You are on page 1of 13

04/07/2016, 21:15 - Messages to this group are now secured with

end-to-end encryption. Tap for more info.


04/07/2016, 21:15 - You created group "Sanskrit"
04/07/2016, 21:16 - You removed Daku Maharaj
04/07/2016, 21:18 - Supantha Bhattacharyya A+: काक: कृष्ण: पिक: कृष्ण: को
भेद: पिक काक्यो |
वसंत समये प्राप्ते काक: काक: पिक: पिक: ||
अर्ाा त कौआ और कोयल दोनों ही काले होते हैं िरं तु पिस प्रकार वसंत ररतु के आने िर कौए और कोयल का
भेद स्पष्ट हो िाता है ठीक वै से ही अवसर आने िर दे श भक्त और दे श द्रोही की िहचान भी स्पष्ट हो िाती है .

रपवरपि न दहपत तादृग् यादृग् दहपत वालुकापनकरः|


अन्यस्माल्लब्धिदों नीच: प्राये ण दु ःसहो भवपत ||
(तािलेले) वाळू चे कण पितका ताि दे तात पततका सूयासुद्धा दे त नाही. िहा दु सऱ्यातर्फे(खालचे ) िद प्राप्त
झाले ला सुद्धा उच्चिदस्र्ािेक्षा िास्त त्रास दे तो.

प्रर्मवयपस िीतं तोयमल्पं स्मरन्त:


पशरपस पनपहतभारा नाररकेला नराणाम्|
ददपत िलमनल्पं स्वादु तज्जीवनान्तं
न पह कृतमुिकारो साधवो पवस्मरन्तन्त ||
िपहल्या ( वाढीच्या) काळात मनुष्याने पदलेल्या र्ोड्या िाण्याचे स्मरण ठे वत नारळाचा वृ क्ष डोक्यावर
नारळां चा भार सहन करतो आपण स्वापदष्ट असे िाणी आयु ष्यभर प्रदान करत राहतो. खरोखर, सज्जन लोक
केले ले उिकार कधीही पवसरत नाहीत.

मनस्वी पियते कामं कािाण्यं न तु गच्छपत।


अपि पनवाा णमायापत न अनलो यापत शीतताम्।।
बु न्तद्धमान (मानी) मनुष्य खुशाल मरण ित्करे ल,िरं तु हलक्या वृत्तीचा होणार नाही. अग्नी पवझून सुद्धा िाईल,
िरं तु तो र्ंड होणार नाही (आिला स्वभाव,ते िस्वीिणा सोडणार नाही.)

पवदे शेषु धनं पवद्या व्यसनेषु धनं मपतः|


िरलोके धनं धमाः शीलं सवात्र वै धनम् ||
पवदे शात पवद्या हेच माणसाचे धन असते , संकटकाळात बु द्धी, िरलोकात धमा हेच धन ; िण उत्तम पनदोष
चाररत्र्य हे सवात्रच धन होय.

पचन्तनीया पह पविदा मादौ एव प्रपतपिया।


न कूिखननं यु क्तं प्रदीप्ते वपिना गृ हे।।
संकट येण्याआधीच त्याचे पनवारण कसे करायचे ते उिाय पवचार करून ठे वले िापहिेत. आगीने घर िळू
लागल्यावर पवहीर खणायला घेणे योग्य नाही.

सवे यत्र पवनेतारः सवे यत्रापभमापननः|


सवे महत्त्वपमच्छन्तन्त कुलं तदवसीदपत||
िे र्े सवािण नेते(िुढारी) असतात, सगळे च गपवा ष्ठ असतात, सवाां नाच मोठे िणाची हाव असते ते कुळ अर्वा तो
समाि (पकंवा िक्ष) नाश िावतो. -शान्तन्तिवा

उिकतुां यर्ा स्वल्पः समर्ो न तर्ा महान् |


प्रायः कूिस्तृ षां हन्तन्त सततं न तु वाररपधः||
(कधीकधी )लहान वस्तू िशी उिकार करू शकते , तसे मोठ्यालाही करता येत नाही. िसे पवहीर तहानलेल्या
मनुष्याची तहान भागवते िण सागराला ते शक्य नाही.

अल्पानामपि वस्तू नां संहपत: काया सापधका ।


तृ णैगुाणत्वमािनैबाध्यन्ते मत्तदन्तन्तन: ||
छोटी छोटी वस्तू ओक ं ा संघ बनाने से बडा काया हो सकता है । छोटी-छोटी तृ णोंकी सहायता से बनायी हुयी
रस्सी हार्ी बांधने मे भी समर्ा रहती है।

िािं कतुा मृणं कतुां मन्यन्ते मानवाः सुखम् |


िररणामोsपतगहनो महतामपि नाशकृत् ||
(इच्छािूपता साठी)िाि करणे , ऋण स्वीकारणे यात काही लोकां ना मोठे सुख वाटते , िण या सवाांचा िररणाम
मात्र मोठ्यां ना सुद्धा नाशकारक ठरतो.

पशष्टा पिया कस्यपचदात्मसंस्र्ा संिान्तन्तरन्यस्य पवशे षयु क्ता |


यस्योभयं साधु स पशक्षकाणां धुरर प्रपतष्ठािपयतव्य एव ||
एखाद्या पशक्षकाचे स्वतःचे असे भरिूर ज्ञान असते तर कुणाकडे स्वतःचे ज्ञान (कमी असले तरीही) दु सयाां ियांत
प्रभावीिणे िोहचवण्याचे कौशल्य असते . िण ज्या पशक्षकाकडे या दोनही गोष्टी असतात तोच पशक्षकां मध्ये श्रेष्ठ
होय.

व्यज्यमानकलंकस्य वृ द्धौ सपत कलापनधे :|


आशास्महे वयं िूवाां सवा श्लाघ्ां कृशां दशाम् ||
कलापनधी (चं द्र)वाढत असतां ना त्यावरील डाग सुद्धा वाढत िातो, ते िाहून वाटते की त्याच्या वधा मान
अवस्र्ेिेक्षा त्याची (डागरपहत)कृश अवस्र्ाच बरी होती. (भावार्ा-आपर्ाक प्रगती होत असता धपनकांचे चाररत्र्य
पबघडत असेल तर सम्पन्नतेचा काय उियोग ! त्यािेक्षा त्यांचे गरीब असणेच बरे !)

लक्ष्मीवा सपत पिव्हाग्रे पिव्हाग्रे पमत्रबान्धवाः।


पिह्वाग्रे बन्धनं प्राप्तं पिव्हाग्रे मरणं ध्रु वम्।।
पिभेच्या टोकावर लक्ष्मीचा वास असतो व त्यामुळेच पमत्र व आप्त पमळतात. तसेच आिल्या वाणीनेच आिण
शत्रू पनमाा ण करतो. त्यामुळे तुरंगच काय,िण मरणही ये ऊ शकते .

