TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

VIỆN CƠ KHÍ
B/M GIA CÔNG ÁP LỰC

Báo cáo nghiệm thu đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ

NGHIÊN CỨU, THIẾT KẾ CÔNG NGHỆ VÀ KHUÔN

DẬP KHỐI CHÍNH XÁC CHI TIẾT BÁNH RĂNG CÔN
Mã số: B2010-01-342

CNĐT: ThS. Nguyễn Trung Kiên

Viện Cơ khí - Trường Đại học Bách khoa Hà nội
www.giacongapluc.com

Hà Nội 3/2012
 Đề tài: NGHIÊN CỨU, THIẾT KẾ CÔNG NGHỆ VÀ KHUÔN DẬP
KHỐI CHÍNH XÁC CHI TiẾT BÁNH RĂNG CÔN

Nội dung báo cáo:

1- Đặt vấn đề.
2- Phương pháp dập khối trong khuôn kín

3- Mô phỏng số QTBD

4- Xây dựng mô hình thực nghiệm.

5-Kết luận

Hà Nội 2 3/2012
1. Đặt vấn đề 2. CN dập khối 3. Mô phỏng số 4. Thực nghiệm 5. Kết luận

 Bánh răng côn răng thẳng (BRC) được ứng

dụng rộng rãi trong hầu hết các loại máy móc,
nó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, an toàn
và tuổi thọ của máy vì vậy cần phải có phương
pháp chế tạo cho phù hợp.
 Các phương án gia công cơ khí như: cắt,
phay, bào… vừa tốn vật liệu, thời gian và khó
đạt được cơ tính cần thiết.

Nghiên cứu công nghệ dập khối chính xác

chế tạo chi tiết bánh răng côn răng thẳng

Hà Nội 3 3/2012
 2. CÁC
1. Đặt vấnPHƯƠNG
đề PHÁP
2. CN dập CHẾ
khối TẠO CHIphỏng
3. Mô TiẾT số
BÁNH RĂNGnghiệm
4. Thực CÔN RĂNG
5. THẲNG
Kết luận

So sánh tiêu hao kim loại khi chế tạo bánh răng
côn trong bộ visai ô tô (Z = 10, m = 8) bằng
phương pháp cắt gọt và phương pháp dập theo
[2]:

Các thông số so sánh PP cắt gọt PPdập

Trọng lượng phôi ban đầu (kg) 3,26 1,29

Trọng lượng chi tiết (kg) 0,92 0,92
Tổng số lượng kim loại mất mát 2,34 0,47
Visai Ôtô
(kg) (71,77%) (33,8%)

Hà Nội 4 3/2012
 1. 2.
ĐặtCÁC
vấn PHƯƠNG
đề PHÁP
2. CN dập CHẾ
khối TẠO CHIphỏng
3. Mô TiẾT số
BÁNH RĂNGnghiệm
4. Thực CÔN RĂNG
5. THẲNG
Kết luận

2.1 BẢN VẼ CHI TIẾT BRC

- Mô đun m = 2
- Số răng Z = 18.
- Góc côn vòng chia φ = 45 .
- Đường kính vòng chia d = 36mm.
- Đường kính đỉnh D0 = 38,83 mm.
- Chiều dài răng b = 10 mm.

Hà Nội 5 3/2012
 1. Đặt vấn đề 2. CN dập khối 3. Mô phỏng số 4. Thực nghiệm 5. Kết luận

2.2 QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CHẾ TẠO BRC

Phôi trụ được cắt đoạn, đưa vào nung đến nhiệt độ dập nóng (~1200 độ C). Sau
đó phôi được chuyển sang lòng khuôn dập gắn sẵn trên máy dập ( như máy búa,
METK). Ở đây quá trình dập xảy ra và ta nhận được vật dập. Vật dập sẽ được
xử lý nhiệt và gia công cơ ở các nguyên công tiếp theo.

Hà Nội 6 3/2012
 1. Đặt vấn đề 2. CN dập khối 3. Mô phỏng số 4. Thực nghiệm 5. Kết luận

2.3 CÁC THÔNG SỐ CHÍNH P/P

- Kích thước hình học của chày, cối.

- Lực ép của chày P, Lực chặn Q
- Thông số vật liệu
- Chế độ nhiệt
- Bôi trơn
- Tốc độ ép

Hà Nội 7 3/2012
 1. Đặt vấn đề 2. CN dập khối 3. Mô phỏng số 4. Thực nghiệm 5. Kết luận

2.4. ƯU NHƯỢC ĐIỂM CỦA PHƯƠNG PHÁP:

ƯU ĐIỂM:

- Độ chính xác của bánh răng cao.

