररत न एक प ठप ठ एक अश बर च वलसष च मल" ज सगळ ऋष ह त,
ख ऊन ट कत असत . वलसष ल समजत कक", तय म ग कवश कमत आह. त तप कन9
पज पकतपत वलसष आपल क 9 आवरत व उलटव र करण ब हण ल न श भण र कbतय
ह ईल महण!न प यकlत करणय स ठ सवत s आतमहतय करणय च कन9 र करत . ककशक
कळ "च न श करण तय ल सहज ह त पण मग तय "चय त व कवश कमत त क य फरक
महण!न, त तस करणय च स 9 कवच रसद करत न ह . शवट आतमघ त करणय स ठ
त मर पवत वर ज त व तथ!न उड म रत पण ख ल त पडत न ह व जवह " पडत त
ग द वर व अश ररत न तय च त पयतन असफल ह त . दसर पयतन करणय स ठ
अरणय त त अग उतपन करत व तय त कशरत पण अग तय ल सपश करत न ह .
कतसर पयतन करत तय वळ त प णय त उड म रत तर एक म ठ ल ट तय ल पनs
ककन य वर फक!न दत अश ररत न तय च सव पयतन फ ल ठरत त. शवट हत श झ लल
वलसष आपलय आशम त ज त .
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश अठठ हतर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश एक णऐ"श व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
चkतरथ ग"9व पढ स "गत , वलसष पह त त कU, तय "च आशम तय चय मल "कशव य ररक म
ह त . मन अकतदsख न वयलथत झ लल पनह ब हर पडत त. भटकत ज त "न त
मह ऋष एक नद पह त ज प वस चय प णय न दथड भरन व हत ह त . तय पर चय
प णय त अनक म ठ वb व ह` न ज त ह त. त प ह` न त मह मन समजल , जर त तय
प णय त पडल तर ख त न प ह` न ज ईल. तय कवच र न तय ल पनs आतमघ त करणय च
इच„ बळ वत व त एक वल घत व तय न सवत च ह त ब "9!न ट कत त अश स ठ कU,
प णय त तय न प हणय च पयतन कर नय. तय न"तर क "ह अ"तर पढ ज ऊन तय पव ह त
सवत ल झ क!न दत . पर"त, अर क"त पत , त पतय , थ ड च अ"तर न"तर तय
मह मन ल त ओघवत नद ककन य वर ल एक दगड "चय ख चर त फक!न दत. त तथ
तस "च अडक!न रह त पण मरत न ह . तय न जय वल न सवत ल ब "9!न घतल ह त त
तट! न ज त त. तय ज र न वह ण य पव ह मळ त तटल महण!न तय नद ल त कवप श
(ब"9न मक करण र , य गश स त ल कवप शन ह शबद तय त!न आल आह) अस\ न "व
दत . तय अनभव न"तर त मन एक ज ग क9 ह रह त न ह . त डTगर दय , नद मळ\
तय र झ लल तल व अस\ पह त कफरत र ह ल . एकद कहम वत नद च दशन त घत .
तय त भय नक ससर व इतर जल सर (कह"स म स) त पह त . त प ह` न पनह तय ल
ज व दणय च इच„ ह त व त तय म श न भरललय कहमवत नद त उड म रत . पर"त,
त नद तय कठक ण एकदम प त फ क!न शत9 र ह त व कतच न "व शतद (श"भर ओघ "न
वह ण र ) ह त. त मह मन पनs क रड जकमन वर यऊन पडत . त झ लय वर त
समजत कक", त सवत चय कbत न आतमहतय कर शकत न ह . त धय न त आलय वर
त आपलय आशम कड वळत . तय स ठ तय ल पनह अनक डTगर व दश प लथ
घ ल व ल गत त. अखर स त तय चय आशम त प ह चत . तथ तय च सनष अकदसय"त
तय चय प ठ प ठ यत. जश त तय चय जवळ यत तय ल व टत आशम त!न अकतशय
उतकbष व कनदnष अस\ वदघ ष (कवकशष पदत न वद उचच रण) ऐक वय ल यत त. त
ऐक!न त कवच रत कतल , "ह क ण वद चच र कर त आहत म झय म ग!न, अगद
शकत स रख आव ज आह व सव अ"ग "च उचच रण पण तस\च आह"? त स "गत, "म
अकदसय"त , शकत च पतन ", त तय ऋष ल स "गत, "म गल ब र वषg तपसय कर त
आह पण वयथ". पनs वलसष कवच रत त, "पण त वद उचच रण र क ण"? अकदसय"त
स "गत, "ब र वष प स!न म तमचय पत प स!न ह ण य एक मल च गभवत आह. तमह
ज वदघ ष ऐकत अह त त म झय उदर त!न यत आहत".
एवढ स "कगतलय वर पढ त ग"9व स "गत , त कतच ऐकलय वर त मन अकतशय हष प वत
आकण त सवत श पटपटत , "अर\, म झ व"श च लवण र क ण आह"? तय न"तर
सवत ल म रन ट कणय च कवच र वलसषन स ड! न कदल. त तय खष त आपलय
आशम त र ह` ल गल . एक कदवस त र न त कफरत असत " तय "न एक भय"कर र स च
च ह` ल ल गत. त र स महणज कलम शप द ह त , अज!न तय र स चय त वड त!न
सटल नवहत . अकदसय"त घ बरन ज त. त आपलय स सय ल स "गत, "त पह
र स आपलय कड यत आह, तय चय ह त त एक भल म ठ ल कड स ट आह. मल
व चव , तमचय कशव य क ण मल व चवण र"? तय वर त मन कतल ब लत , "त र ज
कलम शप द आह, तय ल र स "न प„ डल आह, म तय ल तय ब"9न त!न मक करत ,
त! घ बर नक स".
त र स, कलम शप द तय "चय जवळ यत असत आकण तय च सन घ बरन एक ब ज!ल
उभ र ह` न ब लत, "तमचय वद चय जनच क "हI उपय ग ह ईल क ", ह ल
अडवणय स ठ "?
तय ल जवळ आलल प ह` न त ऋष ओम, अस\ उचच रत व तय र स वर पकवत जल
कश"पडत व तय र ज ल र स प स!न मक करत . कवश कमत च उदश वलसष च मल" नष
करणय च ह त क प!ण झ लल ह त महण!न तय "न कलम शप द त ल र स ल तस\च
स ड! न कदल ह त. जस स!य ल र ह` न ग स व अस\ त ह त, त र स गलय बर बर त
र ज स!य स रख चमक! ल गल . तय चय कदवय पक श न त सगळ ज"गल उजळ! न
कनघ ल. र ज च बद पनs क म कर ल गल व तय ल सगळय ग ष समज! ल गलय .
कलम शप द वलसष ल व"दन करत व स "गत , "म सद स च मलग व आपल कशषय.
मल आज द म आपलय स ठ क य कर व"? ह तय च नमपण कलल वचन ऐक!न
वलसष समजत त कक", आत खर खरच त र स कनघ!न गल आह.
वलसष तय ल स "गत , "म झय इच„ आ9 च प!ण झ लय आहत. त! आत तझय
र ज9 न ल ज व सख न र जयक रभ र कर व ". न"तर त मन तय ल आदश दत ,
"एक ग ष ल त ठव कक", क9 ह ब हण च अपम न कर नक स, तय "चय आज "च
प लन कर व शकय असलय स ब हण "च पज कर. त कलम शप द त सगळ म नय
करत . तय न"तर त र ज स "गत , मल म झय ईश क! व"श चय ऋण त!न मक झ ल
प कहज, तवढ तमह दऊ शकत , तर तवढ कर व. तय स ठ मल एक गण पत हव आह
ज म झय ईश क! घर णय च न "व अजर मर कर ल.
ग"9व पढ स "गत , र ज च त मकनष ऐकलय वर त मह न ऋष तय ल ब लत , "तल
क "ह वळ न"तर म त दईन. तय न"तर त द घ कलम शप द चय र ज9 न कड रव न
ह त त. तय र ज9 न च न "व ह त अय धय . ल क "न समजलय वर तथ ल पज आन"द न
फल!न गल . कतन तय द घ "च सव गत कल. अश ररत न त र ज कलम शप द व वलसष
तय चय र ज9 न त, अय धयत पवश करत त. र ज व तय च पर कहत ह "च त दशन घत
ह त. तय "च र ज एक द स!य स रख चमकत ह त . र ज चय आगमन च सव गत
करणय स ठ तय नगर च रसत प णय न सवच„ 9तल ह त. रसतय वर ज ग ज ग झ\ड,
पत क व त रण ल व!न स"दर सज वट कल ह त . अय धय दसर अमर वत अस व
अश सजवलल ह त . र ज9 न त पवश कलय न"तर र ज चय सचननस र तय च र ण
वलसष न लव!न नमन करत व ऋष कतचय श श स पम ण स"ब"9 घत . तय न"तर लवकरच
त र ण गभवत ह त. ऋष र ज च कनर प घऊन आपलय आशम कड कनघ!न ज त .
पर"त, त गभ तस च न व ढत तथ कतचय उदर त रह त . बर च वषg त गभ व ढत न ह
तवह " कचड! न त र ण आपलय प ट ल एक दगड "न फ ड! न त म "स च ग ळ ब हर
क ढत. तवह " कतचय प ट त!न एक मलग ब हर यत . तय च न "व अषमक, महणज अषम न
जनमलल . पढ त च अषमक, कल? घर णय च व रस, प•डƒ नगर च सथ पन करत .
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश एक णऐ"श व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश ऐ"श व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
ग"9व पढ स "गत अज!न ल , अह प थ, अकदसय"त ज वलसष चय आशम त रह त ह त ,
एक ब लक ल जनम दत ज शकत च मलग ह त . त सगळय ब ब त तय चय
कपतय स रख च ह त . ग"9व पढ ब लत , "अर भरत शष , सवतs वलसष ऋष आपलय
न तव च ब रश च कव9 स"पन करत त. ब लक च न "व ठवत "न तय सगळय घटन "च
आठवण ह त कक", तय "न अनकवळ आतमहतय करणय च अनक पयतन कल ह त पर"त,
जस तय "न समजत कक", तय "च व"श व ढत आह तस\ त आतमहतय करणय च कवच र त
स ड! न दत त. तय त!न तय न एक न "व सचत कक", पर शर, महण!न तय ब लक च न "व
पर शर (मbतय!"जय) ठवल ज त. पर शर व ढत असत तय आशम त. एक कदवश त
„ ट स पर शर आपलय म9!र आव ज त वलसष "न त त (ब ब ) अश ह "क म रत , त
ऐक!न तय च आई तय ल स "गत कक", ह तझ आज ब आहत तझय जनमद तय ल एक
र स ख ऊन गल आह. त ऐकलय वर त „ ट पर शर र ग "वत व ब लत , त ह सगळ
जग नष कर ल. त ऐकलय वर ऋष व लसष तय ल समज वत त कU, जग नष करण ह
क "हI अश ग षIवर उप य ठरत न ह . त समज वत "न तय "न ज स "कगतल त तल
क"त पत , आत म स "गत .
चkतरथ ग"9व पढ स "गत , वलसष तय ल समज वत त, "ऐक म झय ब ळ , फ र प!व? एक
र ज ह ऊन गल , तय खय तन म र ज च न "व ह त, कbतव य. त वद च य भbग!"च कशषय
ह त . त र ज यज कलय वर आललय ब हण "स स म कपणय स ठ दत अस व तय बर बर
दक ण महण!न म "स व 9न दत अस\. यथ वक श त र ज पbथव ल क स ड! न सवग त
ज त . क ल "तर न पbथव वर ल तय चय व"शज "न पkश च कमतरत ज णव! ल गत. तय
व"शज न म ह त असत कU, तय "च पर कहत भbग! स"पन आहत. तय र ज च व"शज
कभक य चय वष त भbग!चय द र कभक म "गणय स ठ ज त . क "हI भbग!चय व"शज न तय "चय
कड ल स"पलत भष कतय "कड! न लटल ज ऊ नय महण!न जकमन त ग ड! न ठवलल ह त .
तय न"तर त त स"पलत इतर ब हण "न व ट! न ट कत ह त. क "हIन कललन कतय "न मदत
महण!न कदल . अस\ असत "न क "हI भष कतय भ गव "चय घर त खण!न त स"पलत उकरन
क ढत त. त अफ ट स"पलत त कतय पह त त. त प ह` न क "हI कतय अस\ समजत त कU,
ह भ गव (भbगच व"शज) बइम न कर त आहत. तय गkरसमज मळ\ त तय ब हण "च
अपम न करत त. भ गव (भbग!च व"शज) च!क नस!नह मच य चन करत त पण त भष
कतय भ गव "च त कण ब ण "न हतय करणय स सरव त करत त. तवढ न सम 9 न न
झ लल त म!ख (भष) कतय जगभर कफरन सगळय च ब हण "च हतय करत रह त त.
तवढ न सम 9 न न झ लल त भष कतय ब हण "चय गभवत ब लक "च सद हतय
कर ल गत त. अश ररत न स"प!ण भbग! व"श च न श ह त ह त . तय वळ एक भbग!व"श त ल
स कहम लय त कनघ!न ज त. तथ त कतचय म "ड वर थ प म रत जय मळ\ कतच पकत कतच
गभ बन!न यईल. जस\ तय ब हण गभवत चय अ"ग वर त म!ख कतय कतल म रणय स ठ
ज त तस\ कतचय उदर त!न त गभ प ट फ ड! न ब हर यत व तय "चय कड र ग "न पह त .
तय बर बर तय पखर दष त!न यण य ककरण "मळ\ तय सगळय कतय "चय नजर नष
ह त त व त अ"9 ह त त. तस\ झ लय वर तय म!ख कतय "न पl त प ह त व त तय
गभ कड मच य चन करत त. अश ररत न अ"9 झ लल त कतय डTगर दय त आ"9ळ
भटकत रह त त. शवट त तय भbग!व"श स कड य चन करत त. त कतल स "गत त, "अह
ब हण स , आमह ल पनs दष कमळव!न द , आमह तमह ल वचन दत कU, ह पढ
आमह क ण ल ह क ठलय ह पक र त स दण र न ह . आमचय ग "व ज ऊन गपचपपण
र ह` . क ठलय ह पक रच प पकम करण र न ह . तय करत " त! कbपय तझय मल स आमच
दष परत करणय स स "ग व".
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथपव च एकश ऐ"श व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश एकय ऐ"श व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
वलसष पढ स "गत त, तय अ"9 कतय "चय तय कवनवणय ऐक!न त ब हण स ब लल ,
म झय ब लक "न तमह ल अ"9 कलल न ह . तस\च म सद तमचय वर कद झ लल
न ह . एक ग ष खर आह कक" म झय मल ल तमह ज कbतय कल त आवडलल न ह .
तमह जवह त प प करत ह त तवह म म झ गभ श"भर वषg म झय म "ड त लपव!न ठवल
ह त . उदश इतक च ह त कक", भbग!व"श कचर"ज व र ह . तय क ळ त त म झय गभ त
असत "न सगळ वद व तय च अ"ग त कशकल . तय ल तय चय ब प चय ख!न च वचप
क ढ व अस\ व टल तर त अय गय ह ण र न ह . पर"त तय चय सवग?य स मथय मळ\ तमच
फक ड ळ गल. महण!न तमह तय चय कड तमचय ड ळय स ठ कभक म "ग कद कचत त त
दईल.
वलसष पढ स "गत त, तय मल चय आईन स "कगतलय पम ण त आजव करत त व त भbग!
तय "न म फ करत . त भbग! म "ड फ ड! न ब हर आल महण!न तय च न "व औरव (म "ड त!न
आलल ) पडल. तय कतय "न तय "च दष कमळत व त आप पलय घर कनघ!न ज त त.
तर त औरव श "त झ लल नसत तय चय मन "त सगळ सbष नष करणय च मकनष
असतच. तय स ठ त घ र तपसय कर ल गत . तय च अश कलपन असत कक",
अश ररत न स!ड उगवलय न तय च प!वज स"तष ह त ल. तय चय तय तपसयच झळ
सगळय सbष ल ल गत. सवग त ल कपतर व असर, पbथव वर ल म णस ह सगळ समजत त
कU, क " ह ऋष अश तपसय कर त आह. त पकतज जग चय भलय च न ह त
समज व!न स "गणय स ठ त सगळ तय ऋष चय आशम कड यत त, आकण स "गत त, "तझ
तपसय फ रच कठ र आह. तय च झळ आमह सगळय "न ल गत आह. तल जस व टत
तस पतय घडलल न ह , महण!न जर धय न दऊन ऐक, वसततs आमह सगळ भbग! ह
जग त रह णय स क"ट ळल ह त . आमह आतमघ त करण उकचत नसलय मळ\ करण र
नवहत क रण, आतमहतय करण य ल सवग कमळत न ह तर प त ळ त ज ऊ व पनs
पbथव अस\ कफरत र ह` . महण!न आमह तय म!ख कतय "न आमह ल म रणय स उदक कल
व तय नस र तय "न आमच न श कल . तय ल भ कतय "न र ग व स"शय य व महण!नच
आमह त अफ ट स"पलत जकमन ख ल ग ड! न ठवल ह त . तय त!न त भ "डण उतपन झ ल
व तय ल क "न आमच न श करणय स सरव त कल . अश ररत न आमच मbतय!
झ लय मळ\ आमह ल सवग त यत आल. यथ कबर "न आमचय स ठ तय प ज सत म य
ठवलल आह. तय मतय जग त ल स"पलत आमचय स ठ क "हI महतव च न ह क रण त
स"पलत नशर आह. नशर 9न च म ह 9रण अज न च ल ण समजल ज त. त! ज कर
इलच„त स त य गय न ह महण!न, त तपसय जग चय न श स ठ न करत " सवत चय व
जग चय उद र स ठ कर व अश आमच तल आज आह.
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश एकय "ऐ"श व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश बय "ऐ"श व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
त ग"9व पढ स "गत , तवढ स "कगतलय न"तर सद त मह न ऋष वलसष पढ स "गत .
कपतर "च त ऐक!न औरव तय "न उतर दत , अह म झय कपतर न , तमह क "हI ब ल , आत
म घतलल पकतज वयथ ज ऊ शकत न ह . म ह म नय करणय स तय र न ह कक" म झ
र ग कनरथक ह त . जर म आत म ग कफरल तर त तप मल च म रन ट क‰ल. ज म ण!स
आपल यथ थ क 9 आवरत तय ल त ज वन च त न उदश (9म, कहत व सख) क9 च
स धय ह त न ह त. ग"9व पढ स "गत , वलसष तय "च स "गत असत त, त ब लत त, कपतर "च
उलख ऐकलय वर त ब लय ग औरव कपतर "न उदश!न ब लत , अह कपतर, र ज च र ग
जस दजन "च न श करणय स ठ आवशयक असत , म म झय आईचय म "ड त असत "न
म झय आईच व इतर ब यक "च रडण, कक"च ळण ऐकल आह, जवह " तय "न त भष कतय
ठ र म रत ह त. नमक तय चवळ म झय त ह क 9 जनमल आह. म झ आई व कतचय
स रखय अनक गर दर स य व म झ कपत ह "च तय वळ क ण ह स"र ण करणय स ठ
आल न ह त. म झय आईन मल कतचय म "ड त लपवल व त ब लल , जर अश ररत न
क ण अश प ज व "न अस\ ठ र म र ल गल तर प प व ढल व ज तय व ढण य प प कड
कनरथक असमथन य क रण दऊन दल कर ल त सद तय प प च भ कगद र असल.
जवह र ज पजच स"र ण कर शकत न ह त व इतर करमण!क‰चय ग ष त रमत त तवह "
अस प प तम पनs पनह अस अतय च र कर त रह त ल. त सहन करण मल शकय न ह
महण!न म तमचय कवन"त ल सव क र शकत न ह . ज अग म चतवल आह तय ल
वळ च तय प प तमय "च सपण परवल गल न ह तर त मल भ ण कर ल व त ह ऊ नय
अस\ जर तमह ल व टत असल तर आमह द घ "चय कहत च क य अस! शकल त स "ग .
वलसष स "गत रह त त, कपतर तय च त भ व!क भ षण ऐकलय वर तय चय बदलचय पम "न
ब ळ औरव ल स "गत त, तझ र ग वयथ ज ण र न ह व तल सद क "हI त स ह ण र
न ह . त! तझ क 9 ग तय वरण र ज वर स ड. तय मळ\ पbथव वर ल समद च प ण तय
उषमय न उड! न आक श त ज ईल व पजनय उतपन ह ईल व त पbथव वर ल सगळय "न
आवशयक आह तय मळ\ त क 9 उतम क रण ल गल व त! सद सवसथ ह कशल आकण
दव सद सरक त असत ल.
वलसष न"तर ब लल, अर म झय ब ळ पर शर त! तय पम ण कर वस. तय न"तर औरव न
आपल क 9 वरण वर स डल . तय मळ\ समद च प ण ब लषपभवन ह ऊन तय च एक
मठ घ ड स रख कदसण र ढग तय र ह त , जय च वणन वद "त वडव मख
(प वस ळय त ल क ळ ढग") अस\ कल आह. त समद त ल प ण ब षप चय रप "न उडवत
रह त . महण!न अर पर शर , जग नष करणय चय ग ष कर नक स. वरचय ज न चय
अवसथत असललय पर शर त! श "त ह .
अस ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश बय "ऐ"श व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग तय "ऐ"श व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
तय पढ ग"9व अज!न ल स "गत रह त , ब हण ऋष पर शर वलसष च त ब लण ऐक!न जग
नष करणय च कवच र स ड! न दत . तर सद त मह न ऋष तय चय सम 9 न स ठ एक
र स "च बळ घण र यज करत . क रण, तय चय कपतय ल एक र स न म रल ह त. त
तजसव मन र स "न ख ऊ ल गत . लह न म ठ अस\ सगळ र स त ख ऊ ल गत .
वलसष तय ल तय प स!न कवर 9 कर त न ह त. आपलय मल चय दसय पकतज बदल
क "हI न करणय च ठरवत . तय यज त पर शर त न यजकड सम र अस बसत कक",
जण!क य त चOथ अग क"ड अस व . त शकत च पत स!य स रख तय त तळपत ह त .
सगळ मन व ऋष पह त ह त त दषय जस क य पतय स!यच चमकत आह. यजक"ड त
तप च 9 र 9रल गल ह त . शवट शष ऋष अत यज च सम र प करणय स ठ तथ
आल. तय कशव य पOलसतय, पलह व कत सगळ मह न ऋष जय "न र स "च त स झ ल
ह त त सद आल. अर भरतव"श चय कलद पक , अज!न , तथ आलय वर पOलसतय ऋष
पह त त कक", आ9 च बय च र स "च न श झ ल आह. त पर शर ल ब लत त, "अर
शतघन पर शर , तझय ह यज ल आत क ण ह अडव! शकत न ह . तल ह यज
करत "न स"त ष झ ल असल. पर"त, त! ह त अनक कनरपर 9 र स "च सद न श कल
आहस तय च तल कलपन आह क "? तय र स "न तझय कपतय चय हतयच स 9
म कहत सद नसल. अश ररत न क ण ल ह कवन क रण म रलय मळ\ तझय त व तय
अपर 9 र स "त क य फरक र ह ल "? पढ त ब लत त, "अस\ करण खय ब हण ल
श भत न ह . क 9 च मय द व तय त!न उतपन ह ण र श "तत ह च खर ब हण "च गण
समजल ज त . महण!न अर शकत चय पत , तझय ब प पम ण\ त!सद सव ज ण!न अश
ग षIप स!न पर वbत ह . कवन क रण क ण ह ज व च अश ररत न न श करणय मळ\ त! सवतs
एक र स झ ल आहस व महण!न त!सद नष झ ल प कहजस ह यज त अस\ जर क ण
मह"टल तर त तल रचल क "? ब हण "न सव ग ष कववक चय मदत न कर वय चय
असत त, भ वनचय आह र ज ऊन जर त! अस कbतय कलस कवळ तझय त तप स मथय
आह महण!न, तर त प पक रक ठरत. ब हण ल कववक च मय द प ळ व च ल गत. तझय
अश कbतय मळ\ तझय कपतर "न फ र त स ह त असल. तझय कपतय ल ज भ ग व ल गल
त तय चय कम चच फळ ह त. अर वलसष चय सपत ह जर समज!न घ. तझ ब प
तय न"तर सवग त गल आह. क ण ह र स तझय कपतय ल ख ऊ शकण र नवहत , पर"त,
शकत न सवतsह` न त ओढव!न घतल ह त क रण, तय ल पbथव वर रह ण अपसतत व टत
ह त. तय त कवश कमतसद क रणम त ह त . आत द घह शकत व कलम शप द सवग त
आन"द त रह त आहत, आकण त! यथ तय "चय न "व न प प करत आहस. वलसष च इतर
मल", तझ सगळ चलत त सद सवग त मजत आहत. तल म ह त नसल महण!न स "गत ,
त! सद ह ज यज कर त आहस त सद तझय कड! न करन घतल ज त आह ह तझय
ल त आल आह क "? महण!न अर भ गयव न मल , आत ह यज आट पत घ".
ग"9व पढ स "गत , अश पक र पOलसतय स "गत असत "न तय ल वलसषसद दज र दत
रह त त व तय मळ\ अखर स पर शर त कवधव"सक यज स"पवत . तय यज च अग न"तर त
ऋष कहम लत त ल अरणय चय क ठ तर फ र आत नऊन स डत त जथ तय मळ
क ण च नकस न ह ण र न ह . त अग आजह र स, ज"गल व प ष ण ज ळत असलय च
कदसल. दसय पकतत कदल आह, त अग तथ!न पbथव चय प ट त कशरल व तथ\च
रहल.
अश ररत न आकद पव त ल चkतरथपव च एकश तय "ऐ"श व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग चOय Wऐ"श व
(चkतरथ पव पढ च ल!)
अजन ग"9व ल कवच रत , "मल स "ग कलम शप द र ज तय चय पतन ल शष य ग
वलसष "कड ज यल क " स "गत ? वलसष तय र ण ल क " जवळ घत त लजल त ओळखत
नवहत? जय ल नkकतकतच कनयम च "गल म ह त आहत अस म ण!स क " अस\ कर ल त
मल समज व!न स "ग . तय त प प ह त न ह क "?
म झय श"क "च कनरसन त! च "गल करकशल अस\ मल व टत. त ऐकलय वर त चkतरथ ग"9व
ब लल , "अर श!रय धय , 9न"जय , ऐक आत म तल त सगळ वलसष व कलम शप द च
झ ल त स "गत . कलम शप द असर चय कबज त असत "न र ग ट सवरप त त तय चय
पतन ल घऊन ज"गल त कफर वय ल ज त . तय अवसथत त तय ज"गल त ल अनक
हरण, स "बर, कवकव9 झ ड व इतर वल ह पह त कफरत असत "न तय ल जबरदसत भ!क
ल गत. तय वर त र स चय त बय त असलल पर"त एरव सजजन असलल र ज क "ह
ख णय स ठ कमळत क " त प ह` ल गत . र स असलय मळ\ तय ल म णस ल ख णय च
भ!क असत व अश त तय ल एक ब हण तय ज"गल त तय चय पतन सह स"भ ग करत
असत "न कदसत . त द घ एकमक "त प!णतय रमम ण झ लल असत "न त र स र ज
तथ यत . तय ल प ह` न त ब हण च ज डप सkर वkर पळ! न ज ऊ ल गत. र स तय "च
प ठल ग करत व अखर स ब हण ल पकडत . त प कहलय वर तय च पतन र ज ल
ब लत, "अह र जश , जर म झ ऐक , आपण स!यव"श च अह त ह सगळ जग ज णत.
आपलय ल नkकतकतच सगळ कनयम म ह त आह त, आपण ऋषIचय सवत असत , महण!न
आपलय ल ह करण श भत न ह , मल म ह त आह कक", आपण तय र स चय
पभ व ख ल अह त, तर अस\ प प करण य गय न ह . आमह द घ पकतपतन अस!न
आमच व सकनक कतवय प र प डत ह त ज सगळय च कवव ह त "न ब"9नक रक असत.
अज!न आमच क य प!ण झ लल नसत " तमह म9\च आल त व त थ "बवल आह अस करण
तमह ल श भत न ह . कbप कर व म झय पकतल मक कर ". त र स चय कबज त
असलल र ज त ऐकत न ह आकण तय ब हण ल ख ऊन ट कत . त अभ कगन तय
ब हण च 9मपतन रड! ल गत. जस\ त अश! कतचय ड ळय त!न ब हर यत त तस\ तय
अश!च अ"ग र त रप "तर ह त व भडक!न उठत त. तय "चय जव ल "न त पररसर जळ! न
ज त . तय श ककववहल अवसथत त ब हण तय ल श प दत. "अर न च म णस , आमच
स"भ ग अप!ण असत "न तय असवसथ लसथत त त! म झय ड ळय दखत म झय नवय ल
ख ल आहस, जय चय वर म झ अपररकमत पम आह, म झ तल श प आह कक", जवह त!
तझय स श सम गम करणय च पयतन करश ल तवह " त! सद जळ! न ज कशल आकण तझ
पतन तय वलसषमन श स"भ ग कर ल, जय चय पत "न त! ख ल आहस, व तय प स!न ज
अपतय ह ईल त तझय व"श च व रस ह ईल. अस श प दऊन त ब हण , ज अ"ग रस
व"श च ह त , कतचय च अश!"न उतपन कललय अग त उड घत व र स झ ललय
कलम शप द चय सम सत ज त. धय न त बसललय वलसष न त सगळ ण त तय "चय
कदवयदष मळ\ समजत. तय न"तर बय च क ळ न"तर जवह " त कलम शप द र ज तय
र स चय पभ व त!न मक झ लय वर त गण र ज सवत चय पतन ल , मद"कतल तय
श प च कथ स "गत व कतल कवन"त करत कक" , त वलसष बर बर सम गम करन तय "च
व"श व ढवणय त सह यय कर ल. व सनचय पभ व ख ल असत "न एकद त र ज
आपलय पतन ल पकडत , तय ल तय श प च कवसर पडलल असत , त तय ल तय न
स "कगतलल श प च आठवण करन दत. र ज घ बरन ज त , तय ल तय चय तय
अम न!ष कbतय च पl त प ह त असत . तय न"तर त र ज आपलय व"श च उद र
करणय स ठ वलसषमनIन आव हन करत .
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश चOय ऐ"श व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश प"चय "ऐ"श व
(चkतरथ पव स"पल)
एवढ सगळ ऐकलय वर अजन तय ज न ग"9व ल कवच रत , "मल स "ग आत , अश
क णतय वदज ब हण "स आमह आमच पर कहत महण!न नम व"? ग"9व स "गत , ह च
वन त एक म"कदर आह तय च न "व आह, उतक चक. दवल च 9 कट भ ऊ 9Oमय तथ
धय नस 9न कर त असत . त तमचय स ठ म झय मत य गय आह, तय ल नम व.
वkश"प यन स "गत त, ग"9व वर ख!ष ह ऊन तय ल श सशद पदकतन तय चय कड असलल
अग वष च अस कशकवत . न"तर त तय ग"9व ल स "गत आपलय ठरललय वचन पम ण
ज घ ड त! मल दण र आहस त त!त स तझय कडच र ह` दत. जवह " गरज ल गल तवह " त
म तझय कड! न म ग!न घईन. तय न"तर 9न"जय ग"9व स ब लत , "अर कमत चkतरथ , मल
आणख न एक श"क आह तय च सम 9 न त! करश ल तर बर ह ईल". त ऐकलय वर त
ग"9व महणत कU, "कनस"क चपण कवच र क य कवच र वय च आह त". तय वर अजन
कवच रत , "अस\ बघ, त! आत च व म सद आत च अस\ असत "न तल सगळय प च न
ग ष जय त! मल स "कगतलय आहस तय कश समजलय व म तय "वर कवश स कस
ठव व "?
त ऐक!न ग"9व हस! ल गत व ब लत , "अर क"त पत , तझ श"क तझय अज न त!न आल
आह, तर त म आत दर! करत . म व इतर सवग?य पज त अदषय कनसग त ल आह त
व त! दषय कनसग त ल अथ त~ पbथव ल क त ल आहस. पbथव ल क त ल सव पज त
जनमत त व मरत त व अस\ सतत ह त असत. क रण, तय "न क य असत ज
वसतम त "च बनलल असत. महण!न त क य यथ वक श नष ह ण र असत तय मळ\ मbतय!
अकनव य असत तय सगळय ज व "न , तय त मनषय सद आल . तय "च अनक जनम व
मbतय! ह त असत त तय क रण "न भ!तक ळ व वतम न क ळ अस\ तय ल भ सत त.
तय उलट अदषय कनसग त ल सवग त ज असत त तय "न क य नसत, त कनतय अलसततव त
असत त. तथ सदkव वतम न क ळच असत . महण!न पbथव वर ल घटन आमह सवग?य
पज त अन"त क ळ पह त असत . आमह ल मbतय! नसत क रण आमह ल क य नसत.
महण!न म ज स "कगतल त सगळ खर आह. म तय क ळ त व आजह तस "च ज गbत आह
व महण!न त पह त आह. आमह अजर मर असत . तय त दव, असर, ग"9व, र स, य ,
अपसर अस\ बरच यत त. तर सद एक ग ष तल स "ग वय स व टत कU, आमह सवग?य
पज तIन तय चय पणयपभ व त ह ण य फरक नस र त पनs प प करणय स ठ अ9!न
म9!न म णस चय व"श त जनम घय व ल गत जस\ तमह प "डव "न घतल आह. तय "च
कपतर ह त त व पनs सवग त अथव प त ळ त अथ त~ अदषय कनसग त त ज त त. तय त
अनक सथर आहत व जय चय तय चय प पपणय पभ व नस र सगळ ह त असत.
तय क रण "न म णस "च पणयकम मळ\ सवग त ज ण व पणय स"पलय वर पनह पbथव वर दषय
कनसग त यण अस अवय हतपण ह त रह त, म प प ह ईसत वर. तय ल च सbष च कम
अस\ महणत त". तय न"तर अजन पनs चkतरथ ल कवच रत , "मल स "ग, म प प कवळ
म णस ल च ह त क " तमह सवग?य पज तIन सद ह त? आत तझ ह ज रप आह त
क य तल कश प प झ ल "?