गते शोको न कताव्यो भपवष्यं नैव पचन्तयेत् |


वता मानेन काले न वतायन्तन्त पवचाक्षणाः||
िे झाले त्याचे दु ःख करू नये आपण भपवष्याचाही पवचार करू नये . बु न्तद्धमान लोक नेहमी वतामानकाळास
महत्त्व दे ऊन आिली वागणूक ठे वतात.

िीपवते यस्य िीवन्तन्त लोके पमत्रापण बान्धवाः |


सर्फलं िीपवतं तस्य को न स्वार्ाा य िीवपत ||
या िगात ज्याचे िीवन पमत्र आपण नाते वाईकां ना िगायला सक्षम बनपवते , त्याचे च िीवन सर्फल होते , अन्यर्ा
आिल्या स्वत:च्या पहतासाठी कोण िगत नाही?

अप्रकटीकृतशन्तक्त: शक्तोsपि िनन्तस्तरन्तियां लभते |


पनवासन्नन्तदाारपण लं घ्ा वपिना तु ज्वपलतः ||
शन्तक्तमान व्यक्तीचे सामर्थ्ा िर प्रकट नसेल तर शन्तक्तमान असूनही लोकां च्या उिेक्षेला प्राप्त होतो. िहा
साध्या लाकडाला सगळे ओलांडून िातात िण िळत्या लाकडाला कुणीही ओलां डत नाही.

यद्धात्रा पनिभालिट्टपलन्तखतं स्तोकं महद्वा धनं


तत्प्राप्नोपत मरस्र्लेsपि पनतरां मेरौ ततो नापधकम् |
तद्धीरो भव पवत्तवत्सु कृिणां वृ पत्तं वृ र्ा मा कृर्ाः
कूिे िश्य ियोपनधावपि घटो गृह्णापत तुल्यं िलम् ||
पवधात्याने ज्याच्या वाटे ला िेवढे धन पलहून ठे वले आहे , ते मनुष्याला अगदी वाळवं टातपह प्राप्त होते , मेरू
िवा तावरही त्याहून िास्त धन पमळणार नाही.म्हणून धनाचा लोभ करू नये . िहा, घागर पवपहरीत बु डवली तरी
ते वढे च िाणी घे ते आपण समुद्रात बु डवली तरी तेवढे च िाणी घेते.

न भूप्रदानं न सुवणादानं न गोप्रदानं न तर्ान्नदानम् |


यर्ा वदन्तीह महाप्रदानं सवे षु दानेषु ह्यभयप्रदानम् ||
भूपमदान नाही, सुवणादान नाही, पकंवा अन्नदानसुद्धा नाही तर सवा दानांमध्ये अभयदान हे श्रेष्ठ दान आहे .
कदपर्ातस्यापि पह धैयावृत्तेना शक्यते धैयागुणः प्रमाष्टु म् |
अधोमुखस्यापि कृतस्य विे नाा धः पशखा यापत कदापचदे व ||
ज्याची वृत्ती धै याशापलनी आहे , तो पकतीही दररद्र्यावस्र्ेस प्राप्त झाला तरीही त्याचा धैयागुण सोडत नाही, िहा,
अग्नीला पकतीही खालच्या बािूने नेले तरीही त्याच्या ज्वाला भूपमकडे िात नाहीत.

छायां प्रकुवान्तन्त नमन्तन्त िुष्पै:


र्फलापन यच्छन्तन्त तटद्रु मा ये |
उन्मूल्य तानेव नदी प्रयापत
तरं पगणां क्व प्रपतिन्नमन्तस्त||
नदीकाठी असले ले िे वृ क्ष (नदीिलालाही)सावली दे तात,िुष्प, र्फळे दे तात, त्यां नाच नदी आिल्या िुराच्या
िाण्यात उन्मलू न टाकते . खरे आहे , तरं ग(लहरी) वृत्तीच्या माणसाचा काय नेम?

आकण्याा िस्तु पतं िलमभूत्तन्नाररकेलान्तरं प्रायः कण्टपकतं तर्ैव िनसं िातं पद्वधोवाारकम् |
आस्तेऽधोमुखमेव कादलमलं द्राक्षार्फलं क्षुद्रतां श्यामत्वं बत िाम्बवं गतमहो मात्सया दोषापदह ||
र्फळांचा रािा असणाऱ्या आं ब्याची स्तु ती ऐकून..
नारळाच्या िोटात [मनात] िाणी झालं .
र्फणसाच्या अंगावर काटा उभा रापहला.
उं ब्राचं र्फळ तर र्फुटलंच.
केळ्यानी मानच खाली घातली.
द्राक्ष काळिट तर िडलीच आपण लहानही झाली.
िां भूळ [हेव्यानी] िां भळ िडलं .
हे सगळं मत्सरामुळे बरं .!

अश्वस्य भूषणं वे गो मत्तं स्याद् गिभूषणं ।


चातु याम् भूषणं नायाा उद्योगो नरभूषणं ॥
Speed is the glory of Horse (Ashwa) . The majestic walk is the
glory of elephant (Gaja) Being wise ('Chatur') is an asset to
women (Naarya) and always being engaged in some work (Udyogo)
suits the man.

पितृ पभः तापडतः िुत्रः पशष्यस्तु गुरपशपक्षतः।


धनाहतं सुवणां च िायते िनमण्डनम् ॥
पिता द्वारा िीटा गया िुत्र,
गु रदे व द्वारा पशक्षा पदया गया पशष्य,
और हर्ौडे से टीिा गया सोना,
लोगों में अवश्य आभूषणरि ही बनता है ।

वयपस गते कः कामपवकारः शुष्के नीरे कः कासारः।


क्षीणे पवत्ते कः िररवारो ज्ञाते तत्वे कः संसारः।।
When the age (youthfulness) has passed where is lust and its
play? When water is evaporated, where is the lake? When the
wealth is reduced, where are the retinue? When the Truth is
realized, where is Samsar?

नान्तस्त भूम्या समं दानं नान्तस्त मात्रा समो गुरः|


नान्तस्त सत्यात्परो धमो नान्तस्त दानात् िरं धनम् ||
भूपमदानाइतके कोणतेही श्रेष्ठ दान नाही, आईसारखा श्रेष्ठ गु रू नाही, सत्यािेक्षा (दु सरा) श्रेष्ठ धमा नाही आपण
दानासारखे दु सरे धन (वै भव)नाही.

शरपद न वषापत गिा पत वषापत वषाा सु पनः स्वनो मेघ:|


नीचो वदपत न कुरते न वदपत सुिनः करोत्येव ||
शरद ऋतू मध्ये ढग गरितात िण िाऊस िडत नाही, मात्र िावसाळ्यात (कधीकधी) गडगडाट न करताही
बरसतात. त्याचप्रमाणे क्षुद्र माणूस खूि बोलतो िण काम करत नाही, सज्जन मात्र न बोलताही काम करतो.

पवदे शेषु धनं पवद्या व्यसनेषु धनं मपतः|


िरलोके धनं धमाः शीलं सवात्र वै धनम् ||
पवदे शात पवद्या हेच धन, संकटात बु न्तद्ध चातु या हेच धन, िरलोकात धमा हेच धन तर उत्तम चाररत्र्य हे सवा त्रच
(उियोगी असले ले)धन होय.