- Thời gian tạo bánh răng ngắn.
- Cơ tính của bánh răng tăng.
- Thay đổi đường kính bên trong, lắp với trục.
- Thao tác đơn giản
- Thiết bị đơn giản, thông dụng.

NHƯỢC ĐIỂM:

- Kết cấu khuôn phức tạp.

- Chế độ dập nóng khó khăn
- Thiết bị tạo lực lớn.
- Hiện tại chỉ phù hợp với chi tiết nhỏ

Hà Nội 8 3/2012
 1. Đặt vấn đề 2. CN dập khối 3. Mô phỏng số 4. Thực nghiệm 5. Kết luận

3.1 THUẬT TOÁN MÔ PHỎNG và TỐI ƯU

Chày

Phôi

Áo

Cối

Chày dưới

¼ Mô hình hình học 3D

Hà Nội 9 3/2012
 1. Đặt vấn đề 4.2. MÔ PHỎNG
CN dập khối 3. SỐ VÀ TỐI
Mô phỏng ƯU
số 4. KHUÔN
Thực nghiệm 5. Kết luận

3.2 HÌNH HỌC CHI TIẾT KHUÔN

CỐI CHÀY

CHÀY ÁO CỐI
DƯỚI

Hà Nội 10 3/2012
 1. Đặt vấn đề 4.2. MÔ PHỎNG
CN dập khối 3. SỐ VÀ TỐI
Mô phỏng ƯU
số 4. KHUÔN
Thực nghiệm 5. Kết luận

3.3. VẬT LIỆU MÔ PHỎNG

 AISI 1045, Thép C45 (ISO: 1.0530) là loại

thép thông dụng, có rất ít hợp kim với 0.45 %C.

 Cài đặt thông số bài toán:

- Số lượng phần tử: 22.000
- Hệ số ma sát tiếp xúc (shear): 0,3
- Tốc độ chày ép: V=50mm/s
- Hành trình ép: H= 24 mm
- Nhiệt độ phôi ép ban đầu: 1200oC

Hà Nội 11 3/2012
 1. Đặt vấn đề 4.2. MÔ PHỎNG
CN dập khối 3. SỐ VÀ TỐI
Mô phỏng ƯU
số 4. KHUÔN
Thực nghiệm 5. Kết luận

3.4 KẾT QUẢ MÔ PHỎNG – Kết cấu khuôn

Hà Nội 12 3/2012
 1. Đặt vấn đề 4.2. MÔ PHỎNG
CN dập khối 3. SỐ VÀ TỐI
Mô phỏng ƯU
số 4. KHUÔN
Thực nghiệm 5. Kết luận

3.4 KẾT QUẢ MÔ PHỎNG – Kết cấu khuôn

Hà Nội 13 3/2012
 1. Đặt vấn đề 4.2. MÔ PHỎNG
CN dập khối 3. SỐ VÀ TỐI
Mô phỏng ƯU
số 4. KHUÔN
Thực nghiệm 5. Kết luận

3.4 KẾT QUẢ MÔ PHỎNG – Kết cấu khuôn

Hà Nội 14 3/2012
 1. Đặt vấn đề 4.2. MÔ PHỎNG
CN dập khối 3. SỐ VÀ TỐI
Mô phỏng ƯU
số 4. KHUÔN
Thực nghiệm 5. Kết luận

3.4 KẾT QUẢ MÔ PHỎNG – Kết cấu khuôn

Hà Nội 15 3/2012
 1. Đặt vấn đề 4.2. MÔ PHỎNG
CN dập khối 3. SỐ VÀ TỐI
Mô phỏng ƯU
số 4. KHUÔN
Thực nghiệm 5. Kết luận

3.4 KẾT QUẢ MÔ PHỎNG – Kết cấu khuôn

Hà Nội 16 3/2012
 1. Đặt vấn đề 4.2. MÔ PHỎNG
CN dập khối 3. SỐ VÀ TỐI
Mô phỏng ƯU
số 4. KHUÔN
Thực nghiệm 5. Kết luận

3.4 KẾT QUẢ MÔ PHỎNG – Kết cấu khuôn

Phương án 6

Hà Nội 17 3/2012
 1. Đặt vấn đề 4.2. MÔ PHỎNG
CN dập khối 3. SỐ VÀ TỐI
Mô phỏng ƯU
số 4. KHUÔN
Thực nghiệm 5. Kết luận

3.4 KẾT QUẢ MÔ PHỎNG – LỰC DẬP

Hà Nội 18 3/2012
 1. Đặt vấn đề 4.2. MÔ PHỎNG
CN dập khối 3. SỐ VÀ TỐI
Mô phỏng ƯU
số 4. KHUÔN
Thực nghiệm 5. Kết luận

