αγαπητοί συνάδελφοι, αγαπητοί γονείς,

σκοπό της αποψινής εκδήλωσης είναι η ενημέρωση πάνω στα χαρακτηριστικά του
φάσματος του αυτισμού, έτσι ώστε να μπορέσουν να αναπτύξουμε τεχνικές και
δεξιότητες για να είμαστε σε θέση να σταθούμε ικανοποιητικά δίπλα τους και να τα
βοηθήσουμε. Αφορμή της εκδήλωσης στάθηκε η φοίτηση ένος μαθητή που ανήκει
στο φάσμα του αυτισμού στο σχολείο μας. Ο αγαπητός Ορέστης Παπαδόπουλος,
φοιτά στην Γ3 τάξη του σχολείου μας.

Ο αυτισμός είναι μια διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή που περιλαμβάνει ανεπάρκειες

σε περισσότερες από μία περιοχές ανάπτυξης του παιδιού, σύμφωνα με τον Στασινό
(2013). Συνήθως εμφανίζεται σε νηπιακή ηλικία, στους πρώτους τριάντα μήνες και
ονομάζεται νηπιακός αυτισμός. Ο Kanner ήταν ο πρώτος που ασχολήθηκε με το
φάσμα του αυτισμού και διατύπωσε κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που
εμφανίζουν άτομα που ανήκουν στο αυτιστικό φάσμα. Τέτοια χαρακτηριστικά όπως
παρατίθενται στο Στασινό (2013) είναι η «σοβαρή κοινωνική απομόνωση, άτυπη
γλώσσα, εμμονή για διατήρηση της ομοιότητας, επαναληπτική και στερεοτυπική
συμπεριφορά, έλλειμμα φαντασίας, δημιουργικότητας και χιούμορ, σοβαρά
ξεσπάσματα συμπεριφοράς, (σπάνιες) μεμονωμένες ικανότητες, νοητική υστέρηση
και συσχετιζόμενα κλινικά χαρακτηριστικά.

Τα παιδιά με αυτισμό αδυνατούν να συσχετιστούν κοινωνικά με τα άλλα άτομα του

περιβάλλοντός τους, τόσο στο σχολικό επίπεδο, όσο και στον οικογενειακό και
μένουν αποστασιοποιημένα. Καθώς μεγαλώνουν συνεχίζουν να είναι μοναχικά.
Επιπλέον δεν εκδηλώνουν συγκινησιακή συμπεριφορά, ενώ δεν είναι προσκολλημένα
στους γονείς τους, ενώ πιο κοντά βρίσκονται στις μητέρες τους. Επίσης αποφεύγουν
οποιαδήποτε βλεμματική επαφή με το κοινωνικό τους περιβάλλον. Ένα μεγάλο
ποσοστό των παιδιών που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού (50%) δεν μπορούν να
κάνουν ουσιαστική χρήση της γλώσσας. Δεν είναι σε θέση να μιλήσει κατανοητά με
άλλους. Ένα κοινό χαρακτηριστικό είναι η επανάληψη απλών λέξεων, φθόγγων ή
φράσεων σε άσχετο χρόνο. Το σύμπτωμα αυτό(χαρακτηριστικό) ονομάζεται
ηχολαλία. Επίσης έχουν πρόβλημα να επικοινωνήσουν και με την γλώσσα του
σώματος. Ωστόσο ένα ποσοστό του 20% μπορεί να παρουσιάσει βελτίωση του στην
γλώσσα και την κοινωνική συμπεριφορά. Ένα άλλο χαρακτηριστικό των παιδιών
αυτών είναι η έντονη διάθεση να διατηρούν το περιβάλλον τους χωρίς αλλαγές και
συχνά ξεσπούν βίαια στη διατάραξη της ρουτίνας τους. Δε δέχονται εύκολα τις
αλλαγές. Από πολύ μικρή ηλικία τα παιδιά παρουσιάζουν ορισμένες στερεότυπες
κινήσεις του σώματός τους, όμως λόγω της μικρής ηλικίας διαφεύγει της προσοχής
των γονιών. Το στερεοτυπικό και πανομοιότυπο παίξιμο με μικροαντικείμενα στο
δάπεδο του δωματίου αποτελεί συμπεριφορά τέτοιων περιπτώσεων. Δεν υπάρχουν
περιθώρια για ένα ομαλό και σύνηθες παίξιμο και για την ανάπτυξη της
δημιουργικότητας του. Το αυθόρμητο παίξιμο και η αίσθηση του χιούμορ
απουσιάζουν από την συμπεριφορά του.