चkतरथ ब लत , "आमह ल सद अखर स म पप अकनव य आह व तय स ठ
आमह ल सद म णस च जनम घय व ल गत . मनषय जनम सगळय न शवट अकनव य
आह. तझ दसर पश ह म झय रप बदलच आह, अर\ लजशन, ह म झ व म झय पतन च
म य व रप आह त खर न ह . आमह सवग?य पज त अश ररत न म य व रप घऊन
पbथव वर म णस "त व वरत असत पण तय रप त आमह पणय कमळव! शकत न ह कक"व
प पह करत न ह . ह रप फक कवर"गळय स ठ आमह घत असत . आमचय कड जय
कवकव9 लसद असत त तय मळ\ त शकय ह त. त कवळ भ स आह, तय वर त! ज ऊ
नक स. तय स"व द न प "डव "च सम 9 न ह त.
तय न"तर त सगळ प "डव व त ग"9व एकमक "न आदरप!वक अकभव दन करन कनर प
घत त. आकण तय भ कगरथ च ककन र स ड! न त पढ कनघत त. प "डव तय उतक चक
त थ त ज त त व 9Oमयऋष ल तय "च मखय पर कहत महण!न नमणय च ठरवत त.
उतक चक गलय वर त 9OमयऋषIन भटत त व तय "न तय "च पर कहत ह णय च कवन"त
करत त. तथ 9Oमय वनफळ "न तय "च सव गत करत त. पढ 9Oमयऋष सद त म नय
करत त व ररतसरपण तय "च नमण!क ह त. आत प "डव चय बर बर सह व तय "च म त
अस\ सह जण व तय बर बर 9Oमय पर कहत अस\ स तजण पव स स कनघत त. 9Oमय तय "च
पर कहत झ लय मळ\ प "डव "च आतमकवश स व ढत . त ज न ब हण प "डव "न य गय
म गदशन करत त. तय पम ण\ त आत प "च ल दश चय र जकम र चय सवय"वर स ठ
तय र न कनघत त. 9Oमय तय प "डव "च मत ओळख!न तय "न आपल यजम नपद दत त.
9Oमय ऋष ल प "डव "चय पढचय व टच ल च ख त पटत व सगळ क "हI कनकlत ह त.
आपलय पर कहत चय आजन त प "च लदश त ज णय स ठ पढच व टच ल सर करत त.
अश ररत न आकदपव त ल चkतरथ पव च एकश प"चय ऐ"श व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश प"चय ऐ"श व
(सवय"वर पव सर)
वkश"प यन ऋष स "गत त, अश तय र न त मह बल प "च प "डव प "च ल दश पह णय स ठ
व तय ह` न ज सत, दOपद ल , लग चय दष न, पह णय स ठ पढच पव स कर ल गत त.
प "च प "डव तय "चय आईबर बर च लत असत " तय न व टत बरच ब हण तय च कदशन
ज त "न कदसत त. तय त ल क "हI बहच र ह त. त बहच र प "डव "न प ह` न तय "न
कवच रत त, "आपण क ठ ज त अह त"? "आपण क ठ! न आल अह त"? तय "चय तय
पश "न प "डव "त ल म ठ , यल9ष र उतर दत . आमह प "च सखख भ ऊ आईबर बर
प "च ल दश कड ज त आह त, आमह एकचक ग "व कड! न आल आह त". तय वर त
बहच र प "डव "न स "गत त, "आमह दपद चय घर प "च ल दश कड ज त आह त. तथ
म ठ स हळ आय जल आह, तय मळ\ तथ फ र पkस खच ह ण र आह तवह " तय त
आमह ल सद क "हI दक ण कमळल अश आशन आमह तथ ज त आह . र ज यजसन,
स म नयतs दपद महण!नच ओळख ल ज त त तय चय यजलसद मल च लग सवय"वर
पदत न करण र आह. अस\ स "गत त कक", तय मल चय अ"ग ल कनळय कमळ "च सव स
यत . कतच क "कत कनदnष व शर र रचन सव Wगस"दर आह. र"ग न स वळ असल तर तय त
च"द च कशतळत आह. कतच भ ऊ दषदमन आह ज सद यजलसदच आह. त यज त!न
आल तTच कचलखत व शस "सह, त तय चय शOय स ठ व 9 डस स ठ सवत खय तन म
आह. त प "डव "च गर द ण ह "च व9 करण र आह, अश वद"त आह. तय सवय"वर स ठ
कवकव9 दश "त!न र ज रजव ड तय "चय तय "चय वkभव च दशन करत यण र आहत अस\
समजत. त सगळ र ज यज करण र आहत. त अश यज त ब हण "न म ठ ककमत
दक ण दत त. त र ज मह रथ अस!न तय "न हरवण र क ण ह न ह त अस\ समजल ज त.
त ह सवय"वर त भ ग घण र आहत. त म ठ स हळ आह. तथ आमह ल बर च म ठ
दक ण व इतर मजचय कचज कमळण र आहत. तय स हळय त आमह क ठह
कफरणय स ठ ज ऊ शकत . तय स हळय त भ ग घणय स ठ दश दश "त!न कवदषक, कव ,
ग यक, नकल क र, नतक, नतक‰, पर कणक, मल, कसत कगर, व त हर, सतत भ ट अस\
सगळ आप पल कल द खवण र आहत. त सगळ प ह` न व ज द न कमळल त घऊन
आमह परत आमचय आशम कड परतण र आह . तमह सद आमचय स रखच अह त
क ""? पढ त बहच र कवच रत त, "तमह इतक स"दर सवग?य तज न चमकण र क ण
अह त"? आमह ल तर व टत, त दपद च कनय , कbषण तमचय पkकU एक ल प ह` न
कनवडल. ह तमच मल व टण र भ ऊ कद कचत मल यद त म ठ रककम सहज लज"कल".
त तय कनर गस बहच य Wच कनषप प ब लण ऐक!न यल9ष र तय न स "गत , "आमह सद
तय च उदश न तथ ज त आह त. आपण सगळ एकत तथ ज ऊय . चल , त सवय"वर च
स हळ प ह` य ".
अश ररत न आकदपव त ल सवय"वर पव च एकश प"चय ऐ"श व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश सह ऐ"श व
(सवय"वर पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, अर जनमजय पढ ऐक, अश ररत न त तय ब हण "बर बर ब लत
प "च ल दश चय दक णकड ल भ ग त ज त त. जथ र ज दपद च र ज9 न ह त . त ज त
असत "न तय "न व टत दkप यन मन कदसत त, तय "न इतर अकभव दन करत ह त व त
इतर "न अकभव दन करत अस\ च लल ह त. मह रथ प "डव स वक शपण तय पदश त ल
स"दर नयनरमय वन व उपवन आकण सर वर" पह त व अ9!न म9!न कवश "त घत पव स
करत "न त सव भ ग च अभय स करत असत त. तय "चय म9!र व ण मळ\ त सगळय "न
पस"न करत त, र ज9 न त आलय वर तथ ल ककल प कहलय वर त सगळ अखर स
यजसन चय कनव ससथ न प ह चत त. प "डव "न तय "चय रह णय च ज ग कमळत. त एक
क"भ र चय घर जवळ असत . प "डव "न ब हण च वष घतल असलय न त तय पक रच
ब हण वतसथ ज वन जग! ल गत त. तय मळ\ क ण ल ह तय "चय खय सवरप च स 9
अ"द ज दख ल यत न ह . तथ असत "न त दरर ज कभ म "गणय स ठ ररव ज पम ण
क"त ल स "ग!न ब हर पडत असत" . सगळ ब लत "न तय "न समजत कक", दपद ल तय च
कनय 9न"जय ल , ककत?ल प"डचय कतसय पत "स द वय च ह त पर"त, त आत हय त
न ह महण!न क "हI हळहळ करत "न कदसत ह त. दपद महण!न मद म अस 9नषय बनव!न
घत ज फक अजनच त ण! शकल. पर"त त तय बदल क ण ल ह क "हI स "गत न ह .
आक श त क "हI य"तण उभ करन तय त एक लकय पकड! न ठवल ह त व सवय"वर च पण
अस ठरत कक", ज कदललय ब ण "न त लकय म र ल तय ल कbषण कमळल.
वkश"प यन पढ स "गत त, दपद त स "ग!न सवय"वर चय पर स सरव त करत . त ऐक!न
दश दश च र ज तय "चय पर कहत "सह यत त. तय मळ\ बरच ऋष त स हळ पह णय स ठ
तय "चय र ज "बर बर यत त. तय च पम ण दयn9न सद कbषण ल लज"कणय स ठ यत .
तय ल स थ दणय स ठ कण यत . तय च पम ण\ अनक उचच वद "त ब हण कवकव9
पदश "त!न आलल असत त. तथ आललय सगळय प हd णय "च सव गत म ठ आदर न
कल ज त. त सवय"वर पह णय स ठ पज जन ल ट! न आलल ह त. एक भवय श कमय नय त
तय सगळय आगत "च बसणय च वयवसथ कलल असत. तय प ग र च पवशद र
ईश नय कदशल असत. दपद च र ज9 न भवय मह ल "न सजलल असत. तय भ वत
र"द व ख ल स म चर असत तय मळ\ क ण ह सहजपण तय कठक ण यऊ शकत नस.
स म चर वर ज ग ज ग पवश द र असत त जय "त!न अभय गत "च सव गत ह त असत.
स"प!ण प ग र वर क पड च „त बसवलल ह त. तय स ठ र"ग बर"ग क पड च उपय ग
कल ह त . तत य व जत ह तय तय स हळय चय सव गत स ठ व चOफर सग"9 दवय "च
कशडक व कलल ह त तय मळ\ सगळ व त वरण पस"न झ ल ह त. नगर त ल क "हI
इम रत इतकय उ"च ह तय कU जण! क य तय कkल स ल कभडलय आहत. तय
इम रत चय लखडकय "न स नर क पड चय ज ळय बसवललय ह तय . कभ"तIवर कहर व
म णक बलवलल ह त . तय त ल लजन सहज चढत यत ल अश उत र च ह त. तय
इम रत त ल मजलय चय जकमन उ"च ग ललचय "न सजवललय ह तय . तय "वर जर क म
कलल ह त. तय इम रत कहम लय त ल उ"च कशखर स रखय व टत ह तय . अश
सजवललय स तमजल इम रतIत त आम"कतत र ज रह णय स ठ उतरल ह त. तय
र ज "चय अ"ग वर ल द कगनय च क य स "ग "व, त र ज आम"कतत इतर र ज "चय प आपल
वस ज सत मह ग आह ह द खवणय त द"ग ह त.
पज जन तय भवय प घर त तय र कललय बkठक "वर कवर जम न झ ल ह त. त सगळ
तय "चय सकम र र जकनयल सजलल पह णय स ठ आत!र ह त. प "डवसद तय
प ग र त जथ ब हण "च स य कल ह त तथ ज ऊन बसल. तय "चय बर बर तय "च म त
नस, क रण कतल व टत ह त कक", कतच मल" कभ म गणय स ठ कफरत आहत व महण!न
त एकट तय „ ट घर त तय "च कभ आणणय च व ट पह त अस\. तय आम"कतत
र जय "च च"दन चय ग"9 न सव गत कल गल ह त. बह च त भक तय चय वत न तय "चय
र जय च स"र ण वkय Wप स!न कर त ह त. तय "चय च "गलय क म मळ\ सगळ जग तय "च
कOतक करत ह त अस त सगळ ह त.
प"9र कदवस ह स हळ च ल! ह त व तय क ळ त कवकव9 करमण!क‰च क यकम
अभय गत "चय मन र"जन स ठ ह त ह त. शवट सवय"वर च शभ कदवस उगवत . तय
कदवश सद आपल कभ म ग!न त मह रथ प "डव कनतय पम ण तय प गbह त यऊन
आपलय आसन "वर बसत त. तय "च तथ झ लल ब हण बहच र कमत तय "च ज ग र ख!न
ठवत ह त. तय "च म त क"त ल म ह त नवहत कक" त सवय"वर च कदवस आह . त
नहम पम ण आपल मल" कभ आणत ल ह कवच र त घर च सगळ क म" उरकत ह त .
तय शवटचय कदवश कbषण आपलय सव स जश"ग र कनश तय म"डप त यत. कतचय
ह त त एक सवण च थ ळ असत व तय त अधय करणय च स मग असत. तय कशव य
वरम ल महण!न एक ह र कतचय मनगट वर असत . तय न"तर खर कव9 आर"भ ह त .
ब हण शभ क य च कव9 कर ल गत त. तय वळ एकदम सव व ज"त आपल व द
थ "बवत त व एक श "त व त वरण तय र ह त. तय न"तर सम र"भप!वक दषयदमन आपल
बकहण कbषण कतच ड व ह त अलगद 9रन तय कठक ण यत . आपलय बल"द व 9 रद र
ककशय आव ज त म ठ न ओरड! न ज कहर करत त सवय"वर च कनयम. दषदमन तय
जमललय आम"कतत "न व इतर सम ज ल आपलय बकहण चय सवय"वर च कनयम स "गत .
त स "गत , "ऐक समसत आम"कतत सजजनह , म झय कपय बकहण श जय ल कवव ह
कर वय च आह त यथ असलल 9नषय उचल!न तय ल त ण!न यथ ठवलल ब ण ल व!न
वर य"त त ज एक लकय कफरत आह त „दल. ज ह कर शकल तय ल म झ बकहण
कbषण वरम ल घ लल, फक त न वळ स"9 कदलय ज त ल. तय न"तर त दषदमन,
आपलय बकहण च तथ जमललय सगळय र ज "च ओळख करन दत तय त तय र ज च
व"श, तय च कतबग र इतय द म कहत त कतल व तय बर बर तथ जमललय समसत
पज जन "न स "गत रह त . तय त बर च अव9 ज त . तय न"तर अखर स त स "गत कक",
जर क ण ह कतय ल त जमल न ह तर ब हण बहच य Wस स"9 कदल ज ईल. तय न ह
न ह जमल तर पज जन त ल क ण ल ह स"9 कदल ज ईल. तय कशव य सवय"वर च
अकतम कनणय कbषण घईल.
अश ररत न आकदपव त ल सवय"वर पव च एकश सह ऐ"श व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश सतय ऐ"श व
(सवय"वर पव पढ च ल!)
तथ दषदमन तय जमललय "च न "व घत ज त . त अश , दयn9न, दकवसह, दमख,
दषपदशन, कवकव"सत , कवकण, सह, दsश सन, ययतस!, व य!वग, कभमवगव, उगय9 , वलक‰,
कनक य!, कवर चन, सक"डल , कचतसन, सवच, कनकधवज, न"दक, व ह` श ल , तह` "द, कवकट,
ह 9bतर षƒ कड! न आल आहत. तय "चय बर बर तय "च कमत मह बल 9न9 र कण आल
आह. ह सगळ तय ब ज!च तझ ह त म गणय स ठ आल आहत. जय "च न "व घतल त
तय पम ण उठ! न कbषणल अकभव दन करत त. अस"खय इतर र ज कतय तझ ह त
म "गणय स ठ यथ हजर झ ल आहत. शक!न , सOवल, वbशक, वbहदव ह ग "9 र नरश च
सपत आल आहत. मह य द द ण च य Wच सपत अशतथ म आकण भ ज आपलय
रतनजड त प ष ख "न तथ बसलल आहत. तय कशव य वbह"ट, मकनमन, द"ड9र, सहदव,
जयतसन, म9 स"9 , कवर ट, तय च द न मलग श"ख आकण उतर, व9 म , ससम, सनकब"द,!
सकत!, तय च द न मल" सनम व सवच. तय कशव य सकचत, सकम र वbक, सतयलŸत ,
स!यधवज, र चमन, कनल, कचत य9, अ"गसमन, चककतन, मह बल शन म, च"दसन,
समदसन च मलग जर स"9, कवद"त, आकण द"ड ब प व लक प•डƒ , व सदव, भगदत,
कलल"ग, तमललप, पटणच र ज मह रथ सलय, मद दश च र ज व तय च मलग
रकम"गद, रकम रथ, कर व"श च र ज स मदत व तय च मल" भ!र , भर शव. तस\च स ल,
सदलकसन. पर व"श च रज कमवज, वbहदत, सशन, लसव , उकशनर च मलग
पतचरन ह"त, करष च र ज श"करशन (बलर म), व सदव (श कbषण), रकम , च रदशन,
पदमन, अक!र, सतयक‰, तजसव उदव, कbतवमन, हद क च पत, पbथ!, कवप थ!, कवदर! थ,
क"क, श"क!, गवशO, असव, अकनरद, शकमक, शर मजय, व तप , कप"ड रक, उकशनर ह सगळ
वbषण कळ च. भकगरथ, कवहत त, जयदथ, लस"9!च मलग , बbहदथ, वलह क‰न, मह रथ
शत य!, उल!क, कkतवय, कचत"गद, सव"गद, मह बद म न वतसर ज, कOसलच रज
कशश!प ल, मग9च जर स"9, अस\ बरच स मथयव न र ज कतय वण च जगभर त!न आल
ह त. सगळय "न उतसकत ह त क ण त लकय म रल. कbषण क ण ल वरम ल घ लल
तय च उतसकत ह त .
अश ररत न आकदपव त ल सवय"वर पव च एकश सतय ऐ"श व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश अठठ ऐ"श व
(सवय"वर पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, तथ जमलल तरण र जपत आप पलय श म"त रब ब त एकमक "न
आपल वkभव द खवत व कचडवत आपलय कतbतव चय गपप म रत आपल ख स हतय र
द खवत म ठ कदम ख न म ज वर आललय हत स रख डलत ह त. दषदमन च
प सत कवक स"पलय वर त म ठ कहर र न आपलय सथ न वरन उठ! न म ठ म ठ न
ओरड! न स "ग! ल गल कक", कbषण म झ च आह व म कतल घऊन ज ण रच, वगkर वगkर. ह
अस\ दषय ह त जस\ उम चय स ठ सगळ दव उठ! न कतच ह त म "गत ह त. तय न"तर
पतय चढ ओढ सर ह त. एक एक करन त कतय र ज कbषणच सवपन पह त तय
रर"गण त उतरल. तय "चय आवह न" पकतआवह न न त पररसर दण ण!न गल ह त . तय "च
मतसर "च ट मण एकमक "न म रलल सगळ ऐकत ह त. तय 9मlककत त सवत चय
लजवलग कमत ल सद आवह न दत ह त, तय "न त मkत तय वळ आठवत नवहत .
तय वळ सवग?य रद व आकदतय आपलय रथ "त!न तथ आल. तय कशव य सवग त!न इतर
दव जस\ वस, आकशन कम र, सव धय, मरत, कबर आकण पतय यमदव पढ च लत ह त व
तय प ठ प ठ दkतय आकण सपण, न "ग, गहक, चरण, कवश वस, न रद, पवत आकण उचच
दज च ग"9व, अपसर तय स हळय ल पह णय स ठ आल ह त. तय कशव य हलय द
(बलर म), जन दन (कbषण) ह वbश व"श च, त स हळ पह णय स ठ आल ह त. व सदव
तथ आलय वर पथम सगळय अभय गत "चय बसणय चय ज ग क ण आल आहत त
पह त . तथ त ब हण बहच य Wचय म"डप त त तजसव प "डव बसलल पह त व आपलय
म ठ भ व स त द खवत . त बलर म ल द खवत , त पह , यल9ष र, तय चय ब ज!ल
कभम, तय चय कडल लजशन! (अजन) व न"तर त द न दखण जळ ब"9! आलल आहत.
तय "त ल कभम ल प ह` न बलर म कचड! न ओठ च व!न गपप बसत . ह सद कbषण कड
(दOपद कड) आककषत झ ल आहत ह व सदव समजत . ब क‰चय कतय "न दOपद कशव य
क "हIह कदसत नसत. तय "चय नजर कवळ तय स वळय र"ग चय यजसन चय यजलसद
कनयकड ल गललय असत त.
इतर र ज व तय "च मलग व न तव"ड फक दOपद ल आपलय कड आककषत करणय त द"ग
झ लल असत त. तय मळ\ तय "चय ल त ह मह बल प "डव ब हण चय क त बसल
आहत त यत न ह . प "डव कbषण कड प ह` न कतचय स•दय मळ\ आlयचककत ह त त.
तय चपम ण कण च तज प ह` नह त जम व आlयचककत ह त ह त . तय स हळय ल
पह णय स ठ सवग त!न यण य सवग?य अभय गत "चय गद?मळ\ आक श त सद द ट झ ल
ह त . तय "त ऋष , ग"9व, र स, य , ककनर, न ग, सपण, असर, दkतय व द नव ह "च
म ठ भरण ह त . आक श त!न सग"9 फल "च पररमळ सवत पसरल ह त . नग य Wच
आव ज व ब सर च 9!न सगळय व त वरण त दमदमत ह त . आक श त!न यण य Wच गद?
एवढ झ ल ह त कक", पढ सरकणय स ज ग नवहत . ज त आपल रथ पढ कस क ढत
यईल तय कवव"चनत ह त .
कण, दयn9न, सलव, सलय, अशतथ म , कbथ, सकनत, वक, कलल"गदश च र ज , व"ग,
प "ड, कवदहच र ज , यवन "च पमख, कवकव9 दश "च अल9पकत तय "चय मल "बर बर तय
शयत त उतरल ह त. आप पल रतनजड त वस परर9 न करन त तथ तय "च प ळ क9
यत त व ट पह त असत त. तय "च ज र कम ल च कदसत ह त . जश प ळ यई तस त
पढ ह ऊन तय 9नषय ल त ण!न ब ण ल वणय च पयतन कर त ह त. पर"त, तय 9नषय च
द "ड अस\ ह त कक", तय "न त त णत यत नवहत .
पतयक जण बर च महनत कलय न"तर थकलय मळ\ यतन स ड! न दत ह त. क "हI त करत "न
त ल ज ऊन ख ल पडत व तय वळ इतर बघ हसत ह त, तय मळ\ तय र ज "च म ठ च
प"च ईत ह त अस\. तय र ज "च त खर पर ह त . 9नषय ल त णणय त तय "च
कपडसद खर ब ह त ह त, तय "चय गळय त ल म ळ तट! न पडत ह तय . ककतयक "न श स
ल गत ह त . एक एक करन त र ज आललय अपयश मळ\ कbषणच सवपन पह ण स ड! न
दत ह त व आपलय ज ग हतबल ह ऊन बसत ह त. स!यपत कण च प ळ यत. त
मह रथ जथ 9नषय ह त तथ ज त व आतमकवश स "न त त ण!न तय ल द र ल व!न अगद
लललय ब ण म रत व लकय ख ल प डत . सगळय "न त प ह` न जल ष कल पण द पद
म त ओरड! न स "गत, "„ , „ , म सतपत श लग न ह करण र". त ऐक!न कण
आक श त ल स!य कड प हत व न"तर तच„पण कbषण कड „द ह सय करत पह त व त
अवघड 9नषय ब ज!ल फक!न दत आपलय ज ग ज ऊन बसत .
जवळ जवळ सगळ कतय झ ल, तर कbषण ल हव त वर कमळ लल नसत . शवट
„ड च र ज स त यमच जण!क य अस कशशप ल, दमघ ष च पत, तथ यत व
9नषय ल त णणय च पयतन करत . त करत "न त त ल ज ऊन ख ल पडत . शरमन
म न ख ल घ ल!न त कनघ!न ज त . तय न"तर यत जर स"9, मह शककम न, थ ड वळ तय
9नषय कड एकटक पह त रह त . दम घऊन 9नषय ल त णणय च पयतन करत . त सद
त ल ज ऊन क सळत जकमन वर. त शरमन ख ल म न घ ल!नच उठत व आपलय
ज ग ज ऊन न बसत सरळ त प गbह स ड! न थट तय चय र ज9 न कड कनघ!न ज त .
तय ल अश ररत न ज त न पह त "न कbषण ग ल तलय ग ल त हसत. तय न"तर मददश च
र ज सलय यत 9नषय ल त णत "न तय च अप नव य! म ठ आव ज करन ब हर पडत .
तय मळ\ सव प गbह त एकच ह"श कपकत तय च सद कतच गत ह त. शरमन त सद
तडक कनघ!न ज त . अश ररत न तय भर सभत सगळय र ज "च लखल उडत तवह "
दषदमन ब हण "त ल क ण बहच र पयतन करत क " अस ज कहरपण कवच रत .
प "डव "त ल यल9ष र लजशन!कड पह त .
अश ररत न आकदपव त ल सवय"वर पव च एकश एक ण अठठ ऐ"श व भ ग स"पल
 आकदपव भ ग एक ण नववद व
(सवय"वर पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, सगळ कतय आप पल पयतन करन झ लय वर दषदमन चय
आदश नस र ब हण "त बसलल अजन उठत . त स त इ"द जस स वक शपण च लत
तय 9नषय चय ज ग ज ऊ ल गत . जयष ब हण "त ल क "हI ज चमवस परर9 न कलल
ह त, आन"द न जल ष करत त. तस\च क "हI ब हण महणत त, ज सलय स रखय कतय "न
न ह जमल त ह ब हण कस करण र. क "हI कवळ एक तय "चय त ल ह आवह न ल
स म र ज णय च 9 डस कर त आह महण!न आन"द द खवत त. क "हI ब हण महणत त, ह
दsस हस आह, तय न क "ह स धय ह ण र न ह तर दसर क "ह कजब!जत त, ब हण "न
कनद न पयतन कल ह\च महतव च आह. आकण जर ह तरण ब हण त कर शकल तर
क य मज यईल अस\ क "ह तरण बहच र एकमक "न स "गत त. दसर क "हI ब लत त,
जर ह दsस हस असल तर तय "न क "ह कबघडत न ह , जर लज"कल तर तय ल त
र जकनय कमळल व जर न ह तर क "हIच कबघडत न ह , एक"दर ह सOद द नह ब ज!न
फ यद च च ठरत आह. क "हI कचरप!ट बहच र एकमक "न कवन द न कवच रत त, अर, जर
तय ल ह स"दर कनय कमळ ल तर त क य करण र कतच, अस\ कवकव9 कलपन कवल स
तय ब हण क त च ल! ह त त. तय त ल मह त र बज!ग ब हण तरण बहच य Wन जर
गपप बस अस\ स "गत त पण तय "च ह सय कवन द क "हI थ "बत न ह त. क "हI महणत त क य
ह न कतर"द ज च अभय स खर खरच कल आह क " उग चच कशषपण करत य! क "हI
कच"त त!र ब हण उग चच कच"त करत त कक", जर तय ल न ह जमल तर आमह सगळय
ब हण "च कतय क„थ! करत ल, तर दसर क "ह ब लत त, ह त क„थ! ह णय स रख क "हI
न ह क रण, अज!न पयWत, कण ज सतपत आह, स डल तर इतर क ण ह ख नद न
कतय "स त जमलल न ह . आणख न एक जयष ब हण ओरड! न ब लत , अर, तय ल
आपण उतजन कदल प कहज मग पररण म क "ह ह ह . अजन आत तय 9नषय जवळ
प ह चल ह त . आत प क "च स!र बदलल , त तय र जकब"ड तरण च स•दय, ग र
र"ग, कपळद र दहयष व तय च रब बद र च लण प ह` न ह क ण ब हण आह क " क ण
ग"9व ब हण चय वष त पkज लज"कणय स ठ आल आह, अस\ व टणय च क रण कनय
यजलसद आह. अस पश कवच रत त. एक बज!ग ब हण उदग रत , ह खर खरच ब हण
आह क "? एक दसर बज!ग ब हण ब लत , मल व टत ह लज"कण र, चल आपण सगळ
तय ल यश इच„!. दसर सचवत , अर, क "हI कह"मत असलय कशव य क ण ह अश हरकत
करण र न ह , दषदमन च बकहण आह महण!न मल व टत ह त ख त न 9 डस आह.
आणख न एक वbद ब हण ब लत , तय र जकनयच कवव ह ह ण आवशयक आह तर ,
क ण तर त पkज लजकल प कहजच, न हI क "? इतर क "हI ब हण ब लत त, अस\ क "हI
ह तkल क त न ह ज एक ब हण स धय कर शकत न ह . ह आ9 सद ब हण "न
कतय "च प ड व यद त कलय च अनक उद हरण\ आहतच कU! आणख न एक ब लत ,
अर ह कतय "न कह कवद क ण द ण अथव कbप अस\ ब हणच कशकवत त, ह आपण
ल त घतल प कहज. ब हणच कतय "न सव कवद कशकवत त, त अशतथ म पह एक
ब हणच न हI क ", त कस ह त भ ग घत ह त , मग ह न क " घऊ नय. प!व?
ज मदगनय न सगळय कतय "न म रल ह त, अगसतय न स र समद प शन कल ह त ,
अश बर च उद हरण आहत जय त!न ब हण "चय ततज च प रख ह त. बहण "न
सवतsल कतय "प कम समज! नय ह त तसद अश कवकव9 पकतक‰य वयक ह त
ह तय . तय तल एक „ त फगव!न ब लल , ब हण श प दप शर दप (खर ब हण शत!ल
श प न अथव शस "न म र शकत ) असत त ह आपण सगळ कवसरल त क "? सव ब हण
तय न"तर एकव कयतन तय र जकब"ड ब हण रप त ल अज!न ल शभच„ ज र "न
ओरड! न वयक करत त. अश ररत न तय क त जमललय ब हण "त चच र"गत असत.
आत 9न"जय तय अवघड 9नषय जवळ उभ असत . तय चय कड पह त असत ,
तय न"तर त तय आडवय ठवललय 9नषय ल एक पदक ण घ लत व इश दवतल
समरत . तय न"तर त कbषण कड एक नजर पह त . त ख ल म न घ ल!न उभ असत.
तय न"तर त तय वर ट "गललय लकय कड एकटक पह त . मग मन च कन9 र करन त त
9नषय उचलत व त ण!न तय च द र ल वत . तय न"तर एक ब ण उचल!न त नम 9रत . ज
9नषय इतर खय तन म कतय "न स 9 उचलत यत नवहत त तय "न पकहलय च फर त
स धय कल ह त. प "च ब ण जस\ कनयम "त स "कगतल ह त तस\ त म रत व त लकय
स 9त . तय च ब ण तय लकय चय अ त बसल ह त. त घडलय न ब हण क त!न कवशष
व इतरतसद आन"द च एकच जल ष ह त . तथ उभ असलल त इ"द च मलग स त
इ"द व टत ह त , तय चय तय यश मळ\ आक श त ल अपसर सद आन"द वयक कर
ल गत त. सगळ ब हण आन"द न आपल वस उडव!न त द खव! ल गत त. तय "चय
आन"द ल प र व र रह त न ह . आक श त!न सवग?य फल "च क„डक व सर ह त . तथ
जमलल हरलल र ज एकमक कड पह त नवल वयक कर ल गत त. तय "न समजत न ह
ह कस\ झ ल. आत प गbह त ल व ज"त सम9!र 9!न व जव! ल गत त. तथ दपद न
नमलल भ ट व गवई लज"कण य 9न9 य च कOतक करण र कवन ग ऊ ल गत त. त
सगळ र ज दपद पह त असत व अज!न ल त करत "न प ह` न तय ल अतय न"द ह त . त
सगळ ह त असत " इतर च र प "डव यल9ष र चय आजनस र त तड न त प गbह स ड! न
ब हर यत त क रण, जर त अज!न बर बर र कहल तर म ठ च घ ट ळ ह णय च कभत तय "न
व टल . त तय "चय मठ त जथ त रह त ह त तथ ज णय स कनघत त. तथ कbषण , अथ त~
दOपद त प ह` न व न"तर अज!न ल प ह` न मन तलय मन त ख!पच ख!ष झ लल असत.
दOपद तय चय जवळ ह त त क"क म कतलक असलल थ ळ व वरम ल घऊन ज त. तथ
सगळ ब हण उभ र ह` न अज!न ल अकभव दन करत त आकण आपण उग चच क "हIतर
म!ख स रख ब लत ह त तय च तय न खद व टत असलय च स "गत त. ररव ज नस र
दOपद अज!न ल वरम ल घ लत व त तय च पतन झ लय च र ज ज ह र करत .
अश ररत न आकदपव त ल सवय"वर पव च एकश एक ण नववद व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश नववद व
(सवय"वर पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, तस\ दपद आपल कनय तय तजसव ब हण ल दणय च ज कहर
करत त तस\ तथ जमलल समसत कतय र ज न र ज ह ऊन स"तप ह त त. त एकमक कड
पह त तय "च एकमत आह त अजम वत त व ठरवत त कU, ह प "च ल नरश ल च "गल च
अदल घडव यच . त एकमक "न स "गत त, आमह सचचय कतय "न ड वल!न ह दपद एक
ब हण ल आपल इतक‰ स"दर कनय दत महणज क य? तय च अश कहममत कश
झ ल ? ह प "च ल नरश आमह ल क य कचर समजत आह क "? अश रपवत कनय
एक कभक य ल दणय च क " तर कवळ तय "न त फ लत नम स 9ल ह आमह र जव"श च
ल क कद प ह सहन करण र न ह . अश र ज ल जगणय च अल9क र न ह . तय ल
म रन ट कल महणज अश कहममत पनs क ण करण र न ह . तय चय वय च ह कदर
करणय च क "हI क रण न ह . तय चय बर बर तय चय पत च ह व9 आपण कल प कहज.
क रण त सद तय त स कमल आह. आमह ल आम"कतत करन व च "गल जवण दऊन
सगळ झ ल अस त समजत असल तर त तय च च!क आह ह तय ल समजल प कहज.
