1. Çka është betoni i armuar?

Me beton të armuar kuptojmë bashkimin në mënyrë artificiale të dy materialeve me veti fiziko-

mekanike të ndryshme: betonit dhe armaturës, që punojnë së bashku.
Betoni gëzon veti të mira fiziko-mekanike në shtypje, mirëpo e duron shumë pak tërheqjen, përderisa
armatura punon mjaft mirë si ne shtypje ashtu edhe në tërheqje.
Kështu me pajisjen e betonit me armaturën në pjesën që punon në tërheqje krijojmë një material me
rezistencë të lartë si në shtypje ashtu edhe në tërheqje.
Është vërtetuar se një tra nga betoni i armuar mban rreth 20 herë më shumë në përkulje se një tra nga
betoni i pa armuar.

Nëse analizojmë një tra nga betoni i pa armuar i cili punon në përkulje, si rezultat i përkuljes lindin nderje
të brendshme(poshtë aksit neutral nderje në përkulje, sipër nderje në shtypje).

Në zonën shtypëse betoni i përballon shumë mirë nderjet, ndërsa në zonën e tërheqjes për shkak të
aftësisë së dobët mbajtëse në tërheqje lindin plasaritjet nga të cilat duhet shumë lehtë shkatërrohet
elementi. Që të përballojmë këto nderje duhet rritur dimensionet e traut aq shumë në mënyrë që Ϭt < [
Ϭt]. Kjo nuk është në interesin tonë pasi që dimensionet e prerjes rriten aq shumë saqë rritet edhe kosto
dhe pesha vetjake. Për këtë arsye shtohen shufrat e çelikut të cilat kontribuojnë në thithjen e nderjeve në
tërheqje, rritet aftësia mbajtëse e elementit me të njëjtat përmasa dhe paraqet zgjidhje më ekonomike.
Puna e përbashkët e këtyre dy materialeve me veti fiziko-mekanike të ndryshme arrihet në saje të këtyre
veçorive:

a) Adeherencës(lidhjes) – mes betonit dhe armaturës e cila krijohet pas ngurtësimit të betonit, sipas
së cilës betoni dhe armatura punojnë së bashku dhe deformohen në mënyrë të barabartë. Kjo
lidhje është aq e fortë saqë shufra e betonuar në distance (20 ÷ 30)ɸ më parë këputet sesa të
rrëshqas.
b) Koeficientet e bymimit linear –pothuajse të barabartë: për beton αt =(0.00001 ÷ 0.000015), për
çelik αt ≈ 0.000012, nderjet nga temperatura përafërsisht të barabarta e me këtë edhe
deformimet.
c) Mbrojtjes – që i bënë betoni çelikut nga veprimi i agjentëve atmosferik duke e siguruar armaturën
nga ndryshku dhe ndryshimet temperaturale. Me këtë zgjatet jeta e shufrave të çelikut e me këtë
edhe betonit në përgjithësi.
Nga kjo mund të kuptohet se ideja kryesore e formimit të betonit të armuar është që të shfrytëzohet puna e
mirë e betonit në shtypje dhe puna e mirë e armaturës në tërheqje.

1
Zonat në të cilat armohet trau.

Mirëpo armimi është i

papërshtatshëm edhe për
elementet të cilat punojnë në
shtypje qendrore me anë të së cilës rritet mjaftë aftësia mbajtëse e prerjes.

Sipas mënyrës së përgatitjes, ndërtimet nga betoni i armuar ndahet në:

● Ndërtime monolite (ndërtohen në vend me anë të skeleve dhe pahive)

● Ndërtime të përgatitura (ndërtohen në uzina pastaj montohen në kantinë)
Sipas mënyrës së përdorimit të armaturës ndahen në:

● Të zakonshme
● Të paranderura

2. Historia e zhvillimit të konstruksioneve me beton të armuar

Ndërtimet prej betonit të armuar në krahasim me materialet e ndërtimit si guri, druri apo metali, hyjnë në
radhën e konstruksioneve të reja, duke u bërë mjaft të përhapura dhe njëkohësisht të pa zëvendësueshme
në saje të vetive të saj të mira.
Sot në botë supozohet së në konstruksione të ndryshme ndërtimore betonohen rreth 3 milion kub beton
brenda një viti.
Si zbulues i betonit të armuar njihet kopshtari i njohur francez “Monier” i cili në vitin 1867 ndërtoi vazot
e luleve, pllakat, gypat etj. me skele prej rrjete metalike të mveshura nga të dy anët me llaç çimentoje.
Zbulimit të Monierit për një kohë të gjatë (rreth 13 vite) nuk iu dha rëndësi e veçantë për shkak të
gabimeve të rënda të cilat i bënte në disa raste në vendosjen e armaturës ( e përqendronte në vendet ku
nuk lindin nderjet tërheqëse). Krahas kësaj duke ia shtuar edhe mungesën e industrisë së prodhimit të
çimentos dhe çelikut, mirëpo me kalimin e kohës u shtua nevoja në të gjitha aspektet (ekonomike,
ndërtimet e shumta etj.) për përdorimin e materialeve ekonomike për ndërtim. Kështu rreth viteve 1880
inxhinierë të ndryshëm u përkushtuan në përdorimin e betonit në mënyrë më të guximshme. Filloi
ndërtimi i mbulesave, trarëve, urave me hapësira të vogla drite, rezervuarëve, tubacioneve etj. Kurse më

2
vonë studimet teorike dhe eksperimentale mundësuan përdorimin e metodave për llogaritjen dhe
dimensiononim të elementeve.

Zhvillimi i betonit të armuar ndër vite mund të ndahet në 3 etapa:

● Etapa e parë – fillon nga fundi i shekullit XIX me përdorimin e metodës së parë për llogaritjen e
elementeve nga betoni i armuar në varësi të nderjeve të lejuara. Kjo periudhë karakterizohet me
një përdorim të gjerë të ndërtimeve prej betonit të armuar (mbulesat, themelet, muret, harqet,
pilotat, tunelet, rezervuarët, siloset, digat, etj.). Gjatë kësaj periudhe kontribut të madh kanë dhënë
shkencëtarët francez si Considere, Henebiqve, gjermani Morsch si dhe inxhinieri francez
Freisgnet, të cilët arritën që betonin nga faza eksperimentale ta nxirrnin në fushë të përdorimit të
gjerë dhe kësisoj duke u bërë si material kryesor në ndërtim.
● Etapa e dytë – përkon me fillimin e punës së studimeve dhe eksperimenteve shkencore për
llogaritjen e elementeve me metodën e re në varësi të forcës shkatërruese. Metodë e cila pasqyron
më mirë punën e elementeve prej betonit të armuar në të njëjtën kohë duke e kursyer edhe
çelikun. Kontribut ka dhënë shkencëtari A.F. Llollej, i cili në vitin 1932 dha parimet themelore
ndërsa me 1936 filluan botimet e para për llogaritje të kësaj metode.
● Etapa e tretë – e cila përfshinë edhe ditët e sotme. Etapë në të cilën karakterizohet një kalim në
industrializimin e konstruksioneve si dhe në gjetjen e metodave më progresive për llogaritje të
cilat qojnë në ekonomizimin e armaturës dhe betonit.

3. Përparësitë e betonit të armuar

a) Rezistenca ndaj zjarrit – betoni është material i qëndrueshëm ndaj zjarrit pasi që është agregat me
i mirë se përbërësit e tij për dallim prej armaturës e cila nuk është rezistencë p.sh. në temperaturë
(600 – 700)֯C deformohet dhe lëshon, humbë aftësinë mbajtëse rreth 25%. Betoni ka
përçueshmëri të ulët të nxehtësisë dhe në këtë mënyrë nuk e lejon çelikun të nxehet. Nga praktika
është vërejtur se në temperatura të jashtme 1000֯C në shtresën mbrojtëse 2.5cm çeliku nxehet
550֯C për një orë, ndërsa me shtresën mbrojtëse 5.0cm pas 2 orësh. Objekti nga betoni i armuari i
konstruktuar drejtë dhe ndërtuar në mënyrë solide nuk mund të shkatërrohet gjatë zjarrit. Për
objekte më të qëndrueshme ndaj zjarrit rekomandohet shtresa mbrojtëse c = 4.0cm.
b) Karakteristikat mekanike dhe qëndrueshmëria ndaj ndikimeve dinamike –rezistenca e betonit të
armuar ndaj ndikimeve mekanike është e lartë, sidomos nëse ai është kompakt dhe i armuar mirë.
Për nga natyra është monolit, d.m.th. ndërtohet në vend dhe nuk ka nevojë për lidhje të posaçme.
Ai poashtu është rezistent ndaj veprimeve dinamike, në saje të elasticitetit të tij i cili mundëson
shpërndarjen e drejt dhe të njëtrajtshme të goditjeve, duke absorbuar forcën. Janë mjaftë të
përshtatshëm dhe të qëndrueshëm në rajonet siezmike.
c) Jetëgjatësia e betonit – si material është i përjetshëm. Armatura është e mbrojtur nga korrozioni,
kështu që betoni është rezistent ndaj ndikimeve të faktorëve atmosferik. Nuk ka nevojë për
mirëmbajtje të veçantë. Ka përparësi ndaj materialeve tjera në ekspozimin ndaj gazrave të
dëmshme dhe tymit.
d) Hargjimi i materialit – këto konstruksione kanë nevojë më të vogël të hargjimit të materialeve,
sidomos të çelikut (2-3 herë më pak).

3
 e) Higjena dhe estetika – janë higjienike sepse nuk ofrojnë kushte (vrima dhe të çara) për shumimin
e parazitëve dhe insekteve. Për këtë arsye janë të përshtatshëm për shkolla, spitale, etj.. Në
aspektin estetik mund të marrë forma të ndryshme duke plotësuar kërkesat konstruktive dhe
arkitektonike.
f) Përbërësit e betonit – materiale të rëndomta si: zhavori, rëra dhe uji të cilët janë në sasi të
mjaftueshme në tokë.
g) Mënyra e punimit – mund të punohet në vend dhe si element i parafabrikuar.
h) Shumëllojshmëria e ndërtimeve – nën dhe mbitokësore, hidroteknike, inxhienrike etj..

4. Të metat e betonit të armuar

a) shpenzimet e konsiderueshme për pahi dhe skele – kjo e metë mund të eliminohet në përdorimin e
elementeve të parafabrikuara si dhe me përdorimin e pahive metalike, si dhe atyre rrëshqitëse.
b) Ekspertiza e lartë gjatë punimit – nevojitet fuqia punëtore e kualifikuar (për materiale tjera
gjithashtu).
c) Karakteri sezonal – vështirësia e punës gjatë sezonës së dimrit. Mund të eliminohet me
përdorimin e elementeve të parafabrikuara, me ngrohje apo mundësia e punës në ambiente të
mbyllura.
d) Nevoja e mbrojtjes së konstruksioneve me pahi për kohë të caktuar (28 ditë) - mund të
eliminohet me çimento me shtesa për ngurtësim të shpejt.
e) Adaptimi i vështirësive – me vone hasim vështirësi në shpuarjen e vrimave apo intervenimeve të
ndryshme.
f) Mundësia e paraqitjes së plasaritjeve dhe të çarave – ato mund të paraqiten për shkak të natyrës së
betonit ose për shkak të mbingarkimit (gabimeve në llogaritje, kualiteti i dobët i betonit). Çarjet
më të mëdha mund të jenë të rrezikshme për shkak të koordinimit të armaturës.
g) Ndikimi i rrymës elektrike – në beton mund të shkaktoj korodimin e lartë të armaturës nëse e
lëshojmë rrymën një fazorë në beton me lagështi.

5. Rezistenca e betonit në shtypje

Rezistenca e betonit në shtypje definohet si rezistencë karakteristike e mostrave të normuara në shtypje

deri ne thyerje, në presat për shqyrtime pas kohës së caktuar, kryesisht pas 28 dite ngurtësim.

Faktorët që ndikojnë në rezistencën në shtypje janë:

● Klasa e çimentos
● Lloji i agregatit dhe përbërja e tij
● Faktori ujë/çimento
● Lloji i konstruksionit ku vendoset betoni
● Mënyra e vendosjes në vepër
● Lloji i aditivëve

4
 ● Mirëmbajtja e betonit gjatë ngurtësimit
● Mostra e betonit dhe shpejtësia e ngarkimit të mostrës

Caktimi apo vlerësimi i rezistencës në shtypje duhet të bëhet në mostrat e përgatitura dhe mirëmbajtura
sipas standardeve (ISO 4012 dhe 2736) të punuara në kubza me dimensione 15*15*15cm (fck, cub) apo
ato cilindrike 15*30cm pas 28 dite ngurtësimi.
Sipas normave EN206 klasat e betonit C15/15, C16/20, C20/25, C25/30, C30/37, C35/45, C40/50,
C45/55, C50/60 ku numri i parë paraqet rezistencën në shtypje të mostrës cilindrike, ndërsa i dyti të
mostrës kubike.
Ndërsa mostrat BAB-87 kanë këto marka të betonit MB-10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60, ku
numri paraqet vlerën e mostrës kubike 20*20*20cm.
Në projekte është kufizuar klasa apo marka e betonit. Kur betoni prodhohet sipas standardeve e gjithashtu
edhe materialet i plotësojnë standardet në fuqi, atëherë mund të supozohet se statistikat e rezultateve të
shqyrtimeve në shtypje përcjellin lakoren e Gausit.
Nga rezultatet janë caktuar fcm dhe ζ.
Rezistenca karakteristike në shtypje është ajo që në shpërndarje normale nën të cilën mund të pritet
maksimumi i përqindjes prej të gjitha rezultateve të shqyrtuara => fck =fcm-λ5

fcm – rezistenca mesatare e betonit në shtypje

λ – koeficienti i gjerësisë

ζ – devijimi standard

Kontrolli i kualitetit të betonit është bazë për çdo ndërtim prej betonit të armuar. Vlerësimi i klasës së
betonit sipas EC-2 bëhet sipas 2 kriteriumeve:

Kriteriumi 1 – 6 apo më tepër mostra

Xn ≥ fck + λSn Xn – rezistenca mesatare e mostrave

Xmin ≥ fck – k Xmin – vlera minimale e rezistencës së mostrave

Sn- devijimi standard

λ, k – koeficient që mvaren nga numri i mostrave

Kriteriumi 2 – 3 mostra

X3 ≥ fck + 5 X3- vlera mesatare e 3 mostrave

Xmin ≥ fck – 1

5
 6. Ndikimi i formës së mostrës në rezultatet e shqyrtimeve

Rezistenca e mostrës prizmatike është më e vogël sesa atyre kubike

fp < fc
Gjithashtu edhe rezistenca e mostrës cilindrike më e vogël sesa atyre kubike
fcyl < fc
Mostrat me dimensione më të vogla kanë rezistencë më të lartë në shtypje dhe anasjelltas.

7. Ndikimi i moshës së betonit në rezistencën e tij

Në varshmëri të kohës edhe rezistenca e betonit ndryshon, mirëpo ajo varet nga faktorët si ambienti ku
ndodhet elementi, mirëmbajtja etj.. Në lidhje me këtë janë bërë shumë eksperimente dhe hulumtime në
mënyrë që të nxirret një koeficient i cili do të epte rezistencën e betonit pas një kohe të caktuar.

Rezistenca e betonit mund të matet edhe pas një kohe me nxjerrjen e mostrave prej konstruksioni, ku pas
përpunimit të tyre bëhet shqyrtimi.
Në fazën e projektimit si orientim për vlerësimin e ndryshimit të rezistencës në shtypje mund të
shfrytëzohet lakorja sipas modelit CRB-FIB-78.
Sipas kësaj lakore prognozohet se rezistenca e
betonit në shtypje në moshë t0 = 28 ditë arrin
vetëm 78% të vlerës pas kohës t = ∞.
Mirëpo rritja e madhe pas 28 dite nuk është
vërtetuar eksperimentalisht dhe realisht vlerat
janë më të vogla. Sipas CEB rezultatet mund të
llogaritjen me këto shprehje
fck ≈ 1.55 fck,7 - për çimento normale portland
fck ≈ 1.30 fck,7 - për çimento me veti të larta portland
Sipas rregulloreve franceze BAEL 83/11 ndryshimi i rezistencës mund të epet sipas shprehjes:
fc,j = 0.68 log ( j +1) fc,28 - për j ≤ 28 ditë
fc,28 – rezistenca në shtypje pas 28 ditë
fc,j – rezistenca në shtypje pas j dite
Për vjetërsi më ta madhe se 28 ditë këto rregullore nuk lejojnë që rezistenca në shtypje e betonit të merret
më e madhe se ajo pas 28 dite.

6
 8. Rezistenca e betonit në tërheqje

Rezistenca në tërheqje ka rëndësi të veçantë në llogaritjen e elementeve sipas gjendjes kufitare të

shfrytëzimit. Ajo është më e vogël se rezistenca në shtypje përafërsisht 10 herë.
Faktorët që ndikojnë në rezistencën në tërheqje janë:

● Lloji dhe sasia e çimentos

● Faktori ujë/çimento
● Rezistenca në tërheqje e mostrës së çimentos
● Lloji i agregatit dhe përbërja granulometrike
● Kushtet e vendosjes në vepër dhe mirëmbajtja
● Lagështia dhe temperatura e ambientit
● Mostra e betonit
Meqë këta faktorë janë të ngjashëm me ata në shtypje, atëherë vendoset lidhshmëria në mes tyre.
Tërheqjen në beton e përcjellin deformimet gjatësore. Deri tek thyerja arrihet kur deformimet arrijnë
vlerën 0.1mm/s.
Rezistenca në tërheqje mund të caktohet në mënyrë eksperimentale:
 Shqyrtimi i mostrës drejtpërdrejt në tërheqje
 Shqyrtimi i mostrës në presion linear
 Shqyrtimi i mostrës në përkulje

9. Shqyrtimi i mostrës drejtpërdrejt në tërheqje

Për këtë metode përdoret mostra me dimensione të caktuara e cila ngarkohet në tërheqje qendrore deri në
thyerje.
fct,ax = Fu/Ac [N/mm2]

Fu – forca thyerëse

Ac – sipërfaqja e prerjes tërthore

Shqyrtimi me këtë metodë është i ndjeshëm sepse është shumë vështirë vendosja e gjendjes homogjene
tërheqëse në prerjen e shikuar prandaj edhe përdoret rrallë.

10. Shqyrtimi i mostrës nga presioni linear (shqyrtimi në çarje)

Shqyrtimi i rezistencës në tërheqje përmes çarjes bëhet në mostrat cilindrike apo ato kubike, të cilat
ngarkohen me forcë lineare në dy anë te kundërta deri në thyerje me çarje.
Mangësi e kësaj metode është në atë se prerja në të cilën vjen thyerja nuk është e ngarkuar me nderje
vetëm në tërheqje. Për këtë arsye rezultatet e kësaj metode janë pak më të mëdha se ato në tërheqje
qendrore (10 – 40)%.

7
 d – diametri i cilindrit
h – gjatësia e cilindrit
a – gjatësia e brinjës
Fu- forca e thyerjes
2 𝐹𝑢
Mostra cilindrike 𝑓𝑐𝑡,𝑠𝑝 = 𝜋 ∗ 𝑑∗ℎ

2 𝐹𝑢
Mostra kubike 𝑓𝑐𝑡,𝑠𝑝 = 𝜋 ∗ 𝑎2

11. Shqyrtimi i mostrës në përkulje

Rekomandohet që shqyrtimet të bëhen në mostrën prizmatime me anë të përkulje.

Prizma punohet me prerje tërthore 15*15cm dhe ngarkohet me forcën Fu deri në thyerje.
Rezistenca në tërheqje gjatë përkuljes bëhet prej momentit të thyerjes Mu duke supozuar se sjellja e
betonit deri në thyerja është elastike dhe moduli i elasticitetit gjatë tërheqjes është i njejtë sikurse gjatë
shtypjes.
6𝑀𝑢 𝑀𝑢
𝑓𝑐𝑡,𝑓𝑙 = 𝑏∗ℎ2 = 𝑊
Ë – Momenti rezistues, Mu- momenti i thyerjes

Plasaritjet e para që paraqiten në zonën e tërhequr të prizmës menjëherë shkaktojnë thyerje sepse prerja
tërthore e plasaritjes zvogëlohet.
Rezultati i fituar në këtë mënyrë është më i madh sesa ajo në tërheqje. Raporti i saj me tërheqjen qëndron
1.5 – 2.5 (mesatarisht 1.7).
Nëse dihen vlerat e rezistencës në shtypje, rezistenca në tërheqje mund të caktohet me shprehjen
3
𝑓𝑐𝑡,𝑎𝑥 ≈ 0.25√𝑓 𝑐,𝑐𝑢𝑏,𝑐
EC-2 propozon relacionin e rezistencave në tërheqje / raportin e tyre:

𝑓𝑐𝑡,𝑎𝑥 ≈ 0.9𝑓𝑐𝑡,𝑠𝑝
𝑓𝑐𝑡,𝑎𝑥 ≈ 0.5𝑓𝑐𝑡,𝑓𝑙

8
Vlera e rezistencës mesatare në tërheqje ipet në formën tabelore apo me anë të shprehjeve:
3
2
𝑓𝑐𝑡,𝑚 ≈ 0.3√𝑓𝑐𝑘 për ≤ C50/60
𝑓𝑐𝑡𝑘,0.05 ≈ 0.7𝑓𝑐𝑡𝑚 5% e pjesës
𝑓𝑐𝑡𝑘,0.95 ≈ 1.3𝑓𝑐𝑡𝑚 95% e pjesës

12. Rezistenca e betonit në prerje

Në konstruksionet e betonit të armuar prerje të pastër nuk ka. Për shqyrtimin e rezistencës në prerje të
betonit mund të merret metoda eksperimentale e autorit A.A. Guozdajev në 1934 ndërsa në pikëpamje
teorike autori Morsch dha shprehjen:

𝑓𝑝𝑟𝑒𝑟𝑗𝑒 = √𝑓𝑐𝑡 ∗ 𝑓𝑐 fct – rezistenca në tërheqje, fc – rezistenca në shtypje

Mirëpo këto rezultate nuk japin rezultate praktike andaj përdoret shprehja e reduktuar e rezistencës në
prerje.

