‫‪1‬‬ ‫ﻓﺼﻞ اول ‪ /‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي‬

‫اﯾﺮان‬

‫ﺟﻠﺪ دوم‪ :‬ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‬

‫ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻨﺎدر و درﯾﺎﻧﻮردي‬

‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻓﻨﯽ و ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ‬
‫اداره ﮐﻞ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﻮاﺣﻞ و ﺑﻨﺎدر‬
 ‫ﻧﺎم ﮐﺘﺎب‪ :‬ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ اﻧﺘﺸﺎر‪ :‬زﻣﺴﺘﺎن ‪1387‬‬
‫ﻧﻮﺑﺖ ﭼﺎپ‪ :‬ﭼﺎپ اول‬
‫ﻧﺎﺷﺮ‪ :‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻨﺎدر و درﯾﺎﻧﻮردي‬
‫ﻧﺸﺎﻧﯽ‪ :‬ﻣﯿﺪان وﻧﮏ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺮاه ﺣﻘﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺧﯿﺎﺑﺎن دﯾﺪار ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻨﺎدر ودرﯾﺎﻧﻮردي‬
‫اداره ﮐﻞ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﻮاﺣﻞ و ﺑﻨﺎدر‬

‫ﻫﻤﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺮاي ﻧﺎﺷﺮ ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‬

‫‪2‬ـ‪6‬ـ‪1‬ـ‪2‬ـ ﺑﺮرﺳﯽ اﻃﻼﻋﺎت ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮﯾﻪﻫﺎ ‪38 .....................................................‬‬
‫‪2‬ـ‪6‬ـ‪2‬ـ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻋﺪدي ﺑﻼدرﻧﮓ ‪40 ....................................................................................‬‬
‫‪2‬ـ‪6‬ـ‪2‬ـ‪1‬ـ ﻣﺎﺗﺮﯾﺴﯽ ‪40 .........................................................................................................‬‬
‫‪2‬ـ‪6‬ـ‪2‬ـ‪2‬ـ ﺧﻄﯽ )ﻣﺮز ‪ 18‬درﺟﻪ( ‪41 ...................................................................................‬‬
‫‪2‬ـ‪6‬ـ‪2‬ـ‪3‬ـ ﻧﻘﻄﻪاي ‪42 ...........................................................................................................‬‬
‫‪2‬ـ‪7‬ـ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺪل ‪43 .............................................................................. ECMWF‬‬
‫‪2‬ـ‪8‬ـ دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ‪45 ................................................................................................‬‬
‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪45 .................................................................................................................‬‬
‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪2‬ـ روش اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﻮاره ‪46 ...........................................‬‬
‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪2‬ـ‪1‬ـ رادار ارﺗﻔﺎعﺳﻨﺠﯽ )‪47 .............................................................................. (RA‬‬
‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪2‬ـ‪2‬ـ رادار ‪47 .................................................................................................... SAR‬‬
‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪2‬ـ‪3‬ـ دﺳﺘﮕﺎه ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽﺳﻨﺞ ‪48 ...................................................................................‬‬
‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪3‬ـ ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎي ﻣﻬﻢ در زﻣﯿﻨﮥ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﺎد و ﻣﻮج ‪48 .............................................‬‬
‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪4‬ـ اﻧﺘﺨﺎب دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ﮐﺎرﺑﺮد در ﭘﺮوژه ‪53 ............................‬‬
‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪5‬ـ دﻗﺖ دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ‪55 ...................................................................................‬‬
‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪6‬ـ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﺟﻬﺖ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎﻫﻮارة‪58 .............................. Topex‬‬
‫‪2‬ـ‪9‬ـ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﯾﯽ ‪60 .................................................................................................‬‬
‫‪2‬ـ‪10‬ـ ﻣﺎﻧﺴﻮن ‪61 ................................................................................................................‬‬
‫‪2‬ـ‪11‬ـ ﻣﺮاﺟﻊ ‪65 ..................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ /‬ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل ‪67.....................................................‬‬
‫‪3‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪67 .....................................................................................................................‬‬
‫‪3‬ـ‪2‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي ﺑﺎد ﻣﻮﺟﻮد و اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮﺗﺮ ‪68 ..........................................‬‬
‫‪3‬ـ‪3‬ـ ارزﯾﺎﺑﯽ دﻗﺖ ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ‪75 ...................................................................... ECMWF‬‬
‫‪3‬ـ‪3‬ـ‪1‬ـ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ‪ ECMWF‬از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ‪76 ..............‬‬
‫‪3‬ـ‪3‬ـ‪2‬ـ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ‪ ECMWF‬از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي‪87 ..............‬‬
‫‪3‬ـ‪3‬ـ‪2‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮاره ‪88 .............................................................. Topex‬‬
‫‪3‬ـ‪3‬ـ‪2‬ـ‪2‬ـ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮاره ‪92 .................................................... QuikSCAT‬‬
‫‪3‬ـ‪3‬ـ‪3‬ـ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ‪ ECMWF‬از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﻣﺪﻟﯽ ‪102 ...................‬‬
‫‪3‬ـ‪4‬ـ اﺻﻼﺣﺎت ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﺟﻬﺖ ﺗﺪﻗﯿﻖ ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ‪104 ................................... ECMWF‬‬
‫‪3‬ـ‪5‬ـ ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل ﻣﻮج ‪105 ....................................................ECMWF‬‬
‫‪3‬ـ‪6‬ـ ﻣﺮاﺟﻊ ‪108 ..................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ /‬ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج ‪109 ..........................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪109 ...................................................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪2‬ـ ﻣﺪﻟﻬﺎي رﯾﺎﺿﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج ‪109 ............................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪3‬ـ ﺷﺮح ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ اﻣﻮاج ﻃﯿﻔﯽ ‪112 ................................................................... SW‬‬
‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪1‬ـ ﻣﻌﺎدﻻت ﺣﺎﮐﻢ ‪112 .................................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪2‬ـ دادهﻫﺎي ورودي ‪113 ..............................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪3‬ـ ﺿﺮاﯾﺐ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن )واﺳﻨﺠﯽ(‪115 .......................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪3‬ـ‪1‬ـ ﺿﺮاﯾﺐ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﻮج‪115 ..................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪3‬ـ‪2‬ـ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﺴﺘﺮ ‪116 .............................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪3‬ـ‪3‬ـ ﺿﺮاﺋﺐ ‪) white-capping‬ﺳﻔﯿﺪك راس ﻣﻮج( ‪118 ........................................‬‬
‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪4‬ـ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ ‪120 ........................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪4‬ـ‪1‬ـ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ورودي ‪120 ......................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪4‬ـ‪2‬ـ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل ‪120 ...........................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪4‬ـ‪3‬ـ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻨﺘﺠﻪ ﻣﻮج ‪120 ................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪4‬ـ‪3‬ـ‪1‬ـ ﻧﺤﻮه ﺗﻔﮑﯿﮏ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻨﺘﺠﻪ ﻣﻮج ‪123 ......................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪4‬ـ‪4‬ـ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻃﯿﻔﯽ ﻣﻮج ‪125 .................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪4‬ـ ﻓﺮﻣﺖ ﺧﺮوﺟﯽ ‪126 ....................................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪4‬ـ‪1‬ـ ﺳﺮي ﻧﻘﻄﻪاي ‪126 ...................................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪4‬ـ‪2‬ـ ﺳﺮي ﺧﻄﯽ ‪126 ......................................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪4‬ـ‪3‬ـ ﺳﺮي ﻣﺤﺪودهاي ‪126 .............................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪5‬ـ روﻧﺪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي‪127 .....................................................................................................‬‬
‫‪4‬ـ‪6‬ـ ﻣﺮاﺟﻊ ‪128 ..................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ /‬ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻣﺪل ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ‪129 .........................................‬‬
‫‪5‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪129 ...................................................................................................................‬‬
‫‪5‬ـ‪2‬ـ ﺗﻬﯿﻪ ﻓﺎﯾﻞ ﺷﺒﮑﻪﺑﻨﺪي)ﻣﺶ( و ژرﻓﺎﺳﻨﺠﯽ)ﺑﺘﯽﻣﺘﺮي( ‪129 ...........................................‬‬
‫‪5‬ـ‪3‬ـ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ‪135 ............................................................................................‬‬
‫‪5‬ـ‪4‬ـ ﻣﻨﻘﻄﻊﺳﺎزي ﻃﯿﻔﯽ ‪136 ...............................................................................................‬‬
‫‪5‬ـ‪5‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎد ورودي ﻣﺪل ‪137 ...................................................................................‬‬
‫‪5‬ـ‪6‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮج ورودي ﻣﺪل ‪138 ................................................................................‬‬
‫‪5‬ـ‪7‬ـ ﺿﺮاﯾﺐ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن )واﺳﻨﺠﯽ(‪139 ...........................................................................‬‬
‫‪5‬ـ‪8‬ـ ﺳﺎﯾﺮ اﻃﻼﻋﺎت ورودي ﻣﺪل ‪140 ................................................................................‬‬
‫‪5‬ـ‪9‬ـ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﺮوﺟﯽ ‪141 ......................................................................................................‬‬
‫‪5‬ـ‪9‬ـ‪1‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺮي ﻧﻘﻄﻪاي ‪141 ...................................................................................‬‬
‫‪5‬ـ‪9‬ـ‪1‬ـ‪1‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺎراﻣﺘﺮي)ﻓﺎﯾﻞ ‪141 ................................................................... (dfs0‬‬
‫‪5‬ـ‪9‬ـ‪1‬ـ‪2‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﻃﯿﻒ دو ﺑﻌﺪي ﻣﻮج)ﻓﺎﯾﻞ ‪142 ................................................ (dfs2‬‬
‫‪5‬ـ‪9‬ـ‪2‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺮي ﺧﻄﯽ)ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي ‪142 ............................................................. (dfs1‬‬
‫‪5‬ـ‪9‬ـ‪3‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺮي ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻣﻨﻈﻢ)ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي ‪143 ............................................... (dfs2‬‬
‫‪5‬ـ‪9‬ـ‪4‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺮي ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ)ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي ‪144 ............................................. (dfsu‬‬
‫‪5‬ـ‪10‬ـ ﻣﺮاﺟﻊ ‪146 ................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ /‬واﻧﺴﺠﯽ )ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن( و اﺟﺮاي ﻣﺪل ‪147 ............................................‬‬
‫‪6‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪147 ...................................................................................................................‬‬
‫‪6‬ـ‪2‬ـ ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺠﺎم واﺳﻨﺠﯽ ‪147 .........................................................................................‬‬
‫‪6‬ـ‪3‬ـ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي واﺳﻨﺠﯽ ‪149 ............................................................................................‬‬
‫‪6‬ـ‪4‬ـ ﻧﺘﺎﯾﺞ واﺳﻨﺠﯽ ‪150 ......................................................................................................‬‬
‫‪6‬ـ‪5‬ـ اﺟﺮاي ﻣﺪل ‪165 ..........................................................................................................‬‬
‫‪6‬ـ‪ 6‬ـ ﻣﺮاﺟﻊ ‪169 .................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﮐﻨﺘﺮل و ارزﯾﺎﺑﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل ‪171 ............................. ................................‬‬
‫‪7‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪171 ...................................................................................................................‬‬
‫‪7‬ـ‪2‬ـ ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻠﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ‪172 ..................................................................................‬‬
‫‪7‬ـ‪3‬ـ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﺑﺎ دادهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‪175 .....................................................‬‬
‫‪7‬ـ‪3‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﺑﻮﯾﻪاي ‪176 ...............................................................................‬‬
‫‪7‬ـ‪3‬ـ‪2‬ـ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ‪184 ..........................................................................‬‬
‫‪7‬ـ‪4‬ـ دﻗﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل ‪198 ...................................................................................................‬‬
‫‪7‬ـ‪5‬ـ ﻣﺮاﺟﻊ ‪203 ..................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‪ /‬ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﯾﯽ ‪205 .........................................................................‬‬
‫‪ 8‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ‪205 ..................................................................................................................‬‬
‫‪ 8‬ـ‪2‬ـ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﯾﯽ ‪205 ..................................................................................‬‬
‫‪ 8‬ـ‪3‬ـ ﻧﺤﻮه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ رﯾﺎﺿﯽ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﯾﯽ ‪207 ...........................................................‬‬
‫‪ 8‬ـ‪4‬ـ ﻧﺤﻮه ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ‪209 ..........................................................................................‬‬
‫‪ 8‬ـ‪5‬ـ ﻧﺤﻮه اﺟﺮاي ﻣﺪل ‪210 ...............................................................................................‬‬
‫‪ 8‬ـ‪6‬ـ واﺳﻨﺠﯽ و ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ‪212 .........................................................................‬‬
‫‪ 8‬ـ‪7‬ـ ﻣﺮاﺟﻊ ‪217 .................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺣﺪي ‪219 ..........................................................................‬‬
‫‪ 9‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ‪219 ..................................................................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪2‬ـ روشﻫﺎي ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻘﺎدﯾﺮﺣﺪي ‪221 .............................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪3‬ـ اﺳﺘﻘﻼل دادهﻫﺎ ‪223 .....................................................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪4‬ـ ﺗﻮزﯾﻊﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻻﺗﯽ ‪224 ...........................................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪4‬ـ‪1‬ـ ﺗﻮزﯾﻊ ﮔﺎﻣﺒﻞ و ﮔﺎﻣﺒﻞ اﺻﻼح ﺷﺪه ‪225 ..................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪4‬ـ‪2‬ـ ﺗﻮزﯾﻊ وﯾﺒﻮل ‪225 ....................................................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪4‬ـ‪3‬ـ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮﺷﻪ ‪226 .....................................................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪4‬ـ‪4‬ـ ﺗﻮزﯾﻊ ﻟﻮگ ﻧﺮﻣﺎل ‪226 ............................................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪5‬ـ روشﻫﺎي ﺑﺮازش ﺗﻮزﯾﻊ ﺑﻪ دادهﻫﺎ ‪226 ......................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪5‬ـ‪1‬ـ روش ﺑﺮازش ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ ‪227 ....................................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪5‬ـ‪2‬ـ روش ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻮانﻫﺎي دوم ‪227 ............................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪5‬ـ‪3‬ـ روش ﮔﺸﺘﺎور ‪227 ..................................................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪5‬ـ‪4‬ـ روش ال ـ ﮔﺸﺘﺎور ‪228 ..........................................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪5‬ـ‪5‬ـ روش ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي ‪228 .....................................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪6‬ـ آزﻣﻮنﻫﺎي ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺮازش ‪228 .....................................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪7‬ـ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي دادهﻫﺎ ‪229 .................................................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪7‬ـ‪1‬ـ روش ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﻣﻮﻧﺖﮐﺎرﻟﻮ ‪229 ..........................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪7‬ـ‪2‬ـ روش ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي ﻣﺠﺪد ﺟﮏ ﻧﺎﯾﻒ ‪230 ...............................................................‬‬
‫‪9‬ـ ‪ 8‬ـ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﯽ و اﺣﺘﻤﺎل ‪231 ...........................................................................‬‬
‫‪9‬ـ ‪ 8‬ـ‪1‬ـ ﻧﻤﻮدار ﺑﺎﻓﺖﻧﻤﺎ )ﻫﯿﺴﺘﻮﮔﺮام( ﻓﺮاواﻧﯽ و ﺗﺎﺑﻊ ﭼﮕﺎﻟﯽ اﺣﺘﻤﺎل ‪231 ......................‬‬
‫‪9‬ـ ‪ 8‬ـ‪2‬ـ ﻧﻤﻮدار اﺣﺘﻤﺎل‪232 ...............................................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪9‬ـ روش ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب دادهﻫﺎ ‪233 .............................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪10‬ـ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ‪248 .....................................................................................................‬‬
‫‪9‬ـ‪11‬ـ اﺛﺮ ﻟﺤﺎظ ﮐﺮدن ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي ﺑﺎ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﺰرﮔﺘﺮ در ﻣﺪﻟﺴﺎزي ‪252 ....................‬‬
‫‪ 9‬ـ‪12‬ـ ﭘﺮﯾﻮد اﻣﻮاج ﺣﺪي ‪264 ...........................................................................................‬‬
‫‪ 9‬ـ‪13‬ـ ﻣﺮاﺟﻊ‪271 ...............................................................................................................‬‬
" !
" $ #
%
*. /-( &) *+ , - &'

*+0 ' 1 234

7 5 6 1 234
; 8 , 9:
7< * : => ? /@ <
77 A
%& ! " # $
B B
C=D &E) : 1 234 B B
C=D 1 > F 1 234 B B
$* &+5 8 *. # &+, G:
$*. 8 * &+5 # &+, G:
 ‫ﭘﯿﺸﮕﻔﺘﺎر‬

‫در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ از اﻣﺘﯿﺎز ﻫﻤﺠﻮاري ﺑـﺎ آب ﻫـﺎي آزاد و درﯾﺎﭼـﻪ‬
‫ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﯽ و درﯾﺎﯾﯽ ﻋﻤﺪه اي را ﭘﯿﺶ رو دارﻧﺪ‬
‫در ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﻨﻈﻢ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﻗﻠﯿﻢ اﻣﻮاج و ﺳﺎﯾﺮ ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎي درﯾﺎﯾﯽ ﺧـﻮد ﻣـﯽ‬
‫ﭘﺮدازﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ارﺗﺒﺎط‪ ،‬در ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﻧﯿﺰ ﮐﻪ داراي ﺑﯿﺶ از ‪ 5000‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻠﯽ در‬
‫ﻣﺠﺎورت آب ﻫﺎي درﯾﺎي ﺧﺰر‪ ،‬ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻨـﺎدر و‬
‫درﯾﺎﻧﻮردي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻣﺘﻮﻟﯿﺎن اﺻﻠﯽ اﻣﻮر درﯾﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﮐﻤﺒﻮد اﻃﻼﻋﺎت درﯾﺎﯾﯽ و‬
‫ﻧﯿﺎز روز اﻓﺰون ﺑﻪ اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت از اواﯾﻞ دﻫﻪ ‪ 70‬ﻃـﺮح اﻧـﺪازه ﮔﯿـﺮي ﻣﺸﺨـﺼﻪ ﻫـﺎي‬
‫درﯾﺎﯾﯽ ﺳﻮاﺣﻞ ﮐﺸﻮر را آﻏﺎز ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻃﺮح در ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﮔﺎم ﺑﻪ ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ اﯾـﺴﺘﮕﺎه‬
‫ﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣﻮج در ﻣﻨﺎﻃﻖ آﺑﻬﺎي ﻋﻤﯿﻖ ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺑﻨﺎدر اﻧﺰﻟﯽ‪ ،‬ﺑﻮﺷﻬﺮ و اﻣﯿﺮآﺑﺎد‬
‫اﺧﺘﺼﺎص ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬در ﮐﻨﺎر اﯾﻦ ﻃﺮح زﯾﺮﺑﻨﺎﯾﯽ‪ ،‬وﺟﻮد اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﻣﺸﺨـﺼﺎت‬
‫اﻣﻮاج در ﻣﺤـﺪوده ﺑﻨـﺎدر ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﯽ‪ ،‬داده ﻫـﺎي ﻣـﺎﻫﻮاره اي و ﻧﯿـﺰ ﺷـﺒﯿﻪ ﺳـﺎزي ﻫـﺎي‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي درﯾﺎﯾﯽ‪ ،‬اﯾﻦ اﻣﮑﺎن را ﺑﻪ وﺟﻮد آورد ﺗﺎ ﭘـﺮوژه اي ﺟـﺎﻣﻊ ﺑـﺮاي ﭘـﯿﺶ ﯾـﺎﺑﯽ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻣﻮاج در آﺑﻬﺎي اﯾﺮان ﻣﻄﺮح ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﺧﺼﻮص ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻨﺎدر و درﯾﺎﻧﻮردي ‪ ،‬ﭘـﺮوژه اي ﺗﺤـﺖ ﻋﻨـﻮان ﻣﺪﻟـﺴﺎزي‬
‫اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾـﺮان)‪ (ISWM‬ﺗﻮﺳـﻂ اداره ﮐـﻞ ﻣﻬﻨﺪﺳـﯽ ﺳـﻮاﺣﻞ و ﺑﻨـﺎدر در ﺣـﻮزه‬
‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻓﻨﯽ و ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ آن ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﻣﺮﮐﺰ ﻣﻠـﯽ اﻗﯿـﺎﻧﻮس ﺷﻨﺎﺳـﯽ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه‬
‫ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻫﯿﺪروﻟﯿﮏ داﻧﻤﺎرك ﻋﻬﺪه دار اﻧﺠﺎم آن ﮔﺮدﯾﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮوژه ذﮐﺮ ﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ دو ﻓﺎز ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﺪﻟﺴﺎزي و ﭘـﯿﺶ ﯾـﺎﺑﯽ ﻣﺸﺨـﺼﺎت‬
‫ﻣﻮج در درﯾﺎي ﺧﺰر و ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي ﺟﻨﻮب اﯾﺮان )ﺧﻠـﯿﺞ ﻓـﺎرس ‪ ،‬درﯾـﺎي‬
‫ﻋﻤﺎن و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ( ﻃﯽ ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺎل ‪ 1992‬ﺗﺎ ‪ 2002‬ﻣﯿﻼدي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و دﻗﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﺎﯾﯿﺪ رﺳﻤﯽ ﻣﺸﺎور ﺧﺎرﺟﯽ ﭘﺮوژه ﺑﺮاي ﻫـﺮ دو ﻓـﺎز ﺣـﺪاﻗﻞ ‪ %80‬اﻋـﻼم‬
‫ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﮐﻤﺒﻮد ﻧﻘﺎط اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي در ﺳﻮاﺣﻞ ﮐﺸﻮر ﮐﺎﻟﯿﺒﺮه ﻧﻤـﻮدن ﻣـﺪل ﺑـﺎ‬
‫دﻗﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﻣﮑﺎﻧﭙﺬﯾﺮ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﮔﺰارش ﭘﺮوژه ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﻣﻮاج در ﺧﻠﯿﺞ‬
‫ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﺑﻮده و اﻣﯿﺪ اﺳﺖ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺟﺎﻣﻊ در زﻣﯿﻨـﻪ ﻣﺸﺨـﺼﺎت اﻣـﻮاج‬
‫در ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در اﯾﻨﺠﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﺿﻤﻦ ﮔﺮاﻣﯿﺪاﺷﺖ ﯾﺎد و ﺧﺎﻃﺮه ﻫﻤﮑﺎر ﻓﻘﯿﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ‬
‫ﻣﺮاﻏﻪ اي ﮐﻪ ﻧﻘﺶ ﻋﻤﺪه اي در راﻫﺒﺮد ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﻣﺬﮐﻮر داﺷﺘﻪ اﻧﺪ از ﺗﻼش ﻫﺎي آﻗﺎﯾﺎن‬
‫دﮐﺘﺮ ﻣﺠﯿﺪ ﺟﻨﺪﻗﯽ ﻋﻼﺋﯽ ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻟﻬﯿﺎر‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﺣﺴﯿﻦ ﻣﺜﻘﺎﻟﯽ‪ ،‬ﻣﻬﻨـﺪس‬
‫ﻋﻠـﯽ ﺷﻮﺷـﺘﺮي زاده ﻧﺎﺻـﺮي و ﺧـﺎﻧﻢ ﻣﻬﻨـﺪس ﮔﯿﺘـﺎ ﺑـﺮادران اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ ﻧﯿﺰ ﻗﺪرداﻧﯽ‬
‫ﺑﻌﻤﻞ آﯾﺪ‪.‬‬
‫‪13‬‬ ‫ﻓﺼﻞ اول‪ /‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫اﻣﻮاج از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎي درﯾﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﭘﯿﭽﯿﺪه و اﺗﻔـﺎﻗﯽ‬
‫ﺧﻮد از ﻣﺸﮑﻞ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ درﯾﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‪ .‬ﺗـﺎﺛﯿﺮات اﻣـﻮاج ﺑـﺮ‬
‫ﮐﻠﯿﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﯽ و درﯾﺎﯾﯽ ﺳﺒﺐ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﺗﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎي اﻣـﻮاج از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻫﺎي ﻣﯿﺪاﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻫـﺎي ﺗﺤﻠﯿﻠـﯽ و ﺗﺌﻮرﯾـﮏ‪ ،‬ﻣـﺪل ﺳـﺎزي ﻫـﺎي‬
‫ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزي ﻫﺎي ﻋﺪدي ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ ﺳﻮاﺣﻞ‬
‫و ﺑﻨﺎدر ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روﺷﻬﺎي ﻓﻮق ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺷـﻨﺎﺧﺖ اﻗﻠـﯿﻢ اﻣـﻮاج در ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠـﻒ و‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ اﻣﻮاج ﻣﺤﺘﻤﻞ و رژﯾﻢ ﺳﺎﻻﻧﻪ اﻣﻮاج ﺟﻬﺘﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﻈﻮر و در راﺳﺘﺎي وﻇﺎﯾﻒ ﺣﺎﮐﻤﯿﺘﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻨﺎدر و درﯾﺎﻧﻮردي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﺘﻮﻟﯿﺎن اﺻﻠﯽ اﻣﻮر درﯾﺎﯾﯽ‪ ،‬ﭘﺮوژه اي ﺗﺤﺖ ﻋﻨـﻮان ﻣﺪﻟـﺴﺎزي اﻣـﻮاج درﯾﺎﻫـﺎي‬
‫اﯾﺮان)‪ (ISWM‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻓﻨﯽ و ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ آن ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﻃـﯽ ﻣﻨﺎﻗـﺼﻪ اي ﺑـﺎ‬
‫ﺣﻀﻮر ﭼﻨﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻌﺘﺒﺮ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ‪ ،‬ﻣﺮﮐـﺰ ﻣﻠـﯽ اﻗﯿـﺎﻧﻮس ﺷﻨﺎﺳـﯽ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه‬
‫ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻫﯿﺪروﻟﯿﮏ داﻧﻤﺎرك ﻋﻬﺪه دار اﻧﺠـﺎم آن ﮔﺮدﯾﺪﻧـﺪ‪ .‬در اﯾـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت‬
‫اﺑﺘﺪا داده ﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي ﻣﺪﻟﺴﺎزي از ﻗﺒﯿﻞ داده ﻫﺎي ﺑﺎد)اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣـﺎﻫﻮاره اي‪،‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪14‬‬

‫اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ و ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺪل ﻫﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ(‪ ،‬داده ﻫﺎي ﻣﻮج ) ﻣﺎﻫﻮاره اي‪،‬‬
‫ﺑﻮﯾﻪ اي و ﻣﺪﻟﯽ(‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻖ ﺳﻨﺠﯽ‪ ،‬ﺟﺰر و ﻣﺪ‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺮاز آب درﯾـﺎ ‪ ،‬ﯾﺨﺒﻨـﺪان‪،‬‬
‫ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﯾﯽ و ‪ ...‬ﺟﻤﻊ آوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﻬﻤﺘـﺮﯾﻦ‬
‫‪Mike‬‬ ‫ورودي ﻣﺪل ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺪﻗﯿﻖ ﮔﺮدﯾﺪه و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪول ‪ SW‬ﻧﺮم اﻓـﺰار‬
‫‪ 21‬ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﻧﺴﻞ ﺳﻮم ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﺎد ﺑﻪ ﻣﻮج اﺳـﺖ‪ ،‬ﻣـﻮج ﻧﺎﺷـﯽ از ﻣﯿـﺪان ﺑـﺎد‬
‫ﮔﺴﺘﺮده روي ﺳﻄﺢ درﯾﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷـﻮد‪ .‬ﺑﺮﭘـﺎﯾﯽ و واﺳـﻨﺠﯽ )ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳـﯿﻮن( ﻣـﺪل و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل ﭘﺲ از اﺟﺮا ﺑﻪ ﮐﻤﮏ داده ﻫـﺎي ﻣـﻮج و ﺑـﺎد اﻧـﺪازه‬
‫ﮔﯿﺮي ﺷﺪه ﮐﻨﺘﺮل ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺷﺪه ﺻﻮرت ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد‪ .‬اﻓﺰون ﺑﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ و آﻣـﺎري‬
‫در دوره ﻫﺎي واﺳﻨﺠﯽ و ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﯽ‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺎ داده ﻫـﺎي ﻣﻮﺟـﻮد در‬
‫ﻃﻮل دوره ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزي ﺑﺮآورد ﮔﺮدﯾﺪه و در ﮐﻞ ﭘﻬﻨﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي اراﯾﻪ ﻣﯽ ﮔـﺮدد‪ .‬ﭘـﺲ از‬
‫اﺟﺮاي ﻣـﺪل‪ ،‬ﺗﺤﻠﯿـﻞ آﻣـﺎري ﻧﺘـﺎﯾﺞ آن ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻧـﺮم اﻓـﺰار ‪ EVA‬اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه و‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت آﻣﺎري ﻣﻮج ﺑﺎ دوره ﻫﺎي ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﯾﮏ ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ذﺧﯿﺮه و‬
‫آﻣﺎده اراﯾﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﺮوژه ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان ﺷﺎﻣﻞ دو ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻮده ﮐﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﻣﺮﺑـﻮط‬
‫ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﺪﻟﺴﺎزي و ﭘﯿﺶ ﯾﺎﺑﯽ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻣﻮاج در درﯾﺎي ﺧﺰر ﻃﯽ ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﯽ ژاﻧﻮﯾـﻪ‬
‫‪ 1992‬ﺗﺎ آﮔﻮﺳﺖ ‪ 2002‬ﻣﯿﻼدي و ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﺑﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي ﺟﻨﻮب اﯾﺮان‬
‫)ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ‪ ،‬درﯾﺎي ﻋﻤﺎن و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ( ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﮐﻪ ﺑـﺎزه زﻣـﺎﻧﯽ اﯾـﻦ ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﻧﯿـﺰ از‬
‫ژاﻧﻮﯾﻪ ‪ 1992‬ﺗﺎ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ 2002‬ﻣﯿﻼدي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﻗﺖ ﻣﺪل ﺳﺎزي ﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻃﺒـﻖ‬
‫ﮔﺰارش ﻣﺸﺎور ﺧﺎرﺟﯽ ﻃﺮح ﺑﺮاي ﻫﺮ دو ﻓﺎز ﺣﺪاﻗﻞ ‪ %80‬اﻋﻼم ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺣﺎﺿﺮ ‪ ،‬ﮔﺰارش ﭘﺮوژه ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﻣﻮاج در ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن اﺳـﺖ و‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﯾﺎزده ﻓﺼﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫اداره ﮐﻞ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﻮاﺣﻞ و ﺑﻨﺎدر‬

‫‪15‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‬

‫ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫‪2‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫دراﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ اﻧﻮاع دادهﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﭘﺮوژه‪ ،‬ﺗﻌﯿـﯿﻦ اﻃﻼﻋـﺎت‬
‫ﻣﻮﺟﻮد و ﻣﻨﺎﺑﻊ در دﺳﺘﺮس ﺑﺮاي ﺗﻬﯿﮥ ﺳﺎﯾﺮ اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮدن دﻗﺖ ﻫﺮ ﯾـﮏ از‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻨﺒﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ )ﻗﯿﻤﺖ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺖ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬دﻗﺖ‪ ،‬ﺳـﻬﻮﻟﺖ دﺳﺘﺮﺳـﯽ و‪ (...‬و ﻓﺮاﯾﻨـﺪ ﺑﺮرﺳـﯽ و‬
‫آﻣﺎده ﺳﺎزي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ورودي ﻣﺪل‪ ،‬ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪2‬ـ‪2‬ـ دادهﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﭘﺮوژه‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﺎد ﺑﻪ ﻣﻮج در ﻣﺤﺪوده آب ﻋﻤﯿﻖ در ﯾﮏ دورة ‪ 11‬ﺳﺎﻟﻪ‬
‫و ﻧﯿﺰ اﻧﺘﻘﺎلاﯾﻦ اﻣﻮاج ﺑﻪ ﻧﺎﺣﯿﮥ ﮐﻢﻋﻤﻖ ﺳﺎﺣﻠﯽ در درﯾﺎﻫﺎي ﺟﻨﻮباﯾـﺮان‪ ،‬ﺑﺎﯾـﺪ ﺧـﺼﻮﺻﯿﺎت‬
‫ﻫﻨﺪﺳﯽ ﻣﺤﺪودة ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ )ﺷـﮑﻞ ﻣﺮزﻫـﺎ و ﻋﻤـﻖ(‪ ،‬اﻃﻼﻋـﺎت ﺑـﺎد و اﻃﻼﻋـﺎت‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺰر و ﻣﺪ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ورودي ﻣﺪل در اﺧﺘﯿﺎر داﺷﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ اﺛﺮ اﻣـﻮاج وارد‬
‫ﺷﻮﻧﺪه از ﻣﺮزﻫﺎي ﺑﺎز ﻣﺪل و اﺛﺮات ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﯾﯽ را ﻧﯿﺰ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ دادهﻫﺎي ﻓﻮق ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻞ ﻣﺤﺪودة زﻣـﺎﻧﯽ و ﻣﮑـﺎﻧﯽ ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ را ﺗﺤـﺖ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪16‬‬

‫ﭘﻮﺷﺶ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ ،‬دادهﻫﺎي دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺰ در ﺑﻌـﻀﯽ از ﻧـﻮاﺣﯽ ﻣـﻮرد ﻧﯿـﺎز ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬در‬
‫ﻣﺤﺪودة ﻧﺰدﯾﮏ ﺳﺎﺣﻞ ﮐﻪ ﺷﺒﮑﻪﺑﻨﺪي ﻣﺪل ﺑـﻪ ﺗـﺪرﯾﺞ رﯾﺰﺗـﺮ ﻣـﯽﺷـﻮد‪ ،‬ﺑـﻪ اﻃﻼﻋـﺎت‬
‫ژرﻓﺎﺳﻨﺠﯽ‪ 1‬دﻗﯿﻘﺘﺮي اﺣﺘﯿﺎج اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دادهﻫﺎي ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﯽاﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي‬
‫زﻣﯿﻨﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﺑﻮﯾـﻪﻫـﺎ واﯾـﺴﺘﮕﺎهﻫـﺎي ﺳـﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ در ﻧﻘـﺎط ﺧـﺎص و اﻧـﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬـﺎي‬
‫ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﺎد و ﻣﻮج و ﻧﯿﺰ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﻣﻨﻄﻘـﻪ‪ ،‬ﻣـﯽﺗـﻮان دادهﻫـﺎي ورودي‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را ارزﯾﺎﺑﯽ و ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ را ﻧﯿﺰ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮه )واﺳﻨﺠﯽ( ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪2‬ـ‪3‬ـ ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﻮﺟﻮد‬

‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ در زﻣﯿﻨﻪ آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺑﺎد و ﻣـﻮج ﺑﺮاﺳـﺎس ﻧـﻮع ﻧﯿـﺎز ﺳـﺎزﻣﺎنﻫـﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻣﺤﻞ اﻧﺠـﺎم ﭘـﺮوژه اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬اﯾـﻦ ﮔﺰارﺷـﺎت اﻏﻠـﺐ ﺑـﻪ ﺳـﻔﺎرش‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﯽ‪ ،‬ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﻧﻔﺘﯽ و ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻨﺎدر و ﮐﺸﺘﯿﺮاﻧﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺒﻨﺎي‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮاﯾﻦ ﮔﺰارﺷﺎت اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه از دﯾﺪهﺑﺎﻧﯽﻫﺎي ﮐﺸﺘﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﯾﮏ ﮔﺰارش ﺟﺎﻣﻊ در ﻣﻮرد اﻗﻠﯿﻢ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﯿﺞﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‪» ،‬اﻃﻠﺲ ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ‬
‫ﺧﻠﯿﺞﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن« اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ اﻃﻠﺲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﮐﺰ ﻣﻠﯽ ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺗﻬﯿـﻪ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ و ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﺑﻪ ﻣﺤﺪوده ‪ 20‬ﺗﺎ ‪ 28‬درﺟﻪ ﻋﺮض ﺷﻤﺎﻟﯽ و ‪ 50‬ﺗﺎ ‪ 63‬درﺟﻪ ﻃﻮل ﺷﺮﻗﯽ را‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬دادهﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﻬﯿﻪاﯾﻦ اﻃﻠﺲ ﻣﺸﺎﻫﺪات درﯾﺎﯾﯽ ﮔﺮدآوري ﺷـﺪه‬
‫ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﻣﻮج‪ ،‬ﺑﺎد و‪ ...‬در ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1864‬ﺗﺎ ‪ 1979‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﯿﺠـﻪ ﺗﺤﻠﯿـﻞ آﻣـﺎري ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي‬
‫ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺼﻮرت ﻧﻤﻮدارﻫﺎ و ﺟﺪاول ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ اراﯾﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮﺟﻊ دﯾﮕﺮ دراﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ‪ ،‬ﮐﺘﺎب ‪ Global Wave Statistic‬اﺳﺖ‪ .‬دراﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﺳـﻪ ﻧـﻮع‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد در زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺎد و ﻣﻮج ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼﻋﺎت دﺳﺘﮕﺎﻫﯽ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ﺑﻪ‬
‫روﺷﻬﺎي ﭘﯿﺶﯾﺎﺑﯽ‪ 2‬و اﻃﻼﻋﺎت دﯾﺪهﺑﺎن ﮐﺸﺘﯽ‪ 3‬ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮاواﻧﯽ اﻃﻼﻋﺎت‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮارد ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻮده و دﻗﺖ آﻧﻬﺎ ﮐﻤﺘـﺮ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا دادهﻫـﺎي‬

‫‪1. Bathymetry‬‬
‫‪2. Hindcast‬‬
‫‪3. Ship Observation‬‬
‫‪17‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﻣﺸﺎﻫﺪات درﯾﺎﯾﯽ ﭘﺲ از ﮐﻨﺘﺮل ﺻﺤﺖ و اﻋﺘﺒﺎر ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬در ﯾﮏ ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪي ﮐﻠﯽ‪ ،‬اﻗﯿﺎﻧﻮﺳﻬﺎ و درﯾﺎﻫـﺎي آزاد ﺟﻬـﺎن‬
‫ﺑﻪ ‪ 104‬ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه و در ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﯽﺗﻮان اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع ﯾـﮏ ﻣـﻮج ﺑـﺎ ارﺗﻔـﺎع‪،‬‬
‫ﭘﺮﯾﻮد و ﺟﻬﺖ ﻣﺸﺨﺺ در ﻫﺮ ﻓﺼﻞ از ﺳﺎل را از ﺟﺪاول ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﻤﻮد‪ .‬دراﯾﻦ‬
‫ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺧﻠﯿﺞﻓﺎرس در ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 38‬و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن در ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 39‬ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﮔﺰارﺷﺎت دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﺑﻪ رژﯾﻢ ﺑﺎد و ﻣﻮج ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬از آﻣﺎر ﺑﺎد اﺳﺘﻔﺎده ﮐـﺮده‬
‫و ﻣﻮج ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ را در ﯾﮏ ﯾﺎ دواﯾﺴﺘﮕﺎه ﺧﺎص ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﮔﺰارش ‪ Glenn‬در ﻣﻨﻄﻘـﻪ‬
‫ﻧﻔﺖ ﭘﺎرس ﺟﻨﻮﺑﯽ از آﻣﺎر ﺑﺎد دﯾﺪهﺑﺎنﻫﺎي ﮐﺸﺘﯽ و آﻣﺎر ﺑﺎد اﻧﺪازهﮔﯿـﺮي ﺷـﺪه اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﮐــﺮده و ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از روش ﺗﻮﻟﯿــﺪ ﻣــﻮج ‪ ،Bretschneider‬ﻣﺸﺨــﺼﺎت ﻣــﻮج ﺑــﺎ دوره‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را در ‪2‬اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫درﮔﺰارش دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺨـﺴﺖ از آﻣـﺎر ‪ 8‬ﻣﺎﻫـﻪ ﻣـﻮج‬
‫دراﯾﺴﺘﮕﺎه ﺑﻮﺷﻬﺮ از اﺑﺘﺪاي ﻓﻮرﯾـﻪ ‪ 1995‬ﺗـﺎ اﻧﺘﻬـﺎي ﺳـﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 1996‬ﺑـﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪه از‬
‫دادهﻫﺎي ﺑﻮﯾﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺑﺮازش ﺗﻮزﯾﻊ وﯾﺒﻮل در ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪه‬
‫و ﺳﭙﺲ ﺑﺮاي ﭘﯿﺶ ﯾﺎﺑﯽ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮج از آﻣﺎر ﺑﺎد ﺳـﻪاﯾـﺴﺘﮕﺎه در ﮐـﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑـﯽ و‬
‫روش ‪ SMB‬اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫در ﻣﻮرد ﭘﺎﯾﮕﺎه درﯾﺎﯾﯽ ﭼﺎﺑﻬﺎر ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ ﻃﻮﻓـﺎنﻫـﺎي ﮔﺮﻣـﺴﯿﺮي‬ ‫‪DHI‬‬ ‫ﮔﺰارش‬
‫ﭘﺮداﺧﺘــﻪ و ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از ﻧﻘــﺸﻪﻫــﺎي ﺳــﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ اﻗﯿــﺎﻧﻮس ﻫﻨــﺪ و روش ﺗﻮﻟﯿــﺪ ﻣــﻮج‬
‫‪ Bretschneider‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج را ﺑﺮاي ﻃﻮﻓﺎنﻫﺎ ﺑﺎ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬
‫ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺸﺎور در ﭘﺮوژه دﯾﮕﺮي ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج در ﺧﻠﯿﺞ ﭼﺎﺑﻬـﺎر ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺪت ﺑﯿﺶ از ﯾﮑﺴﺎل و ﺑﺎ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ‪ 3‬ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽ ﭘﯿﺮاﻣﻮن رژﯾـﻢ ﻣـﻮج‬
‫در آن ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰارش ‪ A.H.Glenn‬ﺣﺎوي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺟﺰر و ﻣﺪ ﻧﺠﻮﻣﯽ‪ ،‬ارﺗﻔﺎع ﺑﻠﻨﺪﺗﺮﯾﻦ‬

‫‪1. Tropical Storms‬‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪18‬‬

‫ﻣﻮج و ﻣﻮج ﻣﺸﺨﺼﻪ‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد ﺑﻠﻨﺪﺗﺮﯾﻦ ﻣﻮج و ﻣﻮج ﻣﺸﺨﺼﻪ‪ ،‬ﻃـﻮل ﺑﻠﻨـﺪﺗﺮﯾﻦ ﻣـﻮج و ﻣـﻮج‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪ در ‪ 4‬اﯾﺴﺘﮕﺎه در ﻣﺤﺪوده ﻣﻮجﺷﮑﻦ و داﺧﻞ ﺣﻮﺿﭽﻪ ﺑﻨﺪر ﭼﺎﺑﻬﺎر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰارﺷﺎت و ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺘﻌﺪدي ﻧﯿﺰ در ﻣﻮرد اﻗﻠﯿﻢ ﺑﺎد و ﻣـﻮج ﺧﻠـﯿﺞ ﻓـﺎرس و درﯾـﺎي‬
‫ﻋﻤﺎن و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي اﻧﺠﺎمﺷﺪه دراﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ وﺟﻮد دارد ﮐـﻪ دراﯾـﻦ ﮔـﺰارش ﺑـﻪ ﺗﻨﺎﺳـﺐ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪2‬ـ‪1‬ـ ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﻮﺟﻮد در زﻣﯿﻨﻪ اﻟﮕﻮي ﺑﺎد و ﻣﻮج ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‬
‫ﺳﺎل ﺗﻬﯿﻪ‬ ‫ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﮔﺰارش‬ ‫ﺷﻤﺎره ردﯾﻒ‬
‫‪-‬‬ ‫ﻣﺮﮐﺰ ﻣﻠﯽ ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ‬ ‫اﻃﻠﺲ ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و‬ ‫‪1‬‬
‫آﻣﺮﯾﮑﺎ‬ ‫درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‬
‫‪1986‬‬ ‫‪British Maritime‬‬ ‫‪Global Wave Statistic‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Technology‬‬
‫‪1993‬‬ ‫‪A.H. Glenn and‬‬ ‫‪Meto-Oceanographic Conditions‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪Associates‬‬ ‫‪Affecting Design and Operation‬‬
‫‪1997‬‬ ‫‪PARGASIRAN Co.‬‬ ‫ﮔﺰارش ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﯿﺮوﮔﺎه اﺗﻤﯽ‬ ‫‪4‬‬
‫ﺑﻮﺷﻬﺮ‬
‫‪1976‬‬ ‫‪DHI‬‬ ‫‪Chabahar Naval Base: Analysis of‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪Wave and Storm Tide Conditions‬‬
‫‪Created by Tropical Storms‬‬
‫‪1975‬‬ ‫‪DHI‬‬ ‫‪Chabahar - Marina Cove Wave‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪Climate Study‬‬
‫‪1976‬‬ ‫‪A.H. Glenn and‬‬ ‫‪Supplement ary Wave and Tide‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪Associates‬‬ ‫‪Data Chabahar Naval Base‬‬

‫‪2‬ـ‪4‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ژرﻓﺎﺳﻨﺠﯽ)‪(bathymetry‬‬

‫‪2‬ـ‪4‬ـ‪1‬ـ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻃﻼﻋﺎت ژرﻓﺎﺳﻨﺠﯽ‬
‫دراﯾﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻨﺎﺑﻊ در دﺳﺘﺮس داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ از ﻟﺤﺎظ دﻗﺖ‬
‫)‪ ،(accuracy‬ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ )‪ (resolution‬و ﭘﻮﺷﺶ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻧﻮاﺣﯽ ﻣـﻮردﻧﻈﺮ )درﯾـﺎي ﺧـﺰر‪،‬‬
‫ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن( ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ ﻟﯿﺴﺖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي آﺑﻨﮕﺎري‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري ﺗﺎ ﺗﯿﺮﻣﺎه ‪ 1382‬در ﺟﺪول ذﯾﻞ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪19‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫ﺟﺪول ‪ 2‬ـ‪2‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري در ﺧﻠﯿﺞﻓﺎرس‬

‫ﺳﺎل ﺗﻬﯿﮥ ﺳﺎل ﺗﻬﯿﮥ‬ ‫ﻣﺤﺪودة ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‬ ‫ﺷﻤﺎره‬ ‫ﻣﻘﯿﺎس‬ ‫ﻧﺎم ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫ردﯾﻒ‬
‫ﻓﺎﯾﻞ‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ‬
‫‪26º 56.00 ́ N - 55º 55.50 ́ E‬‬
‫‪1999‬‬ ‫‪1989‬‬ ‫‪27º 09.25 ́ N - 56º 05.00 ́ E‬‬
‫‪P.G.3001‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺑﻨﺪر ﺷﻬﯿﺪ رﺟﺎﯾﯽ‬ ‫‪1‬‬
‫‪26º 53.50 ́ N - 55º 40.00 ́ E‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪1992‬‬ ‫‪26º 59.80 ́ N - 55º 49.80 ́ E‬‬
‫‪P.G.3005‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﻻﻓﺖ ﺑﻪ ﭘﻬﻞ‬ ‫‪2‬‬

‫‪1999‬‬ ‫‪1993‬‬ ‫‪27º 01.20 ́ N - 56º 01.00 ́ E‬‬

‫‪27º 10.00 ́ N - 56º 15.90 ́ E‬‬
‫‪P.G.3006‬‬ ‫ﺑﺎﻫﻨﺮ ﺗﺎ ﺑﻨﺪر ‪1 : 25,000‬‬
‫ﺑﻨﺪر رﺟﺎﯾﯽ‬ ‫‪3‬‬
‫‪26º 52.40 ́ N - 56º 12.20 ́ E‬‬
‫‪1999‬‬ ‫‪1994‬‬ ‫‪27º 01.20 ́ N - 56º 27.00 ́ E‬‬
‫‪P.G.3007‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﻗﺸﻢ ﺑﻪ ﻻرك‬ ‫‪4‬‬
‫‪26º 57.70 ́ N - 56º 12.40 ́ E‬‬
‫‪1999‬‬ ‫‪1994‬‬ ‫‪27º 06.50 ́ N - 56º 27.20 ́ E‬‬
‫‪P.G.3008‬‬ ‫ﻗﺸﻢ ﺗﺎ ﺟﺰﯾﺮة ﻫﺮﻣﺰ ‪1 : 25,000‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪26º 44.00 ́ N - 55º 38.80 ́ E‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪1994‬‬ ‫‪26º 57.30 ́ N - 55º 48.60 ́ E‬‬
‫‪P.G.3009‬‬ ‫ﻗﺸﻢ ﺗﺎ ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﺎﻧﮕﺮو ‪1 : 25,000‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪26º 54.70 ́ N - 56º 23.00 ́ E‬‬
‫‪1999‬‬ ‫‪1995‬‬ ‫‪27º 08.00 ́ N - 56º 32.80 ́ E‬‬
‫‪P.G.3014‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺟﺰﯾﺮة ﻫﺮﻣﺰ‬ ‫‪7‬‬
‫‪26º 45.00 ́ N - 56º 17.00 ́ E‬‬
‫‪1999‬‬ ‫‪1996‬‬ ‫‪26º 58.30 ́ N - 56º 26.80 ́ E‬‬
‫‪P.G.3015‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺟﺰﯾﺮة ﻻرك‬ ‫‪8‬‬
‫‪26º 23.20 ́ N - 54º 47.20 ́ E‬‬
‫‪2000‬‬ ‫‪1996‬‬ ‫‪26º 36.50 ́ N - 54º 57.00 ́ E‬‬
‫‪P.G.3016‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺑﻨﺪر ﻟﻨﮕﻪ‬ ‫‪9‬‬
‫‪28º 55.83 ́ N - 50º 41.00 ́ E‬‬
‫‪1999‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪29º 04.83 ́ N - 50º 56.42 ́ E‬‬
‫‪P.G.3017‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺑﻮﺷﻬﺮ‬ ‫‪10‬‬
‫‪27º 43.00 ́ N - 51º 52.00 ́ E‬‬
‫‪2000‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪P.G.3018‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫دﯾﺮ‬ ‫‪11‬‬
‫‪27º 52.00 ́ N - 52º 00.00 ́ E‬‬
‫‪27º 43.00 ́ N - 52º 00.00 ́ E‬‬
‫‪2000‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪27º 52.00 ́ N - 52º 08.00 ́ E‬‬
‫‪P.G.3019‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﮐﻨﮕﺎن‬ ‫‪12‬‬
‫‪29º 23.50 ́ N - 50º 22.50 ́ E‬‬
‫‪2001‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪29º 37.00 ́ N - 50º 32.50 ́ E‬‬
‫‪P.G.3021‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺑﻨﺪر ﮔﻨﺎوه‬ ‫‪13‬‬
‫‪26º 40.20 ́ N - 56º 00.00 ́ E‬‬
‫‪2001‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪26º 53.47 ́ N - 56º 09.70 ́ E‬‬
‫‪P.G.3022‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺳﻮزا‬ ‫‪14‬‬
‫‪26º 30.68 ́ N - 55º 40.40 ́ E‬‬
‫‪2001‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪26º 43.95 ́ N - 55º 50.20 ́ E‬‬
‫‪P.G.3023‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺳﻠﺦ‬ ‫‪15‬‬
‫‪29º 25.75 ́ N - 50º 29.78 ́ E‬‬
‫‪2001‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪P.G.3024‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺑﻨﺪر رﯾﮓ‬ ‫‪16‬‬
‫‪29º 32.50 ́ N - 50º 40.00 ́ E‬‬
‫‪27º 22.50 ́ N - 52º 30.00 ́ E‬‬
‫‪2001‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪27º 35.50 ́ N - 52º 40.00 ́ E‬‬
‫‪P.G.3025‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺧﻠﯿﺞ ﻧﺎي ﺑﻨﺪ‬ ‫‪17‬‬
‫‪28º 37.30 ́ N - 50º 58.50 ́ E‬‬
‫‪2001‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪28º 46.00 ́ N - 51º 06.00 ́ E‬‬
‫‪P.G.3026‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫دﻟﻮار‬ ‫‪18‬‬
‫‪27º 34.00 ́ N - 52º 19.00 ́ E‬‬
‫‪2001‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪27º 41.00 ́ N - 52º 29.00 ́ E‬‬
‫‪P.G.3027‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺑﻨﺪر ﻃﺎﻫﺮ‬ ‫‪19‬‬

‫‪2001‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪26º 34.00 ́ N - 55º 06.60 ́ E‬‬

‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺑﺎﺳﻌﯿﺪو ﺗﺎ ﺑﺮﮐﻪ‬ ‫‪20‬‬
‫‪26º 48.30 ́ N - 55º 18.00 ́ E‬‬
‫‪P.G.3028‬‬ ‫ﺳﻔﻠﯿﻦ‬
‫‪26º 29.60 ́ N - 54º 55.70 ́ E‬‬ ‫‪ 21‬ﺑﻨﺪر ﻣﻌﻠﻢ ﺗﺎﺑﻨﺪر ﮐﻨﮓ ‪1 : 25,000‬‬
‫‪2001‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪26º 42.90 ́ N - 55º 06.90 ́ E‬‬
‫‪P.G.3029‬‬
‫‪26º 31.20 ́ N - 55º 50.00 ́ E‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺟﺰﯾﺮه ﻫﻨﮕﺎم‬ ‫‪22‬‬
‫‪2001‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪26º 44.50 ́ N - 56º 00.20 ́ E‬‬
‫‪P.G.3030‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪20‬‬

‫اداﻣﻪ ﺟﺪول ‪ 2‬ـ‪2‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري در ﺧﻠﯿﺞﻓﺎرس‬

‫‪26º 40.20 ́ N - 56º 00.00 ́ E‬‬
‫‪2002‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪26º 53.47 ́ N - 56º 09.70 ́ E‬‬
‫‪P.G.3032‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫اﺳﮑﻠﮥ اﻣﺎم ﺣﺴﻦ‬ ‫‪24‬‬
‫‪30º 00.30 ́ N - 49º 55.70 ́ E‬‬
‫‪2002‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪P.G.3033‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺑﻨﺪر دﯾﻠﻢ‬ ‫‪25‬‬
‫‪30º 08.90 ́ N - 50º 11.00 ́ E‬‬
‫‪28º 26.25 ́ N - 51º 00.75 ́ E‬‬
‫‪2002‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪28º 35.00 ́ N - 51º 08.00 ́ E‬‬
‫‪P.G.3034‬‬ ‫‪1 : 25,000‬‬ ‫ﺑﻨﺪر ﻋﺎﻣﺮي‬ ‫‪26‬‬
‫‪26º 27.50 ́ N - 55º 30.60 ́ E‬‬
‫‪2003‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪P.G.3035‬‬ ‫‪ 27‬ﺟﺰﯾﺮة ﻗﺸﻢ )دﻣﺎﻏﮥ ﺗﺮﮐﺎن( ‪1 : 25,000‬‬
‫‪26º 41.00 ́ N - 55º 40.60 ́ E‬‬
‫‪26º 23.60 ́ N - 55º 20.70 ́ E‬‬
‫‪2003‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪26º 37.00 ́ N - 55º 30.70 ́ E‬‬
‫‪P.G.3036‬‬ ‫‪ 28‬ﺟﺰﯾﺮة ﻗﺸﻢ )دﻣﺎﻏﮥ ﮐﺎﮐﺎن( ‪1 : 25,000‬‬
‫‪26º 52.50 ́ N - 55º 32.80 ́ E‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪P.G.3039‬‬ ‫ﺑﻨﺪر ﻻﻓﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﺪر ﺧﻤﯿﺮ ‪1 : 25,000‬‬ ‫‪29‬‬
‫‪27º 01.30 ́ N - 55º 47.70 ́ E‬‬
‫‪27º 01.20 ́ N - 56º 09.90 ́ E‬‬
‫‪1999‬‬ ‫‪1995‬‬ ‫‪27º 11.40 ́ N - 56º 27.70 ́ E‬‬
‫‪P.G.3002‬‬ ‫‪ 30‬ﺑﻨﺪر ﺑﺎﻫﻨﺮ ﺗﺎ ﺟﺰﯾﺮة ﻫﺮﻣﺰ ‪1 : 30,000‬‬
‫‪27º 22.50 ́ N - 52º 26.30 ́ E‬‬
‫‪2003‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪P.G.3040‬‬ ‫‪ 31‬ﺧﻠﯿﺞ ﻧﺎيﺑﻨﺪ و ﺑﻨﺪر ﭘﺎرس ‪1 : 30,000‬‬
‫‪27º 39.00 ́ N - 52º 38.50 ́ E‬‬
‫‪26º 56.30 ́ N - 55º 57.80 ́ E‬‬
‫‪2003‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪P.G.3054‬‬ ‫‪1 : 30,000‬‬ ‫ﺑﻨﺪر ﮐﺎوه‬ ‫‪32‬‬
‫‪27º 03.80 ́ N - 56º 09.80 ́ E‬‬

‫ﻣﺠﺘﻤﻊ ‪1 : 40,000‬‬ ‫ﺑﻨﺪر رﺟﺎﯾﯽ ﺗﺎ‬

‫‪26º 54.00 ́ N - 55º 54.00 ́ E‬‬
‫‪2000‬‬ ‫‪1989‬‬ ‫‪27º 08.00 ́ N - 56º 05.00 ́ E‬‬
‫‪P.G.3003‬‬ ‫ﮐﺸﺘﯽﺳﺎزي‬ ‫‪33‬‬
‫‪27º 43.00 ́ N - 51º 52.00 ́ E‬‬
‫‪2001‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪P.G.3020‬‬ ‫‪1 : 40,000‬‬ ‫ﮐﻨﮕﺎن ﺑﻪ دﯾﺮ‬ ‫‪34‬‬
‫‪27º 53.00 ́ N - 52º 08.00 ́ E‬‬
‫‪26º 53.50 ́ N - 55º 49.00 ́ E‬‬
‫‪1999‬‬ ‫‪1995‬‬ ‫‪P.G.3004‬‬ ‫‪1 : 50,000‬‬ ‫ﺧﻮران‬ ‫‪35‬‬
‫‪27º 11.00 ́ N - 56º 18.70 ́ E‬‬
‫‪26º 45.50 ́ N - 56º 07.90 ́ E‬‬
‫‪1999‬‬ ‫‪1994‬‬ ‫‪P.G.3010‬‬ ‫‪1 : 50,000‬‬ ‫ﻗﺸﻢ ﺗﺎ ﻫﺮﻣﺰو ﻻرك‬ ‫‪36‬‬
‫‪27º 12.00 ́ N - 56º 27.50 ́ E‬‬
‫‪26º 10.00 ́ N - 55º 22.00 ́ E‬‬
‫‪1999‬‬ ‫‪1996‬‬ ‫‪P.G.3011‬‬ ‫ﺧﻮران ـ ﻗﺸﻢ ـ ﻫﻨﮕﺎم ‪1 : 100,000‬‬ ‫‪37‬‬
‫‪27º 02.00 ́ N - 56º 00.00 ́ E‬‬
‫‪26º 22.00 ́ N - 55º 56.00 ́ E‬‬
‫‪1999‬‬ ‫‪1995‬‬ ‫‪S.H.2001‬‬ ‫‪1 : 100,000‬‬ ‫ﺗﻨﮕﮥ ﻫﺮﻣﺰﺗﺎ ﺧﻮران‬ ‫‪38‬‬
‫‪27º 14.00 ́ N - 56º 34.00 ́ E‬‬

‫ﺣﺴﻦ ﺗﺎ ‪1 : 100,000‬‬
‫ﻣﯿﺪان ﻧﻔﺘﯽ ﺑﻬﺮﮔﺎن‬
‫‪29º 35.08 ́ N - 49º 41.80 ́ E‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪P.G.3042‬‬
‫اﺳﮑﻠﮥ اﻣﺎم‬ ‫‪39‬‬
‫‪30º 16.20 ́ N - 50º 22.20 ́ E‬‬
‫‪29º 08.20 ́ N - 50º 10.80 ́ E‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪29º 49.20 ́ N - 50º 50.60 ́ E‬‬
‫‪P.G.3043‬‬ ‫‪1 : 100,000‬‬ ‫ﺧﺎرك ﺗﺎ ﮔﻨﺎوه‬ ‫‪40‬‬
‫‪28º 32.80 ́ N - 50º 28.80 ́ E‬‬
‫‪2003‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪29º 12.30 ́ N - 51º 08.00 ́ E‬‬
‫‪P.G.3044‬‬ ‫ﺑﻮﺷﻬﺮ ﺗﺎ ﺑﻨﺪر ﻋﺎﻣﺮي ‪1 : 100,000‬‬ ‫‪41‬‬

‫ﮐﻨﮕﺎن ﺗﺎ ‪1 : 100,000‬‬ ‫ﻣﯿﺪان ﻧﻔﺘﯽ‬

‫‪27º 55.20 ́ N - 50º 53.40 ́ E‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪28º 36.00 ́ N - 51º 26.60 ́ E‬‬
‫‪P.G.3045‬‬ ‫ﺑﻨﺪر ﻋﺎﻣﺮي‬ ‫‪42‬‬

‫ﮐﻨﮕﺎنﮐﻨﮕﺎن ﺗﺎ ‪1 : 100,000‬‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻔﺘﯽ‬
‫‪27º 20.00 ́ N - 51º 04.00 ́ E‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪P.G.3046‬‬ ‫‪43‬‬
‫‪28º 00.00 ́ N - 52º 10.00 ́ E‬‬
‫‪27º 17.80 ́ N - 52º 08.00 ́ E‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪27º 47.00 ́ N - 52º 52.60 ́ E‬‬
‫‪P.G.3047‬‬ ‫ﮐﻨﮕﺎن ﺗﺎ ﺑﻨﺪر ﻋﺴﻠﻮﯾﻪ ‪1 : 100,000‬‬ ‫‪44‬‬
‫‪21‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫‪2‬ـ‪4‬ـ‪1‬ـ‪1‬ـ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ‪Admiralty‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ از ﺳﺎل ‪ 1795‬ﺗﻮﺳﻂ ادارة آﺑﻨﮕﺎري اﻧﮕﻠﯿﺲ‪ 1‬واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺮوي درﯾـﺎﯾﯽاﯾـﻦ ﮐـﺸﻮر‬
‫ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ UKHO .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻧﺘﺸﺎر‪ 3300‬ﻧﻘﺸﻪ از آﺑﻬﺎي ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺟﻬﺎن‪ ،‬از ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘـﯿﺶ ﺗﻬﯿـﮥ‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ‪ 2‬را ﻧﯿﺰ آﻏﺎز ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ‪ Admiralty‬ﮐﻪ در اﺻﻞ ﺑﺮاي اﻣـﻮر ﻣﺮﺑـﻮط‬
‫ﺑﻪ درﯾﺎﻧﻮردي ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺮوزه ﮐﺎرﺑﺮد زﯾﺎدي در زﻣﯿﻨﮥ درﯾﺎﻧﻮردي ﺗﺠـﺎري و ﺗﻔﺮﯾﺤـﯽ‬
‫و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﺎرﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﻮاﺣﻞ و دور از ﺳﺎﺣﻞ دارﻧﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ از ﻃﺮﯾـﻖ ﻧﻤﺎﯾﻨـﺪﮔﯽﻫـﺎي‬
‫‪ UKHO‬در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺗﻌـﺪادي از ﻧﻘـﺸﻪﻫـﺎي ‪ Admiralty‬در‬
‫ﻣﺤﺪودة ﺧﻠﯿﺞﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن در ﺟﺪول ‪2‬ـ‪ 3‬اراﯾﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪[21] .‬‬

‫ﺟﺪول ‪2‬ـ‪3‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻌﻀﯽ از ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ‪ Admiralty‬در آﺑﻬﺎي ﺟﻨﻮباﯾﺮان‬

‫ﻣﻘﯿﺎس‬ ‫ﻣﺤﺪوده‬ ‫ﺷﻤﺎرة ﻧﻘﺸﻪ‬
‫‪1 : 1,500,000‬‬ ‫درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﺑﻪ اروﻧﺪ رود‬ ‫‪2858‬‬
‫‪1: 750,000‬‬ ‫ﺗﻨﮕﮥ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ‬ ‫‪2837‬‬
‫‪1: 750,000‬‬ ‫ﻣﺴﯿﺮه ﺑﻪ ﺗﻨﮕﮥ ﻫﺮﻣﺰ‬ ‫‪2851‬‬
‫‪1 : 125,000‬‬ ‫وروديﻫﺎي ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺑﻪ ﺗﻨﮕﮥ ﻫﺮﻣﺰ‬ ‫‪3171‬‬
‫‪1 : 125,000‬‬ ‫ﺗﻨﮕﮥ ﻫﺮﻣﺰ‬ ‫‪3172‬‬
‫‪1 : 125,000‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺗﻨﮕﮥ ﻫﺮﻣﺰ‬ ‫‪3173‬‬
‫‪1 : 125,000‬‬ ‫وروديﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﺗﻨﮕﮥ ﻫﺮﻣﺰ‬ ‫‪3174‬‬
‫‪1 : 50,000‬‬ ‫وروديﻫﺎي ﺑﻨﺪر ﺷﻬﯿﺪ رﺟﺎﯾﯽ و ﺑﻨﺪر ﺷﻬﯿﺪ ﺑﺎﻫﻨﺮ‬ ‫‪3599‬‬

‫‪2‬ـ‪4‬ـ‪1‬ـ‪2‬ـ ﻧﺮم اﻓﺰار ‪Mike C-MAP‬‬

‫ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻣﺪل رﻗﻮﻣﯽ ﺷﺪه ژرﻓﺎﺳﻨﺠﯽ ﻫﻤﻮاره ﮐﺎري دﺷﻮار و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑـﺮ در اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ‪ Mike21‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﻫﻤﮑﺎري ‪ DHI‬ﺑﺎ ﻣﻮﺳﺴﻪ ‪ C-Map‬ﻧـﺮوژاﯾـﻦ ﮐـﺎر‬
‫آﺳﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ Mike C-Map .‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺎﯾﮕﺎه دادهﻫﺎي ﻧﻘﺸﮥ ﺟﻬﺎﻧﯽ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ‪CM-93‬‬

‫‪1. United Kingdom Hydrography Office UKHO‬‬

‫‪2. Raster Charts‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪22‬‬

‫)وﯾﺮاﯾﺶ ‪ (3/0‬ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻃﻼﻋـﺎت ژرﻓـﺎ ﺳـﻨﺠﯽ ﺑﻠﮑـﻪ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺰر وﻣﺪي ﻧﯿﺰ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﯾﮑﯽ از ﻣﺮاﺟﻊ اﺻـﻠﯽ ﺗﻬﯿـﻪاﯾـﻦ ﻧـﺮم‬
‫اﻓﺰار ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ‪ Admiralty‬ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺎﯾﺎن ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪاﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﮐﻠـﯽ در‬
‫اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺮﮐﺰ ﻣﻠﯽ اﻗﯿﺎﻧﻮس ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻧﺒﻮده و ﻓﻘﻂ دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﻣﺤـﺪوده ﭘـﺮوژه از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ ‪ DHI‬در اﺧﺘﯿﺎراﯾﻦ ﻣﺮﮐﺰ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ Mike C-Map‬وﺳﯿﻠﻪاﯾﺴﺖ ﺑﺮاي‪:‬‬
‫• اﺳﺘﺨﺮاج اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻖ ﯾﺎﺑﯽ از ﺑﺎﻧﮏ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﻮﺳﺴﻪ ‪ C-Map‬ﻧﺮوژ‬
‫• اﺳﺘﺨﺮاج اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺰر و ﻣﺪي از ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدياﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺛﺒﺎت‬
‫• اﺳﺘﺨﺮاج ﺗﺮاز ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ درﯾﺎ )‪ (Mean Sea Level, MSL‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺮاز ﻣﺒﻨﺎ ‪(Chart‬‬
‫)‪ Datum, CD‬از ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدياﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺛﺒﺎت‬
‫• آﻧﺎﻟﯿﺰ و ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻣﺪﻟﻬﺎ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﯽ و درﯾﺎﯾﯽ‬
‫ﺳﺮوﯾﺲ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﭼﺎرﺗﻬﺎ ﺑﻪ ‪ 9‬ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه )ﺷﮑﻞ ‪ 2‬ـ ‪ (1‬و ﻫﺮﻧﺎﺣﯿﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻧﺎﺣﯿﻪ از ﺳﻠﻮﻟﻬﺎي ‪ 4‬درﺟﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺑﺨﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﯽاﯾﺮان در ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 2‬از ﻧﺎﺣﯿﻪ ‪) 5‬ﺷﮑﻞ ‪ 2‬ــ ‪(2‬‬
‫ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻮاﺣﻞ ﮐﻨﯿﺎ‪ ،‬ﺳﻮﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬درﯾﺎي ﺳﺮخ‪ ،‬درﯾﺎي ﻋﻤﺎن و ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ و‬
‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺷﻤﺎﻟﯽاﯾﺮان در ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 4‬از ﻧﺎﺣﯿﻪ ‪ 5‬واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪MIKE C-Map‬‬ ‫ﺟﺪول ‪2‬ـ‪4‬ـ ﺳﻄﻮح دﻗﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ‬

‫ﻣﻌﺎدل در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‬ ‫ﺳﻄﺢ دﻗﺖ‬

‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ﯾﮏ ﺑﻪ ﺳﻪ و ﻧﯿﻢ ﻣﯿﻠﯿﻮن ﺗﺎ ﯾﮏ ﺑﻪ ﯾﮏ و ﻧﯿﻢ ﻣﯿﻠﯿﻮن‬ ‫‪A‬‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي درﯾﺎﻧﻮردي ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ﯾﮏ ﺑﻪ ﯾﮏ و ﻧﯿﻢ ﻣﯿﻠﯿﻮن ﺗﺎ ﯾﮏ ﺑﻪ ﭘﺎﻧﺼﺪ ﻫﺰار‬ ‫‪B‬‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ﯾﮏ ﺑﻪ ﭘﺎﻧﺼﺪ ﻫﺰار ﺗﺎ ﯾﮏ ﺑﻪ ﺻﺪ و ﭘﻨﺠﺎه ﻫﺰار‬ ‫‪C‬‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ﯾﮏ ﺑﻪ ﺻﺪ و ﭘﻨﺠﺎه ﻫﺰار ﺗﺎ ﯾﮏ ﺑﻪ ﭘﻨﺠﺎه ﻫﺰار‬ ‫‪D‬‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ﯾﮏ ﺑﻪ ﭘﻨﺠﺎه ﻫﺰار ﺗﺎ ﯾﮏ ﺑﻪ ﭘﺎﻧﺰده ﻫﺰار‬ ‫‪E‬‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺑﻨﺪري ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ﯾﮏ ﺑﻪ ﭘﺎﻧﺰده ﻫﺰار ﺗﺎ ﯾﮏ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ﻫﺰار‬ ‫‪F‬‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺟﺰﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس درﺷﺖﺗﺮ از ﯾﮏ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ﻫﺰار‬ ‫‪G‬‬
‫‪23‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫‪Mike C-Map‬‬ ‫ﺷﮑﻞ ‪2‬ـ‪1‬ـ ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﻮﺟﻮد در‬

‫ﺷﮑﻞ ‪2‬ـ‪2‬ـ ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 2‬از ﻧﺎﺣﯿﻪ ‪ 5‬ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﯽاﯾﺮان ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪ MIKE‬در ﻣﺤﺪودة ﺧﻠﯿﺞﻓﺎرس و‬ ‫‪C-Map‬‬ ‫دﻗﯿﻖﺗﺮﯾﻦ ﺳﻄﺢ اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻖﯾﺎﺑﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ‬

‫درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‪) C ،‬ﻣﻌﺎدل ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﯾﮏ ﺑﻪ ﺻﺪ و ﭘﻨﺠﺎه ﻫـﺰار آدﻣﯿﺮاﻟﺘـﯽ( و در ﺑﻌـﻀﯽ از‬
‫ﻧﻘﺎط ﺳﺎﺣﻠﯽ ‪) D‬ﻣﻌﺎدل ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﯾﮏ ﺑﻪ ﭘﻨﺠﺎه ﻫﺰار آدﻣﯿﺮاﻟﺘﯽ( ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ‪،DHI‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪24‬‬

‫دﻗﺖ ﺳﻄﺢ ‪ C‬ﺑﺮاي ﭘﺮوژة ﺣﺎﺿﺮ ﮐﺎﻓﯽ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎاﯾﻦ وﺟﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﺎﻻ ﺑـﺮدن‬
‫دﻗﺖ ﮐﺎر ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﺗﻨﮕﮥ ﻫﺮﻣﺰ‪ ،‬ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ ازاﯾﻦ دو ﺳﻄﺢ دﻗـﺖ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ؛ ﺑﻪاﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺟﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﻄﺢ ‪ D‬ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮده اﺳﺖ ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫‪ mesh‬ﻧﺮماﻓﺰار ﻣﺎﯾﮏ‪،‬اﯾﻦ اﻃﻼﻋـﺎت ﺟـﺎﯾﮕﺰﯾﻦ اﻃﻼﻋـﺎت‬ ‫‪generator‬‬ ‫وﯾﺮاﯾﺸﮕﺮ ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ‬
‫ﺳﻄﺢ ‪ C‬ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﭘﺪﯾﺪه ﺟﺰر و ﻣﺪ در درﯾﺎﻫـﺎي ﺟﻨـﻮﺑﯽ ﮐـﺸﻮر ذﯾـﻼ‪ ،‬ﺗﻮﺿـﯿﺤﺎت‬
‫ﺟﺎﻣﻌﯽ دراﯾﻦ ﺧﺼﻮص اراﯾﻪ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎﺛﯿﺮ آن ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ در ﺗﻬﯿـﻪ ﻓﺎﯾـﻞ‬
‫ژرﻓﺎﺳﻨﺠﯽ دﯾﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺒﻨﺎي ﺳﻨﺠﺶ ﺗﺮاز در ﻧﻘـﺸﻪﻫـﺎ از ﺟﻤﻠـﻪ دادهﻫـﺎي‬
‫ﻋﻤﻖﯾﺎﺑﯽ ‪ (Chart Datum) CD ،MIKE C-Map‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺳﻄﺢ‬
‫درﯾﺎ‪ 1‬در اﺛﺮ ﺗﻔﺎوت رﻗﻮم ﺟﺰر و ﻣﺪ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻻزم اﺳﺖ ﺟﻬﺖ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﯾـﮏ‬
‫ﻓﺎﯾﻞ واﺣﺪ ژرﻓﺎﺳﻨﺠﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻋﻤﻖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺮاز ﻣﺒﻨﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ MSL‬ﻣﻨـﺎﻃﻖ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺻﻼح و ﻋﻤﻘﻬﺎي ﻧﺴﺒﯽ ﺑﻪ اﻋﻤﺎق ﻣﻄﻠﻖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ MSL‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاياﯾـﻦ‬
‫‪ (mesh‬ﺑﺎ دﻗـﺖ ﺑـﺎﻻ‬ ‫)‪file‬‬ ‫ﮐﺎر اﺑﺘﺪا ﯾﮏ ﻓﺎﯾﻞ ﺷﺒﮑﻪﺑﻨﺪي‪ 2‬از ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‬
‫ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ وﯾﺮاﯾﺸﮕﺮ ‪ mesh generator‬دادهﻫﺎي ژرﻓﺎﺳﻨﺠﯽ ﻣﻮﺟـﻮد‬
‫ﺑﺮ روي ﻧﻘﺎط ﺷﺒﮑﻪاي درونﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺎر ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﯾـﮏ ﻓﺎﯾـﻞ ﻣﺘﻨـﯽ‬
‫ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺮﺣﻠﮥ ﺑﻌﺪ اﺧﺘﻼف ﺑﯿﻦ ‪ CD‬و ‪ MSL‬در ﻧﻘﺎطاﯾـﺴﺘﮕﺎﻫﯽ ﻣﺤـﺪودة‬
‫‪ (MIKE‬ﺑـﺮ روي ﻧﻘـﺎط ﺷـﺒﮑﻪاي‬ ‫‪C-Map‬‬ ‫ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن )اﺳﺘﺨﺮاجﺷﺪه از‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه درونﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎﺻﻞاﯾﻦ اﺧﺘﻼف در ﻧﻘﺎط ﺷﺒﮑﻪاي ﺑﺎ ﻋﻤﻖ اوﻟﯿﻪ ﺟﻤﻊ‬
‫ﺟﺒﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻓﺎﯾﻞ ژرﻓﺎﺳﻨﺠﯽ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 3-1-4-2‬ﺟﺰروﻣﺪ‬
‫ﺟﺰروﻣﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ آبﻫﺎي وﺳﯿﻊ در اﺛﺮ ﺟﺎذﺑﮥ ﻣﺎه‪ ،‬ﺧﻮرﺷـﯿﺪ )و‬
‫ﺗﺎ ﺣﺪي( ﺳﺎﯾﺮ اﺟﺮام آﺳﻤﺎﻧﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎه ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺳﻬﻢ را در‬

‫‪1. Mean Sea Level‬‬

‫‪2. Mesh file‬‬
‫‪25‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫ﺗﺎﺛﯿﺮات ﺟﺰر وﻣﺪي زﻣﯿﻦ داراﺳﺖ‪ .‬اﺧﺘﻼف ﺗﺮاز آب ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺰروﻣﺪ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫زﻣﯿﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪن ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ﺟﺰروﻣﺪي ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ارﺗﻔﺎع ﺟﺰر وﻣﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﻓﺎﺻﻠﮥ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﯿﻦ ﺗﺮاز ﺣﺪاﮐﺜﺮ آب ﯾﺎ ﺗﺮاز ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﺗـﺎﺑﻌﯽ از‬
‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﻣﺎه‪ ،‬زﻣﯿﻦ و ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺑﻮده و از ﻣﺤﻠﯽ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ دﯾﮕﺮ ﻣﺘﻔـﺎوت اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮر ﮐﻠﯽ‪ ،‬دورة ﻏﺎﻟﺐ ﺟﺰر وﻣﺪي ﻣﻌﺎدل ﺑﺎ ﯾـﮏ ﺑـﺎر ﮔـﺮدش ﻣـﺎه ﺑـﻪ دور زﻣـﯿﻦ )روز‬
‫ﻗﻤﺮي( ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺣﺪوداً ‪ 50‬دﻗﯿﻘﻪ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ روز ﺧﻮرﺷﯿﺪي ﻃﻮل ﻣﯽﮐﺸﺪ‪ .‬در ﻫـﺮ‬
‫دورة ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺎه در ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻮد‪ ،‬دو ﺟﺰروﻣﺪ روي ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬اﯾﻦ ﺟﺰروﻣﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺰروﻣـﺪ‬
‫ﻧﯿﻢروزه ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ در ﻫﺮ ‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ و ‪ 25‬دﻗﯿﻘﻪ ﯾﮏ ﺑﺎر اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ‪ .‬ﺑﺎاﯾﻦ وﺟﻮد‪،‬‬
‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎه و ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷـﺮاﯾﻂ ﻣﺤﻠـﯽ‪،‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﻨـﺎﻃﻖ‪ ،‬دورة ﺟﺰروﻣـﺪ ﯾـﮏروزه ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬در رژﯾـﻢ ﺟﺰروﻣـﺪ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻂ‪ ،‬ﻫﻢ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺟﺰروﻣﺪ ﯾﮏروزه و ﻫﻢ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺟﺰروﻣﺪ ﻧﯿﻢروزه ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ در ﻣﻮاﻗﻊ ﺧﺎﺻﯽ از ﻣﺎه ﻗﻤﺮي‪ ،‬دو ﺟﺰروﻣـﺪ و در ﺳـﺎﯾﺮ ﻣـﻮارد‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﯾﮏ ﺟﺰروﻣﺪ در روز رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺰروﻣﺪ ﻧﯿﻢروزه را ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﻧﻤﻮدار ﺳﯿﻨﻮﺳﯽ ﻓﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ در‬
‫ﻫﺮ ﻧﺼﻒ روز ﻗﻤﺮي ﯾﮏ ﺑﺎر ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺑﯿﺸﯿﻨﮥ ﺧﻮد ﻣﯽرﺳﺪ‪ .‬ﻋﻠـﺖ ﭘﺪﯾـﺪ آﻣـﺪن دو ﺑـﺎر‬
‫ﺟﺰروﻣﺪ در روز را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪاﯾﻦ ﺻﻮرت ﺗﻮﺿﯿﺢ داد‪ :‬ﻧﯿﺮوي ﺟﺎذﺑﮥ ﻣﺎه ﺑﺮ ﯾـﮏ ﻃـﺮف‬
‫زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚاﯾﺠﺎد ﻧﯿﺮوي ﮔﺮﯾﺰ از ﻣﺮﮐﺰ در ﻃﺮف ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﯽﺷـﻮد‪.‬اﯾـﻦ ﻧﯿﺮوﻫـﺎ ﻣﻮﺟـﺐ‬
‫ﺧﯿﺰاب‪ ،‬ﻫﻢ در ﻃﺮف ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﻣﺎه و ﻫﻢ در ﻃـﺮف ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﻣـﯽﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬اﻧـﺪازة ﺧﯿـﺰاب‬
‫ﺟﺰروﻣﺪي )ﺗﺎ اﻧﺪازهاي( ﺗﺎﺑﻊ ﻓﺎﺻﻠﮥ ﻣـﺎه و زﻣـﯿﻦ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﻨﮕـﺎﻣﯽ ﮐـﻪ ﻣـﺎه در‬
‫ﺣﻀﯿﺾ‪ 1‬ﺧﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻗﺮار دارد ﻣﯿﺰان ﺑﺎﻻ آﻣﺪن ﺳﻄﺢ آب ﺑﯿﺶ از زﻣﺎﻧﯽ اﺳـﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺎه در ﻧﻘﻄﮥ اوج‪ 2‬ﻗﺮار داﺷﺘﻪ و ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ را ﺑﺎ زﻣﯿﻦ دارد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﺑﯿـﻀﻮي‬
‫ﺑﻮدن ﻣﺴﯿﺮ ﮔﺮدش ﻣﺎه ﺑﻪ دور زﻣﯿﻦ‪ ،‬در ﻫﺮ روز ﻗﻤﺮي‪ ،‬ﻣﺎه ﯾﮏ ﺑﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ زﻣـﯿﻦ در‬
‫ﺣﻀﯿﺾ و ﯾﮑﺒﺎر در اوج ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ در ﺟﺰروﻣﺪ ﻧﯿﻢروزه ﻣﻌﻤﻮﻻً ﯾﮏ ﻣـﺪ‬

‫‪1. Perigee‬‬
‫‪2. Apogee‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪26‬‬

‫ﺑﺎﻻ‪ 1‬و ﯾﮏ ﺟﺰر ﭘﺎﯾﯿﻦ‪ 2‬و ﺳﭙﺲ ﯾﮏ ﻣﺪ ﭘﺎﯾﯿﻦ‪ 3‬و ﯾﮏ ﺟﺰر ﺑﺎﻻ‪ 4‬اﺗﻔـﺎق ﻣـﯽاﻓﺘـﺪ‪ .‬ﻣﻤﮑـﻦ‬
‫اﺳﺖ اﻧﺪازة دو ﺟﺰر و ﻣﺪ ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﺗﺎ ‪ %20‬ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺪار ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺎه ﺑﻪ دور زﻣﯿﻦ‬