कतय "चय कनय फक कतय "न च कमळ लय प कहजत, ह फडत!स कभक रड ब हण तय
ल यक‰च नसत त. सवय"वर फक कतय "तच ह त त, तय त ह ब हण ल भ ग घणय च
सवलत कतचय भ व न कदल ह क ण चय परव नग न? एक र जव"श च कनय अश
कभक य ल वरत ह\चमळ श सस"ममत न ह . अस\ कवकव9 क 9 न भरलल उदग र तय
कतय "चय मळ वय त ह त ह त. कतय "च बर बर करणय च ह ब हण "च पयतन आत च
ह ण!न प डल प कहज. क "हI तय त ठरवत त कU, जर तय ब हण न क यद न त लज"कल
असल व आमह कतय "न दखवल असल तर तय ल आपण ठ र म रण कशषस"ममत
ह ण र न ह . क रण ज क "हI आपण उपभ गत त ततवतs ब हण "च असत अस\ श स
स "गत. तर सद , अस\ क "हI आपण कल प कहज कक", अश कहममत पनs क ण ब हण
करण र न ह व कतय "चय सवय"वर त भ ग घण र न ह . महणज ठ र म र वय च न ह पण
तय ल जबरदसत कहसक द वय च . कवशष महणज, तय दषदमन ल च "गल 9ड
कशकवल प कहज क रण तय चय आग ऊपण मळ\ त ब हण पढ सरस वल . अस\
ठरवलय न"तर त सगळ आप पल शस घऊन दपद वर च ल करन ज त त. तय हरललय
व स"त पललय र ज "च त "ड आपलय कदशन यत आह ह प कहलय वर दपद ल पथम
ब हण "चय सरक ततच कच"त व ट! ल गल क रण, अस\ क हI घडल ह च स 9
पसटश सद कलपन तय ल नवहत .
कतय चय तय क 9यक ह लच लIच सग व तय च र प "डव "न ल गत . त एकमक "कड
प ह` न ठरवत त कक" ह पस"ग यथ थ "ब!न क य ह त त प कहल प कहज. तय त अजन
स कमल ह त व त प "च प "डव, क"त च पत तय कतय "कड सरक! ल गत त. अग वर च ल!न
यण य र ज "चय घ ळकय ल अडवणय स ठ कभम तथ असलल एक भलम ठ झ ड उपट! न
कतच गदस रख उपय ग करणय चय तय र त तय र ज "चय सम र स त यम स रख
उभ रह त . कभम च त च ल प ह` न अजन आपल 9नषय स वरन तय चय बर बर न तय
र ज "श लढणय स ठ उभ रह त . तय द घ भ व "च त कbतय प ह` न बद म न व 9!त
द म दर आपलय भ व ल , बलर म ल स "गत त 9न9 र दसर क ण न ह तर अजनच
आह. मल तय त अलजब त श"क न ह कक", त झ ड च गद करण र सद दसर कतसर
क ण न ह पण कभम, वbक दर आह. क रण अश पक र झ ड उपट! न तय च गद करणय च
कर मत कवळ एक कभम च कर शकत . आकण अर अचयत , त ब ज!ल उभ आहत त
दखण द घ, ख त न नकल व सहदव आहत. पढ व सदव तय चय म ठ ब"9!स स "गत ,
तय च अथ, तय "चय बर बर बसलल व आत सभ गbह स ड! न गलल , कनकlतच यल9ष र
असल प कहज. पढ त द घ वbषण ब लत त, तय च अथ तय ल गbह त!न त सगळ
सह सल मत सटल असल प कहजत व त आत कOरव "प स!न दर! रह णय स ठ अस
ब हण वश घऊन रह त आहत. तय द घ "न ह सपषपण ल त आलय न"तर म ठ भ ऊ
हल9र सम 9 न वयक करत कक", त सगळ तय "चय आतयच , क"त च मल" ज व"त आहत ह
च "गल झ ल. कवळ नकशब "न त व चल, न ह तर तय आग त!न व चण कवळ अशकय ह त.
अश ररत न आकदपव त ल सवय"वर पव च एकश नववद व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश एकय णणव व
(सवय"वर पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत असत त, तय न"तर त मह बल ब हण चय वष त ल प "डव आपल
च मड च वस, न रळ प स!न बनवलल प णय च कम"डल! ब ज!ल ट क!न तथ असललय
ब हण "न अजन हसत हसत ब लत , "घ बर नक , आपण सगळ तय "च मक बल
करण र आह त. त!मह ब ज!ल उभ र ह` न फक मज बघ ". तय न"तर शकड 9 रद र
ब ण "च वष व ह त गल . म"त न भ रलल ब ण एकमक "वर म रल ज त ह त. अजन
तय चय 9नषय न कतर"द ज करत असत "न कभम तय चय ब ज!ल एक द पह ड स रख
उभ र ह` न तय ल मदत करत ह त . तय "चय सम र त कचडलल कतय व तय "चय पढ
तय "च नतbतव करत कण अस\ त प "डव "वर तट! न पडल. त यद स ठ उतसक असलल
कतय ब लत त, यद त सम र आलय स ब हण "च हतय करणय स मभ असत. ह
ठरलय वर त प "डव "न ब हण समजत असलय मळ\ पथम स"क चत असलल त व र
तय "चय श लढ! ल गत त. कण म ठ ज श "न लजशनवर हल करत . क रण, तय "न त पkज
लज"कलल असत, जर अज!न न त लज"कल नसत तर कbषणल न ईल ज न कण ल
वरम ल घ ल व ल गल च असत . ह पह त कण च र ग समजणय स रख असत . मद
दश च मह बल सलय कभम वर च ल करन ज त . जस एक हत दसय नर हत वर च ल
करत म द हत कमळवणय स ठ अश त चढ ओढ ह त ह त . दयn9न व इतर र ज
तथ ल ब हण न सत वणय च व घ बरवणय च, „डणय च क म करत ह त. क रण ह प "डव
स डल तर इतर स 9 ब हण बहच र यद करणय चय ल यक‰च न ह त ह तय "न समजल
ह त. एक"दर त कतय कवरद ब हण अश ब च ब च ह त . अजन जस पह त कक",
स!यपत कण तय चय कड वग "न यत आह, त तय च ख स आय9 तय चय वर फकत .
तय चय आघ त मळ\ र 9य (कण) बशद पडत . पनs उठ! न त 9न"जय वर व र अल9क
स व9कगर न करत . द घह तलयबळ य द 9म स न यद करत असत त. इतर र ज
पररलसथत प ह` न तय ज गत!न क ढत प य घऊन आप पलय कनव स कनघ!न ज त त.
लजशन व र 9य ह "चय कतर"द ज त ल कसब पण ल ल गलल असत. तय "चय ब ण "चय
वष व मळ\ त तय ब ण "चय म ग कदसन स ह त त इतक ब ण फकल ज त ह त. अजन
कण ल आवह न दत व कण अज!न ल , अस\ द"द ज र त च ल! असत. इतर कतय
आप पस त न लढत ह द घ "च द"द पह णच ज सत शयसकर समज!न तथ त पह त
रह त त. अज!न च व र परतवलय वर कण ज र "न ओरड! न अल9क आवह न तय ल दत
ह त . तय न"तर त स!यपत कण लजशनल महणत , "अर श!र व र ब हण , तझय यद कलच
कOतक कल प कहज. तल थकव यत न ह ह च मल नवल व टत. तझ कवद एक द
उचच दज चय कतय ल श भण र आह. त! यद श स च एक उतम नमन आहस ह
मल म नय कलच प कहज. क य त! परशर म ह सTग घऊन आल आहस क "? क " त!
पतय इ"द तर न ह स? क " त! इ"द च 9 कट भ ऊ कवषण! जय ल अचयत महणत त, त
तर न ह स? ब हण च सTग घऊन मल नमवणय च पयतन कर त आहस"? स "च च पकत
कक"व कककत, प"डच मलग ह द घच अस\ यद म झय श कर शकत त".
कण च त वकवय ऐकलय वर 9न"जय तय ल उतर दत , "अर\ कण म क ण शसकवद
स ! म नव न ह , ह ज त! म झ कतब
त आलल न ह क " परशर म न ह व क ण अदत
पह त स त म झय गरन कशकवलल बह व पर"दर शस आह त म आत तझय वर
स डण र. म यथ तल हरवण र आह. थ ड च वळ त तझ प ड व ह ईल". वkश"प यन पढ
स गत त, त ऐकलय वर कण यद त!न म घ र घत क रण तय ल म ह त असत कU, तय
अस न तय च फ र म ठ ह कन झ ल असत व ह यद तय य गयतच नवहत. प "गण चय
पललकड सलय व कभम मष यद करणय त द"ग झ ल ह त. जण!क य द न बल ढ हत
झ"जत आहत. तय "चय तय कसत च आव ज सवकड घमत ह त. सलय थकल आह ह
हरन कभम तय ल ख "द वर उचल!न ल "ब फक!न दत . पर"त त फकण अस\ ह त कक",
तय मळ\ सलय ल ज सत ल गल न ह . कभम च त कसब प ह` न कण अच"कबत ह त ,
तय चपम ण इतर र जसद चककत ह त त. कण ब लत , "अर, ह तर एक उतम य द
आह. ब हण "त अस य द आह ह नवलच व टत. ह क ण ब हण आहत व तय "च कळ
क णत त समजल प कहज क रण, मल व सलय ल हरवण र फक एक परशर म कक"व द ण
अस! शकत त. कक"व प"डपत ककत? अस! शकत , सलय ल हरवण र फक बलर म कक"व
वbक दर आह, दयn9न ल हरवण र फक दवक‰पत अस! शकत , कक"व कbप, शरदवन च
मलग अस! शकत . महण!न आत आपण ह म र म र ब"द कर व ह ब हण खर खरच
क ण आहत त श 9!न क ढल प कहज". वkश"प यन स गत त, व सदव तय "च लढ ई प ह` न
ख त न समजत कक", ह अजन व कभमच आहत. पर"त, तय च व चयत न करत त सव
र ज "न स "गत , "झ ल तवढ म र म र परश आह, आत सवय"वर च स हळ स जर
झ ल आह व दपद च मलग एक ब हण "न लज"कल आह ह व सतव तमह ककत ह
म र म य कलय महण!न बदलण र न ह ह समज!न आप पलय र जय कड सगळय "न
ज णय स सरव त कर व . तय पम ण जमलल आlय कर त कU एक ब हण न र जकनय
लज"कल व प "च ल दश च ज वई एक ब हण असण र ह च ग"मत कर त त आप पलय
घर ज ऊ ल गत त. ब हण म"डळ घडललय पक र न परत ह दरलल ह त व ज घडल
तय वर कवश स कस ठव व ह च कच"त करत तथ प "डव "चय भ वत उभ ह त. तय "न
जमललय गद?त!न व ट करन दणय च क म सवतs कbषण करत व प "डव न तय "चय
मठ वर ज णय स मदत करत . इतर ब हण आप पलय मठ कड ज त त. क"त क ळज
करत असत कक", आज आपलय मल "न क9 न ह कततक उश र क " झ ल आह? कतचय
मन त अनक श"क कश"क उतपन ह त रह त त. क"त कवच र करत , इतक उश र क9 च
ह त न ह मग आज क य झ ल, कOरव "न समजल तर न ह कक" ह प "डव आहत व तय "न
तय "न ठ र म रल? कतच दसर मन स "गत, त शकय न ह क रण, कbषणदkप यन न म झ मल"
नहम सरक त रह त ल अस आकशव द कदल आह तय च क य? अश ररत न त प "डव
म त कच"त कर त असत "न कतल क ण यत असलय च च ह` ल ल गत महण!न त ख ल
ब हर ड क वत पर"त, तथ फक म णस "च आव ज यत असत त, अ9 र मळ\ क "हI कदसत
नसत. तय ख ल तह अ"9 रच असत . थ ड वळ "त लजशन व तय च च र भ ऊ तय
मठ त पवश करत त. क"त नहम पम ण त आलय च पह त च ब लत , "मल "न , आणलल
कभ तमह स रख व ट! न घय ".
अश ररत न आकदपव त ल सवय"वर पव भ ग एकश एकय णणव व स"पल .
 आकदपव भ ग एकश बय णणव व
(सवय"वर पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, त तजसव प"डपत आपलय क"भ र चय घर त कशरत त . तय न"तर
आपलय म तस अकभव दन करत त व तय "चय सह आललय यजसनच ओळख करन
दत त. त स "गत त कह कभ आज आमह ल कमळ लल आह. कतल प ह` न कत ल आlय
व टत व त ब लत, "अरचय ह म क य ब लल"? म झय कड! न प प तर न ह झ ल न "
अश श"क तय म ऊल ल ह त. अश पररलसथत त!न कस ब हर पड वय च अस पश
कतल पडत . तय वर झ कण घ लणय स ठ त यजसनल जवळ घत. मग यल9ष र कड
प ह` न ब लत, "तझय 9 कट भ व "न प "च ल नरश च मलग द न घतल त अज न न
क "? अर र ज मल स "ग, खर क य झ ल आह? ह द न तमह सख न भ ग व म झ व ण
खर कर . प "च ल चय कनयस तय च प प ल गत क म नय, अश खबरद र घय . तस\च
कतल अवघडलय स रख ह ण र न ह हसद पह ". आपलय आईच त ब लण ऐक!न त
करव"श च समज!तद र व बद म न र जपत, यल9ष र थ ड कवच र करन आपलय आईल
समज वत , न"तर अज!न कड बघ!न ब लत , "आई, ह (कनय )द न अज!न न सवय"वर त पण
लज"क!न कमळवल आह. महण!न त! (अजन) कतचय श लग कर वस. लवकरच य गय
कव9 प!वक त! कतच उजव ह त तझय ड वय ह त त घऊन लगकव9 प!ण कर व ". त
यल9ष र च ऐक!न 9न"जय तय ल स "गत , "अह आमच र ज, मल प प च 9न कर नक .
तझ सल य गय व टत न ह . अश पक र प प ल क व गत त. आईचय आदश च प लन
कर वय च महणज पथम त! कतचय श लग कर व न"तर कभम कर ल व न"तर म झ व म झय
न"तर ह द घ "त ल नकल व शवट सव त 9 कट सहदव अश कम न कतचय श लग
करत ल ह य गय ह ईल. आमह चOघ व ह कनय तझय आदश च व ट पह त रह ण र.
अश पररलसथत त ज सगळय स"ब"ल9त "न कहतक रक असल त कर व, तय त प "च ल
नरश "च सद कवच र झ ल प कहज. आमह सगळ तझय आजच प लन कर. तल ज
य गय व टल त कर व".
वkश"प यन स "गत त, लजशनच त पमप!वक व आदर "न भरलल ऐक!न त प "डव आत तय
प "च ल कनयकड अप न पह त त. त सद आत तय सव Wकड प ह` ल गत. त कतच पह ण
बकघतलय वर त एकमक "कड प ह` ल गत त. तय न"तर त पतयक कतचय बदल कवच र कर
ल गत . कतचय कड पह णय "न तय "चय त ल क मदव ज गbत ह त . तय मळ\ त कवच र
करणय चय मनलसथत त रह त न ह त. तय अपकतम स•दयवत कड पह त असललय
आपलय च र भ व"ड "च चहर प ह` न त म ठ भ ऊ यल9ष र समजत कक" ह एक मल मळ\
आमच एक‰ स"पष त यऊ शकत व त जर ह ऊ द वय च नसल तर त सगळय "च पतन
ह ण\च सव Wचय कहत च आह. तय चवळ तय ल कbषणदkप यन "च उदग र आठवत त. त तय
सगळय "न स "गत , "अस\ पह , ह प "च ल कनय आमह सगळय "च पतन असल. जस
आपण ज णत , वय समनIन म ग वतवल ह त तस\ ह ईल".
आपलय वकडल भ व च त आदश ऐकलय वर तय सगळय प "डव "चय चहय वर ख!ष च
लसमत झळक! ल गल.
वbषण व"श च न यक द म दर, श कbषण आपल अ"द ज तप सणय स ठ प "डव "चय मठ त
तय क"भ र चय घर त आपलय म ठ भ व बर बर , र कहण पत बलर म सह ज त .
क ण ल ह समजण र न ह अश पक र त तथ गलल असत त. कbषण तथ तय झ पड त
यल9ष र बसलल असत व तय च च र भ व"ड तय चय भ वत बसलल ह त. त शककम न
प "चजण लपण शकय नवहत. तय "च शर रयष लपणय स रख नवहत . तथ घर त आलय वर
श कbषण पथम अजकमद घर णय चय व रश चय , यल9ष र चय प य ल सपश करत . तय च
प ह` न बलर मसद तस\च करत . न"तर त द घ क"त , ज कbषण च आतय असत कतल
नमन करत त. तय न"तर त प "डव "न आपल ओळख करन दत . "म श कbषण, ह म झ
ब"9! र कहण पत बलर म". तय "न प ह` न प "डव न फ र आन"द ह त पर"त, त त द खवत
न ह त. पढ कbषण ब लत , म तमच कसब सवय"वर चय स हळय त प कहल. तय मळ\ म झ
ख त झ ल कU, म झ आतयम म भ ऊ ज व"त आहत. त ऐकलय वर प "डव "न आत
तय "चय प स!न लपवणय स रख क "हI र कहल न ह ह समजत. त वसदव च (कbषण चय
कपतय च) मकशल कवच रत त. तय जव ल गbह त!न तय "च सटक दkवय ग "न झ ल महण!न
सगळ कव9 तय च आभ र म नत त. यल9ष र कवच रत , "तल आमच अ"द ज कस
आल "? मघ स "कगतलय पम ण, तमचय क रव य " जय कवळ फक तमह च कर शकत
तय प कहलय वर म झ कवश स बसल कU, म झ कय स कबनच!क आह पर"त, आणख न
ख त करणय स ठ आमह यथ आल . आत आमच प!ण कवश स बसल कU प "डव ज व"त
आहत. त ब लत , "अग ल ककत ह झ कल तर तय च 9ग लपवत यत न ह ". तय न"तर
स व9कगर च अज!न आवशयकत आह महण!न, "आमह आत क ण ल ह समजण र न ह
अस\ आल तस\च यथ!न कनघ!न ज ण र आह ". अस\ कbषण ब लत . "तमच भ गय थ र
महण!न अज!न तय 9bतर षƒ चय मल "न तमच पत ल गलल न ह पर"त, क लचय
9न"जय च कण बर बरच व सलय च कभम बर बरच अश द न द"द " न"तर तय ल तझ स"शय
आल आह त ल त घय ". "क ण ह ब हण इतक कस\ कनषण त अस! शकत ल अश
श"क त कण ब लत ह त पर"त, अज!न तय "च कवश स आह कक", तय चय जव ल गbह त
तमच न श झ ल आह. पर"त, ह ज सत क ळ लप!न रह ण स"भवत न ह . ह च द त
अस! द ". "आत तमह दपद च आप झ ल अह त तवह " ह सतय लपव!न ठवण कवळ
अशकय आह तर ज नव न पररलसथत उपलसथत ह ण र आह तय स ठ तय र वह ", अस
सल दऊन त द घ ब"9! तथ!न कनघ!न ज त त.
अश ररत न आकदपव त ल सवय"वर पव च एकश बय "णव व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश तय "णणव व
(सवय"वर पव स"पल)
वkश"प यन स "गत त, जस\ कभम व अजन कभ घऊन तय "चय घर ज त ह त, दOपद च
भ ऊ जय ल आपलय बकहण चय सव सथय च कच"त ख त ह त , तय द घ "च प ठल ग
करत तय "चय घर कड यत व तथ\च एक आड श त अस लपत कक", क ण ल समजण र
न ह . त दOपद च भ ऊ गपचप तय घर वर ल दऊन असत व तय च सवक
आज!ब ज!ल पह र दत असत त जस\ क ण ल ह स"शय यण र न ह . त द न प "डव आत
कशरत त व तथ बसललय ब क‰चय प "डव "सह तय "चय गपप सर ह त त. तय क"भ र चय
घर चय कभ"त न भग असत त तय त!न त दषयदमन आत क य च लल आह त पह त
रह त , तय च कलपन आत ल क ण ल ह यण र न ह अश द त त ब ळगत . आत
आलय वर त द घ पथम यल9ष र ल तय च न "व घऊन अकभव दन करत त व न"तर आईल
नमन करत त त त पह त . म ठ भ व ड न "व यल9ष र आह ह त समजत . तथ त
पह त कक", तय च बकहण म ठ आन"द त आह. तय च तय ल आlय व टत, तय चय
कलपनपम ण त तय कभ कर ब हण चय तय कभक रड घर त अकतशच दsख झ लल
असल पण त ज पह त त अगद तय चय कलपनकवरद असत. तय "चय आईच न "व क"त
आह ह त समजत क रण, यल9ष र कतल क"त म त अस \च ह "क म रत . क"त न"तर
दOपद ल स "गत कU, ज कभ आणलल आह तय चय तय द "डगट "चय शर र चय
आक र पम ण व टणय कर वय त क रण त कतल स "गत ह म झ दसर मलग आह त
फ र ख त , तय च भ!क ज सत आह. तय पम ण\ तय च बकहण तय कभ चय व टणय करत
व त त न"तर कशजव!न सगळय "न ख णय स दत. सवक "हI म ठ आन"द त ह त असत ह
प ह` न दषदमन ल नवल व टत. मल "च न "व यल9ष र, कभम, अजन, नकल व सहदव ह
सगळ समजलय वर दषदमन ल समजत कU, ह करव"श च र जपत प "डवच आहत व
आपलय बकहण च कवव ह अज!न श च ह त आह. ह समजलय वर तय ल अकतशय स"त ष
ह त . त क ण ब हण न ह त तर उचचक ट चय र जघर णय च आहत तय मळ\ तय ल बर
व टत. कOरव "श असललय त"ट मळ\ त अस\ गपपण अज तव स त रह त आहत ह त
समजत .
तय न"तर तय "च झ पणय च वळ यत तस\ त सगळ प "च प "डव एक र "गत दक णकड ड क
ठव!न झ पत त. तय स ठ कस गवत चय ग द च उपय ग त करत त न"तर तय वर
हरण चय क तड च प "गरण घ लत त. झ पलय वर तय "चय त गपप सर ह त त. तय त
वद, श स, शस स व अस कवद , यद च ड वप\च ह "चय ग ष त करत रह त त.
तय त ल लह न द घ म त लवकर कनद सत ह त त व म ठ त न म त कवकव9 कवषय वर
ब लत असत त. त त पह त . न"तर तय "च म त तय मल "चय ड कय चय कड झ पत व
तय च बकहण तय सगळय मल "चय प य चय कदशन झ पत. आपलय बकहण न त घर
मन प स!न सव क रल आह त तय चय ल त यत तय चपम ण त स"तष असलय च त
ओळखत व त प "डव आहत हसद तय ल आत समजलल असत. एक"दर ज घडल त
कततकस व ईट न ह ह ल त आलय वर तय ल त व त आपलय कपतय स स "गणय च
उतक"ठ ह त. गपपण अस\ कनर ण कलय न"तर त प "च ल दश च र जपत आपलय
र जव ड त ज त . आपलय कपतय ल बकहण च व त स "गणय स त आत!र असत .
प "च ल नरश आपलय मल च कवव ह एक कभ कय श दषदमन न ल वल तय च तय ल
ख"त व टत असत. कतय र ज त पण लज"क! न शकलय न तय "न ब हण बहच य Wन
आव हन कलय मळ\ ह घडल न ह तर क ण कभ कय च क य कहममत आह प "च लचय
र जपत कड पह णय च अस\ कवच र तय चय मन त यत असत त.
दषदमन यत व दपद ल भटत . तथ र ज तय ल कववहळ! न कवच रत , "अर पत , क ठ
गल म झ दOपद . कतच मकशल क य आह त स "ग". त आपलय मल ल स "गत , "अर
म झय मल , म झ इच„ ह त कक", त शष प"डपत अजन य व व म झय मल ल लज"क!न
ज व महण!न म मद मच त 9नषय तस\ अवघड तय र कल ह त ज फक अजनच च लव!
शकल पण ह क य झ ल, ह क ण तयसथ ब हण बहच र , त च लव!न म झय मल ल
घऊन गल ! क ", क ण शद क " वkशय म झ मलग घऊन गल क "? क य म झ दभ गय
कU, क ण हलकय कळ त ल परष म झय ड कय वर बसणय स ठ आल आह क ""?
ब प च वयथ प ह` न दषदमन तय ल स "गत , "त त, एक च "गल व त आह. प "डव ज व"त
आहत व त ब हण चय वष त कफरत आहत. आपलय दOपद ल लज"कण र ब हण दसर
क ण न ह तर अजन आह. आपलय इच„ पम णच झ ल आह".
अश ररत न आकदपव त ल सवय"वर पव भ ग एकश तय "णव व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश चOय णणव
(वkव कहक पव सर)
वkश"प यन स "गत त, त सवशष च"दव"श दषदमन आन"द न आपलय कपतय स स "गत ज
तय स हळय त घडल. तय न"तर जय न तय "चय कbषण ल लज"कल तय च म कहत स "गत .
त दपद ल स "गत , "ऐक ब ब , त र जकब"ड ल ल ड ळ झ लल , अ"ग वर ब हण
नसत त तस\ चमवस परर9 न कलल , इतर ब हण "न घरलल , ज तय ल शभकच"तन दत
आहत, एक द सवग?य ग"9व स रख कदसण र , जय चय 9 डस च कलपन तय चय ह
कहममत न सपष कदसत ह त , स त इ"द व ट व अस यत व त तमह ठवलल 9नषय
उचल!न त णत व अगद सहजच त अवघड लकय म रत . त प कहलय न आपल कनय
एक द म द हत ण स रख तय शरव र तरण चय प ठ 9 "वत ज त. तय च चमवस त
कतचय उजवय ह त "न 9ट पकड! न तय चय ब ज!ल उभ रह त. त झ लय न"तर जमलल
कतय तय चय वर र ग "वत त व तय ल द"द यद च आवह न कण दत क रण कU, तय नसद
त लकय म रल ह त पण आपलय कनयन त सतपत महण!न तय ल त , र ज अस!नह
न क रल ह त, तय च तय ल र ग आल अस व . इतर र जसद तय ल आवह न दत त
तय त सलय ह त . त पढ आलय वर तय ब हण च भ ऊ असल कद कचत~ एक आणख न
ब हण पढ आल व तय "न एक झ ड उपट! न सलय वर फक!न म रल. त मह बल ब हण
स त यम व टत ह त . तय "न सलय ल थ ड कसत कलय न"तर उचल!न दर! फक!न कदल.
तय न"तर त झगड स"पल व आपल कनय तय ब हण बर बर व तय चय सह असललय
इतर ब हण "बर बर, ज कद कचत~ तय च महणज आपलय ज वय च ब"9! अस वत, तय "चय
घर , ज आपलय नगर चय एक उपनगर त आह, गल . पढ दषदमन स "गत , अह र ज,
म तय "चय म ग म ग त क य करत त म झय भकगन बर बर त पह णय स ठ गल अस कक",
तय "न समजण र न ह . तथ म ज प कहल व ऐकल त स "गत , तय „ ट श घर त एक
वयसकर स ज तय "च म त अस व तय मल "च व ट पह त बसलल ह त . त वयसक
स तजसव ह त जस तज ब हण ब ईत कवकचतच कदसल. कतचय भ वत त न मल"
बसल ह त ज स!य स रख तजसव ह त . आणख न द न तरण आल तय "च तय स स
व"दन कल व आपलय कनयससद व"दन कल. तय न"तर आपलय कbषण ल तय पOढ
स जवळ ठव!न त सगळ कभ म "गणय स ठ ब हर गल. क "हI समय न"तर त प "च कभ कर
कभ जम करन परत आल. कbषण न तय "न आणलल कभ तय "चय कड! न घतल .
तय त ल एक भ ग दव ल दणय च त म ठ मकहल कbषण ल स "गत. दसर भ ग ब हण ल
स डणय स स "गत, तय त!न ज उरल तय च थ ड कहसस कbषण तय म ठ ब ईल दत व
ब क‰चय च प च कहसस करत व त तय प "च "न दत व थ ड कहसस सवतsस ठ घत.
अश ररत न तय कभ चय व टणय ह त त. सगळय "न ख ऊन झ लय वर कbषण कतच
कहसस सवन करत. तय न"तर तय "च कनजणय च तय र ह त. कस गवत चय ग द वर
हरण चय क तड च प "घरण घ तलय न"तर त झ पल ह त. झ पलय वर तय "चय ग ष त,
यद चय कवकव9 मदद वर, गपप म रत ह त. तय "चय ब लणय वरन एक ग ष मल
समजल कU, ह क ण वkशय, शद कनकlतच न ह त. कक"व ब हणसद नस वत. त सतत
कवकव9 श सक‰य व लढणय चय क रव य "वर ब लत ह त. आपण ज ऐकल कU, क"त व
कतच मल" तय ल गbह त!न कनसटल अस व त त बहd तक करन खर अस व क रण, ह
प "च प "डवच आहत अस म झ आत कवश स झ ल आह. जय पदत न तय "न नम 9रल
व लकय स 9ल त प थच असल प कहज. कOरव "चय प स!न लपणय स ठ त अस\ वष "तर
करन कफरत अस वत, अस म झ कय स आह.
दषदमन च त ऐक!न दपद अकतशय उलह लसत झ ल . तय "न र जपर कहत "ल ब ल व!न
आज कल कU, तय "न ज ऊन अल9कbतपण चOकश कर व कU, त क ण (प "डव) आहत.
तय पम ण त र जपर कहत क"भ र चय घर त यत व य ल9ष र ल भटत . तय ल ब लत ,
"आपण आमच ख स अह त, तर आमचय मह र ज "न आपल सगळ कळ, ग त, घर ण,
वण इतय द म कहत करन घय वय च आह तर त द व . आमचय र जकनयश तमच
कवव ह ह णय आ9 त र जकशष च र थ आवशयक आह. आपल शत! क ण, कमत क ण
इतय द म कहत ग ळ करणय स ठ म आपलय ल भटणय स आल आह". त पढ
ब लत , र ज प"ड आमचय मह र ज "च ख स कमत ह त. र जय स ठ त प"ड आमचय र ज "च
पय य ह त. आमचय मह र ज "च इच„ ह त कU, तय "च कनय प"डचय अज!न ल
द वय च . तमच भ ऊ अज!न स रख च तय "न व टत य". एवढ ब ल!न त ब हण
यल9ष र कड उतर चय अप न पह त रह त .
यल9ष र तथ उभय असललय कभम ल स "गत , "ह मह शय र ज दOपद च पर कहत अहत
व महण!न तय "च यथ कचत सनम न झ ल प कहज. तय "न बसणय स ठ आसन द व तय "च
प य 9णय स ठ व अधय स ठ जल द". तस\ कभम "न कलय मळ\ स"तष झ लल ब हण
यल9ष र चय उतर च व ट पह त बसत त. त झ लय वर त तय र जपर कहत ल ब लत ,
"आपलय र ज "न एक पण ल वल आपलय र जकनयचय सवय"वर स ठ तय वळ फक त
लकय स 9णय च अट ह त . तय वळ कळ, ग त, घर ण, वण ह क "हIह तय अट त नवहत
ह आपण ज णत . तय पम ण म झय भ व "न त पण कदललय कनयम "नस र लज"कल आह व
तय मळ\ तमच कनय आत आमच झ ल आह. मग, आत ह कळ, ग त, घर ण कश ल
कवच रत "?
"तमह ल व तमचय च"दव"श र ज ल जर अस\ व टत असल कU, म झ भ ऊ
अज!न स रख व टत तर तस\ तमह समज! शकत , तय ल आमच क "हIह आ प न ह .
म झय भ व च ग त, कळ, वण व घर ण तय एक 9नषय चय टणतक र न लसद कल अस\
तमह ल क " व टत न ह "?
"र ज "न अश ग षIच कच"त न करण\च य गय ह ईल. एक पर न, तमचय र ज च इच„
प!ण ह ण र आह अस\ समज!न रह ". एवढ स"भ षण ह त असत "न एक दसर स"दश व हक
पर कहत तथ लगबग न यत व स "गत , "कवव ह कव9 च सव तय र प!ण झ ल आह तर ,
तवररत र जव ड कड कनघ व कbपय ".
अश ररत न आकदपव त ल वkव कहक पव च एकश चOय Wणव व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश प"चय "णणव व
(वkव कहक पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स गत त, त स"दश व हक ब लत , "र ज यजसन न तय चय कनयचय
कवव ह कपतयथ एक च "गल मजव न कतचय नवय कड ल म"डळIस ठ आय कदत कल
आह. तर , आपल दkन"द न कव9 उरक!न लवकर तथ यणय च कbप कर व . तय
मजव न न"तर र जकनय कbषण च कवव ह स"पन ह ईल. आपलय करत , ब हर एक स नय न\
मढवलल रथ तय र आह तर तय त बस!न आपण सगळ र जव ड त य व.
वkश"प यन पढ स "गत त, तय ब हण पर कहत स कनर प दऊन मग त कर घर णय च
नरपङव तय "च म त व कbषण अस\ तय र ज न प ठवललय रथ त!न र जव ड कड
कनघत त. तय आ9 र ज कड तय च पर कहत प ह चल ह त तय "न तय च व यल9ष र च
ज स"भ षण झ ल त स "कगतल ह त तय पम ण नवय चय घर णय च अ"द ज घणय स ठ
र ज तसलय पक रच यद त ल आय9\ तथ रच!न ठवणय च आदश दत , जय "त क ण
ब हण क9 च कवशष रस घणय च स"भव नसत . तय कशव य वkशय चय कमच
(शत क म च ) अवज र इतर स म न ठवल ह त . उदश अस कक", नवरदव क णतय
ग ष कड ज सत ल दत , तय वरन तय "च वण समज व . कतय "चय कवशषकरन
र ज "चय कवव ह कव9 चय वळ जश हतय र रच!न ठवत त तस सगळ आर स तय
हरपक रचय यद स कहतय "च तथ तय "चय सव गत स ठ कलल ह त . तय त तय "चय
सव गत स ठ व अलप पह र स ठ सग"9 पय, फळ", सनम नन य ह रतर ह त. कचलखत
अ"गरख, ग ल च, वनसपत चय कबय , ग ई, शत च अवज र", यद च हरएक स म न तथ
ह त पदशन त. तय त दर! फकणय च अस, त फ , गरनळय (ब"दक
! ), ब ण, शर („ ट
ब ण ज ह त "न फकल ज त त), भ ल, बरचय , तलव र , खडग, द णपट, अग ब ण अस\
य दधय चय आवड च सगळ ठवल ह त तय त कश त नवरदव ज सत ल घ लत
तय वरन तय च वण र ज ल ओळखत यण र ह त . दषदमन ल म त तय ब बत प!ण
ख त ह त कU तय च भ ऊज अजनच आह. र जघर णय चय ब यक तय नवरदव चय
आईच कनर ण करण र ह तय व तय वरन त क णतय स"सक र च आह त तय
अजम वण र ह तय . एक पक र प "डव "च पर हणरहत.