𝑓𝑝𝑟𝑒𝑟𝑗𝑒 = 0.75√𝑓𝑐𝑡 ∗ 𝑓𝑐

Vlerat orientuese për tastin me rezistenc të betonit në prerje të pastër sillen:

𝑓𝑝𝑟𝑒𝑟𝑗𝑒 ≈ 0.3𝑓𝑐

Ndërsa te prerja me përkulje:

𝑓𝑝𝑟𝑒𝑟𝑗𝑒 ≈ 0.2𝑓𝑐

Shqyrtimi eksperimental mund të bëhet edhe sipas mstrës :

𝐹
𝑓𝑝𝑟𝑒𝑟𝑗𝑒 =
2𝐴𝑐

9
 13. Deformimet e betonit

Ndahen në dy lloje:

- Deformimet e volumit – janë deformime të cila nuk mvaren prej veprimit të ngarkesës së jashtme
por prej vetive të betonit që të ndërroj volumin e tij për shkak të ndërrimit të temperaturës,
ambientit apo nën ndikimin e tkurrjes apo mbufatjes.
o Deformimet nga ndërrimi i temperaturës
o Deformimet nga ulja(tkurrja) dhe mufatja(bymimi) i betonit
o Deformimet e çastit dhe karakteristikat mekanike të betonit
o Deformimet e betonit për ngarkesa të përsëritshme
o Deformimet afatgjate të betonit

14. Deformimet nga ndërrimi i temperaturës

Edhe te betoni sikurse te materialet tjera gjatë ndërrimit të temperaturës lindin deformimet e volumit.

Sipas EC-2 koeficienti i bymimit linear të betonit është: αt,c = 1.0*10-5 k-1 , mirëpo kjo vlerë është e
ndryshueshme në varësi të llojeve të ndikimeve. Me rritjen e faktorit ujë/çimento koeficienti αt,c
zvogëlohet, mirëpo me kalimin e kohës rritet. Gjithashtu nga hulumtimet është konstatuar se αt,c varet
edhe prej llojit të agregatit. Kështu vlera e tij më e vogël është tek agregati gëlqeror, ndërsa më e madhe
tek kuarci.
Koeficienti i bymimit linear të çelikut është αt,c=1.2*10-5k-1. Kjo gjë ka rëndësi të veçantë në punën e
përbashkët të çelikut dhe të betonit tek konstruksionet monolite të betonit të armuar.
Mirëpo duke marrë parasysh αt,s > αt,c gjatë ndërrimit të temperaturës në vendin e bashkimit të betonit dhe
të çelikut paraqiten ndërsa plotësuese. EC-2 propozon që për llogaritje koeficienti i bymimit linear të
çelikut të merret αt,s=1.0*10-5k-1
Deformimet e vëllimit tek veprimet e temperaturave të larta është problem i veçantë dhe duhet të trajtohet
si i tillë.

15. Deformimet nga ulja(tkurrja) dhe mufatja(bymimi) i betonit

Betoni si material ka vetinë që gjatë ngurtësimit në ajër të zvogëlohet vëllimi (të tkurret) ndërsa gjatë
ngurtësimit në ujë të rrisë vëllimin (të bymehet(mufatet)). Betoni i ruajtur në ujë tregon rritje të vëllimit
dhe masës. Kjo ndodhë për shkak se llaçi i çimentos absorbon ujin, molekulat e ujit veprojnë në kohezion
dhe tentojnë të ndajnë thërmiat e llaçit të çimentos.
Sipas karakterit deformimet nga tkurrja dhe bymimi janë deformime visko-plastike në funksion të kohës
dhe të pakthyeshme.
Tkurrja e betonit mund të ndahet në 3 faza:

- Faza e parë – prej përzierjes së çimentos me ujë deri tek fillimi i lidhjes
- Faza e dytë – prej fillimit të lidhjes deri tek fundi i lidhjes
- Faza e tretë – për kohen e ngurtësimit të betonit

10
Tkurrja në fazën e parë njihet si tkurrje e hershme. Tkurrja e betonit merret ajo që fillon pas lidhjes dhe
prej fillimit të ngurtësimit të betonit më së shumti 24 orë pas përzierjes së ujit me çimento. Shpejtësia e
deformimeve në fillim është e madhe mirëpo me kalimin e kohës zvogëlohet. E gjithë kjo ndodh si pasojë
e humbjes së ujit. Mufatja është përafërsisht 7 herë më e vogël sesa tkurrja e betonit për kushte të njëjta.
Për studim të tkurrjes janë dhënë dy teori të qëndrueshme:

- Teoria e Michael-it e cila tkurrjen e paraqet përmes procesit fiziko-mekanik që ndodhë prej
fillimit të lidhjes deri tek ngurtësimi i betonit
- Teoria termodinamike e Freysiness-it e cila definon tkurrjen e betonit përmes kushteve
termodinamike në fushën e betonit dhe ambientit që e rrethon

Tkurrja në varësi të përbërjes së agregatit

Tkurrja e betonit varet nga këta faktorë:

- Përbërja e betonit (sasia dhe imtësia e

çimentos, shtesat, ujë/çimento, agregati)
- Lagështia e ambientit
- Dimensionet e elementit
- Temperatura e ambientit (vetëm në
shpejtësinë e tkurrjes)

Çimento me imtësi më të madhe te bluarjes shkakton tkurrje më të madhe. Si sasia e çimentos (më e
madhe) si faktori ujë/çimento (më i lartë) rrisin vlerën e tkurrjes.
Nëse ambienti ka lagështi relative më të vogël, tkurrja rritet, në të kundërtën tkurrja është më e vogël (në
diagram). Gjithashtu në madhësinë e tkurrjes ndikon edhe përbërja e agregatit. Që ti ikim kësaj synojmë
përdorimin e agregatit më kokërrmadh, me peshë vëllimore më të madhe dhe modul më të madh të
elasticitetit. Tek agregati poroz tkurrja është më e madhe sesa tek ai jo poroz.
Tkurrja mvaret edhe prej dimensioneve të elementit, mirëpo sikurse edhe temperatura ajo ndikon në
shpejtësinë e tkurrjes e jo në rezultatin përfundimtar.

Në funksion të lagështisë së ambientit Në varësi të dimensioneve të mostrave

11
 16. Deformimet e betonit nga veprimi i ngarkesave

Ndikimi i kohëzgjatjes së ngarkesës në deformimet e betonit varësisht nga kohëzgjatja e nderjeve,

deformimet gjatë ngarkesës mund të ndahen si momentale (afatshkurtër) dhe kohore (afatgjatë).
Sipas karakterit të tyre, deformimet janë kryesisht elastike, ndërsa një pjesë e vogël e tyre është plastike,
të cilat varen edhe nga shpejtësia e veprimit të ngarkesës.
Deformimet afatgjatë janë kryesisht plastike dhe më pak elastike. Gjatë ngarkesave afatshkurtër është
shumë vështirë të ndajmë deformimet elastike nga ato plastike.
Moduli i elasticitetit rritet me kalimin e kohës, në këtë mënyrë deformimet elastike bien, prandaj për
llogaritjen më të saktë të deformimeve duhet të merret parasysh ndryshimi i vetive të betonit në funksion
të kohës.

17. Deformimet e çastit dhe karakteristikat mekanike të betonit

Koha e veprimit të ngarkesës për deformimet e çastit përcaktohen me anë të kohës e cila nevojitet për
lexim nga instrumentet. Diagrami përbëhet prej dy pjesëve: Ɛce – elastike dhe Ɛcp – palstike

Ɛc = Ɛce + Ɛcp

Për tërheqjet të cilat paraqiten gjatë ekspoatimit (Ϭc ≤ 1/3 fck) mund të merret se deformimet e çastit për
nga karakteri janë elastike. Për përcaktimin e deformimit të betonit dhe konstruksionit të betonit në
përgjithësi gjatë veprimit të ngarkesave afatshkurtër përdoren këto karakteristika: Moduli i Elasticitetit,
Moduli i Rrëshqitjes dhe Koeficienti i Poisionit.
Moduli i Elasticitetit është mirë që të përcaktohet nga rezultatet e eksperimenteve, mirëpo nëse kjo nuk
është e mundur EC-2 jep shprehjen për llogaritjen e sekantet të modulit të elasticiteti në kohen prej 28
dite.
3
𝐸𝑐𝑚 = 9.5√𝑓𝑐𝑘 + 8 fck – në [N/mm2]

I caktuar për vlerën Ϭc = 0 dhe Ϭc = 0.4fck

Faktorët të cilët ndikojnë në modulin e elasticiteti janë: agregati,
sasia e çimentos, faktori ujë/çimento, vjetërsia, mënyra e vuarjes
në vepër etj..

12
Arsyeja që diagrami Ϭc - Ɛc është i lakuar është për shkak të pranisë së sipërfaqes kontaktuese ndërmjet
gurit të çimentos dhe agregatit, ndërsa mbi ato sipërfaqe ka edhe mikroplasaritje. Plasaritjet zhvillohen në
mënyrë progresive e me këtë dhe nderjet e deformimet lakore.
Deformimet rriten më shpejt sesa nderjet, prandaj forma fitohet e lakuar, kjo e shpjegon edhe faktin e
ndërrimit të modulit të elasticiteti.
Deformimet tërthore paraqiten si përcjellës të deformimeve gjatësore. Varen prej të njëjtëve faktorë dhe
sillen ndërmjet (0.11-0.21) të deformimeve gjatësore.
Raporti ndërmjet deformimeve tërthore deh atyre gjatësore quhet koeficient i Poisonit dhe shënohet me ʋ.
Deformimi tërthor është më i vogël për betonet e fortësisë më të madhe.
Duke e ditur vlerën e ʋ dhe Ec, moduli i rrëshqitjes mund të caktohet me anë të shprehjes:
𝐸
𝐺= = 0.4𝐸𝑐
2(1 + ʋ)

18. Deformimet e betonit për ngarkesat e përsëritshme

Ngarkesa e elementeve mund të jetë njëaksiale dhe shumë aksiale (e përsëritshme). Gjatë veprimit të
nderjeve një aksiale afatshkurtre në element paraqiten deformimet primare, kryesisht elastike dhe shumë
pak plastike.

Raporti i deformimeve elastike ndaj atyre plastike varet nga madhësia e

nderjeve dhe kohëzgjatja e veprimeve të tyre. Ϭc ≤ 1/3 fc

Gjatë nderjeve të vogla diagrami Ϭc - Ɛc është pothuajse linear, ndërsa

me rritjen e ngarkesave diagrami Ϭc - Ɛc merr formë të lakores. E njëjta
dukuri ndodh edhe për kohën e veprimit të ngarkesës.

Te ngarkesa primare lakorja Ϭc - Ɛc ka formë konvekse, ndërsa gjatë

shkatërrimit të trupit punues fitohet forma konkave.

13
Gjatë përsëritjes së ciklit ngarkim – shkarkim si dhe gjatë nderjeve Ϭc ≤ fc/2 të dy lakoret drejtohen
gradualisht, kështu që paraqitet proporcionaliteti ndërmjet nderjeve dhe deformimeve. Deformimet e
përhershme amortizohen dhe pas një kohe zhduken.

Nëse nderjet kalojnë kufirin Ϭc = fc/2 në ciklet e para lakorja ka formën si për ngarkesë primare, ndërsa
me rritjen e mëtutjeshme të ngarkesës(ciklit) ajo fiton formë lineare gjatë ngarkesës dhe konkave gjatë
shkarkimit, ndërsa më vonë fiton formë konkave si gjatë ngarkimit ashtu edhe gjatë shkarkimit. Lakimi i
tillë paraqet shenjë të lodhjes së betonit dhe me rritjen e cikleve të ngarkesave rriten deformimet,
zvogëlohet ramja e diagramit dhe vie deri tek thyerja e betonit.

19. Deformimet afatgjate të betonit

Deformimet e betonit nën veprimin e ngarkesës varet jo vetëm nga madhësia e nderjeve por edhe nga
koha e veprimit të nderjeve. Me kalimin e kohës rriten deformimet elastiko-kohore (vishoelastike) dhe ato
plastiko-kohore(vishoplastike). Betoni ka veti të plasticitetit dhe deformohet nën veprimin e nderjeve nga
ngarkesat afatgjate.
Me rritjen e kualitetit të materialeve (çimentos dhe armaturës) mundësohet punimi i konstruksioneve me
hapësira të mëdha me dimensione relativisht të vogla. Konstruksioni i tillë nën veprimin e nderjeve të
tilla mundëson kushtet për rritjen e deformimeve fillestare dhe afatgjate.

Deformimet në beton nga nderjet konstante dhe pas shkarkimit.

Procesi i deformimeve të betonit është viskoz dhe në funksion të kohës. Gjithashtu është monoton dhe
konvergjent.

14
 20. Deformëkoha e betonit

Funksioni i deformëkohës sipas EC-2:

1 𝜑(𝑡,𝑡 )
𝐽(𝑡, 𝑡𝑜 ) = 𝐸(𝑡 )
+ 𝐸 𝑜 to – vjetërsia e betonit në momentin e ngarkimit
𝑐 𝑜 𝑐28
t – vjetërsia e betonit në momentin e shikuar
𝜑(𝑡, 𝑡𝑜 ) – koeficienti i deformëkohës të betonit, caktohet në
mardhënie me deformimet elastike të betonit në moshën prej 28
dite të llogaritura me 𝐸𝑐28
𝐸𝑐(𝑡𝑜) -moduli elastik tangjecial i betonit në kohën t0
𝐸𝑐28 – moduli elastik tangjecial i betonit pas kohës 28 dite
ngurtësie

Sipas EC-2 koeficienti i deformëkohës 𝜑(𝑡, 𝑡𝑜 ) është i lidhur me Ec, modulin e tangjentës që mund të
merret si 1.05Ecm
Deformimet e betonit nga tkurrja 𝜀𝑐𝑐 (∞, 𝑡𝑜 ) në kohën 𝑡 = ∞ për një nderje konstante në shtypje 𝜎𝑐 të
aplikuar në një beton në moshën t0 është dhënë nga :
𝜎𝑐
𝜀𝑐𝑐 (∞, 𝑡𝑜 ) = 𝜑(∞, 𝑡𝑜 ), ( )
𝐸𝑐
Kur nderjet e betonit në shtypje në një moshë to kalon vlerën 0.45fck(t0) atëherë duhet të vlerësohet
deformëkoha jo-lineare. Një nderje e tillë e lartë ndodhë si rezultat i paranderjes p.sh në elementet e
parafabrikuara të betonit në nivelin e kavos së paranderur. Në të tilla raste koeficienti teorik jo-linear i
deformëkohës duhet të merret si vijon:
𝜑𝑛𝑙 (∞, 𝑡𝑜 ) = 𝜑(∞, 𝑡𝑜 ) exp[1.5(𝑘𝜎 − 0.45)]
Ku:

𝜑𝑘 (∞, 𝑡𝑜 ) - është koeficienti teorik jo-linear i deormëkohës që zëvendëson 𝜑(∞, 𝑡𝑜 )

𝑘𝜎 – është raporti nderje- rezistencë 𝜎𝑐 / fcm(t0) ku 𝜎𝑐 është nderjet në shtypje dhe fcm(t0) është rezistenca
karakteristike në shtypje e betonit në kohën e ngarkimit

15
Metoda për përcaktimin e koeficienteve të deformëkohës 𝜑(∞, 𝑡𝑜 ) për betonin në kushte ambientale
normale.

- pika ndërprerjes midis vijave 4 dhe 5 mund të jetë

gjithashtu sipër pikës 1
- Për t0 > 100 është mjaftë e saktë të supozohet t0
= 100 (dhe të përdoret vija e tangjentës)

Ekuacionet bazë për përcaktimin e koeficientit të deformëkohës

𝜑(𝑡, 𝑡𝑜 ) = 𝜑0 ∗ 𝛽𝑐 (𝑡, 𝑡𝑜 )
𝜑(𝑡, 𝑡𝑜 ) – koeficient i zgjatimit
𝜑0 – koeficienti teorik i defomëkohës së betonit
𝜑0 = 𝜑𝑅𝐻 ∗ 𝛽(𝑓𝑐𝑚 ) ∗ 𝛽(𝑡0 )
𝜑𝑅𝐻 – është një faktor që merr parasysh efektet e lagështisë relative mbi koeficientin teorik të
deformëkohës
1−𝑅𝐻/100
𝜑𝑅𝐻 = 1 + për 𝑓𝑐𝑚 ≤ 35𝑀𝑃𝑎
0.1 3√ℎ𝑜
1−𝑅𝐻/100
𝜑𝑅𝐻 = 1 + ∗ 𝛼2 për 𝑓𝑐𝑚 ≥ 35𝑀𝑃𝑎
0.1 3√ℎ𝑜
16.8
𝛽(𝑓𝑐𝑚 ) =
√𝑓𝑐𝑚
𝛽(𝑓𝑐𝑚 ) – faktor që merr parasysh ndikimin e rezistencës së betonit në koeficientin bazë të deformëkohës
së betonit
𝑓𝑐𝑚 – vlera mesatare e rezistencës së betonit në shtypje në N/mm2 pas 28 ditë ngurtësimi
RH – lagështia relative e ambientit në %
1
𝛽(𝑡0 ) =
(0.1 + 𝑡00.20 )
𝛽(𝑡0 ) – faktor që merr parasysh ndikimin e vjetërsisë së betonit gjatë ngarkimit në koeficientin bazë të
deformëkohës së betonit
2𝐴𝑐
ℎ𝑜 =
𝑢

ℎ𝑜 – trashësia mesatare e elementit

𝐴𝑐 - sipërfaqja e prerjes tërthore të betonit
𝑢 – perimetri i prerjes në kontakt me atmosferën

16
𝛽𝑐 (𝑡, 𝑡0 ) – është koeficienti që përshkruan zhvillimin e deformkohës pas ngarkimit. Mund të caktohet me
anë të shprehjes:
(𝑡 − 𝑡𝑜 ) 0.3
𝛽𝑐 (𝑡, 𝑡0 ) = [ ]
(𝐵𝐻 + 𝑡 − 𝑡𝑜
𝑡 − 𝑡𝑜 - koha e veprimit të ngarkesës në ditë
𝐵𝐻 – koeficient që varet nga lagështia relative e ambientit (RH në %) dhe trashësia mesatare e elementit
(h0 në mm).
Ndikimi i llojit të çimentos në koeficientin e deformkohës së betonit mund të merret parasysh me
korrigjimin e vjetërsisë së betonit në momentin e ngarkimit.
9
𝑡0 = 𝑡0,𝑇 ( + 1)𝛼 ≥ 0.5
2 + (𝑡0,𝑇 )1.2
𝑡0,𝑇 – vjetërsia e betonit në momentin e ngarkimit, korrigjuar për shkak të ndërrimit të temperaturave në
ditë.
𝛼 – eksponent që varet nga lloji i çimentos i cili mund të ketë këto vlera
𝛼 = −1 për çimento që lidhin ngadalë
𝛼 = 0 për çimento normale ose çimento që lidhin normal
𝛼 = 1 – për çimento me rezistencë të lartë që lidhin shpejtë

Ndikimi i ndryshimeve temperaturale ne kufijtë 0 – 80 *C në vjetërsinë e betonit mund të merren

parasysh me korrigjimin e vjetërsisë së betonit sipas:
𝑛
400
−( −13.65
𝑡𝑇 = ∑ 𝑒 [273+𝑇(∆𝑡𝑖 )] ∗ ∆𝑡𝑖
𝑖=1

21. Diagrami punues dhe llogaritës i betonit (𝝈𝒄 − 𝜺𝒄 )

Për të caktuar aftësinë mbajtëse llogaritëse të elementit prej betonit të armuar sipas gjendjes kufitare janë
të nevojshme epjurat llogaritëse për beton deh armaturë.
Forma e epjurës së betonit varet nga lloji i forcës prerëse, klasa e betonit, formës së prerjes tërthore,
përqindjes së armimit në zonën e shtypur, kohëzgjatjes së veprimit të ngarkesës, shpejtësisë së
deformimeve dhe vjetërsisë së betonit në momentin e aplikimit të ngarkesës.
Për dimensionim sipas gjendjes kufitare përdoret epjura për rastin e shtypjes qendrore. Në vend të
rezistencës kufitare përdoret rezistenca llogaritëse.
Hulumtimet janë bazuar në trajtimin e epjurës së punës nderje-deformim dhe krahasimin empirik të
lakoreve të fituara. Mostrat që janë përdorur më së shumti janë ato cilindrike 15*30cm dhe ato prizmatike
12*12*36cm.

17
Epjura e gjeneralizuar e punës të elementeve të nënshtruar shtypjes qendrore.

Epjura 𝜎𝑐 /𝜀𝑐 ka tri karakteristika deri në thyerje:

- Lineariteti është i theksuar deri 𝜎𝑐 = 0.7𝑓𝑐𝑘 për ngarkesa afatshkurtra gjegjësisht 0.3𝑓𝑐𝑘 për
ngarkesa afatgjate, mesatarisht është 0.5𝑓𝑐𝑘 (𝐴)
- Rritja e volumit me arritjen në pikën kritike të nderjeve në beton (pika B) sillet nga 𝜎𝑐 = (0.7 −
0.9)𝑓𝑐𝑘
- Vlerat e ndryshueshme mes deformimeve dhe nderjeve shtypëse (pika C)

Deri në pikën A betoni mund të trajtohet so “material elastik”, A-C si “ngurtësim deformabil” dhe prej C
deri në thyerje si “zbutje deformabile”.
Forma e lakores – epjurës së kurbëzuar për shkak të prezencës së mikroplasaritejve. Pas arritjes së
rezistencës kufitare (pika C) lakorja bie për shkak të këputjes së lidhjeve të brendshme.
Betoni i nënshtruar shtypjes qendrore është material i ngurtë(jo duktil). Definimi i kriterit të thyerjes është
me i qartë përmes deformimeve kufitare se sa përmes nderjeve kufitare.

Ndikimet e klasës së betonit në diagram punues mund të

trajtohen përmes diagrameve:

Betonet e rëndomta
Betonet e kualitetit të lartë

18
Te betonet e rëndomta deformimet për nderje maksimale janë 𝜎𝑐 ~ 2 %o ndërsa për betonet e kualiteti
të lartë 2.5 %o . Deformimet kufitare sillen (2.2-4) %o .
Betonet e klasave më të larta kanë deformimet kufitare më të vogla, ato elastike më të mëdha prandaj
𝜀
duktiliteti është më i vogël ( 𝜀𝑐𝑢 – duktuliteti).
𝑐𝑒

Autori RUSCH është orientuar në definimin e diagramit 𝜎𝑐 − 𝜀𝑐

në zonën e ngurtësimit deformabil të prizmat e ngarkuara në
shtypje qendrore në intervale të shkurta.
Betonet e klasave te larta kanë ku kurbëzim më të vogël dhe
deformime më të vogla që iu përgjigjen rezistencës së betonit. Te
klasat e ulëta e kundërta.