‫اوج‬ ‫ﺣﻀﯿﺾ‬
‫زﻣﯿﻦ‬
‫)‪(apogee‬‬ ‫)‪(perigee‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪ 2‬ﻧﻤﺎي ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ ﻧﻘﺎط ﺣﻀﯿﺾ و اوج ﻣﺎه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﺎه و ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﺟﺰروﻣﺪ ﻧﯿﺰ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﻧﻤﻮدار ﭘﻮش ﻣﺪﻫﺎي ﻣﺘﻮاﻟﯽ را رﺳﻢ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﻪ ﻧﻤﻮداري ﺧﻮاﻫﯿﻢ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﺘﻨﺎوﺑـﺎً از ﯾـﮏ‬
‫ﻣﻘﺪار ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺮوع ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﯽرﺳﺪ و ﻣﺠﺪداً ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﺗﺎ ﺑـﻪ ﺣـﺪاﻗﻞ‬
‫ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻘﺎط ﺣﺪاﮐﺜﺮ در ﻧﻤﻮدار ﭘﻮش‪ ،‬ﻣ‪‬ﻬﮑﺸﻨﺪ‪ 5‬و ﺑﻪ ﻧﻘـﺎط ﺣـﺪاﻗﻞ‪ ،‬ﮐﻬﮑـﺸﻨﺪ‪ 6‬ﮔﻔﺘـﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در ﯾﮏ دورة ‪ 29‬روزه ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ‪ 2‬ﺑﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻬﮑﺸﻨﺪ و ﮐﻬﮑﺸﻨﺪ ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ .‬ﻣﻬﮑـﺸﻨﺪ‬
‫زﻣﺎﻧﯽ اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ ﮐﻪ ﺧﻮرﺷﯿﺪ و ﻣﺎه در ﯾﮏ ﺧﻂ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ‬
‫ﭘﺪﯾﺪه ﻫﻢ در ﻣﺎه ﻧﻮ )اول ﻣﺎه ﻗﻤﺮي ﮐﻪ ﺧﻮرﺷﯿﺪ و ﻣﺎه در ﯾﮏ ﻃﺮف زﻣﯿﻦ ﻗﺮار دارﻧﺪ( و‬
‫ﻫﻢ در ﻣﺎه ﮐﺎﻣﻞ )ﭼﻬﺎردﻫﻢ ﻣﺎه ﻗﻤﺮي ﮐﻪ ﺧﻮرﺷﯿﺪ و ﻣﺎه در دو ﻃﺮف زﻣﯿﻦ ﻗـﺮار دارﻧـﺪ( رخ‬

‫‪1. higher high water‬‬

‫‪2. lower low water‬‬
‫‪3. lower high water‬‬
‫‪4. higher low water‬‬
‫‪5. spring tide‬‬
‫‪6. neap tide‬‬
‫‪27‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬در ﺑﯿﻦ دو ﻣﻬﮑﺸﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در رﺑﻊ اول و ﺳﻮم ﻣﺎه ﻗﻤﺮي‪ ،‬ﮐﻬﮑﺸﻨﺪ روي ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات داﺋﻤﯽ و ﻏﯿﺮﻫﻤﺴﺎن ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ آب در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ‬
‫ﻣﺒﻨﺎي ﻣﺸﺨﺼﯽ ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﺗﺮاز آب ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖاﯾﺪهآلاﯾﻦ ﻣﺒﻨـﺎ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ واﺟﺪ دو وﯾﮋﮔﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ﺷﺎﺧﺼﯽ ﻣﺤﻠﯽ ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﺗﺮاز آب ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫•‬

‫ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺳﺎﯾﺮ ﻧﻘﺎط ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫•‬

‫ﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺎس ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﺒﻨﺎ ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ آب در ﻧﻘـﺎط ﻣﺨﺘﻠـﻒ دﻧﯿـﺎ راﯾـﺞ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﯾﺎ ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑـﻪ ﮐـﺎرﺑﺮد ﺧـﺎص ﺧـﻮد از آﻧﻬـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻣﺒﻨﺎﻫﺎي ﺳﻨﺠﺶ ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ آب ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫ﺗﺮاز ﻣﺘﻮﺳﻂ درﯾـﺎ ‪ :1 MSL‬ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ اﻧـﺪازهﮔﯿـﺮي ﺳـﺎﻋﺘﯽ ﺳـﻄﺢ آب در ﯾـﮏ دورة‬
‫ﻃﻮﻻﻧﯽ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮراﯾﺪهآل ﻃﻮل دوره ﺑﺎﯾﺪ ‪ 19‬ﺳـﺎل ﺑﺎﺷـﺪ زﯾـﺮا در ﻃـﯽاﯾـﻦ ﻣـﺪت‪ ،‬ﻣـﺎه و‬
‫ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً در ﮐﻠﯿﮥ وﺿﻌﯿﺖﻫﺎي ﻣﻤﮑﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺰر ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ ‪ :2 MLW‬ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ ﺗـﺮاز ﺟـﺰر در ﯾـﮏ دورة ‪ 19‬ﺳـﺎﻟﻪ‪ .‬وﻗﺘـﯽ رژﯾـﻢ‬
‫ﺟﺰروﻣﺪي‪ ،‬ﻧﯿﻢروزه ﯾﺎ ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻠﯿﮥ ﺟﺰرﻫﺎ در ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦﮔﯿﺮي ﻟﺤﺎظ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ اﻣﺎ در‬
‫رژﯾﻢ ﺟﺰروﻣﺪي ﯾﮏروزه‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺟﺰرﻫﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬دراﯾﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺰر ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺮاز ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺟﺰرﻫﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ‪ :3 MHW‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺗﺮاز ﻣﺪ در ﯾﮏ دورة ‪ 19‬ﺳﺎﻟﻪ‪ .‬وﻗﺘﯽ رژﯾﻢ ﺟﺰروﻣﺪي‪،‬‬
‫ﻧﯿﻢروزه ﯾﺎ ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻠﯿﮥ ﻣـﺪﻫﺎ در ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦﮔﯿـﺮي ﻟﺤـﺎظ ﻣـﯽﺷـﻮﻧﺪ اﻣـﺎ در رژﯾـﻢ‬
‫ﺟﺰروﻣﺪي ﯾﮏروزه‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺪﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬دراﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺪ‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺮاز ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺪﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺗﺮاز ﺟﺰروﻣﺪ ‪ :4 MTL‬ﺗﺮاز ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣـﺪ ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ )‪ (MHW‬و ﺟـﺰر ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ‬
‫)‪.(MLW‬اﯾﻦ ﺗﺮاز ﻟﺰوﻣﺎً ﺑﺎ ﺗﺮاز ﻣﺘﻮﺳﻂ درﯾﺎ )‪ (MSL‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬

‫‪1 .Mean Sea Level‬‬

‫‪2 .Mean Low Water‬‬
‫‪3. Mean High Water‬‬
‫‪4. Mean Tide Level‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪28‬‬

‫ﺗﺮاز ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺟﺰرﻫﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ ‪ : MLLW1‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺗﺮاز ﺟﺰرﻫﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ در ﯾﮏ دورة ‪19‬‬
‫ﺳﺎﻟﻪ‪.‬‬
‫ﺗﺮاز ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺪﻫﺎي ﺑﺎﻻ ‪ : MHHW2‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺗﺮاز ﻣﺪﻫﺎي ﺑﺎﻻ در ﯾﮏ دورة ‪ 19‬ﺳﺎﻟﻪ‪.‬‬

‫‪2‬ـ‪4‬ـ‪1‬ـ‪4‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري ﮐﺸﻮري‬

‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري ﮐﺸﻮر‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺑﺰرگ ﻧﻤﺎﯾﯽ ﻣﺘﻔﺎوت از آﺑﻬﺎي ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺟﻨﻮﺑﯽ‬
‫ﮐﺸﻮر ﺗﻬﯿﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻘﺸﻪ ﭼﺎﭘﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﺎﯾﻞ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺖ ﮐﺎرﯾﺲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻬﯿـﻪ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻓﺎز ﺳﻮم ﭘﺮوژه ‪ ISWM‬دو ﺷﯿﺖ از ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن در ﺟﻨـﻮب ﮐـﺸﻮر ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺒﺪﯾﻞ‬ ‫ﺻﻮرت ﻓﺎﯾﻞ ﮐﺎرﯾﺲ ﺧﺮﯾﺪاري ﺷﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در ﭘﺮوژه‪ ،‬ﻓﺮﻣﺖ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ‪x-y-z‬‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎتاﯾﻦ دو ﺷﯿﺖ ﻧﻘﺸﻪ در ﺟﺪول ‪ 2‬ـ ‪ 5‬ذﯾﻞ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪2‬ـ‪5‬ـ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺧﺮﯾﺪاري ﺷﺪه از ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري ﮐﺸﻮري ﺑﺮاي ﻓﺎز ﺳﻮم‬

‫ﺳﺎل‬ ‫ﻧﻮع‬ ‫ﻣﺤﺪودة ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‬ ‫ﺷﻤﺎرة‬ ‫ﻣﺮﺟﻊ ﺗﻬﯿﻪ‬ ‫ﻣﻘﯿﺎس‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫ردﯾﻒ‬
‫ﺗﻬﯿﮥ‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ‬
‫ﻧﻘﺸﻪ‬
‫‪1999‬‬ ‫ﻓﺎﯾﻞ‬ ‫‪27º 01.20 ́ N - 56º 01.00 ́ E P.G.3006‬‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن‬ ‫ﺑﻨﺪر رﺟﺎﯾﯽ ‪1 : 25,000‬‬ ‫‪1‬‬
‫ﮐﺎرﯾﺲ‬ ‫‪27º 10.00 ́ N - 56º 15.90 ́ E‬‬ ‫ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻨﺪر ﺑﺎﻫﻨﺮ‬

‫‪2003‬‬ ‫ﻓﺎﯾﻞ‬ ‫‪28º 32.80 ́ N - 50º 28.80 ́ E P.G.3044‬‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن‬ ‫‪1: 100,000‬‬ ‫ﺑﻮﺷﻬﺮ ﺗﺎ‬ ‫‪2‬‬
‫ﮐﺎرﯾﺲ‬ ‫‪29º 12.30 ́ N - 51º 08.00 ́ E‬‬ ‫ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري‬ ‫ﺑﻨﺪر ﻋﺎﻣﺮي‬

‫‪2‬ـ‪4‬ـ‪1‬ـ‪5‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‬

‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ‪ 1 : 350,000‬از ﮐﻞ ﻣﺤﺪودة ﺧﻠﯿﺞﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‬ ‫•‬

‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ‪ 1 : 100,000‬در ﺳﻮاﺣﻞ درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‬ ‫•‬

‫ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ‪ 1 : 75,000‬در ﻧﺎﺣﯿﮥ ﺧﺎرك ﺑﻪ ﮔﻨﺎوه‬ ‫•‬

‫‪1. Mean Lower Low Water‬‬

‫‪2. Mean Higher High Water‬‬
‫‪29‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ‪ 1 : 50,000‬در ﻧﺎﺣﯿﮥ ﺧﻮر ﻣﻮﺳﯽ ﺑﻪ ﺑﻨـﺪر اﻣـﺎم و ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ‬ ‫•‬

‫ﻫﺮﻣﺰ‪ ،‬ﻗﺸﻢ و ﻻرك‬

‫ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ‪ 1 : 30,000‬در ﻧﺎﺣﯿﮥ ﺟﺰﯾﺮة ﻫﺮﻣﺰ‬ ‫•‬

‫ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ‪ 1 : 25,000‬در ﺑﻮﺷﻬﺮ‬ ‫•‬

‫اﻃﻼﻋﺎتاﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻤﮕﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻘﺸﻪ ﭼﺎﭘﯽ ﺑﻮده و اﻃﻼﻋﺎت دﯾﺠﯿﺘـﺎﯾﺰ ﺷـﺪه‬
‫ﻣﺮﺑﻮط در دﺳﺘﺮس ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪2‬ـ‪5‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎد‬

‫‪2‬ـ‪5‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫وزش ﺑﺎد ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ درﯾﺎ‪ ،‬ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ اﯾﺠﺎد اﻣﻮاج ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ در اﺟـﺮاي‬
‫ﯾﮏ ﻣﺪل ﻋﺪدي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣـﻮج‪ ،‬در اﺧﺘﯿـﺎر داﺷـﺘﻦ اﻃﻼﻋـﺎت دﻗﯿـﻖ و ﮐـﺎﻓﯽ ﺑـﺎد در ﻣﺤـﺪوده‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي از اﻫﻤﯿﺖ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﭼﻨﺪي ﭘﯿﺶ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﺎد ﺑـﺮ روي ﺳـﻄﺢ‬
‫درﯾﺎ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎي ﺑﻮﯾﻪاي و اﻧﺪازهﮔﯿﺮي از روي ﮐﺸﺘﯽ ﻣـﯽﺷـﺪ‪ .‬ﻫﻨـﻮز ﻫـﻢ در‬
‫ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻮارد از اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎداﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺳﺎﺣﻠﯽ )ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺿﺮاﯾﺐ اﺻـﻼﺣﯽ‬
‫ﺑﺮاي ﻟﺤﺎظ ﮐﺮدن ﺗﻔﺎوت زﺑﺮي و درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﯿﻦ ﺧﺸﮑﯽ و درﯾﺎ( ﺑﺠﺎي ﺑـﺎد ﺳـﻄﺢ درﯾـﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ و ﮔﺴﺘﺮش اﺳﺘﻔﺎده از ﻣـﺎﻫﻮارهﻫـﺎ در ﺳـﺎلﻫـﺎي اﺧﯿـﺮ‪،‬‬
‫ﺗﮑﻨﯿﮏ ﺳﻨﺠﺶ از راه دور‪ 1‬ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي دادهﻫﺎي ﺑـﺎد و ﻣـﻮج ﻣﺘـﺪاول ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺰﯾﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ روﺷﻬﺎي ﻗـﺪﯾﻤﯽ‪ ،‬ﭘﻮﺷـﺶ ﻣﮑـﺎﻧﯽ و زﻣـﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﻨﻈﻢ و ﮔﺴﺘﺮده آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾـﻦ وﺟـﻮد ﻫﻨـﻮز در ﺑـﺴﯿﺎري از ﻣـﻮارد‪ ،‬دﻗـﺖ و ﮐﯿﻔﯿـﺖ‬
‫دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي‪ ،‬ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از دادهﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ زﻣﯿﻨﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﺪم وﺟﻮداﯾﻦ دادهﻫﺎ در ﻣـﺮز‬
‫ﺑﯿﻦ درﯾﺎ و ﺧﺸﮑﯽ ﮐﻪ در ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﺑﺎ دﯾﺪﮔﺎه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﻮاﺣﻞ از اﻫﻤﯿـﺖ ﺑـﺎﻻﯾﯽ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻫﻤﯿﺖ اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ را ﺑﯿﺶ از ﭘﯿﺶ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪1. Remote Sensing‬‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪30‬‬

‫‪2‬ـ‪5‬ـ‪2‬ـ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي از روي ﮐﺸﺘﯽ‬

‫ﻗﺪﯾﻤﯽﺗﺮﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎد ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ درﯾﺎ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎ ﭘﯿﺶ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺸﺘﯽﻫﺎي ﺗﺠـﺎري و ﻧﻈـﺎﻣﯽ در درﯾﺎﻫـﺎ و اﻗﯿـﺎﻧﻮسﻫـﺎ اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮاﮐﺰ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ وﺿﻌﯿﺖ‬
‫اﻗﻠﯿﻢ ﺑﺎد و ﻣﻮج ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬از ﺟﻤﻠـﻪ ‪ Hellerman‬و ‪ Rosenstein‬ﺑـﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ازاﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎد را در اﻗﯿﺎﻧﻮسﻫـﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ ‪ 2‬درﺟﻪ )ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ‪ 200‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ( ﺑﺪﺳﺖ آوردهاﻧـﺪ‪.‬اﯾـﻦ ﺑﺎﻧـﮏ اﻃﻼﻋـﺎﺗﯽ ﺑـﺮاي‬
‫ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزي ﺗﺤﻮﻻت ﻓﺼﻠﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت در ﯾﮏ ﻣﺪل اﻗﯿﺎﻧﻮﺳﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﯿـﺸﺘﺮ ﻧﺘـﺎﯾﺞ‬
‫ﻣﺪل اﻗﯿﺎﻧﻮﺳﯽ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭼﻨﯿﻦ ﻣﯿـﺪاﻧﻬﺎي ﺑـﺎدي ﺣﺎﺻـﻞ ﺷـﺪهاﻧـﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠـﻪ‬
‫‪Rosenstein‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ ﺑﺎﻧـﮏ اﻃﻼﻋـﺎﺗﯽ‪ Hellerman‬و‬
‫دﺳﺘﺮﺳﯽ داﺷﺘﻪ و ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎد را ﺑﺼﻮرت ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﺑﺎ ﻋﺮض و‬
‫ﻃﻮل ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺧﻮد اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﯿﺪانﻫﺎي ﺑﺎد و ﺗﻨﺸﻬﺎي ﻧﺎﺷـﯽ از آن را‬
‫در ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺳﯿـﺴﺘﻢ ‪ GMT‬ﺑـﺼﻮرت اﻧﯿﻤﯿـﺸﻦ ﻧﻤـﺎﯾﺶ ﻣـﯽدﻫـﺪ‪ .‬ﺑﺎﻧـﮏ‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺟﺎﻣﻊ اﻗﯿﺎﻧﻮﺳﯽ ‪ 1 COADS‬ﺑﺎﻧﮏ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ دﯾﮕﺮي اﺳـﺖ ﮐـﻪ در ﺳـﺎل ‪1992‬‬
‫ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه و آرﺷﯿﻮي از ﻣﺸﺎﻫﺪات ﺳﻄﺢ درﯾﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ ﺑﺎﻧﮏ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺷـﺎﻣﻞ ﺑـﺎد و‬
‫ﺷﺎر ﺣﺮارﺗﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1992‬و ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ ‪ 2×2‬درﺟﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬ـ‪5‬ـ‪3‬ـ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻋﺪدي ﺑﻬﻨﮕﺎم‬
‫از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻫﺪف از اﺟﺮاياﯾﻦ ﭘﺮوژه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻮج ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﻟﺤﻈـﻪاي ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮان از اﻃﻼﻋﺎت اﻗﻠﯿﻤﯽ ﺑﺎد ﮐﻪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﮐﻠﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑـﺮاي‬
‫ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﻣﺪل اﻗﯿﺎﻧﻮﺳﯽ ﺑﺼﻮرت ﺑﻼدرﻧﮓ‪ ،‬ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﺮاﮐﺰ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨـﯽ ﻫـﻮا ﺑـﻪ ﮐﻤـﮏ‬
‫دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي و اﻃﻼﻋﺎتاﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ‪ ،‬ﻣـﺪﻟﻬﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ ﺟﻬـﺎﻧﯽ ﯾـﺎ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪاي را در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻨﻈﻢ اﺟﺮا ﮐﺮده و ﻧﺘـﺎﯾﺞ آن را در ﭘﺎﯾﮕـﺎه دادهﻫـﺎي ﺧـﻮد‬

‫‪1. Comprehensive Oceanographic Data Set‬‬

‫‪2. Comprehensive Oceanographic Data Set‬‬
‫‪31‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫ذﺧﯿﺮه ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮﮐﺰ اروﭘﺎﯾﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﯿـﺎنﻣـﺪت ﻫـﻮا‪ 1‬در ‪ Reading‬اﻧﮕﻠـﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻣﺮﮐـﺰ‬
‫‪ (UK‬در ﺷـﻬﺮ ‪ Bracknell‬و ﻧﯿـﺰ ﻣﺮﮐـﺰ ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ و‬ ‫)‪Met office‬‬ ‫ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ اﻧﮕﻠـﯿﺲ‬
‫اﻗﯿﺎﻧﻮسﺷﻨﺎﺳﯽ ﻋﺪدي ﻓﻠﯿﺖ‪ 2‬در ‪ Monterey‬ﮐﺎﻟﯿﻔﺮﻧﯿﺎ از ﺟﻤﻠﻪاﯾﻦ ﻣﺮاﮐﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪2‬ـ‪5‬ـ‪3‬ـ‪1‬ـ ﻣﺪل ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ‪ECMWF‬‬

‫در ﻣﺪل ﻣﻮج ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه دراﯾﻦ ﭘـﺮوژه از ﻣـﺪل ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ ﭼﻨﺪﻻﯾـﻪاي ﻃﯿﻔـﯽ‬
‫‪ ECMWF‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻌﺎدﻻت اﺑﺘﺪاﯾﯽ را ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ ﻣﺸﺨﺼﻪ‬
‫اﺗﻤﺴﻔﺮﺣﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬در ﯾﮏ ﻣﺪل ﻃﯿﻔﯽ‪ ،‬در ﻫﺮ ﻻﯾﻪ‪ ،‬ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي اﻓﻘﯽ ﺑـﺎ ﺑـﺮﻫﻢﻧﻬـﯽ ﺗﻌـﺪاد‬
‫زﯾﺎدي از ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎي ﻓﻮرﯾﻪ دوﺑﻌﺪي ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد آﻧﮑﻪ اﻧﺘﻘﺎل‪ 3‬ﺑﻪ راﺣﺘـﯽ در‬
‫ﻓﻀﺎي ﻃﯿﻔﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ‪ ،‬ﻓﻀﺎي ﺣﻞ ﺑـﺼﻮرت ﺳـﻪ ﺑﻌـﺪي در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪاﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬در ﻫﺮ ﻗﺪم از اﻧﺘﮕﺮالﮔﯿﺮي‪ ،‬ﻣﻮﻟﻔﻪﻫـﺎي ﻃﯿﻔـﯽ ﺑـﺴﻂ‬
‫ﻓﻮرﯾﻪ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺷﺒﮑﻪ ﮔﺎوﺳﯽ دو ﺑﻌﺪي ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ در ﻧﻘﺎط ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺷـﺒﮑﻪ‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯽﺷﻮد )ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻌﺎدﻻت ﺣﻞ ﻣﯽﺷـﻮﻧﺪ(‪ .‬ﺑﻌـﺪ از آن ﻣﯿـﺪاﻧﻬﺎي ﻣﮑـﺎﻧﯽ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﻌﮑﻮس ﻓﻮرﯾﻪ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻓﻀﺎي ﻃﯿﻔﯽ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻌﺪي ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮوژهاي ﺑﻨﺎم ‪ TOGA‬وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در آن ﻧﺘـﺎﯾﺞ اﺟـﺮاي ﻣـﺪل‬ ‫‪ECMWF‬‬ ‫در آرﺷﯿﻮ‬
‫ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻫﻮا از اﺑﺘﺪاي ژاﻧﻮﯾﻪ ‪ 1985‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از دادهﻫﺎي ﮐـﺎرﺑﺮدي آﻧـﺎﻟﯿﺰ‬
‫ﺳﻄﺤﯽ‪ 4‬ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن و اﻓﺰاﯾﺶ دﻗﺖ ﻣـﺪﻟﻬﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ‪ ،‬ﻧﺘـﺎﯾﺞ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد دراﯾﻦ ﭘﺮوژه ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮي اراﺋﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺑـﻪ ﺗﻌـﺪاد‬
‫واﻗﻌﯽ ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬در ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ECMWF ،1991‬ﻧﺴﺨﮥ ‪ T213‬ﻣﺪل ﺧﻮد را اﺟﺮا‬
‫ﻧﻤﻮد ﮐﻪ در آن ﺗﺎ ﻣﻮﻟﻔﻪ ‪ 213‬ام ﺳﺮي ﻓﻮرﯾﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد )ﻣﻌـﺎدل ﺑﺰرﮔﻨﻤـﺎﯾﯽ‬
‫‪ 0/5625‬درﺟﻪ(‪.‬اﯾﻦ ﻣﺪل در ﻧﻮاﻣﺒﺮ ﺳﺎل ‪ 2000‬ﺑﻪ ﻣﺪل ‪) T511‬ﻣﻌﺎدل ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ ‪0/35122‬‬
‫درﺟﻪ( ارﺗﻘﺎء ﭘﯿﺪا ﮐﺮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽرود ﺑﻪ ﻣﻮازات اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ‪ ،‬ﮐﯿﻔﯿﺖ‬

‫‪1. European Centre for Medium Range Weather Forecasting, ECMWF‬‬

‫‪2. Fleet Numerical Meteorology and Oceanography Center, FNMOC‬‬
‫‪3. Advection‬‬
‫‪4. Operational Surface Analysis Dataset‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪32‬‬

‫‪ T106‬ﻣﺪل ﻫﻮا ﺷﻨﺎﺳﯽ ‪ECMWF‬‬ ‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﯿﺰ ﺑﻬﺒﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﭘﯿﺪا ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻧﺴﺨﻪ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 1991‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ ﻃﯿﻔﯽ‬
‫در ﺣﺪود ‪ 1/125‬درﺟﻪ اراﺋﻪ ﻣﯽ ﻧﻤـﻮد‪ .‬اﯾـﻦ ﺑﺰرﮔﻨﻤـﺎﯾﯽ اﮔﺮﭼـﻪ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻗﺎﺑـﻞ ﻗﺒـﻮﻟﯽ در‬
‫اﻗﯿﺎﻧﻮسﻫﺎي ﺑـﺎز ﻣـﯽدﻫـﺪ‪ ،‬در ﺣﻮﺿـﻪﻫـﺎي ﺑـﺴﺘﻪ ﯾـﺎ داﺧﻠـﯽ‪ ،‬ﺧـﺼﻮﺻﺎً اﮔـﺮ ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫رﺷﺘﻪ ﮐﻮه ﻫﺎﯾﯽ اﺣﺎﻃﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﻮﺑﯽ ﻧﻤﯽدﻫﺪ‪ .‬ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻋﻤﻠﯽ ﺑﻮﺿﻮح ﻧﺸﺎن‬
‫داد ﮐﻪ دراﯾﻦ ﺣﻮﺿﻪﻫﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﯿﺪانﻫﺎي ﺑﺎد ﺳﻄﺤﯽ ﭼﻨﺪان ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﺑﺎد دراﯾﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﻘﺪار واﻗﻌﯽ داده ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .(Cavaleri et al, 1989) .‬ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﭘﯿﺶﯾﺎﺑﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪه دراﯾﻦ ﭘﺮوژه ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻌﺪ از اﮐﺘﺒﺮ ‪) 1991‬ﯾﻌﻨﯽ‬
‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﯿﺪانﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﺑﺮاي ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻋﻤﻠﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ( ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪاﯾﻦ ﻧﺘـﺎﯾﺞ از ﻟﺤـﺎظ‬
‫دﻗﺖ و ﮐﯿﻔﯿﺖ در ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺎل آﻧﮑـﻪ در واﻗﻌﯿـﺖ دو ﻋﺎﻣـﻞ‬
‫ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﻧﺎﻫﻤﮕﻨﯽ ﻣﯽ ﺷـﻮد‪ .‬ﻧﺨـﺴﺖ اﯾﻨﮑـﻪ ﺑـﺎ ﮔﺬﺷـﺖ زﻣـﺎن و ﭘﯿـﺸﺮﻓﺖ روﺷـﻬﺎي‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‪ ،‬ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ورودي ﺑﻪ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣـﯽرود‪ .‬ﻋـﻼوه ﺑـﺮاﯾـﻦ‬
‫ﺧﻮد ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﺮﺗﺒﺎً ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮده و دﻗﯿﻖﺗﺮ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﻋﺎﻣﻞ اول ﻧﻤﯽ‬
‫ﺗﻮان ﮐﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي اﻧﺠﺎم داد اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻋﺎﻣﻞ دوم ﻧﺎﻫﻤﮕﻨﯽ‪ ،‬ﭘﺮوژهﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم آﻧﺎﻟﯿﺰ‬
‫دوﺑﺎره )‪ (reanalysis‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬دراﯾﻦ ﭘﺮوژهﻫـﺎ‪ ،‬آﺧـﺮﯾﻦ ﻧـﺴﺨﻪ ﻣـﺪل ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي دادهﻫﺎي ﯾﮏ ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﺠﺪداً اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎاﯾﻦ ﮐﺎر ﻋﻼوه ﺑﺮ‬
‫آﻧﮑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي ﻫﻤﮕﻦﺗﺮ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮان از اﻧﺪازه ﮔﯿﺮﯾﻬﺎي )زﻣﯿﻨـﯽ( اﻧﺠـﺎم‬
‫ﺷــﺪه دراﯾـﻦ ﻣــﺪت ﻧﯿــﺰ ﺑــﺮاي واﺳــﻨﺠﯽ ﻣــﺪل اﺳــﺘﻔﺎده ﮐــﺮد‪ .‬در ‪ ECMWF‬دو ﭘــﺮوژه‬
‫‪ Reanalysis‬ﺑﺎ ﻧﺎﻣﻬﺎي ‪) ERA15‬ﺑﺮاي ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﯽ ‪ 1987‬ﺗﺎ ‪ (1994‬و ‪) ERA40‬ﺑـﺮاي ﺑـﺎزه‬
‫زﻣﺎﻧﯽ ‪ 1957‬ﺗﺎ ‪ (2001‬ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮﻣﺖ دادهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ‪ ،ECMWF‬ﻓﺮﻣﺖ ‪ GRIB‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﺘﯽ ﺑﺎ ﺷﺒﮑﻪ ﻣﻨﻈﻢ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫در ﻓﺮﻣﺖ ‪ ،GRIB‬دادهﻫﺎ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﺷﺒﮑﻪ ﮔﺎوﺳﯽ ‪ 1GG‬و ﯾﺎ ﺷﺒﮑﻪ ﻃﻮل و ﻋـﺮض ﺟﻐﺮاﻓﯿـﺎﯾﯽ‬

‫‪1. Gaussian Grid‬‬

‫‪33‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫‪ LL1‬ذﺧﯿﺮه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﺪناﯾﻦ دادهﻫﺎ‪ ،‬از ﻧـﺮماﻓـﺰار ‪ GRIBEX‬اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬ﻧـﺴﺨﻪ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارداﯾﻦ ﻧﺮماﻓﺰار روي ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ‪) Unix‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ (Linux‬و ﻧﻪ ‪ Windows‬اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ دادهﻫﺎي ‪ ،ERA40‬در اﺑﺘﺪا ﺑﺮاي ﮐﺎرﺑﺮد در ﭘﺮوژه ﻣﺪﻟـﺴﺎزي‬
‫ﻣـﻮجاﯾـﻦ اﻃﻼﻋـﺎت در ﻣﺤـﺪوده )‪ (45E 18N-72E 48.5N‬ﺧﺮﯾـﺪاري ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬دادهﻫـﺎي‬
‫ﺧﺮﯾﺪاري ﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎي ﺑﺎد در ‪ 10‬ﻣﺘﺮي ﺳـﻄﺢ آب )‪ ،(u10,v10‬ﺗـﻨﺶ ﺳـﻄﺤﯽ‪،‬‬
‫زﺑﺮي ﺳﻄﺢ‪ ،‬ﻓﺸﺎر در ﺗﺮاز ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ درﯾﺎﻫﺎ‪ 2‬و ﻧﻘﺸﻪ ﺗﻔﮑﯿﮑﯽ ﺧﺸﮑﯽ ـ درﯾـﺎ‪ 3‬ﺑـﺎ ﺑﻬﺘـﺮﯾﻦ‬
‫ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﻮﺟﻮد )‪ 1/125‬درﺟﻪ( در ﺑﺎزه زﻣـﺎﻧﯽ ژاﻧﻮﯾـﻪ ‪ 1992‬ﺗـﺎ آﮔﻮﺳـﺖ ‪ 2002‬ﺑـﺎ‬
‫ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ‪ 6‬ﺳﺎﻋﺘﻪ )در ﺳﺎﻋﺖﻫﺎي ‪ 18:00 ،12:00 ،6:00‬و‪ 24:00‬ﺑﻪ وﻗﺖ ﮔﺮﯾﻨﻮﯾﭻ(‬
‫)‪(operational‬‬ ‫ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در اداﻣﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪاﯾﻦ اﻣﺮ ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﮐﺎرﺑﺮدي‬
‫در ﻣﺤﺪودة ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس‪ ،‬درﯾﺎي ﻋﻤﺎن و درﯾـﺎي ﺧـﺰر ﺑﯿـﺸﺘﺮ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ )ﺣـﺪاﮐﺜﺮ ‪0/5‬‬
‫ﺧﺮﯾـﺪاري ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬ ‫)‪(45E 18N-72E 48.375N‬‬ ‫درﺟﻪ(‪ ،‬اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻧﯿﺰ در ﻣﺤﺪوده‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺮض ﮐﻢ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺧﺮوﺟﯿﻬـﺎ در ﻣـﺮز‬
‫ﺧﺸﮑﯽ _ درﯾﺎاﯾﻦ ﺳﺮي داده ﺑﻪﻋﻨﻮان ورودي ﻣﺪل ﻣﻮج ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪2‬ـ‪5‬ـ‪3‬ـ‪2‬ـ ﻣﺪل ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ‪UKMO‬‬

‫ﻣﺪل ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ‪UKMO‬‬ ‫ﻣﻨﺒﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دادهﻫﺎي ﺑﺎد‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺮوﺟﯽ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﮐﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻃﻠﺲ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻣﻮج ‪ 4 WWA‬ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺪت‬
‫ﭘﻨﺞ ﺳﺎل )از اﺑﺘﺪاي ‪ 1994‬ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎي ‪ (1998‬ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ زﻣـﺎﻧﯽ ‪ 6‬ﺳـﺎﻋﺘﻪ در ﻧﻘﻄـﻪاي ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺎت ‪ 24/61‬ﻋﺮﺿﯽ و‪ 60/63‬ﻃﻮﻟﯽ)ﮐﻪ در واﻗﻊ ﻣﻌﺮف ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﺑﻪ وﺳـﻌﺖ ‪60/53‬‬
‫ﺗﺎ ‪ 60/75‬ﻃﻮﻟﯽ و ‪ 24/4‬ﺗﺎ ‪ 24/84‬ﻋﺮﺿﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ(‪ ،‬از ﻃﺮف ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻨـﺎدر وﮐـﺸﺘﯿﺮاﻧﯽ‬
‫در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺮﮐﺰ ﻣﻠﯽ اﻗﯿﺎﻧﻮس ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﺳـﺮﻋﺖ و ﺟﻬـﺖ‬
‫ﺑﺎد در ارﺗﻔﺎع ‪ 10‬ﻣﺘﺮي ﺑﻮده وﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎد ﻣﺪل ‪ ECMWF‬ﺑﮑﺎر ﻣﯽرود‪.‬‬

‫‪1. Latitude/Longitude‬‬
‫‪2. MSL pressure‬‬
‫‪3. land-sea mask‬‬
‫‪4. World Wave Atlas‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪34‬‬

‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪاﯾﻦ دو ﻣﻨﺒﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎد ﻣـﺪل‬
‫‪ ECMWF‬از دﻗﺖ ﺑﻬﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎد ﻣﺪل ‪ UKMO‬ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪2‬ـ‪5‬ـ‪4‬ـ اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ‬

‫اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﻫﻤﺪﯾﺪي )ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ( در ﺳﺮاﺳﺮ دﻧﯿﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﺑـﺎد‪ ،‬ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ‪ ،‬ﺟﻬﺖ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي دﯾﮕﺮ را در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ‪ 3‬ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺳـﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ‪،9 ،6 ،3 ،0‬‬
‫‪ 18 ،15 ،12‬و ‪ 21‬ﺑﻪ وﻗﺖ ﮔﺮﯾﻨﻮﯾﭻ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎداﯾـﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي‬
‫ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺑﺎ ﺑﺎد ﺛﺒﺖﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮﯾﻪﻫﺎ و ﻧﯿﺰ ﺑـﺎد ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷـﺪه ﺗﻮﺳـﻂ ﻣـﺪل‬
‫ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ‪ ECMWF‬در ﮐﻨﺘﺮل ﮐﯿﻔﯽ دادهﻫﺎي ورودي ﺑﻪ ﻣﺪل و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬
‫ﻣﻔﯿﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ رﺳﻢ ﮔﻠﺒﺎداﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ دﻗﯿـﻖﺗـﺮ اﻗﻠـﯿﻢ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ و رژﯾﻢ ﺑﺎد ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎد آﻧﻬﺎ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده دراﯾـﻦ‬
‫ﻓﺎز از ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﺧﺮﯾﺪاري و ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي ﮐﻤﯽو ﮐﯿﻔﯽ روي آﻧﻬـﺎ ﺻـﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﻮﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺑﻮﺷﻬﺮ ﺳﺎﺣﻠﯽ‪ ،‬اﺑﻮﻣﻮﺳﯽ‪ ،‬ﺟﺰﯾﺮه ﮐﯿﺶ‪ ،‬آﺑﺎدان‪ ،‬ﺳـﯿﺮي‪،‬‬
‫ﮐﻨﮕﺎن‪ ،‬دﯾﺮ‪ ،‬ﺑﻨﺪر ﻟﻨﮕﻪ‪ ،‬ﻣﺎﻫﺸﻬﺮ در ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس‪ ،‬ﻗﺸﻢ در ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣـﺰ و ﭼﺎﺑﻬـﺎر‪،‬‬
‫ﮐﻨﺎرك و ﺟﺎﺳﮏ در ﻗﺴﻤﺖ درﯾـﺎي ﻋﻤـﺎن‪ .‬ارزﯾـﺎﺑﯽ ﮐﻤـﯽو ﮐﯿﻔـﯽ دادهﻫـﺎياﯾـﺴﺘﮕﺎه‬
‫ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ دادهﻫﺎياﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺑﻮﻣﻮﺳﯽ‪ ،‬آﺑـﺎدان‪ ،‬ﻣﺎﻫـﺸﻬﺮ‪ ،‬ﺑﻨﺪرﻟﻨﮕـﻪ‪،‬‬
‫ﮐﻨﺎرك و ﺟﺎﺳﮏ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻋﺪم ﺑﺮداﺷﺖ دادهﻫﺎ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣـﻨﻈﻢ و دادهﻫـﺎياﯾـﺴﺘﮕﺎه دﯾـﺮ‬
‫ﺑﺪﻟﯿﻞ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽﺑﻮدن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده دراﯾـﻦ ﭘـﺮوژه ﻧﻤـﯽﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦاﯾـﺴﺘﮕﺎه‬
‫ﭼﺎﺑﻬــﺎر در ﺳــﺎﻟﻬﺎي ‪98‬و ‪ 99‬ﺳــﺮﻋﺘﻬﺎي ﭘــﺎﯾﯿﻦ ﺑــﺎد را ﺑﺮداﺷــﺖ ﻧﮑــﺮده و در ﺑــﺴﯿﺎري‬
‫ازاﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺪرت ﺳﺮﻋﺘﻬﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻣﯽﺗـﻮان آنرا ﻧﺎﺷـﯽ از ﺧﻄـﺎي‬
‫اﻧﺴﺎﻧﯽ داﻧﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪﻋﻼوه آﺷﮑﺎر ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ واﺣﺪ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﻤﺎﻣﯽاﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﺳـﺎل‬
‫‪ 2000‬ﻧﺎت و ﺑﻌﺪ از ﺳﺎل ‪ 2000‬ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﮐﻠﯿﻪاﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑـﻪ ﻣﺘـﺮ‬
‫ﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ارﺗﻔﺎعاﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ از ﺳﻄﺢ درﯾﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ارﺗﻔﺎع ‪ 10‬ﻣﺘﺮي ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺮدﯾﺪ‪:‬‬
‫‪35‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫‪1‬‬
‫‪ 10  7‬‬
‫‪v10‬‬ ‫‪= vz  ‬‬ ‫)‪ 2‬ـ ‪(1‬‬
‫‪ z ‬‬
‫‪z‬‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ارﺗﻔـﺎع‬ ‫‪vz‬‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ارﺗﻔﺎع ‪ 10‬ﻣﺘﺮي و‬ ‫‪v10‬‬ ‫ﮐﻪ دراﯾﻦ راﺑﻄﻪ‬
‫ﻣﺘﺮي ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺎماﯾﺴﺘﮕﺎه‪ ،‬ﻣﺨﺘـﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿـﺎﯾﯽ‪،‬‬
‫ارﺗﻔﺎع و ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ذﯾـﻞ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺧـﺎﻃﺮ ﻧـﺸﺎن ﻣـﯽﮔـﺮدد ﮐـﻪ‬
‫ﮐﻠﯿﻪاﯾﻦاﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﻮده‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﮔﺮدآوري ﺷﺪه ﺳـﺮﻋﺖ‬
‫و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد ﺑﺎ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ‪ 3‬ﺳﺎﻋﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪2‬ـ‪6‬ـ اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه از ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺮاي ﻓﺎز ﺳﻮم‬

‫ارﺗﻔﺎعاﯾﺴﺘﮕﺎه از‬ ‫ﻣﺨﺘﺼﺎت )درﺟﻪ(‬

‫ﺗﺎ ﺗﺎرﯾﺦ‬ ‫از ﺗﺎرﯾﺦ‬ ‫ﺳﻄﺢ درﯾﺎﻫﺎي‬ ‫ﻋﺮض‬ ‫ﻃﻮل‬ ‫اﯾﺴﺘﮕﺎه‬ ‫ردﯾﻒ‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‬
‫آزاد )ﻣﺘﺮ(‬
‫‪2002-12-31 1992-1-1‬‬ ‫‪19/6‬‬ ‫‪28/98‬‬ ‫‪50/83‬‬ ‫ﺑﻮﺷﻬﺮ‬ ‫‪1‬‬
‫‪2001-1-1‬‬ ‫‪1991-1-1‬‬ ‫‪8/4‬‬ ‫‪28/90‬‬ ‫‪50/82‬‬ ‫ﺑﻮﺷﻬﺮ‬ ‫‪2‬‬
‫)ﺳﺎﺣﻠﯽ(‬
‫‪2001-1-1‬‬ ‫‪1963-1-1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪25/28‬‬ ‫‪60/62‬‬ ‫ﭼﺎﺑﻬﺎر‬ ‫‪3‬‬
‫‪2002-1-1‬‬ ‫‪1992-1-1‬‬ ‫‪6/6‬‬ ‫‪25/83‬‬ ‫‪54/83‬‬ ‫اﺑﻮﻣﻮﺳﯽ‬ ‫‪4‬‬
‫‪2002-1-1‬‬ ‫‪1992-1-1‬‬ ‫‪4/8‬‬ ‫‪25/63‬‬ ‫‪57/77‬‬ ‫ﺟﺎﺳﮏ‬ ‫‪5‬‬
‫‪2002-1-1‬‬ ‫‪1996-1-1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪26/92‬‬ ‫‪55/92‬‬ ‫ﻗﺸﻢ‬ ‫‪6‬‬
‫‪2002-1-1‬‬ ‫‪1992-1-1‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪26/50‬‬ ‫‪53/99‬‬ ‫ﺟﺰﯾﺮة ﮐﯿﺶ‬ ‫‪7‬‬
‫‪2001-1-1 1992-1-1‬‬ ‫‪6/2‬‬ ‫‪30/55‬‬ ‫‪49/15‬‬ ‫ﻣﺎﻫﺸﻬﺮ‬ ‫‪8‬‬
‫‪1995-12-31 1992-1-1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪30/37‬‬ ‫‪48/25‬‬ ‫آﺑﺎدان‬ ‫‪9‬‬
‫‪2001-12-31‬‬ ‫‪1992-1-1‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪27/21‬‬ ‫‪56/36‬‬ ‫ﺑﻨﺪر ﻋﺒﺎس‬ ‫‪10‬‬
‫‪2001-12-31‬‬ ‫‪1992-1-1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪25/83‬‬ ‫‪54/83‬‬ ‫ﺑﻨﺪر ﻟﻨﮕﻪ‬ ‫‪11‬‬
‫‪2003-7-31‬‬ ‫‪1993-1-1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪27/83‬‬ ‫‪51/93‬‬ ‫دﯾﺮ‬ ‫‪12‬‬
‫‪2001-12-31‬‬ ‫‪1992-1-1‬‬ ‫‪655‬‬ ‫‪27/81‬‬ ‫‪52/36‬‬ ‫ﮐﻨﮕﺎن ﺟﻢ‬ ‫‪13‬‬
‫‪2001-12-31 1984-1-1‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪25/43‬‬ ‫‪60/36‬‬ ‫ﮐﻨﺎرك‬ ‫‪14‬‬
‫ﭼﺎﺑﻬﺎر‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪36‬‬

‫‪2‬ـ‪ 6‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮج‬

‫‪2‬ـ‪ 6‬ـ ‪ 1‬اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮﯾﻪاي‬
‫‪2‬ـ‪ 6‬ـ‪1‬ـ‪1‬ـ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺑﻮﯾﻪﻫﺎي واﻗﻊ در ﻣﺤﺪودة ﭘﺮوژه‬
‫‪ ،‬ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ و‬ ‫ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي درﯾﺎﯾﯽ ﮐﺸﻮر ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﺑﻨﺎدر و‬
‫ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﻧﻔﺘﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣـﺴﺘﻘﻞ اﻧـﺪازهﮔﯿـﺮي ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﭘﺮاﮐﻨـﺪﮔﯽ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎ و در ﻣﻮاﻗﻌﯽ ﻋﺪم ﺑﺮرﺳﯽ دﻗﯿﻖ دادهﻫﺎي ﺣﺎﺻﻠﻪ‪ ،‬ﮔﺮداوري و ارزﯾﺎﺑﯽ آﻧﻬـﺎ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮔﺎم ﻧﺨﺴﺖ در ﺗﻬﯿﻪ ﺑﺎﻧﮏ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﻮج در ﮐﺸﻮر ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬اﯾـﻦ اﻣـﺮ ﻋـﻼوه ﺑـﺮ‬
‫ﻏﻨﯽﺳﺎزي ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﭘﺮوژه و ﮐﻤﮏ ﺑﻪ واﺳﻨﺠﯽ و ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻣﺪل‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫اوﻟﻮﯾﺖ ﻣﮑﺎﻧﯽ و زﻣﺎﻧﯽ اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮردﻧﯿـﺎز‪ ،‬ارزﯾـﺎﺑﯽ دﻗـﺖ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻋﻤﻠﯿـﺎت‬
‫ﻣﯿﺪاﻧﯽ و ﺣﺘﯽ در ﻣﻮاردي ﭘﺮدازش دادهﻫﺎي ﺧﺎم و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮج ﻣﻔﯿﺪ واﻗﻊ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷـﺮﮐﺖ ﻫﻠﻨـﺪي ‪Datawell‬‬ ‫ﺑﻮﯾﻪﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ در ﭼﺎﺑﻬـﺎر و ﺑﻮﺷـﻬﺮ ﺳـﺎﺧﺖ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﮥ اوﻟﯿﻪاﯾﻦ ﺑﻮﯾﻪﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ اﻧﻮاع ﮐﺎﻣﻠﺘﺮ و‬
‫‪ WAVEC‬ﺟﻬﺘﯽ ﺑﻮده و اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫دﻗﯿﻖ ﺗﺮ آن وارد ﺑﺎزار ﺷﺪ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻮﯾﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ ﺑﻪﻧﺎم ‪MKII‬‬

‫آﻣﺎري ﺛﺒﺖ ﺷﺪه را ﺑﻪ دو ﺻﻮرت آﻣﺎري و ﻃﯿﻔﯽ در ﻫﺮ ‪ 3‬ﺳﺎﻋﺖ ﮔﺰارش ﻣﯽﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪2‬ـ‪4‬ـ ﺑﻮﯾﻪ ‪ WAVEC MKII‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ در ﺑﻮﺷﻬﺮ‬

‫‪37‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫از ﻧﻮع ﮐﺮوي ﺑـﺎ وزن ‪ 212‬ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم و‬ ‫ﭼﺎﺑﻬﺎر)‪(Waverider‬‬ ‫ﺑﻮﯾﻪ ﻣﻮجﻧﮕﺎر ﺟﻬﺖدار‬
‫ﻗﻄﺮ ‪ 90‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻃﯿﻒ ﺟﻬﺖدار ﻣـﻮج ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻣﺰﯾـﺖ‬
‫ﮐﺮوي ﺑﻮدن ﺑﻮﯾﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻮدن اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ از ﺣﺮﮐﺎت ﻏﻠﺘـﺸﯽ و در ﻧﺘﯿﺠـﻪ اﻧـﺪازه‬
‫ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﺑﻮﯾﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﻋﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻي ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز اﺷﮑﺎل‬
‫در اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺘﺎﺑﻬﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه در راﺳـﺘﺎي‬
‫‪ x‬و ‪ y‬ﺷﺘﺎﺑﻬﺎ را در ﺟﻬﺖ ﺷﻤﺎل و ﻏﺮب ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫـﺮ ﺳـﻪ ﺷـﺘﺎب)ﻋﻤـﻮدي‪ ،‬در‬
‫راﺳﺘﺎي ﺷﻤﺎل و ﻏﺮب( ﺑﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽﻫﺎ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﺪه و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺮز ﻓﺮﮐـﺎﻧﺲ ﭘـﺎﯾﯿﻦ ‪0/6‬‬
‫ﻫﺮﺗﺰ ﻓﯿﻠﺘﺮ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻫﺮ ‪ 30‬دﻗﯿﻘﻪ ﯾﮑﺒﺎر ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺳﺮﯾﻊ ﻓﻮرﯾﻪ ‪ (FFT)1‬اﺟﺮا ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫دادهﻫﺎي ﺧﺎم ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﺎﺳﺒﻪﮔﺮ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺑﺮ روي ﺑﻮﯾﻪ ﭘﺮدازش ﺷﺪه و ﻫﺮ دو ﺳـﺮي‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺧﺎم و ﭘﺮدازشﺷﺪه ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻞ ﻣﺨﺎﺑﺮه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪2‬ـ‪5‬ـ ﺑﻮﯾﻪ ‪ Waverider‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ در ﭼﺎﺑﻬﺎر‬

‫‪1. Fast Fourier Transform‬‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪38‬‬

‫ﺑﻮﯾﻪ ‪ Avac‬ﻋﺴﻠﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﻔﺘﯽ در ﻣﺪت ﻗﺮﯾﺐ ﺑـﻪ ﯾـﮏ ﺳـﺎل در‬
‫ﻋﻤﻖ ‪ 7/5‬ﻣﺘﺮي ﻧﺼﺐ ﺑﻮده و ﺑﺎ وﺟﻮد ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﯽ ﮐﻢ دوره اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﺎ دوره ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬
‫و ﻋﻤﻖ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ اﺳﺘﻘﺮار ﺑﻮﯾﻪ‪ ،‬در ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪Wave and Tide Recorder‬‬ ‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮﯾﻪﻫـﺎي ‪ S4‬ﺑﻮﺷـﻬﺮ و‬
‫ﺑﻨﺪر اﻣﺎم ﺧﻤﯿﻨﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺑﺎﻧﮏ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﻮج ﮔﺮدآوري ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﻪﻋﻠﺖ ﻃﻮل ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻮﺗﺎه دوره اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‪ ،‬در ﭘﺮوژه ﺣﺎﺿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﻔﺎده ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪2‬ـ‪6‬ـ‪1‬ـ‪2‬ـ ﺑﺮرﺳﯽ اﻃﻼﻋﺎت ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮﯾﻪﻫﺎ‬

‫ﺑﺎ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ دادهﻫﺎي ﺧﺎم و ﭘﺮدازش ﺷﺪه ﺑﻮﯾﻪﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻮﺷﻨﺎﺳـﯽ در ﻣﺮﮐـﺰ ﻣﻠـﯽ‬
‫اﻗﯿﺎﻧﻮس ﺷﻨﺎﺳﯽ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻣﮑﺎن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﻮج ﺑﺮاﺳﺎس ﻃﯿـﻒ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﻧﺎﻣﻌﻠﻮﻣﯽاﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮ در دادهﻫﺎي ﭘﺮدازش ﺷﺪه وﺟﻮد ﻧـﺪارد‪،‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﯽ دادهﻫﺎي ﭘﺮدازش ﺷﺪه در ﺑﻮﯾﻪ ﭼﺎﺑﻬـﺎر ﮐﻮﺗـﺎﻫﺘﺮ از اﻃﻼﻋـﺎت ﺧـﺎم‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي رﻓﻊاﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ و ﺳﺎﯾﺮ ﻧﻮاﻗﺺ‪ ،‬ﭘﺮدازش ﻣﺠﺪدي ﺑﺮ روي دادهﻫـﺎي ﺧـﺎم‬
‫اﻧﺠﺎم و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺸﮑﻮك از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ دادهﻫﺎ ﺣﺬف ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺟﻬﺖ ﻣـﻮج‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دادهﻫﺎي ﻃﯿﻔﯽ‪ ،‬از رواﺑﻂ )‪4‬ـ‪ (26‬ﺗﺎ )‪4‬ـ‪ (28‬اراﯾـﻪ ﺷـﺪه در ﻓـﺼﻞ ﭼﻬـﺎرم‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺠﻤﻮع ﻣﯽﺗﻮان اﻇﻬﺎر ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﻮﯾﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪه و دادهﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎري در ﻃﻮل ﺑﺎزه اﻧﺪازهﮔﯿﺮي از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت آﻣﺎري ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺑﻮﯾﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬ ‫•‬

‫زﻣﺎن )ﺑﺎ ذﮐﺮ ﺳﺎل‪ ،‬ﻣﺎه‪ ،‬روز‪ ،‬ﺳﺎﻋﺖ و دﻗﯿﻘﻪ( ﺷﺮوع اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي و ﺧﺎﺗﻤﻪ آن‬ ‫•‬

‫درﺻﺪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت ﺻﺤﯿﺢ ارﺳﺎل ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬

‫‪Tmax‬‬ ‫و‬ ‫‪H max‬‬ ‫•‬

‫‪T1/10‬‬ ‫و‬ ‫‪H1/10‬‬ ‫•‬

‫‪ H1/ 3‬و ‪T1/ 3‬‬ ‫•‬

‫‪Tavg‬‬ ‫و‬ ‫‪Havg‬‬ ‫•‬

‫‪39‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻃﯿﻔﯽ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻮﯾﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪H m0‬‬ ‫•‬
‫‪Tz‬‬ ‫•‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻃﯿﻔﯽ‬ ‫•‬

‫ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ‪ 64‬ردﯾﻒ اﻃﻼﻋﺎت ﻃﯿﻔﯽ ﺑﺎ ذﮐﺮ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ‪ ،‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻃﯿﻔﯽ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻣﻮج و‪...‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮﯾﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺮي ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺘﻪ ﭘﺮدازش ﺷﺪه ارﺗﻔـﺎع ﻣـﻮج ﻣﺸﺨـﺼﻪ‪،‬‬
‫ﭘﺮﯾﻮد ﻣﻮج‪ ،‬دﻣﺎي ﺳﻄﺢ آب و ﭘﺎراﻣﺘﺮ اﻧﺮژي ﻣﻮج و دو ﺻﻮرت ﺧﺎم آﻣﺎري و ﻃﯿﻔـﯽ ﺑـﺎ‬
‫ﻓﺮﻣﺘﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮﯾﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﺑﻮﯾﻪ ﻋﺴﻠﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﺮدازش ﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ذﯾﻞ ﻣﻮﺟـﻮد‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪Hs‬‬ ‫•‬
‫)‪MWD (Mean Wave Direction‬‬ ‫•‬
‫‪T02‬‬ ‫•‬
‫‪Tp‬‬ ‫•‬

‫ﺑﻮﺷﻬﺮ ‪D ataw ell‬‬

‫ﺑﺎد‬

‫ﻣﻮج‬

‫‪2 000‬‬ ‫ﺳﺎل‬

‫‪12 11 10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﻣﺎه‬

‫ﺑﺎد ﺳــﺎﺣﻞ‬

‫ﺑﻮﺷﻬﺮ ‪s4‬‬

‫ﻣﻮج‬

‫‪2 000‬‬ ‫ﺳﺎل‬

‫‪12 11 10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7 6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﻣﺎه‬
‫ﺑﻨﺪر اﻣــﺎم ‪Valepor t‬‬
‫ﺑﺎد ﮐﺸــﺘﯽ‬
‫ﻣﻮج‬

‫‪20 03‬‬ ‫‪2 002‬‬ ‫ﺳﺎل‬

‫‪12 11 10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪12 11 10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﻣﺎه‬
‫ﻋﺴ ــﻠﻮﯾﻪ ‪AW AC‬‬
‫ﺑﺎدﺳــﺎﺣﻞ‬

‫ﻣﻮج‬

‫اﯾﻦ ﺑﺎزه ﻫﺎي زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي ﺧﺎم آﻣﺎري و ﻃﯿﻔﯽ و ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﻏﯿﺮ ﻣﻌﻤﻮل ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻣـﻮرد اﻃﻤﯿﻨـﺎن ﻧﻤــﯽ ﺑﺎﺷــﺪ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪2‬ـ‪6‬ـ ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﯽ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﺎد و ﻣﻮج در ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪40‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 2‬ـ‪7‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻮﯾﻪﻫﺎي ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫ﻋﻤﻖ‬ ‫ﻣﺨﺘﺼﺎت )درﺟﻪ(‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن‬ ‫ﻧﻮع دﺳﺘﮕﺎه‬ ‫ردﯾﻒ اﯾﺴﺘﮕﺎه‬
‫)ﻣﺘﺮ(‬ ‫ﻋﺮض‬ ‫ﻃﻮل‬ ‫ﻣﺘﻮﻟﯽ‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‬
‫‪Hs, H1/3,‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪28/917‬‬ ‫‪50/7‬‬ ‫ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ‬ ‫ﺑﻮﯾﮥ ‪Datawell‬‬ ‫ﺑﻮﺷﻬﺮ‬ ‫‪1‬‬
‫‪Tp,Tz,MWD,T01,T02,‬‬

‫‪Energy spectrum‬‬

‫‪Hs‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪29/036‬‬ ‫‪50/653‬‬ ‫‪S4‬‬ ‫ﺑﻮﺷﻬﺮ‬ ‫‪2‬‬

‫‪Hs‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪29/935‬‬ ‫‪49/185‬‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن‬ ‫‪Wave and‬‬ ‫ﺑﻨﺪر اﻣﺎم‬ ‫‪3‬‬
‫‪Tz, Tp‬‬ ‫‪Tide Recorder‬‬

‫‪Hs, H1/3,‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪25/267‬‬ ‫ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ‪60/65‬‬ ‫ﺑﻮﯾﮥ ‪Datawell‬‬ ‫ﭼﺎﺑﻬﺎر‬ ‫‪4‬‬
‫‪Tp,Tz,MWD,T01,T02,‬‬

‫‪HS‬‬ ‫‪7/5‬‬ ‫‪27/592‬‬ ‫‪52/503‬‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ‬ ‫ﺑﻮﯾﮥ‪AWAC‬‬ ‫ﻋﺴﻠﻮﯾﻪ‬ ‫‪5‬‬

‫‪MWD‬‬ ‫ﻧﻔﺖ‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬ـ‪6‬ـ‪2‬ـ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻋﺪدي ﺑﻼدرﻧﮓ‬
‫‪2‬ـ‪6‬ـ‪2‬ـ‪1‬ـ ﻣﺎﺗﺮﯾﺴﯽ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻃﻮﻻﻧﯽﻣﺪت ﻣﻮج ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻨﺎﺳـﺒﯽ ﺟﻬـﺖ ﺗـﺸﺨﯿﺺ ﺗـﻮاﺗﺮ وﻗـﻮع‬
‫ﻣﻮﺟﻬﺎي ﺑﺎ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﺎﻻ و ﻣﯿﺰان ﻧﯿـﺎز ﺑـﻪ اﺟـﺮاي ﻣـﺪﻟﻬﺎي درازﻣـﺪت در ﻣﻨﻄﻘـﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎي ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ارﺗﻔﺎع ‪ 10‬ﻣﺘﺮي از ﺳﻄﺢ‬
‫‪ ECMWF‬ﺑـﺮاي دوره‬ ‫‪ERA40‬‬ ‫درﯾﺎ‪ ،‬ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻣﺸﺨﺼﻪ‪ ،‬ﺟﻬﺖ و ﭘﺮﯾﻮد ﻣﻮج از ﻣـﺪل‬
‫‪ 45‬ﺳﺎﻟﻪ از‪ 1957/9/1‬ﺗﺎ ‪ 2002/8/31‬ﺑﺎ رزﻟﻮﺷﻦ ‪ 2/5‬درﺟﻪ و ﮔـﺎم زﻣـﺎﻧﯽ ‪ 6‬ﺳـﺎﻋﺖ در‬
‫درﯾﺎي ﺧﺰر ) ﻣﺤﺪوده ‪ (45E 35N-55E 47.5N‬و ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن)ﻣﺤـﺪوده‬
‫‪ (45E‬داﻧﻠﻮد و ﺟﻬﺖ ﺳـﻬﻮﻟﺖ اﺳـﺘﻔﺎده ﺑـﻪ ﻓﺮﻣـﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺗﺒـﺪﯾﻞ‬ ‫‪10N-77.5E 32.5N‬‬

‫ﮔﺮدﯾﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽاﯾﻦ ﻧﻘﺎط در ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن در ﺷﮑﻞ ‪ 2‬ـ ‪7‬‬

‫‪1. Real time‬‬

‫‪41‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه ار ﻣﺪل ﺟﻬﺎﻧﯽ ‪ECMWF ERA40‬‬ ‫ﺷﮑﻞ ‪2‬ـ‪7‬ـ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻧﻘﺎط‬

‫‪2‬ـ‪6‬ـ‪2‬ـ‪2‬ـ ﺧﻄﯽ )ﻣﺮز ‪ 18‬درﺟﻪ(‬

‫وﺟﻮد ﻣﺮز ﺑـﺎز درﯾـﺎي ﻋﻤـﺎن و ﺿـﺮورت ﻣﻨﻈـﻮر ﻧﻤـﻮدن اﻣـﻮاج دورآ‪ ،‬اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺮط ﻣـﺮزي در ﻣﺪﻟـﺴﺎزي ﺣﺎﺿـﺮ اﺟﺘﻨـﺎبﻧﺎﭘـﺬﯾﺮ‬
‫ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘـﺮﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨـﻪ‪ ،‬ﭘـﺲ از ﻣﮑﺎﺗﺒـﻪ ﺑـﺎ ﻣﻮﺳـﺴﺎت ‪ ECMWF‬و‬
‫‪ UK Met office‬اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺎراﻣﺘﺮي ﻣﻮج ﺑﻪ ﻣـﺪت ﯾـﮏ ﻫﻔﺘـﻪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻧﻤﻮﻧـﻪ ازاﯾـﻦ‬
‫ﻣﻮﺳﺴﺎت درﯾﺎﻓﺖ و ﮐﯿﻔﯿﺖ آﻧﻬﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺮرﺳـﯽ ﺑﺰرﮔﻨﻤـﺎﯾﯽ ﻣﮑـﺎﻧﯽ و زﻣـﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺗﻌـﺪاد‬
‫ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﻬﺎ و ﺟﻬﺖﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﻧﺠﺎم اﺟﺮاﻫﺎي ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷـﺪ و ﺳـﺮاﻧﺠﺎم ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ دو ﺑﻌﺪي ﺑﻮدن ﻃﯿﻒ در دﻗﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻘﺎﯾﺴﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﺟﺪول ‪2‬ـ‪ ،8‬اﻃﻼﻋﺎت ﻧﻘﺎط روي ﺧﻂ )‪ (57E 18N-72E 18N‬ﺑﻪﺻﻮرت دادهﻫـﺎي ﻃﯿﻔـﯽ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪) ERA40‬از‪ 1992/1/1‬ﺗﺎ ‪( 1998/6/28‬‬ ‫دوﺑﻌﺪي از ﻣﻮﺳﺴﻪ ‪ ECMWF‬و از دو ﻣﺪل‬
‫ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﮑﺎﻧﯽ ‪ 1/5‬درﺟﻪ وﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ‪ 6‬ﺳﺎﻋﺖ و ‪) Operational‬از ‪ 1998/6/29‬ﺗـﺎ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪42‬‬

‫‪ (2003 /8/31‬ﺑﺎ رزﻟﻮﺷﻦ ﻣﮑﺎﻧﯽ ‪ 0/5‬درﺟﻪ و ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ‪ 6‬ﺳﺎﻋﺖ ﺧﺮﯾـﺪاري ﺷـﺪ‪.‬اﯾـﻦ‬
‫دادهﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻘﺎﯾﺴﻪﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎ وﺳﺎﯾﺮ دادهﻫﺎي ﻣﺪﻟﯽ ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﻪاي‬
‫اﺻﻼح ﮔﺮدﯾﺪﻧﺪ ﮐﻪ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﺷﺮط ﻣﺮزي در ﺣﺪود ‪ %5‬ﺗﺎ ‪ %15‬ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬ﯾـﺎد‬
‫آور ﻣﯽﮔﺮدد اﻧﺘﺨﺎب ﺧـﻂ ‪ 18‬درﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر اﻓـﺰاﯾﺶ دﻗـﺖ ﻣﺪﻟـﺴﺎزي و ﺣـﺼﻮل‬
‫اﻃﻤﯿﻨﺎن از اﻧﺘﻘﺎل اﺛﺮات ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﯾﯽ و ﺧﺎرج از ﻣﺤـﺪوده ﺷـﺮح ﺧـﺪﻣﺎت ﭘـﺮوژه‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪2‬ـ‪6‬ـ‪2‬ـ‪3‬ـ ﻧﻘﻄﻪاي‬
‫ﻣﻨﺒﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دادهﻫﺎي ﻣﻮج ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ در ﺑﺨﺶ ‪2‬ـ‪5‬ـ‪3‬ـ‪ 2‬اﺷﺎره ﺷﺪ‪،‬‬
‫در ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ‪WWA‬‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺪل ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ‪ UKMO‬ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ‪.‬اﯾـﻦ اﻃﻼﻋـﺎت ﮐـﻪ‬
‫‪1‬ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺪت ﭘﻨﺞ ﺳﺎل )از اﺑﺘﺪاي ‪ 1994‬ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎي ‪ (1998‬ﺑﺎ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ‪ 6‬ﺳﺎﻋﺖ‬
‫در ﻧﻘﻄﻪاي ﺑﻪ ﻣﺨﺘﺼﺎت ‪ 60/63‬ﻃﻮل ﺷﺮﻗﯽ و ‪ 24/61‬ﻋﺮض ﺷـﻤﺎﻟﯽ) ﮐـﻪ در واﻗـﻊ ﻣﻌـﺮف‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﺑﻪ وﺳﻌﺖ ‪ 60/53‬ﺗﺎ ‪ 60/75‬ﻃﻮل ﺷﺮﻗﯽ و ‪ 24/4‬ﺗﺎ ‪ 24/84‬ﻋﺮض ﺷﻤﺎﻟﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ(‪،‬‬
‫از ﻃﺮف ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻨﺎدر وﮐﺸﺘﯿﺮاﻧﯽ در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺮﮐﺰ ﻣﻠـﯽ اﻗﯿـﺎﻧﻮس ﺷﻨﺎﺳـﯽ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪.‬اﯾـﻦ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺎﻣﻞ ارﺗﻔﺎع ﻣﺸﺨﺼﮥ ﻣﻮج‪ ،‬ارﺗﻔﺎع ﻣﺸﺨﺼﮥ ﻣﻮج ﻧﺎﺷـﯽ از ﺑـﺎد‪ ،‬ارﺗﻔـﺎع ﻣﺸﺨـﺼﮥ‬
‫ﻣﻮج دورا‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻮج‪ ،‬ﺟﻬﺖ اﺻﻠﯽ ﻣﻮج دورا‪ ،‬ﭘﺮﯾـﻮد ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﻣـﻮج‪ ،‬ﭘﺮﯾـﻮد ﭘﯿـﮏ‬
‫ﻣﻮج ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎد و ﭘﺮﯾﻮد ﭘﯿﮏ ﻣﻮج دورا ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1. World Wave Atlas‬‬

‫‪43‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫ﺟﺪول ‪2‬ـ‪8‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت دادهﻫﺎي ﻣﺪﻟﯽ ﻣﻮج در درﯾﺎي ﻋﻤﺎن در ﺑﺎزه ‪1992-2003‬‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺎراﻣﺘﺮي ﺷﺎﻣﻞ‬

‫ﻃﯿﻒ دو ﺑﻌﺪي‬ ‫ﻃﯿﻒ ﯾﮏ ﺑﻌﺪي‬ ‫ارﺗﻔﺎع‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد و ﺟﻬﺖ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺮي‬
‫ﮐﻞ‪ ،‬اﻣﻮاج ﻣﺤﻠﯽ و دورآ‬
‫از ژوﺋﻦ ‪ 1991‬ﺑﺎ‬ ‫از ژوﺋﻦ ‪ 1991‬ﺑﺎ‬
‫‪UK Met Office‬‬
‫درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ ‪ 0/55‬در ‪ 0/83‬درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ ‪ 0/55‬در ‪0/83‬‬
‫‪Global‬‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫درﺟﻪ‪6 ،‬ﺳﺎﻋﺘﻪ‪.‬‬ ‫درﺟﻪ‪6 ،‬ﺳﺎﻋﺘﻪ‪.‬‬
‫‪Operational‬‬
‫اﺟﺮاي ﻣﺪل ﺑﺎ ‪ 13‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ اﺟﺮاي ﻣﺪل ﺑﺎ ‪ 13‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ‬
‫‪Wave Model‬‬
‫و ‪ 16‬ﺟﻬﺖ‪.‬‬ ‫و ‪ 16‬ﺟﻬﺖ‪.‬‬
‫از ‪ 1992‬ﺑﺎ درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ‪ 3‬در ‪3‬‬
‫درﺟﻪ‪ ،‬از ‪ 1994‬ﺑﺎ درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ‬
‫از ژوﺋﻦ ‪ 1998‬ﺑﺎ‬
‫‪ 1/5‬در ‪ 1/5‬درﺟﻪ‪ ،‬از دﺳﺎﻣﺒﺮ‬
‫درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ‪ 0/5‬در ‪0/5‬‬ ‫‪ECMWF‬‬
‫‪ 1994‬ﺑﺎ درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ ‪0/5‬‬
‫درﺟﻪ‪6 ،‬ﺳﺎﻋﺘﻪ‪.‬‬ ‫‪Global‬‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫درﺟﻪ‪ 6 ،‬ﺳﺎﻋﺘﻪ‪.‬‬
‫‪ 25‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ و ‪ 12‬ﺟﻬﺖ ﺗﺎ‬ ‫‪Operational‬‬
‫اﺟﺮاي ﻣﺪل ﺑﺎ ‪ 25‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ‬
‫ﻧﻮاﻣﺒﺮ‪ 2000‬و ‪ 30‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ‬ ‫‪Wave Model‬‬
‫و ‪ 12‬ﺟﻬﺖ ﺗﺎ ﻧﻮاﻣﺒﺮ‪2000‬‬
‫و ‪ 24‬ﺟﻬﺖ ﭘﺲ از آن‪.‬‬
‫و ‪ 30‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ و ‪ 24‬ﺟﻬﺖ‬
‫ﭘﺲ از آن‪.‬‬
‫از ‪ 1992‬ﺗﺎ آﮔﻮﺳﺖ ‪2002‬‬
‫از ‪ 1992‬ﺗﺎ آﮔﻮﺳﺖ ‪2002‬‬
‫ﺑﺎ درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ ‪ 1/5‬در ‪1/5‬‬ ‫‪ECMWF‬‬
‫ﺑﺎ درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ ‪ 1/5‬در ‪1/5‬‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫درﺟﻪ‪6 ،‬ﺳﺎﻋﺘﻪ‪.‬‬ ‫‪Global Wave‬‬
‫درﺟﻪ‪6 ،‬ﺳﺎﻋﺘﻪ‪.‬‬
‫اﺟﺮاي ﻣﺪل ﺑﺎ ‪ 25‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ‬ ‫‪Model ERA-40‬‬
‫‪ 25‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ و ‪ 12‬ﺟﻬﺖ‪.‬‬
‫و ‪ 12‬ﺟﻬﺖ‪.‬‬

‫‪2‬ـ‪7‬ـ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺪل ‪ECMWF‬‬

‫ورودﯾﻬﺎي ﭘﺮوژه ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻣﻮج درﯾﺎﻫﺎياﯾﺮان از ﻣﻮﺳﺴﻪ ‪ ECMWF‬ﺧﺮﯾﺪاري ﺷـﺪه‬
‫و ﺣﺎﺻﻞ اﺟﺮاي ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ و ﻣﻮجاﯾﻦ ﻣﺮﮐـﺰ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ورودﯾﻬـﺎي ﻣﺘﻌـﺪدي‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪44‬‬

‫ﺟﻬﺖ اﺟﺮاي ﻣﺪل ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ‪ ECMWF‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣـﯽﮔﯿﺮﻧـﺪ ﮐـﻪ ﺑـﻪ اﺧﺘـﺼﺎر‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﺗﺮاﮐﻢ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ‪ ،‬ﻧﻮع ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ اﺑﺮ‪ ،‬ﭘﻮﺷـﺶ ﯾـﺦ‪ ،‬ﭼﮕـﺎﻟﯽ‬
‫ﺑﺮف‪ ،‬دﻣﺎي ﺳﻄﺢ درﯾﺎ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﺑﺮف‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ ﮐﺎرﻧﻮك‪ ،‬ﻣﺎﺳﮏ درﯾﺎ‪ -‬ﺧﺸﮑﯽ‪ ،‬زﺑﺮي ﺳﻄﺢ‪،‬‬
‫درﺻﺪ اﺑﺮﻧﺎﮐﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬دﻣﺎي ﺳﻄﺤﯽ‪ ،‬دﻣﺎي ﻻﯾﻪ ﺑﺮف و ﻏﯿﺮه‪.‬اﯾﻦ ﻣـﺪل ﺗﻮﺳـﻂ دادهﻫـﺎي‬
‫ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﯽ ﺷﺪه و در ﺧﺮوﺟﯽ ﺧﻮد ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎﯾﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎي‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ارﺗﻔﺎع ‪ 10‬ﻣﺘﺮي‪ ،‬ﻓﺸﺎر‪ ،‬دﻣﺎ در ارﺗﻔﺎع ‪ 2‬ﻣﺘﺮي و ﻧﻘﻄﻪ ﺷـﺒﻨﻢ در ارﺗﻔـﺎع ‪2‬‬
‫ﻣﺘﺮي ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﮑﻞ ‪ 2‬ـ ‪ 8‬دادهﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﯽ ﻣﺪل در ﯾـﮏ ﮔـﺎم‬
‫زﻣﺎﻧﯽ دﻟﺨﻮاه را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪2‬ـ‪8‬ـ دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﯽ ﻣﺪل ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ‪ ECMWF‬در ﯾﮏ ﮔﺎم‬
‫زﻣﺎﻧﯽ دﻟﺨﻮاه‬

‫ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎي ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ارﺗﻔﺎع ‪ 10‬ﻣﺘﺮي ﺣﺎﺻﻞ از اﺟﺮاي ﻣﺪل ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬
‫ﺿﺮﯾﺐ درگ ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل ﻣﻮج را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻣـﺪل ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از دادهﻫـﺎي‬
‫ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎي ‪ ERS-2‬و ‪ ENVISAT‬ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﯽ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮﯾﻪاي ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫‪45‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ 2‬ـ ‪ 9‬واﺳﻨﺠﯽ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺧﺮوﺟﯿﻬـﺎي اﯾـﻦ ﻣـﺪل ﺷـﺎﻣﻞ ارﺗﻔـﺎع‪ ،‬ﭘﺮﯾـﻮد ﻣﺘﻮﺳـﻂ‬
‫) ‪ ،( T02 ، T01‬ﺟﻬﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد ﭘﯿﮏ ﻃﯿﻒ ﯾﮏﺑﻌـﺪي و ﻋـﺮض ﺟﻬﺘـﯽ ﻃﯿـﻒ ﻣـﻮج‬
‫ﻫﻤﮕﯽ ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ اﻣﻮاج ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎد‪ ،‬اﻣﻮاج دورآ و اﻣﻮاج ﮐﻠﯽ و ﻧﯿﺰ ﻃﯿﻒ دوﺑﻌﺪي ﻣﻮج‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪2‬ـ‪9‬ـ دادهﻫﺎي ﺑﻮﯾﻪاي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در واﺳﻨﺠﯽ ﻣﺪل ﻣﻮج ‪ ECMWF‬در ﯾﮏ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ دﻟﺨﻮاه‬

‫‪2‬ـ‪8‬ـ دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي‬

‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺎﺳﯽ در ﮐﻠﯿﮥ ﭘـﺮوژهﻫـﺎي ﻣﺪﻟـﺴﺎزي ﻣـﻮج‪ ،‬اﺳـﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋـﺎت‬
‫اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺷﺪة ﻣﻮج ﺑﺮاي واﺳﻨﺠﯽ و ﻧﯿﺰ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬راﯾﺞﺗﺮﯾﻦ‬
‫روش اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج‪ ،‬ﺑﻪ وﯾﮋه در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑـﻪ ﺳـﺎﺣﻞ‪ ،‬اﻧـﺪازهﮔﯿـﺮي‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮﯾﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دادهﻫﺎي ﺑﻮﯾﻪاي‪ ،‬ﺑﺮاي واﺳﻨﺠﯽ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣـﺪل دراﯾـﻦ ﻣﺤـﺪوده‪،‬‬
‫دادهﻫﺎﯾﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻮارد ﮐﺎﻓﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑـﺎاﯾـﻦ وﺟـﻮد‪ ،‬اﻓـﺰاﯾﺶ وﺳـﻌﺖ‬
‫ﻣﺤﺪودة ﻣﺪﻟﺴﺎزي‪ ،‬ﺑﻌﻀﺎً ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻟﺰوم واﺳﻨﺠﯽ ﯾﺎ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺪل ﺑﺮاي ﻧﻘـﺎﻃﯽ در وﺳـﻂ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪46‬‬

‫درﯾﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﮐـﻪ از روﺷـﻬﺎي دﯾﮕـﺮ اﻧـﺪازهﮔﯿـﺮي ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آوردن دادهﻫﺎي ﻣﻮج در ﻧﻘـﺎط دور از ﺳـﺎﺣﻞ و ﺑـﺎ ﭘﺮاﮐﻨـﺪﮔﯽ ﻣﮑـﺎﻧﯽ ﻣﻨﺎﺳـﺐ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻬﺎي ﺳﺎﻟﻬﺎي اﺧﯿﺮ در اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﻣﻮاج از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺎﻫﻮاره‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﺪي‬
‫ﻧﯿﺎز ﻓﻮق را ﺑﺮآورده ﻣﯽﮐﻨﺪ؛ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﮐﻪ در ﮐﻨﺎر ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻋﺪدي ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﮥ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﻣﻮاج و ﻧﯿﺰ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻫﻮا‪ ،‬روﺷﻬﺎي ﺳﻨﺘﯽ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‬
‫اﻃﻼﻋﺎت اﻣﻮاج ﻧﯿﺰ در ﺣﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﺗﺎ ﭼﻨـﺪي ﭘـﯿﺶ اﻃﻠـﺴﻬﺎي ﻣـﻮج‬
‫ﺣﺎﺻﻞ از دﯾﺪهﺑﺎﻧﯽﻫﺎي ﮐﺸﺘﯿﻬﺎ و ﻧﯿﺰ اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎي ﺑﻮﯾﻪاي‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ وﺳﯿﻠﮥ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﻗﻠﯿﻢ‬
‫اﻣﻮاج ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬اﮐﻨﻮن اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي از ﻧﻈﺮ وﺳـﻌﺖ و دﻗـﺖ ﺑـﻪ ﻣﺮﺣﻠـﻪاي‬
‫رﺳﯿﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ ﻗﺎﺑﻞ اﺗﮑـﺎﯾﯽ ﺟﻬـﺖ دﺳـﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑـﻪ اﻃﻼﻋـﺎت ﻓـﻮق ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪2‬ـ روش اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﻮاره‬

‫اﺳﺎس ﮐﺎر اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮج از ﻃﺮﯾﻖ ﻣـﺎﻫﻮاره‪ ،‬ارﺳـﺎل ﭘﺎﻟـﺴﻬﺎي اﻣـﻮاج‬
‫رادﯾﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ آب و درﯾﺎﻓﺖ ﭘﺎﻟﺲ ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬زﺑـﺮي ﺳـﻄﺢ آب ﮐـﻪ ارﺗﺒـﺎط‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﯽﺑﺎ ﺷﮑﻞ و ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج دارد‪ ،‬ﺳﺒﺐاﯾﺠﺎد ﺗﻔﺎوت در ﻣﺸﺨـﺼﺎت ﭘـﺎﻟﺲ درﯾـﺎﻓﺘﯽ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﻮاره ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭘﺎﻟﺲ اوﻟﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑـﺎ ﺑﺮﻗـﺮاري راﺑﻄـﻪ ﻣﯿـﺎن‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭘﺎﻟﺲ ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ و ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺷﺎﺧﺺ‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮج ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮان ﭘﺎﻟﺲ ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫روش دﯾﮕﺮ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﻮاره‪ ،‬ﺗﻬﯿﻪ ﺗـﺼﺎوﯾﺮ ﺳـﻪﺑﻌـﺪي از‬
‫ﺳﻄﺢ درﯾﺎ و ﻣﺤﺎﺳﺒﮥ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮج ﺑﻪوﺳﯿﻠﮥ ﭘﺮدازشاﯾﻦ ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ‬
‫روش در ﻣﻄﺎﻟﻌﮥ آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎي درﯾﺎﯾﯽ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﮑﻪﻫﺎي ﻧﻔﺘﯽ( ﮐﺎرﺑﺮد وﺳﯿﻌﯽ دارد‪.‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﺎد و ﻣـﻮج ﺗﻮﺳـﻂ ﻣـﺎﻫﻮاره‪ ،‬از ﺳـﻪ دﺳـﺘﮕﺎه اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر آﻧﻬﺎ را ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪47‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪2‬ـ‪1‬ـ رادار ارﺗﻔﺎعﺳﻨﺠﯽ )‪(RA‬‬
‫رادار ارﺗﻔﺎع ﺳﻨﺠﯽ اوﻟﯿﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﺎد و ﻣﻮج ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﻮاره ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾـﻦ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه اﻣﻮاج ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ‪ 1000‬ﭘﺎﻟﺲ در ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ درﯾﺎ ارﺳـﺎل ﻣـﯽﮐﻨـﺪ و‬
‫ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج را از آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺷﮑﻞ ﺳﯿﮕﻨﺎلﻫﺎي ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧـﯽ وﯾﮋﮔـﯽﻫـﺎي‬
‫اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﯾﻦ روش اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﺳﮑﺎﻟﺮ ﻣﻮج و ﺑﺎد را ﻣﯽدﻫﺪ و ﻗﺎدر ﺑـﻪ اراﺋـﻪ‬ ‫•‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻬﺘﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﺎد‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻣﻮج و ﻧﯿﺰ ﻃﯿﻒ ﺟﻬﺘﯽ ﻣﻮج ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺳﯿﮕﻨﺎﻟﻬﺎي اﯾﻦ رادار ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻋﻤـﻮدي ارﺳـﺎل ﻣـﯽﮔﺮدﻧـﺪ‪،‬‬ ‫•‬

‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺗﻨﻬﺎ در ﻣﺤﺪودهاي از درﯾﺎ ﮐﻪ درﺳﺖ زﯾﺮ ﻣﺎﻫﻮاره ﻗﺮار دارد ﺻـﻮرت‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫اﻣﻮاج رادﯾﻮﯾﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﯾـﻦ رادار ﺗﻨﻬـﺎ ﺗﻮﺳـﻂ ﺳـﻄﺢ آب ﻣـﻨﻌﮑﺲ‬ ‫•‬

‫ﻣﯽﺷﻮد و اﺑﺮﻫﺎ و ﺑﺨﺎر آب ﻣﻌﻠﻖ در ﺟﻮ ﺗﺎﺛﯿﺮي ﺑﺮ آن ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬

‫اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي اﻣﻮاج ﺑﺎ ﭘﺮﯾﻮدﻫﺎي ﮐﻮﺗـﺎه ﻣﻨﺎﺳـﺐ اﺳـﺖ و ﺑـﺮاي‬ ‫•‬

‫اﻣﻮاج ﺑﻠﻨﺪ دﻗﺖ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﻬﺎ در ﻣﺤﯿﻂ درﯾﺎﯾﯽ ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﻫﻨﮕﺎم ﺣﺮﮐﺖ از درﯾﺎ ﺑﻪ ﺧﺸﮑﯽ‬ ‫•‬

‫ﺑﺮاي ﭼﻨﺪ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻧﺒﻮدن دﺳﺘﮕﺎه‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮداﺷﺖ ﺷـﺪه ﺗﻮﺳـﻂ آن‬
‫داراي ﺧﻄﺎي زﯾﺎدي ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ ﻟـﺬا ﺟﻤـﻊآوري اﻃﻼﻋـﺎت دﻗﯿـﻖ ﺑـﺎد و ﻣـﻮج در‬
‫ﻣﺤﺪودة ‪ 20‬ﺗﺎ ‪ 30‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮي ﺳﺎﺣﻞ )در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺟﻬـﺖ ﺣﺮﮐـﺖ ﻣـﺎﻫﻮاره از‬
‫ﺳﻤﺖ ﺧﺸﮑﯽ ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎﺷﺪ(‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ روش اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪2‬ـ‪2‬ـ رادار ‪SAR2‬‬

‫اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه اﻣﻮاج ﮐﻮﺗﺎه راداري را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮرب ﺑﻪ ﺳﻄﺢ درﯾﺎ ﻣـﯽﻓﺮﺳـﺘﺪ و ﺑـﺎ‬

‫‪1. Radar Altimeter‬‬

‫‪2. Synthetic Aperture Radar‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪48‬‬

‫ردﯾﺎﺑﯽ داﻣﻨﻪ و ﻓﺎز ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ از ﺳﻄﺢ آب‪ ،‬ﺗﺼﺎوﯾﺮي ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑـﺎﻻ از ﺳـﻄﺢ‬
‫درﯾﺎ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗـﺼﺎوﯾﺮ ﺑﺪﺳـﺖ آﻣـﺪه‪ ،‬ﺿـﻤﻦ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫــﺎي اﺳــﮑﺎﻟﺮ و ﻏﯿﺮﺟﻬﺘــﯽ‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫــﺎي ﺟﻬﺘــﯽ ﻣــﻮج ﻧﯿــﺰ ﺑﺪﺳــﺖ ﻣــﯽآﯾــﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎتاﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﺼﺎوﯾﺮاﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﯽﺗﻮان اﻣﻮاج دورا را ﻧﯿـﺰ ﺗـﺸﺨﯿﺺ داد؛ ﭼـﺮا ﮐـﻪ‬ ‫•‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻨﻈﻢ در ﻧﺤﻮة اﻧﻌﮑﺎس‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻣﻮاج دورا ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪﮐﻤﮏ اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻤﯽﺗﻮان اﻣﻮاج ﺑﺎ ﻃﻮل ﻣﻮج ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 100‬ﻣﺘﺮ را ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫•‬

‫اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ از ﻣﺤﺪودهاي ﮐﻪ دﻗﯿﻘﺎً در زﯾـﺮ ﻣـﺴﯿﺮ ﻋﺒـﻮر آن ﻗـﺮار دارد‬ ‫•‬

‫ﺗﺼﺎوﯾﺮ واﺿﺤﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪2‬ـ‪3‬ـ دﺳﺘﮕﺎه ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽﺳﻨﺞ‬
‫اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ﺳﻄﺢ درﯾﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣـﻮاج راداري از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮرب و در ﺟﻬﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ درﯾﺎ ﺗﺎﺑﺎﻧﯿﺪه ﻣـﯽﺷـﻮﻧﺪ و‬
‫ﺑﺎ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎدﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﺳﺎساﯾﻦ روش ﺑﺮاﯾﻦ ﻧﮑﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ وزش ﺑﺎد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ درﯾﺎ ﺳﺒﺐ زﺑﺮي ﺳﻄﺢ آن ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد‪،‬اﯾـﻦ‬
‫زﺑﺮي و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﻮان ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ ﻧﯿﺰ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ ]‪ .[1‬ﺑﺎ ﺑﺮﻗﺮاري رواﺑﻄـﯽ ﻣﯿـﺎن‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد و ﺗﻮان ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد ) ﺑﺨﺶ‪2‬ـ‪9‬ـ‪.(5‬‬

‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪3‬ـ ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎي ﻣﻬﻢ در زﻣﯿﻨﮥ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﺎد و ﻣﻮج‬

‫از آورﯾﻞ ‪ 1975‬ﮐﻪ اوﻟﯿﻦ ﻣﺎﻫﻮاره ﺑﺎ ﻫﺪف اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﺎد و ﻣﻮج ﺑﻪ ﻧـﺎم‬
‫‪ Geos-3‬در ﻣﺪار ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎي زﯾﺎدي ﺑﺎ اﯾـﻦ ﻫـﺪف ﺑـﻪ ﻓـﻀﺎ ﭘﺮﺗـﺎب‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬در ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎي اوﻟﯿﻪ‪ ،‬ﻧﻮع و دﻗﺖ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده و ﻧﯿـﺰ‬
‫روش ﺟﻤﻊآوري دادهﻫﺎ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﻼً ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮدهاي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬

‫‪1. Scatterometer‬‬
‫‪49‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺖ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﯿـﺮي دﻗﯿﻘﺘـﺮ و آﮔـﺎﻫﯽ ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﺎﻫﻮارهاي‪ ،‬ﮐﻪ اﺑﺪاع روﺷﻬﺎﯾﯽ را ﺑﺮاي ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻧﺘـﺎﯾﺞ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎ درﭘﯽ داﺷﺖ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي در دﺳﺘﺮسﺗﺮ و ﻗﺎﺑـﻞاﻋﺘﻤـﺎدﺗـﺮ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪.‬اﯾﻦ روﻧﺪ ﺑﺎ ﭘﺮﺗﺎب ﻣﺎﻫﻮارة ‪ Geosat‬در ﻣﺎرس ‪ 1985‬ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺷﺪ و ﺷﮑﻞ ﻋﻤﻠﯽﺗﺮي‬
‫ﭘﯿﺪا ﮐﺮد‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي اﻣﻮاج ﺑﻪوﺳﯿﻠﮥ اﯾﻦ ﻣﺎﻫﻮاره ﺑﻪﺻـﻮرت ﮔـﺴﺘﺮدهاي در ﺗﻌﯿـﯿﻦ‬
‫اﻗﻠﯿﻢ ﻣﻮج ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ و ﻧﯿـﺰ در ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳـﯿﻮن ﻣـﺪلﻫـﺎي ﻣـﻮج ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﮑﻤﯿﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎياﯾـﻦ ﻣـﺎﻫﻮاره‪ ،‬ﻣـﺎﻫﻮارهﻫـﺎي دﯾﮕـﺮي ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫و اﺧﯿﺮا ﻣﺎﻫﻮارة ‪ Jason‬ﮐﻪ در اداﻣﮥ ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ ﻣـﺎﻫﻮارة‬ ‫‪Topex/Posseidon ،ERS2 ،ERS1‬‬

‫‪ Topex‬در ﻣﺪار ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﻀﺎ ﭘﺮﺗﺎب ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ‪ ،‬ﭘﺮﯾـﻮد ﺑﺮداﺷـﺖ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻣﺤﺪودة ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ و دﻗﺖ اﯾﻦ ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدة‬
‫آﻧﻬﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺪول ‪2‬ـ‪ 9‬ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻫﺮﯾﮏ از ﻣـﺎﻫﻮارهﻫـﺎي داراي‬
‫اﻫﻤﯿﺖ در زﻣﯿﻨﮥ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج و ﺑﺎد را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول‪2‬ـ‪9‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎي ﻣﻬﻢ اﻧﺪازهﮔﯿﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج و ﺑﺎد‬

‫ﻋﺮض ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﮥ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﻦ‬
‫ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ‬ ‫دو ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺘﻮاﻟﯽ‬ ‫دوره ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬ ‫ﻣﺎﻫﻮاره‬
‫)درﺟﻪ(‬ ‫در ﯾﮏ ﻧﻘﻄﻪ )روز(‬
‫‪ +72‬ﺗﺎ ‪-72‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ 86‬ـ دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪89‬‬ ‫‪Geosat‬‬

‫‪ +66‬ﺗﺎ ‪- 66‬‬ ‫‪10‬‬ ‫ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 92‬ـ ﺗﺎﮐﻨﻮن‬ ‫‪Topex/Poseidon‬‬

‫‪ +81/5‬ﺗﺎ ‪-81/5‬‬ ‫‪35‬‬ ‫آورﯾﻞ ‪ 91‬ـ آورﯾﻞ ‪96‬‬ ‫‪ERS1‬‬

‫‪ +81/5‬ﺗﺎ ‪-81/5‬‬ ‫‪35‬‬ ‫ﻣﯽ‪ 95‬ـ ﺗﺎﮐﻨﻮن‬ ‫‪ERS2‬‬

‫‪ +66‬ﺗﺎ ‪- 66‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪ 2000‬ـ ﺗﺎﮐﻨﻮن‬ ‫‪Jason1‬‬

‫‪ +90‬ﺗﺎ ‪-90‬‬ ‫‪0/5‬‬ ‫ﺟﻮﻻي ‪ 1999‬ـ ﺗﺎﮐﻨﻮن‬ ‫)‪QuikSCAT(Wind‬‬

‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ در ﺟﺪول ﻓﻮق دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ زاوﯾﮥ ﺣﺮﮐﺖ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻂ اﺳﺘﻮا‪ ،‬ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﺧﺎﺻﯽ را از ﻧﻈﺮ ﻋﺮض ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻗﺮار‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪50‬‬

‫ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬ﭘﺮﯾﻮد ﺑﺮداﺷﺖ اﻃﻼﻋﺎت در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ‪ ،‬ارﺗﺒـﺎط ﻣـﺴﺘﻘﯿﻤﯽﺑـﺎ ﻓﺎﺻـﻠﮥ ﻣـﺴﯿﺮﻫﺎي‬

‫ﺑﺮداﺷﺖ اﻃﻼﻋﺎت دارد؛ ﯾﻌﻨﯽ ﻫﺮ ﻗﺪر ﮐﻪاﯾﻦ ﭘﺮﯾﻮد ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻓﻮاﺻـﻞ ﻣـﺴﯿﺮﻫﺎ ﺑﯿـﺸﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﮥ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﻦ دو ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺘﻮاﻟﯽ از ﯾﮏ ﻧﻘﻄـﻪ ﺑـﺮاي ﻣـﺎﻫﻮارة‬
‫‪ Geosat‬ﺣﺪود ‪ 1/7‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺎﻫﻮارة ‪ Topex‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛ در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﺣﺮﮐﺖ‪ 1‬ﻣﺎﻫﻮارة‬
‫‪ Geosat‬ﺑﻪﻫﻤﯿﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮ از ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺎﻫﻮارة ‪ Topex‬ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺷـﮑﻠﻬﺎي‬
‫‪2‬ـ‪ 10‬و ‪2‬ـ‪ 11‬ﻣﺴﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ اﯾﻦ دو ﻣﺎﻫﻮاره را در ﻣﺤﺪودة ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس‪ ،‬درﯾﺎي ﻋﻤﺎن و‬
‫درﯾﺎي ﺧﺰر ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪2‬ـ‪10‬ـ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎﻫﻮاره ‪ Geosat‬در ﻧﻮاﺣﯽ درﯾﺎﯾﯽ ﻣﺠﺎوراﯾﺮان‬

‫‪1. Tracks‬‬
 0/ . ,- + '*# $ %&' ( ) !"
9 : 58 ( ) 3 ' #4 5 #4 , #/ 6'7 #4 2 12
# ' = 1< > ? ( @ A 9 18:, # '2 # 6; )< 7
/# G #H FFDE BCD%&' 58 + # # ' = 4 1:
LDM K 0/ + # CJ E CJ #/ 6'7 I/ ! 1
+ # S 2 4 1: ?4 R/ PA Q D * N O 7 PA , 7 ;1*
( WG + # <1: D !" N O ! , VN O JBU, F !" TO,
' 3 A: YZ 4Y5 " ''* / I7X/ F %&' G
1 " 9 1;\ YS/ [ I'2 ( ) ( 1;6 ?* $ 1'1 /
%7/ I \ ) Y I7 #'6/ W 7'* 1 ]X # ;7$ 2 O+ O#
+ 4 2 !" #4 , ^W) 7
 !

# 7 9 : / `/ G , *_
4O 9/ 1O , 4 , a/ 74 #4 2 2;/ 0/ #4 5 S + #
9/ 8 Y! 6 / = a1 ;. S $ c $7 Y ;4 + O# 1.b
[ f4 # ' = 4 1: #; ?* 3;A #X/ 4 4 , 7 , d e5/
+ # T Z [ f4 Hg Z 2/ 7'* '6 , h8'
+ # C C 95 ` A $ #4 , [ O 2/ 1O , 4 0/ a/ 74

# &' '( )*+, #$% ! "

‫‪53‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪4‬ـ اﻧﺘﺨﺎب دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ﮐﺎرﺑﺮد در ﭘﺮوژه‬

‫دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﻣﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده در ﭘـﺮوژة ﻣﺪﻟـﺴﺎزي ﻣـﻮج درﯾﺎﻫـﺎياﯾـﺮان ﺑﺎﯾـﺪ‬
‫ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺘﺨـﺎب ﮔﺮدﻧـﺪ ﮐـﻪ ﺑـﺎ ﻧـﻮع ﻧﯿـﺎز ﭘـﺮوژه و ﻗﺎﺑـﻞ ﮐـﺎرﺑﺮد ﺟﻬـﺖ واﺳـﻨﺠﯽ‬
‫)ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن( و ارزﯾﺎﺑﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در اﻧﺘﺨﺎب دادهﻫـﺎي‬
‫ﻣﺎﻫﻮارهاي‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ زﯾﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺑﺎزة زﻣﺎﻧﯽ دادهﻫﺎ دورة ﻣﺪﻟﺴﺎزي را ﭘﻮﺷﺶ دﻫﺪ)اﺑﺘﺪاي ﺳـﺎل ‪ 1992‬ﺗـﺎ اﻧﺘﻬـﺎي‬
‫ﺳﺎل ‪.(2001‬‬
‫‪ .2‬دادهﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﺪف ﮐﺎرﺑﺮد‪ ،‬از ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﺛﺒﺖ دادهﻫﺎ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ واﺳـﻨﺠﯽ و ارزﯾـﺎﺑﯽ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﺟﺮاﻫﺎي ﺧﯿﻠﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .4‬دادهﻫﺎ از دﻗﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎي دﺳـﺘﮕﺎه ‪ ،SAR‬ﮔﺮﭼـﻪ ﻣﺰﯾـﺖ ﺑﺮﺧـﻮرداري از اﻃﻼﻋـﺎت‬
‫ﺟﻬﺘﯽ ﻣﻮج را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪدﻟﯿﻞاﯾﻨﮑﻪ ﻫﻨﻮز روﻧﺪ واﺳﻨﺠﯽ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫از آن ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻧﺸﺪهاﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از آن ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﻤﯽﺷـﻮد؛ ﺑـﻪ ﺧـﺼﻮص ﮐـﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي‬
‫ﻣﻨﺘﺠﮥ ﻣﻮج‪ 1‬ﻧﻈﯿﺮ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﮐﻪ از اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه ‪ RA‬ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷـﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻬـﺖ‬
‫واﺳﻨﺠﯽ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺪل ﮐﻔﺎﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﮐﺮ ﺷﺪه در ﺟﺪول ‪2‬ـ‪ 9‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ دادهﻫﺎي ﻣـﺎﻫﻮارة ‪ Geosat‬ﻋﻠﯿـﺮﻏﻢ‬
‫ﭘﺮﯾﻮد و ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺑﻪدﻟﯿﻞاﯾﻨﮑﻪ در ﻣﺤﺪودة زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑـﺮاي ﻣﺪﻟـﺴﺎزي‬
‫‪ ERS1‬و‪ERS2‬‬ ‫ﻗﺮار ﻧﻤﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﺑﻬﻨﮕﺎم ﻗﺎﺑﻞ ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﻤﯽﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬دادهﻫـﺎي‬
‫ﻧﯿﺰ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻓﺎﺻﻠﮥ ﮐﻤﺘﺮ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬از ﻧﻈﺮ زﻣﺎﻧﯽ )ﭘﺮﯾﻮد ﺑﺮداﺷﺖ در ﯾـﮏ‬
‫ﻧﻘﻄﻪ( ﻓﺎﺻﻠﻪ زﯾﺎدي ﺑﺎ ﻫﻢ دارﻧﺪ‪ .‬دراﯾﻦ ﻣﯿﺎن دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارة ‪ Topex/Posseidon‬ﻫـﻢ از ﻧﻈـﺮ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﺎ ﻣﺤﺪودة زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻟﺴﺎزي و ﻫﻢ از ﻧﻈﺮ ﭘﺮﯾﻮد ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت و ﭘﺮاﮐﻨـﺪﮔﯽ ﻣﮑـﺎﻧﯽ‪،‬‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ از ﺑﻘﯿﻪ ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ‪ .‬ﻋـﻼوه ﺑـﺮاﯾـﻦ‪ ،‬ﺑـﻪدﻟﯿـﻞ ﻃـﻮﻻﻧﯽﺗـﺮ ﺑـﻮدن دورة‬

‫‪1. Integrated Wave Parameters‬‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪54‬‬

‫ﺑﺮداﺷــﺖ دادهﻫــﺎي ‪ ،Topex‬ﺗــﺼﺤﯿﺤﺎت ﺑﻬﺘــﺮ و ﻣﻨﺎﺳــﺒﺘﺮي در ﺟﻬــﺖ ﺣــﺬف ﺧﻄﺎﻫــﺎي‬

‫ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ آن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺷـﮑﻠﻬﺎي ‪2‬ــ‪ 13‬و ‪2‬ــ‪ 14‬ﺑـﻪﺗﺮﺗﯿـﺐ ﺗـﺼﻮﯾﺮ ﻣـﺎﻫﻮارة‬
‫‪ Topex‬و ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮﺳﻂاﯾﻦ ﻣﺎﻫﻮاره در ﺳﺮاﺳﺮ دﻧﯿﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﻋﺒﻮري ﻣﺎﻫﻮارة ‪ 254 ،Topex‬ﻣﺴﯿﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻓﺎﺻـﻠﮥ ﺗﻘﺮﯾﺒـﯽ آﻧﻬـﺎ‬
‫ﺣﺪود ‪ 300‬ـ ‪ 250‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻮاﺻﻞ ﻧﻘﺎط ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه در ﻃﻮلاﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎ ‪ 5‬ﺗﺎ ‪7‬‬
‫ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ و ﺗﻮاﻟﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﻦ دو ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺘﻮاﻟﯽ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺪود ‪ 10‬روز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪2‬ـ‪13‬ـ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣﺎﻫﻮارة ‪ Topex‬و دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻧﺼﺐﺷﺪه روي آن‬

‫ﺷﮑﻞ‪2‬ـ‪14‬ـ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪوﺳﯿﻠﮥ ﻣﺎﻫﻮارة ‪Topex‬‬

‫‪55‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎﻫﻮاره ‪ QuikSCAT‬ﻧﯿﺰ ﺑﻪﻋﻠﺖ درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑﺎﻻ و ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﮐﻮﺗﺎه و‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﺟﻬﺘﯽ ﻣﻨﺒﻊ ارزﺷﻤﻨﺪي ﺟﻬﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﮐﯿﻔﯽ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﻟﯿﮑﻦاﯾﻦ ﻣﺎﻫﻮاره ﻓﺎﻗﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮج ﺑﻮده و ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﯽ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﺑﺎ دوره ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﺮوژه‬
‫ﺣﺎﺿﺮ دارد‪ .‬ﭘﻮﺷﺶ ﻣﮑﺎﻧﯽاﯾﻦ ﻣﺎﻫﻮاره ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ‪ 2‬ـ ‪ 15‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪2‬ـ‪15‬ـ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻣﺎﻫﻮاره ‪QuikSCAT‬‬

‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪5‬ـ دﻗﺖ دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي‬

‫وﺟﻮد اﺧﺘﻼف ﻣﯿﺎن اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮ واﻗﻌﯽ ﺑﺪﻟﯿﻞ وﺟﻮد ﭘـﺎرهاي‬
‫ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﺎﻫﻮاره اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‪ .‬در ﻃﻮل‬
‫ﺳﺎﻟﯿﺎن اﺧﯿﺮ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻼش ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻌﯽ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﺗـﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﺎ اﻧـﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬـﺎي زﻣﯿﻨـﯽ از ﻗﺒﯿـﻞ دادهﻫـﺎي ﺑﻮﯾـﻪاي‪،‬‬
‫اﺻﻼﺣﺎت ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮ روي دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪﻫﺎي وﺳـﯿﻊ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﺷﺪه ﻣﯿﺎن اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎ و دادهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ‬
‫ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه دﻗﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ دادهﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﺧﻄﺎي ﺣﺎﺻـﻞ از اﻧـﺪازهﮔﯿـﺮي ارﺗﻔـﺎع ﻣـﻮج ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪56‬‬

‫ﺻﻮرت ﺟﺬر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺮﺑﻌﺎت ﺧﻄﺎﻫﺎ ‪ (RMSE)1‬ﺣﺪود ‪ 0/3‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ 24‬ﺑﻮﯾﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ‪ NOAA‬ﮐﻪ دادهﻫﺎي آن از درﺟﻪ دﻗـﺖ و اﻋﺘﺒـﺎر ﺑـﺎﻻﯾﯽ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده اﺳﺖ ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧـﺪ‪ .‬دراﯾـﻦ ﭘـﺮوژه‪ ،‬دادهﻫـﺎي ﻣـﺎﻫﻮارهاي‬
‫ﻣﻮﺟﻮد در ﺷﻌﺎع ‪ 50‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮي ﻫﺮ ﺑﻮﯾﻪ و ﺑﺎ اﺧﺘﻼف زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 30‬دﻗﯿﻘﻪ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬
‫‪RMSE‬‬ ‫ﺗﺮﮐﯿﺐ و ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﻣﺬﮐﻮر ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاﯾـﻦ اﺳـﺎس ﻣﯿـﺰان‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و رواﺑﻄﯽ ﺟﻬﺖ اﺻﻼح ﻧﺘﺎﯾﺞ اﻧـﺪازهﮔﯿـﺮي ﭘﯿـﺸﻨﻬﺎد‬
‫ﺷــﺪﻧﺪ‪ .‬ﺷــﮑﻞ ﮐﻠــﯽاﯾـﻦ رواﺑــﻂ و ﻧﯿــﺰ رواﺑــﻂ ﺑﺪﺳــﺖ آﻣــﺪه ﺑﻮﺳــﯿﻠﻪ ﺳــﺎﯾﺮ ﻣﺤﻘﻘــﯿﻦ‬
‫اﺳـﺖ ﮐـﻪ در آن ‪ a‬و‪ b‬ﺿـﺮاﯾﺐ ﺛﺎﺑـﺖ ﻫــﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑـﺼﻮرت ‪HSCorrected = a . HSMesurement + b‬‬

‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ RMSE‬و رواﺑﻂ اﺻﻼﺣﯽ اراﯾﻪ ﺷﺪه ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ‪ Cotton‬ﺑﺮاي ﻣـﺎﻫﻮارهﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫ﺟﺪول ‪2‬ـ‪10‬ـ رواﺑﻂ اﺻﻼﺣﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﺑﺮاي ﺗﺼﺤﯿﺢ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫‪ RMSE‬ﺑﺮاي ارﺗﻔﺎع‬ ‫راﺑﻄﻪ اﺻﻼﺣﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي‬ ‫ﻣﺎﻫﻮاره‬
‫ﻣﻮج‬
‫‪0.38‬‬ ‫‪HSCorrected = 1.114 HSMesurement + 0.089‬‬ ‫‪Geosat‬‬

‫‪0.45‬‬ ‫‪HSCorrected = 1.019 HSMesurement + 0.0336‬‬ ‫‪ERS1‬‬

‫‪0.3‬‬ ‫‪HSCorrected = 1.061 HSMesurement + 0.035‬‬ ‫‪ERS2‬‬

‫‪0.26‬‬ ‫‪HSCorrected = 1.1054 HSMesurement − 0.094‬‬ ‫‪TOPEX‬‬

‫‪Topex‬‬ ‫از اﯾﻦ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺮﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﺧﻄﺎي اﻧﺪازهﮔﯿـﺮي ﺑﻮﺳـﯿﻠﻪ ﻣـﺎﻫﻮاره‬
‫‪Barstow‬‬ ‫ﮐﻤﺘﺮ از ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دراﯾﻦ ﻣﺎﻫﻮاره ﻣﻘﺎﯾﺴﺎت اﻧﺠﺎم ﺷـﺪه ﺑﻮﺳـﯿﻠﻪ‬
‫ﻧﯿﺰ در ﺧﻼل ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1993‬ﺗﺎ ‪ 1997‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﻮﯾﻪﻫﺎي ‪ NOAA‬و ﺑﻮﯾﻪﻫـﺎي ﻣﻨـﺎﻃﻖ‬
‫درﯾﺎﯾﯽ ﻧﺮوژ ﻣﯿﺪان ﺧﻄﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ 0/3‬ﻣﺘﺮ را در اﻧـﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬـﺎي ﻣـﻮج ﺣﺎﺻـﻞ ازاﯾـﻦ‬

‫‪1. Root Mean Square Error‬‬

‫‪57‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫ﻣﺎﻫﻮاره ﺗﺄﮐﯿﺪ ﮐﺮد‪ .‬راﺑﻄﻪ اﺻﻼﺣﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ‪ Barstow‬ﺑﺮاي ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻـﻞ‬
‫از ﻣﺎﻫﻮاره ‪ Topex‬ﺑﯿﺶ از ﺳﺎﯾﺮ رواﺑﻂ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬راﺑﻄـﻪ ﻣـﺬﮐﻮر‬
‫ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪HSCorrected = 1.1 HSMesurement − 0.165‬‬ ‫)‪2‬ـ‪(1‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮج ﻣﺎﻫﻮارهاي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎﻧﮏ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ‪ WWA‬ﻧﯿـﺰ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده ازاﯾـﻦ‬
‫راﺑﻄﻪ اﺻﻼح ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ‪ Barstow‬در ﺳﺎل ‪ ،1995‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد را ﻣـﯽﺗـﻮان ﺑـﺎ ﻣﻘﺎﯾـﺴﻪ ﺑـﺎ‬
‫دادهﻫﺎي زﻣﯿﻨﯽ و ﺑﺮﻗﺮاري راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﯿـﺰان ﺗـﻮان ﺳـﯿﮕﻨﺎل ﺑﺮﮔـﺸﺘﯽ از ﺳـﻄﺢ آب ) ‪( σ0‬‬
‫ﺑﻪورت زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ آورد‪:‬‬
‫‪If σ0 < 11.916‬‬ ‫‪:‬‬
‫‪Wspeed = 44.274 − 3.263σ0‬‬ ‫)‪2‬ـ‪(2‬‬

‫‪If 11.916 < σ0 < 17.5‬‬ ‫‪:‬‬

‫)‪Wspeed = 44.351 − 2.831 log(σ0 − 11.256‬‬ ‫)‪2‬ـ‪(3‬‬

‫‪If 17.5 < σ0 < 25.93‬‬

‫‪Wspeed = 2.199 − 0.0848σ0‬‬ ‫)‪2‬ـ‪(4‬‬
‫اﻋﻤﺎل ﺗﺼﺤﯿﺤﺎت ﻓﻮق وﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ آن ﻗﺒﻞ از اﺳﺘﻔﺎده از دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺿـﺮوري‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻫﻮاره ‪ QuikSCAT‬ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد را اﻧﺪازهﮔﯿـﺮي ﻧﻤـﻮده و دﻗـﺖ ﻧﺘـﺎﯾﺞ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ از آن ﺑﺎ ﺗﺼﺤﯿﺢ رواﺑﻂ و اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺮﺗﺒﺎً ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬در دادهﻫﺎي‬
‫ﮐﻪ در ﭘﺮوژه ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻄـﺎي ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬ ‫)‪(Level 3‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ‪3‬‬
‫ﺷﺪه)‪ (RMS‬ﺑﺮاي ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ‪ 2‬ﻣﺘـﺮ ﺑـﺮ ﺛﺎﻧﯿـﻪ ﺑـﺮاي‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﺘﺮ ﺑﺮﺛﺎﻧﯿﻪ و ‪20‬درﺟﻪ ﺑﺮاي ﺟﻬﺖ ﺑﺎد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪58‬‬

‫‪2‬ـ‪8‬ـ‪6‬ـ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﺟﻬﺖ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎﻫﻮارة ‪Topex‬‬

‫ﻣﺎﻫﻮارة ‪ Topex/Posseidon‬ﯾﮏ ﻣﺎﻫﻮارة ﻣﺸﺘﺮك آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ـ ﻓﺮاﻧـﺴﻮي اﺳـﺖ ﮐـﻪ در‬

‫ﻫﺮ ﯾﮏ ازاﯾﻦ دو ﮐﺸﻮر داراي ﭘﺎﯾﮕﺎهﻫﺎي ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ـ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎﯾﮕﺎه ﭘـﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ‬
‫اﺻﻠﯽاﯾﻦ ﻣﺎﻫﻮاره ﺑﺎ ﻧﺎم اﺧﺘﺼﺎري ‪ JPL‬در ﮐﺎﻟﯿﻔﺮﻧﯿﺎ ﻗﺮار دارد ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰيﻫﺎي ﻗﺒـﻞ از‬
‫ﭘﺮﺗﺎب ﻣﺎﻫﻮاره‪ ،‬اﻣﻮر ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺎﻫﻮاره و ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ آن ﭘﺲ از ﭘﺮﺗﺎب‪ ،‬ﺗﻮﺳـﻌﮥ دﺳـﺘﮕﺎﻫﻬﺎ و‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي و ﺟﻤـﻊآوري و ذﺧﯿـﺮهﺳـﺎزي اﻃﻼﻋـﺎت را ﺑـﻪ ﻋﻬـﺪه دارد‪ .‬در‬
‫ﮐﻨﺎراﯾﻦ ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‪ ،‬ﭘﺎﯾﮕﺎه دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺰ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ‪ Aviso‬در ﻓﺮاﻧﺴﻪ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽﻣﺸﺎﺑﻪ ‪ JPL‬ﺑﻪ ﺟﻤﻊآوري و ذﺧﯿﺮة اﻃﻼﻋﺎت ﻣﯽﭘﺮدازد‪ .‬ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻓﻮق اﻃﻼﻋـﺎت‬
‫ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ ‪ ERS1‬و ‪ ERS2‬را ﻧﯿﺰ در اﺧﺘﯿﺎر دارد‪ .‬ذﺧﯿـﺮهﺳـﺎزي اﻃﻼﻋـﺎت ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﺖ ‪ binary‬ﺑﻮده و ﺟﻬـﺖ اﺳـﺘﻔﺎده‪ ،‬ﻻزم اﺳـﺖ ﺑـﻪ ﻓﺮﻣـﺖ ‪ ASCII‬ﺗﺒـﺪﯾﻞ ﺷـﻮد‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻼوه‪،‬اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺼﻮرت ﺧﺎم ﺑﻮده و ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﺗﺼﺤﯿﺤﺎت اﺷـﺎرهﺷـﺪه در ﻗﺒـﻞ‬
‫دارد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ‪،Aviso‬اﯾﻦ ﭘﺎﯾﮕـﺎه‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎﻫﻮارهاي در ﻣﺤﺪودة درﯾـﺎي ﺧـﺰر‪ ،‬ﺧﻠـﯿﺞ ﻓـﺎرس و‬
‫درﯾﺎي ﻋﻤﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪهاﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮداﯾﻦ ﺑﻪدﻟﯿﻞ روﻧﺪ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﮐﻨﺪ ارﺳـﺎل اﻃﻼﻋـﺎت و‬
‫ﻧﯿﺰ ﻟﺰوم ﭘﺮدازش و ﺗﺼﺤﯿﺢ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺰ ﺟﻬﺖ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪاﯾـﻦ اﻃﻼﻋـﺎت‬
‫)ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﺮدازشﺷﺪه( ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪهاﺳـﺖ‪ .‬در دﺳـﺘﺮسﺗـﺮﯾﻦ اﻃﻼﻋـﺎت ازاﯾـﻦ ﻧـﻮع‪،‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ WWA‬ﺗﻬﯿﻪﺷﺪه ﺑﻪوﺳﯿﻠﮥ ﻣﻮﺳﺴﮥ ‪ Oceanor‬ﻧـﺮوژ اﺳـﺖ ﮐـﻪ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎي ‪ Topex‬و ‪ Geosat‬ﺑﻮده و ﻧﻤﻮﻧﻪاي از آن در اﺧﺘﯿﺎر‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻨﺎدر و ﮐﺸﺘﯿﺮاﻧﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼﻋﺎت واﺳﻨﺠﯽ ﺷﺪة ﺑﺎد و ﻣﻮج‬
‫ﮐﻞ ﺧﻠﯿﺞﻓﺎرس‪ ،‬درﯾﺎي ﻋﻤﺎن و ﻣﺤﺪودة ﯾﮏ ﺳﻮم ﭘﺎﯾﯿﻦ درﯾﺎيﺧﺰر ﺑﺮاي ﻣﺤﺪودة زﻣﺎﻧﯽ‬
‫‪2000‬ـ‪ 1992‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷـﺪ ﮐـﻪ ﺟﻬـﺖ ﺳـﻬﻮﻟﺖ اﺳـﺘﻔﺎده‪ ،‬در ﻣﺤـﯿﻂ ﻧـﺮم اﻓـﺰار اﻃﻼﻋـﺎت‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﮑﻞﻫﺎي ‪2‬ـ‪ 16‬و ‪2‬ـ‪ 17‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺳـﺮيﻫـﺎي زﻣـﺎﻧﯽ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎد و ﻣﻮج اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ WWA‬ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪاي در ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس اراﺋـﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪59‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫ﺷﮑﻞ‪2‬ـ‪16‬ـ ﺗﻐﯿﯿﺮات زﻣﺎﻧﯽ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ ﺑﺮداﺷﺖﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﻮارة ‪ Topex‬در ﯾﮑﯽ از‬
‫ﻧﻘﺎط ﻣﯿﺎﻧﯽ در ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس) ﻣﻘﺪار ‪ -1‬ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻋﺪم وﺟﻮد اﻧﺪازهﮔﯿﺮي در زﻣﺎن ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪(.‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪2‬ـ‪17‬ـ ﺗﻐﯿﯿﺮات زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺑﺮداﺷﺖﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﻮارة ‪ Topex‬در‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻧﻘﺎط ﻣﯿﺎﻧﯽ در ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس‬
 ' ' ( ' )& * + ,% - ) $ %& ! " #$
5 . /# 0 #1 2$ 34 "
% 6 % %$ 4 " 7 ' + ,) $ 8 " #9+ . :
0 #1 # # # $= ; 3 ; ; < &
> ' 2$. : 5 ! #$
#$ + 5 ? 3 & ; ; + %
; > < )& * + @F I = H G@FCDE@CCDB%2 $ @AA

5 @C I = H +2

, )*+ ))*( #$% & ' !"

 !" " #
74 8 0 1 "&2 3 "2 4 56 " "&, - . / , 0 ' * + $ % #&' ( )
;= ; ;% < + : 5 4 - . 14 9
: . > 0 ' * $> !? @ 4 >0 A 4 B4# 9

; H;. ;" "A CD* E0 F' 7 "&&G3 !

1 E;& ; M ; 34 ; ; N + >4 LAJ K" :E. '"A " F' I
: O4 I ? $
; O4 ; > ? 4 > R-D S 7 "&&G3 = P ! > Q1
!; + # ; F;' 74 F T Q *" J"A ! : "A E *4
> " !;A ; H; ;&' "G V" 5* 4 N + : "A ) U ".
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪62‬‬

‫ﻏﺮب آﻓﺮﯾﻘﺎ ﺗﺎ ﺷﺮق اﻗﯿﺎﻧﻮس آرام را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﮔﺮدد آﺷﮑﺎر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ)ﺷﮑﻞ ‪ 2‬ـ ‪.(20‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪2‬ـ‪20‬ـ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﻣﺎﻧﺴﻮن )ﻣﺤﺪوده داﺧﻠﯽ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺑﺴﺘﻪ(‬

‫ﭼﺮﺧﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻣﺎﻧـﺴﻮن از دﯾـﺪﮔﺎه ﻓﯿﺰﯾﮑـﯽ ﻧﺘﯿﺠـﻪ ﺗﻐﯿﯿـﺮات ﺳـﺎﻻﻧﻪ اﻧـﺮژي ﺗﺎﺑـﺸﯽ‬
‫ﺧﻮرﺷﯿﺪ و اﺧﺘﻼف دﻣﺎ در ﺳﻄﺢ ﺧﺸﮑﯽ و درﯾﺎ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﭘﯿﮑـﺮهﻫـﺎي آﺑـﯽ ﮐـﻪ ﻧـﻮر‬
‫ﺧﻮرﺷﯿﺪ را ﺗﺎ اﻋﻤﺎق زﯾﺎدي ﺟﺬب ﻧﻤﻮده و ﺑﺨﺶ ﮐﻤﯽاز آﻧﺮا ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬اﻧـﺮژي‬
‫را ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﺑﯿﺸﺘﺮي ذﺧﯿﺮه ﻧﻤﻮده و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﺎ زﻣﺎن ﻃﻮﻻﻧﯽﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺸﮑﯽﻫـﺎي‬
‫ﻣﺠﺎور ﮔﺮﻣﺎي ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧـﺎزﮐﯽ ﭘﻮﺳـﺘﻪ ﺟـﺬب ﮐﻨﻨـﺪه‬
‫اﻧﺮژي ﮔﺮﻣﺎ را زودﺗﺮ ﺟﺬب ﮐﺮده و ﻧﯿﺰ از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺘﻌﺎدل ﻧﻤﻮدن ﻣﯿـﺰان‬
‫اﻧﺮژي‪ ،‬ﮔﺮﻣﺎ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺮدﺗﺮ ﻣﻨﺘﻘـﻞ ﻣـﯽﮔـﺮدد و ﭘﺪﯾـﺪه ﻧـﺴﯿﻢ درﯾـﺎ‪-‬‬
‫ﺧﺸﮑﯽ ﺑﻪاﯾﻦ ﺻﻮرت ﺷﮑﻞ ﻣﯽﮔﯿﺮد )ﺷﮑﻞ‪ 2‬ـ‪.(21‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪2‬ـ‪21‬ـ ﻧﻤﺎي ﺳﺎده از ﭘﺪﯾﺪه ﻧﺴﯿﻢ درﯾﺎ‪ -‬ﺧﺸﮑﯽ‬

‫‪63‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ /‬ﮔﺮدآوري و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ‬

‫در ﻣﻘﯿﺎس ﺑﺰرﮔﺘﺮ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻮن ﻗﺎرهاي ﻣﺤﺎﺻﺮه ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﻗﯿﺎﻧﻮسﻫﺎ‪ ،‬ﮔﺮﻣﺎي ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ‬
‫از زﻣﯿﻦ در ﻃﻮل ﻣﺎﻫﻬﺎي ﮔﺮم ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﭼﮕـﺎﻟﯽ ﻫـﻮاي ﻣﺠـﺎور آن ﯾـﺎ اﻓـﺖ ﻓـﺸﺎر‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد و ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ ﺗﻮده ﻫﻮاي ﭼﮕـﺎﻟﺘﺮ و ﭘـﺮ ﻓـﺸﺎرﺗﺮ ﻣﺠـﺎور ﺳـﻄﺢ اﻗﯿﺎﻧﻮﺳـﻬﺎ ﺷـﮑﻞ‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد و ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎي درﯾﺎﯾﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺗﻮدهﻫﺎي ﮐﻢ ﻓﺸﺎر و ﭘﺮ ﻓﺸﺎر‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮم و ﺳﺮد آب و ﻫﻮا را ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻤﻮده و ﻣﻮازﻧﻪ اﻧﺮژي را ﺑﺼﻮرت ﮐﻠـﯽ ﺑﺮﻗـﺮار‬
‫ﻣﯽﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ اﺧﺘﻼف ﻣﻘﺪار اﻧﺮژي ﺑﯿﻦ ﺳﻄﺢ ﺧﺸﮑﯽ و درﯾﺎ رخ ﻣﯽدﻫـﺪ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿـﺮات‬
‫ﻣﮑﺎﻧﯽ و زﻣﺎﻧﯽ ﻣﯿﺰان ﺟﺬب اﻧﺮژي ﺧﻮرﺷﯿﺪ در ﻧﯿﻤﮑﺮه ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺑﺎﻋـﺚ ﺗﻔـﺎوت‬
‫ﺳﻄﺢ اﻧﺮژي در دو ﻧﯿﻤﮑﺮه ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﻧﯿﻤﮑﺮهاي ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗـﺎﺑﺶ ﻣـﺴﺘﻘﯿﻢ ﺧﻮرﺷـﯿﺪ را‬
‫درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽدارد‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮔﺮم ﻣﯽﺷﻮد و در ﻫﻤﯿﻦ زﻣﺎن ﻧﯿﻤﮑﺮه دﯾﮕﺮ در ﺣﺎل ﺳـﺮد ﺷـﺪن‬
‫ﺗﺪرﯾﺠﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽاﯾﻦ اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎﻋﺚاﯾﺠﺎد ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎي اﺗﻤﺴﻔﺮي و اﻗﯿﺎﻧﻮﺳﯽ از‬
‫ﻧﯿﻤﮑﺮه ﺳﺮد ﺑﻪ ﮔﺮم ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﻤﮑﺮهﻫﺎي ﺳـﺮد و ﮔـﺮم ﻣﺘﻨﺎوﺑـﺎً ﺟـﺎﯾﮕﺰﯾﻦ‬
‫ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻓﺼﻠﯽ ﻣﺴﯿﺮاﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎ رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺷﮑﻞ ‪ 2‬ـ ‪ 22‬ﺷﻤﺎي ﮐﻠﯽ‬
‫ﻣﺴﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎي ﻣﻮﺳﻤﯽرا در ﻓﺼﻞ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و زﻣﺴﺘﺎن ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑـﺎ آب و ﻫـﻮاي ﻣﺎﻧـﺴﻮن ﺷـﺎﻫﺪ ﺑﯿـﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿـﺮات‬
‫ﻓﺼﻠﯽ ﺟﻬﺖ ﺑﺎد ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﺟﻨﻮب آﺳﯿﺎ ﻓﺼﻮل ﺑﺎراﻧﯽ ﻋﻤﺪﺗﺎً در ژوﺋـﻦ‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ وزش ﺑﺎد از ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮبﻏﺮﺑﯽ آﻏﺎز ﺷـﺪه و اوج ﺳـﺮﻣﺎ و ﺧـﺸﮑﯽ ﻫـﻮا در‬
‫ژاﻧﻮﯾﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ وزش ﺑﺎدﻫﺎي ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻬﺖ ﻓﺼﻠﯽ ﺑﺎد در درﯾـﺎي‬
‫ﻋﻤﺎن ﻧﺎﺷﯽ از ﭘﺪﯾﺪه ﻣﺎﻧﺴﻮن در ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ‪ ECMWF‬ﻣﺸﻬﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪64‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪2‬ـ‪22‬ـ ﺑﺎدﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﻧﯿﻤﮑﺮه ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﺎﻧﺴﻮن )اﻟﻒ‪ :‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن‪ ،‬ب‪ :‬زﻣﺴﺘﺎن(‬

‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑـﺎ آب و ﻫـﻮاي ﻣﺎﻧـﺴﻮن ﺷـﺎﻫﺪ ﺑﯿـﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿـﺮات‬
‫ﻓﺼﻠﯽ ﺟﻬﺖ ﺑﺎد ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﺟﻨﻮب آﺳﯿﺎ ﻓﺼﻮل ﺑﺎراﻧﯽ ﻋﻤﺪﺗﺎً در ژوﺋـﻦ‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ وزش ﺑﺎد از ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮبﻏﺮﺑﯽ آﻏﺎز ﺷـﺪه و اوج ﺳـﺮﻣﺎ و ﺧـﺸﮑﯽ ﻫـﻮا در‬
‫ژاﻧﻮﯾﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ وزش ﺑﺎدﻫﺎي ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻬﺖ ﻓﺼﻠﯽ ﺑﺎد در درﯾـﺎي‬
‫ﻋﻤﺎن ﻧﺎﺷﯽ از ﭘﺪﯾﺪه ﻣﺎﻧﺴﻮن در ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ‪ ECMWF‬ﻣﺸﻬﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
" # $ % # !& % !
#& # !& 5 6 '4 $ 3 0 ! 12 / '* +,$ - " . % %( ) '
:; 4 ( 7 89' $$ % +&
% (# ?# ! @ # " +A * ! % $ 4= % > <
G# (7 89#' F " # %# +& !& 5 + ' 4 $ B C D .2 @ & E$ (&
:;H B
+ #& #& # !& 5 +# '4 #$ I#2 % $ &' ! 4( 5 % = :
:LM ' $$ K . F9' B G (7 89' $ J$I C
* 89#' $ J$I C + & %( 5 + I2 % $ ! + C 4 $( OP N
:; -- 7"K . >"

!" #$!%!&" '(((

) * + , - . / 0 1 %
21 - ((
'(((
" 0 3 # '(((
$ + *45 1 5 ! " # '(('
( 0 6 7 + *45 5
'& 6 8 9 / 8 : ; . : 6 $ %
& ' 2 '($)
'' < / 5 : : .
/ '($&
'# %. / 9 . ( !
'! : / , 5 , ,
/ / ) *
+ " 6 #&&#
'= , - : / 8 -
- < . 9 ) % %
'%'# 6 #&&#
' / 6 / % <, +* ! '("
') / 6 / 8 < + 6< +
+* ! '(")
'" > 7 + 2 ! 9 < : . '
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ 66

Oceanography DAAC, 2001.

18. Supplementary Wave and Tide Data Chabahar Naval Base, A.H.GENN Report, 1976.
19. Cavaleri, L., Bertotti, L., and P. Lionello, Wind Waves Evaluation in the Adriatic and
Mediterranean Seas, Int. J. Numer. Methods Eng., Vol. 27, pp.57-69, 1989.
20. Perrie, W., Dunlap, E., Vachon, P. W., Toulany, B., Anderson, R., and M. Dowd, Marine
Wind Analysis From Remote Sensed Measurements, Can. Journal of Remote Sensing,
Vol. 28, No. 3, pp. 450-465, 2002.
21. http://www.hydro.gov.uk
22. http://www.dhisoftware.com/mikecmap/Description/index.htm
23. http://www.ECMWF.int
24. http://podaac.jpl.nasa.gov
25. http://weather.Unisys.com
‫‪67‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ /‬ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬

‫‪3‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫در ﮐﻠﯿﻪ ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﻋﻢ از ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ‪ ،‬ﻫﯿـﺪروﻟﯿﮑﯽ‪ ،‬اﻣـﻮاج و ﺟﺮﯾﺎﻧﻬـﺎي‬
‫درﯾﺎﯾﯽ‪ ،‬دﻗﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﯽ ﺑﺎ دﻗﺖ ورودﯾﻬـﺎي ﻣـﺪل دارد‪ .‬ﺑـﺪون ﺷـﮏ‪ ،‬دﻗـﺖ‬
‫دادهﻫﺎي ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ﮔﺴﺘﺮده و ﻣﻮج ﺷﺮط ﻣﺮزي ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ در دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻗﺒﻮل و ﺑﺎ دﻗﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ اﻣﻮاج اﻋـﻢ از ﭘـﯿﺶﺑﯿﻨـﯽ و ﭘـﯿﺶﯾـﺎﺑﯽ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻣﺮ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎﺑـﻞ دﺳـﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ورودي و‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ و ﺗﺪﻗﯿﻖ آن را دوﭼﻨﺪان ﻣﯽﺳﺎزد‪ .‬در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣـﻮارد وﺳـﻌﺖ ﻧـﻮاﺣﯽ ﻣـﻮرد‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﻮدن ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺎد از ﻧﻈـﺮ ﻣﮑـﺎﻧﯽ‪ ،‬اﺳـﺘﻔﺎده از دادهﻫـﺎياﯾـﺴﺘﮕﺎهﻫـﺎي‬
‫ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿـﮏ را ﮐﻪ ﻋﻤـﺪهﺗﺮﯾﻦ دادهﻫـﺎي ﺑﺎد اﻧﺪازهﮔﯿـﺮي ﺷﺪه ﻣﻮﺟـﻮد ﻫـﺴﺘﻨـﺪ‪ ،‬ﺟﻬـﺖ‬
‫اﺟﺮاي ﻣﺪلﻫـﺎي اﻣﻮاج ﺑﺎ اﺷﮑﺎل ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽﺳﺎزد‪ .‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫـﺎي ﺑﺎد اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه ﺑـﻪ‬
‫وﺳﯿﻠﻪ ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن از ﺟﻤﻠﻪ ﮔﺎﻣﻬﺎي ﺑﺰرگ زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﺮداﺷﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺎﺛﯿﺮﭘﺬﯾﺮي ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻮي و وﺟﻮد ﮔﺎﻣﻬﺎي زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺪون ﺑﺮداﺷﺖ‬
‫ﻫﻨﻮز ﺑﻪ درﺟﻪ اي از دﻗﺖ ﻧﺮﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ورودي ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺟﺮاي ﻣـﺪلﻫـﺎي‬
‫ﭘﯿﺶﺑﯿﻨـﯽ اﻣﻮاج ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪68‬‬

‫دراﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﺗﻨﻬـﺎ روش ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد‪ ،‬ﺑﺎزﺳـﺎزي اﻃﻼﻋـﺎت ﺑـﺎد و ﻣـﻮج ﺑـﺮ‬
‫روي ﺷﺒﮑﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻨﻈﻢ از ﻃﺮﯾﻖ اﺟﺮاي ﻣـﺪلﻫـﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ و ﭘـﯿﺶ‬
‫ﯾﺎﺑﯽ ﻣﻮج ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺪلﻫﺎﯾﯽ ﺳﺎﻟﻬـﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﮐﻠـﯽ‪ 1‬و ﯾـﺎ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬
‫ﻣﺤﻠﯽ‪ 2‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮاﮐﺰ ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ و اﻗﯿـﺎﻧﻮسﺷﻨﺎﺳـﯽ ﻣﺨﺘﻠـﻒ اﺣـﺮا ﺷـﺪه و ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬
‫ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دﻗﺖاﯾﻦ ﻣﺪلﻫﺎ و ﻣﯿﺰان ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﺎ اﻗﻠﯿﻢ واﻗﻌﯽ در ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﺑﻪ ﻧـﻮع ﻣـﺪل اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪه‪ ،‬ﮐﯿﻔﯿـﺖ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳـﯿﻮن‪،‬‬
‫درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ و ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ اﺟﺮا و ﺧﺮوﺟﯿﻬﺎي ﻣﺪل ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬
‫دراﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻪ ﻣﺮور ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي ﺑﺎد ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﭘﺮوژه ﺣﺎﺿـﺮ و دﻻﯾـﻞ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﯿﺪان ﺑﺎد اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﻣﯽﭘﺮدازﯾﻢ‪ .‬در اداﻣﻪ‪ ،‬ﮐﯿﻔﯿﺖاﯾـﻦ ﻣﯿـﺪان ﺑـﺎد ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﺪل ﺑﺎ دادهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‪ ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪه‬
‫و از ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ در ﺗﺪﻗﯿﻖ ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل ﻣﻮج اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑـﻪﻋـﻼوه‪ ،‬دادهﻫـﺎي‬
‫ﻣﻮج ورودي ﺑﻪ ﻣﺮز ﻣﺪل ﻧﯿﺰ ارزﯾﺎﺑﯽ و روﺷﻬﺎﯾﯽ ﺟﻬﺖ ﺑﺎزﺳﺎزي آن در ﺷـﺮاﯾﻂ وﻗـﻮع‬
‫ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﯾﯽ اراﯾﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪3‬ـ‪2‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎي ﺑﺎد ﻣﻮﺟﻮد و اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮﺗﺮ‬

‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬در ﻃﻮل ﺳﺎﻟﯿﺎن اﺧﯿﺮ ﻣﺪلﻫﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ در ﻣﻘﯿﺎس‬
‫ﮐﻠﯽ و ﻣﺤﻠﯽ ﺟﻬﺖ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺑـﺎد در ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪاﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪل ﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻤـﻮل ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻠﯽ ﺑﻮدن ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن در آﻧﻬﺎ‪ ،‬دﻗﺖاﯾﻦ ﻣـﺪلﻫـﺎ و ﻧﺘـﺎﯾﺞ آﻧﻬـﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﻫﻤﺎن ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺤﺪود‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺮاﯾﻂ ﻣـﺮزياﯾـﻦ ﻣـﺪلﻫـﺎ از ﻣـﺪلﻫــﺎي‬
‫ﮐﻪ در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻮارد در ﻣﻘﯿﺎس ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽاﯾﻨـﺪ‪ .‬ﻣﺮاﮐـﺰ ﻋﻤـﺪه‬
‫ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﭼﻨﯿﻦ دادهﻫﺎﯾﯽ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣﺮﮐﺰ ﻣﻠﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽﻫﺎي ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ /‬ﻣﺮﮐﺰ ﻣﻠﯽ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺟﻮي‬

‫‪1. Global‬‬
‫‪2. Local‬‬
‫‪69‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ /‬ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬

‫‪1‬‬
‫اﺧﺘﺼﺎر ‪NCEP/NAR‬‬ ‫‪ -‬در ﮐﺎﻧﺎدا و آﻣﺮﯾﮑﺎ ﯾﺎ ﺑﻪ‬
‫‪ -‬ﻣﺮﮐﺰ اروﭘﺎﯾﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻫﻮا ﯾﺎ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ‪ 2 ECMWF‬ﻣﺴﺘﻘﺮ در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‬
‫‪U.K Met Office‬‬ ‫‪ -‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﯾﺎ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر‬
‫اﯾﻦ ﻣﺮاﮐﺰ ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮاﮐﺰي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻬﯿـﻪ ﻣـﺪلﻫـﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ و اﺟـﺮاياﯾـﻦ‬
‫ﻣﺪلﻫﺎ را ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﮐﻠـﯽ ﺷـﺮاﯾﻂ ﺟـﻮي ﮐـﺮه زﻣـﯿﻦ ﺑـﻪ ﻋﻬـﺪه دارﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻫﻮا در آﻧﻬﺎ اﻏﻠﺐ ﺑﺮاي ‪ 5‬روزاﯾﻨﺪه اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻـﻞ از ﭘـﯿﺶﺑﯿﻨـﯽ‬
‫ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان دادهﻫﺎي ‪ Operational‬در ﺑﺎﻧﮏ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ذﺧﯿﺮه ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬دادهﻫـﺎي‬
‫ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ آﻧﻬﺎدر ﻣﺪﻟﻬﺎي ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج ﺑﮑﺎر ﺑـﺮده ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪم ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﻣﺪلﻫﺎي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‪ 3‬در دورهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻟﺤﺎظ دﻗﺖ‬
‫ﻣﺪل‪ ،‬ﻓﻮاﺻﻞ ﮔﺮﻫـﯽ و ﻧﯿـﺰ دادهﻫـﺎي ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده در ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳـﯿﻮن‪ ،‬ﺗﻬﯿـﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ‬
‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖﺗﺮي از دادهﻫﺎ ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﯿﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﭘﺮوژهﻫﺎﯾﯽ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان‬
‫آﻧﺎﻟﯿﺰ دوﺑﺎره‪ 4‬دراﯾﻦ ﻣﺮاﮐـﺰ ﺗﻌﺮﯾـﻒ ﮔﺮدﯾﺪﻧـﺪ ﮐـﻪ در آﻧﻬـﺎ ‪ ،‬ﻣـﺪلﻫـﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ در‬
‫دوره ﻫﺎي زﻣﺎﻧﯽ ﺧﺎص )ﻋﻤﺪﺗﺎً دورهﻫﺎي ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‪ ،‬ﻣﺠﺪداً اﺟﺮا ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬دراﯾﻦ اﺟﺮا ﻋﻼوه ﺑﺮ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﮐـﺮدن ﻣـﺪلﻫـﺎ در ﻃـﻮل‬
‫زﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﻗﺒﻠﯽ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫـﺎي اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه در ﺿـﺮاﯾﺐ‬
‫ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﻣﺪلﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﻬﺎﯾﯽاﯾﻦ اﺟﺮا در ﻣﺪل ‪ ECMWF‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دوره ‪ 40‬ﺳﺎﻟﻪ اﺟﺮاي ﻣﺪل ﺑﻪ ‪ ERA-40‬ﻣﻌﺮوف ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﺪول ‪3‬ـ‪ 1‬ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻣﺪلﻫﺎي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ و آﻧﺎﻟﯿﺰ دوﺑﺎره را ﺑﺮاي ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﺮاﮐـﺰ ‪ NCEP/ NAR‬و ‪ ECMWF‬و‬
‫‪ U.K Met Office‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪1. National Center for Environmental Prediction/National Center for Atmosphere Research‬‬
‫‪2. European Center for Medium Weather Forecast‬‬
‫‪3. Operational‬‬
‫‪4. Reanalysis‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪70‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 3‬ـ‪1‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﮑﺎﻧﯽ و زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ‬

‫ﮔﺎم‬ ‫آﺧﺮﯾﻦ‬
‫ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧﻮع ﻣﺤﺼﻮل‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺮي‬
‫زﻣﺎﻧﯽ)ﺳﺎﻋﺖ(‬ ‫درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ)درﺟﻪ(‬
‫‪6‬‬ ‫‪2/5 * 2/5‬‬ ‫‪1957-2004‬‬ ‫‪Operational‬‬
‫‪NCEP/ NAR‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪2/5 * 1/25‬‬ ‫‪1957-1998‬‬ ‫‪Reanalysis‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪0/5 * 0/5‬‬ ‫‪1961-2002‬‬ ‫‪Operational‬‬

‫‪ECMWF‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪1/125 * 1/125‬‬ ‫‪1962-2004‬‬ ‫‪Reanalysis‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪1/25 * 0/833‬‬ ‫‪1991-2004‬‬ ‫‪Operational‬‬

‫‪U.K Met Office‬‬

‫ﻋﻼوه ﺑﺮ دادهﻫﺎي ﻋﻤﻠﯿـﺎﺗﯽ داراي دادهﻫـﺎي آﻧـﺎﻟﯿﺰ‬ ‫‪NCEP‬‬ ‫ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺑﺎد ‪ ECMWF‬و‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯿـﺖ ﺑﯿـﺸﺘﺮي ﺟﻬـﺖ‬ ‫‪U.K‬‬ ‫دوﺑﺎره ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﻣـﺪل‬
‫اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺪﻟﻬﺎي رﯾﺎﺿﯽ اﻣﻮاج ﭘﯿﺪا ﮐﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ دادهﻫﺎي ﺑﺎد و ﻣﻮج ﺣﺎﺻـﻞ از ﻫـﺮ ﺳـﺮي از دادهﻫـﺎي ﻓـﻮق ﺑـﻪ‬
‫‪NCEP‬‬ ‫ﺻﻮرت ﮐﻠﯽ ﻧﺸﺎندﻫﻨـﺪه دﻗـﺖ ﺑﻬﺘـﺮ دادهﻫـﺎي ‪ ECMWF‬ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ دادهﻫـﺎي‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ﻓﻮق دادهﻫﺎي ﺑﺎد ‪ ECMWF‬در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ و آﻧـﺎﻟﯿﺰ‬
‫دوﺑﺎره داراي دﻗﺖ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺑﻬﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺳـﺎﯾﺮ ﻣـﺪﻟﻬﺎ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻋـﻼوه اﻣﮑـﺎن‬
‫دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ دادهﻫﺎي ﺑﺎد ‪ ECMWF‬در ﮐﻨﺎر ﻋﺎﻣﻞ ﻓﻮق ﺳﺒﺐ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﺗـﺎ در ﭘـﺮوژه‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﺎد‪ECMWF‬‬ ‫ﻣﺪﻟﯿﻨﮓ ﻣﻮج درﯾﺎﻫﺎياﯾﺮان از دادهﻫﺎي‬
‫ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽرﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ذﮐﺮ ﺷﺪه در ﻣﻮرد‬ ‫‪ISWM‬‬ ‫در روﻧﺪ اﺟﺮاي ﭘﺮوژه‬
‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ و اﺣﯿﺎﻧﺎً دﻗﺖ ﺑﻬﺘﺮ دادهﻫﺎي آﻧﺎﻟﯿﺰ دوﺑﺎره‪ ،‬ازاﯾﻦ دادهﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﮑﺎﻧﯽ‪1/125‬‬
‫درﺟﻪ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﯿﺸﺘـﺮ دادهﻫﺎي ﻣﺬﮐﻮر از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﺑﺎد ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪاﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ و ﻧﯿﺰ ارﺗﻔـﺎع ﻣـﻮج ﺣﺎﺻــﻞ از ﺑﻮﯾـﻪﻫـﺎ‪،‬‬
‫ﺣﺎﮐﯽ از ﺗﺨﻤﯿﻦ ﮐﻤﺘﺮ از واﻗﻌﯿﺖ ﻣﻘﺪار ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ﻧﻮاﺣﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﺳﺎﺣﻞ و ﺗﺎ ﺣﺪي‬
‫داﺧﻞ درﯾﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻘﯿﺼﻪ ﻓﻮق ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋـﺮض ﮐـﻢ ﺧﻠـﯿﺞ ﻓـﺎرس و ﺗﻨﮕـﻪ ﻫﺮﻣـﺰ و‬
‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ در ﻣﺪﻟﺴـﺎزي اﻧﺪرﮐﻨﺶ ﭘﻬﻨﻪ ﻧﺎﻣﺘﺠﺎﻧﺲ ﺧـﺸﮑﯽ‪-‬درﯾـﺎ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺣﺪي ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﻓﻮاﺻﻞ ﮔﺮﻫﯽ ﻣﺪل ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دراﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺿـﺮاﯾﺐ‬
 + (*() ! "# $% &$ '
,- ./ 0 1 . 2 3 45 67 8 97 . 6: : ; . 5<
E CD : @5 5 7= 2 . $ 6>? .@5 $/A B -
$ G 7J I HFG &$ ' ) H FG
E ? $ K L 4567

! " #$
 !" # $
% & '()* + ", - . / 01 -
67 8 ( ! $ 3 4( 5 3 2
8 9 6 = # <9 : (; , 9 -,
@ )1A B = ? )8 9 (>
= 9D6 E 8 ,D - 9 ?( C +(
= 0: = 1 ?( A, 9$ 5 , 1D7 < $ $ (>
4( C F7 ?( C F1 0: = 4( ?( A, +( F & !
<9 I& J " 9 F7 ? G(= H # "(
N C $ (> E ( &M1* ?("K 9 L :
$ (> # G(= ? D5 9F5 1$ 5 +( =J"
<9 > ( , 67 8 (
O ( PM8 9F5 QM, > 0
‫‪73‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ /‬ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬

‫راﺳﺘﺎي دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﻮج‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺿﺮاﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ ﺑـﺎﻻ و ﻧﯿـﺰ ﻧﺘـﺎﯾﺞ‬
‫‪ECMWF‬‬ ‫دور از واﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ دادهﻫﺎي ﺑـﺎد ﻋﻤﻠﯿـﺎﺗﯽ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول‪3‬ـ‪ 1‬ﻓﻮاﺻﻞ ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮي در ﺣﺪ ‪ 0/5‬درﺟﻪ در ﻣﻘﯿﺎس‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ را داراﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ دادهﻫـﺎي ﻣﺬﮐﻮر ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﮐﻤﺘﺮاﯾﻦ ﻣﺪل و اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﻣﺪلﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ دﻗﺖ ﮐﻤﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دادهﻫﺎي ‪ ، ERA-40‬ﻧﺘـﺎﯾﺞاﯾـﻦ ﻣـﺪل از دﻗـﺖ ﺑﻬﺘـﺮ و‬
‫ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮي ﺑﺎ دادهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﯿـﺮي )ﻣـﺎﻫﻮاره و ﺑﻮﯾـﻪ( ﺑﺮﺧـﻮردار ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻣﺪﻟﻬﺎي آﻧﺎﻟﯿﺰ دوﺑﺎره ﻣﻨـﺎﺑﻊ ارزﻧـﺪهاي ﺑـﺮاي ﺑـﺴﯿﺎري از ﭘـﺮوژهﻫـﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎﺗﯽ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ ﮐﻢ و ﮔـﺎم ﺑـﺰرگ زﻣـﺎﻧﯽ ﺿـﻌﻒ ﺑـﺰرگ آﻧﻬـﺎ درﭘـﺮوژهﻫـﺎي‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺿﺮاﯾﺐ زﺑﺮي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده دراﯾـﻦ ﻣﯿـﺪان ﺑـﺎد ﻧﯿـﺰ‬
‫ﻣﻮﯾﺪ دﻗﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﺪل ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ در اراﯾﻪ ﺑﺎد ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﺳﺎﺣﻞ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻣـﺪل‬
‫‪ ERA-40‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣـﺸﮑﻞ اﺣﺘﻤـﺎﻟﯽاﯾـﻦ ﻣﯿـﺪان ﺑـﺎد‪ ،‬ﻏﯿـﺮ ﯾﮑﻨـﻮاﺧﺘﯽ ﺧﺮوﺟﯿﻬـﺎي‬
‫ﻃﻮﻻﻧﯽﻣﺪت ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺑﻪروز ﺷﺪن و ﺗﺪﻗﯿﻖ ﻣﺪل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع و زﻣـﺎن‬
‫ﺑﻪ روز ﺷﺪن ﻣﺪل و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ اﺻﻼح آن ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ‬
‫اﺻﻼح اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ روياﯾﻦ ﻣـﺪل در ﻃـﻮل ﺑـﺎزه ﻣﺪﻟـﺴﺎزي ﭘـﺮوژه ﺣﺎﺿـﺮ‪ ،‬اﻓـﺰاﯾﺶ‬
‫درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ اﺟﺮا از ‪ 0/55‬درﺟﻪ ﺑﻪ ‪ 0/35‬درﺟﻪ در ﻧﻮاﻣﺒﺮ ﺳﺎل ‪ 2000‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺷﮑﻠﻬﺎي‬
‫‪3‬ـ‪ 3‬و ‪3‬ـ‪ 4‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺿﺮاﯾﺐ زﺑﺮي دراﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎي دوره ﻣﺪﻟﺴﺎزي و ﺷﮑﻞ‬
‫‪3‬ـ‪ 5‬ﻣﺎﺳﮏ ﺧﺸﮑﯽ ـ درﯾﺎ ﻣﺪل ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ در ﺧﻠـﯿﺞ ﻓـﺎرس و درﯾـﺎي ﻋﻤـﺎن ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻟﮕﻮي ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﻣﺪل ‪ ،ERA-40‬ﻋﺮض ﻧﺎﺣﯿـﻪ ﻣﺠـﺎور‬
‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﺎ ﺿﺮاﯾﺐ زﺑﺮي ﺑﺎﻻ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺮض ﻣﺤﺪوده زﺑﺮي و ﻣﻘﺎدﯾﺮ آن ﭘـﺲ‬
‫از ﺑﻪروز رﺳﺎﻧﯽ ﻣﺪل در ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ 2000‬ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﮐﻪ در ﻣﺤـﺪوده ﺷـﻤﺎل ﺗﻨﮕـﻪ ﻫﺮﻣـﺰ‪،‬‬
‫ﻋﺴﻠﻮﯾﻪ و ﺑﻮﺷﻬﺮ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺤﺴﻮس اﺳﺖ‪.‬‬
 ! "#
' %&$

! "# (
' )$
 ! "# +# ,- *

"!
! .- #$ , " #$ % & '( ) *+ ,
& ! 1 ! ! ,% 5 % " 4 3 & /01 2 %%
! ! ! ! ( ; 7 - - 7 , 89: -6
-( ) 7 - 89: " 4 3 1 % % " $< .-
= 9!5 % & ! 1 ! !, , > #6 7 -?@ > > $ 0
E!F 4 !3 ! * !+ ! CD= 3% - $ % A B - (3
)!= ! ,H % :* 7 @= F % % # 6 ' =- -G B
. % , )= , (@7 % I $. 6 .
2 $0 ! L$G <K 8 7 .- , J 4 3 *+
% ! % 7 % % @A MK
 !

H
@.- D<. -6 3 $ 6 L N 4 3
! ! < 4 !3 !< !O A P% 0 $ 8 " 0 % Q6 G % :
4 3 $ F R $

-!BS ! 5 !# % !6 ! , 8A ! ( < @.- - $ (3 5

-!6 ! !,% -!BS !;$ WV2 $0 U < L$G T : R @5
-!$(F 4 !< #$! 8A ! 7 7 P% 0 > ' .DK
!3 ! 8 9!# - *% 89: -6 @ I - L$G " ; ' .DK
-!BS ! $G! 6 L$G Q6 QX 3 -@<,
% !) +! L$G ; ; 4 3 < #$ 8 O A P% 0
4 3 Z!Y8?3 M S -;F S

8 9:; ! "# 12- 34 567 ) / )&0 .

! "
‫‪77‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ /‬ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬

‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬دواﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳـﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺳـﯿﺮي و اﺑﻮﻣﻮﺳـﯽ ﻣـﺴﺘﻘﺮ در‬

‫ﺟﺰاﯾﺮ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻼك ﺧﻮﺑﯽ ﺟﻬﺖ ارزﯾﺎﺑﯽ دﻗﺖ ﺑﺎد دور از ﺳـﺎﺣﻞ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﻠﺒﺎداﯾﻦاﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ و ﺑﺎد ‪ ECMWF‬در ﺷﮑﻞ‪3‬ـ‪ 7‬ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ آﻧﻬﺎ را در ﻣﻮرد‬
‫ﺟﻬﺖ ﺑﺎد ﻏﺎﻟﺐ‪ ،‬ﻓﺮاواﻧﯽ وزش ﺑﺎد در ﺟﻬﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻣﺤﺪوده آرام ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪7‬ـ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﻠﺒﺎد دواﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ اﺑﻮﻣﻮﺳﯽ و ﺳﯿﺮي و ﻣﺪل‬

‫ﻣﻌﯿﺎر دﯾﮕﺮي ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﺑﺎد اﻧﺪازهﮔﯿـﺮي و ﻣـﺪل ﺑﺮرﺳـﯽ ﻧﻤﻮدارﻫـﺎي‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﯽ آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻧﻤﻮدار ﺑﺎ در دﺳﺖ ﺑﻮدن ﻧﻤـﻮدار ﻓﺮاواﻧـﯽ ﻗﺎﺑـﻞ ﺗﺮﺳـﯿﻢ‬
‫ﺑﻮده و ﺑﺮ اﺳﺎس دادهﻫﺎي دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه در ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻣـﺴﺎوي ﺣﺎﺻـﻞ ﻣـﯽﮔـﺮدد‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﻓﺮاواﻧﯽ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﯿﻠﻪاي رﺳﻢ ﺷﺪه و ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ در ﻣﺤﻮر اﻓﻘﯽ‬
‫و ﺗﻌﺪاد ﻣﺸﺎﻫﺪات ﯾﺎ رﺧﺪاد آن ﭘﺎراﻣﺘﺮ در ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدي ﻧﺸﺎن داده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪78‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪3‬ـ‪8‬ـ ﻧﻤﻮدار ﻓﺮاواﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد‬

‫در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد ﮐﻞ دادهﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﺪد ‪ 100‬ﻧﺮﻣﺎل ﺷﻮد ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕـﺮ در ﺻـﺪ‬
‫)‪(Frequency %‬‬ ‫وﻗﻮع ﻫﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮ در ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدي ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدد‪ ،‬ﻧﻤﻮدار در ﺻﺪ ﻓﺮاواﻧﯽ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪9‬ـ ﻧﻤﻮدار درﺻﺪ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد‬

‫‪79‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ /‬ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬

‫ﭼﮕﺎﻟﯽ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ‪ 1‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﯾﮏ ﭘﺎراﻣﺘﺮ‪ ،‬ﮐﻪ از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﭘﺮ ﮐـﺎرﺑﺮد در ﻋﻠـﻢ آﻣـﺎر‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﺮﻣﺎل ﻧﻤﻮدن ﺳﻄﺢ زﯾﺮ ﻣﻨﺤﻨﯽ درﺻﺪ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﻪ ﻋﺪد ‪ 1‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ‬
‫ﻣﻨﻈــﻮر ﺳــﻄﺢ زﯾــﺮ ﻧﻤــﻮدار ﯾــﺎ ﺣﺎﺻﻠــﻀﺮب ﻃــﻮل ﻫــﺮ دﺳــﺘﻪ در ارﺗﻔــﺎع آن ﻣﺤﺎﺳــﺒﻪ‬
‫ﮔﺮدﯾﺪه و ﮐﻠﯿﻪ اﻋﺪاد در ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدي ﻧﻤﻮدار درﺻﺪ ﻓﺮاواﻧﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋـﺪد ﺣﺎﺻـﻞ ﺗﻘـﺴﯿﻢ‬
‫ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪3‬ـ‪10‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭼﮕﺎﻟﯽ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد‬

‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدي ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺼﯽ از ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ در ﻧﻤـﻮدار‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﯽ‪ 2‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻧﻤﻮدار ﭼﮕـﺎﻟﯽ در ﻣﺤـﺪوده ﻣﻘـﺎدﯾﺮ ﺑﺰرﮔﺘـﺮ از ﻣﻘـﺪار‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﺪد ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع ﭘﺪﯾﺪه ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد‬
‫ﻓﺮاﺗﺮ از ﺣﺪ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﺸﺨﺼﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ 6m/s ، 3m/s‬و ‪ ...‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1. Probability Density‬‬

‫‪2. Exceedence Diagram‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪80‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪3‬ـ‪11‬ـ ﻧﻤﻮدار اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد‬

‫ﻧﻤﻮدارﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﯽ اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪ 6‬در ﺷـﮑﻞ‪3‬ــ‪ 12‬اراﯾـﻪ ﺷـﺪه و از‬
‫اﻧﻄﺒﺎق ﻓﺮاواﻧﯽ ﺳﺮﻋﺘﻬﺎي ﺑﺎد اﻧﺪازهﮔﯿﺮي و ﻣﺪل ﺣﮑﺎﯾﺖ دارد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﻣﺪل ‪ ECMWF‬ﺑـﺎ ﻣﻨـﺎﺑﻊ اﻧـﺪازهﮔﯿـﺮي روي درﯾـﺎ از ﺟﻤﻠـﻪ‬
‫ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎ‪ ،‬ﭘﯿﺸﺎﭘﯿﺶ اﻧﺘﻈﺎر ﭼﻨﯿﻦ اﻧﻄﺒﺎﻗﯽ داده ﻣﯽﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﺑﺮ روياﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺳﺎﺣﻠﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬
‫اﺟﺘﻨﺎب از ﺧﻄﺎي ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ درﯾﺎ ﺑﻪ ﺧﺸﮑﯽ‪،‬اﯾـﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳـﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺑـﺎ‬
‫ﻧﺰدﯾﮑﺘـــﺮﯾﻦ ﮔـــﺮه ﻣـــﺪل ‪ ECMWF‬ﺑـــﻪ آﻧﻬـــﺎ ﻣﻘﺎﯾـــﺴﻪ ﺷـــﺪهاﻧـــﺪ‪ .‬ﻋـــﻼوه ﺑـــﺮ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮي دﯾﮕﺮي ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ دوره ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﻮﯾﻪ‬
‫ﻋﺴﻠﻮﯾﻪ در ﺳﺎﺣﻞاﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﺑﺎ وﺟﻮد ﻃـﻮل ﮐﻮﺗـﺎه اﻧـﺪازهﮔﯿـﺮي‪ ،‬ﻧﻈـﺮ ﺑـﻪ‬
‫اﻫﻤﯿﺖ دﻗﺖ ﻣﺪل دراﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﮔﻠﺒﺎدﻫـﺎي ﺣﺎﺻـﻠﻪ در‬
‫ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪ 13‬ﻣﻮﯾﺪ ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻧﺴﺒﯽ ﺟﻬﺖ وزش ﺑﺎد در اﻧﺪازهﮔﯿﺮي و ﻣﺪل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘـﻪ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﮐﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎياﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﻧﻘﻄﻪاي ﺑـﻮده و ﻣـﺪﻟﻬﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ ﺑـﺎ‬
‫درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ در ﻣﻘﯿﺎس درﺟﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ دﻗﺖ ﺧﻮﺑﯽ در ﺷﺒﯿﻪﺳـﺎزي ﻣـﺮز ﺧـﺸﮑﯽ_درﯾـﺎ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺪل ‪ ECMWF‬از اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬـﺎياﯾـﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳـﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ در‬
‫ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﻣﺪل ﻧﯿﺰ ﻣﺰﯾﺪ ﺑﺮ ﻋﻠﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮدارﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﯽ در ﺷـﮑﻞ ‪3‬ــ‪14‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد اﻧـﺪازهﮔﯿـﺮي و ﻣـﺪل اﺳـﺖ‪ .‬ﮐﻠﯿـﻪ اﺷـﮑﺎل از‬
‫‪81‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ /‬ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬

‫ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي )در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ( و ﻣﺪل ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ )در ﺳﻤﺖ راﺳﺖ( ﺑﻪ ﺟﺰ‬
‫در اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﻗﺸﻢ و ﻋﺴﻠﻮﯾﻪ ﺣﮑﺎﯾﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫‪12‬‬

‫‪10‬‬
‫)‪Wind Speed (m/s‬‬

‫‪8‬‬

‫‪6‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Model‬‬
‫‪Abumusa‬‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0.0001‬‬ ‫‪0.001‬‬ ‫‪0.01‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪1‬‬
‫)‪Exceedence Probability (%‬‬

‫‪14‬‬

‫‪12‬‬

‫‪10‬‬
‫)‪Wind Speed (m/s‬‬

‫‪8‬‬

‫‪6‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Model‬‬
‫‪Siri‬‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0.0001‬‬ ‫‪0.001‬‬ ‫‪0.01‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪1‬‬
‫)‪Exceedence Probability (%‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪12‬ـ ﻧﻤﻮدارﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در دواﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ اﺑﻮﻣﻮﺳﯽ و ﺳﯿﺮي و ﻣﺪل‬
!"# $ % & '# (
‫‪83‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ /‬ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬

‫ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪13‬ـ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﻠﺒﺎد اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺑﺎدﺳﻨﺠﯽ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن و ﻣﺪل‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪84‬‬

‫‪14‬‬

‫‪12‬‬

‫‪10‬‬
‫)‪Wind Speed (m/s‬‬

‫‪8‬‬

‫‪6‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Model‬‬
‫‪Bushehr‬‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0.0001‬‬ ‫‪0.001‬‬ ‫‪0.01‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪1‬‬
‫)‪Exceedence Probability (%‬‬

‫‪14‬‬

‫‪12‬‬

‫‪10‬‬
‫)‪Wind Speed (m/s‬‬

‫‪8‬‬

‫‪6‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Model‬‬
‫‪Kish‬‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0.0001‬‬ ‫‪0.001‬‬ ‫‪0.01‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪1‬‬
‫)‪Exceedence Probability (%‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -14-3‬ﻧﻤﻮدار ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎر در اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﺎدﺳﻨﺠﯽ ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺧﻠﺞ ﻓﺎرس و‬
‫درﯾﺎي ﻋﻤﺎن و ﻣﺪل‬
‫‪85‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ /‬ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬

‫‪14‬‬

‫‪12‬‬

‫‪10‬‬
‫)‪Wind Speed (m/s‬‬

‫‪8‬‬

‫‪6‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Model‬‬
‫‪Qishm‬‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0.00001‬‬ ‫‪0.0001‬‬ ‫‪0.001‬‬ ‫‪0.01‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪1‬‬
‫)‪Exceedence Probability (%‬‬

‫‪14‬‬

‫‪12‬‬

‫‪10‬‬
‫)‪Wind Speed (m/s‬‬

‫‪8‬‬

‫‪6‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Model‬‬
‫‪Chabahar‬‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0.0001‬‬ ‫‪0.001‬‬ ‫‪0.01‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪1‬‬
‫)‪Exceedence Probability (%‬‬

‫اداﻣﻪ ﺷﮑﻞ ‪ - 14-3‬ﻧﻤﻮدار ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﯽ ﺳﺎﻋﻞ ﺑﺎد در اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﺎدﺳﻨﺠﯽ ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺧﻠﯿﺞ‬
‫ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن و ﻣﺪل‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪86‬‬

‫‪16‬‬

‫‪14‬‬

‫‪12‬‬
‫)‪Wind Speed (m/s‬‬

‫‪10‬‬

‫‪8‬‬

‫‪6‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Model‬‬
‫‪Asaluye‬‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0.000001‬‬ ‫‪0.00001‬‬ ‫‪0.0001‬‬ ‫‪0.001‬‬ ‫‪0.01‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪1‬‬
‫)‪Exceedence Probability (%‬‬

‫اداﻣﻪ ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪14‬ـ ﻧﻤﻮدارﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد دراﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﺎدﺳﻨﺠﯽ ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺧﻠﯿﺞ‬
‫ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن و ﻣﺪل‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﺪﯾﺪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ زﺑﺮي در ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ در ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ، 2000‬ارزﯾﺎﺑﯽ دﻗﯿﻘﺘﺮي را دراﯾـﻦ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪاﯾﺠﺎب ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬ﺳﺮي زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎداﯾـﺴﺘﮕﺎه ﺳـﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﭘـﺲ از اﻓـﺰاﯾﺶ‬
‫درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﺪل ﺑﺎ ﺳﺮي ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ در ﺑﺎد ﻣﺪل ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪه و ﻧﻤﻮدار اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧـﯽ اراﯾـﻪ‬
‫ﺷﺪه در ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪ 15‬ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ ﻧﻤﻮدار و ﻧﻤﻮدار اراﯾﻪ ﺷﺪه در ﺷﮑﻞ ‪3‬ــ‪14‬‬
‫از دﺳﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮدن ﺷﺪﯾﺪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل ﻗﺒﻞ از اﻓﺰاﯾﺶ درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ و ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻗﺎﺑﻞﻗﺒـﻮل‬
‫ﻣﺪل و اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭘﺲ از آن ﺣﮑﺎﯾﺖ دارد‪ .‬ﻏﯿﺮ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺷـﺪﯾﺪ ﻣﯿـﺪان ﺑـﺎد در ﺳـﺎﯾﺮ‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬اﻣﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺻﻼح ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ﺑﻪاﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑـﻪﻃـﻮر‬
‫وﯾﮋه ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪87‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ /‬ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬

‫‪14‬‬

‫‪12‬‬

‫‪10‬‬
‫)‪Wind Speed (m/s‬‬

‫‪8‬‬

‫‪6‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Model after Nov 2000‬‬
‫‪Qishm after Nov 2000‬‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0.0001‬‬ ‫‪0.001‬‬ ‫‪0.01‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪1‬‬
‫)‪Exceedence probability (%‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪15‬ـ ﻧﻤﻮدار ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد دراﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﻗﺸﻢ و ﻣﺪل ﺑﻌﺪ از‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﺪل‬

‫‪3‬ـ‪3‬ـ‪2‬ـ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ‪ ECMWF‬از ﻃﺮﯾـﻖ ﻣﻘﺎﯾـﺴﻪ ﺑـﺎ دادهﻫـﺎي‬

‫ﻣﺎﻫﻮارهاي‬
‫ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ دادهﻫﺎي ﺑﺎد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده دراﯾﻦ ﭘـﺮوژه ﺑـﺎ ﻃﺒﯿﻌـﺖ ﺑـﺎد در ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﻣـﻮرد‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻠﯽ و در ﻣﻘﯿـﺎس ﺑﺰرگ داراي اﻫﻤﯿﺖ ﻓﺮاواﻧـﯽ اﺳـﺖ‪ .‬در ﺻـﻮرت‬
‫ﺑﺮﻗﺮاري ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻄﺎﺑﻘـﯽ‪ ،‬ﺻﺤﺖ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻣـﺪل از ﺣﺎﻟـﺖ ﻧﻘﻄـﻪاي ﮐـﻪ واﺑـﺴﺘﻪ ﺑـﻪ ﻧﻘـﺎط‬
‫ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿـﻮن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده اﺳﺖ ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺘﻪ و اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮاﯾﺐ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ وﺳﯿﻊﺗﺮ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻣﮑﺎن دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑـﻪ اﻗﻠـﯿﻢ ﺣـﺎﮐﻢ ﻣـﻮج درﮐـﻞ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﻓـﺮاﻫﻢ‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ارزﯾﺎﺑﯽ دﻗﺖ ﻣﯿﺪان ﺑﺎد در وﺳﻂ درﯾﺎ و در ﻧﻮاﺣﯽ دور از ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎي ‪Topex‬و ‪ QuikSCAT‬اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
 . -)* + ,+ % &! ' ( $ ( ! "# $
0' 1 2 3 + $ ! " # # 4$ ( % ! 0$ 0 $/
$ 9 : ;< = > ,! 8 - )*+ !(45 67 6!
0 , + " C! 0 ! #0 $ @ 2! B1 A ? ! /,+ $ ' ( $ $ ? ! @ 2!
6+( ' " ! ,D % &! !E F; ! /,+ $ 1 ! &?$ ,D1 6!
/ %E ( $ 0G2!