Ωστόσο το σύνδρομο του Ορέστη είναι το asperger. Το συγκεκριμένο σύνδρομο

παρουσιάζει κάποια κοινά χαρακτηριστικά με αυτά της αυτιστικής διαταραχής. Το
σύνδρομο αυτό, το οποίο περιέγραψε το 1944 ο Hans Asperger παρουσιάζει σοβαρό
έλλειμμα κοινωνικής αλληλεπίδρασης και μια άκαμπτη και επαναληπτική
συμπεριφορά, όπως και ένα παιδί με τυπικό αυτισμό. Δεν παρουσιάζει καθυστέρηση
στην ανάπτυξη της γλώσσας και δεν είναι τόσο αλλοιωμένη ή παράξενη όπως στον
γνώριμο αυτισμό. Το παιδί λοιπόν με ένα τέτοιο σύνδρομο μπορεί να επικοινωνεί
αποτελεσματικά με το περιβάλλον του η γνωστική ανάπτυξη κυμαίνεται σε κανονικά
επίπεδα και η νοητική λειτουργικότητα συνήθως βρίσκεται πάνω από τα κανονικά
επίπεδα ανάπτυξης. Δείχνουν εμμονή για ιδιαίτερα πράγματα ρολόγια ραδιόφωνα ή
όπως στην περίπτωση του Ορέστη για δρομολόγια λεωφορείων και τους αρέσει να
περιγράφουν τα ενδιαφέροντά τους στους άλλους. Το σύνδρομο αυτό συχνά δεν
αναγνωρίζεται μέχρι το χρόνο εισδοχής στο σχολείο, καθώς δείχνουν ότι έχουν μια;
Ομαλή ανάπτυξη και είναι έξυπνα. Τα προβλήματα στην κοινωνική συναναστροφή
του παιδιού αρχίζουν να φαίνονται τότε. Το παιδί επιδιώκει να έχει φίλους στο
σχολείο και ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του. Η συμπεριφορά του όμως είναι
παράξενη και επίμονη και συχνά προκαλεί τους άλλους με αποτέλεσμα να χλευάζεται
και να απορρίπτεται από τους συνομήλικους του. Είναι πιο κοντά στην ομαλή
λειτουργία η διάγνωσή του θα γίνει όταν διαπιστωθεί σημαντικό έλλειμμα σε δύο ή
περισσότερες περιοχές της λειτουργικότητάς του και θα χρειαστεί πολλαπλή στήριξη
για να ξεπεράσει τις δυσκολίες. Το σύνδρομο αυτό είναι περισσότερο συχνό από τον
τυπικό αυτισμό.

Για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε τον Ορέστη μπορούμε να εφαρμόσουμε ένα

πρόγραμμα εξατομικευμένης αντιμετώπισης των δυσκολιών, ένα πρόγραμμα
υπομονετικής εκπαίδευσης με δυναότητα την αναπροσαρμογή του. Αυτό σχεδιάζεται
στη βάση ειδικών αναγκών του παιδιού και συνυφαίνεται με τις αρχές μιας
στρατηγικλης Δομημέμης διδασκαλίας, όπου απεικονίζονται οι δραστηριότητες της
ημέρας και με ψυχολογικές μεθόδους τροποποίησης της συμπεριφοράς του και με
δυνατότητες παροχής εκπαίδευσης σε θέματα επικοινωνίας και κοινωνικοποίησης.