Epjura punuese e Hognestadov-it (me cilinda)

𝑓𝑐′′
Raporti - përkulje (0.93 – 1.03)
𝑓𝑐𝑘

Për klasë të betonit (12/15 – 40/50) pjesa e për është parabolë e

rendit të dytë pastaj drejtëz

Për shpejtësi të ndryshme të deformimeve Për kohëzgjatje të ndryshme të veprimit të ngarkesës

22. Epjura për llogaritje të betonit

Llogaritja sipas gjendjes kufitare parasheh qëndrueshmërinë e hipotezës së Bernulit mbi prerjet e
rrafshëta, d.m.th. deformimet janë proporcionalisht të larguara nga aksi neutral dhe raporti nderje
deformim nuk është linear.
Në mënyrë eksperimentale është vërtetuar se me rritjen e nderjeve prej momentit të përkuljes apo prej
jashtqendersisë ndryshon forma e epjurës shtypëse në beton dhe pozita e aksit neutral (kurse deformimet
përafërsisht lineare)

19
Prerja tërthore arrin aftësinë mbajtëse kufitare kur prodhimi i forcave të brendshme dhe i krahut të çiftit
të tyre arrin maksimumin.
Epjura llogaritëse sipas Hognestadov-it për rastin e përkuljes dhe përkuljes me forcave normale ACI
Normës për deformim maximal 3%o.

k1, k2 dhe k3 -
ekpserimentalisht

Për thjeshtim të llogaritjes është zëvendësuar epjura e kurbëzuar me epjuren drejtkëndëshe.

Diagrami nderje- deformim për beton të ngarkuar me shtypje një aksiale:

𝑓𝑐 – nderjet maksimale
𝜀𝑐𝑢 – deformimi kufitar
𝐸𝑐𝑚 – mdouli i sekantet të elasticitetit

20
Komiteti Evropian për beton CEB-FIB, DIN dhe EC-2 propozojnë formën e epjurës (parabollë+ drejtëz)
llogaritëse 𝜎𝑐 -𝜀𝑐 për rast të shtypjes qendrore mirëpo nuk përjashtojnë mundësin e shfrytëzimit të
epjurave tjera si drejtkëndësh dhe trekëndësh + drejtkëndësh. Vlera maksimale e deformimeve në beton
3.5%o.

𝑓𝑐𝑘
Rezistenca llogaritëse e betonit 𝑓𝑐𝑑 = 𝛾𝑐
; 𝑓𝑐𝑘 – rezistenca karakteristike, 𝛾𝑐 – koeficient i sigurisë
𝛼 – faktori reduktues për veprime afatgjate në shtypje 𝛼 = 0.85

a) Diagrami nderje deformim për beton gjatë shtypjes parabollë + drejtëz

𝑓𝑐𝑘 - Diagrami i idealizuar

𝛼𝑓𝑐𝑑 – Diagrami llogaritës

b) Diagrami nderje deformim –

drejtkëndësh

c) Forma bilineare

𝑓𝑐𝑘 -

𝛼𝑓𝑐𝑑 –

21
 23. Armatura

Roli i armaturës në konstruksionet prej betonit të armuar

Për armimin e elementeve prej betoni të armuar përdoren shufrat e çelikut, armatura në formë rrjete, apo
edhe skelete të salduara të cilat vendosen në masën e betonit.
Sipërfaqja e armaturës që duhet të vendoset në masën e betonit përcaktohet si përqindje në armimin e
prerjes:
𝐴𝑠
𝜌𝑙 = ∗ 100(%) 𝜌𝑙 = (0.3 ÷ 3)%
𝐴𝑐

Më të madhe se 3%, tirantet, armimi i dyfishtë apo elementet e përbëra prej betoneve me klasë të lartë dhe
prej çeliqeve me veti të ulëta mekanike.
Përdoren këto lloje të armaturave:

- Armatura e lëmuar
- Armatura me profil periodik
- Armatura në formë rrjete
- Bi- armatura

Të gjitha armaturat ndahen sipas këtyre karakteristikave

- Karakteristikat mekanike – kufiri i rrjedhshmërisë, kufiri i këputjes, zgjatimi gjatë këputjes me

gjatësi 10∅, moduli i elasticitetit, aftësia për kthim dhe rikthim dhe rezistenca dinamike
- Përpunimi sipërfaqësor gjatë tërheqjes -e lëmuar dhe me profil periodik
- Lloji i përpunimit – i papërpunuar dhe i përpunuar në të ftohët

Karakteristike është kufiri i rrjedhshmërisë së çelikut. Në këto nderje çeliqet zgjaten shumë, dhe
rrezikohen më lehtë të shkëputen nga betoni, pastaj paraqiten plasaritjet në beton, vie deri te lugjet e
mëdha dhe thërrmimi i betonit në zonën e shtypur.

fyk- te çeliqet e përpunuara në të ftohët, është kufiri ku deformimet e pakthyeshme arrijnë vlerën 0.2% (2
promila).

22
24. Format dhe lloji i armaturës

a) Armatura e lëmuar – prodhohen nga çeliku S240/360, me prerje rrethore, me diametër 5, 6, 8, 10,
12, 14, 16, 18, 20, 22, 25, 28, 32 dhe 36mm. Sipërfaqja e prerjes tërthore mund të devijoj deri në -
5% të sipërfaqes normale të prejse tërthore.

Armatura e butë përgatitet në shufra të drejta ∅ > 28𝑚𝑚, rrollne ∅ ≤ 12𝑚𝑚 dhe në formë të
“U” 12 ≤ ∅ ≤ 28𝑚𝑚. Mirëpo gjatë përgatitjes së rollnes dhe armaturës në formë të “U” duhet
pasur kujdes gjatë mbështjelljes dhe drejtimit të armaturës që nderjet në çelik të mos kalojnë
kufirin e rrjedhshmërisë.

b) Armatura periodike – prodhohet nga çeliku S400/500 dhe në sipërfaqe ka brinjë të dala gjatësore
dhe tërthore, pozita e të cilave mundësojnë duktilitet të njëanshëm të çelikut dhe kohezionin mes
betonit dhe çelikut

Toleranca e diametrit të bërthamës së shufrës është:

∆∅ = ±0.5𝑚𝑚 𝑝𝑤𝑟 ∅ ≤ 22𝑚𝑚
∆∅ = ±0.6𝑚𝑚 𝑝𝑤𝑟 25 ≤ ∅ ≤ 32𝑚𝑚
∆∅ = ±0.7𝑚𝑚 𝑝𝑤𝑟 36 ≤ ∅ ≤ 40𝑚𝑚
∅ - 6, 8, 10, 12, 14, 16, 19, 22, 25, 28, 32, 36, 40 mm
Sipërfaqja e prerjes tërthore mund të devijoj deri në 4% të sipërfaqes nominale të prerjës.
Përgatitet në shufra të drejta ∅ > 22mm, në rolne ∅ ≤ 14mm dhe në formë të shkronjës
“U” 14 ≤ ∅ ≤ 22mm. Mirëpo duhet pasur kujdes që gjatë mbështjelljes dhe drejtimit të
armaturës (për rolne dhe “U”) nderjet në çelik të mos kalojnë kufirin e rrjedhshmërisë.

c) Armatura në formë rrjete – prodhohet nga çeliku S500/560 dhe shënohet me shenjat ARR
500/560. Ajo prodhohet në uzina dhe është e përbërë prej telave të drejtë, të kryqëzuar dhe në
nyje të salduara me rezistencë elektrike. Ky lloj armature përdoret për armimin e pllakave,
mureve, trarët si armaturë tërthore, për armimin e rrugëve nga betoni, pistat e aeroporteve,
gypave, baseneve, soletave meskatore, kupolave etj.
Rrjetat punohen në formë katërkëndëshi me dimensione 𝐿 ≤ 5.0𝑚 dhe 𝐵 ≤ 2.7𝑚 (sipas porosisë
edhe më të mëdha).

23
 𝑎
= 5/5 ÷ 15/25𝑐𝑚
𝑡
Duke plotësuar kushtin
𝑡 ≤ 3𝑎 𝑎 + 𝑡 ≤ 40𝑐𝑚

Për ngarkesa dinamike nuk lejohet përdorimi i armaturës në formë rrjete.

d) (𝐵𝑖 ) – Armatura - (𝐵𝑖 𝐴) – është armaturë speciale e përpunuar prej dy telave gjatësor, të lidhur në
mes veti me traversa që gjinden në një rrafsh. Shënohet me "𝐵𝑖 " dhe numri me të cilën shënohet
diametri i telave gjatësor i shprehur në të dhjetat e milimetrit.

Telat gjatësor janë prej çelikut të lëmuar, të tërhequr në të ftohët në formë të rrethit S680/800,
ndërsa traversat prej S240/360.

𝑒 ≈ 20
𝑐 ≈ 95𝑐𝑚

Prodhohen 9 tipe: 𝐵𝑖 𝐴 31, 36, 40, 56, 69, 80, 89, 98, 113

Vetit mekanike të çelikut për armaturë

Prodhuesi i çelikut duhet të garantojë këto karakteristika mekanike:

- Rezistenca në tërheqje (ftk)

- Kufiri i rrjedhshmërisë (fyk)
- Zgjatimi në këputje në distancë 10∅ (∅ -diametri i armaturës)
- Moduli i elasticitetit (Es = 200000 N/mm2)
- Aftësia për kthim dhe rikthim
- Rezistenca dinamike

24
 25. Epjura e punës së çelikut sipas EN-10080

Sipas EN-10080 do të prodhohen dy lloje të çelikut të brinjëzuar B500H (duktulitet të lartë) dhe B500N
(duktulitet normal). Prodhohen në formë të shufrave, rrollneve dhe rrejtave të salduara. Vetitë fiziko-
mekanike dhe kërkesat për dimensionim jepen në tabela.

Sipas EN janë definuar këto klasa të duktilitetit:

𝑓
- Duktulitet i lartë (H) 𝜀𝑢𝑘 > 5% (𝑓𝑡 ) 𝑘 > 1.08
𝑢
𝑓
- Duktulitet normal (N) 𝜀𝑢𝑘 > 2.5% (𝑓𝑡 ) 𝑘 > 1.05
𝑢

Forma e përhershme për ∅ > 20𝑚𝑚 është ≥ 150N/mm2

Vlerat (ftk, fyk, 𝛿) – caktohen në mënyrë eksperimentale me metoda të ndryshme statistikore dhe teorisë së
gjasave. Sipas EN-10080 për n=20mm, vetia e kërkuar e mostrës së shqyrtuar i plotëson kushtet nëse
përmbush:
𝑚20 − 2 ∗ 21 ∗ 𝛿20 ≥ 𝑐𝑣 𝑚20 − 𝑣𝑙𝑒𝑟𝑎 𝑚𝑒𝑠𝑎𝑡𝑎𝑟𝑒 𝑒 𝑚𝑜𝑠𝑡𝑟𝑤𝑠 𝑠𝑤 𝑠ℎ𝑞𝑦𝑟𝑡𝑢𝑎𝑟
𝛿20 − 𝑑𝑒𝑣𝑖𝑗𝑖𝑚𝑖 𝑠𝑡𝑎𝑛𝑑𝑎𝑟𝑑
𝑐𝑣 − 𝑣𝑙𝑒𝑟𝑎 𝑘𝑎𝑟𝑎𝑘𝑡𝑒𝑟𝑖𝑠𝑡𝑖𝑘𝑒
Me plotësimin e këtij kushti është sigurues për 90% ose 95% e rezultateve të fituara do të jenë të njëjtë
ose më të mëdha se në tabelë.
Për kufirin e rrjedhshmërisë merret kufiri i poshtëm, kurse kur nuk është e theksuar merren nderjet që i
përgjigjen deformimit të përgjitshëm 𝜀0 = 0.2%(2 𝑝𝑟𝑜𝑚𝑖𝑙𝑎). 2𝜎𝐴 = 𝜎0 − 𝜎𝑢

26. Epjura llogaritëse e çelikut

Nëse deformimet në beton janë të mëdha atëherë edhe nderjet në armaturë janë të mëdha në zonat e
fortësimit. Për këtë arsye duhet të njohim epjurën σc − εc të shprehur në mënyrë analitike për çelikun e
përdorur.
Për epjuren nderje deformim ekzistojnë tri forma

- Epjura bilineare ku merret Fs=fy

- Epjura trilineare e aproksimimit
- Epjura e kombinuar bilineare dhe e kurbëzuar

25
Aproksimimi më i mirë është me propozimin e tretë

a) Epjura bilineare b) epjura trilineare

c) Epjura e kombinuar bilineare dhe e kurbëzuar

Për zonën A-B -> εs ≤ εy ; σs = εs ∗ 𝐸𝑠

B-C -> εy < εs ≤ εsh ; σs = fy
C-D -> εsh < εs ≤ εsh ; -> e epjura ka formën e kurbëzuar
Për të cilën ekzistojnë shprehje të autorëve të ndryshëm, në funksion të disa konstantëve dhe shprehjeve
të caktuara në mënyrë eksperimentale të cilat formojnë ekuacionin e lakores së kurbëzuar.
fy – kufiri i rrjeshmërisë së çelikut
fs – rezistenca maksimale e çelikut
𝐸𝑠 - moduli i elasticitetit
𝐸𝑠 ′ - tangjeta e modulit të elasticitetit

27. Epjura e çelikut sipas EC-2

𝑓𝑦𝑑
𝜀𝑠∗ = 𝐸𝑠
- 𝑓𝑡𝑘 - rezistenca karakteristike gjatë
tërheqjes
𝑓𝑦𝑘 – kufiri i rrjedhshëmrisë së çelikut
𝛾𝑠 – koeficienti i sigurisë për çelik 𝛾𝑠 = 1.15

Nëse për llogari merret pjesa e pjerrët 𝜀𝑚𝑎𝑥 = 10%0, pjesa

horizontale 𝜀𝑠 = 20%0

26
 28. Rezistenca llogaritëse e adeherencës – atehezionit

Për llogaritje të gjatësisë së inkastrimit duhet të dihet rezistenca llogaritëse e aderimi fbd, e cila gjatë
shqyrtimit definohet përmes shprehjes.
𝐹(∆=0.1)
𝑓𝑏𝑑 = 𝑢∗𝑙𝑏
ku: 𝐹(∆=0.1)- forca në shufër prej së cilës njëra
anë e lirë rrëshqet për ∆= 0.1
u – perimetri i shufrës
𝑙𝑏 - gjatësia e inkastrimit të shufrës

Rezistenca e vërtet e atehezionit fb te çeliku i brinjëzuar është der dy herë me i madh se ai i lëmuar. Në
aderencë luan rol edhe CB (klasa e betonit).
Rastet e adeherencës së mirë dhe të dobët sipas EC-2:

Siç e cekëm më herët. Rezistenca llogaritëse e adeherencës varet prej llojit të betonit, caktohet ashtu që të
sigurohet lidhje e fortë mes betonit dhe armaturës në mënyrë që shufra të mos rrëshqas.
Sipas EC-2 rezistenca llogaritës e adehezionit:
0.36√𝑓𝑐𝑘
𝑓𝑏𝑑 = 𝛾𝑐
- për armaturë të lëmuar 𝑓𝑐𝑘 - rezistenca e betonit në shtypje
2.25𝑓𝑐𝑡𝑘 0.05
𝑓𝑏𝑑 = - për armaturë të brinjëzuar 𝑓𝑐𝑡𝑘 - rezistenca e betonit në tërheqje
𝛾𝑐
Vlerat e llogaritura jepen në formë tabelare. Për kushte të veçanta dhe lloje të shufra vlerat e fbd
shumëzohen me koeficiente të ndryshëm.

27
 29. Inkastrimi i armaturës

Gjatësia e inkastrimit të armaturës në beton caktohet nga kushti që të mos vie deri te shkëputja e
bashkëpunimit në mes betonit dhe armaturës.

𝑓𝑦𝑘 𝐴𝑠 𝑓𝑦𝑑 ∅𝑓𝑦𝑑

𝐹𝑠 = 𝐴𝑠 𝑓𝑦𝑑 = 𝑓𝑏𝑑 𝑙𝑏 𝑢; 𝑓𝑦𝑑 = 𝛾𝑠
; 𝑙𝑏 = 𝑓𝑏𝑑 𝑢
= 4𝑓𝑏𝑑
; për shufrja rrjetë diametri ekuivalent ∅√2

Inkastrimi me ganxhë nuk lejohet te shufrat që punojnë në shtypje.

Në zonën e inkastrimit të armaturës duhet të parashihet armatura tërthore për pranimin e forcës qarëse për
këto raste:

- Kur ankerohet armatura që punon në tërheqje, nëse nuk ka shtypje nga reaksioni i mbështetësit
- Të gjitha rastet e armaturës në shtypje

Stafa ≥ 𝐴𝑠 /4
Sipërfaqja e armaturës tërthore ∑ 𝐴𝑠𝑡 = 𝜂 ∗ 𝐴𝑠 n- numri i armaturave tërthore
As- sipërfaqja e shufrës

Gjatësia e ankerimit caktohet me shprehjen:

𝐴
𝑙𝑏,𝑛𝑒𝑡𝑜 = 𝛼𝑎 ∗ 𝑙𝑏 ∗ 𝐴 𝑠,𝑟𝑒𝑞 ≥ 𝑙𝑏,𝑚𝑖𝑛 𝑙𝑏 - gjatësia e ankerimit, 𝐴𝑠,1 - sip. e armaturës
𝑠,𝑝𝑟𝑜𝑣

𝛼𝑎 = 1.0 për armaturë të inkastruar drejtë

𝛼𝑎 = 0.7 për armaturë të inkastruar me ganxhë
𝑙𝑏,𝑚𝑖𝑛 gjatësia minimale e ankerimit

28
 𝑙𝑏,𝑚𝑖𝑛 = 0.3𝑙𝑏 ≥ 10∅ ≥ 10𝑐𝑚 armatura e tërhequr
𝑙𝑏,𝑚𝑖𝑛 = 0.6𝑙𝑏 ≥ 10∅ ≥ 10𝑐𝑚 armatura e shtypur

Inkastrimi i armaturës për stafa dhe armatura për transureale

Stafat e hapura dhe armatura tërthore duhet të ankerohen me anë të ganxhave ose me saldim të armaturës
tërthore. Shufrat me kualitet të lartë mund të ankerohen edhe me ganxhë këndore, njëjte edhe ato të rrjetës
së brinjëzuar. Një shufër tërthore duhet të jetë brenda ganxhës.

30. Vazhdimi i armaturës

Në parim duhet të iket vazhdimit të armaturës në shtypje dhe në tërheqje. Nëse është i domosdoshëm
bëhet në vendet ku nderjet në prerje janë të vogla. Ky vazhdim duhet të sigurojë:

- Përcjelljen e forcës prej një shufre në tjetrën

- Të sigurohet monoliteti i betonit, të mos ndahet shtresa mbrojtëse
- Gjerësia e plasaritjeve të mos kalojë vlerën kufitare

Vazhdimet mund të jenë:

- Vazhdim i thjeshtë
- Vazhdim me saldim kokë me kokë
- Vazhdim me saldim anësor
- Vazhdim me lidhëse speciale

31. Vazhdimi i thjeshtë i armaturës

Gjatësia e vazhdimit të armaturës sipas EC-2.

𝑙0 = 𝛼1 𝛼2 𝛼3 𝛼4 𝛼5 𝛼6 𝑙𝑏𝑑 ≥ 𝑙0,𝑚𝑖𝑛 - 𝑙𝑏𝑑 - gjatësia efektive e ankerimit

𝐴𝑠 𝜎𝑠𝑑 ∅𝜎𝑠𝑑
𝑙𝑏𝑑 = = - 𝛼1 = 1.0 - shufra të drejta
𝑓𝑏𝑑 𝑢 4𝑓𝑏𝑑

0.3𝛼6 𝑙𝑏𝑑
𝑙𝑜,𝑚𝑖𝑛 ≥ 𝑚𝑎𝑥 { 15∅ -𝛼2 = 0.7 - shufra me ganxha
200𝑚𝑚

29
𝛼1 -
koeficient me të cilën merren parasysh sasia e vazhdimit të
armaturës, zona e nderjeve, distanca në mes të shufrave që
vazhdohen dhe distanca prej tehut të prerjes tërthore.
𝛼1 = 1.0- për shufra me nderje në shtypje ose tërheqje ku
vazhdohet me pas se 30% e shufrave dhe 𝑎 ≥ 10∅ 𝑑ℎ𝑒 𝑏 ≥ 5∅
𝛼1 = 1.4- për shufrat me nderje në tërheqje:

I. Vazhdohen 30% e me tepër e shufrës

II. Vazhdohen më pas se 30% mirëpo nuk plotësohet
njëri nga kushtet më lartë, gjegjësisht 𝑎 <
10∅ 𝑑ℎ𝑒 𝑏 < 5∅

𝛼1 = 2.0- vazhdohen më tepër se 30% e shufrave dhe plotësohen

a dhe b

Për pranimin e forcës së çarjes në këto zona, për shufra me diametër <16mm ose kur vazhdohet më pas se
20% e armaturës, janë të mjaftueshme armaturat tërthore dhe ato shpërndarëse. Kështu për shufër më të
madhe se ∅16𝑚𝑚 armatura tërthore duhet të llogaritet sipas shprehjes:∑ 𝐴𝑠𝑙 ≥ 1.0𝐴𝑠
Vazhdimet e armaturave rrjetë duhet të bëhen në vendet ku ndikimet nga ndikimet e rralla nuk kalojnë më
tepër se 80% e aftësisë mbajtëse llogaritëse të prerjes.
Përqindja e lejuar e vazhdimit të armaturës rrjetë në një prerje është në varësi të tërë sasisë së armaturës
në prerje:
𝑟𝑒𝑞
𝐴𝑠 1200𝑚𝑚2
- 100% për rastin kur =
𝑠 𝑚
𝑟𝑒𝑞
𝐴𝑠 1200𝑚𝑚2
- 60% për rastin kur >
𝑠 𝑚

Gjatësia e vazhdimit të rrjetave llogaritet me shprehjen:

𝑟𝑒𝑞
𝐴𝑠𝑙 𝐴𝑠 /𝑠
𝑙𝑠 = 𝛼2 𝑙𝑏 𝑝𝑟𝑜𝑣 ≥ 𝑙𝑠,𝑚𝑖𝑛 𝛼2 = 0.4 + [1.0-2.0]
𝐴𝑠 800
𝑙𝑠,𝑚𝑖𝑛 = 0.3𝛼2𝛼 𝑙𝑏 ≥ 𝑠𝑡 ≥ 20𝑐𝑚 s- hapi i armaturës tërthore

30
 32. Vazhdimi i armaturës me saldim kokë për kokë

Vazhdimi i armaturës me saldim elektrorezistues bëhet me aparat special. Profili minimal i cili mund të
saldohet është ∅10𝑚𝑚. Mund të saldohen edhe profile me diametër të ndryshëm mirëpo raporti i tyre
duhet të jetë më i vogël se 1.5
Shufrat e vazhduara në këtë mënyra nuk trajtohen si të vazhduara për shkak të kualitetit të lartë të
vazhdimit.

a) Saldim elektrorezistues
b) Saldim harkor

33. Vazhdimi i armaturës me palim dhe saldim harkor

Vazhdimi i shufrave me saldim harkor bëhet me palimin e shufrave ose me përdorimin e lidhsave shtesë.
Gjatësia e tegelit për saldim në një anë është ∅10, kurse për dy anë ∅5.
1/4∅
Trashësia e tegelit 𝑡 ≥ {
4𝑚𝑚
Saldimi duhet të bëhet në atë mënyrë që të mos ndërrohen vetit mekanike të çelikut. Para vazhdimit skajet
e shufrave duhet të vendosen në atë mënyrë që shufrat në vazhdim nën ndikimin e nderjeve tërthore të
mos deformohen.

