Tartalo

Tartaloren irudikapena Mungiako Izenaduba parkean. Bizkaia,

Euskal Herria.

Tartalo euskal mitologiako izaki begibakar eta erraldoia da. Tartalo izena heskari-
bustidurarekin ahoskatu ohi denez, horrelaxe ere idatzi egiten da: Ttarttalo.

Elezaharren arabera, haitzuloetan bizi da eta jendea harrapatu eta jan egiten du.
Markinako Alarabirekin hainbat ezaugarri komunak ditu, nahiz eta irelu markinarrak
zenbait ezaugarri berezko dauka.

Tartaloen antzeko pertsonaiak Pirinioetan

Beraien inguruko elezaharrak Euskal Herriko zein Pirinioetakoen oso antzekoak dira.

 Garona Garaiko Bastan haranean bizi omen ziren Becuts izeneko erraldoiak, euskal
tartaloen ezaugarri guztiak dauzkatenak. Artzainak ziren ere, eta esaten omen zuten
urrezko adarrak zeuzkaten ardiak larretzen zituztela. Elezahar batek kontatzen du
Bastango senar-emazte txiro batzuen gorabeherak halako adarrak Becus bati lapurtzu
nahian, eta kontakizunak Euskal Herrian tartaloei buruzko elezaharrak pausoz pausoz
errepikatzen du. Becuts hauek Bigorrako eta Garona Garaiko beste zenbait lekuetan
azaltzen dira ere.
 Sault eskualdean Gigants deitzen dituzte euskal Tartaloen antzeko pertsonaiak.
 Foixen Ulharts. Erraldoi hauek jendea eta abereak erasotzen ditu Saint Barthélémy
mendiaren maldetan. Ulhart hitzak okzitanieraz "begi-bakarra" esan nahi du.
Elezaharrak

Antimuño baserriko bi anaia ehizan ari zirela ekaitzak harrapatu eta Tartaloren
haitzuloan hartu zuten aterpe. Handik gutxira Tartalo begibakarra azaldu zen bere
artaldearekin, bi anaiak ikusi eta esan zuen:

"Bat gaurko eta bestea biharko"

Bertan, anaia zaharrena erre eta jan egin zuen. Tartalo loak hartu zuenean berriz, anaia
gazteak eraztuna kendu eta sutan zuen burruntzi goria begi bakarrean sartu zion. Tartalo
itsu zen, baina bizirik. Ardi artean arakatzen hasi zen gaztearen bila, baina anaia gazteak
ardi larrua bizkar gainetik jantzi eta Tartaloren eskuartean pasa zen. Zoritxarrez, ordea,
behin kanpoan eraztun salataria ozenki hasi zen oihuka:

"Hemen nago, hemen nago".

Tartalo atzetik atera zitzaion haitzulotik, eraztunaren oihuak gidari zituela. Gazteak ezin
zuen eraztuna esku hatzetik kendu, eta amildegi baten ertzera iristean, eraztuna zuen
hatza moztu egin zuen. Tartalo gertu zela, behatza eta eraztuna amildegitik behera bota
zituen. Tartalo haren oihuaren atzetik amildu zen betiko.

Tartalo 'cícople'

Beste izenak: Anxo, Torto

Izenburu horrekin ezaguna da Cyclops edo jenio gaiztoak begi bat bekokian, eta bere
helburu nagusia artzaintza da orrian. pertsonaia beldurgarria Hau bahituko zituzten
gazteek eta jaten, cannibal da. Beraz, Euskal Herriko leku askotan berarekin bidean
benetako beldurra sentitzen duzu.

Cyclops mota hau oso ohikoa mitologiko tradizioa da. ahal greko-erromatar mitologia
klasikoa aurkitu dugu. Greziako mitologian, ' Tartarora ' mafiaren leku oso sakona,
antzekoa du Christian infernua. Baina jainkoak Urano kartzelatua Cyclops ( Brontes ,
Estéropes eta Arges ) Tartaron ere. Eta Tantalus Zeus eta Pluton ozeanidearekin semea
izan zen. biztanleen bat bihurtu da Tartaro , the zati sakonena Underworld , gordeta
dagoen maltzurrez zigorra.
Euskal mitologian ziurrenik hartu erromatarrek, egokitzeko eta terrible tenplea batean
terrible leku bat eraldatzeko.
Kantabriako eta Gaztela mitologia da ere deitzen Cyclops bat agertzen Ojancano .
 Kondairak dioenez egiten duten bi anaiak ziren
behin ehiza ere mendietan eta terrible ekaitz pounced ziren. asmoa babestu
batera, aterpe hartu zuten aurkitu inguruan dimentsio handi txabola batean.
Laster, artalde bat ere etorri zen artzain bat, kopeta, Tartalo on gizon bat begi
handi batekin. sartzean, atea itxi zuen harri handi batekin eta ondoren,
gazteen presentzia nabaritu. Ondoren ziklopeak esan , "lehen, afaria, gehien
eta bihar gazte jaten dut". Esan eta egin, handiagoa zeharkatu zuen parrillan,
erreta da sua, eta jaten da . gorging ondoren lurrean etzan zen eta loak. Hau
ikusita, etorri Antimuño izendatu, gizon gazte Spit hartu, sua berotu, eta begi
Tartalo stabbed. ulu hau igo zuen mina eta spit itsatsita begietara, eta saiatu
behar Antimuño harrapatzeko, baina itsua zen eta ezin aurkitu da ardien
artean. Biharamunean, atetik harria kendu zuen eta ardi bat tira-banan hasi
zen, bere zango pean horiek utziz. Gizon gaztea jarri on atzeko aldean aurkitu
sheepskin bat, eta lau hankak, Cyclops beste ardi nahasturik azpitik hanka
ezker. Tartalo konturatu utzi zuen gazte eta urrats hauek soinua izan zen
atzean zion ihes egin zuen. Antimuño hegaldia, abian jarri bat sartu zuen
putzu sakon eta bere indar guztiekin egin zuen igeri. Tartalo bere atzean bota,
baina ezin izan zuen ez igerian ondo sakonera ito bezala.