कायाा र्ी भिते लोकं यावत्कायां न पसध्यपत|


उत्तीणे च िरे िारे नौकायाः पकं प्रयोिनम् ||
काया साध्य करण्याची इच्छा असले ला मनुष्य काया िूणा होईियांतच इतरां ना महत्त्व दे तो(त्यानंतर नाही) िहा,
नदीच्या दु सऱ्या काठावर िोचल्यानंतर नौकेचा काय उियोग?

बलवानपि पनस्ते िाः कस्य नापभभवास्पदम् |


पनःशं कं दीयते लोकै: िश्य भस्मचये िदम् ||
बलवान् रािा सत्ताभ्रष्ट झाल्यानंतर त्याचा कोण अिमान करत नाही? िहा, र्ंड झालेल्या पनखाऱ्याच्या पढगावर
लोक पनःशंकिणे िाय ठे वतात.

काले मृदुयो भवपत काले भवपत दारणः |


स साध्नोपत िरं श्रेयः पवघ्ांश्चाप्यपधपतष्ठपत|
िो योग्य वे ळी मृदुत्वाने आपण योग्य वे ळी कठोरते ने वागतो, तो श्रेष्ठ असे कल्याण साधतो आपण संकटांवर
सुद्धा मात करतो.

संित्सु महतां पचत्तं भवत्युत्पलकोमलम् |


आित्सु तु महाशैलपशलासंघातककाशम् ||
वै भवकाळी र्ोरांचे हृदय हे कमलासारखे कोमल असते िण संकटकाळी मोठ्या खड़कासारखे कठीण होते .
.........

अयं पनिः िरो वे पत गणना लघुचेतसाम् |


उदारचररतानां तु वसुधैव कुटु म्बकम् ||
हा माझा, तो िरका अशी भावना संकुपचत वृ त्तीच्या माणसांची असते , िण उदार प्रवृत्तीच्या लोकां साठी सम्पूणा
िृथ्वीच कुटुं बप्रमाणे असते .

िपक्षणां बलमाकाशो मत्स्यानामुदकं बलम् |


दु बालस्य बलं रािा बालानां रोदनं बलम् ||
िक्ष्ांचे बल आकाश, मत्स्यांचे बल उदक(िाणी), दु बालांचे बल रािा तर लहान मुलांचे बल त्यांचे रोदन(रडणे)
हे होय.

आगमानां पह सवे षामाचारः श्रेष्ठ उच्यते |


आचारप्रभवो धमा: धमाा दायु पवावधा ते||
सवा शास्त्ां मध्ये आचरण हे श्रेष्ठ मानले आहे , आचारातू न धमा पनमाा ण होतो आपण धमाा च्या आचरणाने आयुष्य
वाढते .

05/07/2016, 18:50 - Supantha Bhattacharyya A+: िुरा कवीनां गणनाप्रसङ्गे


कपनपष्ठकापधपष्ठतकापलदासः|
अद्यापि तत्तुल्यकवे रभावात्
अनापमका सार्ावती बभूव ||
🌷कापलदासपदनस्य शु भकामनाः🌷
िहले कपवयों की गणना के प्रसङ्ग में कवी कापलदास की गणना सबसे कपनष्ठ ऊँगली (अर्ाा त् कपनपष्ठका)से
की गयी| ले कीन आि भी उस के तुल्य कवी का अभाव होने से कपनपष्ठका के बादवाली ऊँगली को
'अनापमका' यह यर्ार्ा नाम प्राप्त हुआ||(अर्ाा त् कवी कापलदास ही आितक श्रेष्ठ कवी माने िाते हैं |)
.......
07/07/2016, 16:04 - Supantha Bhattacharyya A+: वरं वनं वरं भैक्ष्ं वरं
भारोििीवनम् |
िुंसां पववे कहीनानां सेवया न धनािा नम् ||
बन में भटकना, भीख माँ गना, हमाली करना अपववे की मनुष्य की सेवा कर धन कमाने से बेहतर हैं |
08/07/2016, 11:42 - Supantha Bhattacharyya A+: वनापन दहतो विे : सखा भवपत
मारतः|
स एव दीिनाशाय कृशे कस्यान्तस्त सौहृदम् ||
िं गल में आग लग िाने िर वायु उस आग का पमत्र हो िाता है , ले कीन वहीं वायु छोटे दीिक का शत्रू बनकर
उसे बु झा दे ता हैं | सच हैं , इस िगत में पकसी पनबा ल का पमत्र कौन बनना चाहे गा? (अर्ाा त् सभी बलवान लोगों
की ही सहायता करते है |)
10/07/2016, 20:50 - Supantha Bhattacharyya A+: अिूज्या यत्र िूज्यन्ते
िूज्यानां तु पवमानना ।
त्रीपण तत्र प्रवतान्ते
दू पभाक्षं मरणं भयम् ।।
पिर्े अयोग्य व्यक्तींना मान सन्मान पमळातो व योग्य माणसां चा अिमान होतो ते र्े मृत्यू, दु ष्काळ, भीती या
सारख्या त्रासदायक व घोर संकटां चा सामना करावा लागतो.
12/07/2016, 15:47 - Supantha Bhattacharyya A+: शते षु िायते शू रः सहस्रे षु च
िन्तण्डतः|
वक्ता दशसहस्रे षु दाता भवपत वा न वा||
सौ लोगों में कोई एक शू रवीर होता हैं , हिारों में कोई एक ही पवद्वान् होता हैं , दस हिारों में कोई एक ही
वक्ता होता हैं , लेकीन दाता होता हैं की नहीं ये ज्ञात नहीं होता
19/07/2016, 17:19 - Supantha Bhattacharyya A+: अज्ञानपतपमरान्धस्य
ज्ञानाञ्जनशलाकया।
चक्षुरन्मीपलतं ये न तस्मै श्रीगु रवे नमः।।
अज्ञान रूिी अन्धकार से बं द हुए नेत्रों में ज्ञान रूिी अंिन की शलाका से हमारे नेत्रों को खोलने वाले गु र को
सादर नमन है ।
23/07/2016, 10:52 - Supantha Bhattacharyya A+: गु णवं तः न्तिश्यन्ते प्राये ण
भवन्तन्त पनगुा णाः सुन्तखनः |
बं धनमयान्तन्त शु का यर्ेष्टसंचाररणः काकाः ||
इस िग में बहुशः गु णवान व्यक्ती अर्वा प्राणी को ही दु ःख सहना िड़ता है | िै से, लोग तोते को िकड़के
पिंिड़े में क़ैद करते है , ले पकन कौवे यर्ेच्छ उड़के पवहार करते है !
30/07/2016, 19:45 - Supantha Bhattacharyya A+: पसंह: पशशुरपि पनितपत
मदमपलनकिोलपभपत्तषु गिे षु।
प्रकृपतररयं सत्त्ववतां
न खलु वयस्तेिसो हेतु:।।
शे र बच्चा होने िर भी मद से काले किोल वाले हापर्यों िर ही झिट िड़ता है। बलशापलयों का यही स्वभाव
होता है । अतः अवस्र्ा ते िन्तस्वता का कारण नहीं होती है ।
08/08/2016, 05:53 - Supantha Bhattacharyya A+: नैराश्ये धै यादः सूयाः
दु ःखाग्नौ शीतचन्द्रमाः।
दीिवत्स्खपलते मागे
तन्तन्मत्रमुच्यते पकल।।

अर्ा- नैराश्यात धीर दे णारा सूयाासारखा तेिस्वी, दु ःखाच्या आगीत चंद्रासारखा शीतल आणी चुकलेल्या वाटे वर
दीिस्तं भासारखा मागा दशा क ...त्याला खरा पमत्र म्हणावे ...
05/02/2017, 10:14 - Supantha Bhattacharyya A+: गते शोको न कता व्यो भपवष्यं
नैव पचन्तये त् ।
वता मानेन काले न वतायन्तन्त पवचक्षणाः॥
One should not mourn over the past and should not remain worried
about the future. The wise operate in present.