34. Vazhdimi mekanik i armaturës me lidhëse

Shufrat të cilat vazhdohen me anë të lidhëseve mekanike në skaje përfundojnë më të trasha për të hapur
vidën dhe që të mos dobësohet prerja tërthore e shufrës. Aftësia mbajtëse e lidhëses duhet të verifikohet
me anë të shqyrtimit në model.

31
 35. Formimi i armaturës

Armaturat mund të formohen si të drejta apo të lakuara, me apo pa ganxha. Stafat punohen të mbyllura
me gjanxha (me apo pa dyfishim). Si dhe të hapura.
EC-2 jep mënyrë tabelare vlerat minimale për diametrin e formimit të ganxhave, këndin e ganxhave,
trashësinë e shtresës mbrojtëse normal me rrafshin e lakimit të shufrës etj.
Diametri minimal i lakimit të shufrës duhet të jetë aq sa ti iket thërrmimit ose çarjes së betonit brenda
kthesës së shufrës si dhe plasaritjes së shufrës nga lakimi.
Diametri minimal i lakimit të armaturës së lëmuar përshkruhet me normat BAB87.

Lakimi i armaturës bëhet në këndin 45° ÷ 50°. Diametri minimal i formimit të armaturës 𝐷1 ≥ 15∅,
stafat lakohen rreth cilindrit 𝐷4 ≥ 4∅.
Nëse stafat punojnë nderje tërheqëse nga torzioni apo forcës seizmike, skajet dyfishohen me gjatësinë e
anës më të shkurtë (≥ 𝑙𝑏𝑑 ).
Te armatura e
brinjëzuar

32
Armatura rrjetë punohet pa ganxha për mbajtës sipërfaqësor. Mund të përdoret për stafa të mbajtësit e
nënshtruar shtypës, përkuljes apo torzionit.

Stafat lakohen përreth cilindrit me diametër 4∅. Të siezmika dyfishohet në gjatësinë ≥ 30𝑐𝑚. Stafat e
hapura mund të shfrytëzohen vetëm nëse kanë ganxha dhe së paku vetëm një shufër në ganxhë vetëm për
trarët e ngarkuar nga përkulja dhe te të cilët nuk ka nevojë për armaturë në shtypje.

36. Shtresat mbrojtëse të armaturës

Me shtresë mbrojtëse të armaturës nënkuptohet shtresa e betonit prej sipërfaqes së jashtme të armaturës
në skajore, duke përfshi edhe stafat deri te sipërfaqja anësore më e afërt e betonit.

Shtresa mbrojtëse e armaturës duhet të sigurojë:

- Atehezion të mirë mes armaturës dhe betonit

- Që të mos vie deri te nderja e betonit me armaturën
- Të mbrojë nga zjarri armaturën
- Të mbrojë nga korrozioni armaturën

33
Mbrojtja e armaturës nga korrozioni varet prej prezencës së alkaleve (pH), trashësisë së shtresës
mbrojtëse, kualitetit dhe mirëmbajtjes. Trashësia e saj varet prej kualitetit të betonit dhe të kushteve të
ambientit.

Sigurimi i shtresës
mbrojtëse arrihet me anë të
mbajtësve si:

Armatura duhet të sigurohet

në mënyrë që të ruhet
shtresa mbrojtëse e
projektures.
Trashësia minimale e saj që të sigurojë atehezion të mirë mes betonit dhe armaturës.
𝑐 = ∅ 𝑎𝑝𝑜 ∅𝑛 𝑝𝑤𝑟 𝑑𝑦 ≤ 32 ∅ - diametri i shufrës
𝑐 = ∅ 𝑎𝑝𝑜 5𝑚𝑚(∅𝑛 + 5𝑚𝑚) 𝑝𝑤𝑟 𝑑𝑦 > 32 𝑑𝑦 - diametri i kokrrës maksimale të agregatit
Shtresa mbrojtëse e armaturës varet prej ambientit ku gjendet konstruksioni. Në varësi të agresivitetit jiet
trashësia (c) në formë tabelare.
Shtresa ∆ℎ për tolerancë te elementet montazhe ∆ℎ 0 ≤ ∆ℎ ≤ 5𝑚𝑚
Për elemente të punuara në vend 5𝑚𝑚 ≤ ∆ℎ ≤ 10𝑚𝑚
Për beton të punuar drejt në tokë 𝑐𝑜 ≥ 75𝑚𝑚, ndërsa për beton të punuar në bazën e përgatitur 𝑐𝑜 ≥
40𝑚𝑚.

37. Shtresa mbrojtëse e betonit

Shtresa mbrojtëse e betonit është distanca midis sipërfaqes së jashtme të armaturës ngjitur me sipqrfaqen
më të afërt të betonit.

𝑐𝑛𝑜𝑚 = 𝑐𝑚𝑖𝑛 + ∆𝑐𝑑𝑒𝑣

𝑐𝑚𝑖𝑛,𝑏
𝑐𝑚𝑖𝑛 = 𝑚𝑎𝑥 {𝑐𝑚𝑖𝑛,𝑑𝑢𝑟 + ∆𝑐𝑑𝑢𝑟,𝛾 − ∆𝑐𝑑𝑢𝑟,𝑠𝑙 − ∆𝑐𝑑𝑢𝑟,𝑎𝑑𝑑
10𝑚𝑚

𝑐 = ∅ për ∅ ≤ 32𝑚𝑚
𝑐 = ∅ + 5𝑚𝑚 për ∅ > 32𝑚𝑚
10𝑚𝑚 ≥ ∆𝑐𝑑𝑒𝑣 ≥ 5𝑚𝑚

38. Bazat teorike për llogaritjen e konstruksioneve prej betoni të armuar

Njëra nga detyrat kryesore të projektuesit është që duke u mbështetur në kuptimin e drejtë të natyrës së
materialeve dhe të vetive të tyre fiziko-mekanike të krijojë një strukturë ndërtimi e cila i përgjigjet
funksionit të saj në vepër, si në aspektin statik, arkitektonik ashtu edhe në pikëpamje ekonomike.
Konstruksioni betonarme duhet ti plotësoj kërkesat për shfrytëzim normal të veprës, dhe që të arrihet kjo
duhet të bëhet llogaritja e strukturave.

34
Gjatë historisë së zhvillimit të konstruksioneve prej betoni të armuar, metodat e llogaritjes vazhdimisht
kanë ndryshuar. Me zhvillimin e shkencës si dhe të përvojës është bërë përsosja e tyre.
Metodat në përgjithësi bazohen në supozime të cilat jo gjithherë i përgjigjen realitetit. Konstruktimi është
etapë vendimtare dhe shumë e rëndësishme e procesit të projektimit dhe të metat e kësaj faze nuk mund të
kompensohen.
Për llogaritjen e elementeve prej betoni të armuar përdoren këto metoda:

- Metoda sipas nderjeve të lejuara (metoda klasike)

- Metoda sipas teorisë së thyerjes
- Metoda sipas gjendjes kufitare

39. Etapat e gjendjes së brendshme të nderur të elementeve që punojnë në përkulje

Nga rezultatet eksperimentale në saje të vetive të ndryshme fizko-mekanike të betonit dhe çelikut është
vërejtur se gjendja e brendshme e nderur e elementit prej betoni të armuar nën veprimin e ngarkesës në
përkulje, ndryshon jo vetëm në mënyrë sasiore por edhe cilësore.

Etapet që kalon një element i nderur nën veprimin e ngarkesës nga vlera zero deri në vlerën e saj
shkatërruese janë këto:

-Etapa e parë(I)(MI)- në fillim të ngarkimit të elementit nderjet janë pothuajse në përpjestim të drejtë me
deformimet duke shkuar sipas një vije. Në zonën e tërhequr si betoni ashtu edhe armatura marrin pjesë në
thithjen e nderjeve në tërheqje (𝜎𝑐𝑡 < 𝑓𝑐𝑡 ).

-Etapa Ia(MIa) – me rritjen e ngarkesës rritja e nderjeve bëhet më ngadalë se deformimet e fibrave, kështu
që diagrami i nderjeve devijon nga vija e drejtë dhe merr formën e lakuar. Pastaj arrin një kohë në të cilën
nderjet në beton në zonën e tërhequr arrijnë vlerën e kufirit të rezistencës në tërheqje të betonit. Kjo etapë
shërben për llogaritjen e elementeve të betonit të armuara kundrejt plasaritjeve.

35
-Etapa e dytë (II)(MII) – me rritjen e ngarkesës, deformimet në zonën e poshtme arrijnë vlera të atilla që
betoni nuk pranon më nderje në tërheqje për shkak të plasaritjeve të mëdha, të cilat dalëngadalë arrijnë
deri te aksi neutral. Në këtë mënyrë e tërë forma e tërheqjes i besohet vetëm armaturës, ku nderjet në
armaturë nuk e kanë arritur kufirin e rrjedhshmërisë. Kjo etapë shërben si bazë e llogaritjes së elementeve
sipas metodës së nderjeve të lejuara.

-Etapa e tretë (III)(MIII) – në këtë fazë elementi fillon të shkatërrohet si rezultat i arritjes së kufirit të
rrjedhshmërisë së armaturës së tërhequr, ose si rezultat i arritjes së kufirit të rezistencës në shtypje prej
përkuljes në beton në zonën e shtypur. Në këtë rast epjura e nderjeve në zonën e shtypur merr një
kurbëzim të theksuar. Kjo etapë shërben si bazë për llogaritjen e elementeve të betonit të armuar sipas
metodës së teorisë së thyerjes si dhe sipas gjendjes kufitare.

40. Bazat e llogaritjes sipas nderjeve të lejuara

Metoda klasike

Është njëra nga metodat e para dhe më të vjetra. Ajo bazohet në punën elastike të betonit të armuar,
mirëpo nuk shfrytëzohen mirë vetitë plastike të betonit

Llogaritja e elementeve bazohet në këto supozime:

a) Në elementin prej betoni të armuar, betoni konsiderohet si material elastik dhe nderjet janë në
përpjesëtim të drejtë me deformimet edhe në zonën e shtypur, d.m.th. vlen ligji i Hukut.
𝜎𝑐 = 𝜀𝑐 𝐸𝑐
b) Vlen hipoteza e Bernulit mbi prerjet tërthore plane, prerja tërthore nuk pranon deformime nën
veprimin e ngarkesës.
c) Llogaritja sipas kësaj metode bazohet në etapën e dytë të gjendjes së brendshme ku puna e betonit
në zonën e tërhequr nuk merret parasysh dhe e tërë forca tërheqëse pranohet vetëm nga armatura.
Meqenëse vlen hipoteza e Bernulit dhe ligji i Hukut epjura në zonën e shtypur e cila ka formë të
kurbëzuar zëvendësohet me epjuren lineare.
𝜎𝑐𝑟 ≈ 𝜎𝑐𝑓

d) Nderjet në armaturë mund të jenë 5% më të mëdha se ato të llogaritura për shkak të vendosjes së
armaturës në shumë rende.
Kur dimensionojmë elementet në aspektin e plasaritjeve merret parasysh etapa (Ia) e nderjeve,
gjegjësisht 𝜎𝑐 = 𝑓𝑐𝑡 .

36
Nga kjo mund të vijmë në konkludim se elementin jo të njëtrajtshëm nga betoni i armuar (betoni +
armatura) e shndërrojnë në një material të njëtrajtshëm vetëm prej betoni. Prerja tërthroe e elementit beton
arme shndërrohet në një prerje fiktive (beton) me modul të njëjtë të elasticitetit Ec.
𝜎 𝜎
Nga ligji i Hukut: 𝜀𝑐 = 𝐸𝑐 dhe 𝜀𝑠 = 𝐸𝑠
𝑐 𝑠

Pasi që betoni dhe armatura si pasojë e kohezionit punojnë së bashku atëherë edhe deformimet janë të
barabarta.
𝜎 𝜎 𝐸 𝐸
𝜀𝑐 = 𝜀𝑠 => 𝐸𝑐 = 𝐸𝑠 => 𝜎𝑠 = 𝐸𝑠 𝜎𝑐 zëvendësojmë 𝐸𝑠 = 𝛼𝐸 => 𝜎𝑠 = 𝛼𝐸 𝜎𝑐
𝑐 𝑠 𝑐 𝑐

Për të kthyer sipërfaqen e armaturës As në sipërfaqe të betonit shumëzojmë atë me koeficientin 𝛼𝐸 = 10.

Sipërfaqja fiktive: 𝐴𝑓 = 𝐴𝑐 + 𝛼𝐸 ∗ 𝐴𝑠

Momenti statik i sipërfaqes fiktive: 𝑆𝑓 = 𝑆𝑐 + 𝛼𝐸 ∗ 𝑆𝑠

Momenti i inercionit fiktiv: 𝐼𝑓 = 𝐼𝑐 + 𝛼𝐸 ∗ 𝐼𝑠

41. Dimensionimi i elementeve prej betoni të armuar që punonë në përkulje

Nderjet në shtypje i pranon vetëm betoni, ndërsa nderjet në tërheqje vetëm armatura. Kjo prerje njihet si
prerje e armimit të njëfisht.

Problemet e dimensionimit mund të jenë:

- Dimensionimi i lirë – është i dhënë momenti (M), nderjet e lejuara në beton dhe armaturë dhe
pastaj bëjmë caktimin e dimensioneve të prerjes dhe armaturës në prerje.
- Dimensionimi i kushtëzuar – për dimensionet e njohura të prerjes dhe momentin e përkuljes të
njohur caktohen nderjet në beton dhe llogaritet armatura në prerje.

-Prerja e çfarëdoshme

37
Kushtet e ekuilibrit:
∑ 𝑥 = 0 => ∫ 𝜎𝑐 𝑑𝐴𝑐 − 𝜎𝑠1 𝐴𝑠1 = 0 ...(1) 𝜎𝑐 – nderjet në çfarëdo pjese të zonës së shtypur
∑ 𝑀 = 0 => ∫ 𝜎𝑐 𝑑𝐴𝑐 𝑧𝑐 + 𝜎𝑠1 𝐴𝑠1 𝑧𝑠1 = 𝑀 ...(2) 𝜎𝑐2- nderjet skajore në beton
𝜎𝑠1 - nderjet në armaturë
Nga lineariteti i epjures:
𝜎𝑐2 𝜎𝑐2 +𝜎𝑠1 /𝜂 𝜎𝑐2
𝑥
= 𝑑
=> 𝑥 = 𝜎𝑐2 +𝜎𝑠1 /𝜂 𝑑 = 𝑘𝑥 𝑑 x – pozita e aksit neutral
𝑘𝑥

Marrëdhëniet e nderjeve i vendosim në ekuacionin (1) si dhe ...

∫ 𝑑𝐴𝑐 𝑧𝑐 − 𝜂𝐴𝑠1 𝑧𝑠1 = 0
Momenti statik i prerjes së betonit në shtypje dhe armaturës ndaj aksit neutral duhet të jetë në ekuilibër
=>.
𝜎𝑐2 (∫ 𝑑𝐴𝑐 𝑧𝑐𝑥 2 − 𝜂𝐴𝑠1 𝑧𝑠1𝑥 2 )
∗ =𝑀
𝑥 𝑙𝑖𝑑𝑥
𝑀∗𝑥
Nderjet skajore në beton 𝜎𝑐2 =
𝑙𝑖𝑑𝑥
𝜂∗𝑀∗(𝑑−𝑥)
Nderjet skajore në armaturë 𝜎𝑠𝑧 =
𝑙𝑖𝑑𝑥

Prerja drejtkëndëshe

(1−𝑘𝑥 )
𝑥 𝑑 3
Krahu i forcave të brendshme: 𝑧 = 𝑑 − = 𝑑 − 𝑘𝑥 ∗ = ∗ 𝑑 = 𝑘𝑧 ∗ 𝑑
3 3 𝑘𝑧
𝐹𝑐 = 𝑏𝑥𝜎𝑐 /2 - forca e zonës së shtypur
𝐹𝑠1 = 𝐴𝑠1 𝜎𝑠1 - forca e zonës së tërhequr
𝜎𝑐2 𝑘 1 𝑘𝑥
Nga ∑ 𝑀𝐴𝑠1 = 0 => 𝑀 = 𝐹𝑐 𝑧 = 𝑏𝑥
2
(1 − 3𝑥 )𝑑 = 2 (𝜎𝑐2 𝑏𝑘𝑥 (1 − 2
) 𝑑𝑥 2
2
√𝑘 (1−𝑘𝑥)𝜎
𝑥 2 𝑐
2𝑀 𝑀 𝑀
=> 𝑑 = √ 𝑘𝑥 = √ = 𝑘𝑑 √
𝜎 𝑐2 𝑏𝑘𝑥 (1− 2 )
𝑘𝑑 𝑏 𝑏

ℎ = 𝑑 + 𝑑1 d- lartësia statike
𝑘𝑥 𝑘𝑥 𝑀
Nga ∑ 𝑀𝐹𝑐 = 0 => 𝑀 = 𝐹𝑠 𝑧 = 𝐴𝑠1 𝜎𝑠1 (1 − )𝑑 = 𝐴𝑠1 𝜎𝑠1 (1 − ) 𝑘𝑑 √
3 2 𝑏

38
 𝑀 𝑀
𝑀 √ 𝑏√
𝑏 𝑏
𝐴𝑠 = = 𝑘
𝑘 𝑀 𝑀
𝜎𝑠1 (1− 𝑥)𝑘𝑑 √ √ 𝜎𝑠1 (1− 𝑥)𝑘𝑑
2
2 𝑏 𝑏

𝑀
𝐴𝑠1 = 𝑡𝑏√ 𝑏
Si dhe nga ∑ 𝑥 = 0 => 𝐹𝑐 = 𝐹𝑠
𝜌
𝐴𝑠1 = 𝜌𝑏𝑑 𝜌(𝑛𝑤 %) => 100 𝑏𝑑 = 𝐴𝑠1
𝑡 𝑀 𝑡
𝐴𝑠1 = 𝑘 𝑘𝑑 𝑑√ 𝑏 ; 𝑘𝑑
=𝜌
𝑑

42. Kontrollimi i nderjeve në beton dhe armaturë

Pozita e aksit neutral gjendet me barazimin e momentit statik të betonit dhe armaturës ndaj aksit neutral.
𝑥
𝑏𝑥 = 𝜂𝐴𝑠1 (𝑑 − 𝑥)
2
2 2 𝑥1
𝑥 2 + 𝜂𝐴𝑠1 𝑥 − 𝜂𝐴𝑠1 𝑑 = 0 =>
𝑏 𝑏 2
𝜂𝐴𝑠1 2𝑏𝑑
𝑥= (−1 + √1 +
𝑏 𝜂𝐴𝑠1
Momenti i inercionit fiktiv:
𝑏𝑥 3
𝑙𝑓 = + 𝜂𝐴𝑠 (𝑑 − 𝑥)𝑥 2
3
Nderjet në beton dhe armaturë:
𝑀∗𝑥
𝜎𝑐 = ≤ 𝜎𝑐𝑑
𝑙𝑓
𝜂 ∗ 𝑀 ∗ (𝑑 − 𝑥)
𝜎𝑠𝑧 = ≤ 𝜎𝑠𝑑
𝑙𝑓
Apo nga ∑ 𝑀 𝐴𝑠1 = 0 => 𝐹𝑐 𝑧 = 𝑀
𝜎𝑐 2𝑀
𝑏𝑥 𝑧 = 𝑀 => 𝜎𝑐 = 𝑏𝑥𝑧 ≤ [𝜎𝑐 ]
2

∑ 𝑀 𝐹𝐶 = 0 => 𝐹𝑠1 𝑧 = 𝑀
𝑀
𝐴𝑠1 𝜎𝑠1 𝑧 = 𝑀 => 𝜎𝑠1 = 𝐴 ≤ [𝜎𝑠 ]
𝑠1 𝑧

39
 43. Zonat e deformimeve

Në figurë tregohen zonat e deformimeve të prerjes tërthore në varësi nga lloji i forcës prerëse që vepron
në prerje. Në varësi të saj dallojmë 5 zona.

Zona 1 – në mes drejtëzave a dhe b, përfshin rastet kur prerja tërthore është në tërheqje (vetëm sforcim
pozitiv), tërheqje qendrore apo jashtqendërsi e vogël. Tërë forcën tërheqëse e pranon armatura 𝐴𝑠1 dhe
𝐴𝑠2 . Shkaku i thyerjes është shkatërrimi i çelikut. Drejtëza a i përgjigjet deformimeve maksimale të
çelikut 𝜀𝑠1 = 𝜀𝑠2 = 𝜀𝑠𝑚𝑎𝑥 .

Zona 2 – në mes b dhe c, përfshin rastet e përkuljes pa forcë normale dhe me forcë normale(±) me
ekscenticitet të madh. Pika e mundshme e rrotullimit të drejtëzave të deformimeve është pika A. Drejtëza
c paraqet deformimet në prerje tërthore në të cilën të dy materialet janë shfrytëzuar maksimalisht.