! "# $
89 ‫ ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬/‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

14

12

10
Wind Speed (m/s)

4
Model
Topex P1-20
2

0
0.001 0.01 0.1 1
Exceedence Probability (%)

14

12

10
Wind Speed (m/s)

4
Model
Topex P3-13
2

0
0.001 0.01 0.1 1
Exceedence Probability (%)

‫ و ﻣﺪل‬Topex ‫ ﻧﻤﻮدار ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰون ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎر ﺑﺮروي ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮاره‬-17-3 ‫ﺷﮑﻞ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ 90

14

12

10
Wind Speed (m/s)

4
Model
Topex P4-18
2

0
0.001 0.01 0.1 1
Exceedence Probability (%)

14

12

10
Wind Speed (m/s)

4
Model
Topex P6-4
2

0
0.001 0.01 0.1 1
Exceedence Probability (%)

‫ و ﻣﺪل‬Topex ‫ ﻧﻤﻮدار ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰون ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎر ﺑﺮروي ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮاره‬-17-3 ‫اداﻣﻪ ﺷﮑﻞ‬
91 ‫ ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬/‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

14

12

10
Wind Speed (m/s)

4
Model
Topex P7-7
2

0
0.001 0.01 0.1 1
Exceedence Probability(%)

12

10

8
Wind Speed (m/s)

4
Model
Topex P9-77
2

0
0.001 0.01 0.1 1
Exceedence Probability(%)

‫ و ﻣﺪل‬Topex ‫ ﻧﻤﻮدار ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰون ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎر ﺑﺮروي ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮاره‬-17-3 ‫اداﻣﻪ ﺷﮑﻞ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪92‬‬

‫‪14‬‬

‫‪12‬‬

‫‪10‬‬
‫)‪Wind Speed (m/s‬‬

‫‪8‬‬

‫‪6‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Model‬‬
‫‪Topex P10-61‬‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0.001‬‬ ‫‪0.01‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪1‬‬
‫)‪Exceedence Probability(%‬‬

‫اداﻣﻪ ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪17‬ـ ﻧﻤﻮدارﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﺮ روي ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮاره ‪ Topex‬و ﻣﺪل‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻧﻘﺎط در ﮐﻞ ﭘﻬﻨﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي‪ ،‬ﺳﺮﻋﺘﻬﺎي ﻣـﺪل ﺑـﺎد ‪ ECMWF‬در‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺧـﻮﺑﯽ ﺑـﺎ اﻧـﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬـﺎي ﻣـﺎﻫﻮاره‬
‫دارد‪ ،‬اﻣﺎ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ ﻧﻘـﺎط ‪ P6-4‬و‬ ‫‪Topex‬‬

‫‪ P7-7‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﺳﺮﻋﺘﻬﺎي ﺑﺎد ﻣﺪل ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ %50‬ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ از ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد اﻧﺪازهﮔﯿـﺮي‬
‫ﺷﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪3‬ـ‪3‬ـ‪2‬ـ‪2‬ـ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮاره ‪QuikSCAT‬‬

‫از ﻣـﺎه ﺟـﻮﻻي ﺳـﺎل ‪ 1999‬ﺑﺮداﺷـﺖ ﺷـﺪه و‬ ‫‪QuikSCAT‬‬ ‫دادهﻫﺎي ﺟﻬﺘﯽ ﻣﺎﻫﻮاره‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪروز ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮداﺷﺖ دادهﻫﺎ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺎﺗﺮﯾﺴﯽ ﺑﺎ ﮔﺎم زﻣـﺎﻧﯽ ‪ 12‬ﺳـﺎﻋﺖ در‬
‫دو ﻋﺒﻮر در روز و ﺑﺎ درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ ‪ 0/25‬درﺟﻪ در ﺟﻬﺖ ﻃـﻮﻟﯽ و ﻋﺮﺿـﯽ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬
‫وﺟﻮد ﺑﻬﺒﻮد ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ و درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨـﺎن اﻣﮑـﺎن اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﺴﺘﻘﯿﻢ از‬
 #, !"# $ $ % & ' ( ) * !+ !
0 ( $ ,. / +% , -
: ; <! 9 78 6 1 ,2 3 & 2 45
7A 60 $% 0 -*= - >"& ? @, ! !# 1
BC 6

! "#$%
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪94‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪19‬ـ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﻠﺒﺎد ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ‪ QuikSCAT‬و ﻣﺪل‬

‫‪95‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ /‬ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬

‫اداﻣﻪ ﺷﮑﻞ ‪ - 19-3‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﻠﺒﺎد ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ‪ QuikSCAT‬و ﻣﺪل‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪96‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -19-3‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﻠﺒﺎد ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ‪ QuikSCAT‬و ﻣﺪل‬

97 ‫ ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬/‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

14

12

10
Wind Speed (m/s)

4
Model
QS 1
2

0
0.001 0.01 0.1 1
Exceedence Probability (%)

14

12

10
Wind Speed (m/s)

4
Model
QS 2
2

0
0.001 0.01 0.1 1
Exceedence Probability (%)

‫ و ﻣﺪل‬QuickSCAT ‫ ﻧﻤﻮدار ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﻣﺎﻫﻮاره‬- 20-3 ‫ﺷﮑﻞ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ 98

14

12

10
Wind Speed (m/s)

4
Model
QS 3
2

0
0.001 0.01 0.1 1
Exceedence Probability (%)

14

12

10
Wind Speed (m/s)

4
Model
QS 4
2

0
0.001 0.01 0.1 1
Exceedence Probability (%)

‫ و ﻣﺪل‬QuickSCAT ‫ ﻧﻤﻮدار ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﻣﺎﻫﻮاره‬-20-3 ‫اداﻣﻪ ﺷﮑﻞ‬
‫‪99‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ /‬ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬

‫‪14‬‬

‫‪12‬‬

‫‪10‬‬
‫)‪Wind Speed (m/s‬‬

‫‪8‬‬

‫‪6‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Model‬‬
‫‪QS 5‬‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0.001‬‬ ‫‪0.01‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪1‬‬
‫)‪Exceede nce Probability (%‬‬

‫‪14‬‬

‫‪12‬‬

‫‪10‬‬
‫)‪Wind Speed (m/s‬‬

‫‪8‬‬

‫‪6‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Model‬‬
‫‪QS 6‬‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0.001‬‬ ‫‪0.01‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪1‬‬
‫)‪Exceedence Probability (%‬‬

‫اداﻣﻪ ﺷﮑﻞ ‪ -20-3‬ﻧﻤﻮدار ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﻣﺎﻫﻮاره ‪ QuickSCAT‬و ﻣﺪل‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ 100

14

12

10
Wind Speed (m/s)

4
Model
QS 7
2

0
0.001 0.01 0.1 1
Exce edence Probability (%)

14

12

10
Wind Speed (m/s)

4
Model
QS 8
2

0
0.0001 0.001 0.01 0.1 1
Exceedence Probability (%)

‫ و ﻣﺪل‬QuickSCAT ‫ ﻧﻤﻮدار ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﻣﺎﻫﻮاره‬-20-3 ‫اداﻣﻪ ﺷﮑﻞ‬
‫‪101‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ /‬ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬

‫در ﮐﻠﯿﻪ ﮔﻠﺒﺎدﻫﺎ ﺟﻬﺎت ﺑﺎد ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺪل و اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﻮده و درﺻﺪ ﺑﺎﻻي ﻣﺤﺪوده‬
‫آرام در اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‪ ،‬ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﺪم ﺑﺮداﺷـﺖ داده در ﺑـﺴﯿﺎري از ﮔﺎﻣﻬـﺎي زﻣـﺎﻧﯽ و درﻧﺘﯿﺠـﻪ‬
‫ﻏﯿﺮواﻗﻌﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺧﻄﺎي ‪ 2‬ﻣﺘﺮﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺑﺎد ﻣـﺎﻫﻮاره‪،‬‬
‫ﺑﻪﺟﺰ در ﻧﻘﻄﻪ ‪ QS4‬ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮده و ﻣﺠﺪدا ﻟﺰوم اﺻﻼح ﺑﺎد در ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﯾﯽ رخ داده در ﻣﺤﺪوده زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﯽ ﻣـﺪل و ﻣـﺎﻫﻮاره‬
‫ﻧﯿﺰ از ﻧﻈﺮ زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﮑﺎن و ﺷﺪت وﻗﻮع ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬دراﯾﻦ ﺑﺎزه زﻣـﺎﻧﯽ دو‬
‫ﻃﻮﻓﺎن رخ داده ﮐﻪ ﯾﮏ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ از ﻫﺮﯾـﮏ از آﻧﻬـﺎ در اﺷـﮑﺎل ‪3‬ــ‪ 21‬و ‪3‬ــ‪ 22‬دﯾـﺪه‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق دﻗﯿﻖ زﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪21‬ـ ﻃﻮﻓﺎن اﺳﺘﻮاﯾﯽ ﻣﯽ ‪ 2001‬در اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﻣﺎﻫﻮاره‪) QuikSCAT‬ﺑﺎﻻ( و ﻣﺪل)ﭘﺎﯾﯿﻦ(‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪102‬‬

‫‪26° 0' N‬‬

‫‪24° 0' N‬‬

‫‪22° 0' N‬‬

‫)‪QS WS (m/s‬‬
‫‪Above 10‬‬
‫‪9 - 10‬‬
‫‪20° 0' N‬‬ ‫‪8- 9‬‬
‫‪56° 0' E‬‬

‫‪58° 0' E‬‬

‫‪60° 0' E‬‬

‫‪62° 0' E‬‬

‫‪64° 0' E‬‬

‫‪66° 0' E‬‬

‫‪68° 0' E‬‬

‫‪70° 0' E‬‬

‫‪7- 8‬‬
‫‪6- 7‬‬
‫‪5- 6‬‬
‫‪Below 5‬‬

‫‪09/26/01 02:00:00‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪22‬ـ ﻃﻮﻓﺎن اﺳﺘﻮاﯾﯽ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 2001‬در اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﻣﺎﻫﻮاره‪) QuikSCAT‬ﺑﺎﻻ( و ﻣﺪل)ﭘﺎﯾﯿﻦ(‬

‫‪3‬ـ‪3‬ـ‪3‬ـ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ‪ ECMWF‬از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﻣﺪﻟﯽ‬

‫ﺗﻨﻬﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﻣـﺪﻟﯽ ﻣﻮﺟـﻮد در ﻣﺤـﺪوده ﭘـﺮوژه‪ ،‬ﻧﻘﻄـﻪ ﻣـﺪﻟﯽ ‪ UK Met Office‬در‬
‫درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﺎد و ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪاي ﺑـﻪ ﻣﺨﺘـﺼﺎت ‪ 60/63‬ﻃـﻮل‬
‫‪103‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ /‬ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺻﻼح ورودﯾﻬﺎي ﻣﺪل‬

‫ﺷـﺮﻗﯽ و ‪ 24/61‬ﻋـﺮض ﺷــﻤﺎﻟﯽ )ﺷـﮑﻞ ‪3‬ــ‪ (6‬را در ﺑــﺎزه زﻣـﺎﻧﯽ ‪ 1998‬ــ ‪ 1994‬دارا‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﻠﺒﺎداﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل ‪ ECMWF‬در ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪ 23‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻤﺨـﻮاﻧﯽ‬
‫ﺧﻮﺑﯽ را در ﻓﺮاواﻧﯽ وﻗﻮع ﺑﺎد در ﺟﻬﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺟﻬﺖ ﻏﺎﻟﺐ)ﻏﺮب ﺗﺎ ﺟﻨﻮب( ﻧـﺸﺎن‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﺤﺪوده آرام ﻫﺮ دو ﻣﺪل)‪ (Calm‬ﻧﯿﺰ ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ‪23‬ـ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﻠﺒﺎدﻫﺎي ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺪﻟﯽ ‪ U.K. Met Office‬و ﻣﺪل‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪104‬‬

‫‪3‬ـ‪4‬ـ اﺻﻼﺣﺎت ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﺟﻬﺖ ﺗﺪﻗﯿﻖ ﻣﯿﺪان ﺑﺎد ‪ECMWF‬‬

‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪﻫﺎي ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺟﺎﻣﻌﯽ در ﭘﻬﻨﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و دﻗـﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﻣﻮﻟﻔـﻪﻫـﺎي‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﻣﯿـﺪان ﺑـﺎد ﮐﺮاﻧـﻪ دور و ﺷـﺪت‪ ،‬زﻣـﺎن و ﻣﮑـﺎن ﻃﻮﻓﺎﻧﻬـﺎي اﺳـﺘﻮاﯾﯽ را ﺗﺎﯾﯿـﺪ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻣﺮ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺧﺎﻃﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮي در اﺳﺘﻔﺎده ازاﯾﻦ دادهﻫﺎاﯾﺠﺎد ﻣـﯽﮐﻨـﺪ‪ .‬ﻣـﺸﮑﻼت‬
‫ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه را ﻣﯽﺗﻮان ﻧﺎﺷﯽ از درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﮐﻠﯽ در ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﻣﺮز ﺧـﺸﮑﯽ‬
‫ـ درﯾﺎ و ﻏﯿﺮﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﻣﺪل داﻧﺴﺖ‪ .‬ﺳﺎدهﺗﺮﯾﻦ راه ﺣﻞ ﺟﻬﺖ ﺣﺬف دادهﻫﺎي ﻧـﺎﻣﻄﻤﺌﻦ‬
‫ﻣﺮز ﺳﺎﺣﻠﯽ‪ ،‬ﮐﭙﯽ ﮐﺮدن ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎي ﺑﺎد از ﮔﺮهﻫﺎي داﺧﻞ درﯾﺎ ﺑﻪ ﮔﺮهﻫﺎي ﺧﺸﮑﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻘﺸﻪ زﺑﺮي ﻣﺪل ﺑﺎد ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬وﻟـﯽ ازآﻧﺠﺎﯾﯿﮑـﻪ زﺑـﺮي ﻣـﺪل در ﻃـﻮل دوره ﻣﺘﻐﯿـﺮ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ دادهﻫﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﻣﻮرد اﻃﻤﯿﻨﺎن و دروﻧﯿﺎﺑﯽ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺳﺮﻋﺖ از ‪ 6‬ﺑﻪ‬
‫‪ 3‬ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮاﯾﺠﺎد ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ‪ ،‬دﻗﺖ ﻣﯿﺪان ﺑﺎد را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ‪ .‬در ﻣﻨﻄﻘـﻪ‬
‫ﻋﺴﻠﻮﯾﻪ ﮐﻪ ﻧﻤﻮدار ﻓﺮاواﻧﯽ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد راﻧﺸﺎن داده و ﻣﺤﺪوده زﺑﺮي درﯾﺎ‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ 2000‬وﺳﯿﻊ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎﮐﺘﻮر اﺻـﻼﺣﯽ ‪ 1/3‬اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪه و ﺧﺮوﺟﯿﻬـﺎي‬
‫ﻣﺪل ﻣﻮج ﻧﯿﺰ ﺗﺎﯾﯿﺪي ﺑﺮ درﺳﺘﯽاﯾﻦ ﺿﺮﯾﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﺮ اﺳـﺎس ﻧﻤﻮدارﻫـﺎي اﺣﺘﻤـﺎل ﻓﺰوﻧـﯽ ﻗﺒـﻞ و ﺑﻌـﺪ از ﻧـﻮاﻣﺒﺮ ‪2000‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان اﻇﻬﺎر ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﭘﺲ از اﻓﺰاﯾﺶ درﺷﺘﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﺪل ﺑﺎد‪ ،‬دﻗﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه و‬
‫ﮐﭙﯽ ﮐﺮدن ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎي ﺑﺎد از درﯾﺎ ﺑﻪ ﺧﺸﮑﯽ ﮐﻔﺎﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ ازاﯾﻦ ﺗﺎرﯾﺦ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ‬
‫ﻧﻤﻮدار اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﯽاﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﻗﺸﻢ و ﻧﻘﺸﻪ زﺑـﺮي ﻣـﺪل ﺑـﺎد ‪ ECMWF‬ﻧـﺸﺎن‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬دﺳﺖ ﮐﻢ ﻓﺎﮐﺘﻮر اﺻﻼﺣﯽ ‪ 1/5‬ﻻزم ﺑﻮده و ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺗـﺼﺤﯿﺢ ﻧﻘـﺎط ﮔﺮﻫـﯽ‬
‫ﻣﺠﺎور‪ ،‬ﻧﺎﺣﯿﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎ ﻓﺎﮐﺘﻮر ‪ 1/25‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﮐﻠﯿﻪ اﺻﻼﺣﺎت ﻣﺬﮐﻮر در‬
‫ﺷﮑﻠﻬﺎي‪3‬ـ‪ 24‬و ‪3‬ـ‪ 25‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
 !
" * + , - )& ( '& " ! #$ % &
+3 4 5 0 / 6 7) # 2 ./0 1 2
<= );+:8 1 4 5 .) - (. 8 9
 &#$% !"
14 1 ' 1 # 2# 3 0 ' ( ) * + ,- ./ 0
2# 9 :, ; (' 56$7 / 0/ 8#
8 1" 2 10 1= >/ ? 6@' # ; 93 0 < *
1? A - 0B16 #> % C$ $6 - 6 D E FA ? & / '# @
1 IJ 1 2 1 1 HH G1 1 2# ' # 0/
1=< 1 ;1 3 10 1 < K 1/ 561$L ( & / '# @ ;<0$ 2
N 1. #1< 1% # @ :, @ * #> M6- 2#
Q1/ $ 1 1 R / &# E( % PIO 2 PO IJ G *
* 1 N. 56 S / %D 2# 3 0 ? A - /6 #6
IJ 1 IU ' # ? A - Q2 T % / 2D 5& 9 6 4 D
2 1 ' #1 1 1? 9 1 % #1> ' V #$( K 6 2 W
&#1$% 1 B6S $ ( 4 D * 5Y62 #$$% X . #$( K 6
&# H\1[ ;Y Z = ? A - 5 Y % D 6
 !

'^ S 46 Y 2# 9 % @# 2 / IH 2# ] 5 $
1 ' .01/ 1 #6 _D
$0 F6 * `# ?6 &# /6 ? A -N
1 1A > 1? Q/ $ A 4 2 IU W HaO
G1 ` 1 ' #1 `# 5 &# @ ; # $ 46 Y 2#
;Y1 Z 1= #1 # #$ E "$/ A ^ #6 ' .0/ 2 IU
1 IJ 1 1 #1> * 1 M16- 1?6 cd/ &# @ Hb1[
&#1 @ 1 1 1 5 FR 0/ ? A -N * e0/
)0B( ;gA `# ' _ /6 f 0/ ? A - 6(
& A @ #( / ;6g.

. / "#% & ' () *+ , -" "#$ !

2() 01
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ 108

‫ـ ﻣﺮاﺟﻊ‬6‫ـ‬3
1. Caires, S., Komen, G., and A. Sterl, Comparative Assessment of ERA-40 Ocean Wave
Product, Global Change Open Science Conference, (p. Poster P.4.0.098), Amsterdam,
2001.
2. Cox, A.T., and V. R. Swail, A Global Wave Hindcast Over the Period 1958-1997:
Validation and Climate Assessment, JGR (Oceans), Vol. 106, No. C2, pp. 2313-2329,
2001.
3. Perrie,W., Dunlap, E., Vachon, P. W., Toulany, B., and R. D. Anderson, Marine Wind
Analysis from Remotely Sensed Measurement, Can. Journal of Remote Sensing, Vol. 28,
No. 3, pp. 450-465, 2002.
4. Goswami, B. N., and D. Sengupta, A note on deficiency of NCEP/NAR Reanalysis
Surface Winds over the Equarorial Indian Ocean, Journal of geophysical research,
Vol.108, No.C4, 3124, 2003.
5. Dibajnia, M., Wave Climate Study for Alkharah-Oman , Proceeding of 5th Int. Conf. on
Coasts, Ports and Marine Structures, Tehran, Iran, 2002.
6. Weisse, R., and G. Gayer, An Approach Towards a 40-Year High-Resolution Wave
Hindcast for the Southern North Sea, Proceeding of 6th Int. Workshop on Wave
Hindcasting and Forecast, Monterey, USA, 2000.
7. Caires, S., Strel, A., Bidlot, J. R., Graham, N., and V. R. Swail, Climatological
Assessment of Reanalysis ocean data, Proceeding of the 7th int. workshop on wave
hindcasting and forecasting, pp. 1-12, Banff, Canada, 2002.
‫‪109‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ /‬ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج‬

‫‪4‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ رﻓﺘﺎر ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰار اﺻﻠﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺑﺎزﺳﺎزي روﯾﺪادﻫﺎي‬
‫ﻣﻮج دراﯾﻦ ﭘﺮوژه از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋهاي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﯽ ﺿـﻤﻦ اراﯾـﻪ دﯾـﺪ‬
‫اوﻟﯿﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻣﯿﺰان دﻗﺖ ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ و ﻧﺤﻮه ﺑﺮﺧﻮرد آن ﺑﺎ ﭘﺪﯾﺪه ﻣﻮج ﮐﻪ در ﺗﺤﻠﯿﻞ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿـﺖ اﺳـﺖ‪ ،‬در اﻧﺘﺨـﺎب ﻣﺤـﺪوده ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺿـﺮاﯾﺐ‬
‫ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن‪ ،‬ﻧﺤﻮه ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮج ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺿـﺮاﯾﺐ و در ﻧﻬﺎﯾـﺖ اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺮاي ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬دراﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺿﻤﻦ‬
‫ﺷﺮح ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﺪل ‪ SW‬ذﮐـﺮ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪4‬ـ‪2‬ـ ﻣﺪﻟﻬﺎي رﯾﺎﺿﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج‬

‫ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ﭘﺪﯾﺪهاﯾﺠﺎد ﻣﻮج ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎد اراﯾﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐـﻪ‬
‫ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎياﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎ‪ ،‬روشﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺗﺠﺮﺑﯽ‪ ،‬ﻧﯿﻤﻪﺗﺠﺮﺑﯽ و رﯾﺎﺿﯽ ﺑﺮاي ﭘﯿﺶﺑﯿﻨـﯽ‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮج از روي ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺎد ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪهاﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌـﻀﯽ از ﻧﻈﺮﯾـﻪﻫـﺎي ﻓـﻮقاﻟـﺬﮐﺮ‪،‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪110‬‬

‫روش ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﺎﻣﻼً رﯾﺎﺿﯽ دارﻧﺪ و در آﻧﻬﺎ رواﺑﻂ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮاﯾﺠﺎد ﯾﮏ »ﺗﮏﻣﻮج« در ﻗﺎﻟﺐ‬
‫ﻣﻌﺎدﻻت رﯾﺎﺿﯽ و ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺣﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي در ﻧﻈﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﻣﺎﻫﯿـﺖ‬
‫ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﭘﺪﯾﺪه ﻣﻮج‪ ،‬دﺳﺘﻪ دﯾﮕﺮي از ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎ اراﯾﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ ﮐـﻪ ﻋـﻼوه ﺑـﺮ ﺗﺤﻠﯿـﻞﻫـﺎي‬
‫رﯾﺎﺿﯽ از ﺗﺤﻠﯿﻞﻫﺎي آﻣﺎري و ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ و ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﯽ ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫و ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻮج را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﯿﻔﯽ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﯽ ﻗـﺮار ﻣـﯽدﻫﻨـﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧـﯽ از ﻣﻬﻤﺘـﺮﯾﻦ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎياﯾﺠﺎد و رﺷﺪ اﻣﻮاج ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري ﮐﻠﻮﯾﻦ ـ ﻫﻠﻤﻬﻮﻟﺘﺰ )‪(Kelvin- Helmholtz‬‬ ‫•‬

‫ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺟﻔﺮﯾﺰ )‪(Jeffreys‬‬ ‫•‬

‫ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻓﯿﻠﯿﭙﺲ )‪(Philips‬‬ ‫•‬

‫ﻧﻈﺮﯾﻪ رﺷﺪ ﻧﻤﺎﯾﯽ ﻣﺎﯾﻠﺰ )‪(Miles‬‬ ‫•‬

‫ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎي ﻣﺎﯾﻠﺰ و ﻓﯿﻠﯿﭙﺲ ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ از ﭘﺪﯾﺪه اﯾﺠﺎد‬
‫ﻣﻮج ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺑﺎد را اراﯾﻪ ﻣﯽدﻫﺪ و ﻟﺬا اﻣﺮوزه در اﮐﺜـﺮ ﻣـﺪلﻫـﺎي ﭘـﯿﺶﺑﯿﻨـﯽ ﻣـﻮج از‬
‫ﺗﺮﮐﯿﺐاﯾﻦ دو ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ ﺟﻬﺖ ﻣﺪﻟﺴﺎزياﯾﺠﺎد و رﺷﺪ اﻣﻮاج اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ روشﻫﺎي ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺿـﻌﯿﺖ ﺑـﺎد‪ ،‬روشﻫــﺎي ﺗﺠﺮﺑـﯽ و‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ از ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜـﺎل ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ روش ﺑﻮﻓﻮرت‪ 1‬اﺷﺎره ﮐﺮد ﮐﻪ‬
‫در آن ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻇﺎﻫﺮي درﯾﺎ و ﻫﺮ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﯾﮏ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻧﺴﺒﺖ داده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺮوه دﯾﮕﺮ روشﻫﺎي ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي آﻧـﺎﻟﯿﺰ اﺑﻌـﺎدي اﺳـﺘﻮار ﻫـﺴﺘﻨﺪ و ﺑـﺮ‬
‫اﺳﺎس ﻃﺒﯿﻌﺖ ﭘﺪﯾﺪهاﯾﺠﺎد ﻣﻮج ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎد‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد‪ ،‬ﻃﻮل ﺑﺎدﮔﯿﺮ و زﻣـﺎن‬
‫ﺗﺪاوم وزش ﺑﺎد را ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي ﻣﻮج ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬از ﻣﯿﺎناﯾﻦ روشﻫـﺎ ﻣـﯽﺗـﻮان‬
‫روشﻫﺎي ‪ DONELAN ،SPM ،SMB‬و ‪ KRYLOV‬را ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬
‫دﻗﯿﻖﺗﺮﯾﻦ ﻧﺤﻮه ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزياﯾﺠﺎد ﻣﻮج ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎد ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﻣﺪلﻫـﺎي رﯾﺎﺿﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ‬
‫اﻣﻮاج اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺣﻞ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﯿﻔﯽ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﺒﺎرات‬
‫ﭼﺸﻤﻪ و ﭼﺎه‪ 2‬ﻣﺒﻨﺎي ﺗﻤﺎم ﻣﺪلﻫﺎي ﻋﺪدي ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪1. Beaufort‬‬
‫‪2. Source and Sink Terms‬‬
‫‪111‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ /‬ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج‬

‫ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺳﻪ ﻧﺴﻞ از ﻣﺪلﻫﺎي ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج اراﯾﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺪلﻫـﺎي ﻧـﺴﻞ اول‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ VENICE‬از اﻧﺪرﮐﻨﺶ ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫـﺎي ﻣﻮج ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺣـﺎل آن ﮐـﻪ‬
‫ﻣﺪلﻫﺎي ﻧﺴﻞ دوماﯾﻦ اﺛﺮ را ﻧﯿﺰ ﻣﺪل ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺪلﻫﺎي ﻧـﺴﻞ دوم ﺧـﻮد ﺑـﻪ ﺳـﻪ دﺳـﺘﻪ‬
‫ﻣﺪلﻫﺎي ﻃﯿﻔﯽ ﻣﻨﻘﻄﻊ‪ ،‬ﻣﺪلﻫﺎي ﭘﺎراﻣﺘﺮﯾﮏ و ﻣﺪلﻫﺎي ﭘﯿﻮﻧﺪي)ﻫﯿﺒﺮﯾﺪ( ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺷﮑﺎل ﻣﺪل ﻫﺎي ﻧﺴﻞ دوم‪ ،‬ﻓﺮﺿﯿﺎت ﻣﺤﺪودﮐﻨﻨﺪهاي از ﻗﺒﯿﻞ ﺷﮑﻞ ﻃﯿﻒ اﺷﺒﺎع اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺎده ﺷﺪن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت وﻗﺖﮔﯿﺮ اﻧﺘﮕﺮاﻟﯽ ﺷﮑﻞ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﻧﺘﻘـﺎل اﻧـﺮژي در ﻧﻈـﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬اﯾﻦ اﺷﮑﺎل در ﻣﺪلﻫﺎي ﻧﺴﻞ ﺳﻮم ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اﻧﺘﮕﺮاﻟـﯽ ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﺑﺮﻃﺮف ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﯾﻦ ﻣﺪل ﻧﺴﻞ ﺳﻮم‪ ،‬ﻣﺪل ‪ WAM‬اﺳﺖ ﮐـﻪ در ﻣﺮﮐـﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘـﺎت ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳـﯽ‬
‫ﻣﺎﮐﺲ ـ ﭘﻼﻧﮏ آﻟﻤﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺴﻠﻤﻦ و ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﮐﻮﻣﻦ‪ ،‬ﯾﺎﻧﺴﻦ‪ ،‬زاﺑﺮوﺳـﮑﯽ و ﮔـﻮﻧﺘﺮ‬
‫ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪهاﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺪل ‪ WAM‬ﯾﮏ ﻣﺪل ﻧﺴﻞ ﺳﻮم اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﻣﻌـﺎدﻻت اﻧﺘﻘــﺎل ﻣـﻮج را ﺑـﺪون ﻫـﯿﭻ‬
‫ﭘﯿﺶﻓﺮﺿﯽ در ﻣﻮرد ﺷﮑﻞ ﻃﯿﻒ ﻣﻮج ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺻﺮﯾﺢ ﺣﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻣـﺪل ﺗﻐﯿﯿـﺮات‬
‫ﺗﺪرﯾﺠﯽ ﻣﻮج را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ داﻧﺶ روز و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ درﺟﺎت آزادي ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺮاي ﯾﮏ‬
‫ﻃﯿﻒ دوﺑﻌﺪي اراﯾﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﺪل ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺷﺒﮑﻪﺑﻨﺪي دﻟﺨﻮاه ﻣﺤﻠﯽ ﯾﺎ ﮐﻠﯽ ﺑﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ دادهﻫـﺎي ﺗـﺮاز ﺑـﺴﺘﺮ‬
‫اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺷﺒﮑﻪﺑﻨﺪي در زﻣﺎن و ﻣﮑﺎن ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻟﺨﻮاه اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬اﻧﺘﺸﺎر‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧـﺪ در ﺷـﺒﮑﻪ ﮐـﺎرﺗﺰﯾﻦ ﯾـﺎ ﻃـﻮل ﺟﻐﺮاﻓﯿـﺎﯾﯽ ـ ﻋـﺮض ﺟﻐﺮاﻓﯿـﺎﯾﯽ اﻧﺠـﺎم ﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ارﺗﻔﺎع ﻣﺆﺛﺮ ﻣﻮج‪ ،‬ﺟﻬﺖ و ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻮج‪ ،‬ارﺗﻔﺎع و‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻣﻮاج دورآ‪ ،‬ﻣﯿﺪان ﺗﻨﺶ ﺑﺎد ﺗﺼﺤﯿﺢ ﺷﺪه ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻨﺶ ﻧﺎﺷـﯽ از‬
‫ﻣﻮج و ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺮآ‪ 1‬در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از ﺷﺒﮑﻪ در زﻣﺎن دﻟﺨﻮاه و ﻧﯿﺰ ﻃﯿﻒ دوﺑﻌـﺪي ﻣـﻮج در‬
‫زﻣﺎن و ﻣﮑﺎن دﻟﺨﻮاه‪ .‬ﻣﺪل ‪ WAM‬در اﻋﻤﺎق ﮐﻢ و زﯾﺎد ﮐﺎرﺑﺮد دارد و اﺛﺮ ﻋﻤﻖ و اﻧﮑﺴﺎر‬
‫ﺟﺮﯾﺎن را در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫‪1. Drag Coefficient‬‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪112‬‬

‫در اﯾﻦ ﻣﺪل ﻣﻌﺎدﻻت اﺻﻠﯽ و اﻧﺘﺸﺎر ﺑﺎ روشﻫﺎ و ﮔﺎمﻫﺎي زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺘﻔـﺎوﺗﯽ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺷﯿﻮه اﻧﺘﮕﺮالﮔﯿﺮي ﻣﻌـﺎدﻻت اﺻﻠﯽ ﯾﮏ ﺷﯿﻮه ﺿﻤﻨﯽ اﺳﺖ و ﺷﯿﻮه اﻧﺘﺸﺎر ﯾﮏ‬
‫‪ upwind‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﺘﮕﺮالﮔﯿﺮي را ﻣﯽﺗﻮان در زﻣﺎن دﻟﺨﻮاه ﻣﺘﻮﻗـﻒ‬ ‫‪flux‬‬ ‫ﺷﯿﻮه ﻣﺮﺗﺒﻪ اول‬
‫ﮐﺮد و ﻣﺠﺪداً راهاﻧﺪازي ﮐﺮد‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺎمﻫﺎي زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎد ﻧﯿﺰ اﺧﺘﯿﺎري اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪III‬‬ ‫در ﺣــﺎل ﺣﺎﺿــﺮ‪ ،‬ﺟﺪﯾــﺪﺗﺮﯾﻦ ﻣــﺪل ﻧــﺴﻞ ﺳــﻮم ﺗﺒــﺪﯾﻞ ﺑــﺎد ﺑــﻪ ﻣــﻮج‪ ،‬ﻣــﺪل‬
‫‪ WAVEWATCH‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﺪل ‪) WAM‬اﻧـﺴﺘﯿﺘﻮي ﻣـﺎﮐﺲ ﭘﻼﻧـﮏ آﻟﻤـﺎن(‪،‬‬
‫ﻣﺪل ‪) WAVEWATCH I‬داﻧﺸﮕﺎه دﻟﻔﺖ ﻫﻠﻨﺪ( و ﻣﺪل ‪) WAVEWATCH II‬ﻧﺎﺳـﺎ( ﺗﻬﯿـﻪ‬
‫‪ WAVEWATCH‬ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺪلﻫﺎي ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه در زﻣﯿﻨﻪ‬ ‫‪III‬‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎاﯾﻦ وﺟﻮد‪ ،‬ﻣﺪل‬
‫ﻣﻌﺎدﻻت ﺣـﺎﮐﻢ‪ ،‬ﺳـﺎﺧﺘﺎر ﻣـﺪل‪ ،‬روشﻫـﺎي ﻋـﺪدي و ﭘﺎراﻣﺘﺮﺳـﺎزي ﻓﯿﺰﯾﮑـﯽ ﻣﺘﻔـﺎوت‬
‫اﺳﺖ]‪.[2] [1‬‬

‫‪4‬ـ‪3‬ـ ﺷﺮح ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ اﻣﻮاج ﻃﯿﻔﯽ ‪SW‬‬

‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪1‬ـ ﻣﻌﺎدﻻت ﺣﺎﮐﻢ‬
‫ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده دراﯾﻦ ﭘﺮوژه ﺟﻬﺖ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﺸﺨﺼﻪﻫـﺎي اﻣـﻮاج‪ ،‬ﻣـﺪل‬
‫ﻃﯿﻔﯽ ﻣﻮج ‪ SW‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺒﻨﺎي اﯾﻦ ﻣﺪل ﺑﺮاي ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج‪ ،‬ﺣﻞ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﻧﺘﻘـﺎل اﻧـﺮژي‬
‫ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﺮمﻫﺎي ﭼﺸﻤﻪ و ﭼﺎه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻟﺤﺎظ ﮐـﺮدن ﻃﺒﯿﻌـﺖ ﺗـﺼﺎدﻓﯽ اﻣـﻮاج‬
‫درﯾﺎ‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي در ﺷﮑﻞ ﻃﯿﻔﯽ آن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺷﮑﻞ ﻣﻌﺎدﻻت اﻧﺘﻘﺎل‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ دوﺑﻌﺪي ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪∂ E Cosθ ∂ (E.C.Cg ) Sinθ ∂ (E.C.Cg ) Cg‬‬ ‫‪∂C‬‬ ‫‪∂C ∂ E‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+ (Sinθ‬‬ ‫) ‪− Cosθ‬‬ ‫‪=S‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(1‬‬
‫‪∂t‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪∂x‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪∂y‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪∂x‬‬ ‫‪∂ y ∂θ‬‬
‫ﮐﻪ در آن‪:‬‬
‫) ‪ : E (t, x, y, f , θ‬ﻃﯿﻒ اﻧﺮژي ﻣﻮج ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ ـ ﺟﻬﺘﯽ‬
‫‪ :‬زﻣﺎن‬ ‫‪t‬‬

‫‪ :‬ﻣﺨﺘﺼﺎت دﮐﺎرﺗﯽ در ﺣﺎﻟﺖ دو ﺑﻌﺪي‬ ‫‪x, y‬‬

‫‪ : f‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ‬
‫‪113‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ /‬ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج‬

‫‪ :‬ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺸﺎر اﻣﻮاج‬ ‫‪θ‬‬

‫‪ :‬ﺳﺮﻋﺖ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮج‬ ‫‪Cg‬‬

‫‪ :‬ﺳﺮﻋﺖ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻮج‬ ‫‪C‬‬

‫‪ :‬ﻋﺒﺎرت ﭼﺸﻤﻪ و ﭼﺎه‬ ‫‪S‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻮق ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﯾﮏ ﻃﯿﻒ اﻧﺮژي ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ ـ ﺟﻬﺘـﯽ ﺑـﺎ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮج ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ و در ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻮد ﺗﺤﺖ اﺛﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ اﻧـﺮژي‬
‫ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ ﮐﻒ درﯾﺎ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺑﺎد و ﺷﮑﻞ ﻃﯿﻒ ﻗﺮار ﻣـﯽﮔﯿـﺮد‪ .‬آﺧـﺮﯾﻦ‬
‫ﻋﺒﺎرت در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﺬﮐﻮر اﺛﺮ اﻧﮑﺴﺎر و ﭘﺸﺘﻪ ﮐﺮدن ﻣﻮج را در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎرت ﻣﻨﺒﻊ در ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻮج ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪S = Sin + Snl + Sdis + Sbot + Ssurf‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(2‬‬
‫ﻣﻌـﺮف اﻧﺘﻘـﺎل اﻧـﺮژي از‬ ‫آب‪Snl ،‬‬ ‫ﻣﻌﺮف اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي از ﺑﺎد ﺑﻪ ﺳﻄﺢ‬ ‫‪Sin‬‬ ‫ﮐﻪ در آن‬
‫ﻣﻌـﺮف اﺳـﺘﻬﻼك‬ ‫اﻣـﻮاج‪Sdis ،‬‬ ‫ﯾﮏ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺑﻪ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ دﯾﮕﺮ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺪرﮐﻨﺶ ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ‬
‫ﻣﻌـﺮف اﺳـﺘﻬﻼك‬ ‫)‪Sbot ،(White Capping‬‬ ‫اﻧﺮژي ﻣﻮج در اﺛﺮ ﭘﺪﯾﺪة ﺳﻔﯿﺪك راس ﻣـﻮج‬
‫ﻣﻌـﺮف اﺳـﺘﻬﻼك اﻧـﺮژي ﻣـﻮج ﻧﺎﺷـﯽ از‬ ‫‪Ssurf‬‬ ‫اﻧﺮژي ﻣﻮج ﻧﺎﺷﯽ از اﺻـﻄﮑﺎك ﮐـﻒ و‬
‫ﺷﮑﺴﺖ ﻣﻮج در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮐﻢ ﻋﻤﻖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪2‬ـ دادهﻫﺎي ورودي‬

‫دادهﻫﺎي ورودي در ﻣﺪل ﻣﺬﮐﻮر ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫دادهﻫـﺎي ژرﻓﺎﺳــﻨﺠﯽ‪ 1‬ﮐــﻪ ﺧـﺼﻮﺻﺎً در ﻧــﻮاﺣﯽ ﮐــﻢﻋﻤـﻖ از اﻫﻤﯿــﺖ ﺑﯿــﺸﺘﺮي‬ ‫•‬

‫ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬‬
‫دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﻣﺮزﻫﺎي ﻣﺪل‬ ‫•‬

‫دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ و زﻣـﺎن ﺷـﺮوع و ﺧﺎﺗﻤـﻪ‬ ‫•‬

‫ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزي ﻋﺪدي‬

‫‪1. Bathymetry‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪114‬‬

‫ﻧﺤﻮه ﻓﺮﻣﻮل ﺑﻨﺪي ﻃﯿﻔﯽ )ﭘﺎراﻣﺘﺮي ﻏﯿـﺮ ﮐﻮﭘﻠـﻪ ﺟﻬﺘـﯽ‪ ،‬ﮐـﺎﻣﻼ ﻃﯿﻔـﯽ( و ﻧﺤـﻮه‬ ‫•‬

‫ﻓﺮﻣﻮل ﺑﻨﺪي زﻣﺎﻧﯽ )ﺷﺒﻪ ﭘﺎﯾﺪار‪ ،‬ﻏﯿﺮ ﭘﺎﯾﺪار(‬

‫ﻧﺤﻮه ﺟﺪاﺳﺎزي ﻃﯿﻔﯽ )ﺟﺪاﺳﺎزي ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ و ﺟﻬﺘﯽ(‬ ‫•‬

‫دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ روش ﺣﻞ )ﺗﻌﺪاد ﺗﺮازﻫﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي‬ ‫•‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اﻧﺘﻘﺎل‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﮔﺎﻣﻬﺎ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﻨﺒﻊ(‬

‫دادهﻫﺎي ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ آب )ﺛﺎﺑﺖ ﯾﺎ ﻣﺘﻐﯿﺮ(‬ ‫•‬

‫دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﺮﯾﺎن )ﺛﺎﺑﺖ ﯾﺎ ﻣﺘﻐﯿﺮ(‬ ‫•‬

‫دادهﻫﺎي ﺑﺎد‬ ‫•‬

‫دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﯾﺦ‬ ‫•‬

‫وﺟﻮد ﯾﺎ ﻋﺪم وﺟﻮد اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي‬ ‫•‬

‫دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ اوﻟﯿﻪ )ﺷﺮط ﺳﮑﻮن‪ ،‬ﺷﺮط اﺳﺘﻔﺎده از ﻃﯿﻔﻬﺎي ﺗﺠﺮﺑﯽ و‬ ‫•‬

‫ﻏﯿﺮه(‬
‫دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺮزي در ﻣﺮزﻫﺎي ﻣﺪل‬ ‫•‬

‫دﻗﺖ ﻣﺪل ‪ SW‬و ﯾﺎ ﻫﺮ ﻣﺪل ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج دﯾﮕﺮ‪ ،‬راﺑﻄﻪ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﺎ دﻗﺖ دادهﻫﺎي ﺑﺎد‬
‫دارد‪ .‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮاﻧﮕﺸﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐـﻪ ﺣـﺪود‪ %10‬ﺧﻄـﺎ در ﺳـﺮﻋﺖ ﺑـﺎد ﻣﻨﺠـﺮ‬
‫ﺑﻪاﯾﺠﺎد ﺧﻄﺎي ‪ %20‬در ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺷﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫دادهﻫﺎي ﺑﺎد را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرتﻫﺎي زﯾﺮ ﺑﻪ ﻣﺪل ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺛﺎﺑﺖ در زﻣﺎن و ﻣﮑﺎن‪ :‬ﺑﺎد ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﻘﺪار و ﺟﻬﺖ ﺛﺎﺑﺖ در ﮐﻠﯿﻪ ﻧﻘﺎط داﻣﻨﻪ در ﺗﻤﺎم‬
‫دوره ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﻣﯽوزد‪.‬‬
‫‪ .2‬ﺛﺎﺑﺖ در زﻣﺎن و ﻣﺘﻐﯿﺮ در ﻣﮑﺎن‪ :‬اﻧﺪازه و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد در ﮔﺮهﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣﺘﻐﯿـﺮ‬
‫اﺳﺖ وﻟﯽ در ﺗﻤﺎم دوره ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺘﯽ دارد‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻣﺘﻐﯿﺮ در زﻣﺎن و ﺛﺎﺑﺖ در ﻣﮑﺎن‪ :‬ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد در ﮐﻠﯿﻪ ﻧﻘﺎط ﯾﮑﺴﺎن اﺳـﺖ‬
‫وﻟﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﺎن ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﻮده و ﻣﯽﺗﻮان آن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﺳـﺮي زﻣـﺎﻧﯽ ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪115‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ /‬ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج‬

‫‪ .4‬ﻣﺘﻐﯿﺮ در زﻣﺎن و ﻣﮑﺎن‪ :‬اﻧﺪازه و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد در ﮐﻠﯿـﻪ ﻧﻘـﺎط ﻣـﺪل و در ﻃـﯽ دوره‬
‫ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪3‬ـ ﺿﺮاﯾﺐ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن )واﺳﻨﺠﯽ(‬

‫ﻫﺪف از ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﯾﮏ ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ آﻧﻬـﺎ ﻣـﺪل‬
‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزي ﺑﻬﺘﺮ ﯾﮏ ﭘﺪﯾﺪه ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﻣﺪل‪ ،‬ﺻﺤﺖ‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد آن ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻌﯿﯿﻦﺷﺪه ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﻣﻮﺟـﻮد و ﯾـﺎ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻـﻞ از ﯾـﮏ‬
‫ﻧﺮماﻓﺰار ﻣﻌﺘﺒﺮ دﯾﮕﺮ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در اﺟﺮاي اوﻟﯿﻪ ﻣﺪل‪ ،‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‬
‫ﮐﻪ اﺧﺘﻼف زﯾﺎدي ﺑﯿﻦ دو ﺣﺎﻟﺖ وﺟﻮد دارد‪ ،‬وﻟﯽ در ﺻﻮرت اﻧﺠﺎم ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﻣﻨﺎﺳﺐ‪،‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل و اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺗﺎ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻧﺰدﯾـﮏ ﻣـﯽﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘـﻪ ﺑﺎﯾـﺪ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﻣﺪل‪ ،‬دﻗﺖ دادهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ .‬دادهﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﺑﺎ دﻗﺖ ﮐﻢ روﻧﺪ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن را ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﮑﻞ و ﮔﺎﻫﯽ ﻏﯿﺮﻣﻤﮑﻦ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻄﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ دادهﻫﺎ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﺗﺼﺤﯿﺢ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺎس ﺑﺮرﺳـﯽ‬
‫دﻗﺖ دادهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد و اﻧﺘﺨﺎب دورهﻫﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﺑﺎ وﺳـﻮاس زﯾـﺎدي اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ MIKE‬ﺑـﻪ اﺧﺘـﺼﺎر ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﯽ ﻗـﺮار‬ ‫‪21‬‬ ‫در اداﻣﻪ ﺿﺮاﯾﺐ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن در ﻣـﺪل‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪3‬ـ‪1‬ـ ﺿﺮاﯾﺐ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﻮج‬

‫ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﻤﻖ زﻣﺎﻧﯽ رخ ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ اﻣﻮاج ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ ﻋﻤـﻖ‬
‫ﻧﻔﻮذ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ارﺗﻔﺎع ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻤﻖ آب ﺗﺤﻤﻞ ﺷﻮد‪ .‬دراﯾﻦ ﻧـﺮماﻓـﺰار از راﺑﻄـﻪ‬
‫اراﯾﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪ Battjes‬و ‪ Janssen‬در ﻣﺮﺟﻊ ]‪ [3‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬ﺗـﺮم ﻣﻨﺒـﻊ ﻣﻄـﺎﺑﻖ‬
‫ﻣﺮﺟﻊ ]‪ [4‬ﺑﻪﺻﻮرت زﯾﺮ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪2α BJ Qb f‬‬
‫‪Ssurf (f , θ) = −‬‬ ‫)‪E(f , θ‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(3‬‬
‫‪X‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪116‬‬

‫ﺑﺨﺶ اﻣﻮاج در ﺣﺎل ﺷﮑـﺴﺖ‪،‬‬ ‫‪Qb‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن‪،‬‬ ‫‪α BJ = 1.0‬‬ ‫ﮐﻪ در آن‬
‫ﻧﺴﺒﺖ اﻧﺮژي ﮐﻞ در ﻗﻄﺎر ﻣﻮج ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﻪ اﻧﺮژي در ﯾﮏ ﻗﻄﺎر‬ ‫‪X‬‬ ‫ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻣﺘﻮﺳﻂ و‬ ‫‪f‬‬

‫ﻣﻮج ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻣﻤﮑﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪H ‬‬
‫‪E tot‬‬
‫‪X= 2‬‬ ‫‪=  rms ‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(4‬‬
‫‪(H m / 8)  H m ‬‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪H rms = 8E tot‬‬ ‫ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج و‬ ‫‪Hm‬‬ ‫اﻧﺮژي ﮐﻞ ﻣﻮج‪،‬‬ ‫‪E tot‬‬ ‫ﮐﻪ در آن‬
‫‪γ‬‬ ‫ﮐﻪ در آن‬ ‫‪H m = γd‬‬ ‫در آب ﮐﻢ ﻋﻤﻖ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ‪ ، d‬ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از راﺑﻄﻪ‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﯿﺐ ﺳﺎﺣﻞ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣـﻮج‬ ‫‪γ‬‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺷﮑﺴﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻘﺪار‬
‫ﺑﻪ‬ ‫‪γ‬‬ ‫و‬ ‫‪α BJ‬‬ ‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از ‪ 0/5‬ﺗﺎ ‪ 1/00‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ اوﻟﯿﻪ ﺑﺮاي ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ ‪ 1/00‬و ‪ 0/8‬ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﯾﮏ ﻗﻄﺎر ﻣﻮج ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﻨﻘﻄﻊ راﯾﻠﯽ ﺑﺮاي ارﺗﻔﺎع اﻣﻮاج‪ ،‬ﺑﺨﺶ اﻣﻮاج در‬
‫از رواﺑﻂ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬ ‫‪Qb‬‬ ‫ﺣﺎل ﺷﮑﺴﺖ‬
‫‪Q b −1‬‬ ‫‪ H rms ‬‬
‫‪2‬‬ ‫) ‪ − (1 − Q‬‬ ‫‪‬‬
‫‪=X=‬‬ ‫‪ ↔ Qb = exp ‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(5‬‬
‫‪Ln Qb‬‬ ‫‪ Hm ‬‬ ‫‪ ( H rms / H m )2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺎ ﺣﻞ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻏﯿﺮ ﺧﻄﯽ )‪ 4‬ـ ‪ (5‬ﺑﻪ روش ﺗﮑـﺮار ﻧﯿـﻮﺗﻦ ــ راﻓـﺴﻮن ﺑـﻪدﺳـﺖ‬ ‫‪Qb‬‬

‫اراﯾـﻪ ﺷـﺪه‬ ‫‪Qb‬‬ ‫ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺪس اوﻟﯿﻪ ﺑﺮاي ﺗﮑﺮار ﻏﯿﺮ ﺧﻄﯽ‪ ،‬از ﺗﻘﺮﯾﺐ ﺻـﺮﯾﺢ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ‪ Hersbach‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬

‫(‬ ‫)‬
‫‪ 1‬‬
‫‪Q b = 1 + 2x 2 exp  − ‬‬
‫‪ x‬‬
‫‪x < 0.5‬‬

‫;)‪= 1 − (2.04z)(1 − 0.44z‬‬ ‫‪z = 1 − x 0.5 ≤ x < 1‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(6‬‬

‫‪=1‬‬ ‫‪x ≥1‬‬

‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪3‬ـ‪2‬ـ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﺴﺘﺮ‬

‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﻮج از آب ﻋﻤﯿﻖ ﺑﻪ ﻃﺮف آب ﮐـﻢﻋﻤـﻖ ﻣﻨﺘـﺸﺮ ﻣـﯽﺷـﻮد‪ ،‬ﺣﺮﮐـﺖ‬
‫ﭼﺮﺧﺸﯽ ذرات آن ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺮ ﻣﯽرﺳﺪ؛ ﻟﺬا دراﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﺛﺮ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﺴﺘﺮ در ﻋﺒﺎرت ﻣﻨﺒﻊ‬
‫اﻫﻤﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻧﺮخ اﺳﺘﻬﻼك اﻧﺮژي ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺻﻄﮑﺎك ﮐـﻒ ﻃﺒـﻖ ﻓﺮﻣـﻮل‬
‫‪117‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ /‬ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج‬

‫زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪k‬‬
‫)‪Sbot (f , θ) = −(Cf + fc (u.k) / k‬‬ ‫)‪E(f , θ‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(7‬‬
‫‪sinh 2kd‬‬
‫ﺿـﺮﯾﺐ اﺻـﻄﮑﺎك‬ ‫‪fc‬‬ ‫ﻋﻤﻖ آب‪،‬‬ ‫‪d‬‬ ‫ﻋﺪد ﻣﻮج‪،‬‬ ‫‪k‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻄﮑﺎك‪،‬‬ ‫‪Cf‬‬ ‫ﮐﻪ در آن‬
‫ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﺮﺟﻊ ]‪ [5‬ﺑـﺴﺘﻪ‬ ‫‪Cf‬‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺿﺮﯾﺐ‬ ‫‪u‬‬ ‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺮﯾﺎن و‬
‫ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻣﻘـﺪار‬ ‫‪0.001 − 0.01‬‬ ‫ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﺮﯾﺎن و ﺑﺴﺘﺮ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻣﺤﺪوده‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺻﻔﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺪم وﺟﻮد ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪fc‬‬ ‫اوﻟﯿﻪ‬
‫ﭼﻬﺎر ﻣﺪل ﺑﺮاي درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺛﺮ ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻄﮑﺎك وﺟﻮد دارد‪:‬‬
‫ﺑﺼﻮرت ﺛﺎﺑﺖ ‪ .‬آزﻣﺎﯾﺸﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﺴﺨﻪﻫـﺎي ﻣﺤﻠـﯽ ﻣـﺪل‬ ‫‪Cf‬‬ ‫‪ .1‬ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻄﮑﺎك‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ )ﻣﺮﺟﻊ ]‪ ، [5‬ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم( ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨـﺪ ﮐـﻪ در ﻧﻈـﺮ‬ ‫‪WAM‬‬

‫ﺑـﺮاي ﻃﻮﻓﺎﻧﻬـﺎي‬ ‫‪Cf = 0.0077‬‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻃﯿﻒ ‪ JONSWAP‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑـﺎ‬
‫در ﻣﺪول ‪ SW‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪Cf‬‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ رﺿﺎﯾﺘﺒﺨﺶ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار اوﻟﯿﻪ‬
‫ﺑﺼﻮرت ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻪ ﻃﺒﻖ ﻓﺮﻣﻮل زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬ ‫‪fw‬‬ ‫‪ .2‬ﻓﺎﮐﺘﻮر اﺻﻄﮑﺎك‬
‫‪Cf = f w u b‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(8‬‬
‫ﺑﺮآﯾﻨﺪ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺪاري )ارﺑﯿﺘﺎﻟﯽ( ﻣﻮج در ﮐﻒ ﻃﺒﻖ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫‪ub‬‬ ‫ﮐﻪ در آن‬
‫‪1‬‬
‫‪σ2‬‬
‫)‪4‬ـ‪(9‬‬
‫‪f max‬‬
‫∫‪u b = [2‬‬ ‫)‪∫θ sinh 2 (kh‬‬ ‫‪E(f , θ)dθdf ] 2‬‬
‫‪f1‬‬

‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 0.021‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪fw‬‬ ‫ﻣﻘﺪار اوﻟﯿﻪ ﺑﺮاي‬

‫‪ (Nikuradse roughness,‬ﺑـﺼﻮرت ﺛﺎﺑـﺖ ﮐـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ‬ ‫ﻫﻨﺪﺳـﯽ) ‪k N‬‬ ‫‪ .3‬اﻧﺪازه زﺑﺮي‬
‫‪ [6] Weber‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ و در آن ﺿﺮﯾﺐ اﺻـﻄﮑﺎك از راﺑﻄـﻪ )‪ 4‬ــ ‪ (8‬و‬
‫‪ [7] Jonsson‬ﺑﺪﺳـﺖ‬ ‫ﭘﯿـﺸﻨﻬﺎدي‪& Carlsen‬‬ ‫ﻓﺎﮐﺘﻮر اﺻﻄﮑﺎك ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ‬
‫ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪−0.194‬‬
‫) ‪f w = e −5.977 +5.213(a b / k N‬‬ ‫‪a b / k N >= 2.016389‬‬
‫‪f w = 0.24‬‬ ‫‪a b / k N < 2.016389‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(10‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻣﺪاري )ارﺑﯿﺘﺎﻟﯽ( در ﮐﻒ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮل زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫‪ab‬‬ ‫ﮐﻪ در آن‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪118‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫)‪4‬ـ‪(11‬‬
‫‪f max‬‬
‫∫‪a b = [2‬‬ ‫)‪∫θ sinh 2 (kh‬‬ ‫‪E(f , θ) dθ df ] 2‬‬
‫‪f1‬‬

‫]‪ [6‬و ﺑﺮاي ﺷـﺮاﯾﻂ‬ ‫‪Weber‬‬ ‫ﻣﻘﺪار اوﻟﯿﻪ ﺑﺮاي ‪ 0.04m ، k N‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن در ﻣﺤﺪوده ﻃﯿﻒﻫﺎي اﻣﻮاج ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎد و اﻣﻮاج دورآ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺼﻮرت ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻪ در آن ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﯾـﮏ ﺑـﺴﺘﺮ‬ ‫رﺳﻮب ‪D50‬‬ ‫‪ .4‬اﻧﺪازه ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ذرات‬
‫ﻣﺘﺤﺮك ﻣﺪل ﻣﯽﺷﻮد‪.‬اﯾﻦ ﺷﯿﻮه اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر در ﯾﮏ ﻣﺪل ﻧـﺴﻞ ﺳـﻮم ﻣـﻮج ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫‪Tolman‬‬ ‫‪ [8] Tolman‬ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬روش ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ در ﻣﺪول ‪ SW‬ﺑﺎ ﻓﺮﻣـﻮل‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪﺟﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ‪ Grant‬و ‪ Modsen‬ﺑـﺮاي ﺗﺨﻤـﯿﻦ اﺑﻌـﺎد ﺷـﮑﻨﺞ‪ 1‬ﮐـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫‪ Tolman‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎ از ﻋﺒﺎرت ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻋﻨﻮان ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪ [9] Nielsen‬ﮐـﻪ ﺑـﺮ‬
‫اﺳﺎس اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎي ﻣﯿﺪاﻧﯽ اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﺳﭙﺲ زﺑـﺮي ﺑـﺴﺘﺮ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫رواﺑﻂ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪ [10] Swart‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑـﺎﻻﺧﺮه ﺿـﺮﯾﺐ اﺻـﻄﮑﺎك از‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ﻓﺎﮐﺘﻮر اﺻﻄﮑﺎك ﻣﻮج )ﻣﻌﺎدﻟـﻪ ‪4‬ــ‪ (8‬در ﺳـﺮﻋﺖ ﻣـﺪاري)ارﺑﯿﺘـﺎﻟﯽ( ﮐـﻒ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار اوﻟﯿﻪ ﺑﺮاي ‪ 0.00025m ، D50‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي اﻃـﻼع ﺑﯿـﺸﺘﺮ در ﻣـﻮرد ﺿـﺮﯾﺐ‬
‫اﺻﻄﮑﺎك ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ذﮐﺮ ﺷﺪه در اﻧﺘﻬﺎي ﺑﺨﺶ ﻣﺮاﺟﻌـﻪ ﺷـﻮد‪ .‬ﺟﺰﯾﯿـﺎت ﮐـﺎﻣﻠﯽ دراﯾـﻦ‬
‫ﺧﺼﻮص در ﻣﺮﺟﻊ]‪ [11‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬دراﯾـﻦ ﭘـﺮوژه از ﺿـﺮﯾﺐ زﺑـﺮي ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻘﺪار آن ﺑﻪ ﻧﺤﻮي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ‬
‫ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻮﯾﻪ ﺑﻪ دﺳﺖاﯾﺪ‪.‬‬

‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪3‬ـ‪3‬ـ ﺿﺮاﺋﺐ ‪) white-capping‬ﺳﻔﯿﺪك راس ﻣﻮج(‬

‫در ﺳـﺎل ‪ 1974‬آﻏـﺎز ﺷـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬ ‫‪Hasselmann‬‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ رﯾﺎﺿﯽ ﻣـﺪل ‪ whitecap‬ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫ﻓﺮضاﯾﻨﮑـﻪ ﻣﮑـﺎﻧﯿﺰم ﭘﺮاﮐﻨـﺪﮔﯽ ‪ whitecap‬زوال ﻧﺎﺷـﯽ از ﻓـﺸﺎر اﺳـﺖ‪ ،‬او ﺗـﺎﺑﻊ ﻣﻨﺒـﻊ‬
‫ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ را ﮐﻪ داراي راﺑﻄﻪ ﺧﻄﯽ ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﯽ و ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻃﯿﻒ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ را ﺑﻪﺻﻮرت زﯾﺮ‬

‫‪1. Ripple‬‬
 ! "! #$ %
/ 0) & * + ,- * * . & $ !'( ) * &
53 6 & 0 7 8 9& : 1$ 7; <% 5 & 4 &0 1 0 23& "!
"! ( 536 & * > ! @ '( % ? 4 7= 8 > !2 <
G 4 7& A! < B C; * + DE( & ,F

10'3 *H <% 1 $ 2 8 1 /;
/! 8J K & I * "! / 0) 1"! (%
!40 / & H @ !M & 0) , L! 3

4 &0 ! "# # $ *JK O P N!< >& *

G V 4 &0 V* UGT S RQ? 5 & * I % &

! &0 7 8 9'7 9& 1 V * * & /! 8' W X! &

BY & 3 < 0 7 8* * * &/ 0' 7 A - ZM
V ZM H P 4 & \ G V[ & B2 *

(! $ ! $ ) ! * $

5 & ; I % & + 723 $ , & ] I * 1

,
* _7 P& ` 5 X X 6 A 4 &0 V * RU?* V U S RQ?
! $
74 &0 RUb * a <# 8 I &
4 H ' 4 "! f g 1D E( 6 A /! 'e )6 c 7d
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪120‬‬

‫ﺧﻄﺎي ﻣﺪل را اﺻﻼح ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﮐﺎﻫﺶ ‪C*ds‬‬ ‫ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ ‪ white-capping‬ﺻﺮﻓﺎً در ﻓﺮﻣﻮلﺑﻨﺪي ﮐﺎﻣﻼً ﻃﯿﻔﯽ ﮐﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬

‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪4‬ـ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ‬

‫ﻣﺪل ‪ SW‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ MIKE21‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ را در ﭼﻬﺎر دﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اراﯾﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪:‬‬

‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪4‬ـ‪1‬ـ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ورودي‬

‫اﯾﻦ ﯾﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ آب )ﻣﺘﺮ(‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﯾﺎن )ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ(‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬـﺖ‬
‫ﺑﺎد در ارﺗﻔﺎع ‪ 10‬ﻣﺘﺮي از ﺳﻄﺢ درﯾﺎ )ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ و درﺟﻪ( و ﺗﺠﻤﻊ ﯾﺦ‪ 1‬ﮐـﻪ در واﻗـﻊ ﻫﻤـﺎن‬
‫ورودﯾﻬﺎي ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺟﻬﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪.‬‬

‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪4‬ـ‪2‬ـ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل‬

‫اﯾﻦ ﯾﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻄﮑﺎك )ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺗﻼف اﻧﺮژي ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺴﺘﺮ‪،‬‬
‫ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﺮ ﻣﺠﺬور ﺛﺎﻧﯿﻪ(‪ ،‬ﯾﺎراﻣﺘﺮ ﺷﮑﺴﺖ ﯾﺎ ﮔﺎﻣﺎ ) ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺎﺷـﯽ از‬
‫ﻋﻤﻖ (‪ ،‬ﻋﺪد ﮐﻮراﻧﺖ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻃﻮل ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﺶ )ﻣﺘـﺮ(‪ ،‬ﻣـﺴﺎﺣﺖ ﻣﺸﺨـﺼﻪ‬
‫ﻣﺶ )ﻣﺘﺮ(‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد آﺳﺘﺎﻧﻪ )ﺛﺎﻧﯿﻪ( و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ اﻧـﺪرﮐﻨﺶ ﻫـﻮا و درﯾـﺎ ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ اﺻﻄﮑﺎﮐﯽ ﺑﺎد )ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ(‪ ،‬ﻃﻮل زﺑﺮي‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺮآ و ﺿﺮﯾﺐ ﮐﺎرﻧﮏ‪ 2‬ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪4‬ـ‪3‬ـ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻨﺘﺠﻪ ﻣﻮج‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻨﺘﺠﻪ ﻣﻮج ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از]‪: [15‬‬
‫)ﻣﺘﺮ( ‪ :‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﺳـﻮم ﺑﻠﻨـﺪﺗﺮﯾﻦ اﻣـﻮاج در آﻣـﺎر‬ ‫‪H m0 ،‬‬ ‫ارﺗﻔﺎع ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻮج‬ ‫•‬

‫ﺛﺒﺖ ﺷﺪه‪ .‬ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮﺟﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﯾﮏ ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺮب ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪة‬
‫ﭼﺸﻤﯽدرﯾﺎ ﮔﺰارش ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1. Ice Concentration‬‬

‫‪2. Charnock number‬‬
‫‪3. Integrated wave parameters‬‬
‫‪121‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ /‬ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج‬

‫ﻣﻘﺪار ارﺗﻔﺎع ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻮج ) ‪ ( H m0‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬

‫‪H m0 = 4 E1‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(16‬‬
‫اﻧﺮژي ﮐﻞ ﺑﻮده و از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬ ‫‪E1‬‬ ‫ﮐﻪ در آن‬
‫‪2π‬‬
‫)‪4‬ـ‪(17‬‬
‫‪f‬‬
‫∫ = ‪E1‬‬ ‫‪∫0 E(f , θ).df . dθ‬‬
‫‪0‬‬

‫)ﺛﺎﻧﯿـﻪ( ‪ :‬ﭘﺮﯾـﻮد ﻣﺘﻨـﺎﻇﺮ ﺑـﺎ ارﺗﻔـﺎع‬ ‫‪Tp‬‬ ‫دوره ﺗﻨﺎوب ﭼﮑﺎدي ﻣﻮج)ﭘﺮﯾﻮد ﭘﯿﮏ ﻣﻮج(‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻮج ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ‪:‬‬
‫‪Tp = 1/ f p‬‬ ‫)‪4‬ـ ‪(18‬‬
‫از ﻃﯿﻒ ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ ﯾﮏ ﺑﻌـﺪي ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬ ‫‪fp‬‬ ‫ﺑﺴﺎﻣﺪ ﭼﮑﺎدي ﻣﻮج)ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﭘﯿﮏ(‬
‫اﻧﻄﺒﺎق ﺳﻬﻤﻮي‪ 1‬در ﻣﺤﺪوده ﭘﯿﮏ ﻣﻨﻘﻄﻊ‪ 2‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫روش ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﭘﯿﮏ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫در ﻃﯿﻒ ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ ﯾﮏ ﺑﻌﺪي ﮐﻪ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ داﻧﺴﯿﺘﻪ ﻃﯿﻔﯽ‬ ‫اﻧﺪﯾﺲ ‪i p‬‬ ‫‪ .1‬ﯾﺎﻓﺘﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫) ‪ f1 = f (i p‬و )‪f 2 = f (i p + 1‬‬ ‫)‪، f0 = f (ip − 1‬‬ ‫‪ .2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﭘﯿﮏ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫و راﺑﻄﻪ زﯾﺮ‪:‬‬ ‫‪ E 0‬؛ ‪ E1‬و ‪E 2‬‬ ‫و ﺑﺼﻮرت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺮاي‬
‫‪b‬‬
‫‪f p = f (i p − 1) −‬‬ ‫)‪4‬ـ ‪(19‬‬
‫‪2c‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ a‬و ‪ b‬ﻣﻄﺎﺑﻖ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫) ‪(f 2 − f 0 ) 2 (E1 − E 0 ) − (f1 − f0 )2 (E 2 − E 0‬‬
‫=‪b‬‬ ‫ـ‪(20‬‬ ‫)‪4‬‬
‫) ‪(f1 − f0 )(f 2 − f0 )2 − (f1 − f 0 )2 (f 2 − f0‬‬
‫) ‪(f1 − f0 )(E 2 − E 0 ) − (f2 − f0 )(E1 − E 0‬‬
‫=‪c‬‬ ‫)‪ 4‬ـ ‪(21‬‬
‫) ‪(f1 − f 0 )(f 2 − f 0 )2 − (f1 − f0 )2 (f 2 − f 0‬‬
‫)ﺛﺎﻧﯿﻪ(‬ ‫‪T01‬‬ ‫ﭘﺮﯾﻮد ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ اﻧﺮژي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻮج‪،3‬‬ ‫•‬
‫‪m0‬‬
‫= ‪T01‬‬ ‫)‪ 4‬ـ ‪(22‬‬
‫‪m1‬‬

‫)ﺛﺎﻧﯿﻪ(‬ ‫‪T02‬‬ ‫ﭘﺮﯾﻮد ﻗﻄﻊ ﺗﺮاز ﺻﻔﺮ ﻣﻮج‪،1‬‬ ‫•‬

‫‪1. Parabolic Fitting‬‬

‫‪2. Discrete peak‬‬
‫‪3. energy averaged mean period‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪122‬‬

‫‪m0‬‬
‫= ‪T02‬‬ ‫)‪ 4‬ـ ‪(23‬‬
‫‪m2‬‬

‫)ﺛﺎﻧﯿﻪ(‬ ‫‪T−10‬‬ ‫ﭘﺮﯾﻮد ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﻮج‪،2‬‬ ‫•‬

‫‪m0‬‬
‫= ‪T−10 = 1/ f‬‬ ‫)‪ 4‬ـ ‪(24‬‬
‫‪m −1‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ‪ n‬ام ﻃﯿﻒ اﻧﺮژي ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫‪mn‬‬ ‫دراﯾﻦ رواﺑﻂ‬
‫‪2π‬‬ ‫∞‬
‫∫ = ‪mn‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪∫0‬‬ ‫‪f n . E(f , θ). df . dθ‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(25‬‬
‫)درﺟﻪ( ‪ :‬ﺟﻬﺖ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ اﻧﺮژي ﻃﯿـﻒ‬ ‫‪θp‬‬ ‫ﺟﻬﺖ ﭼﮑﺎدي )ﭘﯿﮏ( ﻣﻮج‪،‬‬ ‫•‬

‫ﻣﻮج‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﻮج‪) θ ،‬درﺟﻪ(‬ ‫•‬

‫ﺟﻬﺖ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﻮج ﻧﯿﺰ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬

‫‪b‬‬
‫‪θ = 270 − Arc tan  ‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(26‬‬
‫‪a‬‬
‫و ‪ b‬در راﺑﻄﻪ ﻓﻮق از رواﺑﻂ زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪1‬‬ ‫∞‬ ‫‪3π‬‬
‫)‪4‬ـ‪(27‬‬
‫‪2π‬‬
‫=‪a‬‬
‫‪m0‬‬ ‫‪∫ 0 ∫ 0 cos( 2‬‬ ‫‪− θ)E(f,θ)dfdθ‬‬

‫‪1‬‬ ‫∞‬ ‫‪3π‬‬

‫)‪4‬ـ‪(28‬‬
‫‪2π‬‬
‫=‪b‬‬
‫‪m0‬‬ ‫‪∫ 0 ∫ 0 sin( 2‬‬ ‫‪− θ)E(f,θ)dfdθ‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﻮﺟﯽ ﮐﻪ ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎل و در ﺟﻬـﺖ‬
‫ﺳﺎﻋﺘﮕﺮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫)درﺟﻪ(‬ ‫‪σ‬‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر ﺟﻬﺘﯽ‪،3‬‬ ‫•‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر ﺟﻬﺘﯽ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1 2‬‬

‫(‬
‫‪σ =  2(1 − a + b ) ‬‬
‫‪‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2 2‬‬ ‫‪180‬‬
‫‪ π‬‬
‫)‬ ‫)‪4‬ـ‪(29‬‬

‫‪1. zero-crossing period‬‬

‫‪2. mean period‬‬
‫‪3. directional standard deviation‬‬
‫‪123‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ /‬ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج‬

‫ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎي ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻮج‬ ‫•‬

‫)) ‪(u, v) = (H m0 cos(270 − θm ), H m0 sin(270 − θm‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(30‬‬

‫ﺗﻨﺸﻬﺎي ﺗﺎﺑﺸﯽ ‪) Sxx ، Sxy ، Syy‬ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ ﺑﺮ ﻣﺠﺬور ﺛﺎﻧﯿﻪ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ رواﺑﻂ ذﯾﻞ‪:‬‬ ‫•‬
‫‪1‬‬
‫= ‪Sxx‬‬ ‫) ‪g(fu 2 + fpp‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(31‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫) ‪Sxy = g(fuv‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(32‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫) ‪Syy = g(f v2 + f pp‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(33‬‬
‫‪2‬‬
‫∞ ‪2π‬‬ ‫‪2kd‬‬
‫‪f pp = ∫ ∫ (1 +‬‬ ‫‪)E(f , θ)dfdθ‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(34‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫)‪sinh(2kd‬‬
‫‪2π‬‬ ‫∞‬ ‫‪3π‬‬ ‫‪2kd‬‬
‫∫ = ‪f u2‬‬ ‫‪∫0 cos‬‬
‫‪2‬‬
‫(‬ ‫‪− θ)(1 +‬‬ ‫‪)E(f , θ)dfdθ‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(35‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫)‪sinh(2kd‬‬
‫‪2π‬‬ ‫∞‬ ‫‪3π‬‬ ‫‪3π‬‬ ‫‪2kd‬‬
‫∫ = ‪f uv‬‬ ‫‪∫0 cos( 2‬‬ ‫(‪− θ) sin‬‬ ‫‪− θ)(1 +‬‬ ‫‪)E(f , θ)dfdθ‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(36‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫)‪sinh(2kd‬‬
‫‪2π‬‬ ‫∞‬ ‫‪3π‬‬ ‫‪2kd‬‬
‫∫ = ‪f v2‬‬ ‫‪∫0 sin‬‬
‫‪2‬‬
‫(‬ ‫‪− θ)(1 +‬‬ ‫‪)E(f , θ)dfdθ‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(37‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫)‪sinh(2kd‬‬

‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪4‬ـ‪3‬ـ‪1‬ـ ﻧﺤﻮه ﺗﻔﮑﯿﮏ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻨﺘﺠﻪ ﻣﻮج‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻨﺘﺠﻪ ﻣﻮج ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاي ﮐﻞ ﻃﯿﻒ ﻣﻮج ‪ ،‬ﺑﺨـﺸﯽ از ﻃﯿـﻒ ﻣـﻮج ﮐـﻪ‬
‫‪1‬‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻣﻮاج ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ ﺑﺨﺸﯽ از ﻃﯿﻒ ﻣﻮج ﮐﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻣﻮاج دورآ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑـﻪ ﺳـﻪ ﻧـﻮع ﻣـﻮج‬
‫ﮐﻠﯽ)‪ ،(total‬ﻣﺤﻠﯽ )‪ (seas‬و دورا )‪ (swell‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻣﻮاج ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎد و اﻣﻮاج دورآ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻪ روش اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺛﺎﺑﺖ‪:2‬‬ ‫اﻟﻒ ـ روش ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ آﺳﺘﺎﻧﻪ‬
‫در اﯾﻦ روش ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎي ﻣﻮج دورآ ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﺮط زﯾﺮ را ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪:‬‬
‫‪cos(θ − θw ) < 0‬‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫‪f < f threshold‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(38‬‬
‫ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺘﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑﺎﯾـﺴﺘﯽ ﺗﻮﺳـﻂ ﮐـﺎرﺑﺮ‬ ‫‪f threshold‬‬ ‫دراﯾﻦ راﺑﻄﻪ‬

‫‪1. Swell‬‬
‫‪2. constant threshold frequency‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪124‬‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد و ﻣﻘﺪار اوﻟﯿﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮاي آن ‪ 0/125‬ﻫﺮﺗﺰ ) ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﭘﺮﯾﻮد آﺳﺘﺎﻧﻪ ‪ 8‬ﺛﺎﻧﯿـﻪ (‬
‫ﺟﻬﺖ وزش ﺑﺎد ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪θw‬‬ ‫ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻮج و‬ ‫‪θ‬‬ ‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از روش آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺟﻬﺖ ﺟﺪاﺳﺎزي اﻣﻮاج دورآ داراي ﻧﻮاﻗﺼﯽ اﺳﺖ ﮐـﻪ‬
‫ﻋﻤــﻼ اﺳــﺘﻔﺎده از آن را ﺑــﺎ ﻣﺤــﺪودﯾﺖ ﻣﻮاﺟــﻪ ﻣــﯽﺳــﺎزد‪ .‬از ﺟﻤﻠــﻪ ﻣﻬﻤﺘــﺮﯾﻦاﯾــﻦ‬
‫ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎاﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻣﻮاج ﻣﺤﻠﯽ ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع زﯾﺎد ﻣﻮارد زﯾﺎدي وﺟﻮد دارد ﮐـﻪ‬
‫در ﻃﯿﻒ ﻣﻮجاﯾﺠﺎد ﺷﺪه‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮدﻫﺎي ﺑﯿﺶ از ‪ 8‬ﺛﺎﻧﯿﻪ در ﻣﺤﺪوده ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫دراﯾﻨﺼﻮرت ﻋﻠﯿﺮﻏﻢاﯾﻨﮑﻪاﯾﻦ اﻣﻮاج ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ اﺻﻠﯽ ﻣـﻮج دورا ﯾﻌﻨـﯽ اﻓـﺰاﯾﺶ ﭘﺮﯾـﻮد‬
‫ﻣﻮج در اﺛﺮ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻮج در ﯾﮏ ﻣﺴﯿﺮ ﻃﻮﻻﻧﯽ را ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﯿﺎر ﻓﻮق ﺟﺰو اﻣﻮاج‬
‫دورا ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﮐﺎﻣﻞﺗﺮي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺼﻮرﺗﯿﮑﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ‬
‫ﺗﻔﮑﯿﮏ اﻣﻮاج دورآ را ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن اﺧﺘﻼف ﺟﻬﺖ ﺑﺎد ﻣﺤﻠﯽ ﺑﺎ ﺟﻬﺖ ﻣﻮج‬
‫در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﻧﯿﺰ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﺮﯾﻮد ﻣﻮج در ﻃﻮل ﻣﺴﯿﺮ ﻃﯽ ﺷﺪه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‬
‫ﻣﻌﯿﺎر ﺗﺸﺨﯿﺺ ﯾﮏ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻣﻮج دورآ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺮﯾﻮد آن ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از‬
‫ﻣﻌﯿﺎر ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ و ﺟﻬﺖ ﻣﻮج در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺑﺎد ﻣﺤﻠﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ب ـ روش ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻧﻮع اول‪:1‬‬
‫در اﯾﻦ روش ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎي ﻣﻮج دورآ ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﺮط زﯾﺮ را ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪:‬‬
‫‪cos(θ − θw ) < 0‬‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫‪f < f threshold‬‬

‫از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬ ‫‪f threshold‬‬ ‫دراﯾﻦ راﺑﻄﻪ‬