सवां िरवशं दु ःखं सवा मात्मवशं सुखम् |


एतपद्वद्यात् समासेन लक्षणं सुखदु ःखयोः ||
ज्या गोष्टी आिल्यािवळ असतात त्याला सुख [म्हणावं] आपण िे दु सऱ्याच्या ताब्यात असतं ते [वािरण्याची
इच्छा करणे] म्हणिे दु ःख. अशी सुख दु ःखाची र्ोडक्यात व्याख्या आहे .

पििीपलकापिातं धान्यं मपक्षकासपितं मधु ।


लु ब्धेन सपितं द्रव्यं समूलं पह पवनश्यपत ॥
मुंग्यां नी िमवलेले अन्न, मधमाश्यां नी साठवले ला मध (आपण) कंिू स माणसाने साठवलेले धन ह्या सगळ्यांचा
संिूणा नाश होतो. (ह्या गोष्टी कोणीतरी चोरतेच).

कष्टस्य सुखस्य नकोपि दाता nobody gives sorrow or joy, they are both states
of mind.

तै लाद्रक्षेत् िलाद्रक्षेत् रक्षेत् पशपर्लबंधनात् ।


मूखाहस्ते न दातव्यमेवं वदपत िुस्तकम् ॥
िुस्तक म्हणते की ते लािासून माझे रक्षण करा, िाण्यािासून माझे रक्षण करा, माझे बं ध पशपर्ल होणार नाहीत
असे बघा, आपण मूखा लोकांच्या हातात मला दे ऊ नका.

िातस्य पह ध्रु वो मृत्युध्रुावं िन्म मृतस्य च।


तस्मादिररहाये ऽर्े न त्वं शोपचतुमहा पस।।
(िन्मले ने वाले की मृत्यु पनपश्चत है और मरने वाले का िन्म पनपश्चत है इसपलए िो अटल है अिररहाया है उसके
पवषय में तु मको शोक नहीं करना चापहये।।)

सवे भवंतु सुन्तखनः सवे संतु पनरामयाः


सवे भद्रापन िश्यंतु मा कपश्चद् दु ःखभाग भवेत ||

ओम शांपतरस्तु ओम तु पष्टरस्तु ओम िुपष्टरस्तु

नास्तेव्य तन्तस्मन तत्सु खसुन्तखतम in profane love happiness does not consist in
the happiness of others.

*सत्याधारस्तिस्तै लं दयावपता : क्षमापशखा ।*


*अंधकारे प्रवे ष्टव्ये दीिो यत्ने न वायाताम् ॥*

घना अंधकार र्फैल रहा हो, ऑंधी पसर िर बह रही हो तो हम िो पदया िलाएं , उसकी दीवट सत्य की हो,
उसमें ते ल ति का हो, उसकी बत्ती दया की हो और लौ क्षमा की हो। समाि में र्फैले अंधकार को नष्ट करने के
पलए ऐसा ही दीि प्रज्जवपलत करने की आवश्यकता है । आि सभी को इस दीिो के त्यौहार की शु भकामनाये ,
शु भ दीिावली!! आि को और सभी िररवार को दीिावली की ढे र सारी शुभकामनाये !

*शु भं करोपत कल्याणं आरोग्यं धन संिदः |*


*शत्रु बुन्तद्ध पवनाशाय दीिंज्योपत नमोऽस्तु ते ||*

दानं भोगो नाशन्तस्तस्त्ो गतयो भवन्तन्त पवत्तस्य।


यो न ददापत न भुङ्क्क्ते, तस्य तृतीया गपतभावपत।।
धन की तीन दशाएं होती है - दान, भोग और नाश। िो व्यन्तक्त न दान दे ता है , न स्वयं भोग करता है , उसके
धन की तीसरी गपत होती है , अर्ाा त् उसका धन व्यर्ा के कायों में नष्ट हो िाता है।
सवा द्रव्ये षु पवद्यैव द्रव्यमाहुग्नुत्तमम्।
अहायात्वादनघया त्वादक्षयत्वाच्च सवा दा।।
सवा धनां मध्ये पवद्याधनाला सवा श्रेष्ठ असें म्हटलें आहे , कारण कीं याला कोणीही चोरू शकत नाही, यांची
पकंमत होत नाही, आपण हें धन कधी नष्टही होत नाही.

अज्ञ: सुखमाराध्य: सुखतरमाराध्यते पवशे षज्ञ:।


ज्ञानलवदु पवादग्धम् ब्रह्मापि तं नरं न रं ियपत ।।
मूखा मनुष्य को शीघ्र प्रसन्न पकया िा सकता है , पवशे षज्ञ पवद्वान को और भी आसानी से अनुकूल बनाया िा
सकता है । िरं तु अल्पज्ञान वाले घमंडी मूखा व्यन्तक्त को स्वयं ब्रह्मा भी संतुष्ट नहीं कर सकता है।

माघे मासे महादे व: योदास्यपत घृतकम्बलम।


स भुक्त्वा सकलानभोगान अन्तेमोक्षं प्राप्यपत॥

पतलवन्तिग्धं मनोऽस्तु वाण्यां गुडवन्माधुयां पतलगु ललड् डुकवत् सम्बन्धे अस्तु सुवृत्तत्वम्
अस्तु पवचारे शु भसङ्क्िमणं मङ्गलाय यशसे कल्याणी सङ्क्िापतरस्तु व: सदाहमाशासे ||

पतळसम स्नेह मनी असो वचनी गु ळसम माधुया


पतळगु ळलाडू िसा असावा तसे असावे संबंध
मंगल यश ते पमळण्या होवो पवचारसंिमण
हो संिाती शु भदा तुम्हा कररतो शु भपचं तन