Zona 3 – në mes c dhe d, përfshin rastet me armim të lartë të prerjes tërthore. Prerja është nën ndikimin e
përkuljes pa forcë normale, apo me forcë normale me ekscentritet të mesëm apo të madh. Betoni është
shfrytëzuar maksimalisht (𝜀𝑐 = 3.5%0) pika e mundshme e rrotullimit të drejtëzave të deformimeve është
pika B. Shkak i thyerjes mund të jetë betoni në zonën e shtypur (shkatërrimi i tij) apo edhe armatura në
rastet kur 𝜀𝑠1 = 𝜀𝑠𝑚𝑎𝑥 .

Zona 4 – në mes d dhe g, përfshin rastet kur prerja tërthore është nën ndikimin e përkuljes më forcë
normale në shtypje, me e(jashtqendersi) të madhe. Armatura 𝐴𝑠1 nuk është mjaftë e shfrytëzuar. Pika e
mundshme e rrotullimit është pika B. Në drejtëzën “e” brenda zonës betoni është shfrytëzuar 𝜎𝑐 =
𝑓𝑦𝑑
0.85𝑓𝑐𝑑 ndërsa armatura 𝜎𝑠1 = 𝑓𝑦𝑑 . Deformimet 𝜀𝑐 = 3.5%0 ndërsa 𝜀𝑠1 = 𝐸𝑠
. Shkatërrimi mund të
ndodhë me shkatërrimin e betonit në shtypje ara se 𝜎𝑠1 të arrijë 𝑓𝑦𝑑 .

Zona 5 – në mes g dhe h. Prerja është nën ndikimin e forcave në shtypje me jashtqëndersi të vogël. E tërë
prerja është në nderje në shtypje. Gjatë zvogëlimit të ekscentritetit e ->0 deformimet ne tehun 1 rriten
ndërsa ato në tehun 2 zvogëlohen. Pika e mundshme e rrotullimit është pika C. (3/7h) deformimet 𝜀𝑐 =
3.5 − 0.75𝜀𝑐1 , për shtypje qendrore 𝜀𝑐2 = 𝜀𝑐1 = 2%0 . Thyerja ndodh sipas betonit pa paralajmërim.

40
 44. Dimensionimi i elementeve prej betonit të armuar që punojnë në përkulje sipas
gjendjes kufitare

Llogaria e prerjes nga përkulja sipas gjendjes kufitare mbajtëse bazohet në këto supozime:

- Deformimet sipas lartësisë së prerjes janë lineare

- Betoni ne zonën e tërhequr nuk pranon forca në tërheqje
- Dihet lidhja nderje – deformim (𝜎𝑠 − 𝜀𝑠 ) për armaturën
- Dihet lidhja nderje – deformim (𝜎𝑠 − 𝜀𝑠 ) për betonin

Supozimi i parë – paraqet hipotezën e Bernulit sipas të cilës deformimet në beton dhe armaturë në pika të
ndryshme të prerjes sipas lartësisë janë proporcionalisht të larguara nga aksi neutral. Sipas
eksperimenteve ky supozim është pothuajse i saktë te zona në shtypje të prerjes, ndërsa devijon pak te
zona e tërhequr për shkak të paraqitjes së plasaritjeve.

Në gjendjen kufitare të thyerjes, devijimet nuk janë edhe aq të theksuara aq sa të ndikojnë në rezultatet
llogaritëse, prandaj përvetësohet që supozimi të vlejë edhe për gjendjen kufitare të thyerjes. Për tu
realizuar ky supozim të vlejë është me rëndësi që të ekzistojë lidhja e mirë atehezionale në mes të betonit
dhe armaturës, respektivisht të plotësohet kushti që deformimet gjatësore në beton dhe armaturë të jenë të
barabarta për distancë të njëjte nga aksi neutral.

Supozimi i dytë – që betoni në zonën e tërhequr në gjendjen e thyerjes nuk pranon forca tërheqëse është i
saktë. Te elementet e përkulura dhe të tërhequra plasaritjet paraqiten para ngarkesës shfrytëzuese prandaj
nderjet në tërheqje në beton nuk merren fare parasysh, dhe tërë forca tërheqëse i besohet vetëm armaturës.

Supozimi i tretë – për raportin nderje- deformim (𝜎𝑠 − 𝜀𝑠 ) është i saktë pasi që është i përcaktuar nga
diagrami bilinear (𝜎𝑠 − 𝜀𝑠 ).

Supozimi i katërt – ka të bëjë me mënyrën e shpërndarjes së nderjeve në shtypje te prerja, në mënyrë që

sa më saktë të caktohet sjellja e prerjes. Përshkrimi i supozimit është i njëjte si te gjendja etapat e nderjes.
Dimensionimi bëhet sipas fazës së tretë e cila paraqet kapacitetin kufitar mbajtës të prerjes.

41
 45. Diagrami punues Parabolë + Drejtëz

Kushti i ekuilibrit 𝑀𝑠𝑑 ≤ 𝑀𝑅𝑑

𝑀𝑠𝑑 - vlera llogaritëse e momenteve të forcave të jashtme
𝑀𝑅𝑑 - vlera llogaritëse e momentit përballues të forcave të brendshme
𝑀𝑠𝑑 = 𝛾𝐺 𝑀𝐺 + 𝛾𝑄 𝑀𝑄 + 𝜓𝑜 𝛾𝑄𝑖 𝑀𝑄𝑖
𝛾- koeficient parcial të sigurisë për ngarkesa
𝑀𝑅𝑑 = 𝐹𝑐 𝑧 = 𝐹𝑠1 𝑧
Nga ∑ 𝑥 = 0 => 𝐹𝑐 = 𝐹𝑠1 𝐹𝑐 - forca llogaritëse shtypëse në beton
𝐹𝑠1 - forca llogaritëse tërheqëse në armaturë
z – krahu i forcave të brendshme
Forca llogaritëse shtypëse për prerje drejtkëndëshe:
𝑦=𝑥 𝑓𝑐𝑘
𝐹𝑐 = ∫𝑦=0 𝜎𝑐(𝑦) 𝑏(𝑦) 𝑑𝑦 𝑓𝑐𝑑 = 𝛾𝑐
– rezistenca llogaritëse e betonit
𝑦=𝑥
𝐹𝑐 = 𝑏 ∫𝑦=0 𝜎𝑐(𝑦) 𝑑𝑦 = 𝛼1 𝑏𝑥𝛼𝑓𝑐𝑑 𝑓𝑐𝑘 – rezistenca karakteristike e betonit
𝛾𝑐 = 1.35 – koeficient i sigurisë për beton
𝛼1 – koeficient plotësues i sipërfaqes shtypëse të betonit (varet nga deformimet)
𝛼 – koeficient punues, për parabolë+drejtëz 𝛼 = 0.85
𝜀𝑐 (6−𝜀𝑐 )
Për 𝜀𝑐 ≤ 2%0 𝛼1 = 12
𝜀𝑐 ≤ 2%0 𝛼1 = 0.667
3𝜀𝑐 −2
2%0 ≤ 𝜀𝑐 ≤ 3.5%0 𝛼1 = 3𝜀𝑐
𝜀𝑐 ≤ 3.5%0 𝛼1 = 0.81
Pozita e 𝐹𝑐 definohet me a=𝛼 ′ 𝑥. 𝛼 ′ - në varësi të deformimeve
8−𝜀
Për 𝜀𝑐 ≤ 2%0 𝛼 ′ = 4(6−𝜀𝑐 )
𝑐
′ 𝜀𝑐 (3𝜀𝑐 −4)+2
2%0 ≤ 𝜀𝑐 ≤ 3.5%0 𝛼 = 𝜀𝑐 ≤ 3.5%0 𝛼 ′ = 0.416
2𝜀𝑐 (3𝜀𝑐−2)
Forca llogaritëse tërheqëse 𝐹𝑠1 fitohet me shprehjen:
𝐹𝑠1 = 𝐴𝑠1 𝜎𝑠1 ku 𝜎𝑠1 = 𝜀𝑠1 𝐸𝑠 ≤ 𝑓𝑦𝑑 𝐸𝑠 = 200000𝑁/𝑚𝑚2 – moduli i elasticitetit të çelikut
𝑓𝑦𝑘
𝑓𝑦𝑑 = 𝛾𝑤
– rezistenca llogaritëse e çelikut
𝑓𝑦𝑘 – rezistenca karakteristike e çelik
𝛾𝑠 = 1.15 – koeficient i sigurisë për çelik
Pozita e aksit neutral (x) fitohet nga supozimi se deformimet e armaturës dhe betonit janë lineare
𝜀𝑐2 𝜀𝑐2 + 𝜀𝑠1 𝜀𝑐2
= => 𝑥 = 𝑑 = 𝑘𝑥 𝑑
𝑥 𝑑 𝜀𝑐2 + 𝜀𝑠1
Krahu i forcave të brendshme z:

42
 𝑧 = 𝑑 − 𝛼 ′ = 𝑑 − 𝛼 ′ 𝑘𝑥 𝑑 = (1 − 𝛼 ′ 𝑘𝑥 )𝑑 = 𝑘𝑧 𝑑
Për shfrytëzim të plotë të materialit:
𝑀𝑠𝑑 = 𝑀𝑅𝑑 = 𝐹𝑐 𝑧 = 𝛼1 𝑏𝑥𝛼𝑓𝑐𝑑 𝑧 = 0.85𝑓𝑐𝑑 𝛼1 𝑏𝑘𝑥 𝑑𝑘𝑧 𝑑 = 0.85𝑏𝑑2 𝛼1 𝑘𝑥 𝑘𝑧 𝑓𝑐𝑑
𝑀𝑠𝑑 = 0.85𝑏𝑑2 𝛼1 𝑘𝑥 𝑘𝑧 𝑓𝑐𝑑 /𝑀𝑅𝑑
Lartësia statike d e elementit:
𝑀𝑠𝑑
𝑀𝑠𝑑 = 0.85𝑓𝑐𝑑 𝑏𝑑2 𝑀𝑅𝑑 => 𝑑2 =
0.85𝑓𝑐𝑑 𝑏𝑀𝑅𝑑
1 𝑀𝑠𝑑 𝑀𝑠𝑑
𝑑=√ √ = 𝑘𝑑 √
𝑀𝑅𝑑 0.85𝑓𝑐𝑑 𝑏 0.85𝑓𝑐𝑑 𝑏𝑑
Sipërfaqja e nevojshme e armaturës 𝐴𝑠1 :
𝑀𝑠𝑑
𝑀𝑠𝑑 = 𝐹𝑠1 𝑧 = 𝐴𝑠1 𝜎𝑠1 𝑘𝑧 𝑑 => 𝐴𝑠1 = .... njëra formë
𝑘𝑧 𝑑𝜎𝑠1
Nga ∑ 𝑥 = 0 => 𝐹𝑐 = 𝐹𝑠1
𝐴𝑠1 𝜎𝑠1 = 0.85𝑓𝑐𝑑 𝛼1 𝑥𝑏 = 0.85𝑓𝑐𝑑 𝛼1 𝑘𝑥 𝑑𝑏

𝛼1 𝑘𝑥 0.85𝑓𝑐𝑑
𝐴𝑠1 = 𝑏𝑑 𝜔1 – koeficient mekanik i armimit
𝜔1 𝜎𝑠1
0.85𝑓𝑐𝑑 0.85𝑓𝑐𝑑
𝐴𝑠1 = 𝜔1 𝑏𝑑 𝜎 𝜌1 = 𝜔1 𝑓 𝜌1 – koeficient i armimit
𝑠1 𝑦𝑑 (𝜎𝑠1 )

Problemet e dimensionimit:

1. Dimensionimi i lirë
Të dhënat 𝑀𝐺 ; 𝑀𝑄 ;b; klasa e betonit C; klasa e çelikut S;
Kërkohen lartësitë e elementit h dhe sipërfaqja e nevojshme e armaturës As.
Supozojmë deformimet 𝜀𝑐 /𝜀𝑠 =3.5/10%0 -> Në tabelë lexohen:𝑘𝑑 , 𝑘𝑥 , 𝑘𝑠 , 𝑚, 𝜌
𝑀
Llogaritet 𝑑 = 𝑘𝑑 √𝑏𝛼𝑓𝑠𝑑 – lartësia statike.
𝑐𝑑
𝑏𝑑 0.85𝑓𝑐𝑑
𝐴𝑠 = 𝜌 = 𝜔𝑏𝑑 – përvetësojmë armaturën.
100 𝑓𝑦𝑑
Llogarisim d1; h=d+d1, përvetësojmë h.
Tash d=h-d1
𝑑
𝑘𝑑 = 𝑀
=> lexojmë 𝑘𝑥 , 𝑘𝑧 , 𝑚, 𝜌 𝑒𝑡𝑗.
√𝑏𝛼𝑓𝑠𝑑
𝑐𝑑
0.85𝑓𝑐𝑑
𝐴𝑠1 = 𝜔𝑏𝑑 -> përvetësojmë 𝐴𝑠
𝑓𝑦𝑑
𝑠𝑢𝑝
Nëse 𝑑1 ≠ 𝑑1 përsëritet procedura edhe njëherë.

2. Dimensionimi i kushtëzuar

Të njohura b/h; klasa e betonit C; klasa e çelikut S; 𝑀𝐺 ; 𝑀𝑄 ;

Kërkohet sipërfaqja e armaturës së nevojshme As=?

43
 Supozojmë 𝑑1 = (0.06 ÷ 0.12)ℎ
𝑑 = ℎ − 𝑑1
𝑑 𝜀
𝑘𝑑 = 𝑀
=> lexojmë 𝜀𝑐 , 𝑘𝑥 , 𝑘𝑧 , 𝑚, 𝜌 𝑒𝑡𝑗.
√𝑏𝛼𝑓𝑠𝑑 𝑠
𝑐𝑑
𝑏𝑑 0.85𝑓𝑐𝑑
𝐴𝑠 = 𝜌 100 𝑓𝑦𝑑
𝑠𝑢𝑝
𝑑1 - kontrollohet me 𝑑1 , nëse nuk përputhet, iterohet edhe njëherë,

3. Caktimi i momentit përballues

Të njohura b/h; klasa e betonit C; klasa e çelikut S; 𝐴𝑠;
Kërkohet M=?

Llogaritet 𝑑1 ;
𝑑 = ℎ − 𝑑1
𝑏𝑑 0.85𝑓𝑐𝑑 𝜀
𝐴𝑠 = 𝜌 100 𝑓𝑦𝑑
=> 𝜌 = ⋯ lexojmë 𝜀𝑐 , 𝑘𝑥 , 𝑘𝑧 , 𝑘𝑑 , 𝑚, 𝜇(%).
𝑠
𝑀𝑠𝑑 1
𝐴𝑠 = 𝑘 𝑑𝑓 => 𝑀𝑠𝑑 = 𝐴𝑠 𝑘𝑧 𝑑𝑓𝑦𝑑
𝑧 𝑦𝑑

𝑀𝑅𝑑 = 𝜇𝑅𝑑 𝑏𝑑2 0.85𝑓𝑐𝑑

𝑀 1
𝑀𝑠𝑑 = { 𝑠𝑑 𝑀𝑠𝑑 = 𝛾𝐺 𝑀𝐺 + 𝛾𝑄 𝑀𝑄
𝑀𝑅𝑑

46. Armimi i dyfishtë sipas EC-2

Kur armimi i njëfishtë më shfrytëzim të plotë të betonit 𝜎𝑐 = 0.85𝑓𝑐𝑑 , nuk është në gjendje të pranojë
momentin e jashtëm 𝑀𝑠𝑑 , atëherë projektohet armimi i dyfishtë. Pra armimi i dyfishtë përdoret në rastet
kur momenti i përkuljes 𝑀𝑠𝑑 që vepron në prerje është më i madh se momenti përballues 𝑀𝑅𝑑 që pranon
prerja pa pjesëmarrjen e armaturës së shtypur. Ky moment 𝑀𝑅𝑑 quhet momenti i limituar.

44
Për shfrytëzim të plotë të betonit 𝜀𝑐 = 3.5%0
𝑓𝑦𝑑 𝑓𝑦𝑘 𝑓𝑦𝑘
𝜀𝑠 = 𝐸𝑠
; 𝑓𝑦𝑑 = 𝛾𝑠
= 1.5
; 𝐸𝑠 = 200000𝑁/𝑚𝑚2
3.5
𝑥1,𝑚 = 𝑓𝑦𝑑 𝑑
3.5+
𝐸𝑠

∆𝑀 = 𝑀𝑠𝑑 − 𝑀𝑅𝑑,𝑙𝑖𝑚 – ndryshimi i momentit pranohet me anë të armaturës shtesë në zonën e tërhequr
dhe të shtypur. 𝑀𝑅𝑑 = 𝐹𝑐 𝑧, 𝑀𝑠𝑑 ≤ 𝑀𝑅𝑑 ;
𝑀𝑅𝑑 = 0.85𝑓𝑐𝑑 𝛼1 𝑏𝑘𝑥 𝑑𝑘𝑧 𝑑 = 0.85𝑓𝑐𝑑 𝑏𝑑2 𝛼1 𝑘𝑥 𝑘𝑧 = 𝜇𝑅𝑑 𝑏𝑑2 0.85𝑓𝑐𝑑
𝑥
𝜇𝑅𝑑 = 𝛼1 𝑘𝑥 𝑘𝑧 ; 𝑘𝑥 = ; 𝑘𝑧 = (1 − 𝛼 ′ 𝑘𝑥 )
𝑑
Për 𝜀𝑐 = 3.5%0 => 𝛼1 = 0.81 dhe 𝛼 ′ = 0.416
3∗3.5−2 𝑥 𝑥
𝜇𝑅𝑑,𝑙𝑖𝑚 = 𝛼1 𝑘𝑥 𝑙𝑛𝑘𝑧 𝑙𝑛 = 3∗3.5
(𝑑) (1 − 0.416 (𝑑) )
𝑙𝑖𝑚 𝑙𝑖𝑚
Momenti kufitar do të jetë:
𝑥 𝑥
𝑀𝑅𝑑,𝑙𝑖𝑚 = 𝜇𝑅𝑑,𝑙𝑖𝑚 𝑏𝑑2 0.85𝑓𝑐𝑑 = 0.81 (𝑑) (1 − 0.416 (𝑑) ) 𝑏𝑑2 0.85𝑓𝑐𝑑
𝑙𝑖𝑚 𝑙𝑖𝑚
Vlerat e limituara të 𝑘𝑥 , 𝑙𝑛, 𝜇𝑅𝑑,𝑙𝑖𝑚 , 𝑘𝑧 , 𝑙𝑛 varen prej llojit të çelikut (𝑓𝑦𝑘 ) si dhe diagramit të nderjeve në
shtypje (𝛼1 , 𝛼 ′ )
𝐴𝑠1 = 𝐴′𝑠1 + 𝐴′′ 𝑠1
𝑀𝑅𝑑,𝑙𝑖𝑚 ∆𝑀
𝐴𝑠1 = + ; ∆𝑀 = 𝑀𝑠𝑑 − 𝑀𝑅𝑑,𝑙𝑖𝑚
𝑘𝑧 𝑙𝑛𝑑𝑓𝑦𝑑 (𝑑−𝑑2 )𝑓𝑦𝑑
Ndërsa armatura në shtypje llogaritet prej ∆𝑀
∆𝑀 𝑀𝑠𝑑 −𝑀𝑅𝑑,𝑙𝑖𝑚
𝐴𝑠2 = (𝑑−𝑑 =
2 )𝜎𝑠2 (𝑑−𝑑2 )𝜎𝑠2
𝜎𝑠2 = −𝜀𝑠2 𝐸𝑠 ≤ 𝑓𝑦𝑑 – nderjet në armaturën e shtypur
𝜀𝑐 𝜀𝑠2 𝑥−𝑑2 𝑥−𝑑2
𝑥
= 𝑥−𝑑 => 𝜀𝑠2 = 𝜀𝑐 𝑥
= 3.5%0 𝑥
2

47. Elementet me formë të prerjes “T”

Në praktikë zakonisht i takojmë si pjesë përbërëse të mbulesave të brinjëzuar, duke qenë të lidhura në
mënyrë monolite në mes veti. Mirëpo mund të takohen edhe si elemente të vetmuara të përgatitura në
mënyrë monolite apo të parapërgatitura.

45
Në rast kur pllaka ndodhet në zonën e shtypur ajo ndikon mjaftë në rritjen e aftësisë mbajtëse të
elementit, pasi që së bashku me briun merr pjesë në thithjen e nderjeve në shtyje.

48. Dimensionimi i prerjes “T”

Rasti I-rë – Aksi neutral kalon nëpër pllakë

Supozojmë 𝑥 ≤ ℎ𝑡

Supozojmë 𝜀𝑐 /𝜀𝑠 =3.5/10%0 , lexojmë 𝑘𝑑 , 𝑘𝑥 , 𝑒𝑡𝑗.

𝑥 = 𝑘𝑥 𝑑 < ℎ𝑡 supozimi vlenë, prerja punon si prerje drejtkëndëshe dhe llogaria e mëtutjeshme bëhet si te
prerja drejtkëndëshe me dimensione beff/h.

46
Dimensionimi i kushtëzuar:

1. Supozojmë 𝑥 ≤ ℎ𝑡
2. Supozojmë 𝑑1
𝑑 𝜀
3. 𝑑 = ℎ − 𝑑1 => 𝑘𝑑 = 𝑀
=> lexojmë 𝜀𝑐 , 𝑘𝑥 , 𝑘𝑧 , 𝑚, 𝜌 𝑒𝑡𝑗.
√𝑏𝛼𝑓𝑠𝑑 𝑠
𝑐𝑑

𝑥 = 𝑘𝑥 𝑑 < ℎ𝑡 – supozimi vlenë

𝑀𝑠𝑑
𝐴𝑠𝑙 =
𝑘𝑧 𝑑𝑓𝑦𝑑
Nëse 𝑥 > ℎ𝑡 supozimi nuk vlen.
Rasti II-të – Aksi neutral kalon nëpër brinjë 𝑥 > ℎ𝑡
𝑏𝑒𝑓𝑓
a) 𝑏𝑤
> 5 – Llogaritja bëhet me metodën e përafërt
𝑏𝑒𝑓𝑓
b) 𝑏𝑤
≤ 5 – Llogaritja bëhet me metodën e saktë – gjerësisë së idealizuar

𝑏𝑒𝑓𝑓
a) Metoda e përafërt 𝑏𝑤
>5

Për nevojat praktike llogaritja e përafërt është e mjaftueshme dhe është në anën e sigurisë. Sipas
kësaj metode së pari supozohet se tërë forcën në shtypje e pranon vetëm pllaka, ku Fc vepron në
mesin e pllakës dhe krahu i forcave të brendshme është 𝑧 = 𝑑 − ℎ𝑡 /2.