वय ह म"डळ आल , क"त न कतचय सनच ह त 9रल ह त . त कतचय सनल घऊन
आतलय क त ज त. क"त चय व गणय वरन तय प "च ल "चय र जघर णय त ल स य
समजत त कU, ह प"डच कव9व आह. कतच तय र जघर त ल व गण क णतय ह ब हण
मकहलस शकय नवहत ह तथ ल सगळ ओळखत त. तय प ठ! न त प "च दखण श!रव र
आपलय ब हण वष त तथ रथ त!न उतरत त. तय च दहयष , त ल9पप ड दह, तय "च
च लण, इतर ह लच ल , आज!ब जल पह णय च तह , तय न कदललय आसन "वर तय "च
बसणय च पदत स र द खवत कU, तय "न र जघर णय चय ग षIच च "गल च म कहत आह.
क ठलय ह श म"त थ ट मळ\ थकक ह ण ज ब हण "कड! न अपक त ह त तस\ अलजब त
तय "चय व गणय त कदसत न ह . तथ असलल दरब र तय "च तय च उदश "न कनर ण करत
ह त व सव Wन ख त पटत ह त कU, ह कनकlतच कभ कर न ह त तर त र जघर णय चच
आहत. तय च कनय तय घर त द न कदवस र कहलल असलय मळ\ कतच क य कनर ण
आह ह समज!न घणय स ठ र जघर णय चय ब यक व सवतs दपद उतस!क ह त.
वय ह म"डळ आलय वर तय "च उतम सव गत ह त, तय "न सजवललय आसन "वर बसवल
ज त. तय न"तर उतम पक रच वस परर9 न कलल स परष सवक तय "न कवकव9 पक रच
ख दपद थ ख णय स ठ आणत रह त त. च "द व स नय चय त ट "त!न सव ख द व ढल
ज त ह त. प कहज तवढ तय न ख त यत ह त. क "हI कमतरत नवहत , अ9!म म9!न
दषयदमन तय "न आगह कर त ह त . सवक "हI सनम नप!वक ह त ह त जस वय ह "च झ ल
प कहज. तय "चय अगद ब र क स र क ह लच लIच सकम कनर ण ह त ह त त कद कचत~
तय प "डव "न म ह त नवहत. सव कनर ण न"तर तय सगळय दरब य Wच सम 9 न ह त कU,
दषयदमन च अ"द ज य गय ह त व ह सगळ प "डवच आहत. तय मळ\ तय घर त आन"द च
व त वरण कनम ण झ ल ह त. र ज यजसन चय आन"द ल क "हI मय द र कहल नवहत .
आपलय ल ज वह व अस\ व टत ह त नमक त\च घडलय न त कम ल चय सम 9 न न
श "त झ ल ह त .
अश ररत न आकदपव त ल वkव ह क पव च एकश प"चय "णव व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश शह णणव व
(वkव ह क पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, प "च ल दश च त तजसव र ज , जवण" स"पलय वर यल9ष र ल
उदश!न कवच रत , जस\ ब हण "न यजम न कवच रत त, "आपण नमक क ण अह त कU
तमह उचच दज च कतय क "हI क रण "न गपपण व वरत अह त, क " ब हण अह त क "
क ण सवग?य ल क अह त व पbथव च सkर ब हण वष त करत म झय कनयच ह त
लज"कल त, कbपय नमक क य त आत स "ग क रण, मल म झ कपय कनय नमकय
क णतय घर त न "दण र आह ह समजणय च हकक आह ह तमह समज! शकत . म झय
मल चय भलय स ठ म क "हIह करणय स तय र आह महण!न त सगळ खर स "ग!न
आमचय मन त ल श"क "च कनरसन कर व. खर स "गणय न आपल क "हI नकस न ह ईल
अस\ आपलय ल व टणय च क रण नस व क रण आत आमह आपल आप आह त.
तमचय तTड! न त सतय आमह ल ऐक वय च आह, एरव तमह क ण अह त त आमचय
ज णक र "न श 9ल आहच. यज करणय प , द न" करणय प सतय आचरण ज सत शष
असत. महण!न आत खर क य त स "ग!न ट क . खर ज कहर कल महणज आपलय
वण नस र ज कवव हकव9 अकभपत असल तय पम ण कवव ह म झय मल च करणय च
य जल ज ईल".
दपद च त कळकळ च उदग र ऐकलय वर यल9ष र उठ! न ब लत त, "अह र ज,
आपलय ल आन"द ह ईल कU, आमह कतय आह त, एवढच न ह तर जस तमच अद ज
आह तय पम णच आमह प"डर ज च प "च पत आह त. म तय "त ल म ठ आह. म झय न"तर
आह ह यथ बसलल कभम आह व जय "न पण लज"क!न कbषण कमळवल त म झ भ ऊ
अजन ह यथ बसलल आह व ह ब ज!ल आमच आई व कbषण आकण नकल व सहदव
कतचय ब ज!ल अस\ आमह यथ बसल आह त. अनक र ज "चय सभत म झय भ व न त
पण लज"कल , ह आपण सव ज णत च. तमचय कमत च च आमह मल" आह त. कbपय
कवन क रण कच"त कर नक . आपल कनय आमचय कड यण महणज कमळ च एक
तल व त!न दसय तश च तल व त ज णय स रख आह. आत आपण आमच वड ल अह त
व ह पढ आमह आपलय मदत च अप करत आह त. ह आह सगळ सतय आह, ज
ऐकणय स ठ तमह आत!र अह त"!
वkश"प यन पढ स "गत त, दपद च ड ळ आक श कड गल. थ ड ण त यजसन लसतकमत
झ ल . र ज क य ब ल व त\ समज! शकल न ह . तय च आन"द गगन त म वत नवहत .
सवत चय भ वन आवरण तय ल फ र कठ ण ज त ह त. आपलय कमत च मल" सरक त
आहत, वरन वत म9 ल ल गbह त!न त सह सल मत सटल व त आत आपल स"ब"9
झ ल आहत ह सतय घटन " तय ल सख च 9कक दत ह तय . तय न"तर यल9ष र न तय
ल गbह त!न सटणय प स!न आत पयWत ज घडल त सगळ सकवसतरपण जमललय ल क "न
स "कगतल, तय त तय द न र स "न कभम "न कस म रल त स "कगतल. अजन न ग"9व ल
कस\ कचत कल त स "कगतल.
शवट आपलय भ वन आट पतय घत दपद न 9bतर षƒ ल द ष कदल . तय न"तर तय न
प "डव न आश सन कदल कU, त तय च वजन व परन प "डव "न तय "च हकक कमळव!न
दईल. तय न"तर प "डव "स ठ र ज चय पशसत व ड त रह णय च वयवसथ दपद न कल .
तथ सनम नप!वक तय "च वयवसथ र ज न कल . सगळ वयवलसथत झ लय वर र ज न अजन
व कbषण चय लग च ग ष क ढल . तय स ठ आवशयक प थकमक र त ररव ज सर कर वत
अस आगह कbषण चय घरचय म"डळIन क"त कड ल वल .
वkश"प यन पढ स "गत त, दपद च त ऐकलय वर यल9ष र तय ल स "गत , "अह र ज,
मल सद लग कर वस व टत". त ऐकलय वर र ज तय ल ब लत , "जर तल कbषण श
लग कर वय च असल तर तय ल म झ अलजब त हरकत न ह . तस कर". "कक"व
तमचय पkकU, जय क ण एक ल कतचय श लग कर वय च असल तय चय श म कतच
कवव ह ल व!न दणय स तय र आह". त ऐकलय वर यल9ष र र ज ल स "गत , "आमचय
आईच इच„ आह कक", त आमह सगळय प "च "च स वह व , खर तर तश कतच आज
आह". पढ त स "गत , आमह सगळच सधय अकवव ह त आह त व कbषण अजन न
कमळवल आह पर"त, कभ कय चय स"सक र मळ\ आमह नहम कमळ लल कभ स रख
व ट! न घत असत तय पम ण कbषण सद आमह व ट! न घय व अस आमचय आईच
आदश आह. महण!न त आमह सगळय "च पतन झ ल प कहज". यल9ष र च त ऐक!न
यजसन तय ल समज वत , "एक परष न अनक लसय करणय च पघ त आहत पर"त, एक
स न अनक पत करणय बदल क9 ऐकलल न ह ". पढ त आणख न स "गत , "अर
प"डपत , त! पकवत कनयम "च श स ज णत स, आपलय यथ ल कनकतततव ज णत स, कbपय
अस\ क "हI करणय च य ज! नय, जय मळ\ वद "च अपम न ह ईल व तय मळ\ प प पदर
पडल. आपण र जकतg असलय मळ\ आपलय वर य गय पररप ठ ल क "पढ ठवणय च
जब बद र असत त ल त घ. स म नय जन "त अस\ क "हI एकवळ च लल पर"त,
र जघर णय त अस\ करण\ उच त ह ण र न ह . आपलय प!वज "त क ण ह अस\ कलल न ह
ह ल त घ. त ऐकलय वर यल9ष र दपद ल स "गत , "मल क णतह प पकbतय ह ऊ नय
अस\ व टत. म आजपयWत क9 ह प पकbतय तTड नह कल न ह . म मन नसद प प
कलल न ह . कवळ म झय आईन अस आदश कदलय मळ\ आमह ह कनणय घतल आह.
आकण आईच आदश असलय न तय ल प प समजण य गय ह ण र न ह . तय त क "हI प प
ह ईल अस\ समजणय च क रण न ह ". र ज ल समजत कU, यल9ष र तय चय न ऐकण र
न ह व म तचय आजच प लपद च लवत रह ण र तवह " त तय ल स "गत , "ह म मलय त
म ब लत न ह , तझ आई, म झ दषयदमन व त! अस\ कमळ! न ठरव व . ज तमचय त ठरल
तस कर. उद तमह क य त ठरव!न स "ग , ह\च य गय".
वkश"प यन पढ स "गत त, ठरलय पम ण, त कतघ कनणय घणय स ठ एकत बसत त, तय च
वळ कbषण दkप यन ऋष आपलय भटक"त चय कनकमत न तथ दपद ल व प "डव "न
भटणय स यत त.
अश ररत न आकदपव त ल वkव ह क पव च एकश शह "णव व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश सतय णणव व
(वkव ह क पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, ऋष कbषण दkप यन दपद कड आलय वर समसत प "च ल र ज च
पररव र व प "डव म"डळ तय "च उभ र ह` न सव गत करत त. त शष ऋष तय "न अकभव दन
करन अकभष कच"तन करत . न"तर जकमन वर एक आ"थरललय सवण च जर करन
मढवललय ज जम वर त ऋष बसत त. तय न"तर ऋष चय स"मत न त समसत प "च ल व
प "डव तथ असललय उ"च आसन "वर कवर जम न ह त त. मकशल कवच रलय वर दपद,
कपशत च मलग , हळ! आव ज त कनयचय कवव ह त ल अडचण वय स "न समज व!न
स "गत . तय न"तर ऋषIच क य मत आह तय च कवच रण करत . मन त घर करन
र कहलल पश दपद वय स "न कवच रत , "अह र जष?, मल स "ग आपलय
कनत ततव नस र एक मलग अनक पत कर शकत क ""? "मल आपल खर मत स "ग ".
वय स ज सवज न आहत ब लत त, "ह म नय कल प कहज कक", ह पथ आत पच र त
न ह व वद "नसद कतच तय ग कल आह. तर आत कवषय कनघ ल आहच तर तमच
ह बदल मत आहत त समज!न घण मल आवशयक व टत तर एक एक करन आपल मत
क य आह त स "ग .
ऋष च ब लण स"पलय वर र ज दपद पथम ब लत , "म झय मत अस\ करण कवळ
प पकbतय ठरल. वद "त व पथ "त!नह अस पक र तयजय समजल ज त आह. अह ब हण,
आजवर म क9 अस कवव ह पक र क ठ झ लय चसद ऐकलल न ह . एक परष अनक
ब यक "श लग करणय च पचललत आह पण ह न ह . महण!न म झ अश कवव ह ल कवर 9
आह. अस करण अनkकतकतच ठरल व जर आपलय र जघर णय न अस प य"ड प डल
तर इतर र ज कद कचत आपलय ल ल9कक रत ल ह च मल कच"त व टत.
दपद न"तर तय च मलग दषयदमन तय च मत स "गत . "अह ब हण शष , आपण
वkर गयप!ण अह त, मल स "ग जर म ठ भ व "न 9 कट भ व चय ब यक च इच„
9रल तर त कनकlतच अनkकतक ठरत ह जगनम नय आह. मल वगळ स "गणय च गरज
न ह . महण!नच अश पथ क9 पच र त आलल न ह व यण रह न ह . महण!न म झ
सकदवक बद स "गत कU, ह अय गय आह. महण!न म झ ह ल म नयत न ह , म झ बकहण
प "च "च ब यक अस पक र म सहन करण र न ह . अह ब हण, कbपय , ह ह ऊ दऊ
नक ".
तय चय न"तर यल9ष र ब लत , "म झ लजभ क9 ख ट ब लण र न ह . क9 असतय ज
प पक रक आह त आचरण र न ह . म झ मन प पकbतय क9 ह सव क रण र न ह .
पर ण त एक कथ आह, तय त जट ल न "व च पणयव न ब ई ग तम व"श च ह त , कतन
स त ऋषIश लग कल ह त . दसर उद हरण पर ण त ल, एक ऋष च मलग ज
झ ड त!न उतपन झ ल ह त , त दह भ व "च ब यक झ ल ह त . तय च न "व पचत
ह त. त सगळ म ठ तपसव ऋष ह त. तय कशव य म झय मत आईच आज म नण ह
नkकतकतच म ठ कतवय समजल ज त. ह कठक ण ह कवषय उपलसथत झ ल आह तय च
क रण त\च आह कक" आमचय आईच त इच„ आह. तय च क रण आमह कभ कर बन!न
ज द न आणत अस!" तय च व टण आमच आई स रख करत अस\. कbषण सद कतचय मत
अस\च (कनय )द न दपद न कदल अस समज!न त महण ल कU. आमह कतल व ट! न घय व .
महण!न म झय मत अस ह ण र सत आह. आईचय आजच प लन न करणय च प प करण
आमह ल उकचत व टत न ह ".
तय न"तर क"त च प ळ यत . त ब लत, "यल9ष र ज स "गत त खर आह व म अस\
ब ल यल नक ह त पण तस म झय कड! न अनव9 न न झ ल, म झ इच„ आह कक", तस\
ह ऊ नय. ह अररष त!न म झ कश सटक ह ण र"? तय वळ सहदव मधयच ब लत ,
"आपण जयष अह त पण मल व टत ह त पतय लजच कवव ह ह ण र तय कbषण च क य
मत आह तय च कवच र क " ह त न ह ". पर"त, तय चय ब लणय कड क ण ह ल दत
नह.
तय कतघ "च स "ग!न झ लय वर वय स ब लणय स सरव त करत त. त ब लत त, "अर
गण जन न , ह असतय त!न सटक कश कर वय च ह "च पश आह. तमह पतयक चय
ब लणय त तय तय पक रच सतय आह, जस\ यल9ष र च आईच आज प लन, दषयदमन च
ब"9! पम, दपद च पज प लन, क"त च पl त प ह सगळ सतय च पक र आहत . ह जट ल
पश वर म तमह सगळय "सम र यजसन श ब ल! इलच„त न ह , तय स ठ तय ल घऊन म
आतलय क त ज ण र आह. अस\ ब ल!न वय स उठत त व दपद च ह त 9रन
तय चय सह आत ल क त त ज त त. ब क‰च कतघ तथच तय "च व ट पह त बसत त.
आत गलय वर वय स र ज ल प च न बहd पत तव च पथ क य ह त व त कश कनषप प
ह त त स "गत त.
अश ररत न आकदपव त ल वkव ह क पव च एकश सतय "णणव व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश अठठ णणव व
(वkव ह क पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, वय स पढ ब लत ह त, अकतप च न क ळ सवग?य ल क "न एक
म ठ यज कनकमष रणय त आय जल ह त . तय यज चय वळ यम, कववसव त च मलग ,
बळ घणय च क म करणय स ठ नमल ह त . तय यज त त एक ह मनषय च बळ दत
न ह . तय मळ\ पbथव वर ल म णस\ मरणय च थ "बल ह त. पररण म सवरप म णस "च स"खय
व ढत गल . त य गय ह त न ह अस\ प ह` न सव पमख सवगसथ दव जस\ च"द , शक, वरण,
कबर, स धय, रद, आकण वस तय कशव य अकशन कम र दय अस\ सगळ जण पज पकतकड
गल. त तथ ज ऊन पज पकतल ब लल, "अह बह, पbथव वर ल मनषय च व ढत ज ण र
स"खय भय वह आह, तय करत आमह क य कर वय च त ठरवणय स ठ आपलय ल भटत
आह ". त ऐकलय वर पज पकत तय "न ब लत त, "तमह ल तय च कच"त करणय च क "हI
क रण मल कदसत न ह क रण तमह अमतय अह त". "तमह ल म णस च कभत
व टणय च क य क रण"? तय वर शक ब लत , "नमक त\च क रण आह, क रण, त मरत
नसलय मळ\ त अमतय झ ल महणज तय "चय त व आमचय त क "ह फरक र कहल न ह ".
"ह भद न ह स झ लय मळ\ तय "च आमह ल कभत व टण सव भ कवक आह". त
ऐकलय न"तर बहदव तय "न स गत त, "त!त कववसव त च मलग म ठ यज चय क म त
वयसत आह, त क म" स"पल क " पनह मनषय मर वय स ल गत ल व सव प!ववत ह ईल,
तवह उग चच कच"त कर नक . ह यज स"पलय वर यम म ठ पम ण त म णस "च हतय
करन ट क‰ल. मग तय "च तमह ल कभत व टण र न ह ". तय न सम 9 न झ लल त दव
तय यज चय कठक ण ज त त. तथ त भ कगरथ चय ककन र तय यजसथळ असत "न
तय "न स नर कमळ" प णय चय पव ह वर तर"गत ज त "न कदसत त. तय त इ"द ल कवशष
उतसकत ह त व त त कमळ क ठ! न वह त आल त पह णय स ठ तय पव ह चय उलट
कदश\न ज ऊ ल गत . त तस ज त अखर स ग"ग उगम पयWत प ह चत . त पह त कक",
तथ एक अग स रख चमकण र स रडत रडत तय प णय त आ"घ ळ करत ह त . कतचय
अश!"च प णय त पडलय न"तर कमळ" ह त ह त . त प ह` न अच"कबत झ लल त इ"द 9 डस
करन तय स कड ज त व कतल कवच रत , "आपण क ण व क ठ! न आल अह त? आपण
क " रडत , सगळ स "ग ल क "? मल त समज!न घणय च आतरत आह तर त सगळ
स "ग व".
वय स तय न"तर ब लत त, इ"द चय तय कवच रणय न"तर त स स "गत, "अर शक सवग चय
र ज , तल समज!न घय वय च आह क ", म क ण आह व क " रडत"? "तर मग म झय
म ग!न य. महणज तल समजल म क " रडत आह". त ऐकलय वर त दव "च र ज
कतचय म ग!न च ल! ल गत . लवकरच त अश कठक ण यत तथ एक उ"च कशखर वर एक
दखण परष एक दसय ब ई बर बर दत खळत असलल त पह त . तय च आसन उ"च
ह त. त कहम लय च भ ग ह त . तय ल अस\ बस!न दत खळत "न प ह` न इ"द च अह"क र
दख वल गल . त दरड व!न तय यवक ल दम भरत , "अर बजब बद र यवक , ह जग
म झय अल9क र त आह", पर"त, त तरण इ"द कड ढमक!नसद ल दत न ह . तय मळ\
आणख न स"त पलल दव "च त अह"क र र ज तय ल पनs दरड वत , "म ह जग च
र ज आह व त! म झय कड पह त न ह स? अखर स इ"द ल समजत कक", त यवक पतय
ईश न दव ह त . त इ"द कड प ह` न फक एक हलक लसमत करन पह त . तय ण इ"द
ज गचय ज ग ग रठ! न दगड स रख ह त . तय न"तर जस\ ईश न दव च दत खळण स"पत,
त तय रडण य ब ईल स "गत , "तय म णस ल म झय जवळ आण महणज तय ल
द खव न अह"क र कस खतरन क असत ". तय न"तर इ"द कड प ह` न त मह दव तय ल
बज वत , "पनs अस अह"क र न क ण श ब ल! नक स". तय न"तर तय ल आज करत
कक", एक दगड तय ब ज!ल असत , त तय न उचल!न ब ज!ल कर व , त दगड इ"द ब ज!ल
करत . तय ख ल तय ल एक भय र आढळत. तय न"तर मह दव तय ल स "गत त, "आत
ड क व!न बघ". इ"द आत ड क व!न पह त , तय त तय ल तय चय स रख तजसव च र इ"द
अडकलल कदसत त. त प ह` न इ"द थरक प! ल गल . तय ल व टल कU, आत त सद
तय "चय स रख आत अडकण र कक" क य?
ईश न दव तय च ड ळ वट रन इ"द कड पह त ब लत , "अर श"भर यज करण य शक , तय
भय र त तवररत पवश कर. म झ अपम न म झय दखत करणय च कश तल झ ल च
प कहज". तय सगळय पक र न इ"द अ"ग त ल त ण परत खतम झ लय स रख थर थर
क पत ह त . ह त ज ड! न त इ"द तय वbषभ दव ल ब लत , "अह कवशशर ", त तय च
ऐक!न त कगर श, ग ल तलय ग ल त हस!" ल गल , आकण ब लल , "तझय स रख क9 ह
म झय य गयतल यऊ शकत न ह . ह ज आत आहत तसद तझय स रख इ"द ह त. तमच
कश क य त स गत , तमह ल पbथव वर म णस "त जनम घय व ल गल व तथ पर कम
करन आपल हरवलल सथ न कमळव व ल गल. तथ अनक दष "च न श तमह ल कर व
ल गण र आह. तय कशव य इतर पषकळ ग ष कर वय ल गण र आहत. तय न"तरच तमह ल
तमच गलल सथ न प प ह ईल. त मह दव च ऐक!न त सगळ च र ब लत त, आमह सवग
स ड! न पbथव कड ज ऊ, जथ मक‰ कमळण मषक‰ल आह, व ज आवह न पडल त करन
द खव!. पर"त, तमह कbपय यम, व य!, इ"द आकण आकशन कम र ह "न आमच कपतbतव
घणय च आज कर व . तथ आमह म नव व सवग?य शस-अस व परन दष "च कनद लन
कर व पनs इ"दपद कमळव!. तय न"तर वय स पढ स "गत त, शक (हल च इ"द) स "गत ,
म झय ऐवज म झ एक अ"श म तय र करत ज तमह ज क म करणय च आज द ल त
म झय वत न करन द खवल. त ह "चय त ल प "चव असल. कवशभ!क, भ!त9मन,
मह शककम न कशव , चOथ श "कत आकण प "चव तजसव न ह म स "कगतलल प "च इ"द
प!व?चय क ळ त ल आहत. तय "न मह दव "न तय "चय क मन प!ण ह त ल अस दव कदल
आह. तय "न तय "चय स ठ एक स ज स त लकम आह त ह तय "च पतन महण!न
य जलल आह. तय न"तर मह दव तय सव Wसह न र यण ल भटणय स ज त . अस
न र यण जय चय स मथय ल त ड न ह , ज पर णपरष आह, ज अन"त आह. न र यण
त वयवसथ य गय आह अस कनव ळ दत . तय न"तर यथ वक श त सगळ म णस त
जनमल. तय वळ न र यण तय चय शर र वर ल द न कस क ढत , तय त ल एक क ळ
असत व दसर शभ असत . त द न कश यद कळ त ल द न ब यक "चय गभ त कशरत त.
क ळ कश दवक‰चय गभ त व शभ र ह ण चय गभ त तय "त!न पढ दवक‰ल कशव व
र ह ण ल बलर म ह त त. तय च पम ण, त कहम लय त ल गहत असलल इ"द प"डचय
व"श त क"त चय व म द चय प ट जनम घत त . तय त अजन ज सवयस च (द नह ह त "न
क म कर शकण र ) असत त महतव च आह. क रण तय चय त स "पतचय इ"द च ,
शकच अ"श आह. वय स पढ दपद ल स "गत त, अर र ज , ह ज प "डव त! पह त स त
दसर कतसर क ण नस!न त प "च प!व?च इ"द आहत. तस\च त स त लकम ज रडत ह त
त तझय प ट तझ कनय दOपद बन!न आल आह. अश शककच जनम स म नय
मल स रख ह ण शकय न ह , महण!न त यजलसद झ ल . तय मळ\ च कतचय अ"ग त!न
अकदत य सग"9 यत जय च दरवळ पषकळ दर! वर पसरत आह आकण लजच तज द ह
कदश पसरल आह. अर र ज , म तल एक कदवयदष दत जय मळ\ त! तय प "डव "च खर
सवग?य सवरप प ह` शकश ल महणज तझ म झय स "गणय वर कवश स ह ईल. वkश"प यन
स "गत त, अस\ ब ल!न त ऋष शष कbषण दkप यन, तय चय तपसयन प प झ ललय लसद न
दपद ल त कदवय दष दत . तय मळ\ त भ गयव न र ज प "डव "च खर कदवय रप पह त . त
सगळ स त इ"द स रख कदसत ह त. तय "चय दह त!न स!य स रख तज यत ह त. तय "चय
तजसव अ"ग वर कवकव9 पक रच रतनजड त अल"क र श भत ह त. तय "चय गळय त जय "त!न
कवल ण पररमळ दरवळत ह त , अस\ सवग?य ह र ह त जस\ ग"9व घ लत त. तय "च शर र
ल9पप ड व आकषक ह त. अकतशय स"दर कदसण र सवग?य अ"गरख त नसलल ह त. तय
प!व?चय इ"द "त!न ईश न, वस, रद व आकदतय कदसत असलय च भ स ह त ह त .
अजन त!न म त शक कदसत ह त . त दषय प ह` न र ज दपद ल कवल ण आन"द झ ल
ह त . र ज यजसन तय चय मल कड पह त , त अग स रख तजसव भ सत ह त , तय
इ"द "स ठ त एकट पतन महण!न श भल ह त ओळखत . त अस\ सव कवल ण दषय
प कहलय न पभ कवत झ लल र ज वय समनIचय प य पडत व ब लत , "आपलय ल
क "हIह अशकय न ह ह\च खर". वkश"प यन पढ स "गत त, वय स आन"द न आणख न स "ग!
ल गत त, एक आशम त एक ऋष कनय रह त ह त . त स"दर व कम र क अस!नह कतल
य गय वर कमळत नवहत . कतन थ र तपसय कल ह त . कतचय तय थ र तपसयमळ\ ईश न
दव (मह दव) पस"न झ ल. मह दव कतल कवच रत त, "ब ल कनय, त! क " ह वत आर"कभल
आहस"? त ऐक!न त ऋष कनय घ ई घ ईत पनs पनह ब लत प "च वळ , "मल उतम वर
प कहज". तय वर परमतथ कतल त आकशव द दत त. त कतल ब लत त, "मल तल तझय
इच„नस र प "च पकत व तसद एक च जनम त प प ह त ल". त ऐक!न त आlयचककत
ह त व ब लत, "दव ईश न , म एकच पकत म कगतल ह त मग अस\ प "च कस तमह दण र
अह त"? दव कतल आठवण करन दत त कक", "कतन प "च वळ त च वर म कगतल महण!न
तल प "च पत कमळण र व तसद एक च जनम त आकण ह अटळ आह व तसद तझय
पढचय जनम त ह ईल, क रण ह जनम त त! तझ तपसय प!ण करण र आहस". एवढ
स "ग!न वय स र ज ल स "गत त, "अर र ज त ऋष कनय दसर कतसर क ण नस!न तझय
प ट जनमलल कbषण आह". पढ त ऋष स "गत , "ह आ9 च ठरलल आह. कक", त
कपशत चय कळ त जनम घण र व तसद तय तझय यज मळ\ झ ल आह". "त ऋष कनय
स त लकम दव पम ण तझय घर आल , त ह प "च इ"द "श लग करणय च य ग स धय
वह व महण!नच". म तल ज सतय त स "कगतल, तमचय कतघ "चय सतय "च कवच र
कलय न"तर. ह पढ त! समज!न य गय कनणय घ.
अश ररत न आकदपव त ल वkव ह क पव च एकश अठठ "णव व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश नवय णणव व
(वkव ह क पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत रह त त, दपद ह तय च ऐक!न ऋष वय स "न ब लत , "तमचय कड! न
ह सतय ऐकणय आ9 च त म झ कवच र ह त . पर"त, आत मल खर सतय तमचय कड! न
समजल आह. तय क रण "न म दव "चय इच„नस र वह व अस\च कर इलच„त . क ण च
भ ककत आपण बदल! शकत न ह व त बदलणय च पयतन सद कर नय क रण, तय मळ\
नव न आपत उतपन ह त असत त".
"आत पकहल ठरवलय पम ण एक च वर श कतच कवव ह न ह त , त ह सगळय भ व "न
वरण र आह ह कनकlत. ज श"कर न स "कगतल तय चय प म ठ सतय न ह . ल क ज
स 9 रण असत पर"त, ईशर ज अस 9 रण असत त समजणय स कवल"ब ह त पण एकद
त समजल कU, कतच प लन करणय नच पणय प प ह त. महण!न अश कवव ह त क णतह
प प अस!च शकत न ह ह\च खर".
"दसर क "हI कवच र न करत " कbषण च ह त ह प "च "चय ह त त दऊन म म कळ ह ऊ
इलच„त . दव च आज प लन कर वय च असत तय त नय!न पह णच प प ठरत. महण!न
म ठ आन"द न य गय अय गय क य त म णस चय बद न ठरवणय त म समय वयथ घ लव!
इलच„त न ह . कवव ह चय कव9Iच तय र सर कर व ".
वkश"प यन स "गत असत त, तय न"तर वय स यल9ष र ल ब लत त, "आजच कदवस शभ
आह. प"डचय मल , आज च"द पषय न त त कशरत आह. त! आज कbषण च उजव ह त
तझय ड वय ह त घ, त! जयष महण!न तझ लग पथम ह ण र". वय स "न अश आज
कलय वर तवररत यजसन व तय च मलग तय कवव ह च वयवसथ करणय च आदश दत त.
तय लग स ठ जरर असललय सगळय स मग तय र ठवलय ज त त. तय न"तर सव
स ज श"ग र न सजलल कbषण आणल ज त. तय लग ल उपलसथत रह णय स ठ र ज च
सगळ आप यत त. तय "त तय च म"त , आम तय, ब हण, पकतष त न गर क हजर ह त त. त
सगळ आप पलय य गयतनस र नम!न कदललय आसन "वर बसत त. तय "चय अ"ग वर
तय "चय दज च नम!न कदलल आभ!षण" तय "न पर 9 न कलल असत त. प "गण कमळ "चय
सग"9 फल "न सजवलल असत. दपद च र जव ड रतन "न व कहय Wन व इतर मOलयव न
द कगनय न मढवलल असत . जणक य आक श जस\ त रक "न व च"द क "न चकमकत
आह. आम"कतत "चय अ"ग वर सग"9 व स यत आह अस\ उ"च वस" ह त. च"दन च सग"9
सवत दरवळत ह त . पस"ग नरप क य स ठ प "डव "च पर ह त 9Oमय उपलसथत ह त
तय "चय सव तय र कनश . 9Oमय "न कव9 स सरव त कल पकवत अग चतव!न. म"त
उचच रत 9Oमय शद तप च 9 र तय अग त स डत त. त यल9ष र ल ब ल वत त.
लवकरच तय च कवव ह कbषण बर बर स"पन ह त . अग भ वत पदक ण करत, एकमक "च
ह त ह त त 9रन त त कव9 सद प!ण करत त. तय न"तर ब हण 9Oमय तय व ड त!न
ब हर ज त त.
तय न"तर ब क‰च प "डव उ"च वस" परर9 न कलल अस\, एकक कदवश कbषण च ह त 9रन
कतचय श कवव ह स"पन करत त. अर\ र ज , तय कवव ह बदल मल वय स "न एक कवशष
ग ष स "कगतल , त अश कU, पतयक स"भ ग न"तर कbषण दसय लग आ9 पनs कम ररक
ह त अस\. अश ररत न त च र वळ कम ररक झ ल व त स"ब9 शद ठरल. कवव ह
झ लय न"तर त र ज आपलय प "च ज वय "न तय "चय य गयतच स"पलत भट दत . तय मधय
तय "न श"भर रथ ज स नय न मढवल आहत व तय "न पतयक‰ च र घ ड आहत तय कशव य
पतयक‰ श"भर सल ण हत बह ल करत . तय "चय सवस ठ श"भर सकवक " दत . तय "चय
अ"ग वर उतकbष उ"च कपड ह त व तय तरण दखणय ह तय . तय कशव य त मह र ज
आपलय पतयक ज वय स ठ ख स सवग त!न आणलल पकवत अग भट दत . तय कशव य
कवकव9 मह गड कपड, द कगन आकण आणख न बरच क "हI त दत तय चय एकलतय एक
मल स ठ . त सगळ कमळ लय न"तर त प"डच व रसद र तय प "च ल दश त तय "चय
लकम स रखय एकमव पतन सह बरच कदवस मजत रह त त.
अश ररत न आकदपव त ल सवय"वर पव च एकश नववय णव व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नशव
(वkव ह क पव स"पल)
वkश"प यन स "गत त, ह न तस"ब"9 मळ\ दपद ज सत शककम न झ लल असत . त
क ण ल ह कभत न ह अगद दव "न सद . तय र जघर णय चय सगळय लसय क"त ल
भट! न सवतsच पररचय करन दत त आकण ररव ज नस र कतचय प य पडत त व ड कय च
च"बन घत त. क"त सद तय "चय म थय च च"बन घत . तय त दOपद सद ररव ज पम ण
कत ल प य पडत. तय वळ , क"त कतल आकशव द दत , "जश स च इ"द ल श भत,
सव ह जश कवभ वसल श भत, र ह ण स म ल , दमय"त नळ ल , भद वkशव न ल ,
अर"9त वलसष ल आकण लकम जश न र यण ल तश त! म झ भ गयव न कbषण , म झय
मल "स ठ ह , व गण श!रव र पत "च म त ह ". "तझय सगळय क मन सफल ह ". "त!