‫‪E PM 0.31‬‬
‫( ‪f threshold = 0.7f P,PM‬‬ ‫)‬ ‫)‪4‬ـ‪(39‬‬
‫‪E Model‬‬
‫ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﭘﯿﮏ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ درﯾﺎي ﮐﺎﻣﻼ ﮔـﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺘـﻪ‪ 2‬ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ و‬ ‫‪f P, PM‬‬ ‫ﮐﻪ در آن‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻃﯿﻒ ﭘﯿﺮﺳﻮن ـ ﻣﺴﮑﻮﯾﭻ‪ 3‬ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪g‬‬
‫‪f P,PM = 0.14‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(40‬‬
‫‪U10‬‬
‫ﮐﻞ اﻧﺮژي ﻣﻮج ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﮐﺎﻣﻼ ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺘﻪ درﯾﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ و ﺗﻮﺳـﻂ‬ ‫‪E PM‬‬

‫‪1. dynamic threshold frequency, version 1‬‬

‫‪2. fully developed sea‬‬
‫‪3. Pierson-Moskowitz spectrum, PM‬‬
‫‪125‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ /‬ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج‬

‫ﻃﯿﻒ ﭘﯿﺮﺳﻮن – ﻣﺴﮑﻮﯾﭻ ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬

‫‪U10 4‬‬
‫( = ‪E PM‬‬ ‫)‬ ‫)‪4‬ـ‪(41‬‬
‫‪1.4g‬‬
‫ﮐﻞ اﻧﺮژي ﻣﻮج ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه در ﻣﺪل ﺑﺮاي ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎﯾﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺷـﺮاﯾﻂ‬ ‫‪E Model‬‬ ‫و‬
‫زﯾﺮ را ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪:‬‬
‫‪cos(θ − θw ) > 0‬‬ ‫و‬ ‫‪f > f threshold‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(42‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ﺗﺮاز ‪ 10‬ﻣﺘﺮي از ﺳﻄﺢ درﯾﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪U10‬‬ ‫در رواﺑﻂ ﻓﻮق‬
‫دراﯾﻦ روش ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات زﻣﺎﻧﯽ اﻧﺮژي ﻣﺪل ) ‪ ،( EModel‬ﻣﻘـﺪار ﻓﺮﮐـﺎﻧﺲ ﻣﺒﻨـﺎ‬
‫) ‪ ( f threshold‬ﻧﯿﺰ در ﻃﻮل زﻣﺎن و ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان رﺷﺪ ﻣﻮج ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ب ـ روش ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻧﻮع دوم‪:1‬‬
‫ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎي ﻣﻮج دورآ دراﯾﻦ روش ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﺮط ﻋﻤـﺮي ﻣـﻮج‪ 2‬زﯾـﺮ را‬
‫ارﺿﺎ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪U10‬‬
‫‪cos(θ − θw ) < 0.83‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(43‬‬
‫‪c‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﻓﺎز ﻣﻮج ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪c‬‬ ‫در راﺑﻄﻪ ﻓﻮق‬

‫‪4‬ـ‪3‬ـ‪4‬ـ‪4‬ـ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻃﯿﻔﯽ ﻣﻮج‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮج ﻃﯿﻔﯽ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫اﻧﺮژي ﻣﻮج )ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ در ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺑﺮ رادﯾﺎن(‬ ‫•‬

‫ﻋﻤﻞ ﻣﻮج‪) 3‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ در ﻣﺠﺬورﺛﺎﻧﯿﻪ ﺑﺮ رادﯾﺎن(‬ ‫•‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ دوم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺮزي ﺑـﺮاي اﺟـﺮاي ﻣـﺪﻟﻬﺎي ﻣﺤﻠـﯽ ﮐـﺎرﺑﺮد دارد‪ .‬در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺪم وﺟﻮد ﺟﺮﯾﺎن راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ اﻧﺮژي ﻣﻮج و ﻋﻤﻞ ﻣﻮج ﻣﻄﺎﺑﻖ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪E = N×σ‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(44‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫‪σ‬‬ ‫ﻋﻤﻞ ﻣﻮج و‬ ‫‪N‬‬ ‫ﮐﻪ در آن‬

‫‪1. dynamic threshold frequency, version 2‬‬

‫‪2. wave-age based criteria‬‬
‫‪3. wave action‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪126‬‬

‫‪σ = 2πf‬‬ ‫)‪4‬ـ‪(45‬‬

‫ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻣﻮج ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪f‬‬ ‫و‬

‫‪4‬ـ‪4‬ـ ﻓﺮﻣﺖ ﺧﺮوﺟﯽ‬

‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺘﻬﺎي زﯾﺮ ﻣﻤﮑﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫‪4‬ـ‪4‬ـ‪1‬ـ ﺳﺮي ﻧﻘﻄﻪاي‬
‫در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ داده ﻫـﺎي ﺧﺮوﺟـﯽ در ﻧﻘﻄـﻪاي ﺑـﺎ ﻣﺨﺘـﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿـﺎﯾﯽ ﻣـﺸﺨﺺ‬
‫اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻧﻘﻄﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻨﻮﻫﺎي ﻣﻮﺟـﻮد و ﯾـﺎ از ﻃﺮﯾـﻖ‬
‫ﻓﺎﯾﻞ ‪ ASCII‬وارد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪4‬ـ‪4‬ـ‪2‬ـ ﺳﺮي ﺧﻄﯽ‬
‫در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ دادهﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﺮ روي ﺧﻄﯽ ﺑـﺎ ﻣﺨﺘـﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿـﺎﯾﯽ ﻣـﺸﺨﺺ‬
‫اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ آن ﻧﻘﻄﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻨﻮﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد و ﯾﺎ از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﻓﺎﯾﻞ ‪ ASCII‬وارد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪4‬ـ‪4‬ـ‪3‬ـ ﺳﺮي ﻣﺤﺪودهاي‬
‫دراﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ دادهﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ در ﻣﺤﺪودهاي ﺑﺎ ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣـﺸﺨﺺ ﺑـﺎ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻨﻈﻢ ﯾﺎ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ اﺳﺘﺨﺮاج ﻣـﯽﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺨﺘـﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿـﺎﯾﯽ ﻣﺤـﺪوده از ﻃﺮﯾـﻖ‬
‫ﻣﻨﻮﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد وارد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﺑﺎﻻي ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺪل ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺘـﺎﯾﺞ‪ ،‬آﻧﻬـﺎ را ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺮم‬ ‫‪Plot Composer‬‬ ‫ﺻﻮرت ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ اراﯾﻪ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺮاياﯾﻨﮑﺎر ﻣﯽﺗﻮان از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬

‫‪1. point series‬‬

‫‪2. line series‬‬
‫‪3 .area series‬‬
‫‪127‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ /‬ﻣﺪل رﯾﺎﺿﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮج‬

‫اﻓﺰار ‪ Mike Zero‬اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬اراﯾﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺧﻄـﻮط ﻫـﻢﺗـﺮاز ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج و ﭘﺮﯾﻮد ﻣﻮج( و ﯾﺎ ﻃﺮحﻫـﺎي ﺑـﺮداري )ﺑـﺮاي ﻧـﺸﺎن دادن‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﻮج( ﮐﻤﮏ ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ درك ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪4‬ـ‪5‬ـ روﻧﺪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬

‫در اﺳﺘﻔﺎدهﻫﺎي ﻋﻤﻠﯽ‪ ،‬ﻣﺪل در اﺑﺘﺪا ﺑﺮاي ﻧﻘﺎط و ﻣﺤﺪودهﻫﺎي زﻣﺎﻧﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﮐـﺎﻟﯿﺒﺮه‬
‫ﻣﯽﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﯽ ﻣﺪل ﮐﺎﻟﯿﺒﺮه ﺷﺪه ﺑﺎ ﯾﮏ ﺳﺮي داده ﺟﺪﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزي ﭘﺪﯾﺪه در ﯾﮏ ﻣﺤﺪوده ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳـﯿﻮن‬
‫ﺑﺮاي اﺟﺮاﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﻣـﻮاج ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣـﺪول‬
‫ﻣﻮج‪ SW‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‪ MIKE21‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺮاﺣﻞ زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎي اﻣﻮاج ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه‬ ‫•‬

‫ﺟﻤﻊآوري دادهﻫﺎي ورودي‬ ‫•‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﮐﯿﻔﯽ و درﺻﻮرت ﻟﺰوم اﺻﻼح دادهﻫﺎي ورودي‬ ‫•‬

‫ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻣﺪل‬ ‫•‬

‫ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن و ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﯽ ﻣﺪل‬ ‫•‬

‫ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي اﻣﻮاج ﺑﺎ اﺟﺮاي ﻣﺪل‬ ‫•‬

‫اراﯾﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ‬ ‫•‬

‫ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪاﯾﻦ ﺑﺨﺸﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﯿﻞ در ﻓﺼﻠﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اراﯾﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ 128

‫ـ ﻣﺮاﺟﻊ‬6‫ـ‬4
1. Hasselmann, S., Gunther, H., and P. Janssen, WAM Model Documentation, Max-Planck
Institute for Meteorology, 1992.
2. Tolman, H. L., User Manual and System Documentation of WAVEWATCH-III Version
2.22, NOAA / NWS / NCEP / MMAB, 2002.
3. Battjes, J. A., and J. P. F. M. Janssen, Energy Loss and Set-up due to Breaking of
Random Waves, Proceeding of 16th International Conference of Coastal Engineering,
ASCE, pp. 569-578, 1978.
4. Eldeberky, Y., and J. A. Battjes, Parameterization of Trial Interactions in Wave Energy
Model, paper presented at Coastal Dynamic Conference, ASCE, Jdask, Poland,1995.
5. Komen, G. J., Cavaleri, L., Doneland, M., Hasselmann, K., Hasselmann, S., and P.A.E.M
Janssen, Dynamics & Modeling of Ocean Waves, Cambridge University Press, 560 pp,
UK, 1994.
6. Weber, S. L., Bottom Friction for Wind Sea and Swell in Extreme Depth-limited
Situations, Journal of Physical Oceanography, Vol. 10, pp. 1712-1733, 1991.
7. Jonsson, I. G., and N. A. Carlsen, Experimental and Theoretical Investigations in an
Oscillatory Turbulent Boundary Layer, Journal of Hydraulic Research, Vol. 14, pp. 45-
60, 1976.
8. Tolman, H. L., and D. Chalikov, Source Terms in a Third-Generation Wind Wave model,
Journal of Physical Oceanography, Vol. 26, pp. 2497-2518, 1996.
9. Nielsen, P., Some Basic Concept of Wave Sediment Transport, Series Paper 20, Institute
of Hydrodynamic and Hydraulic Engineering, Technical University of Denmark, 160 pp,
1979.
10. Swart, D.H., Coastal Sediment Transport, Computation of Longshore Transport, Report
No. R968, Part 1, Delft Hydraulics Laboratory, 61 pp, 1976.
11. Johnson, H. K. and H. Kofoed-Hansen, Influence of Bottom Friction on Sea Roughness
and its impact on Shallow water Wind Wave Modeling, Journal of Physical
Oceanography, Vol. 30, pp. 1743-1756, 2000.
12. Hasselmann, K., On the Spectral Dissipation of Ocean Waves due White-capping, Bound.
Layer Meteor., Vol. 6, pp. 107-127, 1974.
13. WAMDI Group, The WAM Model- A Third Generation Ocean Wave Predict Model,
Journal of Physical Oceanography, Vol. 18, pp. 1775-1810,1988.
14. Johnson, H. K., Hojstrup, J., Vested, H. J. and Larsen, S. E., On the Dependence of Sea
Surface Roughness on Wind Waves, Journal of Physical Oceanography, Vol. 28, pp.
1702-1716, 1998.
15. Mike 21 Wave Modeling Manual, DHI Water & Environment, 2004.
‫‪129‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ /‬ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻣﺪل ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻣﺪل ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‬

‫‪5‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر از ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻣﺪل ‪ ،‬ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻫﻨﺪﺳﻪ و ﺷﺮاﯾﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ دﻗﺖ ﻣﻤﮑـﻦ‬
‫‪1‬‬

‫و ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪل ﻧﯿﺰ‬
‫دراﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ در ﻗﺎﻟﺐ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑـﻪ ﻣـﺪل ﻣﻌﺮﻓـﯽ ﻣـﯽﮔـﺮدد‪ .‬دراﯾـﻦ ﻓـﺼﻞ‪،‬‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺤﺎﺗﯽ در ﻣﻮرد ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻣﺪل ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن اراﯾﻪ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪5‬ـ‪2‬ـ ﺗﻬﯿﻪ ﻓﺎﯾﻞ ﺷﺒﮑﻪﺑﻨﺪي)ﻣﺶ( و ژرﻓﺎﺳﻨﺠﯽ)ﺑﺘﯽﻣﺘﺮي(‬

‫دادهﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺟﻬﺖ ﺗﻬﯿﻪ ﻓﺎﯾﻞ ﺷﺒﮑﻪﺑﻨﺪي و ژرﻓﺎﺳﻨﺠﯽ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﺮزﻫﺎي ﻣﺪل‬
‫‪ Mike‬ﮐـﻪ‬ ‫‪C-Map‬‬ ‫و ﻧﯿﺰ ﻫﯿﺪروﮔﺮاﻓﯽ ﻣﺤﺪودة ﻣﺪل ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬دادهﻫـﺎي ﻓـﻮق از ﺑﺮﻧﺎﻣـﮥ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ‪ DHI‬ﺗﻬﯿﻪ ﮔﺮدﯾﺪه و دﻗﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ دارد‪ ،‬اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺮاز ﻣﺒﻨﺎ در ﻣﺤﺪوده‬
‫ﺷﺒﮑﻪﺑﻨﺪي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده و ﻣﻘﺎدﯾﺮ ژرﻓـﺎ ﺳـﻨﺠﯽ ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﻣﻘـﺎدﯾﺮ ﺗـﺮاز ﻣﺒﻨـﺎ اﺻـﻼح‬
‫ﮔﺮدﯾﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﻋﻤﻖ در ﻣﺪل ﺑﺮاﺑﺮ ﺑـﺎ ‪ -5‬ﻣﺘـﺮ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه‬

‫‪1. Model Set-Up‬‬

 !"
423 2! $ $+,+ -. ! /0) & 1 " . # $% &' ( )( $%&*
" 7, 8 98 7, 8 ( 3 5 -( 6 # .
2 $3 2 2) 2! " 2 423 !$ ! 3 :3 -.
$3 2 $@)2 % A 2) 2! 2! $ &' >??< = -. ;;<; !
2! = 92 , 2! 43 F E -( ! D3 - <C2B <2B , !
2 & 3: $ & ! = &3 G & $ ! !"
2 &2( G $(&' H % F ! I & :3 : &( E) = &3 G
E) CO<NBM &6 K I L&! ! &FJ $(&' H % &+F & -F
2 2 2 2! $ P&E3 98 CONB = &3 $, 98 : &(
2* " A &25 423 = 2- 23 : &( E) "Q % R ,I $. -! 98 -(
? $2. <OB 2 2 S 3 ,#2 "& 2! 2,- $ 2 43 $3 98 -.
% 3 D( F /( & , F
 !"#$ % &

* + ),- . ! "#$ % & '$ ( ) '

0 %1 ) %1 ( 0 %1 2 /
 '

0 %1 2 & '$ ( ) ' 4 5 *6 6 3

 !"#$ % &

) % 7 ) %1 ( )%7 2

)%7 2 & '$ ( ) ' 4 5 *6 6 8

* + ),- 9
 (

* + ),- & '$ ( ) ' 4 5 *6 6 :

01 < ) %1 ( 01 < 2 ;
 ! " #$

! "# $ %
01 # , - .+ ' %/ 0 ( '( ) *+ " &
# # :;"#< =#) 78 9 " 1 , 23 .4 '( ) 5 & 6 ,"
: #> 01 # ,0 =#3 # #" + > % <?
0 #@ +& "7 . ( "? = ,
#CD .# = # ,0 # @ .+ 1 @ A" B> .+
.+ # . 2# ! "#C+ = 1 F . + 0 1 " " " . ") =E 8 = , =E 8
.# - "# # 1 # .# ") += ,0 .+ = 1 @ A"
= # " => H >7) I =B 7( + , = "G
# 1 #C( ! B = 30 B F , ( - & ! 7+ , 0 J / K L? , 1 "
# # S > "L ) RQPON M 37 " 0@ % 2 , 73 =) "
=# V PU 0 # &.# ") + ' %/ < , T C>- . - "
# , & 0@ 0 = WC/ < =) " 3 0
= > 7 % = V ZUUOYUU 0 , 1 X> & "
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪136‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻣﺬﮐﻮر از ﻃﺮﯾﻖ ﯾﮑﯽ از اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﻞ ﻋﺪدي ﻣﺪل ‪ SW‬ﻣﻤﮑـﻦ ﮔﺮدﯾـﺪ‪.‬‬
‫دراﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮﯾﺒﯽ ﺑﻨﺎم ﻓﺎﮐﺘﻮر ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ‪ 1‬اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺎﻣﻬﺎي زﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﺰرگ ﮐﻪ ارﺿﺎ ﮐﻨﻨـﺪه ﺷـﺮاﯾﻂ ﭘﺎﯾـﺪاري ﻣـﺪل در ﺣﺎﻟـﺖ ﮐﻠـﯽ اﺳـﺖ‪ ،‬وﺟـﻮد دارد‪ .‬در‬
‫ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﺧﺎﺻﯽ ﮐﻪ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﮐﺎﻫﺶ اﺑﻌﺎد اﻟﻤﺎﻧﻬﺎ ﺑﺼﻮرت ﻣﺤﻠﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻋﺪد ﮐﻮراﻧﺖ از‬
‫ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﺗﺠﺎوز ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻠﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑـﺮاي ﮐـﻞ ﻣـﺪل ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺎﮐﺘﻮر زﻣﺎن‪ ،‬ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده در ﻣﺤﺎﺳـﺒﺎت ﺻـﺮﻓﺎ ﺑـﺮاي اﻟﻤـﺎن ﻣـﻮرد اﺷـﺎره‬
‫ﺑﺼﻮرت ﻣﺤﻠﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﻓﺎﮐﺘﻮر زﻣﺎﻧﯽ ﺑـﺼﻮرت ﺧﻮدﮐـﺎر ﺑﻮﺳـﯿﻠﻪ ﻣـﺪل و‬
‫ﺑﮕﻮﻧﻪاي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻋﺪد ﮐﻮراﻧﺖ در ﻣﺤﺪوده ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﮐﻤﺘـﺮ از ‪1‬‬
‫ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﺑﺎاﯾﻦ وﺟﻮد ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻘﺪاراﯾﻦ ﺿﺮﯾﺐ ‪ 32‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن‬
‫روﻧﺪ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺮاي ﺷﺒﮑﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‪ ،‬ﮔـﺎم زﻣـﺎﻧﯽ ‪300‬‬
‫ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺑﺮاي ﮐﻞ ﻣﺪل اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮرد اﺷﺎره ﺗﻨﻬﺎ در اﻟﻤﺎﻧﻬﺎي رﯾـﺰ ﻣﺠـﺎور‬
‫ﺳﺎﺣﻞ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﻣﺸﮑﻼت ﭘﺎﯾﺪارياﯾﺠﺎد ﻣﯽﻧﻤﻮد ﮐﻪ دراﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﯿﺰ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از اﺑـﺰار‬
‫ﻓﺎﮐﺘﻮر ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ )ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻋﺪد ‪ (15‬ﭘﺎﯾﺪاري ﻻزم ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬

‫‪5‬ـ‪4‬ـ ﻣﻨﻘﻄﻊﺳﺎزي ﻃﯿﻔﯽ‬

‫ﻣﻨﻘﻄﻊﺳﺎزي ﻃﯿﻔﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻞ ﻣﻌﺎدﻻت ﻃﯿﻔﯽ ﻣﻮج در ﺣﻮزه ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ و ﺟﻬـﺖ‪،‬‬
‫در ﻫﺮ ﯾﮏ ازاﯾﻦ دو ﺑﻌﺪ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﻣﻨﻘﻄﻊﺳﺎزي در ﺣﻮزه ﻓﺮﮐـﺎﻧﺲ ﺑـﻪ دو روش‬
‫اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‪ .‬روش ﻣﻌﻤﻮل‪ ،‬ﻣﻨﻘﻄﻊﺳﺎزي ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﻬﺎ ﺑﺎ ﮔﺎم ﻓﺮﮐﺎﻧـﺴﯽ ﻣـﺴﺎوي اﺳـﺖ‪.‬‬
‫دراﯾﻦ روش ﮐﺎﻓﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺷﺮوع ﻣﺸﺨﺺ ﺷـﻮد و ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮔﺎم ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ و ﺗﻌﺪاد ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﻬﺎ‪ ،‬ﺳﺎﯾﺮ ﻓﺮﮐﺎﻧـﺴﻬﺎي ﻣﻮﺟـﻮد در ﻃﯿـﻒ ﻣﺤﺎﺳـﺒﺎﺗﯽ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪاﯾﻨﮑﻪ ﺳـﺮﻋﺖ اﺟـﺮاي ﻣـﺪل ارﺗﺒـﺎط ﻣـﺴﺘﻘﯿﻤﯽﺑـﺎ ﺗﻌـﺪاد‬
‫ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﻬﺎ دارد‪ ،‬ﺑﻬﯿﻨﻪ ﮐﺮدن ﺗﻌﺪاد ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﻬﺎ اﻫﻤﯿﺖ زﯾـﺎدي در اﻓـﺰاﯾﺶ ﺳـﺮﻋﺖ اﺟـﺮاي‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دارد‪ .‬ﯾﮑﯽ از روﺷﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻮﺟﻮد دراﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﮔﺎم ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ ﺑﺼﻮرت‬

‫‪1. time step factor‬‬

‫‪137‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ /‬ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻣﺪل ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‬

‫ﻟﮕﺎرﯾﺘﻤﯽاﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺎم ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ در ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﻬﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ وﻣﺤﺪوده ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﭘﯿﮏ‬
‫ﮐﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ و ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﻬﺎ در ﻃﯿﻒ‪،‬اﯾﻦ ﮔﺎم‬
‫ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ ﻧﯿﺰ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬روش ﻓﻮق در ﺗﻌﺮﯾـﻒ ﻣﻨﻘﻄـﻊﺳـﺎزي ﻓﺮﮐﺎﻧـﺴﻬﺎ در ﻣـﺪل‬
‫ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﻣﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻣﺤـﺪوده‬
‫ﭘﺮﯾﻮدﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺴﺌﻠﻪ‪ ،‬ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻣﻮﺟﻮد ﺣﺪود ‪ 0/055‬ﻫﺮﺗﺰ ﻣﺘﻨـﺎﻇﺮ‬
‫ﺑﺎ ﭘﺮﯾﻮد ﻣﺎﮐﺰﯾﻤﻢ ‪ 18‬ﺛﺎﻧﯿﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎ و ﻃﺒﯿﻌﺖ‬
‫اﻣﻮاج در ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ در ﻧﻈـﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﺗﻌـﺪاد ‪25‬‬
‫ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻃﯿﻔﯽ و ﺿﺮﯾﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ‪ ،1/1‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻣﻮﺟﻮد در ﻃﯿﻒ ﻣـﻮج‬
‫ﺣﺪود ‪ 0/6‬ﻫﺮﺗﺰ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﺎدل ﭘﺮﯾﻮد ‪ 1/7‬ﺛﺎﻧﯿﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﭼﻨـﯿﻦ ﭘﺮﯾـﻮدي ﺑـﻪ‬
‫اﺳﺘﻨﺎد اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﻧﯿﺰ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ اﻣﻮاج ﺑﺎ ارﺗﻔـﺎع‬
‫ﮐﻤﺘﺮ از ﺣﺪود ‪ 10‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﺗﻨﻬﺎ از اﻣﻮاج زﯾﺮ ‪ 10‬ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘـﺮ در‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﺿﺮﯾﺐ ‪ 1/1‬ﻧﯿﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑـﻪ ﺗﻌـﺪاد‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﻬﺎ در ﻣﺤﺪوده ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﭘﯿﮏ و ﻧﯿﺰ ﻋﺪم اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ)ﺣـﺪاﮐﺜﺮ(‬
‫از ﻣﺤﺪوده ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺿﻤﻦاﯾﻨﮑﻪاﯾـﻦ ﻣﻘـﺪار در‬
‫ﭘﺮوژهﻫﺎي دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺰ از ﺳﻮي ‪ DHI‬آزﻣﺎﯾﺶ ﺷﺪه و ﮐﺎرا ﺑﻮدن آن ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻨﻘﻄﻊﺳﺎزي در ﺑﻌﺪ ﺟﻬﺘﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﮐﻠﯿـﻪ ﺟﻬـﺎت و ﺗﻘـﺴﯿﻢ آن ﺑـﻪ ‪16‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ ‪ 22/5‬درﺟﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ روﯾـﻪ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد و ﻣـﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻣﻮج ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪5‬ـ‪5‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎد ورودي ﻣﺪل‬

‫ﺑﺎد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤـﺮك اوﻟﯿـﻪ دراﯾﺠـﺎد اﻣـﻮاج ﻣﻬﻤﺘـﺮﯾﻦ داده ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده در‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﻣﻮاج ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﮐﺜﺮ ﻣﻮارد‪ ،‬وﺳﻌﺖ ﻧـﻮاﺣﯽ ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ و ﻣﺘﻐﯿـﺮ ﺑـﻮدن‬
‫ﻣﯿﺪانﻫﺎي ﺑﺎد از ﻧﻈﺮ ﻣﮑﺎﻧﯽ‪ ،‬اﮐﺘﻔﺎ ﺑﻪ دادهﻫﺎياﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿـﮏ را ﮐﻪ ﻋﻤـﺪهﺗـﺮﯾﻦ‬
‫دادهﻫـﺎي ﺑﺎد اﻧﺪازهﮔﯿـﺮي ﺷﺪه در دﺳﺘـﺮس ﻫﺴﺘﻨـﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺖ اﺟﺮاي ﻣﺪلﻫـﺎي اﻣﻮاج ﺑـﺎ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪138‬‬

‫اﺷﮑﺎل ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽﺳﺎزد‪ .‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫـﺎي ﺑﺎد اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﺎﻫﻮارهﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫ﻧﯿﺰ از ﻧﻈﺮ ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﻧﺮﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺟﻬﺖ‬
‫اﺟﺮاي ﻣﺪلﻫﺎي ﭘﯿﺶﺑﯿﻨـﯽ اﻣﻮاج ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دراﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﺗﻨﻬــﺎ روش ﻣﻨﺎﺳـﺐ و ﻗﺎﺑـﻞ اﺗﮑـﺎ‪ ،‬ﺑﺎزﺳــﺎزي اﻃﻼﻋـﺎت ﺑـﺎد ﺑـﺮ روي‬
‫ﺷﺒﮑﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ ﮔﺮﻫﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬از ﻃﺮﯾﻖ اﺟﺮاي ﻣﺪلﻫﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﻣﺪل ﻫﺎﯾﯽ ﺳﺎلﻫـﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻠﯽ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﻠـﯽ ﺗﻮﺳـﻂ ﺳـﺎزﻣﺎنﻫـﺎي‬
‫ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣـﯽﮔﯿﺮﻧـﺪ‪ .‬ﺑـﺪﯾﻬﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ دﻗﺖاﯾﻦ ﻣﺪلﻫﺎ و ﻣﯿﺰان ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺑﺎد در ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘـﻪاي ﺑـﻪ ﻧـﻮع‬
‫ﻣﺪل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺤﻞ و ﻧﯿﺰ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮناﯾﻦ ﻣﺪلﻫﺎ دراﯾﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑـﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎدﻫﺎي ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ و اﺟﺮاﻫـﺎي آزﻣﺎﯾـﺸﯽ ﻣـﺪل ﻣـﻮج ﺗﻮﺳـﻂ آﻧﻬـﺎ و‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ‪ ،‬ﺑﺎد ﻣﺪل ‪ Operational‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ‪ ECMWF‬ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﺑﻬﺘـﺮﯾﻦ ﻣﻨﺒـﻊ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎد اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪاﯾﻦ ﺑﺎد ﺑﺪﻟﯿﻞ زﺑﺮي ﻏﯿﺮ واﻗﻌﯽ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه در‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺑﺎ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﮐﺮدن ﺑﺎداﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺑﻮﺷﻬﺮ‪ ،‬ﭼﺎﺑﻬـﺎر و ﮐـﯿﺶ در‬
‫ﻧﻘﺎط ﻣﺠﺎوراﯾﻦاﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ‪ ،‬ﮐﭙﯽ ﮐﺮدن ﺑﺎد دور از ﺳﺎﺣﻞ ﺑـﻪ ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﺳـﺎﺣﻠﯽ در ﻣﻨـﺎﻃﻘﯽ‬
‫ﮐﻪاﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ در ﻣﻨﻄﻘﻪ وﺟﻮد ﻧﺪارد و اﻋﻤﺎل ﺿﺮاﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ ﻣﻮﺿـﻌﯽ‬
‫در ﺑﺎد)ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و ﻋﺴﻠﻮﯾﻪ( اﺻﻼح ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺟﺰﯾﯿﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻣﻮرد ﻣﯿﺪان ﺑـﺎد اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﺪه در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ﮔﺰارش ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪5‬ـ‪6‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮج ورودي ﻣﺪل‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮج در ﻣﺮز ﺑﺎز ﺟﻨﻮب ﻣﺪل ﺑﺮ روي ﺧﻂ ‪ 18‬درﺟﻪ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺮط‬
‫ﻣﺮزي ﻣﺪل ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠـﻒ اﻃﻼﻋـﺎت ﻣـﻮج‪،‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ﻣﻮرد ﺧﺮﯾﺪارياﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺼﻮرت ﻃﯿﻒ دوﺑﻌﺪي از ﻣﻮﺳﺴﻪ ‪ ECMWF‬و‬
‫از دو ﻣﺪل ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪ ERA40‬و‪ Operational‬ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻـﻞ از اﺟـﺮا در‬
‫دوره ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ آن ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮﯾـﻪ ﭼﺎﺑﻬـﺎر ﻧـﺸﺎن داد ﮐـﻪ‬
‫‪139‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ /‬ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻣﺪل ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‬

‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺷﺮاﯾﻂ ﻃﯿﻔﯽ ﻣﺮزي‪ ،‬ﻃﯿـﻒ ﻋﻤـﻞ ﻣـﻮج‪ 1‬ﺑـﺎ ‪25‬‬
‫ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ و ‪ 16‬ﺟﻬﺖ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﺎرهاي اﺻﻼﺣﺎت ﺗﺪﻗﯿﻖ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﻣﺒـﺴﻮﻃﯽ‬
‫دراﯾﻦ ﺧﺼﻮص در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ﮔﺰارش ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪5‬ـ‪7‬ـ ﺿﺮاﯾﺐ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن )واﺳﻨﺠﯽ(‬

‫‪2‬‬
‫اﯾﻦ ﺿﺮاﯾﺐ ﺷﺎﻣﻞ ﺿﺮاﯾﺐ ﺷﮑﺴﺖ ﻣـﻮج‪ ،‬اﺻـﻄﮑﺎك ﺑـﺴﺘﺮ و ﺳـﻔﯿﺪك راس ﻣـﻮج‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﺟﺮاﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﻣﺪل ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒاﯾﻦ ﺿـﺮاﯾﺐ و ﻣﻘﺎﯾـﺴﻪ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻣـﻮج‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻪ در ﻣﺤﻞ ﺑﻮﯾﻪﻫﺎ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻫﻤﺨـﻮاﻧﯽ ﻣﯿـﺎن ﻧﺘـﺎﯾﺞ‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي و اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺿﺮاﯾﺐ ذﯾﻞ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﮔﺮدد‪:‬‬
‫ﺿﺮاﯾﺐ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﻮج ﺑﺼﻮرت ﺛﺎﺑﺖ در ﮐﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﮔﺎﻣﺎ ‪ 1‬و آﻟﻔﺎ ‪0/8‬‬ ‫•‬

‫ﺑﺼﻮرت ﻣﺘﻐﯿﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ )ﻓﺎﯾـﻞ‬ ‫‪Nikuradse‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﺴﺘﺮ ﺷﺎﻣﻞ زﺑﺮي‬ ‫•‬

‫‪ (dfs2‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺷﮑﻞ ‪ 5‬ـ‪11‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪5‬ـ‪11‬ـ ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﺴﺘﺮ) زﺑﺮي ‪ (Nikuradse‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﺪل‬

‫ﺿﺮاﺋﺐ ‪ white-capping‬ﺷﺎﻣﻞ ‪ C dis‬و ‪ Delta dis‬ﺑﺼﻮرت ﻣﺘﻐﯿﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ )ﻓﺎﯾﻞ‬ ‫•‬

‫‪ (dfs2‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺷﮑﺎل ‪ 5‬ـ‪ 12‬و‪ 5‬ـ‪13‬‬

‫‪1. wave action‬‬

‫‪2. White Capping‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪140‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪5‬ـ‪12‬ـ ﺿﺮﯾﺐ ‪ C dis‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﺪل‬

‫ﺷﮑﻞ ‪5‬ـ‪13‬ـ ﺿﺮﯾﺐ ‪ Delta dis‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﺪل‬

‫‪5‬ـ‪8‬ـ ﺳﺎﯾﺮ اﻃﻼﻋﺎت ورودي ﻣﺪل‬

‫ﺳﺎﯾﺮ اﻃﻼﻋﺎت ورودي ﺑﻪ ﻣﺪل ﺑﺮرﺳﯽ و ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﯾﺪهاﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮلﺑﻨﺪي ﻃﯿﻔﯽ ﺑﺼﻮرت ﮐﺎﻣﻼ ﻃﯿﻔﯽ و ﻓﺮﻣﻮلﺑﻨﺪي زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺼﻮرت ﻏﯿﺮ ﭘﺎﯾﺪار‬ ‫•‬

‫ﺗﻌﺪاد ﺗﺮازﻫﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 32‬و‬ ‫•‬

‫ﺗﻌﺪاد ﮔﺎﻣﻬﺎ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪1‬‬

‫دادهﻫﺎي ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ آب ﺑﺼﻮرت ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫•‬

‫دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺼﻮرت ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫•‬

‫‪141‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ /‬ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻣﺪل ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‬

‫ﻋﺪم ﻟﺤﺎظ ﭘﻮﺷﺶ ﯾﺦ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺪم وﻗﻮع ﯾﺨﺒﻨﺪان در درﯾﺎﻫﺎي ﺟﻨﻮباﯾﺮان‬ ‫•‬

‫ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻤﻮدن اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬ ‫•‬

‫ﺷﺮاﯾﻂ اوﻟﯿﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﯿﻒ ‪ JONSWAP‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻘﺎدﯾﺮ اوﻟﯿﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣـﻮج‬ ‫•‬

‫‪SW‬‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺪل‬

‫‪5‬ـ‪9‬ـ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﺮوﺟﯽ‬

‫اﺧﺬ ﻓﺎﯾﻞﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ و ﻓﺮﻣﺖ ذﺧﯿﺮه اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺮ آورد ﻧﻤﻮدن‬
‫اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺬﮐﻮر در ﺷﺮح ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺮوژه و اﻓﺰودن ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻧﯿﺎزﻫﺎي آﺗﯽ‪،‬‬
‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﺮوﺟﯽ در ‪ 4‬دﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻔﮑﯿﮏ ﮐﻠﯿـﻪ‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﺸﺎور ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس روش ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻧﻮع دوم‪ 1‬ذﮐﺮ ﺷﺪه‬
‫در ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم )ﻣﺪل ‪ (SW‬ﺑﻮده و ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﮔﺮوه زﯾﺮ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪5‬ـ‪9‬ـ‪1‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺮي ﻧﻘﻄﻪاي‬

‫‪5‬ـ‪9‬ـ‪1‬ـ‪1‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺎراﻣﺘﺮي)ﻓﺎﯾﻞ ‪(dfs0‬‬
‫اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت در ﻧﻘﺎط اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣﻮج ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻮﯾﻪ ﻋﺴﻠﻮﯾﻪ‪ ،‬ﺑﻮﯾﻪ ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﻮﺷﻬﺮ‬
‫در ﺑﻮﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺑﻮﯾﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر و ‪ WTR‬در ﺑﻨﺪر اﻣﺎم ﺧﻤﯿﻨﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﺣـﺎوي‬ ‫‪S4‬‬ ‫و‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻨﺘﺠﻪ ﻣﻮج ﺷﺎﻣﻞ ارﺗﻔﺎع ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻮج‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد ﭘﯿـﮏ ﻣـﻮج‪ ،‬ﭘﺮﯾـﻮد ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ‬
‫اﻧﺮژي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻮج‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد ﻗﻄﻊ ﺻﻔﺮ ﺗﺮاز ﻣﻮج‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﭘﯿﮏ ﻣﻮج‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣـﻮج‪،‬‬
‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر ﺟﻬﺘﯽ )ﺑﺼﻮرت ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﻣﺤﻠﯽ و دورآ( و ﺗﻨﺶ ﺗﺎﺑـﺸﯽ )ﺑـﺼﻮرت ﮐﻠـﯽ( و‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ورودي ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد ﺑﺎ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﯿﺰ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻨﺘﺠـﻪ ﻣـﻮج ﺷـﺎﻣﻞ‬ ‫‪U.K. Met Office‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻣﺤﻞ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺪﻟﯽ‬
‫ارﺗﻔﺎع ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻮج‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد ﻗﻄﻊ ﺻﻔﺮ ﺗﺮاز ﻣﻮج‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﻣـﻮج‪ ،‬اﻧﺤـﺮاف ﻣﻌﯿـﺎر‬
‫ﺟﻬﺘﯽ)ﺑﺼﻮرت ﮐﻠﯽ( و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ورودي ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد ﺑﺎ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1. Dynamic Threshold Frequency, Version 2‬‬

! " #$ % &
1 0 /. /. " - & () * + (, '
< # = > : 3; 9 ' +( + 7)8 0 " -23 & 04 56
9 ' +( + CD B 6 +( " ? @( 0& "23 A

+ F 7G E , '1 " #$% &

" A, L( # "K) ' 7 ) 9( &" & ' "A H IJ
H IJ F 3 N " (7 (2& "27-) $ (2& M & 4 M & M0 AG
: &Q" 3 7? P , O' 3 M 17N NM 0:;D
9( +( % S2 R"A
 ‫'‬ ‫‪!"#$‬‬ ‫‪%‬‬ ‫&‬

‫‪5‬ـ‪9‬ـ‪3‬ـ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺮي ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻣﻨﻈﻢ)ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي ‪(dfs2‬‬

‫ﮐﺎرﺑﺮداﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي دوﺑﻌﺪي‪ ،‬ذﺧﯿﺮه ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل در ﻃﻮل ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﯽ و در ﯾﮏ ﭘﻬﻨﻪ‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺑﻮده و ﺧﺮوﺟﯿﻬﺎي اﺻﻠﯽ ﻣﺪل ﺟﻬﺖ ﻧﮕﻬﺪاري در ﺑﺎﻧﮏ اﻃﻼﻋﺎت و اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺧﺮوﺟﯿﻬﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﻪﺻﻮرت ﯾﮏ ﻓﺎﯾﻞ ﮐﻠﯽ ﺑﺎ درﺷﺖ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﯽ ‪ 1‬درﺟﻪ و ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ و ﺳﻪ ﻓﺎﯾﻞ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ در ﻣﺤـﺪوده ﺧﻠـﯿﺞ ﻓـﺎرس‪،‬‬
‫ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﺑﺎ درﺷﺖ ﻧﻤﺎﯾﯽ ‪ 0/125‬درﺟﻪ و ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﺣﺎوي‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻨﺘﺠﻪ ﻣﻮج ﺷﺎﻣﻞ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻣﺸﺨﺼﻪ‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد ﭼﮑﺎدي)ﭘﯿـﮏ( ﻣـﻮج‪ ،‬ﭘﺮﯾـﻮد‬
‫ﻗﻄﻊ ﺻﻔﺮ ﺗﺮاز ﻣﻮج‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﭼﮑﺎدي)ﭘﯿﮏ( ﻣﻮج‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﻣـﻮج‪ ،‬اﻧﺤـﺮاف ﻣﻌﯿـﺎر‬
‫ﺟﻬﺘﯽ)ﺑﺼﻮرت ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﻣﺤﻠﯽ و دورآ( و ﺗﻨﺶ ﺗﺎﺑـﺸﯽ)ﺑـﺼﻮرت ﮐﻠـﯽ( و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي ورودي‬
‫ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﺤـﺪودﯾﺖ ﺳﯿـﺴﺘﻢ‬
‫ﻋﺎﻣﻞ وﯾﻨﺪوز در ذﺧﯿﺮه ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي ﺣﺠﯿﻢ ﺣﺠﯿﻢ ﺑﻮده و ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺷﮑﺎل ‪5‬ـ‪ 15‬ﺗﺎ ‪ 5‬ـ‪ 17‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪&' ( ) *+,$ "#$ %‬‬ ‫!‬

 . / *0$1 *+,$ "#$ % ! -

34 ' *+,$ "#$ % ! 2

+( ( T R! Q_S2 06c F+ % 07A &U 3 " )H

‫‪145‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ /‬ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻣﺪل ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن‬

‫از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ اﺑﻌﺎد اﻟﻤﺎﻧﻬﺎ در ﻓﺎﯾﻞ ﺷﺒﮑﻪﺑﻨﺪي ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﺘﺮ از اﺑﻌﺎد ﺧﺮوﺟـﯽ ﻣـﻨﻈﻢ )‪0/125‬‬
‫درﺟﻪ( ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دﻗﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ در ﯾﮏ ﻧﻘﻄﻪ دﻟﺨﻮاه ﻏﯿﺮ واﻗﻊ ﺑﺮ ﻧﻘﺎط ﮔﺮﻫﯽ ﺷﺒﮑﻪ ﻣﻨﻈﻢ در‬
‫ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي ‪ dfsu‬ﺑﯿﺶ از ‪ dfs2‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﯿﺰان ﺗﺮاﮐﻢ دادهﻫﺎ درﻫﺮ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد اﻟﻤﺎﻧﻬﺎي‬
‫واﻗﻊ در آن ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﻓﺎﯾﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﻪﺻﻮرت اﻧﯿﻤﯿﺸﻦ ﺑﻮده و ازاﯾﻦ رو‬
‫ﺟﻬﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﺮوﺟﯽ در ﻣﻘﺎﻃﻊ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود‪.‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺎﻣﻞ وﯾﻨﺪوز در دو ﻓﺎﯾﻞ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺧﻠﯿﺞ‬
‫ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﺑﺎ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ و در ﺑﺮ دارﻧﺪه ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻨﺘﺠـﻪ ﻣـﻮج‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻣﺸﺨﺼﻪ‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد ﭼﮑﺎدي)ﭘﯿﮏ( ﻣﻮج‪ ،‬ﭘﺮﯾـﻮد ﻗﻄـﻊ ﺻـﻔﺮ ﺗـﺮاز ﻣـﻮج‪،‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﭼﮑﺎدي )ﭘﯿﮏ( ﻣﻮج‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﻮج‪ ،‬اﻧﺤـﺮاف ﻣﻌﯿـﺎر ﺟﻬﺘـﯽ و ﻣﻮﻟﻔـﻪﻫـﺎي‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻮج )ﺑﻪﺻﻮرت ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﻣﺤﻠﯽ و دورآ( و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ورودي ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪهاﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل ﺷﺎﻣﻞ ﻋـﺪد ﮐﻮراﻧـﺖ و ﻓـﺎﮐﺘﻮر ﮔـﺎم‬
‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺘﺎﺛﺮ از اﺑﻌﺎد اﻟﻤﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ در ﯾﮏ ﻓﺎﯾﻞ ﮐﻠﯽ و ﻓﻘﻂ در ﯾﮏ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ﻟﺤـﺎظ‬
‫ﮔﺮدﯾﺪهاﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﺪوده ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي ‪ dfsu‬ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺷﮑﺎل ‪5‬ـ‪ 18‬و ‪5‬ـ‪ 19‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪5‬ـ‪18‬ـ ﻣﺤﺪوده ﻓﺎﯾﻞ ﺧﺮوﺟﯽ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ 146

‫ـ ﻣﺤﺪوده ﻓﺎﯾﻞ ﺧﺮوﺟﯽ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﻣﻨﻄﻘﻪ درﯾﺎي ﻋﻤﺎن و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ‬19‫ـ‬5 ‫ﺷﮑﻞ‬

‫ ﺻـﺮﻓﺎ ﮔﺮاﻓﯿﮑـﯽ ﺑـﻮده و ﻓﺎﻗـﺪ ﻧﻤﺎﯾـﺸﮕﺮ ﻣﺘﻨـﯽ‬dfsu ‫ﺷﺎﯾﺎن ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐـﻪ ﻓﺎﯾﻠﻬـﺎي‬
‫ را در ﻫـﺮ ﻧﻘﻄـﻪ‬dfs0 ‫ ﺟﻬﺖ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﯽﺗﻮان ﻓﺎﯾـﻞ‬.‫ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‬
.‫دﻟﺨﻮاه اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﻤﻮد‬

‫ـ ﻣﺮاﺟﻊ‬10‫ـ‬5
1. Graham, C., Cardone, V. J., Ceccacci, E. A., Parsons, M. J., Cooper, C., and J. Stear,
Challenges to Wave Hindcasting in the Caspian Sea, 7th International Workshop on Wave
Hindcasting and Forecasting, Banff, Alberta, Canada. 2002.
2. Ozhan, E., and S. Abdalla, Wind-Wave Climate of the Black Sea and the Turkish Coasts
(Nato Tu-Waves Project), 5th International Workshop on Wave Hindcasting and
Forecasting, Melbourne, Florida, USA, 1998.
3. Mike 21 Wave Modeling Manual, DHI Water & Environment, 2003.
‫‪147‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ /‬واﻧﺴﺠﯽ )ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن( و اﺟﺮاي ﻣﺪل‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫واﻧﺴﺠﯽ )ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن( و اﺟﺮاي ﻣﺪل‬

‫‪6‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر از واﺳﻨﺠﯽ)ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن( ﻣﺪل‪ ،‬اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺻﺤﯿﺢ ﭘﺪﯾﺪه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﻃﻼﻋﺎت اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟـﺴﺎزي ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫واﺳﻨﺠﯽ ﻣﺪل در دورهﻫﺎ و ﻧﻘﺎط ﺧﺎص ﻣﻮﺟـﺐاﯾﺠـﺎد دﻗـﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺐ در ﻣﺪﻟـﺴﺎزي آن‬
‫دورهﻫﺎ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺎ واﻗﻌﯿﺖ در ﮐﻞ ﺑـﺎزه ﻣﺪﻟـﺴﺎزي ﻣـﯽﮔـﺮدد‪ .‬ﭘـﺲ از‬
‫ﺣﺼﻮل اﻃﻤﯿﻨﺎن از واﺳﻨﺠﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ‪ ،‬ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﮐﻞ دوره اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷـﻮد‪ .‬دراﯾـﻦ ﻓـﺼﻞ‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺠﺎم واﺳﻨﺠﯽ‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي واﺳﻨﺠﯽ‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آﻣﺎري ﺣﺎﺻـﻞ‬
‫از ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﺪل و اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪6‬ـ‪2‬ـ ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺠﺎم واﺳﻨﺠﯽ‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ واﺳﻨﺠﯽ ﻣﺪل ﺑﺎ ﻃﯽ ﻣﺮاﺣﻞ زﯾﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع دادهﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي واﺳﻨﺠﯽ ﻣﺪل‬ ‫•‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻘﺎط و ﺑﺎزهﻫﺎي واﺳﻨﺠﯽ‬ ‫•‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي واﺳﻨﺠﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﻮج‬ ‫•‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪148‬‬

‫اﺟﺮاي ﻣﺪل ﺑﺮاي دورهﻫﺎي واﺳﻨﺠﯽ و اﺧﺬ ﺧﺮوﺟﯽ در ﻧﻘﺎط اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ‬ ‫•‬

‫ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﻣﯿﺰان ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي و ﺗﻔـﺴﯿﺮ ﻋﻠـﻞ‬ ‫•‬

‫ﻧﺎﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي واﺳﻨﺠﯽ در راﺳﺘﺎي ﺑﻬﺒﻮد ﻧﺘﺎﯾﺞ و اﺟﺮاي دوﺑﺎره ﻣﺪل‬ ‫•‬

‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اﻧﺘﺨﺎب دادهﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده در واﺳﻨﺠﯽ‪ ،‬دو ﺳـﺮي داده ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﻣﺎﻫﻮاره و ﻧﯿﺰ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮﯾﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟـﻮد‬
‫در ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﯽاﯾﺮان ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬دراﯾﻦ ﺧﺼﻮص‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋـﺎت‬
‫ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﺎ وﺟﻮد ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﮑﺎﻧﯽ‪ ،‬اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﺰرگ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﻮاره‪ ،‬اﺟﺮاي ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺪت ﺟﻬﺖ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑـﻪ ﺗﻌـﺪاد ﻧﻘـﺎط‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻻزم اﺳﺖ و از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﮐﻮﺗﺎه ﺑﻮدن زﻣﺎن ﺗﺪاوم ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎ در ﻣﻘﺎﯾـﺴﻪ‬
‫ﺑﺎ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮداﺷﺖ )ﺣﺪود ‪ 10‬روز(‪ ،‬ﻣﺤﺪودﯾﺖ در ﺗﻌﺪاد ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه‬
‫ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﻣﺎﻫﻮاره وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي ﻓﻮق و ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪ ‪ ،DHI‬اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮﯾﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫ﻣﻨﺒﻊ اﺻﻠﯽ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم واﺳﻨﺠﯽ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬـﺎي ﺑﻮﯾـﻪاي‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺟﻬﺖ واﺳﻨﺠﯽ و ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﯽ ﻣﺪل ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺷـﺮﮐﺖ‬
‫ﻧﻔﺖ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻮﺷﻬﺮ و ﻋﺴﻠﻮﯾﻪ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﯾﺎﻓﺘﻦ دوره ﻫﺎي زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي واﺳﻨﺠﯽ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿـﺮيﻫـﺎي اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه‬
‫ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﺑﻮﯾﻪﻫﺎ در ﺑﺎزهﻫﺎي زﻣـﺎﻧﯽ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﯽ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺤﺪودهﻫﺎي زﻣﺎﻧﯽ وﻗﻮع ﻃﻮﻓﺎن در ﻫﺮﯾﮏ از اﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‪ ،‬ﺑﺎزهﻫـﺎي زﻣـﺎﻧﯽ‬
‫اراﯾﻪ ﺷـﺪه در ﺟـــﺪول ‪6‬ــ‪ 1‬ﺟﻬـﺖ اﺟـﺮاي ﻣـﺪل و اﻧﺠـﺎم روﻧـﺪ واﺳـﻨﺠﯽ اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪149‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ /‬واﻧﺴﺠﯽ )ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن( و اﺟﺮاي ﻣﺪل‬

‫ﺟﺪول ‪6‬ـ‪1‬ـ ﺑﺎزهﻫﺎي زﻣﺎﻧﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي واﺳﻨﺠﯽ‬

‫زﻣﺎن ﺧﺎﺗﻤﻪ‬ ‫زﻣﺎن ﺷﺮوع‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫ﺑﺎزه‬
‫ﻣﮑﺎن‬
‫زﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﻮﺷﻬﺮ‬ ‫‪1995/4/10 21:00‬‬ ‫‪1995/3/15 00:00‬‬ ‫ارﺗﻔﺎع‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد و ﺟﻬﺖ ﻣﻮج‬ ‫‪A‬‬

‫ﺑﻮﺷﻬﺮ‬ ‫‪1995/5/11 21:00‬‬ ‫‪1995/5/5 00:00‬‬ ‫ارﺗﻔﺎع‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد و ﺟﻬﺖ ﻣﻮج‬ ‫*‪B‬‬

‫ﺑﻮﺷﻬﺮ‬ ‫ارﺗﻔﺎع‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد و ﺟﻬﺖ ﻣﻮج ‪1995/11/19 21:00 1995/11/15 00:00‬‬ ‫‪C‬‬

‫ارﺗﻔﺎع‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد ﭘﯿﮏ و ﺟﻬﺖ ‪2002/12/10 21:00 2002/12/31 00:00‬‬

‫ﻋﺴﻠﻮﯾﻪ‬ ‫*‪D‬‬
‫ﻣﻮج‬
‫ﭼﺎﺑﻬﺎر‬ ‫‪1998/6/5 21:00‬‬ ‫‪1998/6/5 00:00‬‬ ‫ارﺗﻔﺎع‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد و ﺟﻬﺖ ﻣﻮج‬
‫‪E‬‬
‫)ﺳﯿﮑﻠﻮن(‬
‫ﭼﺎﺑﻬﺎر‬ ‫‪1999/2/7 21:00‬‬ ‫‪1999/1/20 00:00‬‬ ‫ارﺗﻔﺎع‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد و ﺟﻬﺖ ﻣﻮج‬ ‫*‪F‬‬

‫ﭼﺎﺑﻬﺎر‬ ‫‪1999/7/18 21:00‬‬ ‫‪1999/6/19 00:00‬‬ ‫ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج‬ ‫*‪G‬‬

‫ﭼﺎﺑﻬﺎر‬ ‫‪1999/8/24 21:00‬‬ ‫‪1999/8/1 00:00‬‬ ‫ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج‬ ‫‪H‬‬

‫ﭼﺎﺑﻬﺎر‬ ‫‪2000/3/6 21:00‬‬ ‫‪2000/2/16 00:00‬‬ ‫ارﺗﻔﺎع‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد و ﺟﻬﺖ ﻣﻮج‬ ‫‪I‬‬

‫در ﻣﯿﺎن دورهﻫﺎي ﻣﻮرد اﺷﺎره‪ ،‬دورهﻫﺎي زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺪون ﺳﺘﺎره ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دوره واﺳـﻨﺠﯽ‬
‫و دورهﻫﺎي زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎره دار ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دوره ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﯽ‪ 1‬اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﯾﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪6‬ـ‪3‬ـ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي واﺳﻨﺠﯽ‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﺿﺮاﯾﺐ واﺳﻨﺠﯽ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﻮج و اﻫﻤﯿﺖ ﭘﺪﯾﺪهﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ در‬
‫ﻣﺤﺪوده ﻣﺪل واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺿﺮاﯾﺐ ‪ ، white-capping‬ﺷﮑﺴﺖ ﻣﻮج و‬
‫زﺑﺮي ﺑﻮده و ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻣﻘﺪار آﻧﻬﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﮐﻪ رﻓﺘﺎر ﮐﻠﯽ ﻣﺪل را ﺑﻪ واﻗﻌﯿـﺖ‬
‫ﻧﺰدﯾﮏ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در روﻧﺪ واﺳﻨﺠﯽ‪ ،‬ﺿﺮاﯾﺐ ‪ white-capping‬و زﺑﺮي ﺑﺴﺘﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺿﺮاﯾﺐ‬
‫واﺳﻨﺠﯽ اﺻﻠﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﻮﯾﻪﻫـﺎي ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﺑـﻪ‬

‫‪1. Verification‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪150‬‬

‫ﺳﺎﺣﻞ و ﻧﯿﺰ ﮐﻢ ﺑﻮدن ﻋﻤﻖ در ﻣﺤﻞ ﺑﻮﯾﻪﻫﺎ )ﺑﻮﯾﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ در ﻋﻤﻖ ‪ 27‬ﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺑﻮﯾـﻪ ﭼﺎﺑﻬـﺎر‬
‫در ﻋﻤﻖ ‪ 17‬ﻣﺘﺮ و ﺑﻮﯾﻪ ﻋﺴﻠﻮﯾﻪ در ﻋﻤﻖ ‪ 7/5‬ﻣﺘﺮ(‪ ،‬ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ آب ﮐـﻢ ﻋﻤـﻖ‬
‫ﻧﻈﯿﺮ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﻮج ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻗﺎﺑﻞ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺎﺷـﻨﺪ و ﺑـﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿـﺐ ﮐﻠﯿـﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي‬
‫واﺳﻨﺠﯽ دراﯾﻦ روﻧﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺠﺎم واﺳﻨﺠﯽ ﺑﺎ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻧﻮﺑﺖ اﺟﺮاي ﻣﺪل ﻫﻤﺮاه ﺑـﻮده اﺳـﺖ‪ .‬اﺟﺮاﻫـﺎي اوﻟﯿـﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﺿﺮاﯾﺐ ﭘﯿﺶﻓﺮض اراﯾﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪل ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺟﺪول ‪ 6‬ـ‪ 2‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روﻧﺪ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳـﺖ آﻣـﺪه از ﻣﺸﺨـﺼﺎت اﻣـﻮاج در ﻧﻘـﺎط‬
‫واﺳﻨﺠﯽ و ﻧﯿﺰ ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ‪ DHI‬از ﺳﺎﯾﺮ ﭘﺮوژهﻫﺎ ﺿﺮاﯾﺐ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﺮي ﺟﻬـﺖ ﺗﻄـﺎﺑﻖ ﻫﺮﭼـﻪ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﺑﻮﯾﻪاي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ در ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ﺑﻪ‬
‫آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪6‬ـ‪2‬ـ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ در ﺣﺎﻟﺖ واﺳﻨﺠﯽ ﻧﻬﺎﯾﯽ‬
‫ﻣﻘﺪار ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺟﻬﺖ‬ ‫ﻣﻘﺪار ﭘﯿﺶ ﻓﺮض‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ‬
‫واﺳﻨﺠﯽ‬ ‫‪SW-2004‬‬ ‫در ﻣﺪول‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮ‪ ،‬ﻓﺎﯾﻞ ‪) dfs2‬ﻓﺼﻞ‬
‫‪2‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ‪ white capping‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ‪Cdis‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ(‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮ‪ ،‬ﻓﺎﯾﻞ ‪) dfs2‬ﻓﺼﻞ‬
‫‪0/8‬‬ ‫‪ white- capping‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ‪δ‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ(‬
‫‪0/8‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﻮج‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ‪γ‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﻮج‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ‪α‬‬

‫ﻣﺘﻐﯿﺮ‪ ،‬ﻓﺎﯾﻞ ‪) dfs2‬ﻓﺼﻞ‬

‫‪0/02‬‬ ‫‪Nikuradse‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ زﺑﺮي‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ‬
‫ﭘﻨﺠﻢ(‬

‫‪6‬ـ‪4‬ـ ﻧﺘﺎﯾﺞ واﺳﻨﺠﯽ‬

‫واﺳﻨﺠﯽ ﻣﺪل ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ و دورهﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻗﺒﻼً ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬ﺻـﻮرت‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬واﺳﻨﺠﯽ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﮐﻪ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ دورهﻫﺎ و ﺑـﺮاي ﻫـﺮ‬
‫‪151‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ /‬واﻧﺴﺠﯽ )ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن( و اﺟﺮاي ﻣﺪل‬

‫دو ﺑﻮﯾﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد اﺷﺎره در ﺟـﺪول ‪6‬ـ‪ 2‬اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ارﺗﻔﺎع ‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد و ﺟﻬﺖ ﻣﺪل ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در دورهﻫﺎي زﻣـﺎﻧﯽ‬
‫‪ I ، H ، E ، C ،A‬در ﺷﮑﻠﻬﺎي ‪6‬ـ‪ 1‬ﺗﺎ ‪6‬ـ‪ 5‬اراﯾﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽ دﻗﯿﻖﺗﺮ ﻣﯿﺰان دﻗﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ واﺳﻨﺠﯽ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻫﺮﯾﮏ از دورهﻫﺎ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي‬
‫ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺮﺳﯿﻢ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آﻣﺎري ﻧﯿﺰ ﮐﻪ ﺑﯿـﺎﻧﮕﺮ دﻗـﺖ اﻧﻄﺒـﺎق دو ﺳـﺮي داده‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اراﯾﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫ارﯾﺒﯽ )‪(Bias‬‬ ‫•‬

‫ﺟﺬر ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺮﺑﻊ ﺧﻄﺎﻫﺎ )‪(RMSE‬‬ ‫•‬

‫‪1‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ )‪(CC‬‬ ‫•‬
‫‪2‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ )‪(SI‬‬ ‫•‬
‫‪3‬‬
‫ﺧﻄﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد )‪(STEYX‬‬ ‫•‬

‫ﻫﺮ ﯾﮏ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻓﻮق در اداﻣﻪ ﺷﺮح داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎاﯾﻦ ﺗﻮﺿـﯿﺢ ﮐـﻪ دراﯾـﻦ رواﺑـﻂ‬
‫آﻣﺎري‪ x ،‬ﺳﺮي آﻣﺎري ﻧﺘﺎﯾﺞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‪ y ،‬ﺳﺮي آﻣﺎري ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺪل و ‪ x‬و ‪ y‬ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫ﻧﯿﺰ ﺗﻌﺪاد ﮐﻞ دادهﻫﺎ در ﺳﺮي آﻣﺎري ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪n‬‬ ‫ﻫﺮ ﯾﮏ ازاﯾﻦ دو ﺳﺮي را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ارﯾﺒﯽ‪ :‬اﺧﺘﻼف ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ دادهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫)‪Bias = (y − x‬‬ ‫)‪6‬ـ‪(1‬‬
‫ﺟﺬر ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺮﺑﻊ ﺧﻄﺎﻫﺎ‪ :‬ﯾﮑﯽ از ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ارﺟﺤﯿﺖاﯾـﻦ‬
‫ﺷﺎﺧﺺ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي آﻣﺎري ﯾﮑﺴﺎن ﺑﻮدن واﺣﺪ آن ﺑﺎ واﺣﺪ ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳﺖ؛‬
‫ﺑﻪاﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﺘﻐﯿﺮ ‪ x‬و ‪ y‬ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺑـﺮ ﺣـﺴﺐ ﻣﺘـﺮ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ ،‬واﺣـﺪ ﺟـﺬر‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺮﺑﻊ ﺧﻄﺎﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ دو ﻣﺘﻐﯿـﺮ ﮐـﻪ واﺣـﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔـﯽ‬
‫دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎاﯾﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪ اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬راﺑﻄﻪ ﺟﺬر ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺮﺑﻊ ﺧﻄﺎﻫﺎ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬

‫∑‬ ‫)‪6‬ـ ‪(2‬‬

‫‪1‬‬
‫) ‪( yi − x i‬‬
‫‪2‬‬
‫= ‪RMSE‬‬
‫‪n‬‬

‫‪1. Correlation Coefficient‬‬

‫‪2. Scattering Index,‬‬
‫‪3. Standard Error of the Predicted Value‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪152‬‬

‫ﺿﺮﯾﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ‪ :‬ﺷﺎﺧﺼﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧـﻮع ﻫﻤﺒـﺴﺘﮕﯽ و ﻣﯿـﺰان درﺟـﻪ‬
‫راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ دو ﻣﺘﻐﯿـﺮ ﺑﮑـﺎر ﻣـﯽرود و ﻣﻘـﺪار آن ﺑـﯿﻦ ﯾـﮏ و ﻣﻨﻔـﯽ ﯾـﮏ ﻧﻮﺳـﺎن ﻣـﯽﮐﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻧﮕﺮاﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﯽ‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ ‪ ، −1 ≤ CC ≤ 1‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ‪CC = 1‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﯿﺎن ﮐﻨﻨﺪه اﯾﻦ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑـﯿﻦ‬ ‫ﮐﺎﻣﻞ و ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ و اﮔﺮ ‪CC = −1‬‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ‬
‫آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ دو ﻣﺘﻐﯿـﺮ‬ ‫‪CC = 0‬‬ ‫ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﮐﺎﻣﻞ وﻟﯽ ﻣﻌﮑﻮس وﺟﻮد دارد و ﻣﻔﻬﻮم‬
‫ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻄﻠﻘﺎً ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬راﺑﻄﻪ ﺿﺮﯾﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬

‫= ‪CC‬‬
‫) ‪∑ ( xi − x )( yi − y‬‬ ‫)‪6‬ـ‪(3‬‬
‫) ‪∑ ( xi − x ) ∑ ( yi − y‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ‪ :‬ﻣﻌﺮف ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﺼﻮرت ﻣﻄﻠﻖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪاﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪاﯾﻦ‬
‫ﺷﺎﺧﺺ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ دو ﻧﻮع ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﮑﺎر ﺑﺮد و ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ در ﻣﻘـﺪار‬
‫دادهﻫﺎ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪاراﯾـﻦ ﺷـﺎﺧﺺ ﺻـﻔﺮ اﺳـﺖ‪ .‬راﺑﻄـﻪ ﺿـﺮﯾﺐ‬
‫ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬

‫) ) ‪( ( y − y ) − ( xi − x‬‬
‫‪n∑ i‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫= ‪SI‬‬ ‫)‪6‬ـ‪(4‬‬
‫‪X‬‬

‫ﺧﻄﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪:‬اﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﯿﺰان ﺧﻄﺎي ﯾﮏ ﺳﺮي داده ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷـﺪه ﻣﺎﻧﻨـﺪ ‪ y‬را‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪:‬‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪x‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺮي دادهﻫﺎي ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﯽ‬
‫‪‬‬ ‫‪ n ∑ xy − (∑ x)(∑ y)  ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ 1 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪= ‬‬ ‫‪  n ∑ y − (∑ y) −‬‬ ‫)‪6‬ـ ‪(5‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Sy,x‬‬
‫‪‬‬
‫‪−‬‬ ‫‪n∑ x − ∑ x‬‬ ‫(‬ ‫)‬
‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪n(n‬‬ ‫)‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 6‬ـ‪ 3‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻌﻤﻮل ﻫﺮ ﯾﮏ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﺮاي ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺪلﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮج در ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﻌﺘﺒﺮ اراﯾﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ در اﮐﺜﺮ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﻣﺤﺪوده ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه و ﺑﺮاي ﭘﺮﯾﻮد ﻣﻮج ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺸﺨﺼﯽ اراﯾﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
 !

!"# $% & ! %'

! "#
)
!$!%& '(
* +
2 1( ) 0 -. / -(
, $
* +
-. / -(
3-4 5
6!%&
) 9 )
7 -!8

7 ! =8!> ? = @A# 7 5 B!C 3-4 5 7 2=9 ! 9=9 :!;<

!= 6!=$H 7 7 !=A(!I A=< ( 6!=$F= ( G=8 H-=<@= D 7!=E !( F, !E
7 = 6 != K 6!$ !5 L -;M $ F @< 7 F# - !( J-4$7 /!1
F=N O P 3 Q 7 F;R( -<!( :- O48 @S7 !( !A4 F( - H !<
!=5 :!=U / =4N F( J7 !8 ; !TS 4I F @8 -; !4 7 !A K
-=$7 = /!1= 6 = 3H -= :- V !. H7 7 6 8 7 R W $
67!= =; 7Y ! X F( 6 3H - :- F @8 F !1 /K /7 ( !5
6 =8 7 6 5 / Y H-4$7/!1 , $* + !5 4M $ J- 7 -; F(
/7 =( Z!=( -<!( F(!1 V N !$7 - 6 "5 D! /!,; 6- !$H7 7
J@8 @ [S !( F, !E 7 :- 7 V N F(!1 D! H-4$7/!1 /K
/!1= !AR;=< = :!= H7 -=> F=( F=# !(
7 =& ( ( =& @=S7 H7 =( H7 -=> 7 :- ] ! ! \! E F -4$7
/!1= ` ) '=# _ F(!1= 6!=$H^ =5 !=( F, !E ? 7 57 7 J-4<!(
@8 7 & ( ( & @S7 Y H-< 6 !8F < ? 7 5 ] ! F -$7
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ 154

Buoy: Hs [m]
Model: Sign. Wave Height [m]

Calibration A (Bushehr)
2.5

2.0

1.5

1.0

0.5

0.0
00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00
1995-03-16 03-21 03-26 03-31 04-05 04-10

Buoy: Tz [sec]
Model: Wave Period, T02 [sec]

6.0

4.0

2.0

0.0
00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00
1995-03-16 03-21 03-26 03-31 04-05 04-10

Buoy: MWD [deg]

Model: Mean Wave Direction [deg]

300

200

100

0
00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00
1995-03-16 03-21 03-26 03-31 04-05 04-10

A ‫ﺑﻮﺷﻬﺮ در دوره واﺳﻨﺠﯽ‬ ‫ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج ﺑﻮﯾﻪ‬1‫ـ‬6 ‫ﺷﮑﻞ‬

155 ‫ واﻧﺴﺠﯽ )ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن( و اﺟﺮاي ﻣﺪل‬/‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

Buoy: Hs [m]
Model: Sign. Wave Height [m]

Calibration C (Bushehr)
3.0

2.5

2.0

1.5

1.0

0.5

0.0
00:00 00:00 00:00 00:00
1995-11-01 11-06 11-11 11-16

Buoy: Tz [sec]
Model: Wave Period, T02 [sec]

6.0

4.0

2.0

0.0
00:00 00:00 00:00 00:00
1995-11-01 11-06 11-11 11-16

Buoy: MWD [deg]

Model: Mean Wave Direction [deg]

300

200

100

00:00 00:00 00:00 00:00

1995-11-01 11-06 11-11 11-16

C ‫ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج ﺑﻮﯾﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ در دوره واﺳﻨﺠﯽ‬2‫ـ‬6 ‫ﺷﮑﻞ‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ 156

Buoy:Hs [m]
Model: Sign. Wave Height [m]

Calibration E (Chabahar, Cyclone)

2.5

2.0

1.5

1.0

0.5

0.0
00:00 00:00 00:00 00:00 00:00
1998-06-05 06-06 06-07 06-08 06-09

Buoy: Tz [sec]
Model: Wave Period, T02 [sec]

12

10

2
00:00 00:00 00:00 00:00 00:00
1998-06-05 06-06 06-07 06-08 06-09

Buoy: MWD [deg]

Model: Mean Wave Direction [deg]

300

200

100

0
00:00 00:00 00:00 00:00 00:00
1998-06-05 06-06 06-07 06-08 06-09

(‫ )زﻣﺎن وﻗﻮع ﺳﯿﮑﻠﻮن‬E ‫ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج ﺑﻮﯾﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر در دوره واﺳﻨﺠﯽ‬3‫ـ‬6 ‫ﺷﮑﻞ‬
157 ‫ واﻧﺴﺠﯽ )ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن( و اﺟﺮاي ﻣﺪل‬/‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

Buoy: Hs [m]
Model: Sign. Wave Height [m]

Calibration I (Chabahar)
2.5

2.0

1.5

1.0

0.5

0.0
00:00 00:00 00:00 00:00
2000-02-18 02-23 02-28 03-04

Buoy: Tz [sec]
Model: Wave Period, T02 [sec]

10.0

8.0

6.0

4.0

2.0

0.0
00:00 00:00 00:00 00:00
2000-02-18 02-23 02-28 03-04

Buoy: MWD [deg]

Model: Mean Wave Direction [deg]

300

200

100

0
00:00 00:00 00:00 00:00
2000-02-18 02-23 02-28 03-04

I ‫ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج ﺑﻮﯾﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر در دوره واﺳﻨﺠﯽ‬4‫ـ‬6 ‫ﺷﮑﻞ‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪158‬‬

‫‪Buoy: Hs‬‬ ‫]‪[m‬‬

‫]‪Model: Sign. Wave Height [m‬‬

‫)‪Calibration H (Chabahar‬‬
‫‪2.5‬‬

‫‪2.0‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1.0‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0.0‬‬
‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬
‫‪1999-08-02‬‬ ‫‪08-07‬‬ ‫‪08-12‬‬ ‫‪08-17‬‬ ‫‪08-22‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪5-6‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج ﺑﻮﯾﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر در دوره واﺳﻨﺠﯽ ‪H‬‬

‫‪2.5‬‬
‫‪Bias = 0.07 m‬‬
‫‪RMSE = 0.25 m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪CC = 0.87‬‬
‫‪SI = 0.45‬‬
‫‪STEYX=0.24 m‬‬
‫)‪Model Hs (m‬‬

‫‪1.5‬‬ ‫‪N.P.= 216‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫) ‪Buoy Hs (m‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪6‬ـ‪6‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ)دورة‬
‫واﺳﻨﺠﯽ ‪(A‬‬
‫‪159‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ /‬واﻧﺴﺠﯽ )ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن( و اﺟﺮاي ﻣﺪل‬

‫‪6‬‬
‫‪Bias = - 0.11 s‬‬
‫‪RMSE = 0.57 s‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪CC = 0.72‬‬

‫)‪Model Wave Period (s‬‬

‫‪SI = 0.18‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪STEYX=0.48 s‬‬
‫‪N.P. = 216‬‬

‫‪3‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬
‫)‪Buoy Wave Period (s‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪6‬ـ‪7‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﭘﺮﯾﻮد ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ)دورة‬
‫واﺳﻨﺠﯽ ‪(A‬‬

‫‪360‬‬
‫‪Bias = - 13.7 deg‬‬
‫‪RMSE = 48.97 deg‬‬
‫‪300‬‬ ‫‪CC = N.A‬‬
‫)‪Model MW D (degree‬‬

‫‪SI = 0.20‬‬
‫‪240‬‬ ‫‪STEYX=56.19 deg‬‬
‫‪N.P.= 216‬‬
‫‪180‬‬

‫‪120‬‬

‫‪60‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪360‬‬
‫)‪Buoy M W D (degree‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪6‬ـ‪8‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺟﻬﺖ ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ)دورة‬
‫واﺳﻨﺠﯽ ‪(A‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪160‬‬

‫‪2.5‬‬
‫‪Bias = - 0.05 m‬‬
‫‪RMSE = 0.20 m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪CC = 0.94‬‬
‫‪SI = 0.29‬‬
‫‪STEYX=0.18 m‬‬

‫)‪Model Hs (m‬‬
‫‪1.5‬‬ ‫‪N.P.= 152‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫) ‪Buoy Hs (m‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪6‬ـ‪9‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ)دورة‬
‫واﺳﻨﺠﯽ ‪(C‬‬

‫‪6‬‬
‫‪Bias = - 0.34 s‬‬
‫‪RMSE = 0.63 s‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪CC = 0.83‬‬
‫)‪Model Wave Period (s‬‬

‫‪SI = 0.15‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪STEYX=0.45 s‬‬
‫‪N.P. = 152‬‬

‫‪3‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬
‫)‪Buoy Wave Period (s‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪6‬ـ‪10‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﭘﺮﯾﻮد ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ)دوره‬
‫واﺳﻨﺠﯽ ‪(C‬‬
‫‪161‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ /‬واﻧﺴﺠﯽ )ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن( و اﺟﺮاي ﻣﺪل‬

‫‪360‬‬
‫‪Bias = 2.56 deg‬‬
‫‪RMSE = 34.71 deg‬‬
‫‪300‬‬ ‫‪CC = N.A‬‬

‫)‪Model MW D(degree‬‬
‫‪SI = 0.14‬‬
‫‪240‬‬ ‫‪STEYX=28.59 deg‬‬
‫‪N.P.= 152‬‬
‫‪180‬‬

‫‪120‬‬

‫‪60‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪360‬‬
‫)‪Buoy MW D (degree‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪6‬ـ‪11‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺟﻬﺖ ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ)دوره‬
‫واﺳﻨﺠﯽ ‪(C‬‬

‫‪2.5‬‬
‫‪Bias = 0.11 m‬‬
‫‪RMSE = 0.26 m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪CC = 0.75‬‬
‫‪SI = 0.26‬‬
‫‪STEYX= 0.24 m‬‬
‫)‪Model Hs (m‬‬

‫‪1.5‬‬ ‫‪N.P.= 40‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫) ‪Buoy Hs (m‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪6‬ـ‪12‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ ازﻣﺪل درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر)دوره‬
‫واﺳﻨﺠﯽ ‪(E‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪162‬‬

‫‪8‬‬
‫‪Bias = 1.06 s‬‬
‫‪RMSE = 1.36 s‬‬
‫‪CC = 0.88‬‬

‫)‪Model Wave Period(s‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪SI = 0.16‬‬
‫‪STEYX= 0.88 s‬‬
‫‪N.P. = 40‬‬

‫‪4‬‬

‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬
‫)‪Buoy Wave Period(s‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪6‬ـ‪13‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﭘﺮﯾﻮد ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر)دورة‬
‫واﺳﻨﺠﯽ ‪(E‬‬

‫‪360‬‬
‫‪Bias = - 7.72 deg‬‬
‫‪RMSE = 9.45 deg‬‬
‫‪300‬‬ ‫‪CC = N.A‬‬
‫)‪Model MW D (degree‬‬

‫‪SI = 0.09‬‬
‫‪240‬‬ ‫‪STEYX= 4.99 deg‬‬
‫‪N.P.= 36‬‬

‫‪180‬‬

‫‪120‬‬

‫‪60‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪360‬‬
‫)‪Buoy MW D (degree‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪6‬ـ‪14‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺟﻬﺖ ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر)دوره‬
‫واﺳﻨﺠﯽ ‪(E‬‬
‫‪163‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ /‬واﻧﺴﺠﯽ )ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن( و اﺟﺮاي ﻣﺪل‬

‫‪2.5‬‬
‫‪Bias = - 0.02 m‬‬
‫‪RMSE = 0.14 m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪CC = 0.73‬‬
‫‪SI = 0.10‬‬
‫‪STEYX=0.12 m‬‬

‫)‪Model Hs (m‬‬
‫‪1.5‬‬ ‫‪N.P.= 192‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫) ‪Buoy Hs (m‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪6‬ـ‪15‬ـ ﻧﻤﻮدارﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ ازﻣﺪل درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر)دوره‬
‫واﺳﻨﺠﯽ ‪( H‬‬

‫‪2.5‬‬
‫‪Bias = 0.15 m‬‬
‫‪RMSE = 0.22 m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪CC = 0.77‬‬
‫‪SI = 0.28‬‬
‫‪STEYX=0.12 m‬‬
‫)‪Model Hs (m‬‬

‫‪1.5‬‬ ‫‪N.P.= 160‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫) ‪Buoy Hs (m‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪6‬ـ‪16‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر)دوره‬
‫واﺳﻨﺠﯽ ‪( I‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪164‬‬

‫‪9‬‬
‫‪Bias =- 0.87 s‬‬
‫‪RMSE = 1.15 s‬‬
‫‪7.5‬‬ ‫‪CC = 0.63‬‬

‫)‪Model Wave Period (s‬‬

‫‪SI = 0.15‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪STEYX=0.67 s‬‬
‫‪N.P. = 160‬‬

‫‪4.5‬‬

‫‪3‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4.5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7.5‬‬ ‫‪9‬‬
‫)‪Buoy Wave Period (s‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪6‬ـ‪17‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﭘﺮﯾﻮد ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر )دوره‬
‫واﺳﻨﺠﯽ ‪( I‬‬

‫‪360‬‬
‫‪Bias =- 0.59 deg‬‬
‫‪RMSE = 13.06 deg‬‬
‫‪300‬‬ ‫‪CC = N.A‬‬
‫)‪Model MW D (degree‬‬

‫‪SI = 0.06‬‬
‫‪240‬‬ ‫‪STEYX=12.97 deg‬‬
‫‪N.P.= 160‬‬
‫‪180‬‬

‫‪120‬‬

‫‪60‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪360‬‬
‫)‪Buoy M W D (degree‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪6‬ـ‪18‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺟﻬﺖ ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻮﯾﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر )دوره‬
‫واﺳﻨﺠﯽ ‪( I‬‬
‫‪165‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ /‬واﻧﺴﺠﯽ )ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن( و اﺟﺮاي ﻣﺪل‬

‫‪6‬ـ‪5‬ـ اﺟﺮاي ﻣﺪل‬

‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﻮدن دوره ﻣﺪﻟﺴﺎزي دراﯾﻦ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﻣﺪت زﻣﺎن ﻗﺎﺑـﻞ ﺗـﻮﺟﻬﯽ ﺑـﺮاي‬
‫اﺟﺮاي ﻣﺪل ﺑﺮ روي ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﻮده اﺳـﺖ‪.‬اﯾـﻦ اﻣـﺮ ﻟـﺰوم اﺳـﺘﻔﺎده از ﺣـﺪاﮐﺜﺮ‬
‫اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺳﺨﺖاﻓﺰاري ﻣﻤﮑﻦ را ﺟﻬﺖ ﺗﺴﺮﯾﻊ در اﻣـﺮ اﺟـﺮاي ﻣـﺪلاﯾﺠـﺎب ﻣـﯽﻧﻤﺎﯾـﺪ‪.‬‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻣﺪل داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت زﯾﺮ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪:‬‬

‫ﺟﺪول ‪6‬ـ‪4‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ در ﻣﺮﮐﺰ ﻣﻠﯽ اﻗﯿﺎﻧﻮسﺷﻨﺎﺳﯽ‬

‫‪ 2/4‬ﮔﯿﮕﺎ ﻫﺮﺗﺰ‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ‪: CPU‬‬

‫‪ 1‬ﮔﯿﮕﺎ ﺑﺎﯾﺖ‬ ‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ‪: RAM‬‬
‫‪ 80‬ﮔﯿﮕﺎﺑﺎﯾﺖ‬ ‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ‪: Hard Disc‬‬

‫در ﮐﻨﺎراﯾﻦ ﻣﻮارد‪ ،‬ﺟﻬﺖ اﺟﺮاي ﻣﻄﻤﺌﻦﺗﺮ و آﺳﺎنﺗﺮ ﻣﺪل ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺶ دﺳـﺘﮕﺎه‬
‫ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ‪ ،‬از ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي زﯾﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ UPS‬ﺟﻬﺖ اداﻣﻪ اﺟﺮاي ﻣﺪل ﺗﺎ ﻣﺪت زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻌﻘﻮل ﭘﺲ از ﻗﻄﻊ ﺑﺮق‬ ‫•‬

‫دو دﺳﺘﮕﺎه ‪ PC Switch‬ﺟﻬﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﻫﺮ ﺳﻪ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﺎﻧﯿﺘﻮر‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ ﮐﻠﯿـﺪ‬ ‫•‬

‫و ﻣﻮس‬
‫‪ Hub‬ﺷﺒﮑﻪ ﺟﻬﺖ اﺗﺼﺎل داﺧﻠﯽ ﺷﺶ دﺳﺘﮕﺎه ﮐـﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ در ﺣـﺎل اﺟـﺮا و اﻧﺘﻘـﺎل‬ ‫•‬

‫ﻓﺎﯾﻞﻫﺎي اﺟﺮاﺷﺪه ﺑﻪ ﺷﺒﮑﻪ ‪ Server‬اﺻﻠﯽ‬

‫اﺟﺮاي ﻣﺪل ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺷﺪن واﺳﻨﺠﯽ ﻣﺪل اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﺧﺮﯾﻦ‬
‫ﻧﺴﺨﻪ ﻣﺪول )‪ Mike21 SW(2004‬ﺑﺼﻮرت ﺳﺎﻻﻧﻪ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ دﺳـﺖ ﮐـﻢ ده روز‬
‫زﻣﺎن ﻫﻢ ﭘﻮﺷﺎﻧﯽ در ﻫﺮ ﺳﺎل ﺟﻬﺖ ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻣﺪل ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﻗﺒﻞ از ﻗﻄﻊ اﺟﺮا )‪up‬ـ‪(Warm‬‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و در ﻃﯽ ‪ 6‬ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن رﺳﯿﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ زﻣﺎن ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﯽ ﭘﺲ از‬
‫ﺗﮑﻤﯿﻞ اﺟﺮاﻫﺎ و در ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺗﺼﺎل ﺧﺮوﺟﯿﻬﺎ ﺣﺬف ﮔﺮدﯾﺪهاﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ ﺣﺎﺻـﻞ‬
‫از اﺟﺮاي ﻣﺪل در ﺗﻌﺪادي از ﮔﺎﻣﻬﺎي زﻣﺎﻧﯽ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾـﺎي ﻋﻤـﺎن‬
‫ﺑﺮاي ﻃﻮﻓﺎنﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻪ وﻗﻮع ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ در دوره ﻣـﺪل ﺳـﺎزي ﺑـﻪ ازاي ﻫـﺮ ﺷـﺶ ﻣـﺎه‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪166‬‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اراﯾﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ارﺗﻔﺎع ﻣﺸﺨﺼﻪ‪ ،‬ﭘﺮﯾﻮد ﻗﻄﻊ ﺻﻔﺮ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑـﻮده‬
‫و ﺗﺎرﯾﺦ و ﺳﺎﻋﺖ وﻗﻮع ﻃﻮﻓﺎن در ﭘﺎﯾﺎن اﺷﮑﺎل ذﮐﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪) .‬اﺷﮑﺎل ‪ 19-6‬ﺗﺎ ‪24-6‬‬
‫و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻃﯿﻒ ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ‪ -‬ﺟﻬﺖ اﻧﺮژي ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از اﺟﺮاي ﻣـﺪل‪ ،‬در زﻣـﺎن وﻗـﻮع‬
‫ﻃﻮﻓﺎنﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﺮاي دو ﻧﻘﻄﻪ در ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﺷﮑﻞ ‪ 22-6‬ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺎت )‪ (60.5E , 25N) (50.5E , 28.5N‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪19-6‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻮج در درﯾﺎي ﻋﻤﺎن در ﺗﺎرﯾﺦ‪ 2002/5/12‬ﺳﺎﻋﺖ ‪17‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪20-6‬ـ ﭘﺮﯾﻮد ﻣﻮج در درﯾﺎي ﻋﻤﺎن در ﺗﺎرﯾﺦ‪ 2002/5/12‬ﺳﺎﻋﺖ ‪17‬‬

!