Kjo vlen nëse plotësohen kushtet:

Për S240/360 ℎ𝑡 ≤ 0.33𝑑
S400/500 ℎ𝑡 ≤ 0.268𝑑
B500 ℎ𝑡 ≤ 0.264𝑑
Nga ∑ 𝑀𝐴𝑠1 = 0 => 𝐹𝑐 𝑧 = 𝑀𝑠𝑑
𝑀𝑠𝑑 = 𝛾𝐺 𝑀𝐺 + 𝛾𝑄 𝑀𝑄 + 𝜓𝑜 𝛾𝑄𝑖 𝑀𝑄𝑖

∑ 𝑥 = 0 => 𝐹𝑐 = 𝐹𝑠
𝑓𝑦𝑘
𝐹𝑠 = 𝐴𝑠 𝑓𝑦𝑑 ku 𝑓𝑦𝑑 =
𝛾𝑠
𝑀𝑠𝑑 𝑀𝑠𝑑
𝑀𝑠𝑑 = 𝐴𝑠1 𝑓𝑦𝑑 𝑧 => 𝐴𝑠1 = = ℎ
𝑧𝑓𝑦𝑑 (𝑑− 𝑡 )𝑓𝑦𝑑
2

47
 Është e nevojshme që nderjet mesatare në pllakë të mos e kalojnë vlerën 𝛼𝑓𝑐𝑑
𝑀𝑠𝑑
𝜎𝑐 = 𝑏 ≤ 0.85𝑓𝑐𝑑 ; 𝐹𝑐 = 𝜎𝑐 ℎ𝑡 𝑏𝑒𝑓𝑓
𝑒𝑓𝑓 𝑡 (𝑑−ℎ𝑡 /2)
ℎ

𝑏𝑒𝑓𝑓
b) Metoda e saktë 𝑏𝑤
≤5
Metoda e përafërt në këtë rast nuk jep rezultate të mira, prandaj përdoret metoda e saktë e cila
merr parasysh forcën shtypëse në tra. Përdoret edhe për rastin 𝑏𝑒𝑓𝑓 > 5𝑏𝑤 , kur kemi ngarkesë të
madhe.

𝐹𝑐 = 𝐹𝑐1 − 𝐹𝑐2 𝛼1 𝑑ℎ𝑒 𝛼 ′ - koeficient punues të betonit

𝐹𝑐1 = 𝛼1 𝑏𝑒𝑓𝑓 𝑥0.85𝑓𝑐𝑑
𝐹𝑐2 = 𝛼 ′ (𝑏𝑒𝑓𝑓 − 𝑏𝑤 )(𝑥 − ℎ𝑡 )0.85𝑓𝑐𝑑
𝐹𝑐 η𝑥 = 𝐹𝑐1 η1 𝑥 − 𝐹𝑐2 [η2 (𝑥 − ℎ𝑡 ) + ℎ𝑡 ]
1
η𝑥 = {𝐹 η 𝑥 − 𝐹𝑐2 [η2 (𝑥 − ℎ𝑡 ) + ℎ𝑡 ]}
𝐹𝑐 𝑐1 1
z = d − η𝑥 dhe pjesa tjetër e llogaritjes është e njëjte
𝑀
=> 𝐴𝑠 = 𝑧𝑓𝑠𝑑
𝑦𝑑

Në praktikë në vend të kësaj metode përdoret ajo e gjerësisë së idealizuar (𝑏𝑖 ), e cila caktohet nga
kushti që për aksin e njëjte neutral të fitohet forca e njëjte në shtypje të prerjes “T” dhe prerjes së
idealizuar.
𝐹𝑐 = 𝐹𝑐𝑖 𝐹𝑐 – forca në zonën e shtypur te prerja “T”
𝑏𝑖 = 𝜆𝑏𝑒𝑓𝑓 𝐹𝑐𝑖 – forca në zonën e shtypur te prerja e idealizuar
𝐹𝑐𝑖 = 𝛼𝑖 𝑏𝑖 𝑥0.85𝑓𝑐𝑑
ℎ𝑡
𝛼′ 𝑏𝑤
𝜆=1−
𝛼1
(1 − 𝑘𝑑 ) (1 −
𝑏𝑒𝑓𝑓
)
𝑥

Koeficienti 𝜆 – caktohet prej tabelave => koeficienteve dhe procedurës

ℎ𝑓 𝑏𝑒𝑓𝑓
=> 𝑘𝑥 => 𝜆(𝛾)
𝑑 𝑏𝑤

48
 49. Gjerësia punuese sipas EC-2

𝑏𝑤 + 0.2𝑙𝑜
𝑏𝑒𝑓𝑓 ≤ {
𝑏𝑤 + 𝑏1 + 𝑏2

𝑏 + 0.1𝑙𝑜
𝑏𝑒𝑓𝑓 ≤ { 𝑤
𝑏𝑤 + 𝑏1

𝑙𝑜 – gjatësia në mes pikave zero të momenteve

Gjerësia punuese varet nga dimensionet e trarit dhe pllakës, llojit të ngarkesës, hapësirës në mes
mbështetëseve, kushteve të mbështetjes dhe armaturës tërthore.

50. Elementet që punojnë në shtypje qendrore

Elementet që punojnë në shtypje qendrore janë elementet tek të cilat forca normale vepron në qendrën e
rëndesës së prerjes së idealizuar.
Mund të jenë:

- Shtyllat me b<4h të ramëve dhe konstruksioneve skeletore

- Shufrat e shtypura të mbajtësit kapriatë
- Muret e mbështetura në mënyrë të vazhduar me b>4h

49
Prerja tërthore e tyre mund të jetë e ndryshme në varësi nga qështja konstruktive dhe funksionale, si p.sh.
drejtkëndëshe, katrore, rrethore, poligonale ndërsa nëse janë të parapërgatitura T, I etj.
Dimensionet minimale të këtyre elementeve varen nga ndikimi i përkulshmërisë gjatësore, mundësia e
drejtë e vuarjes së betonit në vepër, konstruimi i armaturës.
Për shtyllë të betonuar në vend 𝑑𝑚𝑖𝑛 = 20𝑐𝑚, montazh 14cm
Për mure të betonuar në vend 𝑑𝑚𝑖𝑛 = 10𝑐𝑚, montazh 8cm

51. Llogaria e elementeve që punojnë në shtypje qendrore që nuk janë të përkulshme

𝝀 ≤ 𝟐𝟓

Së pari duhet të caktohet gjatësia e përkulshmërisë gjatësore, e cila është në varësi nga kushtet e
mbështetjes së elementeve në skaje.

Përkulshmëria gjatësore caktohet me shprehjen.

𝑙𝑜 𝐼
𝜆=𝑖 𝑙𝑜 – gjatësia e epjes, 𝑖𝑚𝑖𝑛 – rrezja minimale e inercisë, 𝑖𝑚𝑖𝑛 = √ 𝑚𝑖𝑛
𝐴
𝑚𝑖𝑛

Kushti i ekuilibrit është:

𝑁𝑠𝑑 ≤ 𝑁𝑅𝑑

𝑁𝑠𝑑 = 𝛾𝐺 𝑁𝐺 + 𝛾𝑄 𝑁𝑄 + 𝜓𝑜 𝛾𝑄𝑖 𝑁𝑄𝑖

𝑁𝑅𝑑 = 𝐴𝑐 𝜎𝑐 + 𝐴𝑠 𝜎𝑠
Aftësia mbajtëse kufitare (𝑁𝑅𝑑 ) arrihet për deformimet në beton 𝜀𝑐 = 2%0

50
𝑁𝑅𝑑 – forca përballuese e prerjes
𝑁𝑅𝑑 = 𝐴𝑐 0.85𝑓𝑐𝑑 + 𝐴𝑠 𝑓𝑦𝑑
𝐴𝑠 𝑓𝑦𝑑 𝐴𝑠 𝑓𝑦𝑑 𝑓𝑦𝑑
𝑁𝑅𝑑 = 𝐴𝑐 0.85𝑓𝑐𝑑 (1 + ); 𝜔= ; 𝜔=𝜌 ;
𝐴𝑐 0.85𝑓𝑐𝑑 𝐴𝑐 0.85𝑓𝑐𝑑 0.85𝑓𝑐𝑑
𝑁𝑅𝑑 = 𝐴𝑐 0.85𝑓𝑐𝑑 (1 + 𝜔); 𝜌 – koeficient i armimit
Nëse është e dhënë forca dhe dimensionet e prerjes tërthore, sipërfaqja e armaturës llogaritet nga
shprehja:
𝑁𝑠𝑑 − 𝐴𝑐 0.85𝑓𝑐𝑑
𝐴𝑠 =
𝑓𝑦𝑑
Sipërfaqja minimale e armaturës;
𝑁
0.1 𝑓 𝑠𝑑
𝐴𝑠,𝑚𝑖𝑛 ≥ { 𝑦𝑑 𝐴𝑠,𝑚𝑎𝑥 = 0.04𝐴𝑐 (4%𝐴𝑐 ), Te vazhdimet: 𝐴𝑠,𝑚𝑎𝑥 = 0.08𝐴𝑐
0.002𝐴𝑐 (0.2%𝐴𝑐 )

52. Elementet që punojnë në shtypje qëndrore të armuar me armaturë gjatësore dhe

spirale

Përdorimi i armaturës në formë spirale, për elementet prej betonit të armuar që punojnë në shtypjë
qendrore, bazohet në rezultatet e provave eksperimentale të cilat tregojnë se shkatërrimi i mostrave vie si
pasojë e deformimeve tërthore të shkaktuara nga ngarkesa e jashtme. Kështu aftësia mbajtëse e mostrës
mund të rritet shumë nëse do të arrijmë të pengojmë deformimet tërthore me aplikimin e presionit anësor.

Duke u bazuar në këto prova autori “considere” propozoi që presionin anësor ta zëvendësojmë me
veprimin e stafës në formë spirale.

Studimet eksperimentale gjithashtu kanë treguar se edhe me plasaritjen e shresës mbrojtëse, pjesa e
mbetur e prerjës terthore brenda spirales mbetet e plotë dhe e pashkatrruar dhe vazhdon të punojë derisa
armatura spirale arrinë kufirin e rrjedhsmërisë. Kjo sipërfaqe quhet berthamë e prerjes dhe përdoret si
sipërfaqe punuese në aftësinë mbajtëse të shtyllave me armim spiral.

Për të ardhur deri te shprehja e aftësisë mbajtëse e armaturës spirale nisemi nga ena cilindrike e mbyllur
prej çelikut me dimensione d=1.0 dhe trashësi të mureve 5cm, dhe në enë gjendet lëngu nën presionin p.
Gjithashtu 5 < 𝑑𝑠 .

51
 𝑝∗𝑑𝑠
𝐹= 2
...(1)

Vlera minimale që mund të pranojë muri i cilindrit (d=1 dhe 𝛿)

𝐹 = 𝜎𝑠,𝑚𝑎𝑥 𝐴𝑠 ; 𝐴′𝑠 = 𝛿 ∗ 1.0
𝑓𝑦𝑘
𝐹 = 𝛿𝑓𝑦𝑑 ...(2) ku 𝜎𝑠,𝑚𝑎𝑥 = 𝛾𝑠
= 𝑓𝑦𝑑
𝜋𝑑𝑠2 𝛿𝑓𝑦𝑑 𝜋𝑑𝑠
Nga ∑ 𝑣 = 0 => 𝑁𝑜 = 𝐴𝑠 𝑝 = ∗2 = 𝐴𝑠𝑜 𝑓𝑦𝑑 𝐴𝑠𝑜 = 𝛿 ∗ 1.0
4 𝑑𝑠 2
𝜋𝑑𝑠
𝑁𝑜 = 𝐴𝑠𝑜 𝑓𝑦𝑑 ...(4)
2
Në beton presioni radial tërthor do të jetë shumë më i vogël dhe do të ketë vlerën 𝑣𝜀𝑐 , ndërsa presioni 𝑣𝑝
ku 𝑣 – koeficienti i Poissonit (𝑣 = 0.25)
Relacioni për trashësi të murit të cilindrit
𝐴0𝑠
𝛿= 𝑠
...(5)
𝜋𝑑𝑠 𝐴0𝑠
(5)->(4) => 𝑁𝑜 = 2 𝑠
𝑓𝑦𝑑
𝐴0𝑠
𝐴𝑠 = 𝜋𝑑𝑠 𝑠
𝐴𝑠 𝑓𝑦𝑑 1
𝑁𝑠 = ∗ për 𝑣=0.25
2 𝑣
𝑁𝑠 = 2𝐴𝑠 𝑓𝑦𝑑
𝑁𝑠𝑑 ≤ 𝑁𝑅𝑑
𝑁𝑅𝑑 = 𝑁𝑐 + 𝑁𝑠𝑙 + 𝑁𝑠𝑠
1
𝑁𝑅𝑑 = 𝐴𝑐𝑠 0.85𝑓𝑐𝑑 + 𝐴𝑠𝑙 𝑓𝑦𝑑 + 𝐴 𝑓
2𝑣 𝑠𝑠 𝑦𝑤𝑑

𝐴𝑠𝑙 𝑓𝑦𝑑 1 𝐴𝑠𝑠 𝑓𝑦𝑤𝑑 𝐴𝑠𝑙 𝐴𝑠𝑠

𝑁𝑅𝑑 = 𝐴𝑐𝑠 0.85𝑓𝑐𝑑 (1 + 𝐴𝑐 0.85𝑓𝑐𝑑
+ 2𝑣 𝐴𝑐 0.85𝑓𝑐𝑑
) ; 𝐴𝑐
= 𝜌𝑜 ; 𝐴𝑐
= 𝜌𝑠 ;

𝐴𝑐𝑠 – sipërfaqja brenda spirales

52
𝜌𝑜 – koeficienti i armimit për armaturë gjatësore 0.6% ≤ 𝜌𝑜 ≤ 3%
𝜌𝑠 – koeficienti i armimit për armaturë spirale 𝜌𝑠 = (2 ÷ 3)𝜌𝑜

∅𝑠,𝑚𝑖𝑛 = 6𝑚𝑚 𝜆𝑖 ≤ 50
∅𝑠,𝑚𝑎𝑥 = 16𝑚𝑚 𝐷 ≥ 20𝑐𝑚
∅𝑠 > ∅/4

53. Konstruimi dhe armimi i shtyllave

Diametri minimal i armaturës gjatësore ∅12𝑚𝑚

Diametri maksimal në mes tyre ≤ 40𝑐𝑚
𝑁
0.1 𝑓 𝑠𝑑
𝐴𝑠,𝑚𝑖𝑛 ≥ { 𝑦𝑑 𝐴𝑠,𝑚𝑎𝑥 = 0.04𝐴𝑠𝑐 Te vazhdimet 𝐴𝑠,𝑚𝑎𝑥 = 0.08𝐴𝑐
0.002𝐴𝑐

6𝑚𝑚
Diametri minimal i stafave ∅𝑠𝑡𝑎𝑓 ≥ {1 ∅
4 𝑚𝑎𝑥

12∅𝑚𝑖𝑛
Distanca në mes stafave 𝑠 ≤ {𝑑𝑖𝑎𝑚𝑒𝑡𝑟𝑖 𝑚𝑖𝑛𝑖𝑚𝑎𝑙 𝑖 𝑠ℎ𝑡𝑦𝑙𝑙𝑤𝑠
30𝑐𝑚
Kjo distancë zvogëlohet për 0.6 për :

- Prerjet që gjinden mbi dhe nën tra ose pllakë

- Prerjet në afërsi të vazhdimeve të armaturës për ∅𝑚𝑎𝑥 ≥ 14𝑚𝑚

Te zonat siezmike – përdoren stafa dyfishe në anën më të shkurtë të lakuar në skaje në këndin 145° dhe
gjerësi10∅𝑠
Gjatësia e inkastrimit matet prej 𝑘𝑏 ∅

Distanca e stafave te pjesa e vazhduar

𝑏/4
𝑠≤{ b - diametri minimal
10𝑐𝑚
∅ 𝑓𝑦𝑑
𝐴𝑠𝑡 ≥ 𝑠 ∗ ∗
5 𝑓𝑦𝑤𝑑

Të gjitha të dhënat në funksion të duktilitetit

53
Vazhdimi te shtyllat bëhet pa ganxha
Te shtyllat me prerje drejtkëndëshe me më shumë se 4 shufra, përdoren stafa plotësuese që të pengojnë
ç’vendosjen horizontale të shufrave.
Për ∅ ≥ 20𝑚𝑚 – vazhdimi bëhet me saldim.

Për prerje të formave të ndryshme, në rend të kryqëzimit 9∅6, ∅8 𝑜𝑠𝑒 ∅10.

Për shtylla shumë të armuara mund të bëhet grupimi nga dy, tri ose katër shufra.

Te shtyllat spirale
max 8𝑐𝑚
𝑠 ≤ { max = 𝐷/5
𝑚𝑎𝑥 = 3𝑐𝑚 + ∅𝑠

Te vazhdimi i tyre bëhet në perimetër duke bërë dyfishimin së paku 30∅𝑠 , ndërsa fundet e spirales në
gjatësi 20∅ hynë thellë në beton
Minimumi: 6 shufra te shtylla rrethore
4 shufra te shtylla katrore
Nëse prerjet e shtyllave të dy elementeve kanë dimensione të ndryshme.

54
 54. Sipërfaqja minimale e armaturës te elementet e përkulura

Thyerja e prerjes me armim të dobët ndodhë në moment. Në këtë mënyrë që të mos vie deri te thyerja e
tillë, duhet që prerja të armohet me armaturë minimalë. Sasia e saj duhet të jetë e tillë që të pranojë forcën
tërheqëse të cilën para plasaritjeve i pranon zona tërheqëse e betonit.
𝐴𝑠,𝑚𝑖𝑛 ∗ 𝑓𝑦𝑘 ∗ 𝑧 ≥ 𝑓𝑐𝑡,𝑚 ∗ 𝑊𝑐𝑡 𝑊𝑐𝑡 – momenti rezistues i prerjes së betonit
𝑓𝑐𝑡,𝑚 – rezistena mesatare tërheqëse e betonit
Për prerje drejtkëndëshe 𝑧 ≅ 0.9𝑑; ℎ = 1.1𝑑
𝑏ℎ2 𝑏(1.1𝑑)2
𝑊𝑐𝑡 = = = 0.2𝑏𝑑2 𝑓𝑐𝑡,𝑚 ≈ 0.1𝑓𝑐𝑘
6 6
𝐴𝑠,𝑚𝑖𝑛 ∗ 𝑓𝑦𝑘 ∗ 0.9𝑑 ≥ 0.1𝑓𝑐𝑘 ∗ 0.2𝑏𝑑2
𝐴𝑠,𝑚𝑖𝑛 0.1∗0.2 𝑓𝑐𝑘
≥
𝑏𝑑 0.9 𝑓𝑦𝑘
𝑓
𝜌𝑚𝑖𝑛 = 0.022 𝑓 𝑐𝑘
𝑦𝑘
Në varshmëri të llojit të çelikut dhe klasës së betonit ipet përqindja minimale e armimit. Me rritjen e
klasës së çelikut zvogëlohet nevoja për sasi të armaturës.

𝑓
0.26 𝑐𝑡,𝑚 𝑏𝑡 𝑑
𝐴𝑠,𝑚𝑖𝑛 ={ 𝑓𝑐𝑘 𝑏𝑡 - gjersia mesatare e zonës së tërhequr
0.0012𝑏𝑡 𝑑

𝐴𝑠,𝑚𝑎𝑥 = 0.05𝐴𝑐 𝐴𝑐 – sipërfaqja e prerjes tërthore të betonit

55. Elementet prej betonit të armuar që punojnë në shtypje jashtqendrore

Ky fenomen takohet te ato elemente tek të cilat forca e jashtme shtypëse nuk vepron në qendrën e
rëndesës së prerjes së elementit, por vepron për gjatë boshtit të tij me një jashtqendërsi e.

Si elemente të cilat punojnë në jashtqendërsi të madhe dallohen shtyllat e godinave industriale me një apo
më shumë hapësira dritë. Shtyllat e konstruksioneve ram, harqet etj.

Konstruktohen kryesisht si prerje drejtkëndëshe b/h me lartësi h më të madhe në drejtim të veprimit të

momentit (shtangësia më e madhe). Lartësia rrumbullakohet si shumëfish i 5cm.

55
 56. Llogaria e elementeve që punojnë në shtypje jashtqendrore

Për të studiuar këtë dukuri janë bërë eksperimente të shumta dhe të ndryshme, deri në shkatërrimin e
kampionëve prizmatike prej betoni të armuar. Shkatërrimi në varësi të përqindjes së armimit në zonën e
tërhequr dhe shtypur si dhe madhësia e jashtqendërsisë me të cilën vepron forca shtypëse. Te
jashtqendërsia e madhe karakteri i shkatërrimit është sikur te elementet në përkulje, ndërsa tek
jashtqendërsia e vogël sikur tek elementet që punojnë në shtypje qendrore.

Dallojmë dy raste:

- 𝑥 < ℎ – jashtqendersi e madhe

- 𝑥 ≥ ℎ - jashtqendërsi e vogël

𝒉
57. Shtypje jashtqendrore – jashtqendërsi e madhe (𝒙 < 𝒉) (𝒆 ≥ 𝟔)

Tek ky rast prerja punon pjesërisht në tërheqje dhe pjesërisht në shtypje, d.m.th. aksi neutral kalon nëpër
prerjen 𝑥 < ℎ. Shkatërrimi i elementit vie si pasojë e shkatërrimit të zonës së tërhequr. Në momentin e
shkatërrimit nderjet në armaturë arrijnë vlerën 𝑓𝑦𝑘 , ndërsa betoni në zonën e shtypur 𝑓𝑦𝑘 .