3.4 KẾT QUẢ MÔ PHỎNG – TRUYỀN NHIỆT

Hà Nội 19 3/2012
 3. NGHIÊN CỨU
4. MÔPHƯƠNG
PHỎNG PHÁPSỐDẬP KHỐI
VÀ TỐITRONG
ƯU KHUÔN KÍN CHI TiẾT
KHUÔN
1. Đặt vấn đề 2. CN dập 3. MôCÔN
khối RĂNG
BÁNH phỏng số THẲNG
RĂNG 4. Thực nghiệm 5. Kết luận

3.4 KẾT QUẢ MÔ PHỎNG – SO SÁNH MẪU

Mẫu thiết kế

Mô phỏng

Hà Nội 20 3/2012
 3. NGHIÊN CỨU
4. MÔPHƯƠNG
PHỎNG PHÁPSỐDẬP KHỐI
VÀ TỐITRONG
ƯU KHUÔN KÍN CHI TiẾT
KHUÔN
1. Đặt vấn đề 2. CN dập 3. MôCÔN
khối RĂNG
BÁNH phỏng số THẲNG
RĂNG 4. Thực nghiệm 5. Kết luận

3.4 KẾT QUẢ MÔ PHỎNG – SO SÁNH HƯỚNG THỚ

Hướng thớ bánh răng côn

răng thẳng khi cắt gọt

Hướng thớ, hướng chảy khi dập

Hà Nội 21 3/2012
 3. NGHIÊN CỨU
4. MÔPHƯƠNG
PHỎNG PHÁPSỐDẬP KHỐI
VÀ TỐITRONG
ƯU KHUÔN KÍN CHI TiẾT
KHUÔN
1. Đặt vấn đề 2. CN dập 3. MôCÔN
khối RĂNG
BÁNH phỏng số THẲNG
RĂNG 4. Thực nghiệm 5. Kết luận

3.4 KẾT QUẢ MÔ PHỎNG – Kết cấu tối ưu

Hà Nội 22 3/2012
 3. NGHIÊN5.CỨU
4.
XÂY
MÔPHƯƠNG
DỰNG
PHỎNG PHÁP
MÔ DẬP
SỐ KHỐI
HÌNH
VÀ TỐITRONG
THỰC
ƯU KHUÔN
KHUÔN
NGHIỆM KÍN CHI TiẾT
1. Đặt vấn đề 2. CN dập khối RĂNG
BÁNH 3. MôCÔN
phỏng số 4.
RĂNG Thực nghiệm
THẲNG 5. Kết luận

4.1 Thiết kế thực nghiệm

Khuôn thực
nghiệm

Biểu diễn khuôn

cắt một phần tư

Hà Nội 23 3/2012
 3. NGHIÊN5.CỨU
4.
XÂY
MÔPHƯƠNG
DỰNG
PHỎNG PHÁP
MÔ DẬP
SỐ KHỐI
HÌNH
VÀ TỐITRONG
THỰC
ƯU KHUÔN
KHUÔN
NGHIỆM KÍN CHI TiẾT
1. Đặt vấn đề 2. CN dập khối RĂNG
BÁNH 3. MôCÔN
phỏng số 4.
RĂNG Thực nghiệm
THẲNG 5. Kết luận

4.2 Tiến hành thực nghiệm

Máy ép thủy lực -125T

Quan sát các bước ép

Mẫu phôi ép
d=24mm, h=26mm

Hà Nội 24 3/2012
 3. NGHIÊN5.CỨU
4.
XÂY
MÔPHƯƠNG
DỰNG
PHỎNG PHÁP
MÔ DẬP
SỐ KHỐI
HÌNH
VÀ TỐITRONG
THỰC
ƯU KHUÔN
KHUÔN
NGHIỆM KÍN CHI TiẾT
1. Đặt vấn đề 2. CN dập khối RĂNG
BÁNH 3. MôCÔN
phỏng số THẲNG
RĂNG 4. Thực nghiệm 5. Kết luận

5.1 So sánh kết quả thử nghiệm và mô phỏng

Sai khác về hình học không nhiều, đạt yêu cầu

Hà Nội 25 3/2012
 3. NGHIÊN5.CỨU
4.
XÂY
MÔPHƯƠNG
DỰNG
PHỎNG PHÁP
MÔ DẬP
SỐ KHỐI
HÌNH
VÀ TỐITRONG
THỰC
ƯU KHUÔN
KHUÔN
NGHIỆM KÍN CHI TiẾT
1. Đặt vấn đề 2. CN dập khối RĂNG
BÁNH 3. MôCÔN
phỏng số THẲNG
RĂNG 4. Thực nghiệm 5. Kết luận

5.2. SO SÁNH GIA CÔNG BRC BẰNG CẮT GỌT VÀ DẬP KHỐI

- Phôi ban đầu chuẩn bị đơn giản, dễ kiếm.