& '() * + , - - ./ ,0 1 2 ) 3 45 67 8 9: - " # $%

;7 -( - <- = > ?( -
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪168‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ 23-6‬ﻃﯿﻒ ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ ـ ﺟﻬﺘﯽ اﻧﺮژي ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ )‪ (50.5E , 28.5N‬در ﺗﺎرﯾﺦ ‪ 2002/1/24‬ﺳﺎﻋﺖ ‪18‬‬

‫ﺷﮑﻞ پ‪24-6‬ـ ﻃﯿﻒ ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ ـ ﺟﻬﺘﯽ اﻧﺮژي ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ )‪ (60.5E ,28N‬در ﺗﺎرﯾﺦ ‪ 2002/5/12‬ﺳﺎﻋﺖ ‪18‬‬
169 ‫ واﻧﺴﺠﯽ )ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن( و اﺟﺮاي ﻣﺪل‬/‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ ـ ﻣﺮاﺟﻊ‬6‫ـ‬6
1. Caires, S., and A. Strel, Comparative Assessment of ERA-40 Ocean Wave Data, Global
Change Open Science Conference, Amsterdam, 2001.
2. Cairesm, S., Biodlet, J. R., Graham, N., and V. R. Swail, Climatological Assessment of
Reanalysis Ocean Data, 7th international workshop on wave hindcasting and forecasting,
pp. 1-12, Banff, Canada, 2002.
3. Cox, A. T., and V. R. Swail, A Global Wave Hindcast over the Period 1958-1997:
Validation and Climate Assessment, Journal of Geophysical Research, Vol. 106, No. C2,
pp. 2313-2329, 2000.
4. Wyatt, L. R., Green, J. J., Gurgel, K. W., Nieto Borge, J. C., Reichert, K., Hessner, K.,
Rosenthal, W., Saetra, Ø., and M. Reistad, Validation and Intercomparisons of Wave
Measurements and Models during the EuroROSE Experiments, Journal of Coastal
Engineering, 48:1-28, 2003.
5. Liu, Z., and P. Frigaard, Generation and Analysis of Random Waves. Alborg University,
2001.
6. Mike 21 Wave Modelling User Guide, DHI Water and Environment
7. Guide to Wave Analysis and Forecasting, WMO-NO. 702
‫‪171‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫‪7‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر از ﺻﺤﺖﺳـﻨﺠﻲ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣـﺪل و ارزﻳـﺎﺑﻲ آن‪ ،‬اﻃﻤﻴﻨـﺎن از ﻣﺪﻟـﺴﺎزي ﺻـﺤﻴﺢ‬
‫ﻧﺮماﻓﺰار در دوره ﻳﺎزده ﺳﺎﻟﻪ اﺟﺮا و ﻧﻴﺰ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ آن در دورهﻫـﺎي زﻣـﺎﻧﻲ و ﻣﻜـﺎﻧﻲ‬
‫ﻏﻴﺮ از دوره واﺳﻨﺠﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬واﺳﻨﺠﻲ ﻣﺪل در دورهﻫﺎ و ﻧﻘﺎط ﺧﺎص ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪاﻳﺠـﺎد‬
‫دﻗﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻣﺪﻟﺴﺎزي در آن دورهﻫﺎ و اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺖ در‬
‫ﺳﺎﻳﺮ دورهﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺎاﻳﻦ وﺟﻮد ﻣﺤﺪوده وﺳﻴﻊ ﻣﻜﺎﻧﻲ و زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺪﻟﺴﺎزي‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫در دورهﻫﺎ و ﻧﻘﺎط دﻳﮕﺮ را اﻟﺰاﻣﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣـﺪل از اﺑﺘـﺪاي اﺟـﺮاي‬
‫دوره ﻳﺎزده ﺳﺎﻟﻪ آﻏﺎز ﮔﺮدﻳﺪه و ﻧﺘﺎﻳﺞ در ﻧﻘﺎط و دورهﻫﺎي زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑـﺎ اﻃﻼﻋـﺎت‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﻛﻨﺘﺮل ﺷـﺪﻧﺪ ﺗـﺎ در ﺻـﻮرت ﻣـﺸﺎﻫﺪه ﻫﺮﮔﻮﻧـﻪ ﻧـﺎﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑـﻞ ﻗﺒـﻮل در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻣﻮاج‪ ،‬اداﻣﻪ اﺟﺮاي ﻣﺪل ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪه و در ﻣﻮرد ﺿﺮاﻳﺐ واﺳـﻨﺠﻲ و ﻧﺤـﻮه‬
‫اﻋﻤﺎل آن ﺗﺠﺪﻳﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﺗﺸﺨﻴﺺ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﻣـﺪل و‬
‫ﻳﺎ دادهﻫﺎي ورودي در ﺻﻮرت وﺟﻮد‪ ،‬اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪172‬‬

‫‪7‬ـ‪2‬ـ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻠﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬

‫ﻧﺨﺴﺘﻴـﻦ ﮔﺎم در ﺻﺤﺖﺳـﻨﺠﻲ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣﺪﻟـﺴﺎزي‪ ،‬ﺑﺮرﺳـﻲ درﺳـﺘﻲ ﺣـﻞ ﻋـﺪدي و‬
‫ﭘﺎﻳﺪاري آن در ﺣﻴﻦ اﺟﺮاي ﻣﺪل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮدي ﻛﻪ در ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ اوﻟﻴﻪ ﻣﺪل و اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺣﻞ‪ ،‬دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻬﺖ ﺣﺼﻮل ﻣﻌﻴﺎر ﭘﺎﻳـﺪاري ﻣﺒـﺬول ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬ﺟﻬـﺖ‬
‫اﻃﻤﻴﻨـﺎن از ﻋﺪم وﻗﻮع ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاريﻫـﺎي ﻧﺎﮔﻬـﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷـﺪﻳﺪ در‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد و ﻳﺎ در اﺛﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﺷﺪﻳﺪ ﻋﻤﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل ﺑـﺎ دﻗـﺖ ﻛﻨﺘـﺮل‬
‫ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ از اﺑﺘﺪاي ﻣﺪﻟـﺴﺎزي دوره ﻳـﺎزده ﺳـﺎﻟﻪ و در‬
‫ﺧﻼل اﺟـﺮاي آن اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻋﺪم وﺟﻮد ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺪل ﻋﺪدي در اﻛﺜـﺮ‬
‫اوﻗﺎت ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻏﻴﺮﻣﻨﻄﻘﻲ و ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺶ از ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻫﻤـﺮاه اﺳـﺖ‪ ،‬ﻛﻨﺘـﺮل‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲاﻳﻦ اﻣﺮ از ﻃﺮﻳﻖ اﺧﺬ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﻣﺜﻼً ارﺗﻔﺎع و ﭘﺮﻳﻮد ﻣـﻮج ﺑـﺮ روي‬
‫ﮔﺮهﻫﺎي ﻣﺪل ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪاي ازاﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ ﺳـﺎل ‪ 1992‬در اﺷـﻜﺎل‬
‫‪7‬ـ‪ 1‬اﻟﻲ ‪7‬ـ‪ 6‬ﺑﺮاي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس‪ ،‬ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪30° 0' N‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪2 .5‬‬
‫‪3.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪5‬‬
‫‪3.5‬‬

‫‪2‬‬
‫‪0 .5‬‬

‫‪3‬‬

‫‪29° 0' N‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪3.5‬‬

‫‪2.‬‬
‫‪3‬‬

‫‪5‬‬

‫‪28° 0' N 0.‬‬

‫‪5‬‬
‫‪3.‬‬

‫‪2.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪5‬‬

‫‪5‬‬

‫‪0.5‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪35‬‬
‫‪2.‬‬
‫‪5‬‬

‫‪27° 0' N‬‬

‫‪2.5‬‬

‫‪3.5‬‬

‫‪3‬‬
‫‪0.5‬‬

‫‪1. 5‬‬
‫‪2.5‬‬
‫‪1‬‬

‫‪26° 0' N‬‬ ‫)‪Max Hs in 1992 (meter‬‬

‫‪Above 3.5‬‬
‫‪3 - 3.5‬‬
‫‪0.5‬‬
‫‪1.5‬‬
‫‪1‬‬

‫‪2.5 - 3‬‬
‫‪2 - 2.5‬‬
‫‪1.5 - 2‬‬
‫‪0.5‬‬

‫‪25° 0' N‬‬

‫‪1‬‬

‫‪1 - 1.5‬‬
‫‪48° 0' E‬‬

‫‪49° 0' E‬‬

‫‪50° 0' E‬‬

‫‪51° 0' E‬‬

‫‪0.5 - 1‬‬
‫‪0 - 0.5‬‬
‫‪0.5‬‬
‫‪Below 0‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪1‬ـ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ارﺗﻔﺎع اﻣﻮاج ﺑﻪوﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﺳﺎل ‪1992‬‬
‫‪173‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫‪30° 0' N‬‬

‫‪5 .5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪2‬‬

‫‪5.5‬‬
‫‪6‬‬

‫‪2‬‬
‫‪29° 0' N‬‬

‫‪5.5‬‬
‫‪2‬‬

‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪28° 0' N‬‬

‫‪5.5‬‬

‫‪5‬‬
‫‪2‬‬

‫‪2‬‬

‫‪5.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪27° 0' N‬‬
‫‪5.5‬‬
‫‪2‬‬

‫‪5.‬‬ ‫)‪Max T02 in 1992 (second‬‬

‫‪2 .5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪26° 0' N‬‬ ‫‪Above‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪5.5 -‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫‪5-‬‬ ‫‪5.5‬‬
‫‪2.5‬‬

‫‪2‬‬
‫‪4.5 -‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪4-‬‬ ‫‪4.5‬‬
‫‪25° 0' N‬‬ ‫‪3.5 -‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪2.5‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪3-‬‬ ‫‪3.5‬‬

‫‪48° 0' E‬‬

‫‪49° 0' E‬‬

‫‪50° 0' E‬‬

‫‪51° 0' E‬‬

‫‪2.5 -‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪2-‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Below‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪2‬ـ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﭘﺮﻳﻮد اﻣﻮاج ﺑﻪوﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﺳﺎل ‪1992‬‬

‫‪4.5‬‬

‫‪27° 0' N‬‬

‫‪3 .5‬‬

‫‪3‬‬
‫‪0 .5‬‬

‫‪3‬‬
‫‪0. 5‬‬

‫‪1.5‬‬ ‫‪1 .5‬‬

‫‪4‬‬

‫‪4‬‬

‫‪1‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3.5‬‬

‫‪4.5‬‬
‫‪4‬‬

‫‪3‬‬

‫‪26° 0' N‬‬ ‫‪3.‬‬

‫‪2.5‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫)‪Max Hs in 1992 (meter‬‬

‫‪4‬‬
‫‪4‬‬

‫‪Above 4‬‬
‫‪0.5‬‬

‫‪4‬‬
‫‪3.5‬‬

‫‪2.5‬‬
‫‪3 .5‬‬

‫‪3‬‬

‫‪3.5 - 4‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫‪3 - 3.5‬‬
‫‪0.5‬‬

‫‪2.5‬‬
‫‪3‬‬

‫‪3‬‬

‫‪2.5 - 3‬‬
‫‪25° 0' N‬‬
‫‪2.‬‬ ‫‪2 - 2.5‬‬
‫‪0.5‬‬
‫‪2.5‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪1.5 - 2‬‬

‫‪3‬‬

‫‪1 - 1.5‬‬
‫‪0.5‬‬
‫‪2.5‬‬
‫‪52° 0' E‬‬

‫‪53° 0' E‬‬

‫‪54° 0' E‬‬

‫‪55° 0' E‬‬

‫‪56° 0' E‬‬

‫‪57° 0' E‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪0.5 - 1‬‬

‫‪0 - 0.5‬‬
‫‪2‬‬
‫‪0 .5‬‬
‫‪0. 5‬‬

‫‪24° 0'.5N‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪Below 0‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪3‬ـ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ارﺗﻔﺎع اﻣﻮاج ﺑﻪوﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ در ﺳﺎل ‪1992‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪174‬‬

‫‪6‬‬

‫‪27° 0' N.5‬‬

‫‪3.5‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪7‬‬
‫‪6‬‬
‫‪6.5‬‬
‫‪7‬‬

‫‪6 .5‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫‪3.5‬‬

‫‪6‬‬
‫‪4‬‬
‫‪6.5‬‬

‫‪6.5‬‬
‫‪6 .5‬‬

‫‪7‬‬

‫‪5‬‬
‫‪7‬‬

‫‪5.‬‬
‫‪26° 0' N‬‬

‫‪7.5‬‬
‫‪6.5‬‬

‫‪6.5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪3 .5‬‬
‫‪6‬‬

‫‪7‬‬
‫)‪Max T02 in 1992 (second‬‬
‫‪Above 7.5‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪6.5‬‬
‫‪6.5‬‬
‫‪6‬‬

‫‪6‬‬
‫‪7‬‬

‫‪8‬‬
‫‪7 - 7.5‬‬
‫‪6.5 - 7‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪6 .5‬‬
‫‪5.5‬‬

‫‪6 .5‬‬
‫‪6.5‬‬

‫‪7‬‬
‫‪6 - 6.5‬‬
‫‪25° 0' N‬‬
‫‪5.5 - 6‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪6.5‬‬

‫‪6‬‬
‫‪5‬‬

‫‪7‬‬
‫‪5 - 5.5‬‬
‫‪4.5 - 5‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪52° 0' E‬‬

‫‪53° 0' E‬‬

‫‪54° 0' E‬‬

‫‪55° 0' E‬‬

‫‪56° 0' E‬‬

‫‪57° 0' E‬‬

‫‪5‬‬

‫‪4 - 4.5‬‬
‫‪3.5 - 4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪3.5‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪24° 0' N‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪Below 3.5‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪4‬ـ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﭘﺮﻳﻮد اﻣﻮاج ﺑﻪوﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ درﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ در ﺳﺎل ‪1992‬‬

‫‪2.5‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪25° 0' N‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪2.5‬‬

‫‪2.5‬‬

‫‪2 .5‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3.5‬‬
‫‪2.5‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪3‬‬

‫‪24° 0' N‬‬

‫‪3.5‬‬

‫‪3‬‬ ‫)‪Max Hs in 1992 (meter‬‬

‫‪2.5‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Above 4‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪0.5‬‬

‫‪3.5‬‬

‫‪3.5 - 4‬‬
‫‪3 - 3.5‬‬
‫‪0.5‬‬

‫‪4‬‬

‫‪2.5 - 3‬‬
‫‪3‬‬

‫‪23° 0' N‬‬

‫‪2 - 2.5‬‬
‫‪0.5‬‬

‫‪4‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪1.5 - 2‬‬

‫‪1 - 1.5‬‬
‫‪58° 0' E‬‬

‫‪59° 0' E‬‬

‫‪60° 0' E‬‬

‫‪61° 0'4E‬‬

‫‪62° 0' E‬‬

‫‪63° 0' E‬‬

‫‪64° 0' E‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0.5 - 1‬‬
‫‪0 - 0.5‬‬
‫‪0.5‬‬

‫‪22° 0' N‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪Below 0‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪5‬ـ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ارﺗﻔﺎع اﻣﻮاج ﺑﻪوﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در درﻳﺎي ﻋﻤﺎن در ﺳﺎل ‪1992‬‬
‫‪175‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪8‬‬

‫‪2‬‬
‫‪25° 0' N‬‬

‫‪9‬‬
‫‪7‬‬
‫‪10‬‬

‫‪7‬‬

‫‪8‬‬
‫‪10‬‬

‫‪8‬‬
‫‪6‬‬

‫‪24° 0' N‬‬ ‫)‪Max T02 in 1992 (second‬‬

‫‪10‬‬
‫‪6‬‬

‫‪8‬‬
‫‪Above 10‬‬
‫‪9 - 10‬‬

‫‪10‬‬
‫‪2‬‬

‫‪9‬‬
‫‪8- 9‬‬
‫‪7- 8‬‬

‫‪9‬‬
‫‪2‬‬
‫‪23° 0' N‬‬ ‫‪6- 7‬‬

‫‪10‬‬
‫‪5- 6‬‬
‫‪2‬‬

‫‪4- 5‬‬
‫‪58° 0' E‬‬

‫‪59° 0' E‬‬

‫‪60° 0' E‬‬

‫‪61° 0' E‬‬

‫‪62° 0' E‬‬

‫‪63° 0' E‬‬

‫‪64° 0' E‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪3- 4‬‬
‫‪2- 3‬‬
‫‪2‬‬

‫‪22° 0' N‬‬ ‫‪Below 2‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪6‬ـ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﭘﺮﻳﻮد اﻣﻮاج ﺑﻪوﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در درﻳﺎي ﻋﻤﺎن در ﺳﺎل ‪1992‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ‪ ،‬ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه روﻧﺪ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎ در ﻧﻘـﺎط ﻣﺨﺘﻠـﻒ و ﻋـﺪم وﻗـﻮع‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﺎﮔﻬـﺎﻧﻲ و اﺛﺮات ﻧﺎﺷﻲ از ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺪل ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲاﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ‪،‬‬
‫در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺧﺼﻮﺻـﺎً ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ از ﻃﺮﻳﻖ اﺧـﺬ ﺳـﺮيﻫـﺎي زﻣـﺎﻧﻲ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺆﻳﺪ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ در ﻋﺪم وﺟﻮد ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪7‬ـ‪3‬ـ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﺑﺎ دادهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬

‫ﺑﺎ ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺻﺤﺖ ﻛﻠﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬
‫در اﺟﺮاي ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺪت ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دادهﻫـﺎي اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي اﻧﺠـﺎمﭘـﺬﻳﺮ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ و در‬
‫واﻗﻊاﻳﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻻزم در اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪﻟـﺴﺎزي رااﻳﺠـﺎد ﻣـﻲﻧﻤﺎﻳـﺪ‪ .‬دراﻳـﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬دادهﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﻪ روشﻫـﺎي ﻣﺘﻔـﺎوت ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺘﺎﻳﺞ در ﻧﻘﺎط ﻣﺤﺪود و در دورهﻫـﺎي زﻣـﺎﻧﻲ ﭘﻴﻮﺳـﺘﻪ از ﻃﺮﻳـﻖ‬
‫ﺑﻮﻳﻪﻫﺎ اﻧﺠﺎمﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮده و از ﺳﻮي دﻳﮕـﺮ ﺟﻬـﺖ ﻛﻨﺘـﺮل ﻧﺘـﺎﻳﺞ در ﻣﺤـﺪودهاي وﺳـﻴﻊ و‬
‫ﺑﺼﻮرت ﻛﻠﻲ‪ ،‬دادهﻫﺎي ﻣـﺎﻫﻮارهاي ﺷـﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳـﺐﺗـﺮي را ﻓـﺮاﻫﻢ ﻣـﻲﻧﻤﺎﻳـﺪ‪ .‬وﺟـﻮد‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ از اﻗﻠﻴﻢ اﻣﻮاج در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺎص ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻣﻜﺎن اﻧﺠﺎم ﻧﻮﻋﻲ دﻳﮕﺮ از‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻠﻲ را ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣﺪﻟـﺴﺎزي در ﭘـﺮوژه ﺣﺎﺿـﺮ‪ ،‬از‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮﻳﻪاي و ﻣﺎﻫﻮارهاي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪176‬‬

‫‪7‬ـ‪3‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﺑﻮﻳﻪاي‬

‫اﻃﻼﻋﺎت در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑـﺮاي ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧـﻪ ﻛـﻪ در ﻓـﺼﻞ ﺷـﺸﻢ ﺑﻴـﺎن ﺷـﺪ‪،‬‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮﻳﻬﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺑﻮﻳﻪﻫﺎي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ در ﺑﻮﺷﻬﺮ و ﭼﺎﺑﻬﺎر و‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﺖ در ﻋﺴﻠﻮﻳﻪ و ﺑﺎزهﻫﺎي زﻣﺎﻧﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺟـﺪول ‪6‬ــ‪ 1‬ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻧﺘـﺎﻳﺞاﻳـﻦ‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺮي زﻣﺎﻧﻲ و ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ در ﻣﺤﻞ ﺑﻮﻳﻪﻫﺎ ﺑﺮاي ارﺗﻔﺎع ‪ ،‬ﭘﺮﻳﻮد و ﺟﻬﺖ‬
‫ﻣﻮج در دورهﻫﺎي زﻣﺎﻧﻲ ‪ F، D، B‬و‪ G‬در اﺷﻜﺎل ‪7‬ـ‪ 7‬اﻟﻲ ‪7‬ـ‪ 20‬اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪Buoy: Hs‬‬ ‫]‪[m‬‬
‫]‪Model: Sign. Wave Height [m‬‬

‫)‪Verification B (Bushehr‬‬
‫‪3.0‬‬

‫‪2.0‬‬

‫‪1.0‬‬

‫‪0.0‬‬
‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬
‫‪1995-05-05‬‬ ‫‪05-06‬‬ ‫‪05-07‬‬ ‫‪05-08‬‬ ‫‪05-09‬‬ ‫‪05-10‬‬ ‫‪05-11‬‬

‫‪Buoy: Tz‬‬ ‫]‪[sec‬‬

‫]‪Model: Wave Period, T02 [sec‬‬

‫‪6.0‬‬

‫‪4.0‬‬

‫‪2.0‬‬

‫‪0.0‬‬
‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬
‫‪1995-05-05‬‬ ‫‪05-06‬‬ ‫‪05-07‬‬ ‫‪05-08‬‬ ‫‪05-09‬‬ ‫‪05-10‬‬ ‫‪05-11‬‬

‫‪Buoy: MWD‬‬ ‫]‪[deg‬‬

‫]‪Model: Mean Wave Direction [deg‬‬

‫‪300‬‬

‫‪200‬‬

‫‪100‬‬

‫‪0‬‬
‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬
‫‪1995-05-05‬‬ ‫‪05-06‬‬ ‫‪05-07‬‬ ‫‪05-08‬‬ ‫‪05-09‬‬ ‫‪05-10‬‬ ‫‪05-11‬‬

‫ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ ‪B‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪7‬ـ‪7‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج ﺑﻮﻳﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ در دوره‬

177 ‫ ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬/‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

Buoy: Hs [m]
Model: Sign. Wave Height [m]

Verification D (Asaluye)
2.5

2.0

1.5

1.0

0.5

0.0
00:00 00:00 00:00 00:00
2002-12-15 12-20 12-25 12-30

Buoy: Tp [sec]
Model: Peak Wave Period [sec]

8.0

6.0

4.0

2.0

0.0
00:00 00:00 00:00 00:00 00:00
2002-12-10 12-15 12-20 12-25 12-30

Buoy: MWD [deg]

Model: Mean Wave Direction [deg]

300

200

100

0
00:00 00:00 00:00 00:00 00:00
2002-12-10 12-15 12-20 12-25 12-30

D ‫ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج ﺑﻮﻳﻪ ﻋﺴﻠﻮﻳﻪ در دوره ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ‬8‫ـ‬7 ‫ﺷﻜﻞ‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ 178

Buoy: Hs [m]
Model: Sign. Wave Height [m]

Verification F (Chabahar)
2.0

1.5

1.0

0.5

0.0
00:00 00:00 00:00
1999-01-24 01-29 02-03

Buoy: Tz [sec]
Model: Wave Period, T02 [sec]

8.0

6.0

4.0

2.0

0.0
00:00 00:00 00:00
1999-01-24 01-29 02-03

Buoy: MWD [deg]

Model: Mean Wave Direction [deg]

300

200

100

0
00:00 00:00 00:00
1999-01-24 01-29 02-03

F ‫ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ‬ ‫ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج ﺑﻮﻳﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر در دوره‬9‫ـ‬7 ‫ﺷﻜﻞ‬

‫‪179‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫‪Buoy: Hs‬‬ ‫]‪[m‬‬

‫]‪Model: Sign. Wave Height [m‬‬

‫)‪Verification G (Chabahar‬‬
‫‪3.0‬‬

‫‪2.5‬‬

‫‪2.0‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1.0‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0.0‬‬
‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬ ‫‪00:00‬‬
‫‪1999-06-23‬‬ ‫‪06-28‬‬ ‫‪07-03‬‬ ‫‪07-08‬‬ ‫‪07-13‬‬ ‫‪07-18‬‬

‫ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ ‪G‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪7‬ـ‪10‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮج ﺑﻮﻳﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر در دوره‬

‫‪2.5‬‬
‫‪Bias = 0.08 m‬‬
‫‪RMSE = 0.29 m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪CC = 0.89‬‬
‫‪SI = 0.45‬‬
‫‪STEYX=0.28 m‬‬
‫)‪Model Hs (m‬‬

‫‪1.5‬‬ ‫‪N.P.= 56‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫) ‪Buoy Hs (m‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪7‬ـ‪11‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻮﻳﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ)دوره‬
‫ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ‪(B‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪180‬‬

‫‪6‬‬
‫‪Bias =- 0.36 s‬‬
‫‪RMSE = 0.67 s‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪CC = 0.78‬‬

‫)‪Model Wave Period (s‬‬

‫‪SI = 0.17‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪STEYX=0.52 s‬‬
‫‪N.P. = 56‬‬

‫‪3‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬
‫)‪Buoy Wave Period (s‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪7‬ـ‪12‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﭘﺮﻳﻮد ﻣﻮج ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻮﻳﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ)دوره‬
‫ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ‪(B‬‬

‫‪360‬‬
‫‪Bias = 5.78 deg‬‬
‫‪RMSE = 27.03 deg‬‬
‫‪300‬‬ ‫‪CC = N.A‬‬
‫)‪Model MW D(degree‬‬

‫‪SI = 0.10‬‬
‫‪240‬‬ ‫‪STEYX=24.81 deg‬‬
‫‪N.P.= 56‬‬

‫‪180‬‬

‫‪120‬‬

‫‪60‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪360‬‬
‫)‪Buoy MW D(degree‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪13‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﺟﻬﺖ ﻣﻮج ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻮﻳﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ)دوره ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ‬
‫‪(B‬‬
‫‪181‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫‪2.5‬‬
‫‪Bias = - 0.02 m‬‬
‫‪RMSE = 0.20 m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪CC = 0.86‬‬
‫‪SI = 0.33‬‬
‫‪STEYX=0.18 m‬‬

‫)‪Model Hs (m‬‬
‫‪1.5‬‬ ‫‪N.P.= 167‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫) ‪Buoy Hs (m‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪7‬ـ‪14‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻮﻳﻪ ﻋﺴﻠﻮﻳﻪ )دوره‬
‫ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ ‪(D‬‬

‫‪9‬‬
‫‪Bias = - 0.31 s‬‬
‫‪RMSE = 0.87 s‬‬
‫‪7.5‬‬ ‫‪CC = 0.62‬‬
‫)‪Model Wave Period (s‬‬

‫‪SI = 0.16‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪STEYX=0.80 s‬‬
‫‪N.P. = 167‬‬

‫‪4.5‬‬

‫‪3‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬
‫)‪Buoy Wave Period (s‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪7‬ـ‪15‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﭘﺮﻳﻮد ﭘﻴﻚ ﻣﻮج ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻮﻳﻪ ﻋﺴﻠﻮﻳﻪ )دوره‬
‫ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ ‪(D‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪182‬‬

‫‪360‬‬
‫‪Bias = 6.95 deg‬‬
‫‪RMSE = 36.00 deg‬‬
‫‪300‬‬ ‫‪CC = N.A‬‬
‫‪SI = 0.15‬‬

‫)‪Model MW D (degree‬‬
‫‪240‬‬ ‫‪STEYX=23.49 deg‬‬
‫‪N.P.= 176‬‬
‫‪180‬‬

‫‪120‬‬

‫‪60‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪360‬‬
‫)‪Buoy MW D (degree‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪7‬ـ‪16‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﺟﻬﺖ ﻣﻮج ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻮﻳﻪ ﻋﺴﻠﻮﻳﻪ )دوره‬
‫ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ ‪(D‬‬

‫‪2.5‬‬
‫‪Bias = 0.11 m‬‬
‫‪RMSE = 0.22 m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪CC = 0.78‬‬
‫‪SI = 0.33‬‬
‫)‪Model Hs (m‬‬

‫‪STEYX=0.16 m‬‬
‫‪1.5‬‬ ‫‪N.P.= 152‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫) ‪Buoy Hs (m‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪7‬ـ‪17‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻮﻳﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر )دوره‬
‫ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ‪(F‬‬
‫‪183‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫‪6‬‬
‫‪Bias = -0.29 s‬‬
‫‪RMSE = 0.73 s‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪CC = 0.16‬‬

‫)‪Model Wave Period (s‬‬

‫‪SI = 0.18‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪STEYX= 0.49 s‬‬
‫‪N.P. = 152‬‬

‫‪3‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬
‫)‪Buoy Wave Period (s‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪7‬ـ‪18‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﭘﺮﻳﻮد ﻣﻮج ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻮﻳﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر )دوره‬
‫ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ‪(F‬‬

‫‪360‬‬
‫‪Bias = 4.00 deg‬‬
‫‪RMSE = 43.52 deg‬‬
‫‪300‬‬ ‫‪CC = N.A‬‬
‫)‪Model MW D (degree‬‬

‫‪SI = 0.23‬‬
‫‪240‬‬ ‫‪STEYX= 37.43 deg‬‬
‫‪N.P.= 152‬‬
‫‪180‬‬

‫‪120‬‬

‫‪60‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪360‬‬
‫)‪Buoy MW D (degree‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪7‬ـ‪19‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﺟﻬﺖ ﻣﻮج ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻮﻳﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر )دوره‬
‫ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ‪(F‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪184‬‬

‫‪2.5‬‬
‫‪Bias = 0.07 m‬‬
‫‪RMSE = 0.17 m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪CC = 0.65‬‬
‫‪SI = 0.11‬‬
‫‪STEYX=0.14 m‬‬
‫)‪Model Hs (m‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪N.P.= 240‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫) ‪Buoy Hs (m‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪7‬ـ‪20‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻣﺪل در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻮﻳﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر )دوره‬
‫ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ‪(G‬‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از واﺳﻨﺠﻲ در ﻓﺼﻞ ‪ 6‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ ﻣـﺪل دراﻳـﻦ‬
‫دورهﻫﺎ ﻧﻴﺰ روﻧﺪي ﻣﺸﺎﺑﻪ دورهﻫﺎي واﺳﻨﺠﻲ ﻃﻲ ﻛﺮده و دﻗﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ در ﺑﻴﺸﺘﺮ اوﻗﺎت ﻧﺰدﻳـﻚ‬
‫ﺑﻪ دﻗﺖ دورهﻫـﺎي واﺳﻨﺠﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﻣﺤـﺪوده ﻣﺠـﺎز ‪ SI ،CC ،RMSE ،Bias‬و‬
‫‪STEYX‬ﺑﺮاي ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﺟﺪول ‪ 6‬ـ‪ ،3‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل دراﻳﻦ ﻣﺤﺪوده ﺑـﻮده و‬
‫از دﻗﺖ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﭘﺮﻳﻮد ﻣﻮج ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﭘﺮوژهﻫـﺎي ﻣـﺸﺎﺑﻪ )ﻣﺮاﺟـﻊ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫]‪ ( [9] ،[5‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﺮﻳﻮد ﻣﻮج ﻧﻴﺰداراي دﻗﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ‬

‫‪7‬ـ‪3‬ـ‪2‬ـ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي‬

‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در اﺷﻜﺎل و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آﻣﺎري دورهﻫﺎي ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻘﻄﻪاي در ﻣﺤﻞ ﺑﻮﻳﻪﻫﺎي ﺑﻮﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻋﺴﻠﻮﻳﻪ و ﭼﺎﺑﻬـﺎر از‬
‫دﻗﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده و ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎ ﻧﺘـﺎﻳﺞ اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي داﺷـﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم واﺳﻨﺠﻲ ﻣﺪل در ﻣﺤﻞاﻳﻦ ﺑﻮﻳﻪﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺑﻮده و‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﻲﺗﻮان از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل در ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻘﺎط در ﻣﺤﺪوده ﺑﻮﻳﻪﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨـﺎن‬
‫‪185‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﺴﺎﻟﻪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ از اﻫﻤﻴـﺖ ﺑـﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧـﻮردار اﺳـﺖ‪ ،‬ﭼﮕـﻮﻧﮕﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل در ﻣﻨـﺎﻃﻖ دور از ﺳـﺎﺣﻞ و وﺳـﻂ درﻳـﺎ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ از‬
‫ﻣﺤﺪوده ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در واﺳﻨﺠﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻳﺎدي دارﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻳﻜـﻲ از ﻣﻌﻴﺎرﻫــﺎي‬
‫اوﻟﻴﻪ در اﺻﻼح ﻣﻴﺪان ﺑﺎد و ﻧﻴﺰ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻠﻲ واﺳﻨﺠﻲ‪ ،‬دادهﻫﺎي دور از ﺳـﺎﺣﻞ ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ در‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ ﺑـﺎد ﻣـﺪل و اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي دراﻳـﻦ‬
‫ﻧﻘﺎط ﻣﻮرد اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎاﻳﻦ وﺟﻮد ﻛﻨﺘﺮل دﻗﻴﻖﺗﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل دراﻳﻦ ﻧﻘﺎط در ﻃﻲ اﺟﺮاي‬
‫‪ 11‬ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺪل ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮي رااﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﻏﻴـﺎب دادهﻫـﺎي ﺑﻮﻳـﻪاي در ﻧﻘـﺎط‬
‫دور از ﺳﺎﺣﻞ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎﻫﻮارهاي ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﻳﻦ دادهﻫﺎ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘـﺮل ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬
‫دراﻳﻦ ﻧﻘﺎط ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﻣﺸﺨﺼﺎت دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي آﻧﻬـﺎ و‬
‫ﻧﻴﺰ دﻗﺖاﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت در ﻓﺼﻞ دوم ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺤﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻓﺼﻞ دوم اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐﺗـﺮﻳﻦ دادهﻫـﺎي ﻣـﺎﻫﻮارهاي ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده در ﭘﺮوژه ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫـﺎياﻳـﺮان ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﻣـﺎﻫﻮارة ‪ Topex/Posseidon‬در‬
‫ﻣﺤﺪوده زﻣﺎﻧﻲ ‪2000‬ـ‪ 1992‬و ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ ﺑﺮداﺷﺖ اﻃﻼﻋـﺎت ‪ 9‬روز و‪ 10‬ﺳـﺎﻋﺖ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل ﺑﺎ دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮاره ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺎ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳـﺐ و‬
‫در ﻣﺤﺪوده ﻣﺪﻟﺴﺎزي و ﺑﺮ روي ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮاره اﻧﺘﺨﺎب و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﺑﺮ‬
‫روي ﻫﺮ ﻣﺴﻴﺮ در ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﺪل ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬در ﻣﺤﻞ ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ اﺧﺬ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ زﻳﺎد ﺑﺮداﺷﺖ اﻃﻼﻋـﺎت ﻛـﻪ ﻋﻤـﻼً ﻣﻘﺎﻳـﺴﺔ ﺑﻬﻨﮕـﺎم را ﺑـﺎ‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﺳﺎزد‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺼﻮرت ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ‪ 1‬ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪7‬ـ‪ 21‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻧﻘﺎط در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲاﻳﻦ ﻧﻘﺎط در ﺟﺪول ‪7‬ـ‪ 1‬و ﻧﺘﺎﻳﺞ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج آﻧﻬﺎ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺳـﺮي‬
‫زﻣﺎﻧﻲ و ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آﻣﺎري در اﺷﻜﺎل ‪7‬ـ‪ 22‬اﻟﻲ ‪7‬ــ‪ 35‬اراﻳـﻪ‬
‫ﺷﺪهاﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻘﺎط ﺣﻮل ﺧﻂ ‪45‬‬
‫درﺟﻪ ﺑﻮده ﻛﻪ روﻧﺪ ﻛﻠﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪1. Scatter Plot‬‬

!" #

!" # $% &
‫‪187‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫‪3.5‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪M o del‬‬

‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪03/09/1992 01/01/1993‬‬ ‫‪01/05/1993 29/08/1993 27/12/1993 26/04/1994‬‬ ‫‪24/08/1994 22/12/1994‬‬
‫‪Date‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪M o del‬‬

‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪22/12/1994 21/05/1995 18/10/1995 16/03/1996 13/08/1996 10/01/1997 09/06/1997 06/11/1997‬‬
‫‪Date‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪M o del‬‬

‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪06/12/1997 15/04/1998 23/08/1998 31/12/1998 10/05/1999 17/09/1999 25/01/2000 03/06/2000‬‬
‫‪Date‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪22‬ـ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﺮي زﻣﺎﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي و دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي در ﻧﻘﻄﻪ‬
‫‪20‬ـ‪P1‬‬
$" % # # !"
‫‪189‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫‪3.5‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪M o del‬‬

‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪03/09/1992 01/01/1993‬‬ ‫‪01/05/1993 29/08/1993 27/12/1993 26/04/1994‬‬ ‫‪24/08/1994 22/12/1994‬‬
‫‪Date‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪M odel‬‬

‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪12/12/1994 11/05/1995 08/10/1995 06/03/1996 03/08/1996 31/12/1996 30/05/1997 27/10/1997‬‬
‫‪Date‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪M odel‬‬

‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪16/12/1997‬‬ ‫‪15/05/1998‬‬ ‫‪12/10/1998‬‬ ‫‪11/03/1999‬‬ ‫‪08/08/1999‬‬ ‫‪05/01/2000‬‬ ‫‪03/06/2000‬‬
‫‪Date‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪24‬ـ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﺮي زﻣﺎﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي و دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ‬
‫‪18‬ـ‪P4‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪190‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪M o del‬‬

‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪9/3/1992‬‬ ‫‪1/1/1993‬‬ ‫‪5/1/1993‬‬ ‫‪8/29/1993‬‬ ‫‪12/27/1993‬‬ ‫‪4/26/1994‬‬ ‫‪8/24/1994‬‬ ‫‪12/22/1994‬‬
‫‪Date‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪M o del‬‬

‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪12/12/1994 5/11/1995‬‬ ‫‪10/8/1995‬‬ ‫‪3/6/1996‬‬ ‫‪8/3/1996‬‬ ‫‪12/31/1996‬‬ ‫‪5/30/1997 10/27/1997‬‬
‫‪Date‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪M o del‬‬

‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪12/6/1997‬‬ ‫‪5/5/1998‬‬ ‫‪10/2/1998‬‬ ‫‪3/1/1999‬‬ ‫‪7/29/1999‬‬ ‫‪12/26/1999‬‬ ‫‪5/24/2000‬‬
‫‪Date‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪25‬ـ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﺮي زﻣﺎﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي و دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ‬
‫‪4‬ـ‪P6‬‬
‫‪191‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫‪3.5‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪M o del‬‬

‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪03/09/1992 01/01/1993‬‬ ‫‪01/05/1993 29/08/1993 27/12/1993 26/04/1994‬‬ ‫‪24/08/1994 22/12/1994‬‬
‫‪Date‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪M o del‬‬

‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪12/12/1994 11/05/1995 08/10/1995 06/03/1996 03/08/1996 31/12/1996 30/05/1997 27/10/1997‬‬
‫‪Date‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪M o del‬‬

‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪06/12/1997‬‬ ‫‪05/05/1998‬‬ ‫‪02/10/1998‬‬ ‫‪01/03/1999‬‬ ‫‪29/07/1999‬‬ ‫‪26/12/1999‬‬ ‫‪24/05/2000‬‬
‫‪Date‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪26‬ـ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﺮي زﻣﺎﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي و دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ‬
‫‪17‬ـ‪P8‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪192‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫‪M o del‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬
‫‪1.5‬‬
‫‪1‬‬
‫‪0.5‬‬
‫‪0‬‬
‫‪03/09/1992 01/01/1993‬‬ ‫‪01/05/1993 29/08/1993 27/12/1993 26/04/1994‬‬ ‫‪24/08/1994 22/12/1994‬‬
‫‪Date‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫‪M odel‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬
‫‪1.5‬‬
‫‪1‬‬
‫‪0.5‬‬
‫‪0‬‬
‫‪12/12/1994 11/05/1995 08/10/1995 06/03/1996 03/08/1996 31/12/1996 30/05/1997 27/10/1997‬‬
‫‪Date‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫‪M odel‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2.5‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪2‬‬
‫‪1.5‬‬
‫‪1‬‬
‫‪0.5‬‬
‫‪0‬‬
‫‪06/12/1997‬‬ ‫‪05/05/1998‬‬ ‫‪02/10/1998‬‬ ‫‪01/03/1999‬‬ ‫‪29/07/1999‬‬ ‫‪26/12/1999‬‬ ‫‪24/05/2000‬‬
‫‪Date‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪27‬ـ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﺮي زﻣﺎﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي و دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ‬
‫‪77‬ـ‪P9‬‬
‫‪193‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫‪6‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪M odel‬‬

‫‪4‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪3‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0‬‬
‫‪03/09/1992 01/01/1993‬‬ ‫‪01/05/1993 29/08/1993 27/12/1993 26/04/1994‬‬ ‫‪24/08/1994 22/12/1994‬‬
‫‪Date‬‬

‫‪6‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪5‬‬
‫‪M o del‬‬
‫‪4‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪3‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0‬‬
‫‪12/12/1994 11/05/1995 08/10/1995 06/03/1996 03/08/1996 31/12/1996 30/05/1997 27/10/1997‬‬
‫‪Date‬‬

‫‪6‬‬
‫‪Satellite‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪M o del‬‬

‫‪4‬‬
‫)‪Hs (m‬‬

‫‪3‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0‬‬
‫‪06/12/1997‬‬ ‫‪05/05/1998‬‬ ‫‪02/10/1998‬‬ ‫‪01/03/1999‬‬ ‫‪29/07/1999‬‬ ‫‪26/12/1999‬‬ ‫‪24/05/2000‬‬
‫‪Date‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪28‬ـ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﺮي زﻣﺎﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي و دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ‬
‫‪40‬ـ‪P10‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪194‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Bias = - 0.01 m‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫‪RMSE = 0.32 m‬‬
‫‪CC =0.71‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪SI = 0.53‬‬
‫‪STEYX=0.31 m‬‬

‫)‪Model Hs (m‬‬
‫‪2.5‬‬ ‫‪N.P.= 233‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬
‫) ‪Satellite Hs (m‬‬

‫از ﻣﺪﻟﺴﺎزي و دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي در ﻧﻘﻄﻪ ‪20‬ـ‪P1‬‬ ‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪29‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ‬

‫‪4‬‬
‫‪Bias = - 0.06 m‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫‪RMSE = 0.34 m‬‬
‫‪CC = 0.78‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪SI = 0.46‬‬
‫‪STEYX=0.31 m‬‬
‫)‪Model Hs (m‬‬

‫‪2.5‬‬ ‫‪N.P.= 232‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3.5‬‬ ‫‪4‬‬
‫) ‪Satellite Hs (m‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪30‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي و دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ ‪30‬ـ‪P2‬‬
‫‪195‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫‪4‬‬
‫‪Bias = - 0.09 m‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫‪RMSE = 0.33 m‬‬
‫‪CC = 0.82‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪SI = 0.42‬‬
‫‪STEYX=0.28 m‬‬

‫)‪Model Hs (m‬‬
‫‪2.5‬‬ ‫‪N.P.= 224‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬
‫) ‪Satellite Hs (m‬‬

‫از ﻣﺪﻟﺴﺎزي و دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ ‪18‬ـ‪P4‬‬ ‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪31‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ‬

‫‪4‬‬
‫‪Bias = - 0.19 m‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫‪RMSE = 0.37 m‬‬
‫‪CC = 0.64‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪SI = 0.50‬‬
‫‪STEYX=0.25 m‬‬
‫)‪Model Hs (m‬‬

‫‪2.5‬‬ ‫‪N.P.= 202‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬
‫) ‪Satellite Hs (m‬‬

‫از ﻣﺪﻟﺴﺎزي و دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ ‪4‬ـ‪P6‬‬ ‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪32‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪196‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Bias = - 0.04 m‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫‪RMSE = 0.26 m‬‬
‫‪CC = 0.74‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪SI = 0.37‬‬
‫‪STEYX=0.19 m‬‬

‫)‪Model Hs (m‬‬
‫‪2.5‬‬ ‫‪N.P.= 240‬‬
‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬
‫) ‪Satellite Hs (m‬‬

‫از ﻣﺪﻟﺴﺎزي و دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮاره اي ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ ‪17‬ـ‪P8‬‬ ‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪33‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ‬

‫‪4‬‬
‫‪Bias = - 0.04 m‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫‪RMSE = 0.37 m‬‬
‫‪CC = 0.88‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪SI = 0.30‬‬
‫‪STEYX=0.22 m‬‬
‫)‪Model Hs (m‬‬

‫‪2.5‬‬ ‫‪N.P.= 242‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3.5‬‬ ‫‪4‬‬
‫) ‪Satellite Hs (m‬‬

‫از ﻣﺪﻟﺴﺎزي و دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮاره اي ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ ‪77‬ـ‪P9‬‬ ‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪34‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ‬
‫‪197‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫‪5‬‬
‫‪Bias = - 0.08 m‬‬
‫‪RMSE = 0.44 m‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪CC = 0.90‬‬
‫‪SI = 0.31‬‬
‫‪STEYX=0.26 m‬‬

‫)‪Model Hs (m‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪N.P.= 252‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫) ‪Satellite Hs (m‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪35‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي و دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ‬
‫‪40‬ـ‪P10‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آﻣﺎري ﺑﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪه از ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ دادهﻫـﺎي ﻣـﺎﻫﻮارهاي و ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬

‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪوده ﻣﺠﺎز ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﺟﺪول ‪6‬ــ‪ 3‬در ﻛﻠﻴـﻪ‬
‫ﻧﻘﺎط ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻤﻲ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر در ﻣﺤﺪوده ﻣﺠـﺎز و در ﺗﻌـﺪادي از آﻧﻬـﺎ ﻛﻠﻴـﻪ‬
‫ﻛﻪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻧﺰدﻳﻜـﻲ‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ د ر ﻣﺤﺪوده ﻣﺠﺎز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻘﺎط‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ دو ﺳﺮي داده اﺳﺖ‪ ،‬در ﻣﺤﺪودهاﻳﺪهآل ﻗﺮار ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﻜـﻪ ﺗﻌـﺪادي از‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪوده ﻣﺠﺎز ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ ﺑﻴـﺎن ﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻴﭽﻴﻚ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آﻣﺎري ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ دﻗﺖ ﻣﺪل ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑـﺎ در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻛﻠﻴﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آﻣﺎري در ﻛﻨﺎر ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬دﻗﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪه از ﻣـﺪل‬
‫رﺿﺎﻳﺘﺒﺨﺶ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻘﺎط در ﻣﺤﺪوده ﻣﺪﻟـﺴﺎزي و ﺑـﺎ در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه در ﺳـﻪ ﻧﻘﻄـﻪ ﺳـﺎﺣﻠﻲ در ﺑﻮﺷـﻬﺮ‪ ،‬ﭼﺎﺑﻬـﺎر و ﻋـﺴﻠﻮﻳﻪ‪،‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮان ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ را در ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻘﺎط ﭘﻬﻨﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪198‬‬

‫‪7‬ـ‪4‬ـ دﻗﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫دﻗﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل ﻣﻮج در دو ﺑﺨﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .1‬ﻣﻴﺰان اﻧﻄﺒﺎق ﺳﺮي زﻣﺎﻧﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل ﺑﺎ دادهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه‬
‫‪ .2‬ﻣﻴﺰان ﺗﺒﻌﻴﺖ دادهﻫﺎي ﺣﺪي از ﺗﻮزﻳﻊ اﺣﺘﻤﺎﻻﺗﻲ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ در ﺻﻮرت اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻠﻴﻞ‬
‫ﺣﺪي ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻮج ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫دراﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻪ ﻣﻮرد اول ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﻣﻴﺰان اﻧﻄﺒﺎق ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮﻳﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد‬
‫اﻋﻢ از ﺑﻮﻳﻪاي و ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻮرد دوم در ﻓـﺼﻞ ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﺣـﺪي‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد ﻧﻘﺎط اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دادهﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮداﺷﺖ ﻃﻮﻻﻧﻲﺗـﺮ ﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻲﺗﻮان دﻗﺖ ﻣﺪﻟﺴﺎزي در ﻛﻞ ﭘﻬﻨﻪ را ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار داد‪ .‬در ﻓـﺎز‬
‫ﺳــﻮم ﭘــﺮوژه ﻣﺪﻟــﺴﺎزي اﻣــﻮاج درﻳﺎﻫــﺎياﻳــﺮان اﻃﻼﻋــﺎت ﺑﻮﻳــﻪاي در ﺳــﻪ ﻧﻘﻄــﻪ‬
‫ﺳﺎﺣﻠﻲ)ﻋﺴﻠﻮﻳﻪ‪ ،‬ﺑﻮﺷﻬﺮ و ﭼﺎﺑﻬﺎر( و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎﻫﻮارهاي در ﻧﻘﺎط دور از ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺮروي‬
‫ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮاره ‪ Topex‬ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮده ﻛﻪ از ﻛﻠﻴﻪ آﻧﻬﺎ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ دﻗﺖ ﻧﺘـﺎﻳﺞ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آﻣﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﭘﻨﺞ ﭘـﺎراﻣﺘﺮ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ﺑـﻪ ﻧﺎﻣﻬـﺎي‬
‫ارﻳﺒﻲ )‪ ،(Bias‬ﺟﺬر ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺮﺑﻊ ﺧﻄﺎ‪ ،1‬ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ‪ ،2‬ﺿﺮﻳﺐ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ‪ 3‬و ﺧﻄﺎي‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ 4‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ رواﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ و ﻣﺤﺪوده ﻣﺠـﺎز ﻫﺮﻳـﻚ در ﻓـﺼﻞ ﺷـﺸﻢ اراﻳـﻪ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آﻣﺎري اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮاي ﺳﻪ ﻧﻘﻄـﻪ ﺳـﺎﺣﻠﻲ و ﻫﻔـﺖ ﻧﻘﻄـﻪ دور از ﺳـﺎﺣﻞ‬
‫)ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪7‬ـ‪ (21‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و در ﺟﺪول ‪7‬ـ‪ 2‬و اﺷـﻜﺎل‪7‬ــ‪ 36‬و ‪7‬ــ‪ 37‬اراﻳـﻪ ﮔﺮدﻳـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ اﻣﻮاج ﺣﺪي در ﭘﺮوژه ﺣﺎﺿﺮ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﻳﺞ آن در ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎي‬
‫آﺗﻲ‪ ،‬اﻣﻮاج ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ‪ 0/5‬ﻣﺘﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1. Root Mean Square Error‬‬

‫‪2. Correlation Coefficient‬‬
‫‪3. Scatter Index‬‬
‫‪4. Standard Error of the Predicted Value‬‬
‫‪199‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫ﺟﺪول ‪7‬ـ‪2‬ـ ﻣﻘﺎدﻳﺮﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آﻣﺎري اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده درارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي‬
‫ﻋﻤﺎن‬

‫ﻧﻘﺎط دور ازﺳﺎﺣﻞ)ﻣﺎﻫﻮارهاي(‬ ‫ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ)ﺑﻮﻳﻪاي(‬ ‫ﻣﻘﺪار ﭘﺎراﻣﺘﺮ‬

‫اﻣﻮاج ﺑﺰرﮔﺘﺮ‬ ‫ﻛﻠﻴﻪ اﻣﻮاج‬ ‫اﻣﻮاج ﺑﺰرﮔﺘﺮ‬ ‫ﻛﻠﻴﻪ اﻣﻮاج‬
‫از ‪ 0/5‬ﻣﺘﺮ‬ ‫از ‪ 0/5‬ﻣﺘﺮ‬
‫‪-0/10‬‬ ‫‪-0/07‬‬ ‫‪0/04‬‬ ‫‪0/06‬‬ ‫ارﻳﺒﻲ‬
‫‪0/38‬‬ ‫‪0/35‬‬ ‫‪0,24‬‬ ‫‪0/22‬‬ ‫ﺟﺬر ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺮﺑﻊ ﺧﻄﺎﻫﺎ‬
‫‪0/83‬‬ ‫‪0/85‬‬ ‫‪0,71‬‬ ‫‪0/86‬‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ‬
‫‪0/30‬‬ ‫‪0/40‬‬ ‫‪0,25‬‬ ‫‪0/39‬‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ‬
‫‪0/28‬‬ ‫‪0/29‬‬ ‫‪0,21‬‬ ‫‪0/21‬‬ ‫ﺧﻄﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪200‬‬

‫‪3‬‬
‫‪Bias = 0.06 m‬‬
‫‪RMSE = 0.22 m‬‬
‫‪2.5‬‬ ‫‪CC = 0.86‬‬
‫‪SI = 0.39‬‬
‫‪STEYX=0.21 m‬‬
‫)‪Model Hs (m‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪N.P.= 10816‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪3‬‬
‫) ‪Buoy Hs (m‬‬

‫‪3‬‬
‫‪Bias = 0.04 m‬‬
‫‪RMSE = 0.24 m‬‬
‫‪2.5‬‬ ‫‪CC = 0.71‬‬
‫‪SI = 0.25‬‬
‫‪STEYX=0.21 m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪N.P.= 4490‬‬
‫)‪Model Hs (m‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪3‬‬
‫) ‪Buoy Hs (m‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪36‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي ودادهﻫﺎي ﺑﻮﻳﻪاي ﺑﻪ ازاي ﻛﻠﻴﻪ‬
‫اﻣﻮاج)ﻧﻤﻮدار ﺑﺎﻻ( و اﻣﻮاج ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ‪ 0/5‬ﻣﺘﺮ)ﻧﻤﻮدار ﭘﺎﻳﻴﻦ(‬
‫‪201‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ /‬ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬

‫‪6‬‬
‫‪Bias = - 0.07 m‬‬
‫‪RMSE = 0.35 m‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪CC = 0.85‬‬
‫‪SI = 0.39‬‬
‫‪STEYX=0.29 m‬‬
‫‪4‬‬
‫)‪Model Hs (m‬‬ ‫‪N.P.= 1625‬‬

‫‪3‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬
‫) ‪Satellite Hs (m‬‬

‫‪6‬‬
‫‪Bias = - 0.10 m‬‬
‫‪RMSE = 0.38 m‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪CC = 0.83‬‬
‫‪SI = 0.30‬‬
‫‪STEYX=0.28 m‬‬
‫‪4‬‬
‫)‪Model Hs (m‬‬

‫‪N.P.= 935‬‬

‫‪3‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬
‫) ‪Satellite Hs (m‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪7‬ـ‪37‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي ودادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي ﺑﻪ ازاي ﻛﻠﻴﻪ‬
‫اﻣﻮاج)ﻧﻤﻮدار ﺑﺎﻻ( و اﻣﻮاج ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ‪ 0/5‬ﻣﺘﺮ)ﻧﻤﻮدار ﭘﺎﻳﻴﻦ(‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪202‬‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ دﻗﺖ در ﺟﺪول و اﺷﻜﺎل ﻓﻮق ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺪوده‬
‫ﻧﺮﻣﺎل اراﻳﻪ ﺷﺪه در ﺟﺪول ‪6‬ـ‪ ،3‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﺮوژه ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﻣـﻮاج درﻳﺎﻫـﺎياﻳـﺮان ﺑـﺎ دﻗـﺖ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ اراﻳﻪ دﻗﺖ ﺑﻪﺻﻮرت ﻛﻠﻲ و ﻳـﺎ درﺻـﺪ ﺧﻄـﺎ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﭘﺎراﻣﺘﺮ ‪ ARE‬ﻳﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺧﻄﺎي ﻧـﺴﺒﻲ را ﻣـﻼك ﻗـﺮار داد‪.‬اﻳـﻦ‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ‪ Zhou Liu & Peter Frigaard‬در ﺳﺎل ‪ [ 10] 2001‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻣﻘﺪار ﻛﻤﻲدﻗﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪Hs model − Hsmeasurment‬‬
‫= )‪ARE(%‬‬ ‫∑‬ ‫‪×100‬‬ ‫)‪7‬ـ‪(1‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪Hs measurment‬‬
‫ﻣﻘﺪاراﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺑﺮاي اﻣﻮاج ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ‪ 1‬و ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪7‬ـ‪ 3‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪7‬ـ‪3‬ـ ﻣﻘﺪار ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺧﻄﺎي ﻧﺴﺒﻲ در ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل ﺟﻨﻮب‬

‫ﻧﻘﺎط دور ازﺳﺎﺣﻞ)ﻣﺎﻫﻮارهاي(‬ ‫ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ)ﺑﻮﻳﻪاي(‬ ‫ﻣﻘﺪار ﭘﺎراﻣﺘﺮ‬

‫اﻣﻮاج ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﻣﻮاج ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﻣﻮاج ﺑﺰرﮔﺘﺮ از اﻣﻮاج ﺑﺰرﮔﺘﺮ از‬
‫‪ 1/5‬ﻣﺘﺮ‬ ‫‪ 1‬ﻣﺘﺮ‬ ‫از ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮ‬ ‫از ‪ 1‬ﻣﺘﺮ‬
‫‪18‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪12‬‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺧﻄﺎي ﻧﺴﺒﻲ‬

‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺟﺪول ﻓﻮق ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺧﻄﺎ در اﻣﻮاج ﺑﺰرﮔﺘـﺮ ﻛﻤﺘـﺮ ﺑـﻮده و‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺮ دو ﮔﺮوه اﻣﻮاج ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ‪ 1‬و ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮ ﻛﻤﺘـﺮ از ‪ %20‬ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬در ﺻـﻮرﺗﻴﻜﻪ‬
‫ﻧﻘﺎط اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ را ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻘﺎط ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﺷﺪه در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﺑﺪاﻧﻴﻢ‪،‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن داراي دﻗﺘﻲ ﺑﻴﺶ از‪ %80‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
203 ‫ ﻛﻨﺘﺮل و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‬/‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫ـ ﻣﺮاﺟﻊ‬5‫ـ‬7
1. Swail, V. R., V. J. Cardone, and A. T. Cox, A Long Term North Atlantic Wave Hindcast,
5th International Workshop on Wave Hindcasting and Forcasting, Melbourne, Florida,
1998.
2. Weisse, R., and G. Gayer, An Approach Toward a 40-year High-Resolution Wave
Hindcast For The Southern North Sea, Proc. 6th International Workshop on Wave
Hindcasting and Forecasting, Monterey, USA, 2000.
3. Caires, S., A. Strel, Comparative Assessment of ERA-40 Ocean Wave Product, Proc. of
the ECMWF Workshop on Re-Analysis, ERA-40 Project Report Series, No. 3, pp. 353-
368, Reading, 2001.
4. Caires. S., Biodlot J. R., Graham N., and V. Swail, Climatological Assessment of
Reanalysis Ocean Data, 7th international workshop on wave hindcasting and forecasting,
pp. 1-12, Banff, Canada, 2002.
5. Cox, A.T., and V.R. Swail, A Global Wave Hindcast over the Period 1958-1997:
Validation and Climate Assessment, Journal of Geophysical Research, Vol. 106, No. C2,
pp. 2313-2329, 2001.
6. Wyatt, L. R., Green J. J., Gurgel K. W., Nieto Borge J. C., Reichert K. , Hessner K.,
Rosenthal W. , Saetra Ø., and M. Reistad, Validation and Intercomparisons of Wave
Measurements and Models during the EuroROSE Experiments, Journal of Coastal
Engineering, 48:1-28, 2003.
7. World Wave Atlas User’s Manual, Version 2, Oceanor, 1999.
8. Topex/Poseidon Science Investigation Plan, NASA (Document Resource Facility), 1991.
9. Guide to wave analysis and forecasting, WMO- NO. 702.
10. Liu, Z., and P. Frigaard, Generation and Analysis of Random Waves. Alborg University,
2001.
‫‪205‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‪ /‬ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ‬

‫‪ 8‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺮاﻛﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﻮاﺣﻲ ﺳﺎﺣﻠﻲ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺨـﺎﻃﺮات‬
‫اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﺻﺪﻣﺎت ﻣﺎﻟﻲ و ﺟﺎﻧﻲ ﻣﻲﮔﺮدد از اﻫﻤﻴﺖ ﻓﺰاﻳﻨﺪهاي ﺑﺮﺧﻮردار‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﻪ از ﺳﻮﻳﻲ ﺗﻌـﺎدل در ﭼﺮﺧـﻪ ﻃﺒﻴﻌـﺖ را‬
‫ﺑﺮﻗﺮار و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺗﻤﺪن ﺑﺸﺮي در ﻧﻮاﺣﻲ ﺳﺎﺣﻠﻲ را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو در ﭘﺮوژه ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎﺻﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳـﺘﻮاﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﺻـﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ و در ﻳـﻚ ﻣﺪﻟـﺴﺎزي ﺟﺪاﮔﺎﻧـﻪ‪،‬‬
‫ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي رخ داده در ‪ 30‬ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ـ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﺷﺒﻴﻪﺳـﺎزي ﮔﺮدﻳـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 8‬ـ‪2‬ـ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ‬

‫ﻋﻠﺖ اﺻﻠﻲ وﻗﻮع ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ ﮔﺮادﻳﺎن ﻓﺸﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻣﺮﻛﺰاﻳﻦ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬـﺎ‬
‫در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 1005‬ﻣﻴﻠﻲﺑﺎر ﺑﻮده و در ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻛﻤﺘـﺮ‬
‫از ‪ 990‬ﻣﻴﻠﻲﺑﺎر ﻫﻢ ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬اﺧﺘﻼف دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﻣﻨﺒﻊ ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻧـﺮژي ﺳـﻴﺎل)ذرات ﻫـﻮا(‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪206‬‬

‫ﺑﺮاي ﺣﺮﻛﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﻢ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭼﺮﺧﻨﺪ‪ 1‬ﻛﻢ ﻓﺸﺎر و ﻛﻮﭼـﻚ ﻣﻘﻴـﺎس از‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﺎرهاي ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده وﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪﺻﻮرت اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ داﻳﺮه‬
‫ﻳﺎ ﺑﻴﻀﻲ ﺑﺎ ﺑﻌﺪ اﻓﻘﻲ در ﻣﻘﻴﺎس ‪ 1000‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﭼﺮﺧﺶ ﭘﺎدﺳﺎﻋﺘﮕﺮد در ﻧﻴﻤﻜﺮه ﺷﻤﺎﻟﻲ‬
‫و ﻳﺎ ﺳﺎﻋﺘﮕﺮد در ﻧﻴﻤﻜﺮه ﺟﻨﻮﺑﻲ اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﺑـﻪﺻـﻮرت ﺳـﻨﺘﻲ در ﺻـﻮرت‬
‫ﺗﺠــﺎوز ﺳــﺮﻋﺖ ﺑــﺎد از ‪ 33‬ﻣﺘــﺮ ﺑــﺮ ﺛﺎﻧﻴــﻪ در ﻣﻨﻄﻘــﻪ آﺗﻼﻧﺘﻴــﻚ و ﺷــﺮق اﻗﻴــﺎﻧﻮس آرام‬
‫‪ ،Hurricane‬در ﻏــﺮب اﻗﻴــﺎﻧﻮس آرام ‪ Typhoon‬و در اﻗﻴــﺎﻧﻮس ﻫﻨــﺪ ‪ Cyclone‬ﻧﺎﻣﻴــﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮﻫﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده و ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻي ﺑﺎد‪،‬اﻳﺠﺎد اﻣﻮاج‬
‫ﺑﺰرگ و ﺣﺮﻛﺖ ﮔﺴﺘﺮده رﺳﻮﺑﺎت‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ را در ﻣﻌﺮض ﺗﻬﺪﻳـﺪ ﻗـﺮار دﻫﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﻴﺮ ﻛﻠﻲ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ 8‬ـ‪ 1‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 8‬ـ‪1‬ـ ﻣﺴﻴﺮ ﻛﻠﻲ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ‬

‫ﻧﺎﻣﮕﺬاري دﻳﮕﺮ ﭼﺮﺧﻨﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪ 8‬ـ‪ 1‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ‬
‫‪Saffir-Simpson‬‬ ‫از ﻣﻘﻴﺎﺳﻬﺎي ﻣﺘﺪاول ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺪرت ﻃﻮﻓﺎﻧﻬـﺎي اﺳـﺘﻮاﻳﻲ ﻣﻘﻴـﺎس‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 20‬ﺳﺎل اﺳﺖ در ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲاﻳـﺎﻻت ﻣﺘﺤـﺪه ﺑـﻪﻛـﺎر‬

‫‪1. Cyclone‬‬
‫‪207‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‪ /‬ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ‬

‫ﻣﻲرود‪.‬اﻳﻦ ﻣﻘﻴﺎس ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد و ﻣﻴﺰان ﺧﺴﺎرات وارده ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎ در ‪ 5‬درﺟﻪ)‪1‬‬
‫ﺗﺎ ‪ (5‬ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﺷﺪه و در ﺟﺪول ﻣﺬﻛﻮر ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 8‬ـ‪1‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻧﻮاع ﭼﺮﺧﻨﺪﻫﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ و اﻣﻮاج ﺣﺎﺻﻠﻪ‬

‫‪Type of Wind System‬‬ ‫‪Wind Characteristics‬‬ ‫‪Wave Characteristics‬‬

‫‪Tropical Depression‬‬ ‫‪Wind Speed<45 mph‬‬ ‫)‪H(m‬‬ ‫)‪T(s‬‬

‫‪1-4‬‬ ‫‪4-8‬‬

‫‪Tropical Storm‬‬ ‫‪Wind Speed: 45 to 75 mph‬‬ ‫)‪H(m‬‬ ‫)‪T(s‬‬

‫‪5-8‬‬ ‫‪5-9‬‬

‫‪Hurricane‬‬ ‫‪Wind Speed >75 mph‬‬ ‫)‪Saffir Sipmson H(m‬‬ ‫)‪T(s‬‬

‫‪Scale‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪4-8‬‬ ‫‪7-11‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪6-10‬‬ ‫‪9-12‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪8-12‬‬ ‫‪11-13‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪10-14 12-15‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪12-17 13-17‬‬

‫‪ 8‬ـ‪3‬ـ ﻧﺤﻮه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ رﻳﺎﺿﻲ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ‬

‫اﻟﮕﻮي ﻛﻠﻲ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ‪ 8‬ـ‪ 2‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﻂ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ داراي زاوﻳﻪ ‪ 115‬درﺟﻪ‬
‫در ﺟﻬﺖ ﺳﺎﻋﺘﮕﺮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻂ ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻃﻮﻓﺎن ﺑﻮده و ﭼﺮﺧﺶ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ در ﻧﻴﻤﻜـﺮه‬
‫ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﺎدﺳﺎﻋﺘﮕﺮد و در ﻧﻴﻤﻜﺮه ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺳﺎﻋﺘﮕﺮد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎد در ﻫﺮ‬
‫ﻧﻘﻄﻪ‪ ،‬ﻣﻮازي ﺑﺎ ﻣﻤﺎس ﺑﺮ ﺧﻄﻮط ﻫﻢﻓﺸﺎر و ﺑﺎ زاوﻳﻪ اﻧﻜﺴﺎر ‪ θ‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﻃﻮﻓﺎن ﺑـﻮده و‬
‫ﻣﻘﺪار اﻧﻜﺴﺎر ﻧﺎﺷﻲ از اﺻﻄﻜﺎك ﻫﻮا و آب ﻣﻄﺎﺑﻖ رواﺑﻂ)‪ 8‬ـ‪ (1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪θ = 10o‬‬ ‫‪for 0 < R < R m‬‬ ‫)‪ 8‬ـ‪(1‬‬
‫‪θ = 10o + (R − R m ) /(0.2R m ) ×15o‬‬ ‫‪for R m < R ≤ 1.2R‬‬

‫‪θ = 25o‬‬ ‫‪for 1.2R m < R‬‬

‫‪ R m‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﻛﺰﻃﻮﻓﺎن ﺑﺎ ﻧﻘﻄﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺳﺮﻋﺖ را دارد‪.‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪208‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 8‬ـ‪2‬ـ اﻟﮕﻮي ﻛﻠﻲ ﺧﻄﻮط ﻫﻢﻓﺸﺎر و ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ در ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ‬

‫ﻓـﺸﺎر ﺧﻨﺜـﻲ‬ ‫‪Pn‬‬ ‫ﻓﺸﺎر در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻴﺰ از راﺑﻄﻪ )‪ 8‬ـ‪ (2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛـﻪ در آن‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﺮﻛﺰ ﻃﻮﻓﺎن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫و ‪Pc‬‬
‫‪Rm‬‬
‫‪P = Pc + (Pn − Pc ) exp(−‬‬ ‫)‬ ‫)‪ 8‬ـ‪(2‬‬
‫‪R‬‬
‫از ﻣﺮﻛﺰ ﻃﻮﻓـﺎن‪،‬‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪R‬‬ ‫ﻣﻴﺪان ﺑﺎد ﺷﺎﻣﻞ دو ﻣﻮﻟﻔﻪ ﭼﺮﺧﺸﻲ و اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در‬
‫ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ‬ ‫آﻧﻬﺎ ‪Vmax‬‬ ‫ﺑﺮ اﺳﺎس رواﺑﻂ )‪ 8‬ـ‪ (3‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ در‬ ‫‪Vr‬‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ﭼﺮﺧﺸﻲ‬
‫ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪Rm‬‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ﻃﻮﻓﺎن ﺑﻮده و ‪ R‬و‬
‫‪R 7‬‬ ‫‪R‬‬
‫( ‪Vr = Vmax‬‬ ‫‪) × exp(7(1 −‬‬ ‫))‬ ‫‪for R < R m‬‬ ‫)‪ 8‬ـ‪(3‬‬
‫‪Rm‬‬ ‫‪Rm‬‬
‫‪R‬‬
‫‪Vr = Vmax × exp((0.0025R m + 0.05)(1 −‬‬ ‫))‬ ‫‪for R ≥ R m‬‬
‫‪Rm‬‬
‫ﺳـﺮﻋﺖ‬ ‫‪Vf‬‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻣﻄﺎﺑﻖ راﺑﻄﻪ )‪ 8‬ـ‪ (4‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛـﻪ در آن‬ ‫اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ‪Vt‬‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ‬
‫زاوﻳﻪ ﻣﻴﺎن ﺧﻂ واﺻـﻞ ﻧﻘﻄـﻪ ﺑـﻪ ﻣﺮﻛـﺰ ﻃﻮﻓـﺎن و ﺧـﻂ ﻣـﺎﻛﺰﻳﻤﻢ‬ ‫و‪ϕ‬‬ ‫ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻃﻮﻓﺎن‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫)‪Vt = −0.5Vf (−Cosϕ‬‬ ‫)‪ 8‬ـ‪(4‬‬
‫‪209‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‪ /‬ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ‬

‫ﺳﺮﻋﺖ ﻛﻠﻲ ﺑﺎد ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ازراﺑﻄﻪ)‪ 8‬ـ‪ (5‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪V = Vr + Vt‬‬ ‫)‪ 8‬ـ‪(5‬‬

‫‪ 8‬ـ‪4‬ـ ﻧﺤﻮه ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻴﺪان ﺑﺎد‬

‫در ﻣﻮرد ﻣﻴﺰان اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد در زﻣﻴﻨﻪ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ و ﻧﺤﻮه دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻛﺎﻣﻠﻲ در ﻓﺼﻞ دوم اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ ﻣـﺴﻴﺮاﻳـﻦ‬
‫ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎ در ﻳﻚ ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ)ﺑﻴﺶ از‪ 100‬ﺳﺎل( ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑـﺮ اﺳـﺎس‬
‫رواﺑﻂ ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﺑﻨﺪ ﻗﺒﻞ‪ ،‬دادهﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺸﺎر ﻣﺮﻛﺰ ﻃﻮﻓﺎن و ﺳـﺮﻋﺖ ﺑﻴـﺸﻴﻨﻪ آن‪ ،‬از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﭘﻴﺶﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي رﻳﺎﺿﻲاﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ دﺳﺘﺮﺳـﻲ‬
‫ﺑﻪاﻳﻦ دادهﻫﺎ ﺑﻪﻛﻤﻚ اﻧﺪازهﮔﻴﺮﻳﻬﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي در ﺑـﺎزه زﻣـﺎﻧﻲ ‪ 30‬ﺳـﺎﻟﻪ ﻳﻌﻨـﻲ از ﺳـﺎل‬
‫‪ 1975‬ﺗﺎ ‪ 2004‬ﻣﻴﻼدي ﻣﻴﺴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ Cyclone Wind Generation‬از زﻳﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ‪ Mike21‬ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ورودي ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻃﻮﻓﺎن‪ ،‬ﻓﺎﺻـﻠﻪ ﻣﺮﻛـﺰ ﻃﻮﻓـﺎن ﺗـﺎ ﻧﻘﻄـﻪ‬
‫وﻗﻮع ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﺳﺮﻋﺖ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻣﺮﻛﺰ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺧﻨﺜﻲ)ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 1013‬ﻣﻴﻠﻲ ﺑﺎر( و ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﺳـﺮﻋﺖ‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﺮي زﻣﺎﻧﻲ و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﻨﻈﻢ از ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬ﻣﻴﺪان ﺑـﺎد را ﺑـﺮ روي‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎ ﮔﺎم زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺴﺎوي و دﻟﺨﻮاه ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨـﺪ‪.‬اﻳـﻦ ﻓﺎﻳـﻞ ﺑـﻪ ﻓﺮﻣـﺖ ‪ dfs2‬ﺑـﻮده و ﺑـﺎ‬
‫درﺷﺘﻨﻤﺎﻳﻲ ‪ 0/25‬درﺟﻪ در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻛﻞ ﻣﺤﺪوده ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﺗﺎ ﻣﺮز ‪ 10‬درﺟﻪ و ﮔﺎم زﻣﺎﻧﻲ‬
‫‪ 3‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻃﻮﻓﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي ﻣﻨﻈـﻮر ﻧﻤـﻮدن زﻣـﺎن ‪ warm-up‬و‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﻛﺎﻣﻞ اﺛﺮ ﻃﻮﻓﺎن ﺑﻪ درﻳﺎي ﻋﻤﺎن‪ ،‬زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻌﺎدل ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺪون ﺑﺎد ﺑﻪ ﻗﺒﻞ و‬
‫ﺑﻌﺪ از دوره وﻗﻮع ﻃﻮﻓﺎن اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ورودي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﻃﻮﻓﺎن از ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي در دﺳﺘﺮس ﺑﻮده و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﻃﻮﻓﺎن از ﻧﻘﻄـﻪ ﺑﻴـﺸﻴﻨﻪ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮ اﺳـﺎس ﺑﺮرﺳـﻲ دو ﻃﻮﻓـﺎن ﺑﺮداﺷـﺖ ﺷـﺪه ﺗﻮﺳـﻂ ﻣـﺎﻫﻮاره ‪ QuikSCAT‬در‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﻬﺎي ﻣﻲ و ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 2001‬و ﺑﺎ آزﻣﻮن و ﺧﻄﺎ)ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻌﺎع ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ 5‬ﻛﻴﻠـﻮﻣﺘﺮ( ﺟﻬـﺖ‬
‫دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ واﺳﻨﺠﻲ)ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن( ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ 30 ،‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﮔﺎم زﻣـﺎﻧﻲ‬
‫دﻟﺨﻮاه از ﻣﻴﺪان ﺑﺎد ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺷﺪه در دو ﻃﻮﻓﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ 8‬ـ‪ 3‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 #$ % " #$%$ !"

! " ! # $ %&
4'! !( )* )!+ " ,( - . )/ ' / ) 0) 1 " )23
8&! ) !% <! 8 9:! " ; $ 3" 5 26 - )7(
? =
1 4' " ; $ ; 1: @ 9 A B & < >$ )
<! ! $2 <)# 26 ( $ C ' 23 / #$
G ! H!E ! $2 !2$ '! ! F! 4'! " " D :(E %&
! 4'!! " ! )* 1!!I K )!!/ ! !JKL 1!! + !/ )!I
4 O! M N! M . B & ( $ C.