ऐश्वया स्य पवभूषणं सुिनता शौयास्य वाक्संयमो


ज्ञानस्योिशम: श्रुतस्य पवनयो पवत्तस्य िात्रे व्यय:।
अिोधस्तिसः क्षमा प्रभपवतुधामास्य पनव्याािता
सवे षामपि सवा कारणपमदं शीलं िरं भूषणम्।।
ऐश्वया का आभूषण सज्जनता, शूरता का वाणी िर संयम रखना, ज्ञान का शान्तन्त भाव, वे दशास्त् के ज्ञान का
निता, धन का सत्पात्र में व्यय करना, तिश्चरण का िोध न होना, सामर्थ्ावान् का सपहष्णुता और धमा का
आभूषण पनष्किट होता है पकन्तु इन समस्त गुणों का कारणभूत शील सबका श्रेष्ठ आभूषण है ।

अन्नदानं िरं दानं पवद्यादानमतः िरम्।


अन्ने न क्षपणका तृन्तप्त-याा वज्जीवं च पवद्यया॥
अन्न दान िरम दान है , अतः पवद्या दान उससे भी बड़ा है क्योंपक अन्न से क्षण भर की तृन्तप्त होती है और पवद्या
से आिीवन।

नरस्याभरणं रूिं , रूिस्याभारणं गु ण: l


गु णस्याभरणं ज्ञानं , ज्ञानस्याभरणं क्षमा ll

भावार्ा - मनुष्य का आभूषण उसका रूि होता है , रूि का आभूषण गु ण होता है , गु ण का आभूषण ज्ञान
होता है और ज्ञान का आभूषण क्षमा होता है ।
अर्ाा त् रूिवान् होना भी तभी सार्ाक है िब सच्चे गु ण, सच्चा ज्ञान और क्षमा मनुष्य के भीतर हो l
04/05/2017, 13:27 - Supantha Bhattacharyya A+: क: काल: कापन पमत्रापण को
दे श: को व्ययागमौ |
कस्याहं का च मे शन्तक्त: इपत पचन्त्यं मुहुमुाहु: ||
चाणक्य के अनुसार, मनुष्य को कुछ महत्विूणा बातों का ध्यान रखना चापहए। हमारा समय कैसा चल रहा है ,
कौन हमारा पमत्र और कौन हमारा शत्रु है , हमारा पनवास-स्र्ान कैसा है , हमारी आय और व्यय पकतना है ,
हमारी शन्तक्त पकतनी है - ये सब बाते ही मनुष्य के पचं तन और मनन का केंद्रपबंदु होनी चापहए। इन्हें ध्यान में
रखकर आचरण करनेवाला मनुष्य िीवन में कभी असर्फलता का मुख नहीं दे खता।

प्रारभ्यते न खलु पवघ्भये न नीचै :


प्रारभ्य पवघ्पवहता पवरमन्तन्त मध्या:
पवघ्ै : िुनःिुनरपि प्रपतहन्यमाना:
प्रारब्धमुत्तमिना न िररत्यिन्तन्त।।
नीच प्रकृपत के लोग वे होते हैं िो पवघ्- बाधाओं के भय से पकसी काया को प्रारम्भ ही नहीं करते हैं , मध्यम
श्रेणी के िुरष काया को प्रारम्भ करके पवघ् बाधाओं से िीपड़त होने िर रक िाते हैं और उत्तम श्रेणी के मनुष्य
पवघ्-बाधाओं के द्वारा बारम्बार िीपड़त पकये िाने िर भी प्रारम्भ पकये गए काया को छोड़ते नहीं है ।

अपततॄष्णा न कता व्या तॄष्णां नैव िररत्यिे त्।


शनै: शनैश्च भोक्तव्यं स्वयं पवत्तमुिापिातम् ॥
भावार्ा : अपधक इच्छाएं नहीं करनी चापहए िर इच्छाओं का सवार्ा त्याग भी नहीं करना चापहए।
अिने कमाये हुए धन का धीरे -धीरे उिभोग करना चापहये ॥

तृ ष्णां पछन्तन्ध भि क्षमां िपह मदं िािे रपतं मा कृर्ा:,


सत्यं ब्रूह्यनुयापह साधु िदवीं सेवस्य पवद्वज्जनम्।
मान्यान्मानय पवपद्वषोअप्यनुनय प्रख्यािय प्रश्रयं ,
कीपताम् िालय दु :न्तखते कुर दयामेतत्सतां लक्षणम्।।
(हे मानव!) तृ ष्णा का त्याग करो, क्षमा धारण करो, अपभमान छोड़ो, िाि कमा में आसन्तक्त न करो, सत्य बोलो,
सज्जनों के मागा का अनुगमन करो, पवद्वज्जन की सेवा करो, सम्मानीय िनों का सम्मान करो, शत्रुओं को भी
अनुकूल रखो, निता प्रदपशा त करो, यश की रक्षा करो और दु ःखीिनों िर दया करो, यह सज्जनों का आचरण
है ।

आदाय वारर िररतः सररतां मुखेभ्यः पकं तावदपिातमनेन दु रणावेन l


क्षाररकृतं च वडवादहने हुतं च िातालकुपक्षकुहरे पवपनवेपशतं च ll
----------------------------
अर्ाा त, सवा बािूं नी नद्यां च्या मुखातील िाणी घेऊन ह्या दु ष्ट सागराने पमळवले तरी काय? नद्यांचे िाणी गोड
होते ते खारट केले , नंतर त्याची (िाण्याची) वडवानलात आहुती पदली व शे वटी िाताळाच्या खोल कुशीत ते
ठे वू न पदले ..
अयोग्य व्यक्ती , पतच्या हाती असले ल्या चां गल्या वस्तूचा पवपनयोग , योग्य प्रकारे करीत नाही, हे
िटपवण्यासाठी सागराचा हा दृष्टां त...
What has the sea gained by taking away water from all the
surrounding rivers ? It made their water saltly and further
offered it to the submarine fire eventually settling it down in
the hollowed embrace, at the bottom

सत्याऽनृता च िरूषा पप्रयवापदनी च


पहं स्त्ा दयालु रपि चार्ािरा वदान्या।
पनत्यव्यया, प्रचु रपनत्यधनागमा च
वे श्याङ्गनेच नृिनीपतरनेकरूिा।।
कधी खरे बोले ल (वागेल) तर कधी खोटे , कधी कठोर बोले ल तर कधी गोड बोले ल, कधी िुद्ध तर कधी
दयाळू , कधी लोभी असेल तर कधी उदार, नेहमी (कधी) खूि उधळिट्टी करील तर नेहमी (कधी) खूि संिपत्त
पमळपवल, अशी रािनीपत ही वेश्येसारखी (क्षणाक्षणाला) रूिे िालटणारी आहे .
......................
प्रारम्भे लघु पशखरं
ज्ञानं मोदकसदृशम्|
पवस्तीणां तु प्रिानाय
प्रज्ञां दे पह गिानन||
ज्ञान हे मोदकाप्रमाणे आहे , ज्याचे सुरवातीला (वर-वर िाहता) र्फक्त लहान टोक पदसते , िरं तु िसिसे
अभ्यासत िाऊ तसतसे त्याची व्यािकता लक्षात ये ते. असे पवस्तार िावले ले ज्ञान आत्मसात करण्यासाठी तो
गिवदन गणिती आम्हाला बु न्तद्ध दे वो.
..............
पनगुा णेष्वपि सत्त्वे षु दयां कुवा न्तन्त साधवः|
न पह संहरते ज्योिां चं द्रश्चाण्डालवेश्मसु ||
सज्जन िुरष पनगुा ण प्राण्यां वरही दया करतात, तो त्यां चा स्वभावच असतो. िसे , चं द्र दु ष्टाचे घर सुद्धा स्वतःच्या
प्रकाशाने उिळू न टाकतो, त्याप्रमाणे.