Nga hipoteza e Bernulit:

𝜀𝑐2 𝜀𝑐2 + 𝜀𝑠1 𝜀𝑐2
= => 𝑥 = 𝑑 = 𝑘𝑥 𝑑
𝑥 𝑑 𝜀𝑐2 + 𝜀𝑠1
Nga kushtet e ekuilibrit ∑ 𝑥 = 0 dhe ∑ 𝑀𝐴𝑠1 = 0 =>
∑ 𝐻 = 0 => −𝑁𝑠𝑑 + 𝐹𝑐 − 𝐹𝑠1 = 0
ℎ
∑ 𝑀𝐴𝑠1 = 0 => 𝑁𝑠𝑑 [𝑒 + ( − 𝑑1 )] − 𝐹𝑐 𝑧 = 0 vlen për prerje drejtkëndëshe
2
𝑁𝑠𝑑 𝑒 ℎ
𝑀𝑠𝑑
+ 𝑁𝑠𝑑 (2 − 𝑑1 ) = 𝑀𝑠𝑑𝑠 ; 𝑁𝑠𝑑 𝑒 = 𝑀𝑠𝑑
ℎ
𝑀𝑠𝑑𝑠 = 𝑀𝑠𝑑 + 𝑁𝑠𝑑 ( − 𝑑1 )
2
𝑀𝑠𝑑𝑠 − 0.85𝑓𝑐𝑑 𝛼1 𝑏𝑥𝑧 = 0
Nga ∑ 𝑥 = 0 => −𝑁𝑠𝑑 + 0.85𝑓𝑐𝑑 𝛼1 𝑏𝑥 − 𝐴𝑠1 𝜎𝑠1 = 0
𝑁𝑠𝑑 ≤ 𝑁𝑅𝑑 dhe 𝑀𝑠𝑑 ≤ 𝑀𝑅𝑑

56
Sipërfaqja e armaturës
𝑀𝑠𝑑𝑠 𝑁𝑠𝑑
𝐴𝑠1 = 𝑧𝜎𝑠
− 𝜎𝑠
Në qoftë se 𝑘𝑑 < 𝑘𝑑,𝑙𝑖𝑚 kemi armim të dyfishtë:
∆𝑀 = 𝑀𝑠𝑑𝑠 − 𝑀𝑟𝑑,𝑙𝑖𝑚
𝑀𝑟𝑑,𝑙𝑖𝑚 = 𝜇𝑟𝑑,𝑙𝑖𝑚 𝑏𝑑2 0.85𝑓𝑐𝑑
𝑀𝑟𝑑,𝑙𝑖𝑚 ∆𝑀 𝑁
𝐴𝑠1 = + (𝑑−𝑑 _ 𝑓 𝑠𝑑
𝑧∗𝑓𝑦𝑑 2 )𝑓𝑦𝑑 𝑦𝑑
∆𝑀
𝐴𝑠2 = (𝑑−𝑑 ; kontrollohet 𝜎𝑠2 < 𝑓𝑦𝑑
2 )𝜎𝑠2

𝐹𝑐 është:
𝑦=𝑥
𝐹𝑐 = ∫𝑦=0 𝜎𝑐(𝑦) 𝑏(𝑦) 𝑑𝑦 𝐸𝑠 = 200000𝑁/𝑚𝑚2

𝑓𝑦𝑘
𝐹𝑠1 = 𝐴𝑠1 𝜎𝑠1 ; 𝜎𝑠1 = 𝜀𝑠 𝐸 < 𝑓𝑦𝑑 ; 𝑓𝑦𝑑 = 𝛾𝑠

𝑁𝑠𝑑 = 𝛾𝐺 𝑁𝐺 + 𝛾𝑄 𝑁𝑄 + 𝜓𝑜 𝛾𝑄𝑖 𝑁𝑄𝑖

Për prerje drejtkëndëshe 𝐹𝑐 = 0.85𝑓𝑐𝑑 𝛼1 𝑏𝑥

𝜀𝑐 (6−𝜀𝑐 )
Për 𝜀𝑐 ≤ 2%0 𝛼1 = 12
3𝜀𝑐 −2
2%0 ≤ 𝜀𝑐 ≤ 3.5%0 𝛼1 = 3𝜀𝑐
𝜀𝑐 ≤ 3.5%0 𝛼1 = 0.81
Pozita e 𝐹𝑐 caktohet me

𝑎 = 𝛼 ′ 𝑥 ku 𝛼 ′ është në varësi të deformimeve 𝜀𝑐

8−𝜀
Për 𝜀𝑐 ≤ 2%0 𝛼 ′ = 4(6−𝜀𝑐 )
𝑐
′ 𝜀𝑐 (3𝜀𝑐 −4)+2
2%0 ≤ 𝜀𝑐 ≤ 3.5%0 𝛼 = 2𝜀𝑐 (3𝜀𝑐 −2)
𝜀𝑐 ≤ 3.5%0 𝛼 ′ = 0.416

𝒉
58. Shtypje jashtqendrore – jashtqendërsi e vogël (𝒙 ≥ 𝒉) (𝒆 < )
𝟔

Në këtë rast e gjithë prerja punon në shtypje, çka d.m.th se aksi neutral kalon jashtë prerjes tërthore 𝑥 ≥
ℎ.

Në rastin e përgjithshëm diagrami 𝜀𝑐 ka formën e trapezit mirëpo për x=h diagrami ka formën e
trekëndëshit 𝜀𝑐1 = 0.

57
Forca shtypëse e betonit
𝐹𝑐 = 𝐹𝑐1 − 𝐹𝑐2
𝑦2 𝑦1
𝐹𝑐 = ∫0 𝜎𝑐(𝑦) 𝑏(𝑦) 𝑑𝑦 − ∫0 𝜎𝑐(𝑦) 𝑏(𝑦) 𝑑𝑦
Pozita e kësaj forcë ndaj qendrës së rëndomte (yd)
1 𝑦2 𝑦1
𝑦𝑑 = 𝐹 (∫0 𝜎𝑐(𝑦) 𝑏(𝑦) 𝑑𝑦 − ∫0 𝜎𝑐(𝑦) 𝑏(𝑦) 𝑑𝑦 ) − 𝑦𝑐1 − 𝑦𝑐2
𝑐
Për prerje drejtkëndëshe 𝑏(𝑦) = 𝑏 = 𝑐𝑜𝑛𝑡.
𝐹𝑐 = 0.85𝑓𝑐𝑑 𝑏ℎ𝛼1 𝑑
𝐴𝑠
Prerja armohet në mënyrë simetrike 𝐴𝑠1 = 𝐴𝑠2 =
2
Nga kushtet e ekuilibrit:
∑ 𝐻 = 0 => 𝐹𝑐 + 𝐹𝑠1 + 𝐹𝑠2 = 𝑁𝑠𝑑
ℎ ℎ
∑ 𝑀𝑔 = 0 => 𝐹𝑐 ∗ 𝑦𝑑 + 𝐹𝑠1 ( − 𝑑2 ) − 𝐹𝑠2 ( − 𝑑1 ) − 𝑀𝑠𝑑 = 0
2 2
𝑑1 = 𝑑2 ; 𝛼1 = 𝛼2 = 𝛼 = 𝑑1 /ℎ;
𝛼
𝑑 = ℎ − 𝑑1 ; 𝑑1 = ℎ − 𝑑 = ℎ
1+𝛼
𝐴𝑠1 𝐴𝑠2
𝜌1 = ; 𝜌2 = ; 𝜌1 = 𝜌2 = 𝜌
𝑏ℎ 𝑏ℎ
Deformimet në armaturë:
𝑑 𝛼
𝜀𝑠1 = (1 − 𝑥 ) 𝜀𝑐2 ; 𝜀𝑠2 = (1 − 𝑥 ) 𝜀𝑐2 ;

Forcat në armaturë:
𝐹𝑠1 = 𝐴𝑠1 𝜎𝑠1 ; 𝜎𝑠1 = 𝜀𝑠1 𝐸𝑠 ;
𝐹𝑠2 = 𝐴𝑠2 𝜎𝑠2 ; 𝜎𝑠2 = 𝜀𝑠2 𝐸𝑠 ;

Koeficientët për dimensionim 𝓃𝑠𝑑 dhe 𝓂𝑠𝑑 caktohen nga shprehjet

𝑠𝑑 𝑁 𝑀
𝑠𝑑
𝓃𝑠𝑑 = 𝑏ℎ0.85𝑓 ; 𝓂𝑠𝑑 = 𝑏ℎ2 0.85𝑓
𝑐𝑑 𝑐𝑑

1 𝜎𝑠1 +𝜎𝑠2
𝓃𝑠𝑑 = 𝛼𝑑 + 2 𝜌 𝑓𝑦𝑑
𝓃𝑠𝑑 dhe 𝓂𝑠𝑑 – lexohen në diagramet e interaksionit
0.8% ≤ 𝜌 ≤ 3.0%

58
 59. Elementet prej betonit të armuar që punojnë në tërheqje qendrore

Elementet që punojnë në tërheqje zakonisht nuk punohen prej betonit të armuar, mirëpo për shkak të
natyrës së sistemit konstruktiv përdoren edhe te konstruksionet betonarme.

Përdoren p.sh. për:

- Në godinari dhe ura si elemente të harkut me tirant, ku tiranti

dhe varësja janë elemente të ngarkuara në tërheqje.

- Në godinari dhe ura ku harqet me tirant si trarë për

shtangim.

- Shufrat e mbajtësit kapriatë

- Kupolat sferike

- Objektet hidroteknike tek elementet e

rezervuarëve etj.

Dallojmë dy raste:

I. Momenti i betonit nuk është me rëndësi dhe lejohen të plasariturat në beton

+
𝑁𝑠𝑑 = 𝛾𝐺 𝑁𝐺 + 𝛾𝑄 𝑁𝑄 + ∑ 𝜓𝑜 𝛾𝑄𝑖 𝑁𝑄𝑖

Në këtë rast tërë forcën tërheqëse e pranon vetëm armatura.

𝑁+ 𝑓𝑦𝑘
𝐴𝑠 = 𝑓 𝑠𝑑 𝑓𝑦𝑑 = 𝛾𝑠
𝛾𝑠 = 1.15
𝑦𝑑

Armatura vendoset në atë mënyrë që qendra e armaturës gjatësore përputhet me qendrën e forcës
tërheqëse.

Distanca horizontale në mes të shufrave duhet të jetë minimum 𝑐1 = 5𝑐𝑚 apo përkatësisht pak më e
madhe se diametri i përvibratorit për ngjeshje.

59
Distanca në mes të shufrave vertikale duhet të jetë minimum 𝑐2 = 3.0𝑐𝑚 ndërsa nëse numri i shufrave
është i vogël atëherë kjo nuk ka nevojë të sigurohet.

Dimensionet e elementit fitohen:

𝑏 = 2(𝑐𝑜 + ∅𝑠 ) + 𝑛∅ + (𝑛 − 1)𝑐1 n – numri i shufrave në një rend

𝑛 = 2(𝑐𝑜 + ∅𝑠 ) + 𝑚∅ + (𝑚 − 1)𝑐2 m – numri i rendeve

Armatura e elementit përveç stafave të cilat vendosen në distanca të caktuara përbëhet edhe prej
armaturës shtësë në formë krahni, e cila është prej profileve më të holla ∅5ose ∅6mm, e cila vendoset në
distancë 1 ose 2m, për të mbajtur shufrat në pozitën e projektuar.

Me qëllim që të pengohen plasaritjet e mëdha në beton te elementet me

përqindje të lartë të armimit, punohet me betonim në faza. Në fazën e
parë betonohet elementi pa shtresë mbrojtëse. Faza e dytë e betonimit
bëhet pasi të jetë ngurtësuar betoni. Në këtë fazë formohet shtresa
mbrojtëse e cila nën veprimin e forcës tërheqëse maksimale mbetet pa
plasaritje. Prandaj kjo shtresë minimumi duhet të jetë 5cm, 𝑐𝑜 = 5.0𝑐𝑚
dhe që të formohet kjo është e nevojshme të përdoret një rrjetë e telit të
hollë që quhet “rabic”.

II. Duhet pasur kujdes në monolitetin afatgjatë të betonit dhe nuk lejohen të plasariturat

Llogaritja e këtyre elementeve bëhet sipas fazës së parë (te nderjet), ku edhe betoni edhe armatura
pranojnë forca në tërheqje.
Për këtë aplikohet analiza e dyfishtë:

a) Supozohet se betoni është plasaritë, mirëpo konstruksioni është i qëndrueshëm

b) Kërkohet sipërfaqja e nevojshme e betonit nga kushti që të mos vie deri te paraqitja e
plasaritjeve në beton
𝐴𝑠 𝑓𝑦𝑑 𝐴𝑐 𝑓𝑐𝑡,𝑚 𝐴𝑠 𝜎𝑠
𝑁+ ≤ 𝛾𝐹
≤ 𝛾∗
𝑁 + - forca tërheqëse
Për 𝜀𝑐 = 𝜀𝑠 → 𝑔𝑗𝑖𝑛𝑑𝑒𝑡 𝜎𝑠 𝑓𝑐𝑡,𝑚 – rezistenca mesatare tërheqëse e betonit
𝐴𝑠 𝛾 ∗ 𝑓𝑦𝑑 20 𝑓𝑦𝑘
𝐴𝑐,𝑛𝑒𝑣 ≥ ( − ) 𝑓𝑦𝑑 =
𝑓𝑐𝑡,𝑚 𝛾𝐹 𝛾∗ 𝛾𝑠
𝜎𝑠 – nderjet e vërteta në armaturë
𝛾𝐹 – koeficient i sigurisë për veprim

𝛾 ∗ = (1.2 ÷ 1.5) 𝛾 ∗ - koeficient i sigurisë që të mos paraqiten plasaritjet

Nga përvoja rreziku i paraqitjes së plasaritjeve në beton është kur 𝜀𝑐 ≅ 0.0001 prej nga
𝜀𝑐 = 𝜀𝑠 = 0.0001 𝜎𝑠 = 𝜀𝑠 ∗ 𝐸𝑠 = 0.0001 ∗ 200000 = 20𝑁/𝑚𝑚2 = 20MPa

60
 𝒉
60. Tërheqje jashtëqendrore – jashtqendersi e madhe 𝒆 ≥ (𝟐 − 𝒅𝟏 )

ℎ ℎ
𝑀𝑠𝑑𝑠 = 𝑀𝑠𝑑 − 𝑁𝑠𝑑 ( − 𝑑1 ) = 𝑀𝑠2 − 𝑁𝑠𝑑 (𝑑 − )
2 2
𝑀 𝑁𝑠𝑑
𝐴𝑠1 = 𝑧∗𝜎𝑠𝑑𝑠 +
𝑠1 𝜎𝑠1
Për 𝑀𝑠𝑑𝑠 > 𝑀𝑟𝑑,𝑙𝑖𝑚 gjegjësisht kur 𝑘𝑑 < 𝑘𝑑,𝑙𝑖𝑚 kemi armim të dyfishtë atëherë:
∆𝑀 = 𝑀𝑠𝑑𝑠 − 𝑀𝑟𝑑,𝑙𝑖𝑚
𝑀𝑟𝑑,𝑙𝑖𝑚 = 𝜇𝑟𝑑,𝑙𝑖𝑚 𝑏𝑑2 0.85𝑓𝑐𝑑
𝑀𝑟𝑑,𝑙𝑖𝑚 ∆𝑀 𝑁
𝐴𝑠1 = + (𝑑−𝑑 + 𝑓 𝑠𝑑
𝑧∗𝑓𝑦𝑑 2 )𝑓𝑦𝑑 𝑦𝑑
∆𝑀
𝐴𝑠2 = (𝑑−𝑑 ; kontrollohet 𝜎𝑠2 < 𝑓𝑦𝑑
2 )𝜎𝑠2

𝒉
61. Tërheqje jashtëqendrore – jashtqendersi e vogël 𝒆 < ( − 𝒅𝟏 )
𝟐

Në këtë rast e tërë prerja punon në tërheqje, ndërsa forca tërheqëse vepron brenda armaturave të prerjes
tërthore.

Tërë forcën tërheqëse e pranon armatura 𝐴𝑠1 dhe 𝐴𝑠2 .

𝑁 𝑓𝑦𝑘
𝐴𝑠1 = 𝑓 𝑠𝑑 𝑓𝑦𝑑 = 𝛾𝑠
𝑦𝑑

Sipërfaqja e armaturës 𝐴𝑠1 llogaritet nga kushti i ekuilibrit ∑ 𝑀𝐴𝑠2 = 0

∑ 𝑀𝐴𝑠2 = 0 => 𝑁𝑠𝑑 𝑒1 − 𝐹𝑠1 (𝑒1 + 𝑒2 ) = 0

𝑁𝑠𝑑 = 𝐴𝑠 𝑓𝑦𝑑 ; 𝐹𝑠1 = 𝐴𝑠1 𝑓𝑦𝑑 ;
𝑒1
𝐴𝑠 𝑓𝑦𝑑 𝑒1 = 𝐴𝑠1 𝑓𝑦𝑑 (𝑒1 + 𝑒2 ) => 𝐴𝑠1 = 𝐴𝑠 ∗
𝑒1 +𝑒2
𝑒2
Nga ∑ 𝑀𝐴𝑠1 = 0 => 𝑁𝑠𝑑 𝑒2 − 𝐹𝑠2 (𝑒1 + 𝑒2 ) = 0 => 𝐴𝑠2 = 𝐴𝑠 ∗ 𝑒
1 +𝑒2
Tek elementet te të cilat gjatë aksit të mbajtësit momenti ndërron shenjën, armohet me armaturë
konstante 𝐴𝑠2 gjatë tërë mbajtësit në dy zonat.

61
 62. Dimensionimi i elementeve nga forcat transversale sipas EC-2

Bazohet në metodën e kapriates së Morche-it, sipas së cilës një pjesë të forcës prerëse e përballon betoni
në zonën e shtypur dhe armatura gjatësore pas paraqitjes së plasaritjeve të pjerrëta, ndërsa pjesën tjetër e
pranon armatura tërthore. (stafat minimum 50% të forcës prerëse).

𝑉𝑟𝑑,𝑐 – sipas shumë standardeve,

caktohet me shprehje të ndryshme.

Me EC-2 është përcaktuar se ngarkesat e njëtrajtshme në distancën “d” – majtas dhe djathtas nga skajet e
mbështetësit përcillen drejtë në mbështetës dhe nuk përfillen në forcën llogaritëse transversale (𝑉𝑠𝑑 ).

Kushti për
përballimin e forcës prerëse është:

𝑉𝐸𝐷 ≤ 𝑉𝑅𝑑

𝑉𝐸𝐷 = 𝛾𝐺 𝑉𝐺 + 𝛾𝑄 𝑉𝑄 + 𝜓𝑜 𝛾𝑄𝑖 𝑉𝑄𝑖 𝑉𝐸𝐷 = 1.35𝑉𝐺 + 1.5𝑉𝑄

𝑉𝑅𝑑 – forca përballuese e betonit nga ndikimi i forcave transversale

𝑉𝑅𝑑 , 𝑐 – forca përballuese e betonit nga forcat prerëse pa armaturë tërthore
𝑉𝑅𝑑 , 𝑚𝑎𝑥 – forca përballuese në shufrat e shtypura të kapriatës së Morchit
𝑉𝑅𝑑 – forca përballuese e betonit në armaturë tërthore

Llogaria trajtohet në dy raste:

- 𝑉𝐸𝐷 ≤ 𝑉𝑅𝑑,𝑐 – nuk nevojitet armaturë tërthore

- 𝑉𝐸𝐷 > 𝑉𝑅𝑑,𝑐 – novitet armaturë tërthore
-

62
 1. Dimensionimi për rastin 𝑉𝐸𝐷 ≤ 𝑉𝑅𝑑,𝑐

Forca përballuese në prerje është:

1
𝑉𝑅𝑑,𝑐 = [𝑉𝐸𝐷 ≤ 𝑐𝑅𝑑,𝑐 ∗ 𝑘 ∗ (100 ∗ 𝜌1 𝑓𝑐𝑘 ) 3 + 𝑘1 ∗ 𝜎𝑐𝑝 ] ∗ 𝑏𝑤 ∗ 𝑑 ku:
𝑓𝑐𝑘 – në [MPa] – rezistenca karakteristike në shtypje te mostrat cilindrike
200
𝑘 =1+√ 𝑑
≤ 2.0 d- në mm
0.18
𝑐𝑅𝑑,𝑐 = 𝛾𝑐
𝐴
𝜌 = 𝑏 𝑠𝑙𝑑 ≤ 0.02 përqindja e armimit
𝑤
𝐴𝑠𝑙 – sipërfaqja e armaturës gjatësore e caktuar vazhdohet nga prerja e shtypur për (𝑑 + 𝑙𝑏,𝑛𝑒𝑡𝑜 )
𝑙𝑏,𝑛𝑒𝑡𝑜 – gjatësia e inkastrimit të armaturës
𝑏𝑤 – gjerësia minimale e prerjes tërthore të elementit në zonën e tërhequr

𝑁𝑒𝑑
𝜎𝑐𝑝 – nderjet në shtypje; 𝜎𝑐𝑝 = 𝐴𝑐
< 0.2𝑓𝑐𝑑 [𝑀𝑃𝑎]
𝑁𝑒𝑑 – forca aksiale në prerjen tërthore për shkak të ngarkimit ose paranderjes

Forca përballuese minimale

𝑉𝑅𝑑,𝑐,𝑚𝑖𝑛 = (𝑣𝑚𝑖𝑛 + 𝑘1 + 𝜎𝑐𝑝 ) ∗ 𝑏𝑤 ∗ 𝑑
𝑘1 = 0.15
1/2
𝑣𝑚𝑖𝑛 = 0.035𝑘 3/2 ∗ 𝑓𝑐𝑘

Forca përballuese maksimale

𝑉𝑠𝑑 ≤ 𝑉𝑅𝑑,𝑐,𝑚𝑎𝑥
𝑉𝑅𝑑,𝑐,𝑚𝑎𝑥 = 𝛼𝑐𝑤 ∗ 𝑏𝑤 ∗ 𝑧 ∗ 𝑣1 ∗ 𝑓𝑐𝑑 /(𝑐𝑜𝑡𝜃 + 𝑡𝑎𝑛𝜃)
𝑣1 – faktor reduktues për betonin e plasaritur në prerje 𝑣1 = 0.6 për 𝑓𝑐𝑘 ≤ 60𝑀𝑃𝑎
𝑓 𝑐𝑘
𝑣1 = 0.9 − 200 > 5 për 𝑓𝑐𝑘 ≥ 60𝑀𝑃𝑎
𝛼𝑐𝑤 – koeficient që merr parasysh gjendjen e sforcimit në fijen e tërhequr
𝛼𝑐𝑤 = 1.0 për strukturat e pa paratensionuara
1+𝜎𝑐𝑝
𝛼𝑐𝑤 = 𝑓𝑐𝑑
për 0 ≤ 𝜎𝑐𝑝 ≤ 0.25𝑓𝑐𝑑
𝛼𝑐𝑤 = 1.25 për 0.25𝑓𝑐𝑑 ≤ 𝜎𝑐𝑝 ≤ 0.5𝑓𝑐𝑑
1+𝜎𝑐𝑝
𝛼𝑐𝑤 = 2.5 𝑓𝑐𝑑
për 0.5𝑓𝑐𝑑 ≤ 𝜎𝑐𝑝 ≤ 1.0𝑓𝑐𝑑

63
 2. Dimensionimi për rastin 𝑉𝐸𝐷 > 𝑉𝑅𝑑,𝑐

Te trarët, armatura e lakuar mund të përdorët për pranimin e forcave tangjenciale. Minimum 50% e 𝑉𝐸𝐷
duhet të pranohet me stafa vertikale ndërsa armatura e lakuar nuk guxon të ketë këndin më të vogël
se 45°.