- Gá đặt, gia công dễ dàng, không cần thợ
bậc cao và máy móc chuyên dụng đắt tiền.
- Thời gian chế tạo được rút ngắn rất nhiều.
- Lượng kim loại mất mát thấp.
- Bánh răng sau dập cơ tính được tăng lên
đáng kể.

Hà Nội 26 3/2012
 3. NGHIÊN5.CỨU
4.
XÂY
MÔPHƯƠNG
DỰNG
PHỎNG PHÁP
6.
MÔ DẬP
KẾT
SỐ KHỐI
HÌNH
VÀ
LUẬN
TỐITRONG
THỰC
ƯU KHUÔN
KHUÔN
NGHIỆM KÍN CHI TiẾT
1. Đặt vấn đề 2. CN dập khối RĂNG
BÁNH 3. MôCÔN
phỏng số THẲNG
RĂNG 4. Thực nghiệm 5. Kết luận

5.3 KẾT LUẬN KHOA HỌC

 Kết quả tương đồng giữa mô phỏng và thực nghiệm đã chứng minh tính
khả thi của phương pháp.
 Phương pháp dập khối nguội bánh răng cỡ nhỏ phù hợp với vật liệu mầu
có mức độ biến dạng cao. Đối với chi tiết bánh răng lớn bắt buộc phải được
dập ở nhiệt độ cao.
 Do yếu tố công nghệ không thể tránh khỏi các gia công cơ tinh như tiện lỗ,
phay mặt đầu… Chi tiết bánh răng sau dập đã có biên dạng răng hoàn chỉnh
chỉ cần qua mài và xử lý nhiệt.
 Khó khăn còn tồn tại với phương pháp này là biện pháp chống quá tải
khuôn, cắt phôi chính xác và hệ thống tháo lắp khuôn tự động khi dập nóng.

Hà Nội 27 3/2012
 3. NGHIÊN5.CỨU
4.
XÂY
MÔPHƯƠNG
DỰNG
PHỎNG PHÁP
6.
MÔ DẬP
KẾT
SỐ KHỐI
HÌNH
VÀ
LUẬN
TỐITRONG
THỰC
ƯU KHUÔN
KHUÔN
NGHIỆM KÍN CHI TiẾT
1. Đặt vấn đề 2. CN dập khối RĂNG
BÁNH 3. MôCÔN
phỏng số THẲNG
RĂNG 4. Thực nghiệm 5. Kết luận

5.4 KẾT QUẢ ĐỀ TÀI

 Nghiên cứu thành công phương pháp dập khối chính xác cho các chi tiết cỡ nhỏ (ví
dụ bánh răng côn) trong cơ khí.
 Các báo cáo tổng quan, kết quả mô phỏng, kết quả thực nghiệm có tính tham khảo
cao và là cơ sở cho các nghiên cứu chuyên sâu tiếp theo.
 Kết quả đề tài có thể ứng dụng để làm bài thí nghiệm dập khối chuyên ngành (bộ
khuôn, hướng dẫn vận hành, QTCN).
 Tham gia đào tạo kỹ sư chuyên ngành và hội thảo khoa học cũng như công bố trên
tạp chí.
 Công trình giải nhất nghiên cứu khoa học sinh viên cấp trường 2011.
 Thực hiện đầy đủ các nội dung của thuyết minh đề tài.

Hà Nội 28 3/2012
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1

[1] Sách tra cứu rèn và dập khối: M.V.XTOROJEV

[2] Các phương pháp gia công bánh răng: PGS.TS. Trần Văn Địch, NXB khoa
học và kỹ thuật Hà Nội - 2003
[3] Công nghệ rèn và dập nóng. Lê Nhương - Nguyễn Ngọc Trân. NXB khoa
học và kỹ thuật Hà Nội - 1976
[4] Công nghệ dập tạo hình khối: Phạm Văn Nghệ - Đinh Văn Phong -
Nguyễn Mậu Đằng - Trần Đức Cứu - Nguyễn Trung Kiên. NXB Bách Khoa –
Hà Nội - 2008.

[5] Lý thuyết dập tạo hình: PGS.TS. Nguyễn Minh Vũ-PGS.TSKH. Nguyễn
Tất Tiến-TS. Nguyễn Đắc Trung: - Nxb Bách Khoa- Hà nội-2010.

Hà Nội 3/2012
 Liên hệ: ThS. Nguyễn Trung Kiên
- Email: nguyentrungkien.dmf@gmail.com
- Tel. +84.4.3.8692430

Hà Nội 30 3/2012