अन्नदानं िरं दानं पवद्यादानं ततः िरम्|


अन्ने न क्षपणका तृन्तप्तयाा वज्जीवं तु पवद्यया||
अन्नदान हे श्रेष्ठ दान आहे ,(िण) पवद्यादान हे त्याहीिेक्षा श्रेष्ठ होय.(कारण) अन्नाने क्षणाचे समाधान पमळते िरं तु
पवद्ये ने आयुष्यभराचे समाधान प्राप्त होते .

शोको नाशयते धै या, शोको नाशयते श्रॄतम्।


शोको नाशयते सवां , नान्तस्त शोकसमो ररिु॥
Grief destroys patience, grief destroys memory, grief destroys
everything, there's no enemy like grief.

पनयपत कृत पनयम रपहतम् हलापदकामपयम अनन्यिरतंत्रम


नवरसरपचरम् पनपमापतम् अदपधपत भारती कावेिायती
Created by destiny, beyond rules, joy-giving, self-
contained/Appealing to the nine rasas, such a poet bharati
triumphs Kavyapraksh - Bhatt Mammatt

सूया संवेदना िुष्पे:, दीन्तप्त कारण्यगंधने|


लब्ध्वा शु भम् नववषेअन्तस्मन् कुयाात्सवा स्य मंगलम् ||

```पिस तरह सूया प्रकाश दे ता है, संवेदना करणा को िन्म दे ती है , िुष्प सदै व महकता रहता है , उसी तरह यह
नूतन वषा आिके पलए हर पदन, हर िल के पलए मंगलमय हो।```

ॐ ब्रह्मध्वि नमस्तेsस्तु सवाा भीष्ट र्फलप्रद !


प्राप्तेsन्तस्मन्वत्सरे पनत्यं मद् गृहे मंगलं कुरू !!
पहं दूनुतनवषाा पभनंदन !
चैत्र शुध्द प्रपतिदा , गु ढीिाडवा

सवा द्रव्ये षु पवद्यैव द्रव्यमाहुरनुत्तमम्|


अहायात्वादनघात्वादक्षयत्वाच्च सवा दा ||
सवा द्रव्यां मध्ये पवद्या हे श्रेष्ठ धन आहे कारण त्याचे हरण करता ये त नाही, मूल्य ठरवता ये त नाही आपण
पकतीही दान केले तरी त्याचा क्षयसुद्धा होत नाही.

अर्ेन भेषिं लभ्यमारोग्यं न कदाचन |


अर्ेन ग्रन्थसंभारः ज्ञानं लभ्यं प्रयत्नतः ||
िैसे [दे ऊन] औषध पमळते , िण आरोग्य कधीही िैसे दे ऊन पमळत नाही. िैशां नी िुस्तकांची चळत [पवकत]
पमळते , िण ज्ञान [त्यामुळे ज्ञान पमळत नाही ते ] कष्टाने पमळवावे लागते .

अर्ानाशं मनस्तािं गृ हे दु श्चररतापन च |


वं चनं चािमानं च मपतमान्न प्रकाशयेत् ||
िैशाचा झालेला ऱ्हास, घरातील भां डण, मनस्ताि,झालेली र्फसवणूक आपण दु सऱ्याकडून झाले ला अिमान या
गोष्टी शहाण्या माणसाने उघड करू नयेत.

आकण्याा िस्तु पतं िलमभूत्तन्नाररकेलान्तरं प्रायः कण्टपकतं तर्ैव िनसं िातं पद्वधोवाारकम् |
आस्तेऽधोमुखमेव कादलमलं द्राक्षार्फलं क्षुद्रतां श्यामत्वं बत िाम्बवं गतमहो मात्सया दोषापदह ||
र्फळांचा रािा असणाऱ्या आं ब्याची स्तु ती ऐकून नारळाच्या िोटात / [मनात] िाणी झालं . र्फणसाच्या अंगावर
काटा उभा रापहला. उं ब्राचं र्फळ तर र्फुटलंच. केळ्यानी मानच खाली घातली. द्राक्ष काळिट तर िडलीच
आपण लहानही झाली. िांभूळ [हे व्यानी] िां भळ िडलं . हे सगळं मत्सरामुळे बरं !

धमास्य दु लाभो ज्ञाता सम्यक् वक्ता ततोsपि च |


श्रोता ततोsपि श्रद्धावान् कताा कोsपि ततः सुधीः||
(मानव)धमााचे ज्ञान असलेला दु लाभ असतो, ते ज्ञान सां गणारा त्याहून दु लाभ, ते ज्ञान श्रद्धे ने ग्रहण करणारा
त्याहून दु लाभ तर (ते समिू न)त्याचे आचरण करणारा त्याहून दु लाभ असतो.

केवलं र्फलपनष्पपत्त: एकेन न तु शक्यते |


िौरषेणैव दै वेन युगिद् ग्रपर्तं पप्रये ||
माणसाला केवळ भाग्याने वा केवळ िुरषार्ाा ने कोणत्याही कामात यश पमळत नाही. कायाा च्या यशन्तस्वते साठी
भाग्य आपण िुरषार्ा या दोन्हींची आवश्यकता असते .

उत्साहो बलवानाया नास्त्यु त्साहात्परं बलम्।


सोत्साहस्य च लोकेषु न पकंपचदपि दु लाभम्॥
उत्साह श्रेष्ठ िुरषांचे बळ आहे , उत्साहािेक्षा आपधक कुठले बळ नाही. उत्सापहत व्यन्तक्तंना या लोकां त काहींच
दु लाभ नाही.

करे श्लाघ्स्त्यागः पशरपस गु रिादप्रणपयता


मुखे सत्या वाणी पविपय भुियोवीया मतु लम्।
हृपद स्वच्छा वृ पत्तः श्रुतमपधगतुं च श्रवणयो-
पवा नाअप्यै श्वये ण प्रकृपतमहतां मण्डनपमदम्।।
हार् में प्रशं सनीय दान, मस्तक िर गुरिनों के चरणों में स्नेहभाव, मुख में सत्यवाणी, भुिाओं में पवियशील
असीम िरािम, ह्रदय में पनमाल भाव और कानों में शास्त्ज्ञान - ये सभी गु ण वैभव एश्वया के पबना भी
स्वभावतः सत्पुरषों के आभूषण हैं ।अर्ाात् सत्पुरषों के पलए सद् गु ण ही आभूषण है। उनके पलए लौपकक स्वणा
अलं कारों की अिेक्षा नहीं है ।

लोभ मूलापन िािापन संकटापन तर्ैव च |


लोभात्प्रवताते वै रं अपतलोभान्तत्वनश्यपत ||
लोभ ही समस्त िािकमों का तर्ा पवपभन्न प्रकार के संकटों का मूल कारण होता है | लोभ की प्रवृ पत्त के
कारण ही लोगों के बीच में शत्रुता उत्पन्न हो िाती है तर्ा अत्यपधक लोभ करने वाले व्यन्तक्त का पवनाश हो