Elementet me lartësi konstante

Për llogaritjen e armaturës tërthore sipas EC-2 përdoret kapriata e Morche-it

- Metoda (analogjia) e Morche-it (klasike

o Brezi i lartë është paralel me brezin e poshtëm
o 𝜃 = 45°, 𝛼 ≠ 0, 𝛼 > 45°
o 𝑉𝑅𝑑,𝑠 – gjithnjë punon në tërheqje
o Shufrat e kapriatës në nyje formojnë shanierën

Vlerat e forcave në shufra:

64
𝐹𝑐1 = 𝑉𝑠𝑑 (1 + 𝑐𝑡𝑔𝛼) 𝐹𝑠1 (𝑈1 ) = 𝑉𝑠𝑑
𝐹𝑐2 = 𝑉𝑠𝑑 2(1 + 𝑐𝑡𝑔𝛼) 𝐹𝑠2 (𝑈2 ) = 𝑉𝑠𝑑 (2 + 𝑐𝑡𝑔𝛼)
. 𝐹𝑠3 (𝑈3 ) = 𝑉𝑠𝑑 (3 + 2𝑐𝑡𝑔𝛼)
. .
𝐹𝑐𝑛 (𝑂𝑛 ) = 𝑛𝑉𝑠𝑑 (1 + 𝑐𝑡𝑔𝛼) 𝐹𝑠𝑛 (𝑈𝑛 ) = 𝑉𝑠𝑑 [𝑛 + (𝑛 − 1)𝑐𝑡𝑔𝛼]

𝑐 = 𝑧(1 + 𝑐𝑡𝑔𝛼)
𝑠 = 𝑧(1 + 𝑐𝑡𝑔𝛼) = 𝑐
𝑧(1=𝑐𝑡𝑔𝛼)
𝑠𝐷 =
√2
Forca në njësi të gjatësisë:
′
′
𝑉𝑅𝑑,𝑠 𝑉𝑠𝑑 1 𝑉𝑠𝑑
𝑉𝑅𝑑,𝑠 = = ∗ =
𝑐 𝑠𝑖𝑛𝛼 𝑧(1 = 𝑐𝑡𝑔𝛼) 𝑧(𝑠𝑖𝑛𝛼 + 𝑐𝑡𝑔𝛼)
𝑉𝑅𝑑,𝑐,𝑚𝑎𝑥 = 𝑉𝑠𝑑 √2
𝑀𝑚
∆𝐹𝑠 = 𝐹𝑠,𝑛 − = 𝑉𝑠𝑑 (1 − 𝑐𝑡𝑔𝛼)/2
𝑧
1
𝑀𝑚 = 𝑉𝑠𝑑 (𝑛 − ) 𝑐 = 𝑉𝑠𝑑 (𝑛 − 0.5)𝑧(1 + 𝑐𝑡𝑔𝛼)
2
Për 𝑉𝑠𝑑 ≤ 𝑉𝑅𝑑,𝑐,𝑚𝑎𝑥 – vazhdojmë me llogaritjen e armaturës tërthore.
𝑉𝑠𝑑 > 𝑉𝑅𝑑,𝑐,𝑚𝑎𝑥 – duhet të ndërrohet klasa e betonit ose dimensionet e prerjes tërthore

𝑉𝑅𝑑,𝑐,𝑚𝑎𝑥 = 𝛼𝑐𝑤 ∗ 𝑏𝑤 ∗ 𝑧 ∗ 𝑣1 ∗ 𝑓𝑐𝑑 /(𝑐𝑜𝑡𝜃 + 𝑡𝑎𝑛𝜃)

𝑐𝑘 𝑓
𝑣1 = 0.6 (1 − 256 )
𝛼𝑐𝑤 = 1.0 për konstruksione jo të panderura
𝜃 = 45°, 𝑡𝑔𝜃 = 𝑐𝑡𝑔𝜃 = 1.0
Shprehja për caktimin e aftësisë mbajtëse të armaturës tërthore:
Për stafa:
𝐴𝑠𝑤
𝑉𝑅𝑑,𝑠 = 𝑠
𝑧𝑓𝑦𝑑 𝑠𝑖𝑛𝛼 zakonisht 𝛼 = 90° => 𝑠𝑖𝑛𝛼 = 1.0, 𝛼 − këndi i vendosjes së stafave
s- hapi i stafave
𝐴𝑠𝑤 = 𝑚 ∗ 𝐴𝑠 – sipërfaqja e stafave
𝑧 – krahu i forcave 𝑧 = 0.9𝑑
Për armaturë të lakuar:
𝑙𝑎𝑘 𝐴𝑠𝑤
𝑉𝑅𝑑,𝑠 = 𝑠
𝑧𝑓𝑦𝑑 (1 + 𝑐𝑡𝑔𝛼)𝑠𝑖𝑛𝛼
𝐴𝑠𝑤
𝜌𝑤 = 𝑠𝑚𝑎𝑥 𝑏𝑤 𝑠𝑖𝑛𝛼
0.08√𝑓𝑐𝑘
𝜌𝑤 ≥ 𝜌𝑤,𝑚𝑖𝑛 ; 𝜌𝑤,𝑚𝑖𝑛 = 𝑓𝑦𝑘
; 𝑠𝑚𝑎𝑥 = 0.75𝑑(1 + 𝑐𝑡𝑔𝛼) - hapi maksimal.

65
 3. Dimensionimi i elementeve me lartësi të ndryshme

Ndryshimi i lartësisë statike (d), 𝑧 = 0.9𝑑, këndeve 𝜑0 , 𝜑𝑢 dhe 𝜑𝑝 ndryshon edhe vlera e forcës
llogaritëse prerëse dhe e njëjta shprehet sipas formulës:

𝑉𝑠𝑑 ∗ = 𝑉𝑠𝑑 − 𝑉𝑐𝑐𝑑 − 𝑉𝑡𝑑

𝑀𝑠𝑑
𝑉𝑐𝑐𝑑 = 𝐹𝑐𝑑 ∗ 𝑡𝑔𝜑0 = ( ) 𝑡𝑔𝜑0
𝑧
𝑀𝑠𝑑
𝑉𝑡𝑑 = 𝐹𝑠𝑑 ∗ 𝑡𝑔𝜑𝑚 = ( ) 𝑡𝑔𝜑𝑚
𝑧

𝑉𝑝𝑑 = 𝑃𝑑 ∗ 𝑠𝑖𝑛𝛼
Në distancën x nga mbështetësi veprojnë forcat prerëse Mx dhe Vx. Momentit Mx(Msd) i reziston qifti i
forcave të brendshme Fsd dhe Fcd, me krahun z. Këto forca janë të pjerrëta dhe mund të ndahen në dy
komponentë (x dhe y). Komponentët vertikale veprojnë në drejtim të njejtë apo të kundërt me Ved, duke
rritur apo zvogëluar ndikimin e saj. Zvogëlimi apo rritja e forcave prerëse te rasti i traut Kontinual.

66
Armatura e lakuar

∑ 𝐴𝑤
∑ 𝐴𝑠𝑤 =
2𝑓𝑦𝑑 √2

𝑙𝑎𝑘
𝐴𝑠𝑤
𝑉𝑅𝑑,𝑠 = 𝑧𝑓𝑦𝑑 (𝑐𝑡𝑔𝜃 + 𝑐𝑡𝑔𝛼)𝑠𝑖𝑛𝛼
𝑠

63. Inkastrimi i armaturës

67
Te “T” prerja:

64. Dimensinimi i mosdepërtimit të shtyllave në pllakë

Depërtimi i elementeve vertikale në pllakë paraqitet në rastet kur ngarkesat e mëdha të elemeteve
vertikale me sipërfaqe të vogla përcillen në pllakë. Në objektet ndërtimore mund të kemi dëpertim të
pllakave të rrafshëta, themelet pllakë, pllakat këpurdhë, meskatoret me ngarkesa koncentrike, urat me
sistem pllakë si dhe te objektet industriale.

68
 Seksioni tërthor

Prerja plane

Llogaria e mosdepërtimit bazohet në kontrollet tek faqja e shtyllës dhe tek perimetri bazë i kontrollit 𝑈1 .
𝑉𝑟𝑑𝑐 – vlera e projektimit dhe rezistencës së mosdepërtimit të një pllake pa armaturë për mosdepërtim
prerës gjatë kontrollit të prerjes tërthore.
𝑉𝑟𝑑𝑠 – vlera e projektimit dhe rezistencës së grushtit prerës të një pllake pa armaturë të mosdëpërtim
𝑉𝑟𝑑,𝑚𝑎𝑥 – vlera e projektimit rezistues të mos depërtimit

𝑉𝐸𝑑 ≤ 𝑉𝑅𝑑,𝑚𝑎𝑥 ; 𝑉𝐸𝑑 ≤ 𝑉𝑅𝑑,𝑐 ; (Armatura për mos depërtim nuk është e nevojshme)

Sipërfaqja kritike:

Llogaria në mosdepërtim bëhet për prerjen

kritike e cila shtrihet normal në mesin e
sipërfaqes së pllakës me lartësi d në një distancë
2d gjatë tërë perimetrit të shtyllës.

69
Korniza e prerjes kritike është kornizë e mbyllur (a, b, c)

Kur të bëhet koncepti i konstruksionit, rekomandohet që shtyllat sa më tepër të largohen prej kornizës së
pllakës, lehtësohet vendosja e armaturës së pllakës dhe rritet rezistenca në mosdepërtim.

70
 65. Elementet që punojnë në përdredhje (Torzioni)

Në ndërtimtari te konstruksionet e betonit, elementet që punjnë në përdredhje të pastërt janë shumë rrallë.
Zakonisht ato paraqiten së bashku me ndikimet e tjera si: momentet e përkuljes, forcat transversale dhe
ato normale (M, V, dhe N)

Gjendja e nderjeve nga përdredhja është me rëndësi, kur elementi vie në fazën e nderjeve gjatë së cilave
paraqiten plasaritjet, prandaj elementi duhet të trajtohet veçanërisht gjatë llogarisë dhe konstruimit të
armaturës në mbajtës. Si bazë për llogaritje merren hulumtimet eksperimentale.

Në një mbajtës paraqiten nderjet në përdredhje në qoftë se qendra e rëndesës së prerjes tërthore nuk
shtrihet në rrafshin e veprimit të forcave të jashtme. Te konstruksionet e betonit të armuar për shkak të
rrotullimit të pllakës shkaktohet përdredhja e mbajtësit.

Rastet e paraqitjes së përdredhjes:

Momentet e përdredhjes përcilen në të ashtuquajturat mbështetëset e torzionit të cilat mund të jenë të

ngurta ose elastike

Për rastin e konzolës ose të largpërquesit, momentet e përdredhjes llogariten vetëm nga kushtet e
ekuilibrit nga forcat e jashtme dhe forcat që lindin në mbështetës.

71
 66. Metoda e gjendjes kufitare / llogaritja e nderjeve të shkaktuara prej momentit të
torzionit

Nderjet tangjensiale nga momenti i përdredhjes trajtohen ndryshe për rastin e materialit elastik dhe atij
plastik.
Për material elastik llogaria e nderjeve tangjensiale bëhet sipas autorit Saint-Venan-t (me tabela sipas
nderjeve të lejuara).
Metoda e gjendjes kufitare analizon gjendjen e nderjeve në momentin para thyerjes dhe llogaritet me
momentin e llogaritës të përdredhjes.
Rigjiditeti në përdredhje i elementit fitohet me trajtimin e elementit me gjatësi diferenciale “dz” të
ngarkuar me momentin e përdredhjes.
𝑑𝜑 𝑇
𝑑𝑧
= 𝐺∗𝐼 ; për 𝑇 = 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡. Dhe prerjen konstante pas integrimit fitohet:
𝑡

𝑇∗𝑙
𝜑 = 𝐺∗𝐼 ; për 𝑇 = 1.0 Rigjiditeti në përdredhje
𝑡

1 𝐺∗𝐼𝑡
𝐾𝑡 = 𝜑 = 𝑙
; Rigjiditeti në përdredhje
𝜑 – këndi i rrotullimit nga përdredhja për gjatësinë “l”
𝐼𝑡 – momenti polar i inecisë
G – moduli i rrëshqitjes

Te materialet me veti plastike parashikohet shpërndarje konstante e nderjeve tangjensiale nga përdredhja
në prerje.

72
 Nga kushti i ekuilibrit ∑ 𝑇 = 0 =>
𝑏 1 𝑏
𝑇 = 4 ∗ 𝑏 ∗ 2 ∗ 2 ∗ 𝜏𝑡 ∗ 3 = 𝜏𝑡 ∗ 𝑏 3 /3

3𝑇
=> 𝜏𝑡 =
𝑏3

Prerjet tërthore boshe përdoren kryesisht te kura, për shkak të raportit të madh në mes të sipërfaqes së
përgjithshme dhe kornizës, kanë rigjiditet të lartë në përdredhje dhe absorbojnë mirë nderjet në
përdredhje.

Nëse trashësia e mureve të elementet me prerje boshe ti është e vogël në krahasim me dimensionet e
prerjes tërthore, nderjet tangjensiale shpërndahen në mënyrë konstate.

𝑙
𝑇 = ∫0 𝑡 ∗ 𝜏 ∗ 𝑟 ∗ 𝑑𝑠 = 2𝐴𝑘 ∗ 𝑡 ∗ 𝜏𝑡

𝑇
𝜏𝑡 = 2𝐴 t- trashësia e murit
𝑘 ∗𝑡

𝐴𝑘 – sipërfaqja që mbulon konturen e mesit të sipërfaqes boshe

Rigjiditeti i prerjes tërthore boshe

1 𝜏 1 𝜑 𝑇
2
𝜙𝜏𝑡 𝐺𝑡 𝑡 ∗ 𝑑𝑠 = 2 𝑇 ∗ 𝑙
për 𝜏𝑡 = 2𝐴
𝑘𝑡
𝑇2 1 𝜑
𝜙 4𝐴 2 𝑡 2 ∗ 𝐺 𝑡𝑑𝑠 =𝑇∗ 𝑙
𝑘
4𝐴2𝑘 𝑡𝐺𝜑 𝐶𝑘 𝐺
𝑇= 𝜙𝑑𝑠𝑙
= 𝑙
𝜑

73
 4𝐴2𝑘 𝑡
Ku 𝐶𝑘 = 𝜙𝑑𝑠
- momenti ekuivalent polar i inercisë
1 𝐶𝑘 𝐺
𝐾= = - rigjiditeti
𝜑 𝑙
𝜙𝑑𝑠 = 𝑈𝑘 – kontura e mesit të prerjes boshe
𝑆𝑑 < 𝑅𝑑 - kushti i aftësisë mbajtëse të elementit betonarme
𝑇𝑠𝑑 < 𝑇𝑅𝑑
𝑇𝑠𝑑 = 𝛾𝐺 𝑇𝐺 + 𝛾𝑠 𝑇𝑄

67. Llogaritja e armaturës për pranimin e momentit të përdredhjes

- Nga ndikimi vetëm i momentit të përdredhjes

Pas paraqitjes së plasaritjeve diagonale, elementi mund të mbajë vetëm më ndihmën e armaturës tërthore
dhe gjatësore. Në element formohet kapritatë hapësinore e cila i reziston momentit të përdredhjes. Shufrat
e tërhequra të kapriatës i përbën armatura ndërsa ato të shtypura betoni.

Sipas EC-2 llogaritja e elementeve që i nënshtrohen përdredhjes bëhet duke shfrytëzuar modelin e
kapriatës hapësinore duke e transformuar prerjen në prerje boshe me trashësi të konturës t.
𝐴
𝑡 ≤ 𝑈; 𝑡 > 2𝑐; 𝐴 - sipërfaqja e plotë e prerejs. 𝑈 – perimetri i konturës së jashtme

Në llogari gjithashtu supozohet se nderjet tangjensiale shpërndahen në mënyrë të njëtrajtshme (gabimet

nga ky supozim janë të vogla).

Kushtet që duhet të plotësohen :

𝑇𝑠𝑑 ≤ 𝑇𝑅𝑑,1 – momenti që mund të përballojnë shufrat e shtypura
𝑇𝑠𝑑 ≤ 2 – momenti maksimal që mund të përballoj armatura

𝑘 𝑐𝑑 2𝐴 𝑡𝑓
𝑇𝑅𝑑1 = 𝛼𝑐𝑤 𝜗1 𝑐𝑡𝑔𝜃+𝑡𝑔𝜃 𝑡 − trashësia e murit
𝐴𝑘 − sipërfaqja e kunturore të prerjes së brendshme
𝜗 − faktori i efikasitetit
𝑐𝑘 𝑓
𝜗 = 0.6 (1 − 250 ) ≥ 0.35

Nëse stafat vendosen në të dy anët e çdo muri të prerjes ekuivalente, ose në çdo muri të prerjes sënduk.

74
 𝑐𝑘 𝑓
𝜗 = 0.7 − 200 ≥ 0.5 0.4 ≤ 𝑐𝑡𝑔𝜃 ≤ 2.5

𝛼𝑐𝑤 = 1.0 për beton jo të paranderur

Armatura gjatësore
∑ 𝐴𝑠𝑖 𝑇
𝑈𝑘
𝑓𝑦𝑑 = 2𝐴𝑒𝑑 𝑐𝑡𝑔𝜃 𝐴𝑠𝑤 – sipërfaqja e prerjes tërthore të shufrave për stafa
𝑘

𝐴𝑠𝑤
𝑇𝑅𝑑,2 = 2𝐴𝑘 ( 𝑠
) 𝑓𝑦𝑑 𝑐𝑡𝑔𝜃 𝑠 − hapi i stafave

Armatura shtesë gjatësore caktohet me :

𝑇𝑅𝑑,2 ∗ 𝑈𝑘
𝐴𝑠1 = 𝑐𝑡𝑔𝜃
2𝐴𝑘 𝑓𝑦𝑑

Nëse dihet armatura atëherë vlera e këndit 𝜃 dhe forcës 𝑇𝑅𝑑,2 :

𝐴𝑠𝑤
𝑓𝑦𝑤𝑑
𝑡𝑔𝜃 = 𝑠
2
𝐴𝑠𝑙
𝑓
𝑈𝑘 𝑦𝑑

𝑡𝑔𝜃 duhet të jetë brenda kufinjëve 0.4 ≤ 𝑡𝑔𝜃 ≤ 0.25

𝐴𝑠𝑤 𝐴𝑠𝑙
𝑇𝑅𝑑,2 = 2𝐴𝑘 √ 𝑓 𝑓
𝑠 𝑦𝑤𝑑 𝑈𝑘 𝑦𝑑

𝐴𝑠𝑙 – shpërndahet në mënyrë unifrome që rezultatet e forcës tërheqëse të jetë në qendrën e prerjes tërthore

Nga ndikimi i momentit të përdredhjes dhe forcës transversale

𝑇𝑠𝑑 𝑉𝐸𝐷
+ ≤ 1.0
𝑇𝑅𝑑,1 𝑉𝑅𝑑,𝑚𝑎𝑥

Nga ndikimi i momentit të përdredhjes, momentit përkulës dhe forcave transversale.

Sipas EC-2 për nderje të kompiluara propozohet llogaritja të bëhet veç e veç për secilin ndikim
Ekuacionet e thyerjes sipas Elfgren-it
2 2
𝑀 𝑇𝑠𝑑 𝑉𝑠𝑑
𝑟 𝑀 𝑠𝑑 + (𝑇 ) + (𝑉 ) =𝑟 - armatrua dhe stafat në zonën e tërhequr shkatërrohen
𝑅𝑑 𝑅𝑑,2 𝑅𝑑,2
2 2
𝑀 𝑇𝑠𝑑 𝑉𝑠𝑑
𝑟 𝑀 𝑠𝑑 + (𝑇 ) + (𝑉 ) =1 - armatrua dhe stafat në zonën e shtypur shkatërrohen
𝑅𝑑 𝑅𝑑,2 𝑅𝑑,2

𝐴𝑠1 𝑓𝑦𝑑 𝐴𝑠𝑤 𝑓𝑦𝑤𝑑 ℎ𝑠

𝑉𝑅𝑑,2 = 2√ 2
√
𝑠

75
 68. Armimi i prerjes për pranimin e përdredhjes

Sipërfaqja minimale:
𝑓
0.26 𝑓𝑐𝑡𝑚 𝑏𝑡 𝑑 1
𝐴𝑠,𝑚𝑖𝑛 ≥{ 𝑦𝑘 profili i armaturës ∅ ≥ 12𝑚𝑚 apo ∅ ≥ 𝑠
2
0.0013𝑏𝑡 𝑑

𝐴𝑠,𝑚𝑖𝑛 ≤ 4%𝐴𝑐 hapi i armaturës gjatësore ≤ 35𝑐𝑚

Sipërfaqja minimale e armaturës tërthore:

𝐴𝑠𝑤 = 𝜌𝑠𝑤 𝑏𝑤 ∗ 𝑠 ∗ 𝑠𝑖𝑛𝛼

0.08√𝑓𝑐𝑘
𝜌𝑠𝑤,𝑚𝑖𝑛 =
𝑓𝑦𝑘

Hapi i stafave duhet të jetë më i vogël se te kushtet për transversale si dhe 𝑠 < 𝑈𝑘 /8

Stafat duhet të dyfishohen për

gjatësinë e anës më të shkurtë,
por jo më e vogël se gjatësia e
nevojshme e inkastrimit.

Armatura gjatësore duhet të ankerohet mirë në muret e holla

76
 Shufrat me profil të trashë apo stafat e shpeshta pengojnë
dëmtimin e këndeve.

Prerja sëndukë armohet me rrjetë njëfishe apo dyfishe.

Dyfishohet për gjatësinë e anës më të shkurtë.

Llogaria e hapësirës statike

Te pllakat dhe trarët hapësira statike (𝑙𝑒𝑓𝑓 ) sipas EC-2:

𝑙𝑒𝑓𝑓 = 𝑙𝑛 + 𝑎1 + 𝑎2 𝑙𝑛 – hapësira e dritës, 𝑎1 , 𝑎2 – në bazë të vlerave në figurë

77