तझ पतन कतवय च ख बज वश ल, सगळय यज त त! तय "न स थ दकशल आकण एक
उतम गbह ण ह ऊन सगळय "न (आब ल वbद, प हd ण इतय द ) स"तष ठवश ल". "त!
करज"गल च मह र ण बन!न र जय करकशल. ह सगळ जग तझ पकत लज"कत ल व त जग,
त! तझय ह त न\ ब हण "न अशयज त द न करकशल". "ज सगळ रतन", जडजव कहर ह
जग त आह त सगळ तल कमळ ". "त! शत य ह ". "जस मल , तल ह ल ल लगड त
पह वय ल आन"द ह त तस , तय ह` नह ज सत आन"द तल तझय सन "न पह त "न ह ".
वkश"प यन न"तर स "गत त, प"डचय मल "च कवव ह झ ल ह समजलय वर श कbषण तय "न
मह गड भट प ठवत . तय त अनक दश "त!न आणलल मOलयव न रतन, कपड, ग ललच,
मbद ! सपश असलल प "घरण" व बरण!स", जन वर "च उतमररतय कम वलल मह गड
चमवस", तय कशव य रतनजड त भ "ड अस\ वसत कवशष असत त व तय बर बर
कनरकनर ळय दश "त!न आय त कललय द स असत त, उतमररतय कशकवलल हत
दक णकड! न, पकlमकड! न उतम ज त च घ ड, रथ व तय "च स म न अस\ बरच क "ह
प ठवत . तय कशव य अगकणत शद स नय च न ण प ठवत व त सगळ\ यल9ष र म ठ
अ"तsकरण न आन"द न सव क रत .
अश ररत न आकदपव त ल सवय"वर पव च द नशव भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश एकव
(कवदर! गमन पव सर)
वkश"प यन स "गत त, ह प "डव "चय लग च व त सगळय र ज "न , ज अज!न प "च लच
प हd ण महण!न तथ रह त ह त, तय "चय कवश स! गपहर "कड! न समजत, ज तय सवय"व र स ठ
आम"कतत ह त. तय "न ह सद समजत कक", त 9नषय ल वण र अजन ह त . तय "न ह
सद समजत कक", सलय ल फक!न दण र दसर कतसर क ण नवहत तर त पतय कभम
ह त . जय "चय नसतय न "व "न शत! चळचळ क पत त अस\ त ह त. तय "न ह सद समजत
कU, प "डव बहच र स"नय श "चय वष त तथ आल ज अनक दश गपपण\ भटकत ह त व
तय "न दOपद लज"कल . तय "न हसद समजल कक", तय "च आई तय "चय बर बर आह.
महणज ल गbह त त मलय न"तर आत त कपतbल क "त!न आल आहत. त समजलय मळ\
सगळ र जव"श च त कवकव9 दश "च र ज, कभषम व 9bतर षƒ च क„थ! करत त. तय "न
पर चन चय दयn9न बर बरचय कटक रसथ न च सद सग व ल गत . कर घर णय च
ल ज तय मळ\ चव ठ वर यत.
दयn9न ल जवह " त सगळ समजत तवह " त बचkन ह त . त , तय च कOरव भ व"ड,
अशतथ म , शक!न , कण, कbप सगळ असवसथ झ लल आपलय हलसतन पर ल प "च लदश
स ड! न ज त त. कOरव त ल दsश सन शरमन दयn9न ल हळ! आव ज त ब लत , "जर
अजन न त बहच य च बम लम वष नसत कल तर तय ल त स वळ स"दर क9 च
लज"कत आल नसत . तय चय तय वष मळ\ त 9न"जय आह ह क ण ल ह समजल
न ह ". पढ त ब लत , "शवट नकशबच बलवतर असत, यकतय , य जन , क रसथ न" तय
एक नकशब पढ कचक म ठरत त ह\च खर". कOरव म त समजत त, ह प "डव अज!न ज व"त
आहत, प "डव कपतbल क त!न आल अस त इतर र ज "पम ण, म नत न ह त. त तय
कवर चन ल द ष दत त कU, तय "न क म वयवलसथत कल न ह . पण त म त आत मरन
गल आह. त तय "च पव स तय नkर शय न भरललय अवसथत करत, हलसतन पर ल
प ह चत त. प "डव ल गbह त!न सटल व आत दपद च आप झ ल, ह सगळ\ तय "न भ र
त सद यक ह ण र पढचय क ळ त ह, त समजत त. त प "च लच र जपत दषयदमन व
कशख"ड अश सगळय खतरन क पकतसप9 Wच कवच र करत आणख नच असवसथ ह त त.
प "डव "सह तय सगळय न हलसतन पर वर च ल कल तर क य ह ईल ह कवच र "न त
अल9कच असवसथ ह त त. हलसतन पर त त गलय वर सगळ\ र जघर णय त समजत कक",
प "डव ज व"त आहत व अजन न प "च ल कनय यजलसद दOपद लज"कल सवय"वर त. ह
व त कवदर! पयWत तय चय गप हर "कड! न प ह चत. तय ल आणख न समजत कक", कOरव
तय "चय च "ड ळ चOकड सह र ज9 न त प ह चल आहत. कवदर! ल अतय न"द ह त . त
9bतर षƒ ल भटत व आन"द च ब तम स "गत , "कर"च उतकष ह ण र, ह व"श च
भकवषयक ळ उजवल ह ण र". कवदर! च त उदग र ऐक!न अ"9 9bतर षƒ समजत कक", तय च
मलग दयn9न पण लज"क!न कbषण ल आणत आह. त तस समज!न आज दत कक",
तय "चय सव गत स ठ सगळ हलसतन प!र सजव . तय न"तर कवदर! तय ल स "गत , प "डव चय
अजन न पण लज"कल आह व त प "च ल दश तच सधय रह त आहत. त सगळ ज व"त
आहत व क"त तय "च भ वजय सद तय "चय बर बर सरक त आह . प "डव "च दपद श व
तय "चय अनक र ज "श कमत स"ब"9 पसथ कपत झ ल आहत. प "डव आत पकहलय स रख
एकट र कहलल न ह त तय पररलसथत च ज ण व कवदर! तय अ"9 र ज स करन दत .
कवदर! चय स "गणय मळ\ 9bतर षƒ ल पररलसथत च अ"द ज चटकन यत व त कवदर! ल
ब लत , "अर त , त सद म झ च लकर आहत. आत म झ तय "चय वर ल पम ज सत
व ढलल आह. त खश ल आहत ह समज!न मल स"त ष झ ल आह. तय "न पषकळ कमत व
शककम न आप कमळवल आहत ह च मल अकभम न व टत . आत प"डचय मल "च
र जक‰य शक‰ व ढलल आह, ह सगळ आपलय ल च "गलच आह अस\ तल न ह क "
व टत"?
पढ त 9!त र ज तय च ब ज! स वरणय स ठ कवदर! ल ब लत , "अर त , तल न ह क "
व टत ह सगळ आपलय स ठ च "गल झ ल आह"? "दOपद स रख बल ढ र ज व तय च
कमत र ज आपलय ल ज सत शककम न करत आहत ह च "गलच झ ल आह".
वkश"प यन पढ स "गत त, त ऐक!न, त दर! 9 रण कवदर! तय ल स "गत कU, तय च कवच र
सतयतय आहत व त अस\च आणख न श"भर वषg तस\च र ह त. अश पक रच स"भ षण
कलय न"तर त कवदर! आपलय घर कनघ!न ज त . कवदर! गलय न"तर तय च मल" कOरव आकण
तय "च स थ द र र 9य, महणज कण तथ यत त आकण 9bतर षƒ ल ब लत त, "अह त त,
आमह कवदर! क क "चय सम क "हI ब ल! शकत न ह . महण!न आपलय ल आमह एकट
भट! इलच„त ". त दयn9न न"तर तय चय कपतय ल ब लत , "तमह ह क य कलत?
प "डव "च बरकत महणज आमच न श ह तमचय कस\ ल त यत न ह "? "तमह उघड
उघड तय "च सतकत करत कस\"? "तय कवदर! सम तमह प "डव "न आपल मल", अस\
कस\ महण!" शकत "? "कbपय र ज, आपण अस\ व गण ब"द कर व अस\ आमह ल स "ग वस
व टत". पढ दयn9न तय चय जनमद तय ल आजव करत , "र ज ह पढ आपलय ल अस\
क "हI सतत कर वय ल प कहज कU, तय मळ\ प "डव "च ह स ह ईल". दयn9न पढ स "गत ,
तय चय अ"9 कपतय ल कU, "आपलय ल एकत बस!न कवच रकवकनमय कल प कहज व
प "डव "च ह पनs ग द जवळ यण कस\ थ "बवत यईल तय च परश तजव ज कश
कर वय च त ठरव व ल गल. य गय वळ जर आपण ह कल न ह तर आपण व आपल
मल" फ र म ठ स"कट त स "पड! , प "डव "च द स बन!न आमह ल रह व ल गल ह तमह ल
आवडल क ""?
अश ररत न आकदपव त ल कवदर! गमन पव च द नश एकव भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश द नव
(कवदर! गमन पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, 9bतर षƒ तय चय जयष मल "स पथम कवच रत , "म झय सय 9न ,
आत तझय सह क ण तझ कमत आल आहत त मल स "ग"? दयn9न स "गत कU, तय चय
बर बर तय च ज वलग कण आल आह. तय न"तर 9bतर षƒ तय ल स "गत , "म झय कपय
पत , म सद त\च अपक त आह पण तय च च ह` ल तझय क क ल ल गत क म नय,
क रण, तय च कल प "डव "कड आह व त मह म"त आह, कभषम च य Wन च त नमण!क कल
आह, तय त बदल करण शकय न ह ". न"तर त तय चय मल "न स "गत , "आत कवदर! गल
आह, तवह आत त! स "ग तझ क य य जन आह, जय मळ\ प "डव "च कTड करत यईल
व आपलय क रसथ न च तय "न पत सद ल गण र न ह ". तय न"तर कण कड वळ! न त
अ"9 र ज र 9य च चOकश करत .
दयn9न ब ल! ल गत , तय चय कड बरच पय य उपलब9 असलय च त 9bतर षƒ ल स "गत .
त पय य क णत त कदल आहत.
"आपलय कवश स! ब हण "करव क"त च मल" व म द च मल" ह त य दव म जव व ".
"दपद चय म"त , आम तय ह "न भरप!र पkश च ल लच द खव!न तय "न क"त पत
यल9ष र प स!न वगळ कर व".
"आपलय हर "चय मदत न अस\ स धय कर व क‰, प "डव प "च ल दश तच सथ कयक वह वत.
जणकरन तय च हलसतन पर स यणय च इच„ नष ह ई".
"आपलय क वब ज दत "करव प "डव "त फ!ट प ड व महणज त एकमक "त भ "डत रह त ल
व आपलय ल म कळ श स घत यईल. यल9ष र ह तय "चय त ल कचच दव आह, त
कभत सद आह तय चय मन त इतर प "डव "चय बदल श"कच ब ज" परत यत ल, तस कर व.
कभम नहम च यल9ष र च टर घत असत तय च पम ण व ढल अस\ पह व".
"अस\ करत यत क ", त पह व ल गल, जय स ठ एक द प "डव "चय द स द र तय "चय त व
कbषण त मतभद उतपन करत यत ल व तय "च एकज!ट स"पष त यईल. कतल अनक पकत
असलय मळ\ व सन भ च उपय ग करत यत क " त पह व ल गल".
कक"व , "क वब ज ब हण चय मदत न प "डव "चय मन "त दOपद बदल अप म कणकपण च
स"शय उतपन करन त घर बरब द कर व".
आणख न एक पय य सचत त अस " कU, कभम ज तय "च शकक आह तय ल च म रन
ट क व, महणज न बज ब स न बज ब सर . क रण, कभम कह एकच अश त कद आह
तय "चय त कU, त इतर प "डव "प स!न वगळ कल तर इतर प "डव "च न श करण स प
आह. तय कशव य यल9ष र च कमकवतपण कह आपल शकक आह, त स"9 स 9!न
व पर व . कभम चय मन त इतर प "डव "चय बदल तवष उतपन करणय च क म जर कण
करल तर क म स प आह, तय न"तर कण कड प ह` न दयn9न ब लत , "त! तय च खय
अथ न म ठ भ ऊ आहस व कत ल तमह द घ एकत आल तर त आवडल ह त
कतळम त श"क नक ". दsश सन श"क क ढत , "क य कण ह कर शकल"? दयn9न
ब लत , "कभम तय "चय त!न गल तर अजन कण पढ फ रक ळ कटक व 9र शकण र न ह ,
ब क‰च प "डव नष करण स प आह".
दsश सन सचवत , "श"क सर म ठ बलव न असत , तय ल तय "चय त परणय च क म तय "च
सव करण य सवक "न कफतव!न करत यईल क " त पह व".
नमक क य कर व तय च कनणय ह त नवहत . लजतक ज सत पय य कततक ज सत ह क म
मलषकल असलय च कण ल व टत पर"त, त क "हI ब लत न ह .
सगळ चच झ लय वर तय च "ड ळचOकड च ठरत कU, पथम औपच ररकतस ठ प "डव "न
हलसतन पर ब लव व. त आलय वर आपल म"त ककनक तय च ड वप\च खळल त पह व.
तय कशव य क "हI अपघ त घडव!न तय "न म रन ट कणय च पनs पयतन कर व .
दपद बर बर त ज सत क ळ रह ण आपलय ल त सद यक ह ईल क रण तय र ज च नजर
आपलय र जय वर आह. जर तय "न सरळ च ल कल तर आपण आपल हलसतन पर व चव!
शक! क "? त स "गत यत न ह . तय चय कड आत ह प "च प "डव तय कशव य दषदमन व
कशख"ड आहत अश पररलसथत त आपण लज"कण मलषकल आह.
"महण!न, अह र ज, आपण तवररत तय सगळय "न यथ यणय च आम"तण द व व तय "न तय
9!त दपद प स!न दर! कर व". कण कड प ह` न दयn9न तय च मत क य महण!न कवच रत .
अश ररत न आकदपव त ल कवदर! गमन पव च द नश द नव भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश त नव
(कवदर! गमन पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, दयn9न तस\ कण ल कवच रत तवह " कण ब लत , "दयn9न , तझ
कनय जन तर मल कनदnष व टत पर"त, एक ग ष खर कU, करव"श चय तय प "च व र "न
ज वर त एकत आहत त वर हरवण क ण ल ह शकय न ह . तझ क म करण म जवळ! न
प कहल आह तय त तझय कट क रसथ न क रव य ल जव ब असत त. तर त! अज!न
पयWत तझय शत!ल (कभमसन) म र शकलल न ह स हसद कवसरत यण र न ह . त तय
क ळ त तझय घर त रह त ह त व तय क ळ त लह न मलग ह त तर तल तय "च
नकस न करत आलल न ह . आत तर त ख!प ल "ब रह त त व म ठ तरण झ ल आहत,
दकनय कफरन त ख!प शह णसद झ ल असत ल. अश पररलसथत त तझ पय ग कस क म
करण र"? पढ स!यपत ब लत , "एक ग ष ल त घ, जस तझ भ ऊ दsश सन महण ल ,
तय "च नकशब बलवतर आह, तय त तय "च आई तय "न तय "चय कपतय च ग द कमळवणय च
आगह करत आह, कतल र जम त बनणय च म ठ हOस आह, महण!न मल व टत तय "न
क णतय ह शककचय पय ग "न च त करत यण र न ह . तल व टत कततक तय "चय त फ!ट
प डण वगkर ग ष करण स प न ह व जर तय त आपण फसल व त क रसथ न उघड झ ल
तर तय मळ\ तझय कपतय च न चकक‰च ह ईल. आ9 च त! प कहल आहस वरन वत त ल
घटनमळ\ सगळ र ज आपल क„थ! कर त आहत तय त भर नस व अस\ मल व टत.
तय "च सम ईक पतन तय "न 9रन ठव ल अस\ मल व टत क रण त क ण स म नय स
न ह त यजलसद आह, कतच वळण कनर ळ असण र. जवह " त खर ब पररलसथत त ह त
तवह " त तय "चय श एककनष ह त , आत तर पररलसथत स9 रलल आह अश लसथत त
तश अप करण आक श त व वड उडवणय स रख म!खपण च ठरल. तल म ह त
आह, स ल एक प ज सत परष "च अनभव घय वय ल आवडत तय त ह अस\ बह दर
नवर कतल कमळ लल आहत तय मळ\ त ख!पच ख!ष रह ण र तवह " तय सगळय य जन
फसणय च च ज सत शकयत मल कदसत. तय "च स सर स लतवक सजजन परष आह,
तय ल व तय चय सम 9 न सवक "न कवकत घत यईल कह तझ कलपन फसणय च च
ज सत शकयत आह. रह त र कहल दषदमन च, त तर प "डव "श फ रच सल खय न व गत
असलय च आपण प कहल आह. महण!न मल व टत आत तझय ह सगळय य जन
तझय वर जर उलटलय तर तल क ण ह , अगद म सद , व चव! शकण र न ह . तर
प "डव "च न श करण\ आपण सगळय "स ठ अगतय च आह हसद म न क रत न ह .
महण!न, मल व टत शकयतर तवररत आपण प "च ल दश "वर आकमण कर व व तय "न
हरव!न आपल कम"9 कर व. आज त प "डव आपलय कवव ह चय ख!ष त रमल आहत, तय
प "च ल च सन आर म कर त आह व तय "च कमतप बस व9 आहत हIच वळ आह
प "च लदश वर अच नकपण\ आकमण करणय च महण!न, त! तय चय तय र स ल ग पण
क ण ल ह ह समजल न ह प कहज कक", क ण वर आपण आकमण करण र आह त.
तय स ठ ज 9 डस प कहज त म त तझय कड असल प कहज. म झय मत त वbशIच कbषण,
द म दर, तय "न भटणय आ9 ह झ ल प कहज क रण, त अकत9!त व क वब ज आह व त
तय "न आपलय वर आकमण करणय च सल जर दईल तर आपल क "ह 9डकत रह ण र
न ह . तल म स "ग वय ल नक कक", आकमण करण ह सवस"र ण च एक पभ व 9 रण
असत. ह कbषण प "डव "स ठ महणज तय चय आतयभ व "स ठ क "हIह करणय स तय र
असत ह म प कहल आह. जय पक रचय मOलयव न भट तय "न प ठवलय आहत त
पह त तय कbषण च बत क "हI ख स अस व अस\ व टत".
वkश"प यन पढ स "गत त, कण च त सल 9bतर षƒ ल अकतशय आवडत व त कण च
सतकत करत . त ब लत , "अर सतपत त! ककत „ न ब लत आहस. तझ 9 डस च
कलपन मल फ र आवडल खय कतय ल श भल अस\च त! र 9य , ब लत आहस पर"त,
आपण यथ सवत"त क ठ आह त"? "ह र जय चय ब ब त आपलय ल कभषम व कवदर!
ह "च परव नग घय व ल गत, तय "चय आदश कवन आपल क णत ह आज इतर म"त व
आम तय म नय करण र न ह त महण!न प "च लदश वर आकमण करणय च पसत व त!
दयn9न , तय "चय पढ ठव. तय स ठ पटणय स रख पय जन तल तय "न स "ग व ल गल.
तस करणय तच आपल कहत आह.
वkश"प यन पढ स "गत त, 9bतर षƒ तय चय कवश स त ल म"त ब ल वत व तय "चय श चच
करत .
अश ररत न आकदपव त ल कवदर! गमन पव च द नश त नव भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश चOथ
(कवदर! गमन पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, 9bतर षƒ कभषम ल कवच रत त तय "च मत क य आह ह पसत व ब बत,
कभषम तय ल उतर दत त, "अर, 9bतर षƒ , प "डव " बर बर भ "डण मल क9 च म नय ह ण र
न ह . जस त! म झय स ठ आहस तस "च प"ड म झय स ठ आह. तस\च ग "9 र च मल" व
क"त च मल" मल स रख च कपय आहत . तय द घ "च म स"र ण कर इलच„त . महण!न जर
र जय ग द ह "च पश असल तर म झय मत आपण ह र जय च द न भ ग कर व एक भ ग
कOरव घत ल व दसर प "डव "न कमळल. तय "न ह ल त ठवल प कहज कक", ह तय "च
वकडल लजत ठव आह व तश त जपत ल अस\ पह व. जर प "डव "न तय "च कहसस न ह
कमळ ल तर कOरव "न सद त कस कमळल"? "उग च व द न करत शह णय स रख
र जय च द न भ ग करन ह व द स"पव ". अस\ कनव ण च उदग र कभषम क ढत त.
"दयn9न न तझय न व "ल क कळम ल गण र न ह अस\ व ग व ह म झ मत तय ल स "ग".
"तझय न व ल क कळम ल गल तर तझ ज वन क य ह ईल, तय च कवच र कर व तय न.
च "गल न "व ह एक शक‰ असत त अश घ लव! नय. म ण!स तय चय ककत?न अमर ह त .
म णस च इजजत गल कU मग तय चय जगणय त क "हI अथ उरत न ह ह त! 9bतर षƒ
समज!न तझय मल ल सद समजव". "आपलय घर णय च ल ज चव ठ वर यईल अस\
क "हI कर दऊ नक स तझय मल ल ". "आपलय ल आन"द व टल प कहज कक", प "डव
तय अपघ त त मbत झ ल न ह त. क"त सद व चल ह सगळ आपलय स ठ च "गल झ ल ह
त! समज!न घ. त पर चन तय चय य जनत अयशसव झ ल व तय न तय र कललय घर त
सवतs मल . ज घडल तय स ठ क ण ह पर चन ल द ष समजत न ह उलट सव ल क
तल द ष ठरवत आहत ह ल त घ, क रण त पर चन तझय दयn9न स ठ क म कर त
ह त ह सगळ ज णत त. आत तय ह तसय त!न त सगळ ज व कनश परत आल तय मळ\
जग तल तवढ द ष दण र न ह पण जर त! पनह अस" क "हI कलस तर म त जग व
म सद तल म फ करण र न ह . ज पयWत त कर घर णय च प "डव ज व"त आहत त वर
तय "च म लमत तय "चय प स!न क ण ह कहर व!न घऊ शकण र न ह . एक ल त घ, ह
प "डव गण व सतपवbत आहत. तय "च एक‰ मजब!त आह. आजवर तय "न चक‰चय
पदत न तय "चय हकक प स!न दर! ठवल गल ह सगळ थ "बल प कहज. म स "गत तस\
कर व, तय "न तय "च कहसस दऊन ट क , अस\ करन तमह क "हI महरब न कर त न ह .
अश ररत न आकदपव त ल कवदर! गमन पव च द नश चOथ भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश प "चव
(कवदर! गमन पव पढ च ल!)
वkश"प यन ब लत त, कभषम च ब लण स"पलय वर द ण स "ग! ल गल तय "च मत. त ब लल,
"अर 9bतर षƒ , अस\ आपण ऐकत कक", जर कमत ल क "हI सल कवच रल तर तय "न
प म कणकपण खर सल द व . जय मळ\ तय च ककत? ह ईल. म सद तय च कवच र "च
आह ज सनम नन य कभषमदव ब लल. प "डव "च ज कहसस आह त तय "न दऊन म कळ
! दपद कड प ठव!न
ह . त अ"कतम सतय ल 9रन ह ईल. म झय मत, त! तवररत आपल दत
तय चय श सनम नन य व गण!क करन प "डव "स ठ व कवशष करन कर घर णय चय
! दपद ल
सनषस ठ मह गड भरप!र भटवसत प ठव!न तय "च सव गत कर व. त दत
9नयव द दईल क रण ह नवय न तय मळ\ आपण द न घर ण जवळ आल आहत.
! अस\ स "गल
तय मळ\ कस द घ "च भल ह ण र आह त तय न तथ कवषद कर व. त तझ दत
कU, प "डव "चय ज व"त असणय मळ\ तल व तझय सगळय पत "न फ र आन"द झ ल आह.
ह ग ष च दपद व दषदमन पढ पनs पनह उचच रण करन तय "च तय वर कवश स बसल
अस पह व. ज घडल त कव9 ललख त आह व त आपण सगळ सव क रत अस यककव द
! प "डव "च व क"त च पनsपनह कOतक करल जय मळ \ जर
तय "न म "ड व . त तझ दत
! प "डव "न
तय "चय मन त क "हI स"दह असल तर त कनघ!न ज व . त झ लय न"तर त दत
हलसतन पर परत कवह " यण र अस\ कवच रल. तय आ9 दपद चय मल ल सद क "हI
य गय दज चय भटवसत त दईल. तय न"तर तझ द न म ठ पत दsश सन व कवकण ज त ल
व म ठ पम "न तय "चय चलत भ व"ड "न रतनजड त रथ "त!न हलसतन पर घऊन यत ल.
तमह ल जर त यथ नक असल तर ह न टक तझय भकवतवय स ठ आवशयक आह ह
9bतर षƒ समज!न घ. प "डव "च सव गत म ठ कदम खद र पदत न झ ल प कहज. अस\ कल
तरच ज तमच न चकक‰ र जकळ "त!न झ ल आह, तय ल गbह मळ\ त कम ह ईल.
आलय वर तय प"डचय मल "न त! तझय मल "स रख व गवकशल, कवकचत पस"ग थ ड
ज सत पम दकशल".
वkश"प यन पढ ब लत त, द ण च त स "गण स"पलय वर तथ हजर असलल कण कचड! न
द ण वर आ"ग प खडत . त ब लत , "ह द घ मह त र नहम च प "डव "च ब ज! घत त व
तय "न शफ रन ठवत असत त. तमचय स"पत त!न तय "न महण, मह गड भटवसत द !
अह 9bतर षƒ र ज, तमह ह "न नहम च तमच कहतकच"तक समजत पर"त, तय "च स "गण
क9 च तमचय कहत च नसत. मल ह च म ठ गममत व टत कक" ह द घ तमह ल नहम
उलट च सल दत असत त. क ण ह शह ण म ण!स अस सल सव क रल ज उघडपण\
तय चय कहत कवरद आह? मन त एक व तTड त दसर अस ब लण र ल क तमह तमचय
भ वत जम कल आहत तय मळ\ एक कदवस कद कचत~ तमह ल पl त प ह ईल. ह म त
खर आह, व ईट क ळ त कमत उपय ग पडत न ह . जय च तय च सख व दsख तय चय
नकशब वर अवल"ब!न असत ह\च खर. तमह शह ण अस अथव म!ख अस , तरण अस
कक"व वbद अस , कमत अस कक"व शत! अस , तमह ल तमचय नकशब पम ण\च फळ"
कमळत ल. तमच नकशब तमह बदल! शकत न ह . एक ग ष आठवल महण!न स "गत ,
तमचय परव नग न, एक अमवकवच न "व च र ज ह त . त तय च क म तय चय आम तय "वर
स ड! न फक हव ख त बसल ह त . तय चय मह कण? न "व चय आम तय न सगळ सत
त बय त घतल व अखर स त म जलल आम तय तय र ज ल च ग द वरन फक!न
दणय च पयतन करत . पर"त, तय त तय ल यश यत न ह व र ज अमवकवच तस "च र ज
रह त व म"त नष ह त , मह र ज ह कथच त तपय आपण ज णत कक", नकशब थ र असत
व तय नस रच सगळ ह त असत. जर प "डव "च नकशब तमचय मल "चय नकशब प ज सत
बलवतर असल तर तमह क "हIह कर , जय प "डव "च च ह ण र ह\ कनकlत. आकण जर
तमच नकशब बलवतर असल तर सगळ दकनय जर तमचय कवरद गल तर तय "न तमच
क "हIह कबघडण र न ह हच सतय आह. आत तमह तमचय सल ग र चय प म कणकपण
तप स!न पह व महणज खर क ण व ख ट क ण त समजल".
वkश"प यन पढ स "गत असत त, कण च त कवर 9 ब लण ऐक!न द ण तय ल ब लत त,
"तझय ह ब लणय वरन त! ककत कवकbत मन च आहस त सपष झ ल आह. तझय कवकbत
मन त!न तझ कर घर णय च मन त ल दष सपषपण मल कदसत आह. प "डव "न
दखवणय स ठ त! क ठलय ह थर ल ज कशल ह म समजल . तय स ठ त! आमचय मधय
द ष श 9णय च पयतन कर त आहस. म ज स "कगतल व ज कभषम स "गत आहत त सगळ
सव Wचय भलय स ठ आह. जर म कदलल सल तमह न ह अजम वल तर लवकरच ह
कळ नष ह ईल व तय च जब बद र 9bतर षƒ वर असल.
अश ररत न आकदपव त ल कवदर! गमन पव च द नश प "चव भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश सह व
(कवदर! गमन पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, द ण "च स "ग!न झ लय वर कवदर! ब लत त, "अह मह र ज 9bतर षƒ , तझ
सनह (द ण) ज स "गत आहत त तमचय आमचय सगळय "चय भलय च आह, ह त श"क
नक . पर"त, जर त! तय "च स "गण मन वर घण र नसकशल तर त वयथ ज ईल. त श"तनपत
कभषम ज स "गत त त अकतउतम आह. त! म त तय "चय कवच र श सहमत न ह स अस\ मल
कदसत. कण ल म त त द ण "च सल अय गय व टत अस\ कदसत क रण, त क"त च दष
करत , ज ज क"त च आह त सगळ तय चय दष स प त असत व तय पम ण तय "न द ण "चय
मत वर आ प घतल आह ह त! समज!न घ. ह सव पह त मल महण वय च आह कक", ह
द न (कभषम, द ण) कमत "पkकU क ण तल ज सत जवळच व टत त पह . ह द घ मह नभ व
तझय प वय न म ठ, ज न न व अनभव नसद जयष आहत त ल त घ व त क9 ह
कर घर णय च नकस न ह ऊ दण र न ह त तस\च तय "चय स ठ कOरव व प "डव स रखच
कपय आहत ह त! न क र शकण र न ह स. तय "चय गणवत बदल श"क घण म!खपण च
आह, त दशरथ चय र म स रख वतसथ आहत. तय "न क9 तल चक‰च सल कदल
आह क "? त!सद क9 तय "च व ईट कच"त लल न ह स अश पररलसथत त त ख ट सल
तल क " दत ल"? ह द घ जयष कमत क णतय ह आकमष न ब9ण र न ह त व तय "न क ण
फसव! शकल अससद न ह , महण!न त ज स "गत आहत त य गय आह, तय "चय कवच र "च
त! सव क र कर व स. तल तझ पत व प"डच मलग स रखच अस वय स प कहज, तय प
दसर क "हI त! कलस तर म ठ अररष ल त! आम"तण दकशल व त आपलय घर णय स ठ
च "गल नसल. जर तझय मन त प "डव "बदल कक"त व कOरव "बदल लजवह ळ असल व
तय मळ\ त! जर क "हI प प त कनणय घतल स तर तय च कवपररत पररण म सव Wन भ ग व
ल गत ल. अश पक रच सल जर क ण तल दत असल तर तय प स!न स व9 ह . त! जर
प प त कनणय घतल स तर प "डव त कनमटपण सव क रत ल अस\ समज! नक स, तय "च
त कद कदवस\कदवस व ढत आह महण!न स म पच र न जवढ घत यईल तय वर त! व तझ
मल" सम 9 न रह त ल तर त कर घर णय स ठ च "गल ह ईल. जर प "डव न ठरवल तर
त कOरव "न कवह ह पर लजत करन तय "चय अ"ककत कर शकत ल जर अस\ झ ल तर ज
बइजजत ह ईल तय च सद कवच र त! कर. भ ऊ ब"दक‰च तम श कर नक स.
सवयस च अजन ल इ"दसद हरव! शकत न ह तथ तझ व र क य कटकण र"? यद त
नकल व सहदव आकण यल9ष र क ण ल ह हरवत यण र न ह त, कभम श क ण लढण र?
तवह " ह "चय श वkर करन तझ मल" क "हIह स धय कर शकण र न ह त. तमह ल म ह त
आह कक", प "डव व तय तलय तय त यल9ष र पमळ, स लतवक व सम 9 न आह तय मळ\ ज
य गय कर ल तय वर त सम 9 न म न!न श "त बसत ल व तमह तमचय र जय त सख "न
र जय कर शक ल आकण त तय "चय र जय त. जय "चय ब ज!ल बलर म आह, कbषण आह
जय "चय कड सतयक‰ आह अश "न तमह कOरव क9 तर हरव! शक ल क "? तय " प "डव न
एकट न सगळय न च त कल आह तय "न कश ल आवह न दत ? जय "चय ब ज!न
दपद स रख मह व र आह, दषद~मन आह तय "चय पढ तमह ककत क ळ कटक व 9रण र?
ह सगळ अलज"कय आहत व तय "न तझ मल" कचडव! पह त आहत तय मळ\ फक कवन श
मल कदसत . आणख न एक ग ष ल त घ, प "डव "च ग द वर ल द व तझय प जयष
आह क रण कनयम "न त प"डच व रस आहत. तय "चय श न ट व ग. दफळ म जवणय च
द ष तझय वर यईल. पर चन च पकरण अज!न ल क कवसरलल न ह त तश त आणख न
क "हI अभद कbतय करणय च पय स त! दयn9न चय स "गणय वरन कल स तर तमह
कOरव "च न श कनकlत आह. भ "डण न करत तय "न तय "च व ट दऊन म ठपण पदर
प ड! न घ तय त सव Wच भल आह. तय मळ\ सगळ प "डव तझय मल "चय बर बर रह त ल व
कर घर ण सव शककम न ह ईल. तय मळ\ आपण सव Wच ज व सरक त ह त ल. त! जर अस\
कलस तर सगळय कतय "च भल ह ईल. दपद ल एकद आपलय मल "न द ण च य Wस
दक ण दणय स ठ हरवल ह त पण आत त व तय चय बर बर तय चय कळ त ल दशरथ
आपलय ल स म ल असत ल तय मळ\ ककत तर फ यद आहत त ल त घ. वbश
कळ त ल सगळ प "डव "चय बर बर आहत अश पररलसथत त तझ कOरव क य मक बल
करण र? ज स म पच र न स धय ह ण र आह व ज नय यय आह त सव क रणय त आपलय
सगळय "च व सगळय कतय "च भल आह ह ल त घ. त! प कहलस कU, जवह " आपलय
पजल समजल कU, प "डव ज व"त आहत तवह " त कस उलह लसत झ ल व रसतय वर
यऊन तय "च आन"द द खवत ह त. तय च अथ तल समजत क "? अर\ सगळ
हलसतन पर च जनत प "डव "चय बर बर आह, तझय मल "चय न ह . अर 9bतर षƒ र ज
जनतच आव ज असल त वर त कनकl"त असत जवह " त पजल फसवत तवह " तय च
सत नष ह त. तझय एक चक‰मळ\ महणज जर त! दयn9न चय स "गणय नस र कनणय
घतल स तर त जनत तल म फ करण र न ह . त! व तझ र जय रस तळ ल ज ईल.