िाता है |

शान्तन्ततुल्यं तिो नान्तस्त न संतोषात्परं सुखम्।


न तृ ष्णया: िरो व्यापधना च धमो दया िरा:।।
शान्तन्त के समान कोई ति नही है , संतोष से श्रेष्ठ कोई सुख नही, तृ ष्णा से बढकर कोई रोग नही और दया से
बढकर कोई धमा नहीं।

भद्रं भद्रपमपत ब्रूयाद्भद्रपमत्ये व वा वदे त् |


शु ष्क वै रं पववादे च न कुयाात्केनपचत्सह || - मनुस्मृपत ४/१३९
भावार्ा - मनुष्य को यही उपचत है पक वह सदै व शु भ बातें
ही बोले और अशुभ तर्ा कटु बातें कदापि नहीं बोले और यपद
पकसी कारणवश अशु भ कहना भी िडे तो भी पशष्ट शब्ों का ही
प्रयोग करे तर्ा पकसी भी व्यन्तक्त से पबना पकसी कारण के पववाद
न करें |
07/05/2017, 12:28 - Supantha Bhattacharyya A+: भद्र भद्र कृत मौनं
कोपकलै िालदागमे ।
वक्तारो दु दाु रा यत्र तत्र मौनं पह शोभनम्।।
िावसाळा सुरू होताच कोपकळ मौन िाळतात हे योग्य च आहे कारण िे र्े बेडूक वक्ते बनतात, ते र्े मौनच
शोभून पदसते .
11/05/2017, 12:04 - Supantha Bhattacharyya A+: सवे सुन्तखनः सन्तु सवे सन्तु
पनरामयाः |
सवे भद्रापण िश्यन्तु मा कपश्चत् दु ःखमाप्नुयात् ||
ह्या [िगामध्ये] सवा िण सुखी राहोत. सवा िण पनरोगी असोत. सवाां चे खूि कल्याण होवो. कोणालाही दु ःख
भोगायला लागू नये .

भद्र भद्र कृत मौनं कोपकलै िालदागमे ।


वक्तारो दु दाु रा यत्र तत्र मौनं पह शोभनम्।।
िावसाळा सुरू होताच कोपकळ मौन िाळतात हे योग्य च आहे कारण िे र्े बेडूक वक्ते बनतात, ते र्े मौनच
शोभून पदसते .

िातस्य पह ध्रु वो मृत्युध्रुावं िन्म मृतस्य च ।


तस्मादिररहाये ऽर्े न त्वं शोपचतुमहा पस ।।
क्योंपक (इस मान्यताके अनुसार भी) िन्मे हुए की मृत्यु पनपश्चत है और मरे हुए का िन्म पनपश्चत है । इससे भी
इस पबना उिायवाले पवषयमें तू शोक करनेको योग्य नहीं है ।

अष्टादश िुराणेषु व्यासस्य वचनद्वयम् |


िरोिकारः िुण्याय िािाय िरिीडनम् ||
अष्टादश िुराणेषु व्यासस्य वचनद्वयम् | िरोिकारः िुण्याय िािाय िरिीडनम् || अर्ाा त् : महपषा वे दव्यास िी ने
अठारह िुराणों में दो पवपशष्ट बातें कही हैं | िहली –िरोिकार करना िुण्य होता है और दू सरी — िाि का
अर्ा होता है दू सरों को दु ःख दे ना |

अयं पनिः िरो वे पत गणना लघु चे तसाम् |


उदारचररतानां तु वसुधैव कुटु म्बकम् |
अयं पनिः िरो वे पत गणना लघु चे तसाम् | उदारचररतानां तु वसुधैव कुटु म्बकम् | अर्ाात् : यह मेरा है ,यह
उसका है ; ऐसी सोच संकुपचत पचत्त वोले व्यन्तक्तयों की होती है;इसके पविरीत उदारचररत वाले लोगों के पलए
तो यह सम्पू णा धरती ही एक िररवार िै सी होती है |

श्रोत्रं श्रुतेनैव न कुंडले न , दानेन िापणना तु कंकणेन , पवभापत कायः करणािराणां , िरोिकारै ना तु चन्दनेन ||
अर्ाा त् :कानों की शोभा कुण्डलों से नहीं अपितु ज्ञान की बातें सुनने से होती है | हार् दान करने से सुशोपभत
होते हैं न पक कंकणों से | दयालु / सज्जन व्यन्तक्तयों का शरीर चन्दन से नहीं बन्ति दू सरों का पहत करने से
शोभा िाता है |

আপৎস্থ মিত্রং জানীযাদ যুদ্ধে শূরিুদ্ধে শুমিি।্‌


ভায্াং
য ক্ষীদ্ধেষু মিদ্ধেষু ি্সদ্ধনষু ি িান্ধিান ॥
উৎসদ্ধি ি্সদ্ধন চিি দুমভযদ্ধক্ষ রাষ্ট্রমিপ্লদ্ধি।
রাজদ্বাদ্ধর শ্মশাদ্ধন ি যস্তিষ্ঠমি স িান্ধি॥
জামনদ্ধি প্রকৃি িন্ধু মিপদ সিয, সিদ্ধরই শূদ্ধরর জামনদ্ধি পমরিয; খাটি ল াক জানা যায ঋে-
ি্িহাদ্ধর, ধন ফুরাইদ্ধ িদ্ধি মিমনদ্ধি ভায্াদ্ধর। য
উৎসি, ি্সন আর দুমভযক্ষসিয, শ্মশান, রাজার দ্বার আর শক্রভয; এ সদ্ধি সহায যার লযই জন হয,
লস িার যথাথ িন্ধয ু জামনদ্ধি মনশ্চয ।

काकचे ष्टा बकोध्यानं श्वानपनद्रा तर्ैव च |


अल्पाहारी गृहत्यागी पवद्यार्ी ििलक्षणम् ||
एक कव्वे के समान सतका और गपतशील, एक बगुले के
समान एकाग्र रहने की क्षमता, एक कुत्ते के समान कम नींद लेने
वाला, अल्पाहारी (कम और सादे भोिन से संतुष्ट रहने वाला ) तर्ा
िाररवाररक िीवन से वपित रहने की सामर्थ्ा, ये िां च लक्षण उस
व्यन्तक्त में अवश्य होने चापहये िो पवद्या प्राप्त करने का इच्छु क हो |
27/05/2017, 15:51 - Supantha Bhattacharyya A+: तक्षकस्य पवषं दन्ते मपक्षकायास्तु
मस्तके।
वृ पश्चकस्य पवषं िुच्छे सवााङ्गे दु िाने पवषम्।। (चाणक्यनीपत- १७-८)
तक्षक(नाग) का पवष उसके दां त में, मक्खी का पवष उसके मस्तक में और पबच्छू का पवष उसकी िुच्छ में तर्ा
दु िान का पवष उसके सभी अंगो में व्याप्त होता है ।

मूखास्य िि पचिापन गवो दु वाचनं मुखे ।