!' () * &

!' ), +
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪212‬‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻘﺎدﻳﺮﺳﺎﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ورودي ﻣﺪل از ﻗﺒﻴﻞ ﺿـﺮاﻳﺐ ﺷﻜـﺴﺖ و اﺻـﻄﻜﺎك‬

‫ﺑﺴﺘﺮ ﻧﻴﺰ در ﺟﻬﺖ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ واﺳﻨﺠﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻫﻤﺎن ﻣﻘـﺎدﻳﺮ‬
‫اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﺮاي درﻳﺎي ﻋﻤﺎن در ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﺻﻠﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﺿـﻴﺢ ﻛﺎﻣـﻞاﻳـﻦ‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ و ﻣﻘﺎدﻳﺮ آﻧﻬﺎ در ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺮط ﻣﺮزي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮ روي ﻋﺮض ‪ 10‬درﺟﻪ ﺷﻤﺎﻟﻲ از ﻣﺪل ﺟﻬﺎﻧﻲ ‪ ECMWF‬ﺑـﺎ‬
‫درﺷﺘﻨﻤﺎﻳﻲ ‪ 2/5‬درﺟﻪ اﺳﺘﺨﺮاج و ﭘﺲ از ﺗﺒﺪﻳﻞ آن ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺑﻪﺻـﻮرت ﺷـﺮط‬
‫ﻣﺮزي ﭘﺎراﻣﺘﺮي ﺑﻪ ﻣﺪل ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﻛـﻞ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬـﺎ در دوره ‪ 30‬ﺳـﺎﻟﻪ ‪41‬‬
‫ﻋﺪد ﺑﻮده ﻛﻪ ‪ 18‬ﻃﻮﻓﺎن ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﺑﻘﻴﻪ ﺧﺎرج ازاﻳﻦ دوره ﻣﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺪف از اﺟﺮاي ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ﺑﻴﺎن‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬اﺻﻼح ﺷﺮط ﻣﺮزي ﻃﻴﻔﻲ ﻋﺮض ﺷﻤﺎﻟﻲ ‪ 18‬درﺟﻪ ﺑﻮده اﺳـﺖ‪ .‬ﺳـﺎﻳﺮ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر اﺻﻼح و ﺗﺪﻗﻴﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻ و ﺑـﻪﺻـﻮرت‬
‫ﻣﻨﻘﻄﻊ اﺟﺮا ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 8‬ـ‪6‬ـ واﺳﻨﺠﻲ و ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬

‫ﻓﻘﺮ دادهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه در درﻳﺎي ﻋﻤﺎن‪ ،‬واﺳﻨﺠﻲ و ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ را ﺗﺎ‬
‫ﺣﺪي ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺻﺤﺖ ﺳﻨﺠﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻮج ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ وﻗﻮع ﻃﻮﻓـﺎن‬
‫‪ECMWF‬‬ ‫در ﺑﻮﻳﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬اﻳﻦ دوره در ﻓﺼﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﺟﺮاي ﺑﺎد‬
‫و ﺷﺮط ﻣﺮزي اﺻﻼح ﺷﺪه ‪ 18‬درﺟﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ را‬
‫ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪ .‬اﺷﻜﺎل ‪ 8‬ـ‪ 6‬ﺗﺎ ‪ 8‬ـ ‪ 8‬ارﺗﻔﺎع‪ ،‬ﭘﺮﻳﻮد و ﺟﻬﺖ ﻣﻮج در ﻣﺤـﻞ ﺑﻮﻳـﻪ در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻣﻨﻘﻄﻊ)ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻴﺪان ﺑﺎد ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺷﺪه و ﺷﺮط ﻣﺮزي ﭘـﺎراﻣﺘﺮي‬
‫ﺑﺮ روي ﺧﻂ ‪ 10‬درﺟﻪ( را ﺑﺎ رﻧﮓ ﻣﺸﻜﻲ و ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ)ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣﻴـﺪان ﺑـﺎد‬
‫‪ ECMWF‬و ﺷﺮط ﻣﺮزي ﻃﻴﻔﻲ اﺻﻼح ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﺧﻂ ‪ 18‬درﺟـﻪ( را ﺑـﺎ رﻧـﮓ آﺑـﻲ‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ دو روش ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻢ و ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ‬
‫را در ﻣﺤﻞ ﺑﻮﻳﻪ دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪213‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‪ /‬ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 8‬ـ‪6‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻣﻨﻘﻄﻊ و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﻣﻮج ﺑﻮﻳﻪ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 8‬ـ‪7‬ـ ﭘﺮﻳﻮد ﭼﻜﺎدي)ﭘﻴﻚ( ﻣﻮج ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻣﻨﻘﻄﻊ و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﻣﻮج ﺑﻮﻳﻪ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪214‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 8‬ـ‪8‬ـ ﺟﻬﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻮج ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻣﻨﻘﻄﻊ و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﻣﻮج ﺑﻮﻳﻪ‬

‫ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي ﺧﺎرج از ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻮج ‪ ECMWF‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮﭼـﻪاﻳـﻦ دادهﻫـﺎ ﺧﺮوﺟـﻲ ﻣـﺪل‬
‫دﻳﮕﺮي ﺑﻮده و ﺑﺮاي ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﻲاﻳﺪهآل ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎاﻳﻦ ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺗﺎﻳﻴـﺪي ﺑـﺮ درﺳـﺘﻲ‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮدارﻫﺎي اراﻳﻪ ﺷﺪه در اﺷﻜﺎل ‪ 8‬ــ‪ 9‬ﺗـﺎ ‪ 8‬ــ‪ 12‬ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ارﺗﻔـﺎع ﻣـﻮج‬
‫ﺗﻌــﺪادي از ﻃﻮﻓﺎﻧﻬــﺎي ﻣﺪﻟــﺴﺎزي ﺷــﺪه و ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﻣــﺪل ‪ ERA40‬اﻧﺠــﺎم ﺷــﺪه ﺗﻮﺳــﻂ‬
‫ﻣﺮﻛﺰ‪ ECMWF‬در ﻧﻘﻄﻪاي ﺑﻪ ﻣﺨﺘـﺼﺎت)‪ (62/5E, 22/5N‬را ﻧـﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ .‬ﻫﻤﺰﻣـﺎﻧﻲ‬
‫وﻗﻮع ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ در ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ارﺗﻔﺎع ﻣـﻮج‬
‫ﻛﻪ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮده ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ در ﻧﻈـﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦاﻳﻨﻜـﻪ ﻫـﺮ دو‬
‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ دارد‪.‬‬
‫‪215‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‪ /‬ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 8‬ـ‪9‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻮج ﻣﺪل و ﻣﺪل ﻣﻮج ‪ ERA40‬در ﻃﻮﻓﺎن اﺳﺘﻮاﻳﻲ اﻛﺘﺒﺮ‪1975‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 8‬ـ‪10‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻮج ﻣﺪل و ﻣﺪل ﻣﻮج ‪ ERA40‬در ﻃﻮﻓﺎن اﺳﺘﻮاﻳﻲ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪1980‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪216‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 8‬ـ‪11‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻮج ﻣﺪل و ﻣﺪل ﻣﻮج ‪ ERA40‬در ﻃﻮﻓﺎن اﺳﺘﻮاﻳﻲ ﻧﻮاﻣﺒﺮـ اﻛﺘﺒﺮ‪1981‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 8‬ـ‪12‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻮج ﻣﺪل و ﻣﺪل ﻣﻮج ‪ ERA40‬در ﻃﻮﻓﺎن اﺳﺘﻮاﻳﻲ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪1982‬‬
217 ‫ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ‬/‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫ـ ﻣﺮاﺟﻊ‬7‫ ـ‬8
1. Mike 21 Wave Modeling Manual, DHI Water & Environment, 2003
2. Coastal Engineering Manual; Part II; Chapter 2: Meteorology and Wave Climate,
Department of the Army; US Army Corps of engineers, Washington DC, USA, 2002.
3. Coastal Engineering Manual; Part IV; Chapter 1: Coastal Terminology and Geologic
Environments, Department of the Army; US Army Corps of engineers, Washington DC,
USA, 2002.
4. Davis, R. E., Michaels, P. J. and B. P. Heyden, Overview of Extratropical Cyclones, in
Pielke, R. Jr and Pielk, R. Sr(eds.), Storms, Volume 1, pp. 401-426, Routledge Publisher,
2002.
5. http://www.ECMWF.int
6. http://weather.Unisys.com
‫‪219‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫‪ 9‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﻋﻠﻮم ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ‬
‫ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ داراي ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ؛ ازاﻳﻦ رو ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﻴـﺖ در ﻣـﻮرد‬
‫وﻗﻮع ﻳﺎ ﻋﺪم وﻗﻮع و ﻳﺎ ﻧﺤﻮه رﻓﺘﺎر دﻗﻴﻖ آﻧﻬﺎ در زﻣﺎن دﻟﺨـﻮاه اﻇﻬـﺎرﻧﻈﺮ ﻛـﺮد‪ .‬ﺑـﺎاﻳـﻦ‬
‫وﺟﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﻤﻚ روﺷﻬﺎي آﻣﺎري و اﺣﺘﻤﺎﻻﺗﻲاﻳﻦ اﻣﻜﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﺗـﺎ ﺑﺘـﻮان از‬
‫روي رﻓﺘﺎر ﮔﺬﺷﺘﻪاﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ را در ﻣـﻮرد‬
‫اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع آﻧﻬﺎ و ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺎﺧﺼﻪﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ )از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻴـﺸﻴﻨﻪ‪(... ،‬‬
‫اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي )‪ ،1(EVA‬روﺷﻲ ﻋﻠﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي آن ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻴﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬
‫ﻳﻚ ﭘﺪﻳﺪه ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﻳﺎ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ وﻗـﻮع آن ارﺗﺒـﺎط ﺑﺮﻗـﺮار ﻛـﺮد‪ .‬ﺗـﺎﻛﻨﻮن‬
‫رواﺑﻂ زﻳﺎدي دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ ﺗﻔـﺎوت ﻣﺎﻫﻴـﺖ‬
‫ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎي ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﺪام ازاﻳﻦ رواﺑـﻂ )ﻛـﻪ اﺻـﻄﻼﺣﺎً ﺑـﻪ ﺗﻮاﺑـﻊ ﺗﻮزﻳـﻊ‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻻﺗﻲ ﻣﺸﻬﻮرﻧﺪ( ﺑﺮاي ﭘﺪﻳﺪه ﻳﺎ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ )از ﻗﺒﻴﻞ ﺳﻴﻞ‪ ،‬ﺑﺎران‪ ،‬ﻣﻮج‪ ،‬ﺑﺎد‪(...،‬‬

‫‪1. Extreme Value Analysis‬‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪220‬‬

‫ﻗﺎﺑﻞ ﻛﺎرﺑﺮد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﭘﺮوژهﻫﺎي ﭘﻴﺶﻳﺎﺑﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ‪ ،‬ﻣـﺸﺎﻫﺪات و ﻳـﺎ‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزيﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﻳﻜﻲ از ﺗﻮاﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ را ﺑـﺎ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻟﮕﻮي رﻓﺘﺎر ﭘﺪﻳﺪه ﻣﻮردﻧﻈﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤـﻮﻻً در‬
‫ﺗﻮاﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ آﻧﻬﺎ ﻣـﻲﺗـﻮان ﻣﻴـﺰان ﺑـﺮازش ﺗـﺎﺑﻊ‬
‫ﺗﻮزﻳﻊ ﺑﻪ دادهﻫﺎ را اﻓﺰاﻳﺶ داد‪ .‬ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ آزﻣﻮنﻫﺎي آﻣﺎري اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ﻧـﺸﺎن‬
‫دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ دادهﻫﺎ و ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ ﻛﺎﻓﻲ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻣﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ‬
‫ازاي دورهﻫﺎي ﺑﺎزﮔﺸﺖ دﻟﺨﻮاه )ﺣﺘﻲ دورهﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮ از آﻧﭽﻪ ﻛﻪ دادهﻫﺎي آن ﻣﻮﺟـﻮد‬
‫اﺳﺖ(‪ ،‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻮردﻧﻈﺮ را از ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ اﺳﺘﺨﺮاج ﻛﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻧﺘﻈـﺎر داﺷـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻳﻚ ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺤﺪود ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ازاي دورهﻫـﺎي ﺑﺎزﮔـﺸﺖ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ دﻗﻴﻖ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫وﻗﻮع ﻣﻮج ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻃﺮاﺣﻲ در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﻪ ﺷـﻤﺎر‬
‫ﻣﻲرود‪ ،‬ﭘﺪﻳﺪهاي ﺗﺼﺎدﻓﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس‪ ،‬ﺑـﺴﻴﺎري از رواﺑـﻂ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده در‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاياﻳﻦ ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ را در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﻣﻔـﺎﻫﻴﻤﻲ از‬
‫ﻗﺒﻴﻞ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻣﻮﺛﺮ‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻣﺤﺘﻤﻞ‪ ،‬دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ و درﺻﺪ رﻳﺴﻚ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻗﺒﻮل در رواﺑﻂ و ﻓﺮﻣﻮلﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﭘﺮوژه ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﻣـﻮاج‬
‫درﻳﺎﻫﺎياﻳﺮان‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ دوره ‪ 11‬ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﻴﻮﺳـﺘﻪ ﻣـﻮج و ﻳـﻚ دوره ‪30‬‬
‫ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻣﻨﻘﻄﻊ اﻣﻮاج ﻧﺎﺷﻲ از ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ و ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از روش ﺗﺤﻠﻴـﻞ‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‪ ،‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺑﺮاي دوره ﺑﺎزﮔﺸﺘﻬﺎي‪ 50 ، 20، 10، 5، 2‬و ‪ 100‬ﺳـﺎﻟﻪ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﺮﻳﻮد ﻧﻈﻴﺮاﻳﻦ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺘﻬﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس راﺑﻄﻪ ﺗﺠﺮﺑـﻲ ﺑـﻴﻦ‬
‫ارﺗﻔﺎع و ﭘﺮﻳﻮد ﺣﺎﺻﻞ از دادهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﻣﺪﻟﻲ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬دراﻳﻦ ﻓـﺼﻞ‬
‫روشﻫــﺎي اﻧﺘﺨـﺎب دادهﻫـﺎي ﻣـﻮرد اﺳــﺘﻔﺎده در ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﺣـﺪي‪ ،‬ﺗﻮزﻳـﻊﻫــﺎ و‬
‫‪Mike 21‬‬ ‫آزﻣﻮنﻫﺎي آﻣﺎري ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ و ﻧﺘﺎﻳﺞ اﺟﺮاي ﻣﺪول ‪ EVA‬ﻧﺮماﻓﺰار‬
‫ﺑﺮ روي دادهﻫﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻣﺪل اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪221‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫‪9‬ـ‪2‬ـ روشﻫﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮﺣﺪي‬

‫ﺳﻪ روش ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب دادهﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي ﻣﺘﺪاول اﺳﺖ‪.‬‬
‫در روش اول از ﻣﻘﺎدﻳﺮ اﺣﺘﻤﺎل ﺗﺠﻤﻌﻲ ﻛـﻞ دادهﻫـﺎ )ﻣـﺸﺎﻫﺪاﺗﻲ ﻳـﺎ ﻣﺤﺎﺳـﺒﺎﺗﻲ( ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﺮازش ﺑﻪ ﺗﻮاﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪن ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳـﻊ‪،‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻳﺎ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ دﻟﺨﻮاه را ﻣﻲﺗﻮان از ﺑﺮوﻧﻴـﺎﺑﻲ ﺗـﺎﺑﻊ‬
‫ﺗﻮزﻳﻊ در ﺳﻄﺢ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ روﻳﺪاد ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬اﻳﻦ روش‪ ،‬روش‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ ﺗﺠﻤﻌﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮ ﺧﻼفاﻳﻦ روش‪ ،‬در دو روش دﻳﮕﺮ ﺗﻨﻬﺎ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬
‫ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ دادهﻫﺎ در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﺪي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در روش ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢﻫـﺎي ﺳـﺎﻻﻧﻪ‪ 1‬ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫اﺧﺘﺼﺎر )‪ (AMS‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘـﺮﻳﻦ ﻣﻘـﺪار دادهﻫـﺎي ﻫـﺮ ﺳـﺎل وارد ﻣﺤﺎﺳـﺒﺎت‬
‫ﻣﻲﺷﻮد و در روش ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢﻫﺎي ﺟﺰﺋﻲ‪ 2‬ﻛﻪ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر )‪ (PDS‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﻣﻘـﺎدﻳﺮ‬
‫ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﻫﺮ روﻳﺪاد )ﻃﻮﻓﺎن( در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﻨﻈﻮر ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬در روش اﺧﻴـﺮ‪ ،‬روﻳـﺪاد ﺑـﻪ‬
‫ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﻳﻲ از ﻣﻨﺤﻨﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج) و ﻳﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد(ـ زﻣﺎن اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑـﺎﻻي ﻳـﻚ‬
‫ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج )و ﻳﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد( آﺳﺘﺎﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻧﺮماﻓﺰار ‪ EVA‬اﻳﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ را‬
‫دارد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻘﺪارآﺳﺘﺎﻧﻪ از ﻃﺮف ﻛﺎرﺑﺮ‪ ،‬از آن ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﻮد ﺗـﺎ آﺳـﺘﺎﻧﻪ را‬
‫ﺑﻪ ﻧﺤﻮي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ روﻳﺪادﻫﺎي ﻣﻮﺟـﻮد در ﺳـﺎل )‪ (λ‬ﺑﺮاﺑـﺮ ﺑـﺎ ﻣﻘـﺪار‬
‫ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب دادهﻫﺎي ﺣﺪي از ﻛﻞ دادهﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪9‬ـ‪ 1‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﺣﺪي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑـﺎ روشﻫـﺎي ﻓـﻮق‪ ،‬ﺑـﺎ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺗﺼـﺎدﻓﻲ ‪ X‬ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣـﻲﺷﻮﻧــﺪ‪.‬‬
‫ﺗـﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ ﺗﺠﻤﻌﻲ‪ ،3‬ﺗﺎﺑﻊ اﺣﺘﻤﺎل ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻳﺎ ﻣﺴﺎوي ﺑﻮدن ‪ X‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ ‪ x‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫}‪F(x) = P {X ≤ x‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(1‬‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﭼﮕﺎﻟﻲ اﺣﺘﻤﺎل )‪ (Probability Density Function‬در ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑـﺎ راﺑﻄـﻪ‬
‫زﻳﺮ از ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ ﺗﺠﻤﻌﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬
‫)‪d F(x‬‬
‫= )‪f (x‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(2‬‬
‫‪dx‬‬

‫‪1. Annual Maximum Series,‬‬

‫‪2. Partial Duration Series‬‬
‫‪3. Cumulative Distribution Function‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪222‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 9‬ـ‪1‬ـ اﻧﺘﺨﺎب دادهﻫﺎي ﺣﺪي از ﻳﻚ ﺳﺮي زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ روش ‪ AMS‬و ‪PDS‬‬

‫ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ‪ p‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬

‫)‪x p = F −1 (p‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(3‬‬
‫ﻛﻪ در آن‪:‬‬
‫}‪p = P{X ≤ x‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(4‬‬
‫‪ (exceedance‬ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺗﺼﺎدﻓﻲ از ‪ (1-p) ،xp‬ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ؛ ﺑـﻪ‬ ‫)‪probability‬‬ ‫اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﻲ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ‪ xp‬روﻳﺪاد ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﻲ)‪ (1-p‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻳﻚ‬
‫روﻳﺪاد ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﺰوﻧﻲ)‪ (1-p‬در ﺳﺎل از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫=‪T‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(5‬‬
‫‪1− p‬‬
‫روﻳﺪاد ‪) xT‬ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ T‬ﺳﺎل( از رواﺑﻂ )‪ 9‬ـ‪ (3‬ﺗﺎ )‪ 9‬ـ‪ (5‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ xT .‬ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ روﻳﺪادي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﻫﺮ ‪ T‬ﺳﺎل دﻗﻴﻘـﺎً ﻳﻜﺒـﺎر روﻳـﺪادي‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻳﺎ ﻣﺴﺎوي آن رخ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫‪n‬‬ ‫ﺑـﻪ دادهﻫـﺎي‬ ‫)‪F(x‬‬ ‫در روش ‪ AMS‬ﺑﺮاي ﺗﺨﻤﻴﻦ روﻳﺪاد ‪ T‬ﺳﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺗﻮزﻳـﻊ اﺣﺘﻤـﺎل‬
‫‪223‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫ﺑﺮازش داده ﺷﺪه و روﻳﺪاد ‪ T‬ﺳﺎﻟﻪ از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬ ‫}‪{x i , i = 1, 2, ..., n‬‬ ‫ﺳﺎﻟﻪ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﻮردﻧﻈﺮ از ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ اﺳـﺘﺨﺮاج ﺷـﺪه‬ ‫)ﻋﻼﻣﺖ ∧‬ ‫ﻣﻲ ﮔﺮدد‬
‫اﺳﺖ( ‪:‬‬
‫ˆ ‪1‬‬
‫‪x̂ T = F −1 (1 −‬‬ ‫)‪, θ‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(6‬‬
‫‪T‬‬
‫ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ در ﺗﻮزﻳﻊ اﺣﺘﻤﺎل اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫̂‪θ‬‬ ‫ﻛﻪ‬
‫در روش ‪ PDS‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺛﺎﺑـﺖ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﻮد )‪،(threshold = x0‬‬
‫ﻣﺪل اﺣﺘﻤﺎﻻﺗﻲ داراي دو ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ روﻳـﺪادﻫﺎي ﺣـﺪي و ﻣﻘـﺪار روﻳـﺪاد‬
‫) ‪ ( x T‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻓﺮض ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻓﺮاواﻧﻲ روﻳﺪاد از ﺗﻮزﻳﻊ ﭘﻮاﺳﻦ ﺑﺎ ﭘﺮﻳﻮد ﻳﻜـﺴﺎﻟﻪ ﺗﻌـﺪاد‬
‫روﻳﺪادﻫﺎي ﺳﺎﻻﻧﻪ ) ‪ ( λ‬از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬
‫‪n‬‬
‫= ˆ‪λ‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(7‬‬
‫‪t‬‬
‫ﻛﻪ ‪ n‬ﺗﻌﺪاد روﻳﺪادﻫﺎ و ‪ t‬ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﻲ ﺛﺒﺖ دادهﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺳـﺮي ﻓﺰوﻧـﻲ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﺣـﺪي‬ ‫ﺗﻮزﻳﻊ ) ‪F(x − x 0‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ‬
‫ﺑﺮازش داده ﺷـﺪه و روﻳـﺪاد ‪ T‬ﺳـﺎﻟﻪ از راﺑﻄـﻪ زﻳـﺮ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬ ‫}‪{x i − x 0 , i = 1, 2, ..., n‬‬

‫ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪x̂ T = x0 + F−1 (1 −‬‬
‫‪ˆλ T‬‬
‫) ˆ‪, θ‬‬ ‫)‪9‬ـ ‪(8‬‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﺘﻮﺳﻂ روﻳﺪادﻫﺎ در ﺳﺎل ) ‪ ( λ‬ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﺑـﺮاي ﻣﺪﻟـﺴـﺎزي‬
‫ﺑـﺮازش داده‬ ‫ﺣﺪي }‪{x i , i =1, 2, ..., n‬‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮي ﻣﻘـﺎدﻳﺮ‬ ‫)‪F(x‬‬ ‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ‬
‫ﺷﺪه و روﻳﺪاد ‪ T‬ﺳﺎﻟﻪ از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪x̂ T = F −1 (1 −‬‬ ‫) ˆ‪, θ‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(9‬‬
‫‪λT‬‬

‫‪9‬ـ‪3‬ـ اﺳﺘﻘﻼل دادهﻫﺎ‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻬﻢ ﺟﻬﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺻﺤﺖ ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎي آﻣﺎري‪ ،‬اﺳﺘﻘﻼل ﻫﺮ داده در‬
‫ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ آﻣﺎري از ﺳﺎﻳﺮ دادهﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻓﺎﺻـﻠﻪ زﻣـﺎﻧﻲ دادهﻫـﺎ در روش‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪224‬‬

‫‪ AMS‬و ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻮدن زﻣﺎن ﺗﺪاوم ﻃﻮﻓﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺎﺻـﻠﻪ زﻣـﺎﻧﻲ دادهﻫـﺎ‪ ،‬دادهﻫــﺎياﻳـﻦ‬
‫روش ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﺳﺘﻘﻼل دادهﻫﺎي ﻣﺘـﻮاﻟﻲ در روش‬
‫‪ PDS‬دو ﻣﻌﻴﺎر وﺟﻮد دارد‪:‬‬
‫‪ :‬دو روﻳﺪاد ﻣﺘﻮاﻟﻲ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪،‬‬ ‫‪Δt c‬‬ ‫اﻟﻒ ـ ﻣﻌﻴﺎر ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ دادهﻫﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪Δt c‬‬ ‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻴﻦ دو روﻳﺪاد ﺑﻴﺶ از‬
‫< ‪x1‬‬ ‫و ‪) x2‬‬ ‫ﻣﺘﻮاﻟﻲ‪x1‬‬ ‫ب ـ ﻣﻌﻴﺎر اﺧﺘﻼف ﻣﻘﺪار دادهﻫﺎ ‪ : (0 <Pc <1) Pc‬دو روﻳﺪاد‬
‫‪(x 2 − x1 ) < Pc × x1‬‬ ‫‪ (x2‬ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﻣﻌﻴﺎر ﻓﻮق ارﺿـﺎ ﺷـﻮﻧﺪ‪ ،‬دو داده ﻣﺘـﻮاﻟﻲ ﻣـﺴﺘﻘﻞ از ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﻏﻴﺮاﻳﻦ ﺻﻮرت ﻓﻘﻂ داده ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﻘـﺪار ﺣـﺪي وارد ﻣﺤﺎﺳـﺒﺎت‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪9‬ـ‪4‬ـ ﺗﻮزﻳﻊﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻻﺗﻲ‬

‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬از ﺑﻴﻦ ﺗﻮاﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻳﻚ ﭘﺪﻳﺪه ﺧﺎص‪،‬‬
‫ﻫﺮﻛﺪام ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺑﺮازش را ﺑﻪ دادهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫دراﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﻮزﻳﻊﻫﺎي آﻣﺎري ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﺪي ﺑﺎد و ﻣﻮج و رواﺑـﻂ آﻣـﺎري‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اراﻳﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در ﻛﻠﻴﻪ رواﺑﻂ‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ و ﻋﻼﺋﻢ اﺧﺘﺼﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ‬
‫از‪:‬‬
‫)‪f (x‬‬ ‫=‬ ‫ﺗﺎﺑﻊ ﭼﮕﺎﻟﻲ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫= )‪F(x‬‬ ‫ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ ﺗﺠﻤﻌﻲ‬
‫‪xp‬‬ ‫=‬ ‫‪p‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻐﻴﺮ ‪ x‬ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﻋﺪم ﻓﺰوﻧﻲ‬
‫‪ζ‬‬ ‫=‬ ‫)‪ (location parameter‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‬
‫‪α‬‬ ‫=‬ ‫)‪ (scale parameter‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻘﻴﺎس‬
‫‪κ‬‬ ‫=‬ ‫)‪ (shape parameter‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺷﻜﻞ‬
‫‪225‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫‪9‬ـ‪4‬ـ‪1‬ـ ﺗﻮزﻳﻊ ﮔﺎﻣﺒﻞ و ﮔﺎﻣﺒﻞ اﺻﻼح ﺷﺪه‬

‫‪α>0 ,‬‬ ‫∞ < ‪−∞ < x‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪x −ζ‬‬ ‫‪x −ζ‬‬
‫= )‪f (x‬‬ ‫‪exp[−‬‬ ‫‪− exp(−‬‬ ‫])‬ ‫)‪9‬ـ‪(10‬‬
‫‪α‬‬ ‫‪α‬‬ ‫‪α‬‬
‫‪x−ζ‬‬
‫‪F(x) = exp[− exp(−‬‬ ‫])‬ ‫)‪9‬ـ‪(11‬‬
‫‪α‬‬
‫])‪x p = ζ − α ln[− ln(p‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(12‬‬
‫ﺗﻮزﻳﻊ ﮔﺎﻣﺒﻞ ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺪه‪ 1‬ﻛﻪ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر)‪ (TGUM‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻮزﻳﻊ اﺻﻼح ﺷـﺪة‬
‫ﮔﺎﻣﺒﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﻛﺮاﻧﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﻮزﻳﻊ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار آﺳﺘﺎﻧﻪ )‪ (x0‬ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲآﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﭼﮕﺎﻟﻲ اﺣﺘﻤﺎل ))‪ (g(x‬و ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ ﺗﺠﻤﻌـﻲ ))‪ (G(x‬و ﻣﻘـﺪار ﻣﺘﻐﻴـﺮ ‪ x‬ﻣﺘﻨـﺎﻇﺮ ﺑـﺎ‬
‫ﺗـﺎﺑﻊ ﭼﮕـﺎﻟﻲ‬ ‫)‪f(x‬‬ ‫اﺣﺘﻤﺎل ﻋﺪم ﻓﺰوﻧﻲ ‪ (x p) p‬از رواﺑﻂ زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل و )‪ F(x‬ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ ﺗﺠﻤﻌﻲ ﺗﻮزﻳﻊ ﮔﺎﻣﺒﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫)‪f (x‬‬
‫= )‪g(x‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(13‬‬
‫) ‪1 − F(x 0‬‬
‫) ‪f (x) − f (x 0‬‬
‫= )‪G(x‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(14‬‬
‫) ‪1 − F(x 0‬‬
‫])‪x p = ζ − α ln[− ln(F(x 0 ) − (1 − F(x 0 ))p‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(15‬‬

‫‪2‬‬
‫‪9‬ـ‪4‬ـ‪2‬ـ ﺗﻮزﻳﻊ وﻳﺒﻮل‬
‫اﻳﻦ ﺗﻮزﻳﻊ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ﺑﺎ )‪ (WEI‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪α>0 ,‬‬ ‫‪k>0 ,‬‬ ‫∞<‪ζ<x‬‬
‫‪k x − ζ k −1‬‬ ‫‪x−ζ k‬‬
‫= )‪f (x‬‬ ‫(‬ ‫(‪) exp[−‬‬ ‫] )‬ ‫)‪9‬ـ‪(16‬‬
‫‪α α‬‬ ‫‪α‬‬
‫‪x −ζ k‬‬
‫(‪F(x) = 1 − exp[ −‬‬ ‫] )‬ ‫)‪9‬ـ‪(17‬‬
‫‪α‬‬
‫‪1‬‬
‫])‪x p = ζ + α[− ln(1 − p‬‬ ‫‪k‬‬ ‫)‪9‬ـ ‪(18‬‬

‫‪1. Truncated Gumbel‬‬

‫‪2. Weibull‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪226‬‬

‫‪1‬‬
‫‪9‬ـ‪4‬ـ‪3‬ـ ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮﺷﻪ‬
‫‪α>0 ,‬‬ ‫‪k >0 ,‬‬ ‫∞< ‪ζ<x‬‬
‫)‪k x − ζ −(k +1‬‬ ‫‪x − ζ −k‬‬
‫= )‪f (x‬‬ ‫(‬ ‫)‬ ‫(‪exp[−‬‬ ‫] )‬ ‫)‪9‬ـ‪(19‬‬
‫‪α α‬‬ ‫‪α‬‬
‫‪x − ζ −k‬‬
‫(‪F(x) = exp[−‬‬ ‫] )‬ ‫)‪9‬ـ‪(20‬‬
‫‪α‬‬
‫‪−1‬‬
‫])‪x p = ζ + α[− ln(p‬‬ ‫‪k‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(21‬‬

‫‪2‬‬
‫‪9‬ـ‪4‬ـ‪4‬ـ ﺗﻮزﻳﻊ ﻟﻮگ ﻧﺮﻣﺎل‬
‫داراي ﺗﻮزﻳـﻊ‬ ‫)‪Y = ln(x − ζ‬‬ ‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﺘﻐﻴﺮ ‪ x‬داراي ﺗﻮزﻳﻊ ﻟﻮگ ﻧﺮﻣﺎل اﺳﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ و وارﻳﺎﻧﺲ ‪ Y‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ μy‬و ‪σ y 2‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪σy > 0 ,‬‬ ‫‪x <ζ‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1 ln(x − ζ) − μ y 2‬‬
‫= )‪f (x‬‬ ‫( ‪exp[−‬‬ ‫] )‬ ‫)‪9‬ـ‪(22‬‬
‫‪(x − ζ)σ y 2π‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪σy‬‬

‫‪ln(x − ζ) − μ y‬‬
‫(‪F(x) = Φ‬‬ ‫)‬ ‫)‪9‬ـ‪(23‬‬
‫‪σy‬‬

‫])‪x p = ζ + exp[(μ y + σ y Φ −1 (p‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(24‬‬

‫در ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﺮﻣﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪xp‬‬ ‫و‬ ‫)‪F(x‬‬ ‫ﺗﻮاﺑﻊ‬ ‫)‪ Φ(0‬و )‪Φ −1 (0‬‬ ‫ﻛﻪ‬
‫ﺟﻬﺖ آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ ﺗﻮزﻳﻌﻬﺎي آﻣﺎري ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺮاﺟـﻊ ]‪[11] ،[8] ،[6] ،[2] ،[1‬‬
‫و ]‪ [12‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪9‬ـ‪5‬ـ روشﻫﺎي ﺑﺮازش ﺗﻮزﻳﻊ ﺑﻪ دادهﻫﺎ‬

‫ﺑﺮازش ﺗﻮاﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ ﺑﻪ دادهﻫﺎ و ﺗﺨﻤﻴﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي ﺗﻮزﻳـﻊ ﺑـﻪ روشﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ‬
‫اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ از آن اﺷﺎره ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1. Frechet‬‬
‫‪2. Log-normal‬‬
‫‪227‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫‪1‬‬
‫‪9‬ـ‪5‬ـ‪1‬ـ روش ﺑﺮازش ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ‬
‫دراﻳﻦ روش دادهﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﺰوﻟﻲ ﻣﺮﺗﺐ ﺷﺪه و اﺣﺘﻤﺎل ﻋﺪم ﻓﺰوﻧـﻲ ﻫـﺮ داده ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ردﻳﻒ داده در ﻛﻞ دادهﻫﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در روش ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻻزم اﺳـﺖ ﻛـﻪ از‬
‫ﻛﺎﻏﺬ ﻣﺨﺼﻮص ﻫﺮ ﺗﻮزﻳﻊ ﺟﻬﺖ رﺳﻢ دادهﻫﺎ و اﺣﺘﻤﺎل ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﭘﺲ از‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻘﺎط ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮدار‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺧﻂ ﺑﻪ ﻧﻘـﺎط ﺑـﺮازش داده ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺧﻂ ﺑﺎ ﻗﻀﺎوت ﭼﺸﻤﻲاﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪9‬ـ‪5‬ـ‪2‬ـ روش ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻮانﻫﺎي دوم‬
‫در روش ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻮانﻫﺎي دوم‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ ﻓﻮق ﻃﻲ ﻣـﻲﺷـﻮد وﻟـﻲ ﺑـﻪ ﺟـﺎي اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺧﻂ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﻀﺎوت ﭼﺸﻤﻲاز ﻣﻌﻴﺎر ﻛﻤﺘﺮ ﺷـﺪن ﻣﺮﺑـﻊ ﺧﻄـﺎ)ﺧﻄـﺎي دادهﻫـﺎ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻂ( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪9‬ـ‪5‬ـ‪3‬ـ روش ﮔﺸﺘﺎور‬
‫در روش ﮔﺸﺘﺎور ﻛﻪ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر )‪ (MOM‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﮔـﺸﺘﺎورﻫﺎي اول ﺗـﺎ ﺳـﻮم‬
‫)ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‪ ،‬اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر و ﺿﺮﻳﺐ ﭼﻮﻟﮕﻲ( دادهﻫﺎي واﻗﻌﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺑﺎ ﻣﻘـﺪار ﻣﺘﻨـﺎﻇﺮ‬
‫آﻧﻬﺎ در ﺗﻮزﻳﻊﻫﺎي ﻧﻈﺮي ﻣﺴﺎوي ﻗﺮار داده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﺎﺻﻞاﻳﻦ ﺗﺴﺎوي ﺑـﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪن‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺠﻬﻮل ﺗﻮزﻳﻊ ﻫﺎي آﻣﺎري ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﮔـﺸﺘﺎورﻫﺎي اول ﺗـﺎ ﺳـﻮم ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫}‪μ = E{X‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(25‬‬
‫} ‪σ2 = var{X} = E{(X − μ)2‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(26‬‬
‫} ‪E{(X − μ)3‬‬
‫= ‪γ3‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(27‬‬
‫‪σ3‬‬
‫ﻛﻪ }‪ E {0‬اﭘﺮاﺗﻮر اﻣﻴﺪ رﻳﺎﺿﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1. graphical fitting method‬‬

‫‪2. least square method‬‬
‫‪3. method of moments‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪228‬‬

‫‪1‬‬
‫‪9‬ـ‪5‬ـ‪4‬ـ روش ال ـ ﮔﺸﺘﺎور‬
‫در اﻳﻦ روش ﻛﻪ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر)‪ (MOLM‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ال‪ -‬ﮔﺸﺘﺎورﻫﺎي اول ﺗـﺎ ﺳـﻮم‬
‫دادهﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ آﻧﻬـﺎ در ﺗﻮزﻳـﻊﻫـﺎي ﺗﺌـﻮري ﻣـﺴﺎوي ﻗـﺮار داده ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ال‪-‬‬
‫ﮔﺸﺘﺎورﻫﺎ از ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺧﻄﻲ ﮔﺸﺘﺎورﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎل وزﻧﻲ )‪ (PWM‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﮔـﺸﺘﺎور‬
‫اﺣﺘﻤﺎل وزﻧﻲ ﻣﺮﺗﺒﻪ ‪ ،r‬از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬
‫} ‪βr = E{X F(X)r‬‬ ‫‪r =1, 2, ...‬‬ ‫)‪9‬ـ ‪(28‬‬
‫ال‪ -‬ﮔﺸﺘﺎورﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻪ اول ﺗﺎ ﺳﻮم از رواﺑﻂ زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪:‬‬
‫‪λ1 = βo‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(29‬‬
‫‪λ 2 = 2β1 − βo‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(30‬‬
‫‪λ3 = 6β2 − 6β1 − βo‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(31‬‬

‫‪2‬‬
‫‪9‬ـ‪5‬ـ‪5‬ـ روش ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي‬
‫در روش ﺑﻴﺸﻴﻨﺔ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي )‪ ،(ML‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺗﻮزﻳـﻊ آﻣـﺎري ﺑـﺎ ﺑﻴـﺸﻴﻨﻪ ﻛـﺮدن ﺗـﺎﺑﻊ‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺳﺎدهﺳﺎزي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت از ﻳﻚ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻟﮕـﺎرﻳﺘﻤﻲاﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎﺑﻊ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬
‫‪n‬‬
‫])‪L(θ) = ∑ Ln[f (xi , θ‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(32‬‬
‫‪i =1‬‬

‫ﺣﻞ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻮق داراي اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢ رﻳﺎﺿﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪهاي ﺑﻮده و ﻣﻌﺎدﻻت ﺿﻤﻨﻲ ﺑـﻪدﺳـﺖ‬
‫آﻣﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎي ﻋﺪدي ﺣﻞ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪9‬ـ‪6‬ـ آزﻣﻮنﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮازش‬
‫ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻮزﻳﻊﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻣﺎري و روشﻫﺎي ﺑﺮازشاﻳﻦ ﺗﻮزﻳﻊﻫﺎ ﺑﻪ دادهﻫﺎي‬
‫واﻗﻌﻲ از آزﻣﻮنﻫﺎي آﻣﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺗﻮزﻳﻊ اﺣﺘﻤﺎل‬

‫‪1. method of L-moments‬‬

‫‪2. maximum likelihood‬‬
‫‪3. goodness-of-fit statistics‬‬
‫‪229‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎدﻳﺮ آزﻣﻮنﻫﺎي آﻣﺎري اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﺗﻮزﻳﻊﻫـﺎي‬
‫آﻣﺎري داراي ﺷﻜﻞ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ در ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﻴـﺎﻧﻲ ﺑﻮده وﻟﻲ در ﺑﺨﺶﻫﺎي ﺣﺪي )دﻧﺒﺎﻟﻪ(‪،‬‬
‫داراي اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻫﺮﭼـﻪ ﺗﻌـﺪاد ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي‬
‫ﻣﺠﻬﻮل در ﺗﻮزﻳﻊ آﻣﺎري ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮازش ﺑﻬﺘﺮي ﺑﻪ دادهﻫﺎ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻻزم اﺳﺖ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﺮرﺳﻲ آزﻣﻮنﻫﺎي آﻣﺎري‪ ،‬ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﮔﺮاﻓﻴﻜـﻲ ﺑـﻴﻦ ﺗﻮزﻳـﻊﻫـﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ و دادهﻫﺎي ﺣﺪي ﻣﻮﺟﻮد اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاياﻳﻦ ﻣﻨﻈـﻮر ﻣـﻲﺗـﻮان از ﻧﻤﻮدارﻫـﺎي‬
‫ﺑﺎﻓﺖﻧﻤﺎ )ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام( ﻓﺮاواﻧﻲ و درﺻﺪ اﺣﺘﻤﺎل )دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ( اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪9‬ـ‪7‬ـ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي دادهﻫﺎ‬

‫‪1‬‬
‫‪9‬ـ‪7‬ـ‪1‬ـ روش ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﻮﻧﺖﻛﺎرﻟﻮ‬
‫در روش ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﻮﻧﺖ ﻛﺎرﻟﻮ‪ ،‬اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﺗﻮزﻳﻊﻫـﺎي‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﺗﻮزﻳﻊ دادهﻫـﺎي ﻣـﺸﺎﻫﺪاﺗﻲ‬
‫ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢاﻳﻦ روش ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪m‬‬ ‫آن‪،‬‬ ‫ﺷـﺪه ) ˆ‪(θ‬‬ ‫‪ .1‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻮزﻳﻊ دادهﻫﺎي ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﻲ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬
‫داده ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫) ˆ‪x i = F−1 (ri , θ‬‬ ‫‪i = 1, 2,3,..., m‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(33‬‬
‫ﻛﻪ ‪ ri‬ﻋﺪدي ﺑﻴﻦ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ﻳﻚ اﺳﺖ و ‪ m‬ﺗﻌﺪاد روﻳﺪادﻫﺎي اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪه در ﺗﺤﻠﻴـﻞ‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در روش ‪ m ،AMS‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻃﻮل دوره آﻣﺎري ﺑﻪ ﺳـﺎل‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺗﻮزﻳﻊ آﻣﺎري و ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي ﺗﻮزﻳﻊ در ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺷـﺪه ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در روش ‪ ،AMS‬روﻳﺪاد ‪ T‬ﺳﺎﻟﻪ از راﺑﻄـﻪ زﻳـﺮ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫)‪1 ˆ ( j‬‬
‫‪x̂ (Tj) = F−1 (1 −‬‬ ‫) ‪;θ‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(34‬‬
‫‪T‬‬

‫‪1. simulation Monte Carlo‬‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪230‬‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫)‪θ̂( j‬‬ ‫ﻛﻪ‬

‫‪ .3‬ﻣﺮاﺣﻞ ﻳـﻚ و دو‪ k ،‬ﺑـﺎر ﺗﻜـﺮار ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺳـﭙﺲ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ و اﻧﺤـﺮاف ﻣﻌﻴـﺎر‬
‫روﻳﺪادﻫﺎي ‪ T‬ﺳﺎﻟﻪ)‪ (xT‬از رواﺑﻂ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪:‬‬
‫)‪1 k ( j‬‬
‫= ‪xT‬‬ ‫‪∑ xˆ T‬‬
‫‪k j=1‬‬
‫)‪9‬ـ‪(35‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪1 k ( j‬‬
‫= ‪s 2T‬‬ ‫) ‪∑ (xˆ − xT‬‬
‫‪k j=1 T‬‬
‫)‪9‬ـ‪(36‬‬

‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد دراﻳﻦ روش‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ ﻳﻚ و دو‪ 10000 ،‬ﺑﺎر ﺗﻜﺮار ﺷـﺪه و‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ‪ 10000‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﺨﺶ ‪ 3‬ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﭼﻪ اﻧﺤـﺮاف ﻣﻌﻴـﺎر ﻳـﻚ ﺳـﺮي داده ﻛـﻢ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷـﺪه در دوره‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ داراي ﻗﻄﻌﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻛـﻢ ﺑـﻮدن اﻧﺤـﺮاف‬
‫ﻣﻌﻴﺎر در ﻳﻚ ﺗﻮزﻳﻊ را ﻣﻌﻴﺎري ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن ﺑﺮازش آن ﺗﻮزﻳﻊ ﺑﻪ دادهﻫﺎ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪9‬ـ‪7‬ـ‪2‬ـ روش ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﻣﺠﺪد ﺟﻚ ﻧﺎﻳﻒ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﻣﺠﺪد ﺟﻚ ﻧﺎﻳﻒ ﺑﺎ ‪ n‬ﺑـﺎر ﻧﻤﻮﻧـﻪﺑـﺮداري )‪ ( n-1‬ﻋـﻀﻮي از ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ‬
‫دادهﻫﺎي اﺻﻠﻲ )‪ n‬داده( ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد و اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢ آن ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .1‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪ j‬ام از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺣﺬف ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫}‪{x1,x2,…,xj-1,xj+1,…,xn‬‬ ‫در ﻧﻤﻮﻧــﻪ آﻣــﺎري ﺟﺪﻳــﺪ‬ ‫)‪θ̂( j‬‬ ‫‪ .2‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫــﺎي ﺗﻮزﻳــﻊ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ روﻳﺪاد ‪ T‬ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﺻـﻮرﺗﻲ‬
‫ﻛﻪ روش ‪ AMS‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬روﻳﺪاد ‪ T‬ﺳـﺎﻟﻪ از راﺑﻄـﻪ زﻳـﺮ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫)‪1 ˆ ( j‬‬
‫‪X̂(t j) = F−1 (1 −‬‬ ‫) ‪;θ‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(37‬‬
‫‪T‬‬
‫‪ .3‬ﻣﺮاﺣـﻞ ‪1‬و‪ n ،2‬ﺑــﺎر )‪ (j=1,2,…,n‬ﺗﻜــﺮار ﻣــﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ و اﻧﺤــﺮاف ﻣﻌﻴــﺎر‬
‫روﻳﺪادﻫﺎي ‪ T‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺎ رواﺑﻂ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪1. Jackknife resampling‬‬

‫‪231‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫)‪1 n ( j‬‬
‫= ‪xT‬‬ ‫‪∑ xˆ T‬‬
‫‪n j=1‬‬
‫)‪9‬ـ ‪(38‬‬

‫)‪n − 1 n ( j‬‬
‫= ‪ST2‬‬ ‫‪∑ (xˆ − xT )2‬‬
‫‪n j=1 T‬‬
‫)‪9‬ـ‪(39‬‬

‫‪9‬ـ ‪ 8‬ـ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ و اﺣﺘﻤﺎل‬

‫‪9‬ـ ‪ 8‬ـ‪1‬ـ ﻧﻤﻮدار ﺑﺎﻓﺖﻧﻤﺎ )ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام( ﻓﺮاواﻧﻲ و ﺗﺎﺑﻊ ﭼﮕﺎﻟﻲ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻓﺮاواﻧﻲ‪ ،‬ﻧﻤﻮدار ﺗﺎﺑﻊ ﭼﮕﺎﻟﻲ اﺣﺘﻤﺎل ﺗﺠﺮﺑﻲ دادهﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي رﺳـﻢ‬
‫ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام‪ ،‬ﻣﺤﺪوده ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه و ﺗﻌﺪاد ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ در‬
‫ﻃـﻮل‬ ‫‪Δx ،i‬‬ ‫ﻫﺮ دﺳﺘﻪ ﺷﻤﺎرش ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ‪ ni‬ﺗﻌـﺪاد ﻣـﺸﺎﻫﺪات در دﺳـﺘﻪ‬
‫دﺳﺘﻪ ‪ i‬و ‪ n‬ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام در ﻫﺮ دﺳﺘﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪ni‬‬
‫= ‪fi‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(40‬‬
‫‪n Δx‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻣﻨﺎﺳﺐ دﺳﺘﻪﻫﺎ از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫))‪k = int (1 + 3.3 log10 (n‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(41‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزﻳﺎﺑﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮازش ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﻪ دادهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺗـﺎﺑﻊ ﭼﮕـﺎﻟﻲ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل را ﺑﺎ ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام دادهﻫﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي ازاﻳـﻦ ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﺷـﻜﻞ‪9‬ــ‪2‬‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪232‬‬

‫‪Bushehr Model 1992-2002,‬‬

‫—‬ ‫‪Histogram‬‬
‫‪Histogram‬‬
‫‪3.5‬‬ ‫—‬ ‫‪W EI2/MOM‬‬
‫‪WEI2/MOM‬‬
‫‪W EI2/ML‬‬
‫—‬ ‫‪WEI2/ML‬‬
‫‪W EI3/LMOM‬‬
‫—‬ ‫‪WEI3/LMOM‬‬
‫‪TGUM/ML‬‬
‫‪3.0‬‬ ‫—‬ ‫‪TGUM/ML‬‬

‫‪2.5‬‬
‫‪Frequency‬‬

‫‪2.0‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪1.0‬‬

‫‪0.5‬‬

‫‪0.0‬‬
‫‪0.0‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1.0‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2.0‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪3.0‬‬ ‫‪3.5‬‬
‫‪Sign. Wave Height‬‬ ‫]‪[meter‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪9‬ـ‪2‬ـ ﻧﻤﻮدارﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﺑﻮﺷﻬﺮ و ﺗﺎﺑﻊ ﭼﮕﺎﻟﻲ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺎ ﺗﻮزﻳﻊﻫﺎي وﻳﺒﻮل و ﮔﺎﻣﺒﻞ‬

‫‪9‬ـ ‪ 8‬ـ‪2‬ـ ﻧﻤﻮدار اﺣﺘﻤﺎل‬

‫ﻧﻤﻮدار اﺣﺘﻤﺎل‪ ،‬ﻧﻤﻮداري از دادهﻫﺎي ﺣﺪي و اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع واﻗﻌﻲ آﻧﻬﺎ در ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ‬
‫دادهﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع واﻗﻌﻲ‪ ،‬دادهﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﺰوﻟﻲ ﻣﺮﺗﺐ ﺷﺪه و‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ اﺣﺘﻤﺎل آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬رﺳﻢ ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ ﺗﺠﻤﻌﻲ ﻧﻈﺮي ﺑﺎ ﻣـﺸﺨﺺ ﻛـﺮدن‬
‫دادهﻫﺎي واﻗﻌﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻌﻴﺎر دﻳﮕﺮي ﺟﻬﺖ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮازش ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ اﻧﺘﺨـﺎﺑﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي ازاﻳﻦ ﻧﻤﻮدار ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪9‬ـ‪ 3‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪233‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫]‪[Years‬‬ ‫‪Bushehr Model 1992-2002,‬‬ ‫]‪[%‬‬

‫‪100.0‬‬ ‫‪1.00‬‬

‫‪50.0‬‬ ‫‪0.99‬‬

‫‪0.98‬‬
‫‪20.0‬‬

‫‪10.0‬‬ ‫‪0.95‬‬
‫‪Return Period‬‬

‫‪Probability‬‬
‫‪5.0‬‬ ‫‪0.90‬‬

‫‪0.80‬‬
‫‪2.0‬‬
‫‪0.70‬‬

‫‪1.0‬‬ ‫‪0.50‬‬
‫
‬ ‫‪Points‬‬
‫—‬ ‫‪WEI2/MOM‬‬
‫‪Points‬‬
‫—‬ ‫‪WEI2/ML‬‬ ‫‪0.20‬‬
‫‪WEI2/MOM‬‬
‫—‬ ‫‪WEI3/LMOM‬‬
‫‪WEI2/ML‬‬
‫‪WEI3/LMOM‬‬ ‫‪0.05‬‬
‫—‬ ‫‪TGUM/ML‬‬
‫‪TGUM/ML‬‬
‫‪2.0‬‬ ‫‪2.1‬‬ ‫‪2.2‬‬ ‫‪2.3‬‬ ‫‪2.4‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪2.6‬‬ ‫‪2.7‬‬ ‫‪2.8‬‬ ‫‪2.9‬‬ ‫‪3.0‬‬ ‫‪3.1‬‬ ‫‪3.2‬‬ ‫‪3.3‬‬
‫‪Sign. Wave Height‬‬ ‫]‪[meter‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 9‬ـ‪3‬ـ ﻧﻤﻮدار اﺣﺘﻤﺎل و دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ‪ 11‬ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺪل در ﺑﻮﺷﻬﺮ‬

‫‪9‬ـ‪9‬ـ روش ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب دادهﻫﺎ‬

‫اﻧﺘﺨﺎب دادهﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﺪي ﺑﻪ روﺷﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻛﻪ در ﺑﺨﺸﻬﺎي‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم اﺳﺖ‪ .‬در روش ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢﻫﺎي ﺳﺎﻻﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻛـﻢ‬
‫ﺑﻮدن ﺳﺎﻟﻬﺎي ﻣﺪﻟﺴﺎزي )‪ 11‬ﺳﺎل(‪ ،‬داده ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻬﺖ ﺑـﺮازش ﺗﻮزﻳـﻊ ﺑـﻪ دادهﻫـﺎ وﺟـﻮد‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬ازﺳﻮي دﻳﮕﺮ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ روﻳﺪاد ﺑﺰرگ در ﻳﻚ ﺳﺎل رخ دﻫﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ روﻳﺪاد در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﺪي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﺰﻳﺖ روش ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢﻫﺎي‬
‫ﺟﺰﺋﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روش ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢﻫﺎي ﺳﺎﻻﻧﻪ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب روﻳﺪادﻫﺎي ﺑﺰرگ در ﻛﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋـﺔ‬
‫دادهﻫﺎ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن وﻗﻮع روﻳﺪاد اﺳـﺖ‪ .‬ﻋـﻼوه ﺑـﺮاﻳـﻦ‪ ،‬ﻣﺤـﺪودﻳﺘﻲ در ﺗﻌـﺪاد‬
‫روﻳﺪادﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎبﺷﺪه وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺎاﻳﻦ وﺟﻮد‪ ،‬در اﻧﺘﺨﺎب ﺗﻌﺪاد روﻳـﺪادﻫﺎ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ‬
‫ﮔﻮﻧﻪاي ﻋﻤﻞ ﻛﺮد ﻛﻪ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد دادهﻫﺎي ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮازش ﺗﻮزﻳـﻊ وﺟـﻮد‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دادهﻫﺎي ﻏﻴﺮﺣﺪي وارد ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻧﺸﺪه و ﺷـﻜﻞ ﺗﻮزﻳـﻊ را ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻧﺪﻫﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎدآوري ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ دادهﻫﺎي ﺣﺪي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻮزﻳﻌﻲ ﻣﺘﻔﺎوت از ﻛـﻞ دادهﻫـﺎ داﺷـﺘﻪ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪234‬‬

‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ دراﻳﻦ ﺻﻮرت اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻲروﻳﻪ ﺗﻌﺪاد دادهﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣـﺪي‪،‬‬
‫ﺗﻮزﻳﻊ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب دادهﻫﺎ درروش ﻣـﺎﻛﺰﻳﻤﻢﻫـﺎي ﺟﺰﻳـﻲ ﺑـﻪ دو ﺷـﻴﻮه آﺳـﺘﺎﻧﻪ ﺛﺎﺑـﺖ و ﺗﻌـﺪاد‬
‫روﻳﺪادﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪدﻟﻴـﻞ ﮔـﺴﺘﺮده ﺑـﻮدن ﻧﺎﺣﻴـﻪ ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ و‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮدن رژﻳﻢ ﻣﻮج در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ آن‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮان آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم‬
‫ﭘﻬﻨﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اراﻳﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ از روش ﺗﻌﺪاد روﻳﺪادﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻌﺪاد دادهﻫﺎي ﺣﺪي از ﺳﻮي ﻣـﺸﺎور ﺧـﺎرﺟﻲ و‬
‫ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷـﺪه در دوره ﺑﺎزﮔـﺸﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ در ﭘﻴﻮﺳـﺖ‪ ،‬ﻣﻘـﺪار‪=2‬‬
‫‪λ‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد روﻳﺪادﻫﺎ ﺑﺎﻋـﺚ ﺧـﺎرج ﺷـﺪن‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻠﻬﺎي آﻣﺎري از ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫در اﻧﺘﺨﺎب ﺗﻮزﻳـﻊ آﻣـﺎري ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﺮاي اﻧﺤـﺮاف ﻣﻌﻴـﺎر اﺳـﺘﺎﻧﺪارد دادهﻫـﺎ‪ ،‬روش‬
‫ﻣﻮﻧﺖﻛﺎرﻟﻮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ارﺗﻔـﺎع ﻣـﻮج و‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس‪ ،‬ﺗﻨﮕـﻪ ﻫﺮﻣـﺰ و درﻳـﺎي ﻋﻤـﺎن و اﻧﺤـﺮاف ﻣﻌﻴـﺎر‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد آﻧﻬﺎ در ﺷﻜﻠﻬﺎي ‪ 9‬ـ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 9‬ـ‪ 9‬اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪.‬اﻳـﻦ ﻧﻤﻮدارﻫـﺎ و ﻧﻤﻮدارﻫـﺎي‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ 4‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﻮزﻳﻊ ﻛﺎﺑﻞ ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺪه ﺑـﺮازش داده ﺷـﺪه ﺑـﻪ روش ﺑﻴـﺸﻴﻨﻪ‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي داراي ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪235‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫‪6.0‬‬
‫‪5 4.5‬‬ ‫‪3.‬‬

‫‪2.5‬‬
‫‪3.‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪5.5‬‬
‫‪4.5‬‬
‫‪4‬‬

‫‪5‬‬
‫‪5.0‬‬

‫‪3‬‬
‫‪4.5‬‬
‫‪5‬‬

‫‪4 .5‬‬

‫‪3 .5‬‬
‫‪4.0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪4.5‬‬
‫‪3‬‬
‫‪degree‬‬

‫‪3.5 4.5‬‬ ‫)‪TGUM/ML - Hs(m‬‬

‫‪4‬‬
‫‪3.0‬‬ ‫‪Above 5‬‬
‫‪3.5‬‬

‫‪4.5‬‬
‫‪4.5 - 5‬‬
‫‪4 - 4.5‬‬
‫‪2.0‬‬ ‫‪2 1.5‬‬

‫‪4‬‬
‫‪3.5 - 4‬‬

‫‪3‬‬
‫‪3 - 3.5‬‬
‫‪2.5 - 3‬‬
‫‪1.0‬‬ ‫‪2 - 2.5‬‬

‫‪2 .5‬‬
‫‪1.5 - 2‬‬
‫‪1 - 1.5‬‬
‫‪24° 15' N‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Below 1‬‬
‫‪0.0‬‬
‫‪0.0‬‬ ‫‪1.0‬‬ ‫‪2.0‬‬ ‫‪3.0‬‬
‫‪degree‬‬

‫‪6.0‬‬

‫‪0 .2‬‬
‫‪0 .2‬‬
‫‪0 .6‬‬

‫‪5.0‬‬

‫‪0.‬‬ ‫‪0.‬‬
‫‪0.5‬‬

‫‪4.0‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪degree‬‬

‫‪3.0‬‬
‫‪0.3‬‬
‫‪0.4‬‬
‫‪0.3‬‬

‫)‪TGUM/ML - SD(m‬‬
‫‪Above 0.6‬‬
‫‪2.0‬‬ ‫‪0.5 - 0.6‬‬
‫‪0.4 - 0.5‬‬
‫‪0.3 - 0.4‬‬
‫‪1.0‬‬ ‫‪0.2 - 0.3‬‬
‫‪0.1 - 0.2‬‬
‫‪0.2‬‬

‫‪0 - 0.1‬‬
‫‪Below 0‬‬
‫‪0.0‬‬
‫‪0.0‬‬ ‫‪1.0‬‬ ‫‪2.0‬‬ ‫‪3.0‬‬
‫‪degree‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 9‬ـ‪4‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ‬
‫‪) TGUM/ ML‬ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس(‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪236‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 9‬ـ‪5‬ـ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ‬
‫‪) TGUM/ ML‬ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس(‬
‫‪237‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫‪3.5‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪5‬‬

‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪3.0‬‬

‫‪2.5‬‬
‫‪4‬‬

‫‪4.5‬‬

‫‪5 .5‬‬
‫‪5‬‬
‫‪2.5‬‬

‫‪4.5‬‬

‫‪5.5‬‬
‫‪4.5‬‬

‫‪4‬‬

‫‪5‬‬
‫)‪TGUM/ML - Hs(m‬‬
‫‪5‬‬

‫‪4.‬‬
‫‪degree‬‬

‫‪4.‬‬ ‫‪Above 5‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪2.0‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪5‬‬
‫‪4.5 - 5‬‬
‫‪4.5‬‬ ‫‪4 - 4.5‬‬

‫‪4‬‬
‫‪4‬‬

‫‪3 2.5‬‬
‫‪1.5‬‬ ‫‪3.5 - 4‬‬
‫‪4.‬‬
‫‪3.5‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪3 - 3.5‬‬

‫‪4‬‬
‫‪1.0‬‬ ‫‪2.5 - 3‬‬

‫‪2.5‬‬
‫‪3. 5‬‬
‫‪3‬‬

‫‪4‬‬

‫‪2 - 2.5‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪1.5 - 2‬‬
‫‪3 .5‬‬

‫‪0.5‬‬ ‫‪2.‬‬
‫‪3‬‬

‫‪2‬‬
‫‪1 - 1.5‬‬
‫‪24° 0' N‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬

‫‪Below 1‬‬
‫‪0.0‬‬
‫‪0.0‬‬ ‫‪1.0‬‬ ‫‪2.0‬‬ ‫‪3.0‬‬ ‫‪4.0‬‬ ‫‪5.0‬‬
‫‪degree‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪0.‬‬
‫‪5‬‬

‫‪3.0‬‬
‫‪0.‬‬
‫‪0 .3‬‬

‫‪2‬‬
‫‪0.6‬‬

‫‪2.5‬‬
‫‪degree‬‬

‫‪2.0‬‬ ‫)‪TGUM/ML - SD(m‬‬

‫‪0.4‬‬
‫‪0 .3‬‬
‫‪0.4‬‬

‫‪0.3‬‬
‫‪Above 0.6‬‬
‫‪1.5‬‬ ‫‪0.5 - 0.6‬‬
‫‪0.4 - 0.5‬‬
‫‪0 .2‬‬

‫‪1.0‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫‪0.3 - 0.4‬‬

‫‪0.2 - 0.3‬‬
‫‪0.5‬‬ ‫‪0.1 - 0.2‬‬
‫‪0.2‬‬

‫‪0 - 0.1‬‬
‫‪0.1‬‬

‫‪0.2‬‬

‫‪24° 0' N‬‬

‫‪Below 0‬‬
‫‪0.0‬‬
‫‪0.0‬‬ ‫‪1.0‬‬ ‫‪2.0‬‬ ‫‪3.0‬‬ ‫‪4.0‬‬ ‫‪5.0‬‬
‫‪degree‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 9‬ـ‪6‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ‬
‫‪) TGUM/ ML‬ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ(‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪238‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 9‬ـ‪7‬ـ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ‬
‫‪) TGUM/ ML‬ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ(‬
‫‪239‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 9‬ـ‪8‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ‬
‫‪) TGUM/ ML‬درﻳﺎي ﻋﻤﺎن(‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪240‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 9‬ـ‪9‬ـ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ‬
‫‪) TGUM/ ML‬درﻳﺎي ﻋﻤﺎن(‬

‫آزﻣﻮﻧﻬﺎي آﻣﺎري ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮازش ﻧﻴﺰ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدناﻳـﻦ ﺗﻮزﻳـﻊ را ﺗﺎﻳﻴـﺪ ﻧﻤـﻮده اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻓﺮاواﻧـﻲ و درﺻـﺪ اﺣﺘﻤـﺎل )دوره ﺑﺎزﮔـﺸﺖ( در ﭼﻨـﺪﻳﻦ ﻧﻘﻄـﻪ‬
‫دﻟﺨﻮاه ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺗﻮزﻳﻊ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﻪ دادهﻫﺎي واﻗﻌﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
 ) * +)
#

"

"
'(
$ %&

'( )* )+ & #$ % " !

) # +)
#

"

"
'(
$ %&

" "
!

'( )* )+ & #$ % " !

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ 242

56.875 E , 26.25 N,
1.3 — Histogram
Histogram
— WEI2/MOM
WEI2/MOM
1.2 — WEI2/ML
WEI2/ML
WEI3/LMOM
1.1
— TGUM/ML
EI3/LMOM
— TGUM/ML
1.0

0.9

0.8
Frequency

0.7

0.6

0.5

0.4

0.3

0.2

0.1

0.0
0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0
Sign. Wave Height [meter]

11 ‫( ﻣﺨﺘﻠﻒ در دوره‬56.875E,26.25N)‫ ـ ﻧﻤﻮدارﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻓﺮاواﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ‬12 ‫ ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬

‫ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬

[Years] 60 E , 24.875 N, [%]

100.0 1.00

50.0 0.99

0.98
20.0

10.0 0.95
Return Period

Probability

5.0 0.90

0.80
2.0
0.70

1.0 0.50

Points
— WEI2/MOM
— Points
WEI2/ML 0.20
WEI2/MOM
— WEI3/LMOM
WEI2/ML
— TGUM/ML
WEI3/LMOM 0.05
TGUM/ML
2.2 2.4 2.6 2.8 3.0 3.2 3.4 3.6 3.8
Sign. Wave Height [meter]

‫ ﺳﺎﻟﻪ‬11 ‫( ﻣﺨﺘﻠﻒ در دوره‬60E,24875N)‫ ـ ﻧﻤﻮدارﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻓﺮاواﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ‬13 ‫ ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬
243 ‫ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬/‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

[Years] 50.125 E , 28 N, [%]

100.0 1.00

50.0 0.99

0.98
20.0

10.0 0.95
Return Period

Probability
5.0 0.90

0.80
2.0
0.70

1.0 0.50

Points
— WEI2/MOM
— Points
WEI2/ML 0.20
— WEI2/MOM
WEI3/LMOM
— WEI2/ML
TGUM/ML
WEI3/LMOM 0.05
TGUM/ML
2.2 2.4 2.6 2.8 3.0 3.2 3.4 3.6 3.8
Sign. Wave Height [meter]

‫ ﺳﺎﻟﻪ‬11 ‫( ﻣﺨﺘﻠﻒ در دوره‬50.125E,28N)‫ ـ ﻧﻤﻮدارﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻓﺮاواﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ‬14 ‫ ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬

[Years] 52.5 E , 26.5 N, [ %]

100.0 1.00

50.0 0.99

0.98
20.0

10.0 0.95
Return Period

Probability

5.0 0.90

0.80
2.0
0.70

1.0 0.50

Points
— WEI2/MOM
— WEI2/ML
Points 0.20
— WEI2/MOM
WEI3/LMOM
— WEI2/ML
TGUM/ML
WEI3/LMOM 0.05
TGUM/ML
3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5
Sign. Wave Height [meter]

‫ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬11 ‫( ﻣﺨﺘﻠﻒ در دوره‬52. 5E,26.5N)‫ـ ﻧﻤﻮدارﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻓﺮاواﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ‬15‫ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ 244

[Years] 56.875 E , 26.25 N, [ %]

100.0 1.00

50.0 0.99

0.98
20.0

10.0 0.95
Return Period

Probability
5.0 0.90

0.80
2.0
0.70

1.0 0.50

Points
— WEI2/MOM
— Points
WEI2/ML 0.20
WEI2/MOM
— EI3/LMOM
WEI2/ML
— TGUM/ML
WEI3/LMOM 0.05
TGUM/ML
2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5
Sign. Wave Height [meter]

11 ‫( ﻣﺨﺘﻠﻒ در دوره‬56.875E,26.25N)‫ ـ ﻧﻤﻮدارﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻓﺮاواﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ‬16 ‫ ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬

‫ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬

60 E , 24.875 N,

Points
Histogram
1.3
— WEI2/MOM
WEI2/MOM
1.2 — WEI2/ML
WEI2/ML
— WEI3/LMOM
WEI3/LMOM
TGUM/ML
1.1 — TGUM/ML

1.0

0.9

0.8
Frequency

0.7

0.6

0.5

0.4

0.3

0.2

0.1

0.0
0 2 4 6 8 10 12 14 16
Wind speed [m/s]

‫ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬11 ‫( ﻣﺨﺘﻠﻒ در دوره‬60E,24.875N) ‫ـ ﻧﻤﻮدارﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻓﺮاواﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ‬17‫ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬
245 ‫ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬/‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

50.125 E , 28 N,
2.0

Histogram
Points
— WEI2/MOM
WEI2/MOM
1.8 WEI2/ML
— WEI2/ML
WEI3/LMOM
—WEI3/LMOM
TGUM/ML
1.6 — TGUM/ML

1.4

1.2
Frequency

1.0

0.8

0.6

0.4

0.2

0.0
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
Wind speed [m/s]

‫ ﺳﺎﻟﻪ‬11 ‫( ﻣﺨﺘﻠﻒ در دوره‬50.125E,28N)‫ ـ ﻧﻤﻮدارﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻓﺮاواﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ‬18 ‫ ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬

56.875 E , 26.25 N,

Histogram
Points
— WEI2/MOM
WEI2/MOM
0.35 — WEI2/ML
WEI2/ML
— WEI3/LMOM
WEI3/LMOM
TGUM/ML
— TGUM/ML
0.30

0.25
Frequency

0.20

0.15

0.10

0.05

0.00
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
Wind speed [m/s]

‫ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬11 ‫( ﻣﺨﺘﻠﻒ در دوره‬56.875E,26.25N)‫ـ ﻧﻤﻮدارﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻓﺮاواﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ‬19‫ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ 246

[Years] 60 E , 24.875 N, [%]

100.0 1.00

50.0 0.99

0.98
20.0

10.0 0.95
Return Period

Probability
5.0 0.90

0.80
2.0
0.70

1.0 0.50

Points
— WEI2/MOM
— Points
WEI2/ML 0.20
WEI2/MOM
—WEI3/LMOM
WEI2/ML
— WEI3/LMOM
TGUM/ML 0.05
TGUM/ML
11.0 12.0 13.0 14.0 15.0 16.0 17.0
Wind speed [m/s]

‫ ﺳﺎﻟﻪ‬11 ‫( ﻣﺨﺘﻠﻒ در دوره‬50.125E,28N)‫ ـ ﻧﻤﻮدارﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻓﺮاواﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ‬20 ‫ ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬

[Years] 50.125 E , 28 N, [%]

100.0 1.00

50.0 0.99

0.98
20.0

10.0 0.95
Return Period

Probability

5.0 0.90

0.80
2.0
0.70

1.0
Points 0.50

— WEI2/MOM
— Points
WEI2/ML
0.20
—WEI3/LMOM
WEI2/MOM
WEI2/ML
— TGUM/ML
WEI3/LMOM 0.05
TGUM/ML
14 16 18 20 22
Wind speed [m/s]

‫ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬11 ‫( ﻣﺨﺘﻠﻒ در دوره‬50.125E,28N)‫ ـ ﻧﻤﻮدارﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻓﺮاواﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ‬21 ‫ ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬
247 ‫ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬/‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

[Years] 56.875 E , 26.25 N, [ %]

100.0 1.00

50.0 0.99

0.98
20.0

10.0 0.95
Return Period

Probability
5.0 0.90

0.80
2.0
0.70

1.0 0.50
— Histogram
— WEI2/MOM
Points
0.20
— WEI2/ML
WEI2/MOM
— WEI2/ML
WEI3/LMOM
— WEI3/LMOM
TGUM/ML 0.05
TGUM/ML
12.0 13.0 14.0 15.0 16.0 17.0 18.0 19.0 20.0
Wind speed [m/s]

11 ‫( ﻣﺨﺘﻠﻒ در دوره‬56.875E,26.25N)‫ ـ ﻧﻤﻮدارﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻓﺮاواﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ‬22 ‫ ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬

‫ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬

60 E , 24.875 N,
6.5
Points
— Histogram
WEI2/MOM
WEI2/MOM
6.0
— WEI2/ML
WEI2/ML
5.5
—WEI3/LMOM
WEI3/LMOM
TGUM/ML
— TGUM/ML
5.0

4.5

4.0
Frequency

3.5

3.0

2.5

2.0

1.5

1.0

0.5

0.0
0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0
Sign. Wave Height [meter]

‫ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي‬11 ‫( ﻣﺨﺘﻠﻒ در دوره‬60E,24.875N)‫ ـ ﻧﻤﻮدارﻫﻴﺴﺘﻮﮔﺮام ﻓﺮاواﻧﻲ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ‬23 ‫ ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪248‬‬

‫‪9‬ـ‪10‬ـ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬

‫ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﺠﺪد ﺻﺤﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي ﺑـﺮ روي‬
‫دادهﻫﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ ﻣﻮج و ﺑﺎد‪ ،‬ﻣﺸﺎﺑﻪاﻳﻦ ﺗﺤﻠﻴﻠﻬﺎ ﺑﺮ روي دادهﻫﺎي ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﻲ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ اﻋﻢ‬
‫از دادهﻫﺎياﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ و ﺑﻮﻳﻪاي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ و ارزﻳـﺎﺑﻲ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ وﺟﻮد ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫـﺎي دادهاي ﻣﻤﻜـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚاﻳﺠﺎد ﺧﻄﺎﻫﺎﻳﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮدد‪ .‬از ﺟﻤﻠـﻪاﻳـﻦ ﻣﺤـﺪودﻳﺖﻫـﺎ‬
‫ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻮدن زﻣﺎن ﺑﺮداﺷﺖ داده در ﺑﻮﻳﻪﻫﺎ و ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﻳﻜـﺴﺎنﺳـﺎزي‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻮﻳﻪ وﻣﺪل‪ ،‬از دادهﻫﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه در ﺑﺎزه زﻣـﺎﻧﻲ ﻣـﺸﺘﺮك در ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﺣـﺪي‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫دادهﻫــﺎي ﻣﻮﺟــﻮد ﺟﻬــﺖ ﺗﺤﻠﻴــﻞ ﻣﻘــﺎدﻳﺮ ﺣــﺪي ﻣــﻮج در ﺑﻮﻳــﻪﻫــﺎي ﺑﻮﺷــﻬﺮ و‬
‫ﭼﺎﺑﻬﺎرﻣﺤﺪود ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖﻫﺎي ﻛﻮﺗـﺎهﺗـﺮي در ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﺣـﺪي‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدﻳﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﻲ ﺛﺒﺖ دادهﻫﺎ ﭘﺲ از ﺣﺬف زﻣﺎﻧﻬﺎي ﺑﻴﻜﺎري ﺑﻮﻳﻪ در ﺑﻮﺷـﻬﺮ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ دو ﺳﺎل و در ﭼﺎﺑﻬﺎر اﻧﺪﻛﻲ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﺳﺎل ﺑﻮده و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪاﻳﻦ ﺑﺎزه زﻣﺎﻧﻲ‬
‫اﻣﻮاج ﺑﺎ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺘﻬﺎي ‪ 5 ،2‬و ‪ 10‬ﺳﺎل ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 9‬ـ‪1‬ـ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﺪي ارﺗﻔﺎع ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻮج )‪ (m‬در ﺑﻮﻳﻪ و ﻣﺪل‬
‫دورهﺑﺎزﮔﺸﺖ )ﺳﺎل(‬
‫‪10‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖاﻳﺴﺘﮕﺎه ﻳﺎ ﻣﺪل‬
‫‪2/77‬‬ ‫‪2/65‬‬ ‫‪2/47‬‬ ‫ﺑﻮﻳﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ‬
‫‪2/51‬‬ ‫‪2/42‬‬ ‫‪2/29‬‬ ‫ﻣﺪل در ﺑﻮﺷﻬﺮ‬
‫‪2/08‬‬ ‫‪2/03‬‬ ‫‪1/95‬‬ ‫ﺑﻮﻳﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر‬
‫‪2/27‬‬ ‫‪2/17‬‬ ‫‪2/03‬‬ ‫ﻣﺪل در ﭼﺎﺑﻬﺎر‬

‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ﻓﻮق ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي ﺑﻮﻳﻪ وﻣﺪل ﺑﻪ وﻳﮋه در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺘﻬﺎي ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫اﻧﻄﺒﺎق ﺧﻮﺑﻲ دارﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮدار اﺣﺘﻤﺎل و دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج درﺑﻮﻳﻪﻫﺎي ﺑﻮﺷﻬﺮ و ﭼﺎﺑﻬﺎر‬
‫و ﻧﻘﺎط ﻣﺪﻟﻲ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻠﻮراﻧﺲ ‪ 2 × SD‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ‪ 9‬ـ‪ 24‬ﺗﺎ ‪ 9‬ـ‪ 27‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
249 ‫ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬/‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

[Years] Bushehr Buoy, [%]

10 0.98

6
4 0.95

2 0.90
Return Period

Probability
0.80

0.70

0.50
Points
—— TGUM/ML
Points
- - - - TGUM/ML confidence limit + 0.20
TGUM/ML
- - - TGUM/ML
- TGUM/ML confidence
Confidence + +
limit
limit
TGUM/ML Confidence limit - 0.05
2.0 2.2 2.4 2.6 2.8 3.0 3.2
Sign. Wave Height [meter]

‫ـ ﻧﻤﻮدار اﺣﺘﻤﺎل و دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﺑﻮﻳﻪ ﺑﻮﺷﻬﺮ‬24‫ ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬

[Years] Bushehr Model, [%]

10 0.98

6
4 0.95

2 0.90
Return Period

Probability

0.80

0.70

0.50
Points
—— TGUM/ML
Points
- TGUM/ML confidence limit +
- - -TGUM/ML 0.20
- - -TGUM/ML Confidence
- TGUM/ML limit
confidence + +
limit
TGUM/ML Confidence limit - 0.05
2.10 2.20 2.30 2.40 2.50 2.60 2.70 2.80
Sign. Wave Height [meter]

‫ـ ﻧﻤﻮدار اﺣﺘﻤﺎل و دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺪﻟﻲ ﺑﻮﺷﻬﺮ‬25‫ ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ 250

[Years] Chabahar Buoy, [%]

10.0 0.99

5.0 0.98

2.0 0.95
Return Period

Probability
1.0 0.90

0.5 0.80
0.70

0.2 Points 0.50

—— TGUM/ML
Points
- - - - TGUM/ML confidence limit +
TGUM/ML 0.20
TGUM/ML Confidence
- - - - TGUM/ML confidencelimit + +
limit
TGUM/ML Confidence limit - 0.05
1.80 1.90 2.00 2.10 2.20
Sign. Wave Height [meter]

‫ـ ﻧﻤﻮدار اﺣﺘﻤﺎل و دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﺑﻮﻳﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎ ر‬26‫ ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬

[Years] Chabahar Model, [%]

10.0 0.99

5.0 0.98

2.0 0.95
Return Period

0.90
Probability
1.0

0.5 0.80

0.70

0.2 0.50

Points
—— TGUM/ML
Points 0.20
- - - - TGUM/ML confidence limit +
TGUM/ML
- - - - TGUM/ML confidencelimit
TGUM/ML Confidence + +
limit
TGUM/ML Confidence limit - 0.05

1.80 2.00 2.20 2.40 2.60

Sign. Wave Height [meter]

‫ـ ﻧﻤﻮدار اﺣﺘﻤﺎل و دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺪﻟﻲ ﭼﺎﺑﻬﺎر‬27‫ ـ‬9 ‫ﺷﻜﻞ‬
‫‪251‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺟﺎﻣﻌﻲ ﺑﺮ روي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻣﺪل و اﻧﺪازهﮔﻴﺮي در ﻣﺤـﻞاﻳـﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي‬

‫ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و اﺻﻼح ﻣﻴﺪان ﺑﺎد ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﻮﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻛﻴﺶ و ﭼﺎﺑﻬﺎر ﻣـﺴﺘﻘﻴﻤﺎ در ﻣﻴـﺪان ﺑـﺎد ﺟـﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷـﺪه و از‬
‫دواﻳﺴﺘﮕﺎه ﻗﺸﻢ و ﺳﻴﺮي ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ارزﻳﺎﺑﻲ و اﺻﻼح ﻣﻴﺪان ﺑﺎد اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﺪي دادهﻫﺎياﻳﻦاﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ و ﻣﺪل در ﺟﺪول ‪9‬ــ‪ ،2‬ﻧـﺸﺎن‬
‫دﻫﻨﺪه دﻗﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﻴﺪان ﺑﺎد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ 9‬ـ‪2‬ـ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﺪي ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد )ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ (m/s‬دراﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ و ﻧﻘﺎط ﻣﺪل‬
‫‪Operational‬‬
‫دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ )ﺳﺎل(‬
‫‪100‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪10‬‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖاﻳﺴﺘﮕﺎه ﻳﺎ ﻣﺪل‬
‫‪22/14‬‬ ‫‪20/87‬‬ ‫‪17/86‬‬ ‫ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ ﻗﺸﻢ‬
‫‪21/27‬‬ ‫‪20/47‬‬ ‫‪18/56‬‬ ‫ﻣﺪل در ﻗﺸﻢ‬
‫‪16/00‬‬ ‫‪15/80‬‬ ‫‪15/33‬‬ ‫ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ ﺳﻴﺮي‬
‫‪16/80‬‬ ‫‪16/24‬‬ ‫‪14/93‬‬ ‫ﻣﺪل در ﺳﻴﺮي‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺳﺮي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ از دادهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه ﺑـﺎد ﺑـﺎ ﮔـﺎم‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻮﭼﻚ در ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ‪ ،‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﺪي ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد دراﻳﻦ ﻣﻨـﺎﻃﻖ‬
‫اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻣـﻲﺗـﻮان در ﺟﻬـﺖ اﻃﻤﻴﻨـﺎن از ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﺣـﺪياﻳـﺴﺘﮕﺎه‬
‫ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ ﺳﻴﺮي ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ در اﻃـﺮاف‬
‫ﻧﻮاﺣﻲ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲاﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﻴﻨﻮﭘﺘﻴﻚ در ﻣﻴﺪان ﺑﺎد ‪ ECMWF‬ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از دروﻧﻴـﺎﺑﻲ‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ واﻳﺠﺎد ﻧﺎﺣﻴﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ‪ 1‬ازاﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ و ﻏﻴﺮﻋﺎدي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1. transition‬‬
 !

" $0 1 34 2 ! "# "$% & '(& ) *$+, - . /01

: "; 1 "$0 1 " 6 7$ $ 89 5
>1 < ( ' " 1=0 "$0 1
&2 ! "C @ A - B$+# + & ? 8 9 - '
= 0 FED ! : 34
2' ) *$+, - FKKF & HIDJ : 1 1 '3 G 1
H
RA Q4, P O N6 B! 6? L M 5$+(&
- SD 34 "8 PFKKH & HIIFO HK 34
2' =V ) *$+, $ W P O P O TU
Z >[ 1 &XU Y+ U '/01 '3" " -
\ ] <& ! 1 ! " 1 2' R ( 'M "
$ 1 : 1 5QM Q '/01 @> $ ^ "(
$ ^ "( \ ] <& @ !3 6" 8& ) *$+, W " \
@ !3 @ 1 5Q M Q '/01 @>
U [ 1 & F . @ &:A _ 2'
5A @> L1 " L [1 &= 2 & ? 5R 0 : R
[ 1 & L1 " L >[1 &_" ! W 2' "?`
DK '3" ) _ " 2' a$U/&
SK I bI I:A SD HK 1 R ( HKK
] d _ "8 $ Z+ _ ? @/ cD 1 " !? M & <&
2 6$e 19 " 0 6 '/01 "$% & ?