तय त त! आ"9ळ आहस तय च सद कवच र कर".
अश ररत न आकदपव त ल कवदर! गमन पव च द नश सह व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश स तव
(कवदर! गमन पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, त सगळय मह नभ व "च कवच र ऐकलय वर त अ"9 र ज म ठ
अदब न ब लत , "अह श"तन पत ज न कभषम च य, तजसव ऋष द ण च य, आकण आपण
सवतs कवदर! ब"9! आपण र जय चय व स"ब"ल9त सव Wचय ज अ"कतम कहत च आह त मल
कवशद कल आह. र जयश स नस र प"डच प "च प "डव म झसद मलग ल गत त. जस\ म झ
मलग ग द च हककद र आहत कततकच प "डवसद आहत ह म समजत . महण!न तमचय
स "गणय पम ण म ठरवल आह कक", आपण म झ भ वजय व कतच प "च मलग व तय "च
सम ईक पतन ह "न सनम नप!वक हलसतन पर त आण व जस\ द ण सचवत त, खर खरच
ह आपलय सगळय "च महद गय आह कU, त सगळ सह सल मत आहत व आत त
आपलय त यऊन रह ण र आहत. ह प आणख न क य प कहज आपलय सव Wन "? त
नर 9म जय "न त क रव ई कल त तय आग त मल ह एक पररन च "गलच झ ल".
वkशमप यन पढ स "गत त, तश इच„ 9bतर षƒ न वयक कलय वर कवदर! त आज समज!न
तय चय बर बर कवपल 9न स"पत घऊन प "डव "स ठ यजसन चय र ज9 न कड कनघ ल .
कशष च र च कनयम च "गल ज णण र त कवदर! तय पम ण, दपद ल भटत . दपद कवदर! "च
सव गत करत . एकमक "च मकशल कवच रणय च कशष च र प!ण ह त . कवदर! तथ
प "डव "बर बर बसलल द म दर पह त . तय न " पह त च त यमपत तय "न भट! न घट कमठ
म रत व तय "च चOकश ररव ज नस र करत . त क"त पत व व सदव कवद र! "न गळ ल ग!न
म ठ आन"द न तय "च मकशल कवच रत त. तय वर त कवदर! जस 9bतर षƒ च पकतकन9
व ग व तस म ठ अदब न तय च पनs पनह कवच रपस करत बर बर आणलल 9न
दOलत तय सगळय "न भट दत . तय त तय च भ वजय, सनष कbषण , दषदमन व दपद चय
र जघर णय "चय इतर म नकय Wचय भट तय "न सनम नप!वक दत . तय भटवसत"च पह ण
म ठ कOतक न सगळ करत त व तय च व हलसतन परचय र ज च त र फ करत त, जस\
कशष च र त असत. तय न"तर व सदव आकण प "डव "चय सम त बद म न यमपत नमपण
र ज ल कवन"त करत , "अह र जश , तमचय म"त व इतर आप "सम म स "ग! इलच„त ,
कU, म झ र ज 9bतर षƒ व तय "च आम तय आपल चOकश करत आहत व सगळय "च कशल
इलच„त आहत. आपलय बर बर झ ललय न तस"ब"9 मळ\ आमह कर र ज ल अतय न"द
झ ल आह ह च कbपय नTद घय व . तय त श"तनपत कभषम तय "चय सगळय कर
घर णय चय सदसय "सह आपल च "गल इलच„त आहत. भ रद ज पत द ण आकण आपल
परम कमत सद तय "चय सकदच„ आपलय सगळय "न दत आहत. आपलय घर णय श
झ लल ह न त आपलय द घ "न भकवषय त म ठ कहतक रक ठरल अश आमह अप
9रन आह त. अश न तस"ब"9 मळ\ अस अनभव आमह ल यत आह कक", आमह एक
लढ ई न लढत "च लज"कल आह. ह सगळ ल त घऊन आपण आपलय सगळय घर
ज वय "न तय "चय घर ज णय च परव नग द व . आमह कर घर णय च तय "न तय "चय
म!ळ घर त पनह आलल पह णय स फ र आत!र आह त. त प"डपत बरच कदवस आमचय त!न
दर! र कहल आहत तय च आमह ल व ईट व टत. पbथ सद कद कचत~ कतच म!ळ घर
पह णय स ठ उतसक असल अस म समजत . तय च पम ण हलसतन परच रकहव स
तय "चय ल डकय र जपत "न भटणय स, तय "च तय "चय नगर त सव गत करणय स अ9 र
झ ल आह. तय हलसतन परचय मकहल "न तय "च „ ट र ण पह णय च उतसकत झ ल
आह, आकण महण!न अह प "च ल नरश, लवकर त लवकर आपण आमचय र जपत "न
तय "चय घर ज णय च परव नग दत ल अश आमह हलसतन परच रकहव स प थन
करत ". "जर आपण अश परव नग कदल तर म तवररत एक स"दश आमचय
र ज9 न कड प ठव!न त तथ कळव न महणज तय "चय आगमन च तय र त सर
करत ल". तय न"तर प "डव व तय "च म त व कbषण अस\ सगळ ज णय स ठ कनघत त.
अश ररत न आकदपव त ल कवदर! गमन पररव च द नश स तव भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश आठव
(कवदर! गमन पव स"पल)
वkश"प यन पढ स "गत त, त पमळ व अदब च कवन"कत ऐकलय वर दपद कवदर! ल ब लत ,
"जश आपल इच„ , अह पजय कवदर! ब"9,! म झ सद त च कलपन आह कU, ह
न तस"ब"9 आपलय सगळय न म ठ कहत च ठरण र आह. तय न"तर त यजसन कवदर! ल
स "गत , आपण महणत त य गयच आह कU, प "डव "न तय "चय घर कनघ व पर"त, म तय "च
स सर अस\ स "ग! इलच„त न ह . जर यल9ष र, जर कभम अथव क"त म त कक"व अज न
आकण द द घ ब"9! अस\ सगळच तस\ ठरवत असत ल तरच म तय "न ज णय च परव नग
म ठ आन"द न दईन. पर"त, तय "च यथ रह ण आमह सव Wन ख!प आन"द दत आह ह
स "ग वय ल मल व म झय कट! "कबय न आवडल. तय च पम ण, ह द घ ब"9! द म दर व
बलर म सद तश च मत च असत ल तर बर क रण ह द घ प "डव "च फ र क ळज घत त
अस\ म यथ पह त आह. तय "च म झय ज वय "वर फ र ज व आह. तवह तय "न सगळय "न
कवच रन घय ल तर बर ह ईल". यजसन च त ऐक!न यल9ष र ब लत , "अह त त, आमह
तमचय कड आह त तर तमह ज आज द ल तय पम णच ह ईल". व सदव ब लत ,
"म झय मत प "डव "न कवदर! "चय कवन"त च म न र ख!न घर ज व. पर"त, अखरच कनणय
र ज दपदच घत ल". दपद तय वर ब लत त, "कशव च महणण पस"ग नरप आह. आमह ल
प "डव गलय मळ\ असवसथत व टल पण क "हI ग ष कनयम नस र झ लय महणज य गय
असत. तमच पज तमह ल भट! इलच„त ह सद आपण ल त घतल प कहज, शवट
आपण र जघर णय च ल क तय "चय स ठ जगत असत ". पढ त ब लत , "तमह गल त
तर वळ वळ यथ आपल सगळय "च यण ह तच रह ण र आह, तय मळ\ आत ज णय न
क "हI कबघडत न ह ". वkश"प यन पढ स "गत त, दपद चय परव नग न प "डव आपल पररव र
घऊन हलसतन पर ल कनघत त. तय "चय बर बर तय "च आतयभ ऊ श कbषण सद असत .
त पव स मजत करत ज त त. कठककठकण जथ मOज करत यईल तथ थ "बत व रमत व
पनह पढच पव स करत अस\ त तय "च पव स करत ह त. यथ हलसतन पर त 9bतर षƒ ल
त मह न यक यत असलय च समजत. त तय चय मल "न तय प "डव "च सव गत
करणय स ठ प ठवत . तय त पमख कवकण व कचतसन असत त आकण तय "चय बर बर
द ण च य सद ज त त. तय कशव य गOतम कळ कbप च य असत त. अश पक र व जत
ग जत प "डव तय "च आई व पतन ह "चय सह तय नगर त पवश करत त. तय नगर च
रकहव स तय "न प ह` न आन"द त झ लय च त पह त त. त तय "च कमरवण!क भर शहर त!न
ज त "न कनरकनर ळय ल क "च उदग र त ऐकत त. क "हI ब लत त, "ह पह , आपल
यवर ज ज तय "चय सजजनपण स ठ खय तन म आहत यत आहत". क "हI जर म ठ न
ब लत त, "पह एकद च आमच खर त त यत आहत. आत आपण सख "न र ह` शक!". त
आमच स"र ण अस\ करत ल जस\ क य आमह तय "च सखख आह त. दव तय "च भल कर ".
क "ह ब लत त, "अर आपण अस\ क य भल क म कल आज कक", प "डव तय "चय म तसह
व पतन घऊन आल आहत. तय "चय यणय च व ट प ह` न थकल ह त त अखर स आल"!
क "हI वbद म णस तय "न द घ यषय च दव दत त तर क "हI ब यक दOपद ल , व क!न
व क!न पनs पनह प ह` न कतचय स•दय च व ख णण करत ह तय . क "हI ब यक
क नकशल वर ब ट" द ब!न तय "च दष क ढत ह तय . एक"दर सगळ पज जन ख!प आन"द
झ ल ह त अस\ कदसत. पव स अ"त त र जव ड त प ह चत त. तथ रथ "त!न उतरलय वर
पथम त 9bतर षƒ च प य पजत त. तय न"तर त घर त ल सगळय वकडल9 य Wच प य
पडत त जस ररव ज त असत. तय त कभषम, द ण, ग "9 र अस\ सगळ यत त. क"त सद
सगळय "न नमसक र करन तय "च मकशल कवच रत. नवव9! सगळय न प य पडत व
तय "च आकशव द घत. प "डव व ड ब हर ज ऊन तथ जमललय जनसमद य "त कमसळ! न
तय "च व सतपसत करत त, जनय द सत "न कमठ म रन जनय ओळख त जय करत त.
लह न "न ग लगचच घत त. तथ जमललय मकहल "च सद ज त न खश ल कवच रत त.
तरण मकहल तय प "डव "चय भ वत जम!न नवव9!बदलच चष मसकर करत त जस
नहम लग न"तर सवत ह त. एक"दर व त वरण अकतउतस ह झ ल ह त . पतयक ल अस\
व टत ह त जणक य तय "चय घर त लच क ण अगद जवळच दर! पव स त!न आल आह.
अस\ सगळ प थकमक औपच र क आट पलय वर सगळ प "डव तय "चय पररव र सह तय "न
रह णय स ठ नमललय क त 9bतर षƒ चय आजन पवश करत त. तथ त क "हI क ळ
आर म कलय न"तर तय "न कभषम चय आजन दरब र त ब ल वणय त यत. तथ 9bतर षƒ सह
कभषम, द ण व इतर महतव च दरब र सथ न पन ह त. दरब र त प "डव आपलय च ल न
स वक शपण यत ह त. तय "चय क त!न त आत ल म कगकन दरब र त आल. पढ यल9ष र
च लत ह त व तय चय म ग!न कभम व 9न"जय ज ड न व तय "चय म ग!न नकल व सहदव
ज ड न अस\ पवश करत त. व टत सवक तय "न सल म करत ह त व प "डव तय न
हसतमख न द द दत ह त. दरब र त आलय वर तय न ररव ज नस र पथम सथ न पन
ह णय च कवन"कत 9bतर षƒ करत . थ ड समय श "तत असत. थ ड वळ "न दरब र त ल
र ण क चय दरव ज त!न क"त र जम त तथ यत तय वळ सगळ दरब र कतल उठ! न
अकभव दन करत त. सभ सर ह त. 9bतर षƒ यल9ष र कड कनदgश करत ब लत त, "ऐक ,
प"डपत "न , क"त चय सपत "न , म ज आत स "गत आह त न टपण ऐक . तमच नमण!क
आपलय र जय त ल कम कवकलसत अश ख "डवपसथ ह पदश च कवक स करणय स ठ
करणय च य जलल आह. तथ जर तमह ज णय स तय र अस ल तर तथ तमह ल
क णचय ह पक रच ब 9 ह ण र न ह क रण, त पदश क ण ल ह एरव नक आह. तथ
जर तमह तमच र जय कवकलसत करन रह णय स तय र अस ल तर तय च तवररत
वयवसथ ह ईल. कनर"क!श अस\ तमचच र जय त असल व तमह प "चजण तमचय आई व
पतन सह सख "न र ह` शक ल व ज तण व आपण यथ भ व"ड "चय म र म र च आजवर
अनभवल त तण व रह ण र न ह . तय मळ\ आपलय र जय च द न सम न कहसस ह त ल
व ख "डवपसथ ह तय त ल एक आह ज तमह ल कदल ज त आह. जर तमह ल ह म"ज!र
असल तर ह त"ट यथच स"पल व द नह चलत पररव र गणय ग कव"द न कवन त"ट बखड
ह पढ रह ल अश ह य जन आह". त ऐकलय वर यल9ष र तय चय च रह भ व"ड "कड व
आईकड उतर स ठ पह त . तय पसत व ल न क रणय स रख क "हIच न ह महण!न त ,
तमह मल "न आन"द न सव क र व अस क"त ख णन सचवत. एक एक करन सगळ त
पसत व य गय आह अस\ मक अनम दन दत त. तय न"तर त मह रथ , श!रव र य द शद
कतय कळ "च कर व"श प"डच पत ख "डवपसथ कड ज णय चय तय र ल ल गत त.
आपल हकक स"कव9 कनक म ग न कमळ ल महण!न कनकतन ष यल9ष र ज सत सम 9 न
झ ल ह त तर दसय ब ज!ल कभम व इतर त न ख "डवपसथ चय कवक स चय य जन "चय
कवच र त ग"त!न गल ह त. नगर रचन , घर "चय वयवसथ , रसत, तल व, ब"9 र इतय द कश
अस वय त अश ग ष त अजन म ठ सवपन पह त ह त . नकल व सहदव कbष च कवक स
तथ कस करत यईल व वय प र, उद ग कस व ढत ल तय चय कवच र त असत "न कभम
आपल सkनय कस अस व व ख "डवपसथ च स"र ण कस कबनत ड असल तय च कवच र
करत ह त . यल9ष र नय य वयवसथ कश शद र कहल व ख "डवपसथ चय आत ल नय य
सवयवसथ कश कर व तय स ठ कशप ई दल कस अस व अश ग षIचय कवच र त ग"ग
झ ल ह त. वkश"प यन स "गत असत त, ख "डवपसथ ल आलय वर त पह त त कU, त एक
वkर ण पदश आह. त प ह` न अजन समजत कU, अश पदश च आकषण तय कOरव "न
नसण रच. कभम, नकल व सहदव सगळ तय च कवच र त असत त. यल9ष र कनर श झ ल
ह त क रण, तय ल व टत ह त एक च "गल समbद भ ग आपलय ल कमळल व आपण तथ
मजत र ह` पण तय चय कलपनप कवपररत झ ल ह त, ब यक फकट त कमळ ल आत
र जयसद कमळल अश भम त मळ त कभत असलल त दkवव द , हतबल झ ल ह त .
क"त तय "न स "गत , मल "न ह तमचय कहममत च पर आह. जर तय त तमह यशसव
झ ल त तर तमह खर खर प"डच मल" श भ ल. पढ त स "गत, ह ह प व ईट
पररलसथत त ल पदश "च तमचय कपतय "न न"दनवन कल आह. हलसतन पर क य ह त त
तमह ल म ह त न ह , त अस\च ह त पर"त, तमचय कपतय न त आजचय समbद अवसथत
आणल. जस\ तय "न कल तस\च तमह ख "डवपसथ च कर ल ह बदल मल कवश स आह.
कभषमदव "च सद तश च अप तमचय बदल असल महण!न ह वkर ण भ ग तमह ल
तय "न कदल आह, तमचय पOरषय ल ह आवह न आह. एक र ज कवळ यद त लसद
ह त अस\ न ह तर र जय चय कवक स चय क म त ल तय च कOशलय रण त लढणय
इतकच महतव च असत. तय "चय अप पम ण तमह त कर व. वळ न घ लवत तवररत
कवकव9 य जन आख!न तमचय कड ज कवपल 9न आह तय "च य गय कवकनय ग करन चल
आपण ह वkर ण पदश च न"दनवन कर. क"त चय तय उतजक आव हन मळ \ , आजमळ\
सरव त ल मरगळलल कतच म ठ पत यल9ष र स वरल व म ठ उतसह न त क म ल
ल गल. तय "च सम ईक पतन क"त ल स थ दत व तय "न जस \ यद त पर कम करत तस
यथ कनय जन त पर कम करन द खव अस\ ब ल!न त स "गत कक", कतच नहम तय "न
स थ असल एवढच न ह तर क "ह क म कतल करणय स रख असल तर त त कर वय ल
तय र आह. ह अस\ स"भ षण झ लय न"तर तय स त कर ज"गल चय व र "च उतस ह व ढल
व त क म ल ल गल. अथक पयतन व उतम कनय जन अश ररत न त तय वkर ण पदश "च
न"दनवन करणय त क "ह वष तच यशसव झ ल. तय स ठ तय स 9 रण वkर ण असललय
पदश त ल तय तलय तय त बर असलल भ ग पथम कवक स स ठ कनवडत त. तय वळ
तय "न दkप यन तथ यऊन कवक स कर व कस तय वर कनरपण दत असत. क"त ल म ह त
ह त कक", कतचय मल "वर वय स "च सदkव कbप दष असल व तस\च ख "डवपसथ त त
अनभवत ह त . तय कठक ण एक र ज9 न च शहर उभ करणय च वय स "न स "कगतल तस\
एक शहर तय "न उभ कल. नगर भ वत म ठ क लवय स रख ख"दक जय ल स म चर
महणत त, तय र कल जय मळ तय नगर ल च "गल स"र ण प प झ ल ह त. तय शहर चय
वश उ"च कभ"त न स"रक त कलय ह तय . तय कभ"त न शभ र"ग कदल ह त . न ग ल क "चय
र ज9 न स रख , भ गवत नगर स रख त प "डव "च नगर कदस! ल गल ह त . आत
म ठ व ड व उ"च मह ल ब "9ल ह त. तय र ज9 न चय स"र ण स ठ असललय वश वर
कठककठक ण र"द लख"ड दरव ज ह त. नगर चय स"र ण स ठ कवकव9 शस "च वयवसथ
कलल ह त . तय पतयक लख"ड दरव जय वर गरड च कचनह" ह त . नगर भ वत चय उ"च
क ट वर सवकड ससजज पह रकर शहर चय स"र ण स ठ ह त. तय "चय कदमत स
शतघन (एक वळ श"भर सkकनक म रणय च मत असलल आय9, मश न गन)
कठककठक ण ह तय . तय शहर च रसत पकक ब "9लल ह त. त परस र"द ह त तय मळ\
रहद र मळ\ अपघ त ह णय च शकयत नवहत . त दसर अमर वत अस व अश स"दर व
ससजज ह त , तय नगर च न "व इ"दपसथ ठवल गल. शहर चय अकतस"दर ज ग प "डव "च
मह ल ब "9ल गल ह त. त मह ल सवपक रचय वkभव च पदशन करण य जडजव कहर "न
भरलल ह त. जण! कबर च व ड अस वत. शहर चय स•दय त भर घ लणय स ठ अनक
उपवन व „ ट „ ट बग च तय र कल ह त. तय उपवन "त कवकव9 फळ "च व फल "च वb
ल वल गल. तय त आ"ब , कद"ब, अश क, च"पक, प"ग, फणस, स ल, त ड, तमल व बकळ ,
कतक‰, आवळ , ज "भ!ळ, अमbत, प ररज तक, पळस, अकतमक‰, न गच फ अश कवकव9
वनसपकत ह तय . तय "चय फल "चय सग"9 मळ\ तय नगर च व त वरण पसन ह त ह त.
तय मळ\ तथ इतर भ ग "त!न कवकव9 प उड! न यत ह त व क "हI तथच क यम वसत करन
ह त. तथ तय प "न क ण ह त स दत नसलय मळ\ तय "चय घरट "च स"खय च "गल
झ ल ह त . तय त चकव क, म र, क क‰ळ प मखय न ह त. तथ असललय तल व "त
कमळ व इतर जलवनसपत ह तय तय मळ त तल व स"दर कदसत ह त. रकहव श "न
करमण!क‰स ठ , खळणय स ठ , प हणय च तल व आकण कवर"गळ महण!न लजमख न ह त.
नगर च क म प!ण झ लय वर अनक ब हण तथ वसत स ठ आल, वय प र आल, क र कगर
आल. तय "चय मळ\ तय शहर च स"पलत व ढत गल . अनक पकवत ल क "चय तथ वसत
करणय न प "डव "न फ र स"त ष ह त अस\. कदवस\कदवस त नगर अल9क ल9क स"मbद ह त
ह त . तय "न तय क म त कभषम व 9bतर षƒ आकण तय च आतभ ऊ कbषण आकण बलर म
आकण कbषण दkप यन ह "च अनम ल सह यय कमळ ल ह त. सव लसथर सथ वर झ लय वर
कbषण व बलर म प "डव "च कनर प घऊन आपलय द रकल ज त त.
अश ररत न आकदपव त ल कवदर! गमन पव च द नश आठव भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश नऊ
(र जयल भ पव सर)
जनमजय कवच रत , अह तप स"पन वkश"प यन महष?, मल स "ग , "त इ"दपसथ सथ पन
कलय न"तर म झय पणज ब प "डव "न क य कल"? "मल आणख न स "ग , ऋष वय,
तय "च सम ईक पतन तय "चय बर बर कश रह त ह त "? "एक च पतन बर बर रह त "न तय
प "च भ व"ड "त भ "डण" कतचय वरन झ ल न ह त क ", त झ ल असत ल तर त क ण व
कश स डवल "? "तमह सव ज न अह त महण!न कवच रत , त प "च तय "च वयवह र
एकमक "श कस ह त व तय "चय त जर व द ह त असत ल तर त स डवणय त तय "चय
आईन क "हI भ!कमक कश बज वल त सगळ स "ग ". "थ डकय त ब ल वय च अस\ कक",
तय सह जण "च ज सम ईक वkव ह क ज वन ह त त कस ह त त सकवसतर स "ग , मल त
ऐकणय च फ र उतसकत आह".
तय वर वkश"प यन ब लत त, त शत!"च न श करण र कतय व र, प "डव, तय "न तय "च
सवतsच र जय कमळ लय न"तर 9bतर षƒ चय आजन तय ख "डवपसथ त दOपद बर बर मजत
ज वन घ लवत ह त. तय "च जयष ब"9! यल9ष र तय र जय वर एक सतवकशल कनकतम न
र ज स रख तय र जय च क रभ र पह त ह त व इतर भ ऊ तय ल तय "चय कदललय
जब बद य स "भ ळ! न उतम पक र मदत कर त ह त. आजब ज!चय शत!"न पर भ!त करन
तय "न तय "चय र जय च कवसत र करणय स प र"भ कल ह त . तय "च र जय स वक शपण
समbद कड ज त ह त व तय तच तय "न आन"द कमळत ह त . र जयक रभ र नय य न कर त
ह त. अश पररलसथत त एक कदवश ऋष न रद तय "चय भट ल आल. तय "न आलल
प ह` न र ज यल9ष र तय "न बसणय स ठ आसन दत . ररव ज पम ण तय "न सवत चय
ह त "न अधय (प ण पय यल दण) दत . तय न"तर आपलय र जक रभ र च म कहत तय "न
न रदमनIन कवशद कल , स "कगतल . न रदमन तय आदरकतथय न पस"न झ ल, तय "न
सद तय "चय इ"दपसथ च व ख णण कल आकण तय "न आकशव द (शभच„ ) कदल .
तय न"तर उभय असललय यल9ष र स तय "न बसणय स स "कगतल. तय सचन न"तरच त
सतवकशल र ज तय चय ग द वर सथ न पन झ ल . थ ड समय न"तर आत ल क त
असललय आपलय पतन ल , दOपद ल न रदमनIच दशन घणय स ठ ब हर ब ल वत . त
तय प "च "च सम ईक पतन तय नस र ब हर यत व मनIचय प य पडत व ह त ज ड! न
नमसक र करन ड कय वर पदर घऊन तय "चय सम र उभ रह त. न रद कतल सद
अनक शभच„ दत त. तय न"तर त तय "च र ण न रदमनIच तय "चय परव नग न रज घत
व पनs आत ल क त कनघ!न ज त. यल9ष र व तय च च र ब"9! तथ न रदमनIबर बर
बसलल ह त. यल9ष र कड पह त पर"त, सगळय च प"डप"त "न उदश!न त ऋष ब ल!
ल गल , "दपद च यजलसद कनय तमच सम ईक पतन कव9 वत झ ल आह. तय ल
तय मळ\ सम ज च म नयत आह. पर"त, तय त क "हI द ष उतपन ह णय च स"भव आह
कवळ व सन भ मळ\ अस ह ऊ शकत, ह तमह ज णत आह त. तय स ठ अश
पररलसथत त कस वयवह र कर वय च ह च क "हI कनयम अस वत". अस\ न रद महण ल.
"अश भ मळ\ तमच एक‰ स"पष त यऊ शकत व त क ण चय ह कहत च न ह . पर"त, जर
अस\ कनयम असत ल व तय "च प लन तमह प म कणकपण कर ल तर अश घ तक अवसथ
उतपन ह ण र न ह . अस\ सचवणय च क रण, अकत प च न क ळ अश पररलसथत
उपलसथत झ लय ह तय . त उद हरण प कहल तर बर ह ईल". पढ त स "ग! ल गल, "फ र
प!व? द न र स ब"9! ह त. तय "च न "व स"द व उपस"द अश ह त . त इतक शककम न ह त
कU. तय "न बहसद नष कर शकत नवहत . तय "न मह दव च तस स"र ण ह त कक", फक
जर त एकमक "ल म रणय स तय र झ ल तरच त मरत ल. त एक च र जय वर र जय करत
ह त. त द घ एक च ज ग बसत, एक च थ ळ त ख त ह त, एकस रख कपड घ लत ह त,
तर सद जवह " अपसर कतल तम तय "चय ज वन त आल तवह " तय "च व सन भझल
तय मळ\ त एकमक "च उभ शत! झ ल व शवट एकमक "न तय "न म रन ट कल. एक स
कह अश ग ष आह लजचय मळ\ परष "त कतचय प प स ठ भ ह ऊ शकत . तस\
तमचय ब बत ह ण र न ह च अस\ गbह त 9रण य गय ह ण र न ह , महण!न अस\ मय द
स "गण र कनयम जर तमह आचरण त आणल तर त सव स ठ कहत च ठरल". न रद एवढ
स "ग!न गपप बसल.
त ऐकलय वर यल9ष र चय मन त तय कथबदल कतहल उतपन झ ल व त कवच रत
न रद "न , "अह मन श , स "ग आमह ल त स"द व उपस"द क ण ह त, तय "न त आकशव द
मह दव "न क " कदल व तय "चय ज वन त त अपसर कतल तम क व कश आल , ह सगळ
स "ग महणज आमह ल सगळ समजल". इतर प "डवसद तय ल अनम दन दत त.
अश ररत न आकदपव त ल र जय ल भ पव च द नश नवव भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश दह व
(र जयल भ पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, यल9ष र च त कवन"त ऐकलय वर त मह मन न रद स "ग! ल गत ,
"अर पbथ चय मल , तमह सगळ त ऐक , त जस\ घडल तस\च यथ स "गण र आह. फ र
प च न क ळ मह शककम न कनक"भ न व च दkतय कहरणयकशयप ह असर "चय व"श त
जनमल ह त . तय मह बल कनक"भ स द न मलग झ ल , तय "च न "व स"द व उपस"द अश
ह त . त द घ म ठ 9 डस व पबळ ह त. त तय "चय त कद पम ण क!र व भय"कर ह त.
तय चय पवbत सम न ह तय . स रखच दष व बळजबर करण र जस\ असर असत त तस\च
त ह त. सख व दsख त स रखच उपभ गत असत", त नहम एकत कफरत व एकतच क "हI
करत असत". तय "चय सगळय व गणय त कवल ण स मय ह त. तय "चय सगळय सवय
सद स रखय च ह तय . जण!क य त एक च ग ष चय द न सम न पकतम आहत. तय चय
महतव क " व ढत गलय व कतनह जग लज"कणय च सवपन" त प ह` ल गल. प!ण तय र कनश
त कव"धय पवत कड गल. प!व तय र महण!न त शस थ ऐवज तपसयच म ग कनवडत त व
घ र तपसय त कर ल गत त. तह न भ!क सगळ कवसरन त तपसय करत असत त.
तय "चय अ"ग वर झ ड चय स ल व मललय जन वर चय क तड च वस असत", तय "च
कस इतक व ढल कU, तय चय म ठ ज डज!ड बट झ लय ह तय . तय "चय सव Wग ल
वनसपत च क "ट रतलल असत त, कवळ हव कपऊन एक प य चय आ"गठ वर
कदवसभर उभ र ह` न त तय "च तपसय करत असत त. त तय "च अ"ग च म "स पकवत अग त
दत, द नह ह त वर कललय अवसथत एक टक अन"त त पह त त सतत धय न करत
असत त. त अश ररत न तपसय करत असत "न एक अदत घटन घडत. तय "चय घ र
तपसयमळ\ त कव"धय पवत त प!न कनघ ल आकण तय चय सव Wग त!न व फ यऊ ल गलय .
तस घडलय न तय वर वसत करण र सवकगय ल क घ बरन गल. यथ वक श त परस
तप स मथय प प करत त. तय "च तपसय ख"ड त वह व महण!न दव कवकव9 वयतयय तय "चय
स 9नत उपलसथत कर ल गल. तय "च स 9न भष वह व महण!न स"दर ललन "च म ह
तय न ल वणय च पय स ह त ह त . सव पयतन फ ल गल व तय द घ "च तपसय तश च
अवय हतपण\ च ल! र ह ल . त तय "चय वत प स!न यलतक"कचतह ढळल न ह त. स"द व
उपस"द "च स 9न म डणय स ठ दव म य व दषय तय "चय पढ उभ करत त. तय त तय "च
भ व"ड, आय , बकहण अस\ न तलग म ठ अडचण त आहत अश द खवल ज त ह त .
र स तय "न म रत त अस\ द खवल ज त ह त पण तय "च क "हIह पररण म तय "चय वर
ह त नवहत . तय "च न तव ईक मदत स ठ ह "क म रत आहत अस\ तय "न द खवल ज त
ह त. पर"त, तय कश च च तय भ व"ड "वर क "हIह पररण म ह त नवहत . तय "च स 9न
तश च अवय हतपण च ल! र कहल . जवह " तय "च क "हIह पररण म ह त न ह अस\ समजल
तवह " त सगळ म य व दषय कवरघळ! न गल . शवट बहदव ज सगळय "च क रक व
त त सद आहत त अवतरल व तय "न क णत वर प कहज त तय द घ " असर "न कवच रल.
पतय बहदव आलल पह त च त न टपण उभ र ह` न ह त ज ड! न तय "न ब लत त, "अह
बह, तमह आमचय तपसयवर जर स"तष झ ल अह त तर आमह ल जग त ल सगळय
शस, अस ह "च ज न प प वह व. आमह ल क णतह रप घत आल प कहज, तय कशव य
म य व भमकवद प प वह व , आमह सगळय चय प अल9क बलव न अस व, आकण
आमह अमर अस व अश इच„ तय "न स "कगतल ". बह त ऐक!न ब लल, "अमरतव स ड! न
ब क‰ तमह ल म दऊ शकत पर"त, कह तपसय करणय म गच तमच उदश कतल क
प य ख ल द बणय स ठ आह महण!न म तमह ल क णत ह वर दण र न ह ".
तय न"तर न रद स "गत त, त ऐकलय वर त द घ दkतय बह ल स "गत त, "तस\ न ह तर
कनद न आमह ल ह तkल कय त ल क णतय ह उतपन झ ललय , हलण य व न हलण य
अश कश प स!नह मbतय! यण र न ह , व जर मbतय! आल तर त आमह द घ "न च जर
एकमक "न म रल तर यईल अस वर तर आपण दऊ शक ल क " "? त ऐकलय वर त
जगलदनय"त , तय न तय "च स 9न स"पष त आणणय च आज करत त व त वर दत त.
बहदव परत आपलय सथळ ज त त. तय वर मळ\ त द घ ब"9! क ण ल ह आटपत
न ह त. तय "च आप तय "चय ह क य मळ\ तय "चय वर अकतशय ख!ष ह त त. सगळ दkतय
तय "च त र फ करत असत त. स"द व उपस"द आपल कस क पत त, र जमक!ट घ लत त,
उतम तम वस नसत त तय मळ\ त खपच दखण कदस! ल गत त. तय "चय तय लसद च
व पर करन त च"द ल तय "चय नगर चय आक श त दरर ज उभ करत त. तय च"द चय
पक श त त व तय "च कमत आकण आप मज करत त. ख ण कपण व मOजमज करण तय त
म ठ न ओरडण अस\ तय "च च लल ह त. तय तय "चय बसम र व गणय न सगळय "न त स
ह ऊ ल गल . ह अस\ दरर जचच झ ल. तय "चय तय दkतय नगर त त म ठ 9म क!ळ ह त
ह त . त हव त रप घत व तय द र ग"मत ज"मत करत असत. तय त समय कस गल त
तय "न समजल न ह . सगळ वष एक कदवस स रख गल.