हठी चैव पवषादी च िरोक्तं नैव मन्यते ॥
गवा , मुख में दु वाचन, हठी स्वभाव, पवषाद, और दू सरों का न मानना - ये िाँच मूखा के लक्षण हैं ।
01/06/2017, 11:01 - Supantha Bhattacharyya A+: न प्रहॄष्यपत सन्माने नािमाने च
कुप्यपत।
न िुद्ध: िरूषं ब्रू यात् स वै साधूत्तम: स्मॄत:॥
िो सम्मान करने िर हपषात न हों और अिमान करने िर िोध न करें , िोपधत होने िर कठोर वचन न बोलें ,
उनकी ही सज्जनों में गणना होती है ।
05/06/2017, 09:26 - Supantha Bhattacharyya A+: नागु णी गु पणनं वे पत्त गु णी गु पणषु
मत्सरी।
गु णी च गु णरागी च पवरलः सरलो िनः॥
अगु णी माणसाला गु णवान माणसाची िारखच होत नाही.एक गुणवान दु सयाा गु णवानाचा मत्सर करतो.गु णी
असून गु णां वर प्रेम करणारी सरळमागी माणसे दु पमाळ असतात
17/06/2017, 09:08 - Supantha Bhattacharyya A+: पदपश पदपश िररदग्धा भूमयः
िावकेन
नविलकणसेकाद् उद्गताम् रोमरािीं।।
summer fire scorches the body of the earth, first rain showers
bring on green grass like goosebumps
18/07/2017, 19:29 - Supantha Bhattacharyya A+: दै वं कदापि तव अधीनं न पकन्तु
पनणायः तवैव अधीनः|
तव पनणायः तव दै वं पनमाा तुं शक्तः पकन्तु तव दै वं तव पनणायं पनमाा तुम् अशक्तम् । अतः सवा दा आत्मपन
पवश्वपसतु |
स्नेहवन्दनं

वाणी रसवती यस्य यस्य श्रमवती पिया ।


लक्ष्मीदाा नवती यस्य सर्फलं तस्य िीपवतम् ॥
पिसकी वाणी रसिूणा हो, कमा-पिया श्रमवान हो, और लक्ष्मी दानवती हो उसका िीवन पनपश्चत ही सर्फल
होता है l
17/10/2017, 20:02 - Supantha Bhattacharyya A+: पमत्रं प्रीपतरसायनं
नयनयोरानन्दनं चे तस:
िात्रं यत् सुखदु :खयो: सह भवे न्तन्मत्रे ण तद् दु लाभम्।
ये चान्ये सुहृद: समृन्तध्दसमये द्रव्यापभलाषाकुलास्ते
सवा त्र पमलन्तन्त तत्त्वपनकषग्रावा तु ते षां पवित् ।।
पमत्र म्हणिे डोळ्यां त घालण्याचे प्रीपतरूिी औषध; मनाला आनंद दे णारी गोष्ट! पमत्राबरोबर सुखदु :ख वाटू न
घे णारा िो पमत्र असतो तो दु लाभच आपण िैशाच्या अपभलाषेने भरले ले इतर िे समृद्धीच्या काळात आिले पमत्र
असतात ते सवात्र आढळतात. संकट म्हणिे त्यांचा खरे िणा िारखण्याचा कसोटीचा दगडच होय.

श्रावणिौपणामापदने यिनं संस्कृते: ननु।


कताव्यं तु अस्माकं पह रक्षणं संस्कृतस्य वै ।।
बं धनं भपगनीभ्रात्रो: स्नेहस्य प्रतीकं सूत्रम्।
रक्षासूत्रं स्वदे शस्य स्वीकरणीयकेवलम्।।

यद्भपवष्यपत तद्भपवष्यत wht wl b wl b

पशक्षकेन शोभते छात्र: ,


छात्रे णाऽपि पशक्षकस्तर्ा ।
उभाभ्याम् शोभते राष्टरं ,
तस्मात् राष्टरं प्रिुिये त् ।।
पिस प्रकार पशक्षकों से छात्र शोपभत होते है , उसी प्रकार छात्रों से पशक्षक शोपभत होते है

यदा पकपिज्ज्ञोऽहं पद्वि इव मदान्धः समभवं


तदा सवा ज्ञोऽस्मीत्यभवदवपलप्तं मम मनः।
यदा पकपिन्तत्कपिद् बु धिनसकाशादवगतं
तदा मुखोऽस्मीपत ज्वर इव मदो मे व्यिगतः॥
िें व्हा मी अगदी र्ोडस पशकलो तें व्हा मी अगदी सवा ज्ञ आहे असा मला गवा झाला. मी हत्तीप्रमाणे मदांध झालो.
[नंतर] िेंव्हा मी, र्ोडा र्ोडा ज्ञानी लोकां च्या सहवासात आलो, तें व्हा मला समिलं [की खरं तर] मी मूखाच
आहे . [आपण] ताि ज्याप्रमाणे उतरतो त्याप्रमाणे माझा माि पनघून गे ला.

लज्जागु णौधिाननी िननीपमव स्वा


मत्यन्तशु द्धहृदयामनुवता मानाम्।
ते िास्वन: सुखमसूनपि सन्त्यिपत
सत्यव्रतव्यसपननो न िुनः प्रपतज्ञाम्।।
सत्यव्रत िालन में पनरत तेिस्वी िुरष प्राणों को भी सुगमता से छोड़ दे ते हैं पकन्तु लज्जा, क्षमा, उदारता आपद
गु ण समूहों को उत्पन्न करने वाली, अपतशय शु द्ध हृदयवाली तर्ा अनुकूल आचरण करने वाली अिनी माता के
समान प्रपतज्ञा को नहीं छोड़ते हैं।

शब्ार्ायोः सपहतयोः भावः सापहत्यम्


sensible coexistence of words with sense is literature.

नाट्यम् पभन्नरूचेिानस्य बहुधाप्ये कम् समारोधनम् (मालपवकापग्नपमत्र)


नाट्य is the only common mode of entertainment of people possessing
different tastes

पवभाव अनुभाव व्यपभचाररभावसंयोगात् रसपनष्पपतः


all these bhavas combine together to form स्र्ापयभाव and the
nourishment of स्र्ायीभाव is रसानुभूपत।

सकलं पतपमरं हन्तु प्रज्ञालोकं तनोतु वः।


भूयाद्दीिोत्सवः सोऽयं सवा मङ्गलकारकः।।
"May this Festival of Lamps expel all darkness, spread the light
of wisdom and bring happiness to all."

शु भम करोपत कल्याणम,
अरोग्यम धन संिदा,
शत्रु -बु न्तद्ध पवनाशायः,
दीिःज्योपत नमोस्तु ते !

You might also like