अश ररत न आकदपव त ल र जयल भ पव च द नश दह व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश अकर व
(र जल भ पव पढ च ल!)
न रद पढ स "गत त, "जस\ तय सव मज स"पलय , त द घ भ ऊ स"द व उपस"द तkल क
लज"कणय च य जन आखत त. तय ब बत त तय "चय कमत व आप "च कवच र घत त व
तय र ल सरव त करत त. सव र ल कनघणय चय आ9 च स पसक र त उरकत त. मघ
न त चय उदय क ळ त कनघत त. म ठ दkतय "च फOज घऊन त सव र ल कनघत त.
तय "चय कड तय "च यद च आय9 असत त. तय त अ"ग वर कचलखत", ह त त गद , कह ड ,
क टर गद , तलव र , घण, ह त ड अश सव तय र असत. कवजय ग न ग त त भय"कर
ल क जग लज"कणय स ठ कनघत त. क ठह व क ठलय ह रप त ज णय च मत तय "न
असलय मळ\ त थट सवग च दरव ज ठ ठ वत त. सवग त ल म"डळIन तय "चय यणय च
च ह` ल ल गत व तय "न क णत वर कमळ ल आहत ह सद तय न म ह त ह त, तय "चय दष
उदश च सद तय "न अ"द ज ह त . त ककत खनश आहत तसद तय "न अवगत ह त.
तय मळ\ पषकळ सवगव स आपल कठक ण स ड! न बमह चय आशय ल ज ण पस"त
करत त. त भय"कर र स लवकरच इ"द च सवग क ब ज करत त. तय न"तर य व इतर
सवगसथ र स "चय ट ळय "च त पर भव करत त. तय कशव य इतर सवगसथ पज कत"च सद
पर जय करत त. तय न"तर त समद त ल रकहव श "न हरवत त आकण न"तर त मलच„
ल क "न म रत त. तवढ न सम 9 न न झ लय मळ\ त स"प!ण पbथव लज"कणय च य जन
आखत त. जस त लज"कत ह त तय "च करत व ढत ह त . तय चवळ ब हण व
ऋष मनIचय यजय ग मळ\ दव "च त कद व ढत ह त . दव अल9क समbद ह त ह त.
तय मळ\ त दkतय दव "कड ल दत त. दव "च खतम करण अगतय च ह त. स"द व उपस"द
आकण तय "च सkनय ठरवत कक", ह दव "च क यमच न श कल प कहज. तय पम ण त
तय "चय सkनय ल आज दत त. तय पम ण, मह स गर चय प!वgकड ल भ ग त!न त तय "च
सkनय घऊन सव कदश "न पसरत त. यज करण य सगळय ब हण "च व ऋषIच त
कनदयपण म रन भय"कर अस न श करत त. त उरकलय वर जस क "हIच झ लल न ह
अश थ ट त त दसर कठक ण लज"कणय स ठ ज त त. तय "चय सkकनक "न ब हण "च पकवत
अग प णय त फक!न कदल तय वळ तपसय करण य ऋषIन तय न श प कदल पण त श प
कनरपय ग ठरल क रण बह च आकशव द तय प ज सत शककम न ह त . असर "न तय
अनक श प "च क "हIह त स झ ल न ह . जवह " तय "न समजल कU, तय "चय श प च
यलतक"कचतह पररण म ह त न ह तवह " त ऋष सkर वkर पळ! ल गल. आपल यज व इतर
क यg तथच स ड! न त पळत ह त. अकतउचच शण च ऋष सद तय त ह त. जस\ गरड
आलय वर सप पळ! न ज त त. तय "च पकवत आशम व इतर ज ग "च परत सफ य झ ल
ह त . अ"तक ळ आलय स रख पररलसथत सवत झ ल ह त . सगळय च स लतवक ल क "च
अश ररत न सफ य कलय न"तर त र स तय "च कवकव9 रप घऊ ल गल. मद "9 झ ललय
हत च रप घऊन त पळण य ऋषIचय म ग ल गल. जथ त लपल असत ल तथ!न तय न
त तय "चय सTड न खच!न क ढत व म रत ह त. तय "न अडवण र क ण ह नवहत. क9
व घ तर क9 लस"ह अश रप घऊन त द घ तय ब हण "च फडश प डत ह त. तय "न
क ण म र शकत नवहत क रण बह च दव तय "च स"र ण कर त ह त . त द घ कवकव9
पदत न तय पणयव न ल क "च कवन क रण न श कर त ह त. तय च पररण म अस झ ल
कक", पbथव वर क ण ह पकवत क य करण र र कहल न ह त. सगळ वयवह र ठपप झ ल. सगळ
कमक "ड कव9 थ "बल. जण! पbथव कनज?व झ ल . लग कव9 , वय प र, शत सगळच थ "बल.
नगर, ग "व" ओस ड पडल ह त , सगळ कड ह ड "च ढ ग पडलल ह त. सगळय पbथव वर
भय वह पररलसथत झ ल ह त . कपतर "च श द ह ईन त. सव शभक यg ब"द पडल ह त .
जग त क ठह पह ल तर कभत च व त वरण पसरल ह त. आक श त ल स!य, च"द, त र व
त रक ह सगळ स"द व उपस"द च ह कर मत असह यपण पह त ह त. अश ररत न
सगळय जग ल प द क "त कलल त र स कर त रह णय च ठरवत त, आत तय "न
म रण र क ण ह नवहत .
अश ररत न आकदपव त ल र जयल भपव च द नश अकर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश ब र व
(र जयल भ पव पढ च ल!)
न रद मन पढ स "गत असत त, अस कवपररत घडलय मळ\ , सवग त ल ऋष , लसद, उचच
दज च तपसव , जय "च स"यमन प!ण आह, त तय द न भ व "च र स कbतय प ह` न असवसथ
ह त त. त तय स ठ बह ल भटणय स ठ ज त त. बहदव तय पक र न सवतs दsख
झ लल असत त. त पह त त कक", बह इतर जयष लसद व दव "चय मधय बसलल
असत त. तय "त मह दव, अग , व य, शक, स!य, स म आकण क "हI य गयतच महष?
असत त. तय "त वkखन, वलललखलय, व नपसथ , मर कच, अज, अकवमद अस\ असत त. त
सगळ प प पररलसथत च आढ व घत असत त. जवह " त भटण र ऋष दsख मन न
तय "न भटत त, व बह ल ज क "हI घडत आह त सकवसतर स "गत त तवह " सगळ तय
द घ "च ब"द बसत झ ल प कहज महण!न आगह करत त. तय "च ऐकलय वर बह थ ड वळ
कवच र करत त व ठरवत त, आकण कवशकम ल ब ल वण 9 डत त. कवशकम हजर ह त .
बहदव तय ल स "गत त, अह , कवश च कशलपक र, मल एक अश अपकतम स बनव!न
प कहज ज स रख आजवर झ लल न ह . त आज ऐकलय वर कवशकम बह ल व"दन
करन क म ल ल गत . ख!प क ळज प!वकपण त एक स घडवत . कतल क "त कमळण र
न ह अश अपकतम ल वणयवत अश स त तय र करत . कतल प कहलय वर अगद
म ठ तल म ठ तपसव , ऋष , स त दव व दवष? अस\ क ण ह थकक झ ल प कहजत.
कतचय स"प!ण अ"गपतय"ग त स•दय ठ स!न भरलल ह त. कतचय स रख ल वणयवत
तkल क त झ ल नवहत . स त लकम कक"व तय ह प ज सत स"दर अश त तय र
कलल ह त , कवशकम न. कतच न "व बहदव कतल तम अस\ ठवत त. सव झ लय वर तय
अपकतम म!त?त बहदव प ण घ लत त. तय बर बर त स"दर लव!न तय दव ल व"दन
करत. तय सज व कतल तम कड प ह` न सवतs बहदवसद थ ड कवचललत ह त त. कतल
आज दत त, "अग, कतल तम त! आत ज ऊन तय द घ र स "न तझय स•दय न
घ य ळ कर. तय न"तर त क मदव ल स "गत त कU, तय न तय च क म सर कर व. क मदव
व कतल तम तय स"द व उपस"द असललय कर त ज त त. ह य जनच उदश अस
असत कक", त द घ र स कतल प कहलय वर कतचय स•दय न व क मदव चय पभ व न
आकbष ह त ल व कतचय स ठ एकमक "श झगड करत ल. फक आपलय ल च त कमळ व
अश परण तय "चय त उतपन ह ईल अस\ य जल ह त.
न रद पढ स "गत त, त कवशस"दर बह ल व"दन कलय वर कर त ज णय आ9 सवग त
कफरत. कतल प कहलय वर त ऋष तय "च तTड प!वgकड वळवत त, सगळ इतर सवग?य
उतरकड दष वळवत त, मह दव "च तTड प!वgकड ह त, इतर ऋषIच तTड" इतरत ह त त,
क रण तय अपकतम स•दय कड पह ण तय "न अशकय झ लल असत. तय वरन तमह
प "डव समज! शकत , त कतल तम ककत दखण ह त . कतचय कड एकटक पह ण तय "पkकU
क ण ल सद शकय नवहत. फक इ"द व सथ न! कतचय स•दय न भ ळल न ह त. त तय "च
लसथरत र ख!न ह त. ब क‰ सगळ ग रद झ ल ह त. त कवशस"दर सवग च फरफटक
म रत असलय मळ\ जय कदशल त गल तय कदशल मह दव ल आणख न एक तTड
उतपन ह त ह त अश मळ\ तय "न च र तTड" प प झ ल ह त . कतल पह णय स ठ द न
ड ळ परस न ह त कक" क य महण!न इ"द ल हज र नत कमळ ल. त वल च न श करण र
सथ न! तय चय तय हज र ड ळय न सद कतल प ह` नह तय च सम 9 न ह त नवहत अश
त कतल तम स"दर ह त . सगळ कतचय कड ड ळ ल व!न बसल ह त. जथ त ज ईल तथ
त कतल पह णय स ठ नजर वळवत ह त. अखर स त कवशस"दर तय र स चय कठक ण
पय ण करत. सव Wन ख त व टत असत कU, ह मळ\ त\ फसत ल व तय "च न श ह ईल.
त गलय वर बहदव सगळय न आप पलय घर ज णय च आज दत त.
अश ररत न आकदपव त ल र जयल भ पव च द नश ब र व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश तर व
(र जयल भ पव स"पल)
न रद पढ स "गत त, सव Wन " लज"कलय मळ\ त!त तय द न र स "न क ण ह पकतसप9?
उरल नवहत . तय जग लज"कणय चय क म मळ\ त परत थकल ह त. तkल क तय "चय
त बय त आल ह त. तय "च मकनष एक अथ न प!ण झ लल असत. आत आपलय ल
क "हI करणय स रख उरलल न ह ह त समजत त. सगळय जग त ल दव, मनषय, ग"9व,
र स, य , न ग, अश सगळय "च तय "न पर भव कलल असलय न व तय सगळय "च
सगळ स"पलत आत तय "चय कड असलय न\ त आत कन9 सत झ ल ह त. त द घ आत
क "ह मज कर यल कमळत क " त श 9! ल गत त. आत फक मज कर वय च ह त
ठरवत त.
मज कर वय च तर त सवग?य दव जस\ करत त, अपसर " बर बर मज करणय च त
ठरवत त. तय त एक अडचण ह त , कU, ह अपसर तय "चय त कद न ब9ण य नवहतय .
तय "न लज"कणय स ठ तय "न तय अपसर "न ख!ष कर व ल गत. क णतय ह पक रच
जबरदसत करन त शकय नसत ह त समजत त. इतर पक रच सख" जस\ सग"9, स"दर
फल", अतर", स"दर कपड अस\ सगळ तय "न कमळवण स प ह त पण तय "न त सख कमळण
शकय नवहत. ब ईप स!न ज सख कमळत तय च इतर क णतय ह सख श तलन करत यत
न ह . तय मळ\ आत ह स"द व उपस"द द घ "न अपसर स"तष कर वय च आवशयकत
अकनव य झ ल . स क9 घ बरव!न सख स ठ उपलब9 ह त न ह व तय त अपसर "न तर
क ण ह घ बरव! शकत न ह . इतर पक रचय सख "स ठ त कवकव9 कठक ण भटकत
रह त त जस\ मतय करत त. त एकद कव"धय पवत वर ल सप ट पठ र वर गल. तथ पदश
खडक ळ अस!नह झ ड व ढत ह त . तथ तय "चय बर बर तय "चय लसय ह तय व त सगळ
न "च ग ण करत असत त. तय लसय तय "न आन"द दणय स ठ तय "च सतत करण र
ग "ण ग त ह त . तय तय "चय सवक लसय "बर बर मज करणय च आत " तय न क"ट ळ
आल ह त . क "हI तर ख स असल प कहज. तय च सम र स कतल तम आपलय रकवण?
लझरलझर त वस न तय पररसर त भटकत ह त . कतच स•दय तय अ9प रदशक
कपड त!न भलतच खल!न कदसत ह त. कतच च ल व इतर शर र चय म हक ह लच ल
क ण ल ह बभ न करणय स परश ह तय . तय उपवन त नद चय ककन य ल त र स
मज महण!न झ ड वर आलल फळ" क ढत ह त व तय च झ ड त!न त अपसर व ट क ढत
च लल ह त . कतल तम चय अ"ग ल यण र कवशष म दक ग"9 तय "न आककषत करत . ह
ग"9 क9 आल नवहत त क ठ! न यत आह अस\ त द घ श 9णय स सरव त करत त.
म ह चय झ ड "वर ल फळ" ख त असलय मळ\ तय "न कkफ आल ह त व तय 9"द त त
इकड कतकड त ग"9 क ठ! न यत आह त पह त असत त. तय "न त कदसत. म ह चय
9"द त त तस\च कतचय कड ज त त व कतच ह त पकडत त. तय 9"दक‰त त ज सत
व सन "9 झ लल असत त. क मदव "न तय च ब ण म रणय स सरव त कलल असत.
अश "त स"द पथम कतच उजव ह त पकडत . यश चय मसत त त ज सतच मसत झ लल
असत . तय चवळ उपस"द कतच ड व ह त पकडत व त एकमक "श व द घ ल! ल गत त
कक". त स"दर तय "च आह. स"द महणत , "म कतच उजव ह त 9रल आह महण!न त
म झ ब यक झ ल आह. महण!न त आत तझ महd ण झ ल आह तवह " त! कतच ह त
स ड". सरचय कkफ त आकण व सनचय पभ व ख ल त तय "च ब"9!भ व च भ वन
कवसरत त. तय त तय कतल तम चय अपकतम स•दय मळ\ क ण ह कतचय वर ल हकक
स डणय स तय र ह त न ह . तय "चय त कतचय वरन त"ट सर ह त . व सनचय आह र
गललय "च कववक स"पष त यत तस तय "च कववक नष ह त . स"द स "ग!न ऐकत न ह ह
प हत उपस"द आपल गद उचल!न स"द वर उग रत . तय मळ\ स"द स"त पत व त तय च
क टर गद उचल!न उपस"द वर म रत . तय "चय त 9म स न द"द ह त व तय त त द घ
एकमक "न म रन ट कत त. कतल तम तथच उभ र ह` न त पह त असत. इतर र स व
तय "चय ब यक घ बरन तथ!न पळ! न ज त त. तय न"तर बहदव व इतर सवकगय परम तम
तथ यत त व कतल तमल 9नयव द दत त. सगळ\ तkल क आन"द न न च! ल गत.
बहदव "कड कतल तम वर म "गत. बहदव कतल आकशव द दत त कक", त! बह "ड त अश च
भटकत रह कशल व तझय कड क ण ह प ह` शकण र न ह . तय न"तर बहदव आपलय
कठक ण ज त त.
दसय पकतत वगळ कथ आह. तय पम ण, जवह " स"द कतल तम च उजव ह त व उपस"द
ड व ह त पकडत त तवह " त तय "न स "गत कU, तय "न द"द कर व व तय त ज लज"कल
तय चय श त स"भ ग कर ल. तय मळ\ त द घ लढत त व तय त त एकमक "न ठ र म रत त.
तय न"तर इ"द बहदव कड कतल तम च म "गण करत व बहदव इ"द ल कतल तम बह ल
करत . तय न"तर बहदव आपलय कठक ण ज त त.
न रद पढ स "गत त, "व सनचय आह र गलय मळ\ त द घ ब"9! आपल स"तलन हरवत त व
तय "च न श ह त . तमह सद अस\च एकमक "न ब"9!पम न ब "9लल अह त पण क ण क "हI
स "ग! शकण र न ह कवह व कश तमच सद ह स"द व उपस"द स रख गत ह ईल. यथ
कतल तमचय त ड च तमच पतन आह व कतचय हकक स ठ कवह तमचय त दफळ
ह ईल त कस\ स "ग व"? "तय स ठ अश क "हI वयवसथ तमह कर जय मळ\ अश
पररलसथत तमचय वर यण र न ह ".
वkश"प यन स "गत त, त स मथयव न प "डव एकमक "च सल घऊन एक कनयम कनकlत
करत त व त न रदमनIचय सम त ज कहर करत त. तय पम ण\ जवह " क ण एक पकत
दOपद सह असल तवह तय कठक ण दसर जर गल तर तय "न प यकlत महण!न ब र वषg
वनव स ल ज व आकण बहचय वत त रह व. त कनयम न रद "न फ र कवच र न करत "च
घ ईन य गय महण!न म नय कल . तय न"तर त मह मन आपलय कठक ण गल . अश ररत न
अर जनमजय , न रद चय स "गणय वरन त तझ पणज ब तय कनयम च क टक रपण
प लन करत ह त. तय मळ\ तय "चय त क9 ब यक वरन व द झ ल न ह .
दसय पकतत कनयम थ ड वगळ कदल आहत, तय पम ण\, पतयक प "डव प!ण एक वष
दOपद बर बर र ह ल तय क ळ त जर क ण दसय प "डव "न कतल प कहल" तर त प "डव
पढ ल ब र वषg " बमहचय प लन कर ल व वनव स त क ढ ल.
अश ररत न आकदपव त ल र जयल भ पव च द नश तर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश चOद व
(अजन वनव स पव सर)
वkश"प यन स "गत त, त कनयम त प ळत आपल ज वन मजत जगत असत त. तय "चय
स मथय न त अनक र जय लज"कत त व आपलय र जय च कवसत र करत त. तय "चय
र जय त अनय य कह ग ष अलसततव त नवहत . कण दगण इसम तय र जय त र ह` शकत
नस\. तय मळ\ सवदर! वरन गण जन इ"दपसथ त रह वय स यत ह त. प "डव चय घर त
मय द ततव च अनचरण ह त असलय मळ\ क ण ह आपल मय द ओल "डत नस\ व
महण!न क ठह क ठलय ह तक र ल व व नवहत . कbषण आपलय प "च पकत"बर बर सख न
स"स र करत ह त . सवक "हI आन"दमय ह त. पररण म सवरप, कर ज"गल पणयमय झ ल
ह त. इ"दपसथ च समbद नजर ल ग व अश ह त ह त . महणत त न ", सगळ क "हI
क यमच तस\ रह त न ह तय पम ण, क "हI च र तय पकवत शहर त आल व तथ असललय
एक ब हण चय ग ई च रन पस र झ ल. तय मळ\ कचडलल त ब हण र जव ड कड
आल व अजन चय व ड पढ ज र "न ओरड! न तक र कर ल गल . "अह र ज प "डव, ह
पह म झय ग ई तमचय र जय त च र ल गलय आहत. ह क णत अनथ इ"दपसथ त ह त
आह"? अस\ ओरडत र ह ल , "कbपय तय "च प ठल ग करन म झय ग ई मल परत
कमळव!न द ". "अस\ जर ह ऊ ल गल तर आमह यज कस करण र"? "जर तमह मल
म झय ग ई त बडत ब कमळव!न न ह कदलय तर इ"दपसथ त यणय च म झ उदशच
कनषफळ ठरत आह". "आमह ब हण समजत ह त , यथ अनथ कद कपह ह ण र न ह पण
आत कवपर त झ ल आह, जस\ लस"ह चय गहत क लह कशरल आह".
तय ब हण च त आक "त सगळय न ऐक! ज त ह त व तय मळ\ अजन तय चय पकहलय
मजलय चय सजज त आल व तय ब हण ल ब लल , "थ "ब ब हण , म तवररत ब"द बसत
करत ". ब हण पढ ब लत , "अस\ ज न स "गत त, ज र ज पजकड! न तय "चय उतपन च
सह व कहसस स"र ण स ठ घत त जर परस स"र ण दऊ शकत नसल तर त र ज
च र "ह`नह ज सत प प ठरत . अश र जय त शह णय न र ह` नय". "म परत बडल आह
कbपय मल व चव "".
वkश"प यन पढ स "गत असत त, 9न"जय क"त च पत अस \ परखड ब लण ऐक!न तय ल
स "गत , "कbपय कन9 सत वह , म तझय ग ई आण!न दत ". अजन तय "च शस
आणणय स ठ लगबग न शस जथ ठवलल असत त तय द लन त कशरत . त ह
कवसरलल असत कक", तय द लन त तय वळ यल9ष र रह त असत व तय वळ त
दOपद बर बर असत . कनयम च उल"घन ह ईल महण!न त तस "च तय द लन ब हर उभ
रह त व तथ व ड ब हर त अभ ग ब हण ज र ज र "न ओरड! न तय ल ह "क म रत
असत . अजन कवच र करत जर म तय द लन त कशरल तर कनयम च भ"ग ह ईल व मल
वनव स त ज व ल गल आकण जर म शस घतल न ह त तर त च र ग ई घऊन पळ! न
ज त ल, क य ज सत महतव च आह? म तय चय ग ई तय ल न ह कमळव!न कदलय तर
आपलय कर घर णय च ब हण त न चकक‰ ह ईल तय त ल क णत ग ष ज सत य गय त
त पह त ह त . ब हण चय ग ई तय ल कमळण व र जय त घसलल च र पकडण अजन
ज सत महतव च समजत . र ज च कतवय तय चय कनज ज वन प ज सत म ल च आह ह
त ल त घत . ब हण ल कक"व क णतय ह पज जन ल स"र ण न दण ह प प ठरल.
कनयम म डणय च च!क करण परवडल पण र जय कतवय त ख"ड पडणय च प प परवडण र
न ह अस\ त समजत . शवट कनणय च कन9 र करन त मह रथ शत!घन र ज अजन
तय द लन त ज ऊन त शस घत व कनघत . क य गडबड आह त पह णय स ठ तय च
म ठ ब"9! यल9ष र तथ यत व तय ल समजत कक", अजन न न रद "पढ घतलल कनयम
प ळणय च शपथ म डल आह. अजन तय चय भ व ल क य पररलसथत उतपन झ ल
आह त थ डकय त स "गत व तवररत च र पकडणय स ठ कनघ!न ज त . 9न"जय तय
ब हण ल स "गत , "कच"त कर नक स, लवकरच तझय ग ई तल कमळत ल". त द घ
रथ त बसत त व च र चय कदशन पय ण करत त. थ ड च वळ "त त तय च र "न ग ठत त
व ब ण "न तय "न ज यब"द करत त. ब हण ल तय चय ग ई कमळत त. ब हण र ज च शतशs
आभ र म नत व अनक आकशव द दत . तय चपळ ईमळ\ इ"दपसथ च श न ककत तर
उ"च वत. ल क प "डव "च सतत करत त. अजन त क मकगर उरकलय वर घर यत व सव
वड ल9 य Wन ज घडल त स "गत . शवट अजन यल9ष र कड प ह` न तय च म म गत व
तय "न कनयम म डल आह तवह " त प यकlत करणय स ठ ब र वषg वनव स त ज णय स
तय र असलय च स "गत . त सगळय प "डव न स "गत कक", तय न तस\ कल क रण,
र जय चय इभकतस ठ तस\ करण अतय वशयक ह त. जर त कनयम च ब"9न ज सत
महतव च म न!न तस "च बसल असत " तर च र पळ! न गल असत व आपलय र जय च
न चकक‰ झ ल असत . महण!न तय "न त कनयम म डल व तय नस र त प यकlत
करणय स ठ वनव स त ज णय स तय र आह. तय च सपष करण ऐक!न तय च जयष ब"9!
फ र दsख झ ल . त 9न"जय ल ब लत , "अर कनषप प भ व , मल जर क णय य गयतच
अल9क र असल तर म झ ऐककशल, त! ज कलस व जय उदश न कलस त पह त , त!
क णत ह कनयम म डल आहस अस\ मल व टत न ह . म झय मन त तझय तय आग"तक
यणय बदल क णत ह आ प न ह . लह न भ ऊ म ठ भ व चय ख ल त कवह ह यऊ
शकत तस ररव ज आह आपलय त ह त! सद ज णत स. पर"त, जर म ठ भ ऊ 9 कट
भ व चय ख ल त गल तय चय परव नग कशव य तर त आ प ह समजल ज त. महण!न,
म झ तल कवन"त आह कक", त! कbपय तझय वनव स त ज णय चय कनणय वर पनs कवच र
कर व स. तझय ह कbतय न त! अनkकतक क रण "न तथ आल ह त ह लसद ह त न ह
महण!न त! तझ त आगळ क कवसरन ज ".
त म ठ भ व च मत ऐक!न त ततवकनष, स लतवक अजन ब लत , "तझ स "गण म ऐकल
आह पण, ज ततव म नत त त तय प स!न कवचललत ह त न ह त मग तय च पररण म क "हIह
ह व . क रण ततवकनष ह एक स 9न आह शद ज वन जगणय च". दOपद सद तय ल
स "गत कU, अश स म नय ग ष एवढ मन ल ल व!न घण कतल य गय व टत न ह . नकल
ब लत , "कनयम करत "न सव शकयत "च कवच र न रद "न कल नवहत ह\च खर. ह पढ
क णतह कनयम करत "न तय त भ वन कवशष जर असल तर अस\ ह ण रच महण!न सव
शकयत "च अ"द ज घऊन तय नस र कनयम कल गल तर अश पररलसथत यण र न ह .
कववक "न पररप!ण असच कनयम कल गल प कहजत. पर"त, जर क " एक द कनयम
सव क रल गल कU, मग त ककत ह अ9वट असल तर तय च प लन करण\च
स"ब"ल9त "न ब"9नक रक असत, क रण तय ल च ततवकनष महणत त ज 9न"जय त ठ स!न
भरलल आह. आत ह कनयम "त आपण न रद "चय परव नग कशव य फरबदल कर शकत
न ह महण!न लजशन!च वनव स त ज णच कमप प ह त".
वkश"प यन स "गत त, तय न"तर यल9ष र चय आजन त कतसर प "डव सगळय "न स ड! न
ब र वषg व नपसथ त ज त .
अश ररत न आकदपव त ल अजन वनव स पव च द नश चOद व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश प"9र व
(अजन व नव स पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, करव"श च कदपक मह य द अजन वन त ज णय स ठ कनघत तस\
तय ल कनर प दणय स ठ वदश स स"पन अस\ क "हI ब हण तय चय बर बर क "हI अ"तर
च लत त. तय पम ण, इतर ज न , स"ग तक र, वद चय कवकव9 श ख "च ककल (वद त ल गप
अथ, वद त ल क ड ) ज णण र, पर ण "च व चन करण र, क "हI व नपसथ सवतs अस\
बरच जण तय ल स थ दत वन त कशरत त. तय त ल ब हण सवग?य 9!न आळवत च लत
ह त. जस\ क "हI इ"द च लल आह व तय चय बर बर मरत तय ल स थ दत आह. अस\
कदसत ह त. वन त क "हI अ"तर न"तर तय त ल क "हI स थ आप पलय पम ण कनघ!न गल व
क "ह अजन बर बर तय "चय भटक"त स सरव त करत त. त भरत व"श च कशर मण
अनक प कणय व आन"द दण र पदश भटकत पह त . तय त सदर तल व, समद, नद ,
अरणय, म णस चय वसत च ग "व अस\ बरच क "ह ह त. क ल"तर न त ग"ग नद चय
उगम कड प ह चत . तथ वनव स चय क ळ त रह णय च त बत करत .
वkश"प यन पढ जनमजय ल स "गत त, अर र ज आत ऐक क य झ ल त. तथ जवह " त व
तय चय बर बर च लण र ब हण प ह चल व तथ वसत कर ल गल, तवह " तय "न अनक
अकगह त कल. तय पकवत ब हण "न कललय यजय ग मळ\ , त ग"ग ककन य वर ल वनपदश
अल9कच स"दर झ ल . तथ ल दkवत तय "चय वर पसन झ ल ह त . एक कदवश त नरशष
प "डव, सन न स ठ व कतल अधय दणय स ठ ग"गचय प णय त उतरल . ग"गत उतरलय वर
अजन तय चय कपतर "न समरन अधय दत . तय न"तर त यज कव9 करणय स ठ तथ!न
उठत , तवढ त क ण तर शककम न ज र तय ल ज र "न तय प णय त खच!न तळ ल
नत . न गदव "चय र ज च कनय , उलप तय ल खच!न नत असत. कतल कतचय तरण
वय मळ\ क मदव च ब 9 झ लल असत व तय वग "त त तस करत. तय ल उलप
न गर ज चय स"दर व कवश ल व ड त, कOरवय चय व ड त नत तथ अजन पह त त
तथ ह मक"ड पटलल असत . त पह त च त आपल यजक य तय अग कड त म ठ
भककभ व न उरकत . जय भककन तय प "डव न अग त तप व कहल तय मळ\ त अग तय वर
स"तष ह त . त सगळ उरकलय वर त तय स"दर यवत कड पह त व हसत ब लत , "अग
स"दर , क य ह अकवच र पण त! करतस"? "ह पशसत व ड क ण च "? "त! क ण
आहस"? "त! क ण च मलग आहस"? त पश ऐकलय वर उतलजत ह ऊन त न गकनय
तय ल स "गत, "न ग घर णय त ल ऐर वत चय कळ त ल एक न गर ज आह तय च न "व
कOरवय आह, तय च म मलग आह. म झ न "व उलप आह. तल ग"गत अधय दत "न
प कहल तवह तझ कळ क णत त म समजल व म झ त ल गल व म तल खच!न यथ
आणल. मल तझय बदल व सन झ ल आह, कbपय त! म झ तय स ठ सव क र कर". त
ऐकलय वर श "तपण त श!रय द कतल समज वणय च पयतन करत , "म झय जयष
भ व चय आजन म त!त एक तप स ठ बहचय वत त आह, तय मळ त शकय ह ण र
न ह . म व टल तस करणय स सवत"त न ह तर त समज!न घ". पढ त प "डव कतल
स "गत , "जर म पतय तझय श स"ब"9 कर शकत नसल तर इतर पक र म तल
ररझव! शकत , जय मळ\ म क णतह प पकम करण र न ह व म झय वत त ब 9 यण र
न ह अस\ तल च लत असल तर स "ग". उलप तय ल स "गत, "अर प "डव , त! क " अस
पbथव वर भटकत आहस व बहचय प ळत आहस त मल म ह त आह. मल म ह त आह
कक", तय पक रच कनयम तमह भ व"ड "न ब"9नक रक आह. मल हसद म ह त आह कक",
तमच एक सम ईक पतन आह ज दपद च यजलसद कनय आह. ह सगळ तय एक
दOपद मळ झ ल आह. त! कवळ तय अट च प म कणकपण प लन करत आहस ह सद म
ज णत". एवढ ब ललय वर त अजन कड कनरख!न पह त व न"तर स "गत, "ह बघ, म झय श
स"ब"9 घतलय मळ\ त! तझ अट म डण र न ह अस\ म करन घईन. मल सख दणय मळ\
तल यलतक"कचतह द ष ल गण र न ह , तय म झय कलप मळ\ उलट मल व चवलय च पणय
तल कमळल अस\ म कर न. एक द ल व चवणय न क ण ल ह द ष ल गत न ह ह तल
म ह त आह. त वत म डणय मळ\ जर द ष समज तल ल गल , तर तय प मल
व चवलय मळ\ ज शय तल कमळल त कवह "ह ज सत शष असल ह तझय ल त आल
क ""? "तल आठवत क ", जवह " त! तझ शस घणय स ठ तय द लन त गल ह त स
तय वळ सद त! अस च तOलकनक कववक करनच पढच प वल" ट कल स व तय मळ\ तझ
व तझय कळ च गOरवच झ ल ह त त ल त घ. जवह " क ठलय द न क म त कनवड
कर वय च असत तवह " तय त ल ज सत च "गल क म कनवड वय च असत ह कनयम तल
म ह त आह क ""? "जवह क ठलय ह द न द ष "त (प प त) कनवड कर वय च तवह "
तय त ल कम पत च द ष सव क र वय च असत . तय तक नस र म ज स "गत त त!
करकशल तर तझ व म झ अस\ द घ "च कहत स धय ह ईल". "आत ऐक म क य स "गत त,
म तझ भक आह व म तझय कशव य र ह` शकत न ह जर त! मल श "त कल न ह स तर
म सवतsल ज ळ! न घईन. म तझय आशय ल आलल आह अश पररलसथत त त! जर
एक मल च अवहर कल स तर त तल प प ल गल, क रण मल च अवहर करण
प प सम न असत, परष च कवन"त न क रणय त स ल 9नयत प प ह त पण स च
कवन"त न क रण र परष न मद समजल ज त . महण!न मल तझय ब ह` त घऊन त!
परष थ लसद करकशल व मल स"तष कलय न प!णय कमळवकशल. पनs आणख न ऐक,
बहचय मन च अस व ल गत, शर र च न ह क रण तल म ह त आह कक", परष च व य
गळतच असत मग त भ ग अस अथव बहच र , परष च शर र क9 च बहच र नसत
तय च मन, बद बहच र अस! शकत महण!न, त! मन न म झय प स!न दर! र ह` न तझ बहचय
स "भ ळ व तझय ह दखणय क यन म झ मदत कर, त म झय सव 9 न कर महणज तझ
वत स "भ ळल ज ईल व म झ इच„ सद त! स "भ ळकशल. म झय श तझ शर र रमम ण
असत "न तझ आतम तय कbतय प स!न अललप ठव जस\ तझय आज ब "न , कbषण
दkप यन न अ"कबक व अब ललकश स"ब"9 घत न कल ह त. महण!न तय "च बहचय अब ल9त
र कहल ह त. अश बहचय ल कनगण बहचय महणत त". पढ त न गकनय अजन ल
स "गत, "सगळ ऋष मन आपल ओज (व य) वयथ ज ऊ नय महण!न अश म ग न
आपलय व"श च (तपसयच ) पर"पर श शत करत असत त".
वkश"प यन पढ स "गत त, त उलप च ब लण ऐक!न व तय तल यक‰व द समज!न अजन
कतल मदत करणय स तय र झ ल . त सगळ र त कतचय श घ लवत व जवह " स!य
उगवल तवह " त कतचय बर बर तय न गर ज चय व ड त!न ब हर यत . उलप स"तष
झ लय न कत तय ल एक वर दत. तय मळ\ अजन प णय त अदषय ह ऊ शकण र ह त . तय
आकशव द मळ\ त प "डव क णतय ह भ!जल प णय स (जकमन व प णय ह त रह ण र, जस
ससर, मगर इतय द ) लढ ईत हरव! शकण र ह त .
अश ररत न आकदपव त ल अजन व नव स पव च द नश प"9र व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश स ळ व
(अजन वनव स पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, अर\ जनमजय , 9न"जय ल ग"गचय क ठ वर आण!न उलप न
स डल व त परत म घ र गल . अजन ककन य वर तय च व ट पह त बसललय ब हण "न
ज घडल त स "गत . त ब हण तय ल ब लत त कU, तय "न ज कल तय मळ\ त अज!नह
वतसथच र ह ल आह. शर र प स!न मन व बद अललप ठव!न कम करणय च तय
पस"ग मळ\ अजन कशकल . न"तर त कहम लय त ल उ"च कशखर "कड गल . तय त ल
अगसतयवट न "व चय ज ग त प ह चल . तय न"तर त वलसष चय आश म कड गल . तथ!न
त पढ भbग कशखर वर गल . तथ सवत ल शद कव9 करन त पकवत झ ल . तय कठक ण
तय "न ब हण "न पषकळ द न" कल . तय त ककतयक ग ई व घर ह त . तय न"तर त प "डव
र ज अकतपकवत समजललय कहरणयकब"द ! न "व चय त थ त प ह चत . तथ आचमन
घऊन व अधय दऊन पज करत . तय अकतउ"च वर ल पदश च फर झ लय वर त आत
उतरणय चय तय र ल ल गत . तय चय बर बर त ब हण ह त तय "चय सह त प!वgकड ल
पदश पह णय स ठ तय कदशकड कनघत . त शष कर र जपत अश ररत न तथ ल सगळ
पकवत त थ त च लत ज त पह त . तय कड ल नद "चय पकवत प णय त सन न करन
म ठ पणय प प करत . तय न"तर त तथ ल नkकमष रणय कड (आस म त ल अरणयमय
पदश) कनघत . तथ त उतप ललन (कमळ "न भरलल नद ), न"द , अपर न"द , पलसद
कOलसक‰ आकण पनह ग"ग अस तय च पव स ह त . तय नद "त!न आ"घ ळ करन त
भरप!र पणय कमळवत . तय चय बर बर असलल ब हण तय "च कमक "डयक कव9 तय बर बर
करत असत त. तय न"तर त व तय च सहपव स ब हण व"गदश त यत त, तथ!न त सगळ
कलल"ग दश त ज त त. तय पदश त ल सगळ त थ त त पह त व कव9 प!वक तय तथ ल
ररव ज नस र पकवत क यgसद करत . कठककठक ण त ग द न व 9नद न ब हण "न
पथनस र करत असत . आत पयWत अजन ल स थ दण य तय ब हण "त ल बहd तक
कलल"गदश चय स मवर तय ल कनर प दत त. तय पढ त तय ल स बत न करत " तय "न
ह पढ एकट नच वनव स कर व अस\ त तय ल स "गत त. तथ!न तय चय बर बर आत
फ र थ ड स थ उरलल असत त तय "न घऊन त प!व स गर कड कनघत . ह पढ तय ल
दक ण कदशकड ल ग ष कदस! ल गत त. वगळय पक रच ल क, त थ त, घर, व ड, मह ल
अस\ बरच त पह त कफरत असत . त करत त मह\द पवत चय प यथय श प ह चत .
तथ ल थ र वkर गय स"पन स"नय श "न भटत . तथ!न त पनs समद ककन य न उतर कदशन
मकणपर ल ज त . तथ!न त खय तन म कचतवहन र ज , मकणपरच , तय ल भटत .
मकणपरचय र ज ल एक कनय असत. कतचय अपकतम दखणपण स ठ त सगळ कड
पलसद असत, कतच न "व कचत"गद असत. अजन कतल कतचय मह ल त कह"डत "न पह त .
अजन ल त हव श व ट! ल गत. अजन कचतवहन ल स "गत , "म करव"श च कतय
र जपत अस!न दश टन करणय स ठ कफरत आह, मल तमच कनय पतन महण!न य गय
व टत". त ऐक!न त मकणपरच र ज तय ल कवच रत , "त! क ण च मलग "? अजन उतर
दत , "म 9न"जय, प"डच पत". त ऐक!न त र ज मbद ! आव ज त जस पम "न ब लत त,
अजन ल स "गत , "आमचय घर णय त एक र ज ह ऊन गल , तय च न "व ह त पभ"जन.
तय ल मल ह त नवहत. मल वह व महण!न त पषकळ वतवkकलय करत , तय चय तय
तपसयन स"तष झ लल मह दव, उम पत , ह त त कपन क न "व च 9नषय घऊन उभ
असत व तय आमचय प!वज ल वर दत कक", तल मलग ह ईल व ह पढ तझय
घर णय त पतयक ल कवळ एकच अपतय ह ईल. तय पम ण\ आमचय यथ एकच मल ह त.
म झय आ9 चय सगळय "न एकच पत ह त अस\ पण मल एक कनय झ ल आह, म झय
र जय ल व रस महण!न म म झय मल ल "पकतक ", (पकतकल पत च सगळ हकक प प
ह त त. त पत पम ण घर णय च न "व च लवत, कतच लग कनय द न कशव य ह त) कल
आह. जर तझय प स!न कतल पत झ ल तर त मल प कहज. तय मळ\ म झ घर ण च ल!
र कहल. जर त पत त! मल दणय स तय र असकशल तर म म झ कनय तल दणय स
तय र आह". त ऐक!न अजन त अट म नय करत . तय न"तर त प "डव कचत"गद श लग
करत . तय कवव ह मळ\ अजन तथ घरज वई बन!न त न वषg " रह त . अखर स कचत"गदचय
कपतय स हव ह त तस पत कतल ह त . उलप चय स "गणय नस र त कचत"गदश स"ब"9
ठवत ह त व तय मळ\ अजन च स"यम स 9न स9 रत ह त . व सन कवह न स"भ ग कवळ
कतवय महण!न त कचत"गद श कर त अस\. महण!न त शकल बहच र च (लसय "बदलचय
आतय"कतक आदर मळ\ उतपन ह ण र बहचय) र कहल ह त . शर र च भ ग आतमय प स!न
दर! कस ठव वय च त अजन कतथ कशकल . शर र चय सवच भ ग त आतम भ ग घत न ह
अश ज वन पदत त जगणय स कशकत . अखर स त कचत"गदल एक शवटच पम च
आलल"गन दत व कतच व तय पररव र च कनर प घत आकण पढचय पव स स सरव त
करत . पनs तय च भटक"त आर"भ करत .
अश ररत न आकदपव त ल अजन वनव स पव च द नश स ळ व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश सतर व
(अजन वनव स पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, तय न"तर त पर कम अजन दक णकड ल त थ त "कड कनघत . तय
कवकव9 त थ त अनक कवरक स 9! रह त असलल त पह त . तय पदश भ वत
आणख न प "च अस\ भ ग असत त जथ पभ व वkर गयप!ण तपसय करण र स 9! ल क
ह त. पर"त, तय प "च नद त क ण ह सन न करणय स ज त नस. सन न स ठ त कनकषद
समजल ज त ह त. तय "च न "व अश , अगसतय, सOभद, पOल म, कर"9म आकण भ रदज.
तय सगळय "च म ठ खय कत ह त यजकम स ठ , कवशष करन अशयज स ठ तय ज ग
सवम नय ह तय . तथ अजन पह त कक", तय त थ त क ण ह ज त न ह . तय ल तय च
क रण समज!न घय वस व टल. तय "न कवच रल तवह " तय ल समजल कक", तय प णय "त ख!प
म ठ मगर रह त त व जर क ण तय त सन न स ठ उतरल तर तय तय ल ख ऊन
ट कत त.
वkश"प यन पढ स "गत त, त ऐकलय वर त मह पर कम प "डव तय ज ग पह णय स ज त .
सगळ तय ल त क‰द दत त पण त तय "न म नत न ह . पथम त सOभदचय प णय कड
ज त . त तय प णय त सन न स ठ कशरत . तथ ख ल असलल एक पच"ड आक र च
ससर वर यत व तय ल पकडत. तय सरश त पर कम कर र जपत म ठ कशत फ‰न
तय ससर ल एक ह त "न उचल!न तय नद चय ककन य वर फकत . तस\ ह त "च
ककन य वर पडललय तय ससर च एक स"दर ब ईत रप "त ह त. त अपसर स रख
कदसत. त प ह` न त क"त पत आlय चककत ह त . आत तय ल कतच कभत व टत न ह . त
कतल कवच रत , "त! स"दर क ण आहस? त! अश प णय त ससर चय रप "त क " व वरत
आहस? त! अश ररत न तय स 9!"न क " ख त असतस, अस कbतय तल करवत तर
कस\"? तय वर त ब लत, "म एक अपसर आह व ससर चय रप "त यथ रह त असत.
म झ न "व वरग आह. आमह च रजण यथ प णय त ससर चय रप त रह त . आमह
सगळय अश च दखणय आह त. आमचय मन त यईल त करणय च लसद आमचय कड
आह. एकद आमह चOघ जण कबर कड ज त ह त . व टत आमह एक ससवरप तजसव
पर"त, वतसथ अश ब हण ल पह त . त एकट च वद "च अभय स करत ह त . त जय
ज"गल त ह त तय स"प!ण ज"गल वर तय चय तज च पभ वळ पसरलल ह त जस स!य
आक श ल उजळवत . तय ल प कहलय वर आमह ल तय च तपसय म डणय च म ह
झ ल . महण!न आमह यथ उतरल . म व म झ मkत ण सOरवई, सकमच , वव!द आकण लत
तय ब हण चय जवळ गल . तय ल म ह त करणय स ठ आमह सरल आव ज त ग ण
ग ऊ ल गल . पर"त, तय तपसवय न एकद सद आमचय कड ढमक!नह प कहल न ह .
तय च त टक धय नसथत कक"कचतह ढळल न ह . फक क 9 न त आमचय क रव य "
पह त ह त . न"तर तय "न आमह ल श प कदल कU आमह ससर बन!न श"भर वषg र ह` ".
अश ररत न आकदपव त ल अजन वनव स पव च द नश सतर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश अठर व
(अजन वनव स पव पढ च ल!)
वkश"व यन पढ स "गत त, त वरग स "गत रह त, "तय श प मळ\ आमह सगळय फ र दsख
झ ल . आमह तय ब हण च म म कगतल . तय ल ब लल , "अह तपसव , आमह ल
आमचय स•दय च म ज आल ह त व महण!न आमह ह च!क कल . आमच दसर
क णत ह इच„ नवहत , तमह ल त स झ ल तय बदल कदलकगर वयक करत पण ह त!न
तमह आमच सटक कbपय कर व . तमचय स रखय ऋष तलय ब हण ल त स झ ल
ह च आमह ल दsख ह त आह. तमह ज णत कक", स ल कतचय व सन " म फ असत त व
तय स ठ त ज कर ल त सगळ मय असत महण!न कbपय आमह ल आत व चव . अस
ज वघण श प दऊ नक . अस स "गत त कक", ब हण म कशल असत . „ ट "चय चक
म फ करत , त सदkव सनहप!ण असत , त खर ह , शष ल क ककनष न नहम मचय
दष न पह त त, तय "न स9 र यल व व दत त, महण!न तमह कbपय एकवळ म फ कर .
आमह ल आमचय कbतय च पl त प झ ल आह". वkश"प यन स "गत त, त तय "च
क कळत न कलल आजव ऐकलय वर त दय कशल ब हण थ ड श "त ह त व आपण जर
ज सतच कठ र झ ल अस\ तय ल समजल. लह न मल" ख ड क ढत त तस ह कनषप प
पक र ह त ह त समजत व तय ल तय प "च अपसर "च दय यत. त ब लत , "श"भर
आकण हज र ह शबद रपक तमक ररतय अन"त अस\च कनदgकशवत त. पर"त, म म त श"भर वषg
श"भर ह अथ?च ब लल ह त . महण!न तमह फक श"भर वषgच ससर बन!न रह ण र
आह त आकण ह प णय त उतरण य Wन ख ण र अह त क रण, म एकद ब लल क " त
घडण र ह त श"क न ह . श"भर वष न"तर तमह ल इ"द म णस चय अ"श वत र त यईल व
मक कर ल पर"त, ह प णय चय त थ ल न र मकक त थ अस\ ओळखल ज ईल. वkश"प यन
पढ स "गत त, तय न त स "कगतलय न"तर आमह तय ल व"दन कल व तय चय पदक ण
कलय . तथ!न म ठ जड अ"तsकरण न आमह कवच र करत ह त कवह " त इ"द च
अ"श वत र आमह ल भटण र व आमह ल आमच मळ रप कमळण र. अश पक र कवच र
करत आमह ज त असत "न आमह ल न रदमन कदसत त. तय "न प कहलय वर आमह ल
थ ड बर व टल क रण कU, त क "हI म ग तय त!न स "गकतल अश आश उतपन झ ल .
तय "न भट! न व व"दन करन आमह आमच वयथ तय "न स "कगतल . आमह ल जत शरमन
च!र झ ललय तय "चय पढ उभय झ ल . त आमह ल ब लल, दक णस असललय
समद जवळ पकवत प णय च प "च त थ त आहत. अकतपसन अश तय कठक ण तमह
तवरन ज तथ तमह ल तय प णय त तमह असत "न त म ण!स भटल ज तमच मळ रप
तमह ल परत कमळव!न दईल. न रदमनIचय तय व ण पम ण खर खरच आज श"भर वष Wन
म झ सटक झ ल आह. पर"त, अज!न म झय च र मkत णIन मकक कमळ वय च आह.
कbपय तमह तय जल शय त ज ऊन सन न कर महणज तय तमह ल तथ भटत ल जश
म भटल. तय न मक कर क रण आमच कश च क ळ स"पल आह. वkश"प यन पढ
स "गत त, तय पम ण अजन तय पतयक त थ त ज ऊन तय इतर च र अपसर "न सद
तय "चय श प त!न मक करत . तय न"तर तय ल तय चय दसय पतन च आठवण यऊ
ल गत व महण!न त पनs मकणपर ल ज णय च ठरवत . तथ गलय वर त पह त कU, तय च
मलग तथ र जग द वर बसल आह. तय र जपत च न "व ठवलल असत, बभव हन. त
प ह` न तय ल फ र आन"द ह त . तथ कचत"गद तय च सव गत करत, तथ थ ड कदवस र ह` न
त पनह भटक"त ल कनघत . तथ!न त ग कण न व "चय त थ त प ह चत .
अश ररत न आकदपव त ल अजन वनव स पव च द नश अठर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग द नश एक ण स व
(अजन वनव स पव स"पल)
वkश"प यन स "गत त, तय न"तर अजन एक म ग म ग एक अश पकlम समद चय
ककन य वर ल सगळ त थ त पह त . कवभतस (अजन) पभ स न "व चय पकवत सथळ ज
आलह दद यक आह तथ अदषय रप त यत . तथ तय च आतभ ऊ कbषण समजत कक",
कवभतस आल आह तस त तय ल भटणय स ठ तथ यत . कbषण व अजन तथ भटत त.
त एकमक "न कडकड! न कमठ म रत त. बय च क ळ न"तर तय "च वयककशs भट ह त
असत. जस\ नर व न र यण भटल. वसदव तय च व कवभतस कbषण च व सतपसत करत त.
कbषण तय ल कवच रत , "अस एकट च क य भटक"त करत आहस"? तय वर अजन तय ल
सगळ वbत "त स "गत , तय त आलल अनभव स "गत . त ऐकलय वर द म दर तय ल
ब लत , "अस\ ह ण र ह ठरलल ह त". तथ त खप मज करत त. पभ स न"तर त प "डव व
कbषण, रkव तक न "व चय पह ड कड ज त त. तथ थ"ड हव म न च आन"द भ गत त.
कbषण चय आजनस र त स"प!ण पह ड अजन चय सव गत स ठ स"दर पक र सजवल
ह त . तथ ख णय कपणय च भरप!र वयवसथ कलल असत. तथ नट व नट "च क यकम
स दर कल ज त त अजन चय करमणक‰स ठ . तथ अजन ख!प मज करत कbषण चय
स"गत त. तथ तय चय करत " एक „ नद र कब„ न तय चय स ठ मद म तय र कलल
असत तय वर अजन क यकम झ लय वर कनजत . तय वळ सम9!र प शवस"ग त व जवल
ज त ह त. तय सगळय त!न अजन ल त वbश तय चय वर ककत पम करत त त ज णवत.
तय न"तर स नय न मढवललय रथ त!न त कbषण चय द रक नगर त ल व ड त यत .
द रक य दव "च र ज9 न असत. तथ ल स"दर रचन असलल लह न व म ठ घर त
तय वळ पह त . अर जनमजय , अजन चय सव गत स ठ सगळ द रक नवय
नवर स रख सजवलल ह त . त सगळ प ण य ह त. तय ल पह णय स ठ तय नगर त ल
सगळ म णस, लह न थ र, ब यक , मल", तरण, वbद अस स र रसत वर ओत!न आलय
स रख व टत ह त. ज ग ज ग गढ उभ रन तय चय सव गत च वयवसथ कल ह त .
सगळ म णस ब य ब पड एकत कमसळ! न तथ तय ल पह णय स ठ आलल ह त. अ9!न
म9!न ब रक‰ प र ट रसद आपल ड क‰ क ढ! न त पस"ग व त अजन चय कमरवणक‰च
स हळ पह त ह त . तय त भ ज ल क म ठ पम ण त ह त. तय कशव य वbश व अ"9क
अश कवकव9 घर णय च ल क ह त. अजन ल पह णय स ठ त तथ आल ह त. अश ररत न
9न"जय च सव गत म ठ कदम ख त झ ल. रथ त!न उतरलय वर अजन सगळय "न
अकभव दन करत . म ठ न म ठ "च व लह न "न लह न "च अस त व"दन करत .
अनक "न त आलल"गन दत . तय न"तर त सगळ कbषण चय ख जग व ड त यत त.
रतनजड त अस स"दर पक र सजवलल त व ड प ण य ह त . तय न"तर तय ल कदललय
द लन त त कवश कत करत ज त . तथ त बरच कदवस कbषण बर बर रह त .
अश ररत न आकदपव त ल अजन वनव स पव च द नश एक णकवस व भ ग स"पल .

- मह भ रत आकदपव ख"ड चOथ सम प -

भ ष "तरक र च पररचय -
म अश क क ठ र, म झय वय च ७६ वषg झ ल आहत. गल ककतयक वषg म कवकव9
प च न गथ "च एक कतहल महण!न अभय स करत असत . तय क ळ त मल समजल कU,
आपलय प च न कश ण पदत त च र ग"थ "च महतव ह त. तय त मनसमbत , मह भ रत,
र म यण आकण य गव लसष ह महतव च ह त. आपलय प!व?चय कश ण पदत त ह ग"थ "च
व चन करणय च पथ ह त . न"तरचय क ळ त इ"गज "न तय "च कश ण पदत यथ रजवल
व आपल प ठश ळ पदत स"पष त आल . आपलय कश ण पदत त अ र ओळख,
कनत श स, गकणत एवढच कशकवल ज त. तय कशव य कशकत "न घ क"पट करणय च महतव
ह त. त सगळ आत इकतह स जम झ लल असल तर तय च उपयकत न क रत यण र
न ह . महण!न एक पयतन म कर वय च ठरवल. म एक अकतस म नय अभय सक आह तर
वय स"ग म ठ आह. तय पम ण, मनसमbत पथम ई-स कहतयचय म धय म न तमह ल कदल .
तय च च "गल सव गत झ ल आह. तय मळ\ म झ उतस ह व ढल आकण मह भ रत च, 'जस
आह तस', अश पक रच भ ष "तर आत दत आह. तय च स 9 रणपण २५ प ज सत
ख"ड ह ण र आहत. स"प!ण मह भ रत यणय स बर च अव9 ल गण र आह. इतर म"डळ
मह भ रत च भ ष "तर करत "न तय च आक र आट पश र करणय स ठ तय त ल
कशकवण!क‰च भ ग वयथ समज!न स ड! न कवळ कथ भ ग चच भ ष "तर करत त तय मळ
एक शk कणक पसतक महण!न अस\ भ ष "तर रह त न ह . म सगळय कनत श स कशकवण य
कथ जश चय तश ठवलय आहत. क "हI ज ग कवषय समजण स प वह व महण!न म ट प
कदलय आहत क "ह क"स त कदलय आहत, क रण मल म कहत आह कक", ह च व चन
करण र मर ठ भ कषक स म नय आहत. क ण कवद न व चक असल तर तय ल तय
ट प "च गरज व टण र न ह .
आत थ ड म झय बदल ललह त आह. तस प हत अश क म त क ण स"सकbतच
प धय पक असल प कहज अस\ क ण ल व टल मग म एक इ"लजन अर क " ह क म करत
आह अस पश पडल पण तय च उतर अस\ आह कक", एवढ म ठ क म करणय स क ण
तय र ह त न ह आकण त सद फकट करण र कवद न मल कमळ ल न ह . जय क ण ल
म तय च महतव स "कगतल त सगळ तय क म स ठ भरप!र म न9न म ग! ल गल मग म
ठरवल आपणच त कर व. गल २५ वषg " म कनवbत ज वन जगत आह, बर च समय
म झय कड आह मग आपणच ह कर व अश कवच र "न त कर वय स घतल व पथम
मनसमbत कदल आत मह भ रत दणय च पयतन च ल! आह. तय स ठ दkवय ग "न ई-
स कहतय स रखय धययव द म"डळIच स थ कमळ लय मळ\ म झ उतस ह कदगकणत झ ल .
१९८५ पयWत म म झ उद ग करत ह त . क रख न भ ईद" रल व रह ण र च\ब!रल
तय मळ\ यणय ज णय च दगदग म झय पकbत ल झपल न ह व म हदय चय झटकय न
आज र झ ल . तय न"तर ड<कटर चय सललय न म सगळ उद ग ब"द करन घर त बसल .
थ ड बचत कल ह त तय चय ज र वर आज म म झ स 9 ज वन जगत आह. पkश प ठ
ल गणय च सवभ व म झ मळ तच न ह . सरव त प स!न व चन च „"द ह त तय त कथ
क द"बय व चणय त रस नवहत . म क "हI म कहत दण र ग"थच व चत अस\. तय मळ\ अनक
कवषय "च वय स"ग झ ल तय त ह च र पसतक पढचय कपढ स कवशष उपयक ठरत ल अस
मल ज णव! ल गल तवह तय "च भ ष "तर करणय च ठरवल. तय वयकतर क म झ ललख ण
शत कवषय "त बरच आह. क<"कटन\टलच कk. रतन कर कलकण? ह "न आगहप!वक म झय
कड! न 'स\कदय खत कनकमत उद ग', न "व च पसतक ललह` न घतल, मर ठ त ल ह पकहल
खतकवषयक पसतक आह. तय चय च र आवbतय झ लय आहत. बकळर ज म लसक च
स"प दक भ सल ह "चय आगह मळ\ तय "चय म लसक "त म १९९२ त २००५ पयWत
शतकय Wन शत च पदतश र कश ण एक लखम लचय द र कदल आह. तय त ६५ लख
ललह ल. तय कशव य स"प दक भ सलय "चय आगह मळ\ कनसगशत च त"त कशकवण र एक
अभय सकम, 'वय वह ररक कनसगशत अभय सकम' तय र करन त सवखच Wन
शतकय Wस ठ १९९४ स ल उपलब9 कल . तय मळ\ आपलय मह र षƒ त कनसगशत च
पच र झ ल . आत ह उत रवय त जवह " शर र स थ दणय त कचर ई कर ल गल आह,
म झ सगळ ल आपलय कह"द ! म नयत "च मर ठ म णस ल पररचय करणय वर आह.
तय स ठ मह भ रत, र म यण व य गव लसष ह "च 'जस आह तस\' अनव द करणय वर भर
आह. म झ जय कतष श स च ज न च "गल आह. तय पम ण जर ग ष ह ण र असत ल तर
म २०२० न"तर नसन. तय स ठ ह सगळ उपकम लवकर त लवकर उरकणय च म नस
आह.
आत क ण ल पश पडल कU, ह इ"लजकनयरIगच म ण!स शत वर कस\ ललह त ? तय बदल
थ ड ललह त . म झय क रख नय त बहd तक क मग र उरण, अललब ग, वसईच ह त. कश ण
बत च पण एक द अवज र कस\ व पर वय च त कशकवल कक", त तय त लवकरच कनषण त
ह त ह त. तय मल "न म कवच रल कक", त एवढ हd श र अस!नह शत क " करत न ह त?
तय "च एकच उतर अस\, म लक शत त भ गत न ह . मग म ठरवल\ शत श स च अभय स
कर वय च . अभय स च च „"द असलय मळ\ त सर झ ल . तय त मल लवकरच समजल
कU, शत च स"ब"9 ब<टन प म यक ब य<ल<ज श ज सत आह. मग म तय कवषय च
अभय स करन तय त लवकरच प र"गत झ ल . तय अभय स पम ण म क "हI त"त कवकलसत
कल व त अजम वणय स सरव त कल . तय त अप पम ण पररण म कमळ! ल गल तय पम ण
एक शत त"त कवकलसत ह त गल. म झय क मग र चय शत वर म झ पय ग ह त ह त, तय त
म झ पkस ल गत ह त व तय "च कट! "कबय क म करत ह त. तय वळ म च "गल तरण ह त
व उतस हसद ह त . म झय त"त न शत उतम ह त ह म समजल व त सगळ तथच
स"पल. त सगळ १९८२ त १९८५ अश स ल त झ ल ह त. म सद त सगळ कवसरन
गल . पर"त, १९९२ स ल म ठ दषक ळ पडल ह त मह र षƒ त तय वळ म एक दषय
ट वह वर प कहल, तय त एक ग म ण मकहल एक ख ल कवह र त उतरन व ट न प ण
क ढ! न ब लद त भरत ह त . तय वळ मल रह वल न ह व कवच र कल , म झय ज न च
जर उपय ग ह ण र नसल तर क य क म च त ज न. म एक लख ललह ल व दkकनक
नवशककल प ठवल . त लख तय "न पलसद कल न ह . मग म त लख बळ र ज
म लसक त प ठवल . तय त त „ प!न आल . तस पह त नवशककनसद त पलसद कल .
तय न"तर बकळर ज चय व चक "च पश कवच रण सर झ ल व म म झ शत च ज न तय "न
तय म लसक त लख ललह` न दऊ ल गल . अश ररत न म झ शत त ललख ण भरप!र झ ल.
तय बदल आ9 ललह ल आह.
आत थ ड म झय बल<गप सट बदल ललह त . कह"दस! त न त २००८ स ल इ"टरनटवर
बल<ग सर झ ल व म तय त म झ बल<ग सर कल. म झय ल¨सत 9म बदलचय व दगसत
पर"त श सशद कववचन मळ\ पकहल बल<ग ब"द झ ल. म झ प!व? प "च बल<ग ह त. तय त म
अभय स "न ज स"श 9न करन श 9!न क ढत अस\, त ललह त . तय त अनक कवषय वर ल
म झ स"श ल9त स कहतय पलसद करत असत . तय त ब हण 9म, जkन 9म, ल¨सत 9म,
इसल म, अथ, नय य, कनत श स, र जक रण अश कवषय "वर बरच ललह त असत . त तमह
व च! शकत . एकच बल<ग मर ठ आह ब क‰च इ"गज त आहत. लसल क<न म9 ल बल<ग
इसल म बदलचय म झय स"श 9न च श सशद ललख ण आलय न"तर ब"द झ ल आह.
गगलवर ल बल<ग म त ज र त च ल! आहत. म झ अश कवषय वर ल कवच र न क रत यण र
न ह त अस\ सतय ल 9रन असलय मळ जवह " मल क ण कवर 9 करत तवह " तय "न म
नमपण स "गत , कbपय म झय वर अबनकस न च द व कर व , त झ ल कक", त ल क गपप
ह त त. क रण, जर त तस द व करत त तर तय त त\च हरणय च स"भव ज सत असत .
एवढच न ह तर तय "चय ख टपण च ज कहर बभ ह ईल त तय "न परवडणय स रख नसत.
म पच रक‰ थ ट च ललख ण करत न ह . ज समजत त कवज न चय आ9 र न लसद
करनच ललह त , आजचय क ळ त अस\ ललख ण बय च गट "न आवडत न ह . बय च
ल क "च ख!नसद झ ल आहत ह आपण ज णत च, महण!न म शकयतर म झय बदल क "हI
ललह` इलच„त न ह . सतय प स इसकरच आज जम न आह. म झ ज वन त ल अनभव
ललह ल तर त एक व चन य पसतक ह ईल पण तय त सव व दगसत कवषय पढ यत ल. म
म "डलल क णत ह मद आजवर क ण ल ह ख ट ठरवत आलल न ह . ज त ज त ,
जkन 9म बदलच व द स "गत एक उद हरण महण!न, १९०२ मधय\ सर जगद शच"द ब स
ह "न वkज कनक पर व दऊन ज लसद "त म "डल तय च पर व दऊन म ललह ल कU, हल
ज जkन 9म पच र त आह त त न हज र वष प!व?चय अड ण पण वर आ9 ररत आह,
तय त ल सगळ\ च कवच र अज न 9 र त महण!न ख ट आहत. एवढच न ह तर वयवह ररक
ज वन त त 9म प ळण कवळ अशकय आह. तय मळ\ जkन उखडल पण सदkव न त
ख!नखर ब करण र नसलय मळ\ व चल .
शवट म झय तबयत बदल ललह त . मळ तच म झ पकbत त ळ म स असत तय त
२०१० स ल बसटचय बसन मल ५० फ!ट ल "ब फकलय मळ\ परत ज यब"द झ ल
ह त . म\दल
! आघ त झ लय मळ\ म झ समरणशक‰ गल ह त . द न बरगड तटलय

ह तय . म झ श•च व मत ह "वर कनय"तण र कहल नवहत. द ड वष तस\च गल. तय वळ म झ

वय ६८ ह त. कवळ दkव बलवतर महण!न आज म प!ववत झ ल आह तर क ठलय ह
व हन न पव स करणय स परव नग न ह . महण!न म क ठह ज त न ह . गलल समbकत पनs
आल व आत सगळ बर च लल आह. तय क ळ त ल अनभव कवशषकरन म झय ज न
स 9नच, म ठ र चक आहत. त!त स एवढ पर.
ई-स कहतयचय पद ल9क य Wचय आगह मळ\ ह म झय बदल खर म कहत सकवसतरपण
कदल आह. जर शकय असल तर तय त ल मजकर त बदल न करत त पलसद स घय व .
अश क क ठ र,
२३- २ -२०१८
ashokkothare@gmail.com ,
ashokkothare@yahoo.co.in
ई स कहतय पकतष न -
मर ठ भ ष आत झप घणय चय म!ड मधय आह. रडण य कड ल नक दऊ. मर ठ त
क9 च नवहत इतक व चक आहत आत . पव? पसतक चय एक आवbत चय हज र न
हज र पत „ पलय ज त. प "च हज र महणज ड कय वरन प ण ! आत ई पसतक "चय
जम नय त एक एक पसतक प च ल ख व चक "पयत ज त आहत. वष ल अ9 क ट
ड ऊनल ड ह त त. व चक एकमक "न परसपर ऑडर करत त. वहटस अप, ई मल, ऍपप,
बलय टथ, वबस ईट, पनडƒ ईवह, लसड अश अस"खय म ग Wन पसतक" वह यरल वह यल
ल गल आहत. सस ट सटल मर ठ च" व र. खड प ड "चय गल ब ळ "प स!न त जग चय
प ठ वर ल पतयक दश त. र<कटचय वग "न सस ट सटललय मर ठ चय ग ड ल आत
क ण थ "बव! शकत न ह . य 9!म9डक क "त त स हभ ग वह . आपलय ओळख चय
मर ठ स र "न य त ओढ . तय "च ई मल पत, वह टसप न"बर आमह ल प ठव . तमह
ककत ह व चक आण . त श"भर आणत ल आकण त हज र आणत ल. तमचय वह टसप
गपम9!न य च ज कहर त कर . आपलय ल कठल पसतक" व चक "पयWत प ह चव यच
आहत त आपलय ल कटवह , पपरच ज कहर त परवडत न ह . आमच व चक हच आमच
ज कहर त एज"ट. तच आमच त कद. मर ठ भ षच त कद जग ल द खव!न दऊ.
ई स कहतयच पसतक www.esahity.com वरन ड ऊनल ड कर .
esahity@gmail.com ल कळव!न ई-मलन म "गव . कक"व 7710980841 ह न"बर
सवह करन ठव , य न"बरल तमच न "व न Whatsapp करन पसतक whatsapp म गg
कमळव .
लल"क ई स कहतयच app.https://play.google.com/store/apps/details?id=com.
esahity.www.esahitybooks ह लल"कवर उपलब9 आहत. त download कर . ह
सव म फत आहत.
9नयव द