! "# $ $%
‫‪253‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫ﺷﻜﻞ ‪9‬ـ‪28‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن ﺑﻪ ﻣﺘﺮ در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮج ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ ‪) WEI 3/LMOM‬ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس(‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪254‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪29- 9‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن ﺑﻪ ﻣﺘﺮ در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮج ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ ‪) TGUM/ ML‬ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس(‬
‫‪255‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫ﺷﻜﻞ ‪30-9‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن ﺑﻪ ﻣﺘﺮ در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮج ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ ‪) WEI 3/LMOM‬ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ (‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪256‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 31-9‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن ﺑﻪ ﻣﺘﺮ در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮج ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ ‪) TGUM/ ML‬ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ (‬
‫‪257‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫ﺷﻜﻞ ‪32-9‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن ﺑﻪ ﻣﺘﺮ در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮج ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ ‪) WEI 3/ LMOM‬درﻳﺎي ﻋﻤﺎن(‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪258‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪33-9‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن ﺑﻪ ﻣﺘﺮ در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮج ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ ‪) TGUM/ ML‬درﻳﺎي ﻋﻤﺎن(‬
‫‪259‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫ﺷﻜﻞ ‪34-9‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن ﺑﻪ ﻣﺘﺮ در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ ‪) WEI 3/LMOM‬درﻳﺎي ﻋﻤﺎن(‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪260‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪35-9‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن ﺑﻪ ﻣﺘﺮ در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ ‪) TGUM/ ML‬درﻳﺎي ﻋﻤﺎن(‬
‫‪261‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫ﺷﻜﻞ ‪36-9‬ـ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﻪ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮج ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ ‪) TGUM/ ML‬ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس(‬

‫ﺷﻜﻞ ‪37-9‬ـ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﻪ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮج ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ ‪) TGUM/ ML‬ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ(‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪262‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪38-9‬ـ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﻪ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮج ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ ‪) TGUM/ ML‬درﻳﺎي ﻋﻤﺎن(‬

‫‪18‬‬

‫‪16‬‬

‫‪14‬‬
‫‪10-Year data‬‬
‫)‪Wind Speed (m/s‬‬

‫‪12‬‬
‫‪45-Year data‬‬
‫‪10‬‬

‫‪8‬‬

‫‪6‬‬

‫‪4‬‬

‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪50-year‬‬ ‫‪100-year‬‬
‫‪Return Period‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 9‬ـ‪39‬ـ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي ﺑﺎد ‪ 50‬ﺳﺎﻟﻪ و‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ در ﻧﻘﻄﻪ )‪ (50E,27.5N‬ﺑﺮ اﺳﺎس دادهﻫﺎي ‪ 10‬ﺳﺎﻟﻪ‬
‫ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺪل ‪ERA40‬‬ ‫و‪45‬‬
 !
"

! "#$% &% '

45 ' !1'% " $ 2 3 $% - . ( / . *. *0 . ,(&% ) *$% % # +
%6 0% "* ' .6 . $ * % B2 6/ C ' ;= ) A=>?@<:55;96 7% 8 &
J ,( &% ) G H % * /% 0 I*. % F$6 %6. C D! $ E 8
K$ . C L +6 #$% &% ' % #) E M 6$ N *O& %60% 3$% %
Q *. P$ ,(&% . E * & == * & 2 M
3$6 D+ E % *. T OU % 3$6 . *+ A 9#SR0 D$R+
E W % % N ,(&% $ 6/ W &% X Y % " ) .# % % % % &% V J%6 %
,( &% ) % C :5 > Z ) * & =55 C % &% V J%6 %
*+ # C C ' *& 2 % #) E M 6$ N * $ N
[' \ .6 . M & % [' \ - . / . '6]
3 $%*\ . %^ , ) .# \\+ 3 V * & 2 8 E% % + / . C%6$%# M &
* $% % # 0 67 * 6. $ 6/ _\ *UN 6 E M % N C% \!*. % N
,(&% )
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪264‬‬

‫‪3.5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪3.0‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪2‬‬

‫‪5‬‬
‫‪4‬‬
‫‪2.5‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫)‪TGUM/ML Hs(m‬‬
‫‪degree‬‬

‫‪2.0‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Above 8‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪4‬‬
‫‪7-8‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6-7‬‬
‫‪1.5‬‬

‫‪5‬‬
‫‪5-6‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4-5‬‬
‫‪1.0‬‬ ‫‪3-4‬‬

‫‪7‬‬
‫‪6‬‬
‫‪5‬‬
‫‪2-3‬‬
‫‪0.5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1-2‬‬

‫‪6‬‬

‫‪8‬‬
‫‪0-1‬‬
‫‪22° 0' N‬‬

‫‪7‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪Below 0‬‬

‫‪8‬‬
‫‪0.0‬‬
‫‪0.0‬‬ ‫‪1.0‬‬ ‫‪2.0‬‬ ‫‪3.0‬‬ ‫‪4.0‬‬ ‫‪5.0‬‬ ‫‪6.0‬‬
‫‪degree‬‬

‫‪3.5‬‬
‫‪0.4‬‬

‫‪0.6‬‬
‫‪3.0‬‬

‫‪2.5‬‬

‫‪0.8‬‬
‫‪0.6‬‬
‫‪degree‬‬

‫‪2.0‬‬
‫)‪TGUM/ML - SD(m‬‬
‫‪0.4‬‬

‫‪0 .8‬‬
‫‪1.5‬‬ ‫‪Above 1‬‬
‫‪0.8 - 1‬‬
‫‪1.0‬‬ ‫‪0 .8‬‬ ‫‪0.6 - 0.8‬‬
‫‪1‬‬

‫‪0.4 - 0.6‬‬
‫‪0.5‬‬ ‫‪0.2 - 0.4‬‬
‫‪0 - 0.2‬‬
‫‪1.2‬‬

‫‪22° 0' N‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Below 0‬‬
‫‪0.0‬‬
‫‪0.0‬‬ ‫‪1.0‬‬ ‫‪2.0‬‬ ‫‪3.0‬‬ ‫‪4.0‬‬ ‫‪5.0‬‬ ‫‪6.0‬‬
‫‪degree‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 9‬ـ‪41‬ـ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن ﻧﺎﺷﻲ از ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻳﻲ در دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ‬
‫اﺳﺎس ﺗﻮزﻳﻊ‪TGUM/ ML‬‬ ‫‪ 100‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮ‬

‫‪ 9‬ـ‪12‬ـ ﭘﺮﻳﻮد اﻣﻮاج ﺣﺪي‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﭘﺮﻳﻮد اﻣﻮاج ﺣﺪي در ﺧﻠـﻴﺞ ﻓـﺎرس و درﻳـﺎي ﻋﻤـﺎن‪ ،‬ﻧﻘـﺎﻃﻲ ﺑـﺎ‬
‫ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳﺪه و ﺳﺮي زﻣﺎﻧﻲ ارﺗﻔﺎع و ﭘﺮﻳـﻮد ﻣـﻮج در‬
‫ﻫﺮﻳﻚ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺧﺮوﺟﻴﻬﺎي ﻣﺪل ﻣﻮج اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ اﻣﻮاج‬
‫ﺣﺪي در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و اﻫﻤﻴﺖ ﭘﺮﻳﻮد ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ آﻧﻬـﺎ‪ ،‬اﻣـﻮاج ﺑﺰرﮔﺘـﺮ در ﻫـﺮ ﻧﻘﻄـﻪ‬
‫ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﺎ ﻣﺒﻨﺎ ﻗﺮار دادن راﺑﻄﻪ ﻛﻠـﻲ ) ‪ ، (T02 = a × Hs 0.5‬ﺿـﺮﻳﺐ ‪ a‬و ﺿـﺮﻳﺐ‬
‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع‪ -‬ﭘﺮﻳـﻮد ﻣـﻮج در‬
‫ﺗﻌﺪادي از ﻧﻘﺎط ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪9‬ـ‪ 42‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪265‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫‪51 E, 27.5 N‬‬

‫‪8‬‬

‫‪7.5‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪T02 = 3.15 Hm0 0.5‬‬

‫‪C.C. = 0.95‬‬
‫‪6.5‬‬
‫)‪T02 (s‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪5.5‬‬

‫‪5‬‬

‫‪4.5‬‬

‫‪4‬‬
‫‪1.2‬‬ ‫‪1.4‬‬ ‫‪1.6‬‬ ‫‪1.8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.2‬‬
‫)‪Hm0 0.5 (m‬‬

‫‪52.5 E , 26.125 N‬‬

‫‪8‬‬

‫‪7.5‬‬

‫‪7‬‬
‫‪T02 = 3.17 Hm00.5‬‬
‫‪6.5‬‬
‫‪C.C. = 0.93‬‬
‫)‪T02 (s‬‬

‫‪6‬‬
‫‪5.5‬‬

‫‪5‬‬

‫‪4.5‬‬
‫‪4‬‬
‫‪1.2‬‬ ‫‪1.4‬‬ ‫‪1.6‬‬ ‫‪1.8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.2‬‬
‫)‪Hm0 0.5 (m‬‬

‫‪56.5 E , 26.5 N‬‬

‫‪8‬‬

‫‪7.5‬‬
‫‪T 02 = 3.05 Hm0 0.5‬‬
‫‪7‬‬
‫‪C.C. = 0.90‬‬
‫‪6.5‬‬
‫)‪T02 (s‬‬

‫‪6‬‬

‫‪5.5‬‬

‫‪5‬‬

‫‪4.5‬‬

‫‪4‬‬
‫‪1.2‬‬ ‫‪1.4‬‬ ‫‪1.6‬‬ ‫‪1.8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.2‬‬
‫)‪Hm0 0.5 (m‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -42-9‬ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع‪-‬ﭘﺮﻳﻮد ﻣﻮج ﺑﺮ ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ از ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪266‬‬

‫‪60.5 E , 23 N‬‬
‫‪13‬‬
‫‪12‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪T02 = 3.5 Hm00.5‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪C.C. = -0.01‬‬
‫‪9‬‬
‫)‪T02 (s‬‬

‫‪8‬‬
‫‪7‬‬
‫‪6‬‬
‫‪5‬‬
‫‪4‬‬
‫‪3‬‬
‫‪1.5‬‬ ‫‪1.7‬‬ ‫‪1.9‬‬ ‫‪2.1‬‬ ‫‪2.3‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫‪0.5‬‬
‫‪Hm0‬‬ ‫)‪(m 0.5‬‬

‫‪63.5 E , 22.5 N‬‬

‫‪13‬‬
‫‪12‬‬
‫‪11‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪T02 = 3.46 Hm0 0.5‬‬
‫‪C.C. = 0.80‬‬
‫‪9‬‬
‫)‪T02 (s‬‬

‫‪8‬‬
‫‪7‬‬
‫‪6‬‬
‫‪5‬‬
‫‪4‬‬
‫‪3‬‬
‫‪1.5‬‬ ‫‪1.7‬‬ ‫‪1.9‬‬ ‫‪2.1‬‬ ‫‪2.3‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫‪0.5‬‬ ‫‪0.5‬‬
‫‪Hm0‬‬ ‫‪(m‬‬ ‫)‬

‫اداﻣﻪ ﺷﻜﻞ ‪9‬ـ‪42‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع‪ -‬ﭘﺮﻳﻮد ﻣﻮج در ﺑﺨﺸﻬﺎﻳﻲ از ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن‬
‫‪267‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ و ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﻧﻘﺎط ﺣﻮل ﺧﻂ ﻣﻴﺎﻧﻲ در ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬

‫ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه وﺟﻮد اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ارﺗﻔﺎع‪ -‬ﭘﺮﻳﻮد ﻣﻮج در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣﺤـﺪوده‬
‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪي ﻣﻨﺎﺳﺐ از راﺑﻄﻪ ارﺗﻔﺎع‪ -‬ﭘﺮﻳـﻮد ﺣـﺎﻛﻢ ﺑـﺮ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬ﻟﺰوم ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖﺗﺮ در ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﻧﻘﺎط رااﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﺪاد‬
‫‪ 33‬ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎ اوﻟﻮﻳﺖ دﻫﻲ ﺑﻪ درﻳﺎي ﻋﻤﺎن )ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﭘﺮاﻛﻨـﺪﮔﻲ ﺑـﺎﻻي ﻣـﺸﺎﻫﺪه ﺷـﺪه در‬
‫ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻓﻮق( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪9‬ـ‪ 43‬اﻧﺘﺨﺎب و ﻧﻤﻮدار ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ و راﺑﻄﻪ ارﺗﻔـﺎع‪ -‬ﭘﺮﻳـﻮد‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﺳﺘﺨﺮاج ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲ اﺟﻤﺎﻟﻲ ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ وﺟﻮد دﺳﺖ ﻛـﻢ ‪ 3‬ﻧـﻮع‬
‫راﺑﻄﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪي ﺷﻜﻞ ‪9‬ـ‪ 43‬را ﺑﻪ دﺳﺖ دادهاﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪9‬ـ‪43‬ـ ﻧﻘﺎط اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺟﻬﺖ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ارﺗﻔﺎع ‪ -‬ﭘﺮﻳﻮد ﻣﻮج و ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪي درﻳﺎ ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫اﻟﮕﻮي ﺣﺎﻛﻢ‬

‫در ﺻﻮرت ﮔﺮدآوري دادهﻫﺎي ﻫﺮ ﭘﻬﻨﻪ در ﻳﻚ ﻧﻤـﻮدار‪ ،‬اﺷـﻜﺎل ‪9‬ــ‪ 44‬ﺗـﺎ ‪9‬ــ‪ 46‬و‬
‫رواﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪268‬‬

‫‪Zone 1‬‬
‫‪9‬‬

‫‪8‬‬
‫‪T02 = 3.15 Hm0 0.5‬‬
‫‪C.C. = 0.85‬‬
‫‪7‬‬
‫)‪T02 (s‬‬

‫‪6‬‬

‫‪5‬‬

‫‪4‬‬

‫‪3‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫)‪Hm0 0.5 (m 0.5‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪9‬ـ‪44‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع‪ -‬ﭘﺮﻳﻮد ﻣﻮج در ﭘﻬﻨﻪ ‪1‬‬

‫‪Zone 2‬‬
‫‪13‬‬
‫‪12‬‬
‫‪11‬‬
‫‪10‬‬
‫‪9‬‬
‫)‪T02 (s‬‬

‫‪8‬‬
‫‪7‬‬
‫‪6‬‬
‫‪5‬‬
‫‪4‬‬
‫‪3‬‬
‫‪1.2‬‬ ‫‪1.4‬‬ ‫‪1.6‬‬ ‫‪1.8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.2‬‬
‫‪0.5‬‬ ‫‪0.5‬‬
‫‪Hm0‬‬ ‫) ‪(m‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪9‬ـ‪45‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع‪ -‬ﭘﺮﻳﻮد ﻣﻮج در ﭘﻬﻨﻪ ‪2‬‬

‫‪269‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ /‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

‫‪Zone 3‬‬
‫‪13‬‬

‫‪11‬‬
‫‪T02 = 3.42 Hm0 0.5‬‬
‫‪C.C. = 0.74‬‬
‫‪9‬‬
‫)‪T02 (s‬‬

‫‪7‬‬

‫‪5‬‬

‫‪3‬‬
‫‪1.5‬‬ ‫‪1.7‬‬ ‫‪1.9‬‬ ‫‪2.1‬‬ ‫‪2.3‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫‪0.5‬‬ ‫‪0.5‬‬
‫‪Hm0‬‬ ‫) ‪(m‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪9‬ـ‪46‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع‪ -‬ﭘﺮﻳﻮد ﻣﻮج در ﭘﻬﻨﻪ ‪3‬‬

‫ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﻧﻘﺎط و ﺿﺮاﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در ﭘﻬﻨﻪ ﻳﻚ و ﺳﻪ ﻧﻮع ﺧﺎﺻﻲ‬

‫از اﻣﻮاج )اﻣﻮاج ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎد در ﭘﻬﻨﻪ ﻳﻚ و اﻣﻮاج دورآ در ﭘﻬﻨﻪ ﺳﻪ( در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻮده‬
‫و رواﺑﻂ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ را ﺑﻪدﺳﺖ دادهاﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ در ﭘﻬﻨﻪ دو ﺗﺮﻛﻴـﺐ اﻣـﻮاج ﻧﺎﺷـﻲ از ﺑـﺎد و‬
‫اﻣﻮاج دورآ اراﻳﻪ ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﻛﻠﻲ را ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻟﺬا اﻣﻮاج ﺣﺪياﻳـﻦ ﭘﻬﻨـﻪ ﺑﺮاﺳـﺎس‬
‫ﺟﻬﺖ ﺟﺪاﺳﺎزي اﻣﻮاج دورآ از اﻣﻮاج ﻧﺎﺷﻲ از‬ ‫‪MIKE21‬‬ ‫راﺑﻄﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﺑﺎد از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﺮاي اﻣﻮاج ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎد راﺑﻄﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧـﻪاي اراﻳـﻪ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬راﺑﻄﻪ ﻣﺬﻛﻮر در ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ﺑﻴـﺎن ﮔﺮدﻳـﺪه )راﺑﻄـﻪ ‪4‬ــ‪ (43‬و ﺳـﺮﻋﺖ ﮔﺮوﻫـﻲ‬
‫ﻣﻮج) ‪ ( C‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ ذﻳﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪gT‬‬
‫=‪C‬‬ ‫)‪9‬ـ‪(42‬‬
‫‪2π‬‬
‫ﭘﺮﻳﻮد ﻣﻮج ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪T‬‬ ‫ﻛﻪ در آن‬
‫دﺳﺘﻪ دوم اﻣﻮاج دورآ ﻣﺤﺴﻮب ﮔﺮدﻳﺪه‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺴﻴﺮ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺣﺮﻛﺖ ﺧـﻮد ﺑـﺎ اﻣـﻮاج‬
‫ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎد ﻧﻴﺰ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﻪاﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻧﻤﻲﺗﻮان راﺑﻄﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ را ﺑـﺮاي آﻧﻬـﺎ ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﻧﻤـﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫‪270‬‬

‫ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﭘﺮﻳﻮد ﻣﻮج و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ و ﻣﺤـﺪوده وﻗـﻮع ﭘﺮﻳـﻮد‬
‫اراﻳﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ اﻣﻮاج در ﭘﻬﻨﻪ ‪ 2‬ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺷﻜﺎل ‪9‬ـ‪ 47‬و ‪9‬ـ‪ 48‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫)‪Zone 2 (Windwaves‬‬
‫‪9‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪T 02 = 3.45 Hm0 0.5‬‬

‫‪C.C.=0.94‬‬
‫‪7‬‬
‫)‪T02 (s‬‬

‫‪6‬‬

‫‪5‬‬

‫‪4‬‬

‫‪3‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫‪0.5‬‬ ‫‪0.5‬‬
‫‪Hm0‬‬ ‫‪(m‬‬ ‫)‬

‫ﺷﻜﻞ ‪9‬ـ‪47‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع‪ -‬ﭘﺮﻳﻮد اﻣﻮاج ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎد در ﭘﻬﻨﻪ ‪2‬‬

‫)‪Zone 2 (Swells‬‬
‫‪13‬‬

‫‪11‬‬

‫‪9‬‬
‫)‪T02 (s‬‬

‫‪7‬‬

‫‪T02 ave = 7.83 s‬‬

‫‪5‬‬
‫‪T02 (ave - 2SD) = 4.53 s‬‬
‫‪T02 (ave + 2SD) = 11.13s‬‬
‫‪3‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫‪0.5‬‬ ‫‪0.5‬‬
‫‪Hm0‬‬ ‫‪(m‬‬ ‫)‬

‫ﺷﻜﻞ ‪9‬ـ‪48‬ـ ﻧﻤﻮدار ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ارﺗﻔﺎع‪ -‬ﭘﺮﻳﻮد اﻣﻮاج دورآ در ﭘﻬﻨﻪ ‪2‬‬
271 ‫ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬/‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫ـ ﻣﺮاﺟﻊ‬13‫ ـ‬9
‫ داﻧـﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻢ و‬،‫ ﻣﻘﺪﻣﻪاي ﺑﺮ آﻣﺎر و اﺣﺘﻤـﺎﻻت ﻛـﺎرﺑﺮدي‬، ‫ ﻣﻴﺮﺑﻬﺎدرﻗﻠﻲ و ﻣﺤﻤﺪ ذﻫﺒﻴﻮن‬،‫ آرﻳﺎﻧﮋاد‬.1
.1380 ،‫ﺻﻨﻌﺖاﻳﺮان‬
.1371 ،‫ ﻣﺮﻛﺰ ﻧﺸﺮ داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ‬،‫ آﻣﺎر رﻳﺎﺿﻲ‬،‫ ﻋﻠﻲ و ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺳﻢ وﺣﻴﺪي اﺻﻞ‬،‫ ﻋﻤﻴﺪي‬.2
3. Barnett, V., Environmental Statistics Method and Application, John Wiley & Sons, 2004.
4. Berek, E.P., V.J. Cardone, and V.R. Swail, Comparison of Hindcast Results and Extreme
Value Estimates for Wave Conditions in the Hibernia Area - Grand Bank of New
Zeeland, Proc. 6th International Workshop on Wave Hindcast, 2000.
5. EVA Extreme Value Analysis User Guide, DHI Water and Environment, 2000.
6. EVA Extreme Value Analysis Reference Manual, DHI Water and Environment, 2000.
7. Evans, M., and T. Swartz, Approximating Integrals via Monte Carlo and Deterministic
Methods, Oxford University press, 2000.
8. Goda, Y., Random Seas and Design of Maritime Structure, World Scientific, Vol. 15,
1985.
9. Hosking, J. R. M., Algorithm AS215: Maximum-Likelihood Estimation of the Parameters
of the Generalized Extreme-Value Distribution, Journal of Applied Statistics, Vol. 34, pp.
301-310, 1985.
10. Hosking, J. R. M., L-Moments: Analysis and Estimation of Distributions Using Linear
Combinations of Order Statistics, Journal of Royal Statistics, Vol. 52, pp. 105-124, 1990.
11. Kamphius, J.W., Introduction to Coastal Engineering and Management, World Scientific,
2000.
12. Croarkin, C., and P. Tobias, Nist/Sematech e-Handbook of Statistical Methods,
http://www.itl.nist.gov/div898/handbook.
13. Carter, D. J., Estimating Extreme Wave Heights in the NE Atlantic from Geosat Data,
HSE Books, 1993.
14. North Sea Severity Assessment, HSE Offshore Technology Reports, 1996.
‫‪273‬‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل )‪(IWA‬‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل )‪(IWA‬‬

‫‪10‬ـ‪1‬ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‪ ،‬ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﻨﯽ و اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺳﺮي روﺷﻬﺎ و اﻗـﺪاﻣﺎت‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ در راﺳـﺘﺎي ﻧﯿـﺎز ﺗـﺼﻤﯿﻢﮔﯿـﺮان و ﻣﺘﺨﺼـﺼﯿﻦ ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ ﻃﺮاﺣـﯽ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻃﺮاﺣـﯽ‬
‫ﺷﺪه و ﺷﺎﻣﻞ ﺟﺰﺋﯿﺎت ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﯾﮑـﯽ از اﻫـﺪاف اﺻـﻠﯽ ﻫـﺮ ﺳﯿـﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋـﺎﺗﯽ‪،‬‬
‫ﭘﺮدازش دادهﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد در آن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﭘﺮدازش دادهﻫﺎ‬
‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از »ﺗﺒﺪﯾﻞ دادهﻫﺎ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت« و ﮐﺎرﺑﺮي ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻧﯿﺰ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑـﺮ اﺳـﺎساﯾـﻦ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﭘﺮدازش دادهﻫﺎ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ زﯾﺮ ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨـﺪي‬
‫ﮐﺮد‪:‬‬
‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻓﺮﻣﺖ دادهﻫﺎ و اﻧﺘﻘﺎل آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬ ‫•‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﮐﯿﻔﯿﺖ دادهﻫﺎ و ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺧﻄﺎ‬ ‫•‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ اﻧﺴﺠﺎم دادهﻫﺎ‬ ‫•‬

‫ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻟﮕﻮي اﺻﻠﯽ ﭘﺮدازش دادهﻫﺎ‬ ‫•‬

‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي و ﺗﻌﯿﯿﻦ رواﺑﻂ ﺑﯿﻦ دادهﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫•‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪274‬‬

‫ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫•‬

‫اراﯾﻪ و اﻧﺘﺸﺎر اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫•‬

‫اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‪ ،‬ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﻮرد از ﻣﻮارد ﻓـﻮق وﺟـﻮد‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐـﻪ در ﯾـﮏ ﺳﯿـﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋـﺎﺗﯽ ﮐﺎرآﻣـﺪ ﻫﻤـﻮاره ﻧﻘـﺶ‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ دادهﻫﺎ ﻣﻬﻤﺘﺮ از ﭘﺮدازش آﻧﻬﺎﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ دادهﻫﺎ ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺮدازش دادهﻫﺎ را‬
‫ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ دادهﻫﺎ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ ﭘـﺮدازشﻫـﺎي‬
‫ﻣﺸﮑﻞ و ﭘﺮ دردﺳﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐـﻪ ﻗﺒـﻞ از ﭘـﺮدازش دادهﻫـﺎ‪ ،‬در‬
‫ﻣﻮرد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ آﻧﻬﺎ اﻧﺪﯾﺸﯿﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﯾﮑﯽ از روﺷﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ دادهﻫـﺎ‪ ،‬ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ‬
‫ﻣﺎﺗﺮﯾﺴﯽ دادهﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﮐﻨﺘﺮل از ﮐﻞ ﺑﺮ روي اﺟﺰاء اﺳﺖ و ﭘﺮدازﺷﻬﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫ﮐﺎرﺑﺮ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺟﺰﺋﯿﺎت ﺧﺘﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺳﺮدرﮔﻤﯽﺑﯿﻦ دادهﻫﺎي ﺣﺠـﯿﻢ‬
‫ﭘﯿﺶ ﻧﻤﯽآﯾﺪ و ﻣﻬﻤﺘﺮاﯾﻨﮑﻪ ﻣﺮز ﺑﯿﻦ دادهﻫﺎ ﺣﻔﻆ ﺷـﺪه و اﻣﮑـﺎن ﺑﺮﻗـﺮاري ارﺗﺒـﺎط ﺑـﯿﻦ‬
‫دادهﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ )‪ ،1(GIS‬اﺑﺰاري ﮐﺎرآﻣﺪ و ﻗﻮي ﺑﺮاي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‪ ،‬ﭘـﺮدازش‬
‫و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬اﻫﻤﯿـﺖ ﯾـﮏ ﺳﯿـﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋـﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿـﺎﯾﯽ در‬
‫‪GIS‬‬ ‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﮕﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ در ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎﺳـﺖ‪ .‬ﻓـﻦ آوري‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﯽ آن دادهﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﺳﺮﯾﻌﺎً ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣـﯽﺷـﻮﻧﺪ ﮐـﻪ‬
‫ﮐﺎرﺑﺮ ﻧﻬﺎﯾﯽ از ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و اﻟﮕـﻮرﯾﺘﻢﻫـﺎي ﭘـﺮدازش داده ﺗـﺎ ﺣـﺼﻮل اﻃﻼﻋـﺎت‪،‬‬
‫اﻃﻼﻋﯽ ﻧﺪارد )واﻟﺶ و ﻫﻤﮑﺎران‪ .(1987 ،‬در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫـﺎي اﻃﻼﻋـﺎﺗﯽ‪ ،‬ﺑـﻪ ﺧـﺼﻮص در‬
‫ﺑﺨﺶ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫـﺎ ﮐـﻪ از آﻧﻬـﺎ ﺑـﻪﻣﻨﻈـﻮر ﻧـﺸﺎن دادن ﻣﺮزﻫـﺎ‪،‬‬
‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت و اراﯾﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺼﻮرت ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد داراي اﻫﻤﯿﺖ‬
‫اﺳﺎﺳﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮدي‪ ،‬ﺑﺨﺸﯽ از ﺳﯿـﺴﺘﻢ ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ و ﭘـﺮدازش دادهﻫـﺎ ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﮐـﻪ‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﭘﺮدازﺷﻬﺎي ﺳﻨﮕﯿﻦ دادهﻫﺎ و اراﯾﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن‬

‫‪1. Geographical Information System‬‬

‫‪275‬‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل )‪(IWA‬‬

‫اﻣﮑﺎن ﯾﮏ ﺳﺮي از ﭘﺮدازﺷﻬﺎي اﻟﺰاﻣﯽو ﺳﻄﺢ ﭘـﺎﯾﯿﻦﺗـﺮ ﺑـﺮاي ﮐـﺎرﺑﺮ‪ ،‬ﻃﺮاﺣـﯽ و اﺟـﺮا‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪاﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮان ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ در ﮐـﺎرﺑﺮي‬
‫اﻃﻼﻋﺎت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻧﺎدرﺳﺖ اﻃﻼﻋـﺎت و اﺣﯿﺎﻧـﺎً از دﺳـﺖ‬
‫رﻓﺘﻦ دادهﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻣﻄﻠﻮﺑـﺴﺖ ﮐـﻪ در ﺻـﻮرت اﻣﮑـﺎن ﮐﻠﯿـﮥ ﻣﺮاﺣـﻞ ﭘـﺮدازش و‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮﺳﻂ ﻃﺮاح ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد‪ ،‬در ﻣﻮاردي ﮐـﻪ دﻧﺒـﺎل‬
‫ﮐﺮدناﯾﻦ روﻧﺪ ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ و ﭘـﺮدازش در ﺳﯿـﺴﺘﻢ‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺗﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﺧﺎص اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد و ﭘﺮدازشﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺎز ﻫﺮ ﮐـﺎرﺑﺮ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪10‬ـ‪2‬ـ ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﻧﺮماﻓﺰارﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺟﻬﺖ اراﯾﻪ دادهﻫﺎي ﻣﺪل ﻣﻮج‬

‫در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ از ﺑﯿﻦ ﻧـﺮماﻓﺰارﻫـﺎي ﻣﻮﺟـﻮد در زﻣﯿﻨـﮥ اراﯾـﻪ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻣـﺪﻟﻬﺎي ﻣـﻮج‪،‬‬
‫ﻣﺘﺪاولﺗﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﻧﻘـﺎط ﻗـﻮت و ﺿـﻌﻒ آﻧﻬـﺎ ﺑـﺎ ﯾﮑـﺪﯾﮕﺮ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪10‬ـ‪2‬ـ‪1‬ـ ﻧﺮماﻓﺰار ‪(WWA) World Wave Atlas‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﺮماﻓﺰار ﻣﺤﺼﻮل ﺷﺮﮐﺖ ‪ Oceanor‬ﻧﺮوژ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮاي اراﯾﻪ دادهﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت‬
‫ﻣﻮج و ﺑﺎد ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻧﯿﺎ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺴﺨﮥ اوﻟﯿﮥ ‪ ،WWA‬دادهﻫـﺎي ﻣﻌﺘﺒـﺮ و‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺷﺪة ﻣﻮج و ﺑﺎد اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﻮارة ‪ GeoSat‬را ﺑﺮاي ﺑﺨﺸﻬﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻧﯿﺎ در اﺧﺘﯿﺎر ﮐﺎرﺑﺮ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬در ﻧﺴﺨﻪﻫﺎي ﺑﻌﺪياﯾﻦ ﻧﺮماﻓـﺰار‪ ،‬ﻋـﻼوه ﺑـﺮ‬
‫دادهﻫﺎي آﻣﺎري اﻣﻮاج در ﻣﻘﯿﺎس ﺑﺰرگ و دﻗﺖ ﭘـﺎﯾﯿﻦ ﺑـﺮاي ﮐﻠﯿـﻪ اﻗﯿـﺎﻧﻮسﻫـﺎي دﻧﯿـﺎ‪،‬‬
‫دادهﻫﺎي آﻣﺎري ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﺎﻻ و ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻘﯿﺎس ﺑﺮاي ﻧﻘﺎط ﺧﺎﺻﯽ از دﻧﯿﺎ ﻧﯿﺰ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﺴﺨﮥ دوماﯾﻦ ﻧﺮماﻓﺰار‪ ،‬دادهﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت زﯾﺮ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارة ‪) GeoSat‬از ﺳﺎل ‪ 1986‬ﺗﺎ ‪(1989‬‬ ‫•‬

‫دادهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻮارة ‪) Topex/Poseidon‬از ﺳﺎل ‪ 1992‬ﺗﺎ ‪(1998‬‬ ‫•‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪276‬‬

‫دادهﻫﺎي ﺑﻌﻀﯽ از ﺑﻮﯾﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫•‬

‫دادهﻫﺎي ﻣﻮج ﮐﺎﻟﯿﺒﺮه ﺷﺪة ﻣﺪل ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻣﻮج ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‬ ‫•‬

‫در ﻧﺴﺨﮥ ‪ ،WWA 2.0‬ﻣﺤﺪودﯾﺘﯽ در اراﯾﻪ ﺗﻌﺪاد ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي اﻧـﺪازهﮔﯿـﺮي ﺷـﺪه وﺟـﻮد‬
‫ﻧﺪارد و اﻣﮑﺎن ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣـﺪﻟﯽ ﻧﯿـﺰ وﺟـﻮد دارد‪ .‬دادهﻫـﺎ ﻣـﯽﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﺑـﻪﺻـﻮرت‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ و ﯾﺎ آﻣﺎري اراﯾﻪ ﺷﻮﻧﺪ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻣﺎري آﻧﻬﺎ از ﻗﺒﯿـﻞ ﺗﻮزﯾـﻊ ﻓﺮاواﻧـﯽ‬
‫ﯾﮏ و دو ﻣﺘﻐﯿﺮه‪ ،‬ﻣﻨﺤﻨﯿﻬﺎي وﻗﻮع‪ ،‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺣﺪي ﺑﺮاي ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج ﻣﻮﺛﺮ و ﺣـﺪاﮐﺜﺮ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿـﺮات‬
‫ﻣﮑﺎﻧﯽ و زﻣﺎﻧﯽ و ﻧﯿﺰ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺼﻠﯽ و ﻣﺎﻫﯿﺎﻧﻪ اﻣﻮاج ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻤﺎﻣﯽﻣﺰاﯾﺎياﯾﻦ ﻧﺮماﻓﺰار‪ ،‬ﻣﻮارد زﯾﺮ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻘﺎﯾﺺاﯾﻦ ﻧﺮماﻓﺰار‬
‫ﺑﺮﺷﻤﺮد‪:‬‬
‫ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن دادهﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎرﺑﺮ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫•‬

‫ﻧﺮماﻓﺰار اﻣﮑﺎن ﻧﻤﺎﯾﺶ دادهﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت ﻧﻘﺸﻪاي را ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫•‬

‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺖ ﺧﺎص ﺧﻮد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺳـﺘﻔﺎدهاﻧـﺪ و‬ ‫•‬

‫ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﻪﺳﺎدﮔﯽ آﻧﻬﺎ را وﯾﺮاﯾﺶ ﮐﺮد‪.‬‬

‫اﺑﺰارﻫﺎي ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ و ﮐﺎر ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺿﻌﯿﻒ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫•‬

‫ﻧﺤﻮة ﻧﻤﺎﯾﺶ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت رﺳﺘﺮ ﺑﻮده و ﮐﺎرﺑﺮ در اﻧﺘﺨـﺎب ﻧـﻮاﺣﯽ ﮐـﺎﻣﻼً‬ ‫•‬

‫ﻣﺤﺪود اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺮماﻓﺰار ﻓﺮﻣﺘﻬﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد دادهاي و ﻧﻘﺸﻪاي را ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫•‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻣﺤﺘﻮاي دادهﻫﺎ و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻧﺮماﻓﺰار ﺻـﺮﻓﺎً ﺗﻮﺳـﻂ‬ ‫•‬

‫ﺷﺮﮐﺖ ﺳﺎزﻧﺪه اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﺮماﻓﺰار ﻓﺎﻗﺪ اﻣﮑﺎن ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ دادهﻫﺎﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬

‫اﯾﻦ ﻧﺮماﻓﺰار ﻓﺎﻗﺪ راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫•‬

‫‪10‬ـ‪2‬ـ‪2‬ـ ﻧﺮماﻓﺰار ‪Mike Info Coast‬‬

‫ﻧﺮماﻓﺰار ‪ Mike Info‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻫﯿﺪروﻟﯿﮏ داﻧﻤﺎرك ﺑﻪﻃﻮر ﺧﺎص ﺑﺮاي ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ‬
‫‪277‬‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل )‪(IWA‬‬

‫دادهﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ ﻧﺮماﻓﺰار ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ اﻟﺤـﺎﻗﯽ )‪(extension‬‬
‫در ﻣﺤﯿﻂ ‪ Arc View 3.0‬ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﺪﯾﻦ ﻟﺤﺎظ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯿﻬﺎي اﯾﻦ ﻧﺮماﻓـﺰار در آن‬
‫‪ Mike‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬دادهﻫﺎي ﻋﻤـﻖﯾـﺎﺑﯽ‪ ،‬ﭘﺮوﻓﯿﻠﻬـﺎي‬ ‫‪Info‬‬ ‫وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﺳﺎﺣﻠﯽ‪ ،‬ﺗﺼﺎوﯾﺮ رﺳﺘﺮ و ﺗﻤﺎﻣﯽاﻧﻮاع دادهﻫﺎي ﻫﯿﺪروﮔﺮاﻓﯽ و ﮐﯿﻔﯿـﺖ آب را درﯾﺎﻓـﺖ و‬
‫ﭘﺮدازش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻧﺮماﻓﺰار ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ روﺷﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‪ ،‬دادهﻫـﺎي ﻣﺘﻔـﺎوت ﻧـﻮاﺣﯽ‬
‫ﺳﺎﺣﻠﯽ را ﭘﺮدازش ﮐﻨﺪ و ﺑﺮاي ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي‪ 1‬ﮔﺰارﺷﻬﺎي اﺳـﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪ Mike‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاﺣﺘﯽ ﺑﺎ دﯾﮕﺮ ﻧﺮماﻓﺰارﻫﺎي ‪ DHI‬ﺗﺒﺎدل داده‬ ‫‪Info‬‬ ‫ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮاﯾﻦ‪،‬‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪10‬ـ‪2‬ــ‪3‬ــ ﻧـﺮماﻓـﺰار ﺗﻬﯿـﻪﺷـﺪه در ﻣﺮﮐـﺰ ﻣﻠـﯽ اﻗﯿـﺎﻧﻮسﺷﻨﺎﺳـﯽ‬

‫)‪(Iran Wave Atlas, IWA‬‬
‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ دادهﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎياﯾﺮان ﺑﺮاي اﺳـﺘﻔﺎده در ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻫـﺎي‬
‫‪XP‬‬ ‫ﺷﺨﺼﯽ )‪ (PC‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه و ﺗﺤﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺎﻣـﻞﻫـﺎي وﯾﻨـﺪوز ‪ Me ،2000 ،98‬و‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اداﻣﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﮐﺎﻣﻞ ﻧﺮماﻓﺰار و ﻗﺎﺑﻠﯿﺘﻬـﺎي آن ﺷـﺮح داده ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪10‬ـ‪2‬ـ‪3‬ـ‪1‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮﺗﻮر اﺻﻠﯽ ﻧﺮماﻓﺰار ‪IWA‬‬

‫‪ Visual‬ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻋﻠـﺖ‬ ‫‪Basic‬‬ ‫ﻧﺮماﻓـﺰار ‪ IWA‬در ﻣﺤـﯿﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﻧﻮﯾـﺴﯽ‬

‫اﻧﺘﺨﺎب اﯾﻦ ﻣﺤﯿﻂ‪ ،‬ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﺧﻮب آن ﺑﺎ ﻧﺮماﻓﺰارﻫﺎي ‪ GIS‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪاﯾـﻦ اﻣـﺮ اﻣﮑـﺎن‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﺑﻠﯿﺘﻬﺎي ﻧﺮماﻓﺰارﻫﺎي آﻣﺎدة ‪ GIS‬را در اﺧﺘﯿﺎر ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻗـﺮار ﻣـﯽدﻫـﺪ‪ .‬از ﺑـﯿﻦ‬
‫ﻧﺮماﻓﺰارﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در زﻣﯿﻨﮥ ‪ GIS‬ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻧﻮﯾﺴﯽ را ﻧﯿﺰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬از ﺑﺮﻧﺎﻣـﮥ‬
‫‪) ArcView‬از ﺳﺮي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺷﺮﮐﺖ ‪ (ESRI‬ﺑﻪ دﻟﯿـﻞ ﭘـﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ از ﻓﺎﯾﻠﻬـﺎي ﺑـﺎ ﻓﺮﻣـﺖ‬
‫ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻄﻬـﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﻧﻮﯾـﺴﯽ در ﺗﻬﯿـﻪ راﺑﻄﻬـﺎي‬

‫‪1. decision support systems‬‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪278‬‬

‫)‪ (interface‬ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﻠﻘﻪ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن ﻧﺮماﻓﺰار ﺑﺎ ﺳﯿـﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋـﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿـﺎﯾﯽ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺎس‪ ،‬ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻘـﺸﻪاي ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎدة ﻧـﺮماﻓـﺰار‪،‬‬
‫ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي ‪ shape‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ،Arc‬از روش‬ ‫‪View‬‬ ‫ﺑــــﺮاي ﺑﺮﻗــــﺮاري ارﺗﺒــــﺎط ‪ IWA‬ﺑــــﺎ ﻧــــﺮماﻓــــﺰار‬
‫)‪ (Object Linking and Embedding, OLE‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاياﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر از ﻧﺮماﻓﺰار‬
‫‪ Map‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻧﺮماﻓﺰار ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار ‪ OLE‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺷﯿﺎء و‬ ‫‪Object‬‬

‫‪Map‬‬ ‫دﺳﺘﻮرات ﺧﻮد را در اﺧﺘﯿﺎر ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐﻨﺘﺮﻟﺮ )ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ ‪ (IWA‬ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﯿـﻞاﯾﻨﮑـﻪ‬
‫‪Arc‬‬ ‫‪ Object‬ﺗﺤﺖ ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎي ‪ ActiveX‬اراﯾﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻧﯿﺎزي ﺑـﻪ ﻧـﺮماﻓـﺰار ﮐﺎﻣـﻞ ﻣﻨﺒـﻊ )‬
‫‪ (View‬ﻧــﺪارد و ﻣــﯽﺗﻮاﻧــﺪ ﺑــﺎ در اﺧﺘﯿــﺎر ﮔــﺬاردن ﻓﺎﯾﻠﻬــﺎي ﻣﻨﺒــﻊ )‪ (resource files‬و‬
‫‪ (dynamic link library,‬ﺧﻮد‪ ،‬ﻧﺮماﻓﺰار ﮐﻨﺘﺮﻟﺮ را در ﺣﯿﻦ اﺟـﺮا‬ ‫)‪DLL‬‬ ‫ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪاي ﭘﻮﯾﺎي‬
‫ﺑﯽﻧﯿـﺎز از ﻧـﺮماﻓـﺰار ﻣﻨﺒـﻊ ﮐـﺮده و اﻣﮑـﺎن اﺟـﺮاي ﺗﻮاﺑـﻊ را ﻓـﺮاﻫﻢ ﮐﻨـﺪ‪ .‬ﺑﻄـﻮر ﮐﻠـﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽﻫﺎي ‪ MapObject‬ﮐﻪ از آﻧﻬﺎ در ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ ‪ IWA‬ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾـﺮ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪DWG‬‬ ‫ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺎﻣﻞ از ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي ﻧﻘﺸﻪاي وﮐﺘﻮر ﺑﻪ وﯾﮋه ‪ DXF ،SHP‬و‬ ‫•‬

‫ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ از ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي ﻧﻘﺸﻪاي ﺗﺼﺎوﯾﺮ رﺳﺘﺮ داراي ﻣﺨﺘﺼﺎت زﻣﯿﻨﯽ )‪(Geo Tiff‬‬ ‫•‬

‫‪ArcView‬‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺎﻣﻞ از اﺑﺰارﻫﺎي ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ و ﮐﺎر ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬ ‫•‬

‫ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎﻣﯽﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‬ ‫•‬

‫ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻗﻮي در ﺑﯿﻦ دادهﻫﺎ و اﺷﯿﺎء ﻧﻘﺸﻪ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻓﻮقاﻟﻌـﺎده در ﭘـﺮدازش و‬ ‫•‬

‫دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي آﻧﻬﺎ‬
‫ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ از ‪(Structural Query Language) SQL‬‬ ‫•‬

‫ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺎﻣﻞ دﺳﺘﻮرات و ﺗﻮاﺑﻊ ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﺧـﺪﻣﺘﮕﺰار ‪ OLE‬و درﯾﺎﻓـﺖ ﺗﻮاﺑـﻊ‬ ‫•‬

‫دﺳﺘﻮري از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐﻨﺘﺮﻟﺮ ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﺷﯽء ﺣﺎﻣﯽ‬

‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺛﺒﺖ دادهﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺼﻮرت درﯾﺎﻓﺖ دﺳﺘﻮر از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐﻨﺘﺮﻟﺮ و‬ ‫•‬

‫ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻓﺮﻣﺖ دادهﻫﺎي اﻟﺤﺎﻗﯽ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر ﮐﺎرﺑﺮ‬

‫‪279‬‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل )‪(IWA‬‬

‫‪ Map‬در اﺧﺘﯿـﺎر ﻧـﺮماﻓـﺰار ‪ IWA‬ﻗـﺮار‬ ‫‪Object‬‬ ‫از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽﺗﻮاﻧﺎﯾﯽﻫـﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣـﮥ‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ‪ IWA‬داراي ﺗﻮاﺑﻊ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪاي وﺳﯿﻊ ﺟﻬـﺖ ﭘـﺮدازش و ﻧﻤـﺎﯾﺶ‬
‫دادهﻫﺎي ﻋﺪدي و ﻧﻘﺸﻪاي اﺳﺖ‪ .‬در ‪ IWA‬ﺗﻤﺎﻣﯽدﺳﺘﻮرات ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار‬
‫‪ OLE‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮﮔﺸﺖ داده ﺷﺪه از ﺳﻮي ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار ﺑﻪ دﺳـﺘﻮرات‬
‫‪ Visual‬اﺳﺖ( ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬اﺷـﯿﺎي روي‬ ‫‪Basic‬‬ ‫ﮐﺎﻣﭙﺎﯾﻠﺮ ﻧﺮماﻓﺰار ﮐﻨﺘﺮﻟﺮ )ﮐﻪ دراﯾﻨﺠﺎ‬
‫ﻧﻘﺸﻪ ﺑﻌﻨﻮان اﺷﯿﺎي ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺷﻮﻧﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ ﮐﻨﺘﺮﻟﺮ )‪ (IWA‬ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨـﺪ و ﭘـﺲ از‬
‫ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺷﺪن‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ ﮐﻨﺘﺮﻟﺮ دﺳﺘﻮر‬
‫ارﺳﺎﻟﯽ از ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﺷﯽء ﻣﺠﺎزي درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺳـﭙﺲ ﺑـﺎ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ دادن ﻣﺸﺨﺼﺎت آن ﺑﻪ دادهﻫﺎي ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ‪ ،‬آن را ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻋﺪدي و ﯾﺎ رﺷﺘﻪاي ﻣـﻮرد‬
‫ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪10‬ـ‪2‬ـ‪3‬ـ‪2‬ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭘﺎﯾﮕﺎه دادهﻫﺎي ﻧﺮماﻓﺰار ‪IWA‬‬

‫داده ﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ‪ IWA‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﻮع ﻣﻨﺒﻊ در ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي ﻣﺠﺰا ذﺧﯿﺮه ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮاي دادهﻫﺎياﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ‪ ،‬دادهﻫﺎي ﺑﻮﯾـﻪاي‪ ،‬دادهﻫـﺎي ﻣـﺎﻫﻮارهاي و‬
‫دادهﻫﺎي ﻣﺪل ‪ ،Mike‬ﭘﺎﯾﮕﺎهﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪاي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻫـﺮ ﮐـﺪام از‬
‫ﭘﺎﯾﮕﺎهﻫﺎي داده داراي ﯾﮏ ﻓﯿﻠﺪ ﭘﯿﻮﻧﺪي ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺸﺨﺼﮥاﯾﺴﺘﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑـﻮده و‬
‫ﺣﻠﻘﻪ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﯿﻦ ﭘﺎﯾﮕﺎه داده ﺑﺎ اﺷﯿﺎء روي ﻧﻘﺸﻪ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎر ﻣـﯽرود‪ .‬ﺑـﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿـﺐ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺷﯽء اﺑﺘﺪا ﻣﺸﺨﺼﮥ آن ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد و ﺳﭙﺲ در ﺑﺎﻧـﮏ اﻃﻼﻋـﺎﺗﯽ ﻣـﺮﺗﺒﻂ‪ ،‬ﺑـﺮ‬
‫ﺣﺴﺐ ﻓﯿﻠﺪ ﭘﯿﻮﻧﺪي و ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨـﺼﻪ‪ ،‬ﺟـﺴﺘﺠﻮ و اﺳـﺘﺨﺮاج دادهﻫـﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻧﺤﻮة ﺟﺴﺘﺠﻮ در ﺑﺎﻧﮏ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺑﺼﻮرت دودوﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺣـﺪ زﯾـﺎدي از‬
‫ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣﯽﮐﺎﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ در ﯾﮑﯽ از ﺑﺎﻧﮑﻬـﺎي‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺣﺎوي ‪ 30,000‬رﮐﻮرد اﺳﺖ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺑﻪﺻﻮرت ﺧﻄـﯽ اﻧﺠـﺎم ﺷـﻮد ﻃﺒـﻖ‬
‫راﺑﻄــــﮥ ﻟﯿﭙــــﺸﻮﺗﺰ )‪ ،(1997‬ﺷــــﺎﺧﺺ ﭘﯿﭽﯿــــﺪﮔﯽ اﻟﮕــــﻮرﯾﺘﻢ ﺑﺮاﺑــــﺮ ﺑــــﺎ‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺑﻪﺻﻮرت دودوﯾﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‬ ‫‪Cn = n / 2 = 15, 000‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪280‬‬

‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪n‬‬

‫‪Cn = (n / 2) ÷ log 2 ≈ 1, 000‬‬ ‫ﺷﺎﺧﺺ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ‬
‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺳﺎزﮔﺎري ﺧﻮب ﭘﺎﯾﮕﺎه دادة ‪ Access‬ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ‪ ،Visual Basic‬ازاﯾﻦ ﭘﺎﯾﮕﺎه داده‬
‫‪SQL‬‬ ‫ﺑﺮاي ذﺧﯿﺮهﺳﺎزي دادهﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺴﺘﺠﻮ در ﭘﺎﯾﮕﺎه داده ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از ﺟﺴﺘﺠﻮ‪ ،‬دادهﻫﺎي ﻋﺪدي اﺳﺘﺨﺮاج ﺷـﺪه در اﺧﺘﯿـﺎر ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻗـﺮار‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ از آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺗﺮﺳـﯿﻢ ﻧﻤـﻮدار و دﯾﮕـﺮ ﻓﺮاﯾﻨـﺪﻫﺎي ﻣـﻮرد ﻧﯿـﺎز اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪10‬ـ‪2‬ـ‪3‬ـ‪3‬ـ روش ﮐﺎر ﺑﺎ ﻧﺮماﻓﺰار ‪IWA‬‬

‫ﺑﻪﻃﻮر ﮐﻠﯽ اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺮماﻓﺰار را ﻣـﯽﺗـﻮان ﺑـﻪ دو دﺳـﺘﻪ ﮐﻠـﯽ اﺑﺰارﻫـﺎي‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽو اﺑﺰارﻫﺎي ﭘﺮدازش دادهﻫﺎي ﻣﻮج ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد‪ .‬اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽﺷـﺎﻣﻞ اﺑﺰارﻫـﺎي‬
‫ﮐﺎر ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪ‪ ،‬اﺷﮑﺎل ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ ﻧﻘﺸﻪ‪ ،‬ذﺧﯿﺮة ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﭼـﺎپ‪ ،‬اﺿـﺎﻓﻪﮐـﺮدن دادهﻫـﺎي‬
‫ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻓﺎﺻﻠﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬اﺑـﺰار اﻧﺘﺨـﺎب و‬
‫درﯾﺎﻓﺖ دادهﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﺻﻔﺤﺎت آﻧﺎﻟﯿﺰ دادهﻫﺎ ﻧﯿﺰ اﺑﺰارﻫﺎي وﯾﮋة ﭘﺮدازش ﻣـﻮج را‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺻﻔﺤﻪ ﺷﺮوع ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪة اﺑﺰارﻫﺎ و ﻧﻘـﺸﮥ ﻣﻮﻗﻌﯿـﺖاﯾـﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ دادهاي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﯿﺶﻓﺮض ﺑﺎ ﻻﯾﻪﻫـﺎي اﻃﻼﻋـﺎﺗﯽ ﻧﻘـﺸﮥ‬
‫درﯾﺎﻫﺎي ﺷﻤﺎل و ﺟﻨﻮب‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻫـﺎي ﻋﺒـﻮري ﻣـﺎﻫﻮارة ‪،Topex‬اﯾـﺴﺘﮕﺎهﻫـﺎي‬
‫ﺑﻮﯾﻪاي واﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺷﺮوع ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﺑﺨـﺶ ﺗﻨﻈﯿﻤـﺎت‪ ،‬ﺗﻌـﺪاد ﻻﯾـﻪﻫـﺎي‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ در ﺷﺮوع ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻄﻮر ﭘﯿﺶﻓﺮض ﻧﺸﺎن داده ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈـﯿﻢ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫در ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪ 1‬ﺻﻔﺤﮥ ﺷﺮوع ﻧﺮماﻓﺰار و ﻻﯾـﻪﻫـﺎي اﻃﻼﻋـﺎﺗﯽ ﭘـﯿﺶﻓـﺮض ﻣﻮﺟـﻮد در‬
‫ﻧﺮماﻓﺰار ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪281‬‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل )‪(IWA‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪1‬ـ ﺻﻔﺤﮥ اﺻﻠﯽ ﺷﺮوع ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬

‫در اﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺷﻤﺎره ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ در زﯾﺮ ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ .1‬ﻻﯾﻪﻫﺎي ﻓﻌﺎل‬
‫‪ .2‬ﻟﯿﺴﺖ ﻓﯿﻠﺪﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻻﯾﻪ ﻓﻌﺎل‬
‫‪ .3‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﮑﺎن ﻧﻤﺎ‬
‫‪ .4‬ﻣﻘﯿﺎس ﻧﻘﺸﻪ‬
‫‪ .5‬واﺣﺪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻧﻘﺸﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﮐﺴﺐ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﯾﮑﯽ از اﺷﯿﺎء ﻣﻮﺟﻮد در ﻻﯾﻪ ﻓﻌﺎل‪ ،‬ﭘﺲ از ﻓﻌﺎل ﮐـﺮدن ﻻﯾـﻪ‬
‫ﻣــﻮرد ﻧﻈــﺮ ﺑﺎﯾــﺪ اﺑــﺰار ﮐــﺴﺐ اﻃﻼﻋــﺎت را اﻧﺘﺨــﺎب ﮐــﺮده و ﺳــﭙﺲ ﺑــﺮ روي ﺷــﯽء‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﮐﻠﯿﮏ ﮐﺮد‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ اﻃﻼﻋﺎت در ﺟﻌﺒﻪاي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪ 2‬ﻧـﺸﺎن داده ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪282‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪2‬ـ ﮐﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت از اﺷﯿﺎء ﻻﯾﻪ ﻓﻌﺎل‬

‫ﮐﺎرﺑﺮ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﯾﯽ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﺑﺨﺶ از ﺻـﻔﺤﻪ ﻧﻤـﺎﯾﺶ را ﺑـﻪ‬
‫دﻟﺨﻮاه ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاياﯾﻨﮑﻪ ﮐﺎرﺑﺮ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺻـﻔﺤﻪ ﻧﻤـﺎﯾﺶ را در‬
‫ﮐﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻻﯾﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﺑﺰار ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻮﻗﻌﯿﺖاﯾﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﮐـﺎرﺑﺮ ﺑـﺎ ﮐﻠﯿـﮏ‬
‫ﺑﺮروياﯾﻦ اﺑﺰار ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻓﻌﻠﯽ ﺧﻮد را در ﮐﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣـﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﮐﻨﺪ )ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪.(3‬‬
‫‪283‬‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل )‪(IWA‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪3‬ـ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ در ﮐﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬

‫ﯾﮑﯽ از اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺮماﻓﺰار‪ ،‬ﺑﺮﭼﺴﺐ زدن ﺑـﺮ روي اﺷـﯿﺎء روي ﻧﻘـﺸﻪ ﺑـﺮ‬
‫ﺣﺴﺐ ﯾﮑﯽ از ﻓﯿﻠﺪﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ در ﺣﯿﻦ ﮐﺎر ﺑﺎ ﻻﯾﻪﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐـﻪ‬
‫داراي اﺷﯿﺎء زﯾﺎدي ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﻣﺜﻞ دادهﻫﺎياﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ‪ (Topex‬و ﯾﺎ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭼـﺎپ و‬
‫آﻣﺎده ﮐﺮدن ﺻﻔﺤﺎت ﺧﺮوﺟﯽ ارزﺷﻤﻨﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﭼﺴﺐ زدن در دو ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و‬
‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﺣﯿﻦ ﺑﺮ ﭼﺴﺐ زدن ﻣﯽﺗﻮان ﺧـﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣـﺘﻦ ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺷـﺪه‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻮﻧﺖ‪ ،‬اﻧﺪازه‪ ،‬زاوﯾﻪ و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ آﻧﺮا ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪ 4‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻧﺮماﻓﺰار در‬
‫ﺑﺮﭼﺴﺐ زدن در دو ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪284‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪4‬ـ اﺑﺰار ﺑﺮﭼﺴﺐ زدن ﺑﺮروي اﺷﯿﺎء روي ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﯾﮑﯽ از ﻓﯿﻠﺪﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‬
‫‪285‬‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل )‪(IWA‬‬

‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ )ﻧﻮع ﻓﻮﻧﺖ‪ ،‬رﻧﮓ‪ ،‬اﻧﺪازه و‪ (.. .‬ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل اﺳﺖ و‬
‫ﮐﺎرﺑﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﻠﯿﻘﮥ ﺧﻮد آﻧﻬـﺎ را ﺗﻐﯿﯿـﺮ دﻫـﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧـﻪاي از اﺷـﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫ﺑﺮﭼﺴﺐ زدن در ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪ 5‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪5‬ـ ﺑﺮﭼﺴﺐ زدن ﺑﺎ اﺷﮑﺎل ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺮ روياﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‬

‫ﻻﯾﻪﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﺳﺘﻮن راﻫﻨﻤـﺎي ﻧﻘـﺸﻪ‪ ،‬ﺷـﮑﻞ و ﯾـﺎ راﻫﻨﻤـﺎي‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﺷﯿﺎء ﻫﺮ ﻻﯾﻪ را ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺠﺰا ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬راﻫﻨﻤﺎي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي اﺷﯿﺎء ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫ﺷﮑﻞ‪ ،‬رﻧﮓ‪ ،‬اﻧﺪازه و در ﻣﻮاردي ﺷﺮح ﻫﺮ ﻋﻀﻮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻻﯾﻪﻫـﺎي ﻧـﺸﺎن‬
‫داده ﺷﺪه از ﻧﻈﺮ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﯾﮑﯽ از ﺳﻪ ﺣﺎﻟـﺖ ﻧﻘﻄـﻪ‪ ،‬ﺧـﻂ و ﯾـﺎ ﭼﻨﺪﺿـﻠﻌﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﻧﻮع راﻫﻨﻤﺎي اراﯾﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮐﺪام ﻧﯿﺰ ﻣﺘﻐﯿﺮ و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻫﻨﺪﺳﮥ ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼًاﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ‪ Topex‬از ﻧﻮع ﻧﻘﻄﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ و راﻫﻨﻤـﺎي آﻧﻬـﺎ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﺷﮑﻞ )داﯾﺮه‪ ،‬ﻣﺜﻠﺚ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻊ و‪ ،(.. .‬اﻧﺪازه و رﻧﮓ آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﯽ ﮐـﻪ ﺷـﮑﻞ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪286‬‬

‫ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن از ﻧﻮع ﭼﻨﺪﺿﻠﻌﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و راﻫﻨﻤﺎي آن ﺷﺎﻣﻞ ﻧـﻮع رﻧـﮓ‬
‫ﭼﻨﺪﺿﻠﻌﯽ‪ ،‬رﻧﮓ ﺧﻂ ﺣﺎﺷﯿﻪ‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺧـﻂ ﺣﺎﺷـﯿﻪ و اﻟﮕـﻮي ﭘﺮﺷـﺪﮔﯽ ﭼﻨﺪﺿـﻠﻌﯽ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻮع دﯾﮕﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﺷﯿﺎ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ دادن ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻇﺎﻫﺮي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ردهﻫﺎي‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت اﺷﯿﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﮐﻤﮏاﯾﻦ ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ـ ﮐﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎً ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻨﺤـﺼﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺮد و ﯾﺎ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ردهاي ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد ـ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﻘﺎدﯾﺮ وﯾـﮋه و ﯾـﺎ ﻫـﺮ‬
‫رده دﻟﺨﻮاه ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ دو ﻋﻀﻮ اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ آن ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد ﯾﮏ رﻧﮓ ﺧﺎص ﻧﺴﺒﺖ داد‪.‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي را اﻧﺠﺎم داد‪ ،‬در ﺷﮑﻠﻬﺎي ‪9‬ـ‪ 6‬و ‪9‬ــ‪7‬‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ ‪6‬ـ روش ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻇﺎﻫﺮي اﺷﯿﺎء ﻻﯾﻪﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‬
‫‪287‬‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل )‪(IWA‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪7‬ـ روﺷﻬﺎي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي اﺷﯿﺎء ﻣﻮﺟﻮد در ﻻﯾﻪﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﯾﮏ ﻓﯿﻠﺪ‬
‫ﺧﺎص و ﯾﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﯾﮏ ردهﺑﻨﺪي ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻓﯿﻠﺪ ﻋﺪدي‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪288‬‬

‫اوﻟﯿﻦ ﺳﺮي از اﺑﺰارﻫﺎي آﻧﺎﻟﯿﺰ دادهﻫﺎ‪ ،‬اﺑﺰارﻫﺎي ﭘﺮدازش آﻣﺎري اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﭘـﺮدازش‬
‫داده ﻫﺎ اﺑﺘﺪا ﻻزم اﺳﺖ اﺷﯿﺎي روي ﻧﻘﺸﻪ از ﯾﮑﯽ از ﻻﯾﻪﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷـﻮﻧﺪ و‬
‫ﭘﺲ از اﻧﺘﺨﺎب ﺻﻔﺤﻪ آﻧﺎﻟﯿﺰ آﻣﺎري‪ ،‬دادهﻫﺎ اﺣﻀﺎر ﻣﯽﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨـﺎب اﺷـﯿﺎء ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ‬
‫ﺑﺼﻮرت ﻧﻘﻄﻪاي و ﺗﮑﯽ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮوﻫﯽ و ﺑﺎ رﺳﻢ ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ‪ ،‬داﯾـﺮه‪ ،‬ﭼﻨﺪﺿـﻠﻌﯽ‪،‬‬
‫ﯾﮏ ﻣﺴﯿﺮ وﯾﮋه )ﺻﺮﻓﺎً در ﻣﻮرد ﻻﯾﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ‪ (Topex‬و ﯾﺎ ﯾﮏ ﺟﺴﺘﺠﻮي ﻣﻨﻄﻘﯽ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﺷﻮد )ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ ‪ .(8‬در اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻘﻄﻪاي‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﮐﺎرﺑﺮ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ را اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻓﺸﺮدن ﺣﺮف "‪ "C‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮔﺮوﻫﯽ از ﻧﻘﺎط را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﯾـﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي اﻧـﺼﺮاف‬
‫ازاﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺠﺪداً ﺑﺎ ﻓﺸﺮدن ﺣﺮف "‪ "C‬ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﺑـﻪ ﺣﺎﻟـﺖ اﻧﺘﺨـﺎب ﺗـﮏﻧﻘﻄـﻪاي ﺑـﺮ‬
‫‪Cumulative‬‬ ‫ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬در زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻘﻄﻪاي در ﺣﺎﻟـﺖ ﮔﺮوﻫـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﭘﯿﻐـﺎم "‬
‫‪ "Selection‬در زﯾﺮ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﭘﺲ از اﻧﺘﺨﺎب‪ ،‬اﺷﯿﺎء اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑـﻪ‬
‫رﻧﮓ زرد ﮐﻢرﻧﮓ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ ‪ 8‬ـ روﺷﻬﺎي اﻧﺘﺨﺎب اﺷﯿﺎء از ﻻﯾﻪﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ و دﯾﮕﺮ اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﭘﺮدازش آﻣﺎري‬
‫دادهﻫﺎ‬

‫ﭘﺲ از اﻧﺘﺨﺎب اﺷﯿﺎ‪ ،‬ﺑﺮاي ﭘﺮدازش آﻣﺎري دادهﻫﺎ‪ ،‬ﺻﻔﺤﮥ ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣـﺎري ﺑـﺎ اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﺣﻀﺎر ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از آن‪ ،‬دادهﻫﺎ وارد ﭘﺎﯾﮕﺎه آﻧﺎﻟﯿﺰ آﻣﺎري دادهﻫﺎ ﺷـﺪه و‬
‫‪289‬‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل )‪(IWA‬‬

‫ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎري را اﻧﺠﺎم داد‪ .‬آﻧﺎﻟﯿﺰ آﻣﺎري ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺮدازﺷﻬﺎي آﻣﺎري‬
‫و رﺳﻢ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‪ ،‬ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺳﺮي زﻣﺎﻧﯽ و رﺳﻢ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺑـﺮداري‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در اداﻣﻪ ﻫﺮ ﮐﺪام ﺷﺮح داده ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اوﻟﯿﻦ اﺑﺰار ﭘﺮدازش آﻣﺎري دادهﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎري اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪ 9‬ﺻﻔﺤﻪ آﻧـﺎﻟﯿﺰ‬
‫آﻣﺎري و اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪9‬ـ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ آﻧﺎﻟﯿﺰ آﻣﺎري و اﺑﺰارﻫﺎ و ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﻤﻮدار و ﺟﺪول دادهﻫﺎ‬

‫ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﻤﻮدار ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﯾﮏاﯾﺴﺘﮕﺎه و ﯾﺎ ﮔﺮوﻫﯽ ازاﯾـﺴﺘﮕﺎهﻫـﺎي اﻧﺘﺨـﺎب ﺷـﺪه‬

‫اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮﯾﮏ ازاﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺘﺨـﺎب ﺷـﺪه در ﺟـﺪول ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺟﺪول دادهﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺪوﻟﯽ از اﻃﻼﻋﺎت آﻣﺎري دادهﻫﺎي ﺗﺮﺳـﯿﻢ‬
‫ﺷﺪه ﻧﺸﺎن داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎري ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻫﺮﯾﮏ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﻣﯽﺗﻮان از ﻓﻬﺮﺳﺖ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﻮع ﻧﻤﻮدار ﻧﯿـﺰ از‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪290‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﻧﻮاع ﻧﻤﻮدارﻫﺎي آﻣﺎري ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﻓﺮاواﻧﯽ )درﺻـﺪ و‬
‫ﺗﻌﺪاد(‪ ،‬ﭼﮕﺎﻟﯽ اﺣﺘﻤﺎل‪ ،‬ﻧﻤﻮدارﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع و ﻋﺪم وﻗﻮع‪ ،‬ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦﻫـﺎي روزاﻧـﻪ‪،‬‬
‫ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻓﺼﻠﯽ و ﻧﯿﺰ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦﻫﺎي ﺗﺠﻤﻌﯽ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺳﺮي زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮاي ﻫﺮﮐﺪام از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ﺑﺮاي دادهﻫﺎي ﺟﻤـﻊآوريﺷـﺪه‪ ،‬ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ ﺳـﺎﻋﺘﯽ‪ ،‬ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ روزاﻧـﻪ و‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺤﻮر ‪ X‬ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﻌﺪاد و ﺷـﻤﺎره روز‬
‫ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻓﻮاﺻﻞ واﻗﻌﯽ روزﻫﺎ و ﯾﺎ ﺑﺼﻮرت ﺗﺎرﯾﺦ و ﻓﻮاﺻﻞ واﻗﻌﯽ‪ 1‬ﻧﻤـﺎﯾﺶ‬
‫داده ﺷﻮد‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪ 10‬ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺳﺮي زﻣﺎﻧﯽ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪10‬ـ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺳﺮي زﻣﺎﻧﯽ‬

‫‪1. julian day‬‬

‫‪291‬‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل )‪(IWA‬‬

‫• ﺗﻨﻈﯿﻤﺎت ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ‪ :1‬ﺑﺎ اﻧﺘﺨـﺎب اﯾـﻦ ﮔﺰﯾﻨـﻪ ﺻـﻔﺤﻪ ﺗﻨﻈﯿﻤـﺎت ﻧﻤﻮدارﻫـﺎ ﻇـﺎﻫﺮ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬اﯾﻦ ﺗﻨﻈﯿﻤﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻇﺎﻫﺮي ﻧﻤﻮدارﻫـﺎ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬در ﺷـﮑﻞ‬
‫‪10‬ـ‪ 11‬ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪11‬ـ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺳﺮي زﻣﺎﻧﯽ‬

‫ﺑﻘﯿﻪ ﻣﻮارد ﻣﻨﻮي ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺳﺮي زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮارد ﻋﻤﻮﻣﯽﻫـﺴﺘﻨﺪ و در اداﻣـﻪ در‬
‫ﻣﻮرد ﮐﻠﯿﻪ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي آﻣﺎري ﺷﺮح داده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﺮداري دادهﻫﺎ ﺑﺮ روي دادهﻫﺎي ﺟﻬﺖدار ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮج و ﺑﺎد ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم اﺳﺖ و‬
‫ﺑﻮﺳﯿﻠﮥ آن دو ﻧﻮع ﻧﻤﻮدار ﮔﻠﻮاره را ﻣﯽﺗﻮان ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮐﺮد‪ .‬ﻧﻮع ﻫﺮ ﮐﺪام ازاﯾﻦ ﻧﻤﻮدارﻫـﺎ و‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺷﺪه در ﻣﻨﻮي ﺑﺎﻻي ﺻﻔﺤﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ )ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪.(12‬‬

‫‪1. chart graphics‬‬

‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪292‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪12‬ـ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮔﻠﻮاره ﺑﺮاي دادهﻫﺎي ﺟﻬﺖدار‬

‫ﮐﺎرﺑﺮ ﺑﺎ دو ﺑﺎر ﮐﻠﯿﮏ ﮐﺮدن ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﮔﻠﻮاره ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺧـﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣـﻮرد‬
‫ﻧﻈﺮ را ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬اﯾﻦ ﺗﻨﻈﯿﻤﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻌﺪاد ردهﻫﺎي دادهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺤﺪوده ﻫﺮ رده‪ ،‬رﻧﮓ ﻫﺮ‬
‫رده‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻇﺎﻫﺮي ﻧﻤﻮدار‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﺟﻬﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﻤﻮدار‪ ،‬ﻧﻮع ﻧﻤﻮدار و ﻋﻨـﻮان‬
‫ﻧﻤﻮدار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬رﻧﮓ ردهﻫﺎ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و ﯾﺎ ﺑﻪﺻـﻮرت ﯾـﮏ ﻃﯿـﻒ‬
‫رﻧﮓ ﺑﯿﻦ دو رﻧﮓ دﻟﺨﻮاه اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺗﻌﺪاد ردهﻫﺎ ﺗﻮﺳـﻂ ﮐـﺎرﺑﺮ ﺗﻌﯿـﯿﻦ ﻣـﯽﺷـﻮد و‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ ﯾﮏ واﺣﺪ ﻧﯿﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻠﻮارهﻫﺎ را ﻣﯽﺗﻮان در دو‬
‫ﻧﻮع اﺳﺘﺎﻧﺪارد )ﺗﻠﺴﮑﻮﭘﯽ( و ﻗﻄـﺎﻋﯽ و در ﯾﮑـﯽ از ﺣﺎﻟﺘﻬـﺎي ‪ 16 ،8‬و ‪24‬ﺟﻬﺘـﻪ ﺗﺮﺳـﯿﻢ‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪ 13‬ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤـﺎﯾﺶ ﺗﻨﻈﯿﻤـﺎت ﻧﻤﻮدارﻫـﺎي ﮔﻠـﻮاره ﻧـﺸﺎن داده ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪293‬‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل )‪(IWA‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪13‬ـ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮔﻠﻮاره‬

‫در ﮐﻠﯿﻪ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي آﻣﺎري ذﮐﺮ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺤﺪوده زﻣﺎﻧﯽ ﺗﺮﺳﯿﻢ دادهﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺎرﺑﺮ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺤﺪوده زﻣﺎﻧﯽ را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺎه‪ ،‬روز و ﺳﺎل ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮐﺮده و ﯾﺎ ﻧﻤﻮدار ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻬﺎي‬
‫ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﯽ را از ﮐﻞ ﻣﺤﺪوده زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺘﺨﺮاج ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺤﺪوده زﻣﺎﻧﯽ ﺗﻨﻈﯿﻢﺷﺪه‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﭘﯿﺶﻓﺮض ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﯽﻧﻤﻮدارﻫﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎاﯾﻨﮑﻪ ﮐﺎرﺑﺮ ﻣﺠﺪداً آن را ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫دﻫﺪ‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪ 14‬ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﺤﺪوده زﻣﺎﻧﯽ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪14‬ـ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﺤﺪوده زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮاي ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﻤﻮدار و آﻧﺎﻟﯿﺰ آﻣﺎري دادهﻫﺎ‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪294‬‬

‫‪10‬ـ‪2‬ـ‪3‬ـ‪4‬ـ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻧﺮماﻓﺰار ‪IWA‬‬

‫ﯾﮑﯽ از ﻗﺎﺑﻠﯿﺘﻬﺎي ﻧﺮماﻓﺰار ‪ ،IWA‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ درﯾﺎﻓﺖ ﻻﯾﻪﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺟﺪﯾﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬

‫‪ArcView ،DXF ،DWG ،ArcView‬‬ ‫ﻓﺮﻣﺘﻬﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮاي ﻧﺮماﻓـﺰار‪ Shape file،‬ﻫـﺎي‬
‫)‪ Grid File (hdr.adf‬و ﺗﺼﺎوﯾﺮ رﺳﺘﺮ ژﺋﻮرﻓﺮاﻧﺲ ﺷﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬در اﺷـﮑﺎل ‪10‬ــ‪ 15‬ﺗـﺎ‬
‫‪10‬ـ‪ 17‬ﻧﻤﻮﻧﮥ ﻓﺎﯾﻠﻬﺎي اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه در ﻣﺤﯿﻂ اوﻟﯿﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪15‬ـ ﻻﯾﻪ ﻋﻤﻖﺳﻨﺠﯽ و ارﺗﻔﺎﻋﺎت اﻃﺮاف ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ اﺻﻠﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫وارد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮﻣﺖ ﻓﺎﯾﻞ اوﻟﯿﻪاﯾﻦ ﻻﯾﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ از ﻧﻮع ‪ ArcView Shape‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﺨﺶ‬
‫راﻫﻨﻤﺎي ﻻﯾﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻻﯾﻪ ﺟﺪﯾﺪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪295‬‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل )‪(IWA‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ ‪16‬ـ ﻻﯾﻪ ﻫﯿﭙﺴﻮﻣﺘﺮي ارﺗﻔﺎﻋﺎت اﻃﺮاف درﯾﺎي ﺧﺰر ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ اﺻﻠﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮﻣﺖ ﻓﺎﯾﻞ اوﻟﯿﻪاﯾﻦ ﻻﯾﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ از ﻧﻮع ‪ ArcView Grid‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺑﺨﺶ راﻫﻨﻤﺎي ﻻﯾﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻻﯾﻪ ﺟﺪﯾﺪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪17‬ـ ﻻﯾﻪ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي اﻃﺮاف درﯾﺎي ﺧﺰر ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ اﺻﻠﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮﻣﺖ ﻓﺎﯾﻞ اوﻟﯿﻪاﯾﻦ‬
‫ﻻﯾﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ از ﻧﻮع ‪ DWG‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﺨﺶ راﻫﻨﻤﺎي ﻻﯾﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻻﯾﻪ ﺟﺪﯾﺪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪296‬‬

‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻗﺒﻼً ﻧﯿﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي آﻣﺎري از دﯾﮕﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽﻫﺎياﯾﻦ ﻧﺮماﻓﺰار‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اداﻣﻪ در ﺷﮑﻞﻫﺎي ‪10‬ـ ‪ 18‬ﺗﺎ ‪10‬ـ‪ 22‬ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻓﺮاواﻧـﯽ‪ ،‬ﺳـﺮي‬
‫زﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﮔﻠﺒﺎد اﺳﺘﺎﻧﺪارد وﮔﻠﻮارة ﻗﻄﺎﻋﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ دادهﻫـﺎياﯾـﺴﺘﮕﺎه ﺳـﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺑﻮﺷـﻬﺮ‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ ‪18‬ـ ﻧﻤﻮدار ﻓﺮاواﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد دراﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺑﻮﺷﻬﺮ از ﺗﺎرﯾﺦ ‪ 2000/1/1‬اﻟﯽ‬
‫‪2000/12/30‬‬
‫‪297‬‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل )‪(IWA‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪19‬ـ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺳﺮي زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد دراﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺑﻮﺷﻬﺮ در ﺳﺎل ‪1992‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪20‬ـ ﮔﻠﺒﺎد ساﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺑﻮﺷﻬﺮ )ﻧﻮع ﻫﺸﺖ ﺟﻬﺘﮥ اﺳﺘﺎﻧﺪارد( از ﺗﺎرﯾﺦ ‪ 2000/1/1‬ﺗﺎ‬
‫‪2000/12/30‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪298‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪10‬ـ‪21‬ـ ﮔﻠﺒﺎد اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺑﻮﺷﻬﺮ )از ﻧﻮع ﻫﺸﺖ ﺟﻬﺘﮥ ﻗﻄﺎﻋﯽ( از ﺗﺎرﯾﺦ ‪ 2000/1/1‬ﺗﺎ‬
‫‪2000/12/30‬‬
299 (IWA) ‫ﻧﺮماﻓﺰار اراﯾﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﻣﺪل‬

‫ ﺗﺎ‬2000/1/1 ‫ـ ﮔﻠﺒﺎد اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﯿﻨﻮﭘﺘﯿﮏ ﺑﻮﺷﻬﺮ )ﻧﻮع ﺑﯿﺴﺖ و ﭼﻬﺎر ﺟﻬﺘﮥ اﺳﺘﺎﻧﺪارد( از ﺗﺎرﯾﺦ‬22‫ـ‬10 ‫ﺷﮑﻞ‬
2000/12/30

‫ـ ﻣﺮاﺟﻊ‬3‫ـ‬10
.1376 ،‫ اﻧﺘﺸﺎرات ﺑﻬﯿﻨﻪ‬،‫ ﺗﺮﺟﻤﮥﻫﺎﺷﻤﯽو ﻓﺮﺳﺎﯾﯽ‬.1997 ،‫ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن دادهﻫﺎ‬،‫ ﺳﯿﻤﻮر‬،‫ﻟﯿﺒﺸﻮﺗﺰ‬ .1
2. Walsh, S. J., Lightford, D. R., and D. R. Butler, Recognition and Assessment of Errors in
Geographical Information Systems, Journal of Photogrametric Engineering and Remote
Sensing, Vol. 15, pp. 1423-1430.
3. World Wave Atlas User’s Manual, Version 2, Oceanor, 1999.
2 ! " # " $% & # '( )*# '+ % ' ,- *. .(/ $ 0 1
.3 41 -5 63 /7 8 & 9 :" # 1 ;<,: '+ % = !
> ? @% "A 1 >% 65 8# ? BC ' 1 > 8D $ / ? 'EF &=
2 ! " # ' ( 61 F 6 1 87 6? 9 1 G% ' 1 '7 " 1
.5 ' ' 7 1 $ /. HI F $ &6 18D 1 "$<D
'( "A $ : $ ' 1 ' . & G% ' 1 41 D<I .8?
2

G% .8? & '( G @ C 1 63 .

N F &= ! 2 # 6 M F L3 C ? .5 K G% J38D 0
 !" #

F $ 'EF5 & G#1 & ' 13-D & 6 .G# & O! & G P F K )G . $
> 8D $ / ? 'EF &= .3 " # 6 ! & M M" K6F.8 Q
2 1# @ C F "$ R
) 7 ; ,- @% G #1 F ; 1 ?'1 ! R 'JF ' ' 1
@% /. 'S O & ' 1 . :1 D<I '( "$<D & ! " # T: $ H8D
6 . U . :1 2 ! " # '( G% -5 $ @ C H.8D ; ,-
2 ! " # '( WXWW $ G % H8D C* /. $ 17V H.:

G P F
]Z ]\[]Y^ YZ[Y\
M' 1 . :1 K
G P F
\Z ]\[W]\ YZ[Y]\
MH.8D @% K
\Z ]\[Y]\ \^Z\^ O! F
WZ ]\[ZZ \Y[_^\ = ,D F
W] ]Y[\ \`[a^\ 'EF5 F
]] ]a[bW^ \Z[^ M' 1 . :1 K ' 13-D F
' 13-D F
\b ]^[\ \][_^
MH.8D @%K
G#1 F
WZ ]a[a^\ \Z[^\
M' 1 . :1 K
G#1 F
_Z ]a[a^\ \Z[Y]\
MH.8D @%K
\ _Z[]\ `b[ZZ 6!1 1
$ ' & % C* c5 : &" # 1 -5
d ! " # '( 1
f R $ ?" g!1 & e7 & : # '7 % $ 2W
2 # 6 C* $ 4 1 L3 C ? h G% .
G . :1 O ? 41 '5 ! " $ ! '.,# 41 9 2]
2" # 1
? h' 1 % ? ' C* WWXWW ]XWW $
41 9 2 F? 6 > * -5 "$ 1I 41 $ L3 C
/ . WXWW $ " # 1 O ? /. '5 ! W] ! '.,#
! " # '( WZXWW 65 WXWW J#
! " #$% $ &% ' ! % ( ) * &+ ,& - . / $
4 3+ 0 1+ 2 +$

! "
!# $ "
! & ! '" %
!( ) !

( ) ! %

+ 0 1+ 2 +$ ! " #$% $ &% '! % () * &+ , & - . / $ 5

4 6,3

! "
!# $ " %
! & ! '" %
!( ) !

( ) ! %
 !" # $

8" +$ ! " #$% $ &% '! % () * &+ , & - . / $ 7

! " %%
!# $ "
! & ! '" %
!( ) !

( ) ! %

0 : + 2 +$ ! " #$% $ &% ' ! % ( ) * &+ , & - . / $ 9

4 6,3 +

%
! "
!# $ " %
! & ! '" % %
!( ) !

( ) ! %

<2! + 2 ! " #$% $ &% '! % () * &+ , & - . / $ ;

! " %%
!# $ "
! & ! '" %

!( ) !

( ) !
 %

>' +$ ! " #$% $ &% '! % () * &+ , & - . / $ =

4 6,3

%
! "
! #$ " %
! & ! '" %
!( ) !

( ) !

4 3 >' +$ ! " #$% $ &% '! % () * &+ , & - . / $ ?

%
! "
!# $ " %
! & ! '" %
!( ) !

( ) ! %

0: +$ ! " #$% $ &% '! % () * &+ , & - . / $ @

4 6, 3

%
! "
!# $ " %
! & ! '" %
!( ) !

( ) !
 !" # &

3 0 : +$ ! " #$% $ &% ' ! % ( ) * &+ ,& - . / $ A

4

%
! " %
!# $ " % %
! & ! '"
!( ) !

( ) !

" + B +$ ! " #$% $ &% '! % () * &+ , & - . / $

! "
!# $ " %
! & ! '"
!( ) !

( ) !
'

6, + 0 1 ! " &% '! % () * C (D

+0 1 !" &% '! % () * C (D

!" # (

8" !" &% '! % () * C (D 5

6, EF + 2 !" &% '! % () * C (D 7

)

>' !" &% '! % () * C (D 9

6, >' !" &% '! % () * C (D ;

!" #

0: !" &% '! % () * C (D =

6, 0: !" &% '! % () * C (D ?

<2! + 2 ! " &% '! % () * C (D @

" + B !" &% '! % () * C (D A

 8" + 2 +$ C G HI+ & * ( >JI K 5
* + !,

" + B +$ C G HI+ & * ( >JI K 7

* + !,

6, + 0 1 +$ C G HI+ & * ( >JI K 9

* + !,
%

4 3 + 0 1 +$ C G HI+ & * ( >JI K ;

* + !,
!" # $

4 6, 3 >' +$ C G HI+ & * ( >JI K =

* + !,

4 3 >' +$ C G HI+ & * ( >JI K ?

* + !,
%

6, 0: +$ C G HI+ & * ( >JI K @

* + !,
%

4 3 0: +$ C G HI+ & * ( >JI K A

* + !,

%%
 %

E F + 2 +$ C G HI+ & * ( >JI K

* + !,

6 # 41 '5 !W] -5 =! n1 .3R

> 1I $ ' 9 1 -+ ./ T 1 " m! M]ZZ] Wbb] ! K
" m! ! 6G 2 ! " E o R5 6 " 4 " p ?
6 3.8J 5S Q N ' 1F 6! FG ?6 I 1/
2 !
‫‪317‬‬ ‫واژهﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬

‫!‬ ‫‪!" #‬‬

‫‪$%‬‬
‫‪+,‬‬ ‫)(' & ‪*%‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪./‬‬ ‫)‬
‫‪-‬‬
‫‪,-‬‬
‫‪0 -‬‬
‫‪1‬‬
‫‪./‬‬ ‫‪2 3 0‬‬
‫‪. 4 $5‬‬
‫" ‪7 8‬‬ ‫*‪*%‬‬ ‫‪. ! 6%‬‬

‫!‬ ‫‪: ; / 9 '() 7‬‬

‫<‬ ‫‪!"#‬‬
‫‪$‬‬ ‫‪%8‬‬
‫= ‪:0‬‬
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪318‬‬

‫‪$‬‬ ‫>" ‪%‬‬

‫( ?‬
‫‪$‬‬ ‫&‬

‫‪@AB‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪C 1‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪D 2:‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪-‬‬ ‫"‪E‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪%‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪FG‬‬ ‫‪9 ;5:‬‬ ‫‪% 8‬‬
‫‪%‬‬ ‫‪FG‬‬ ‫‪9 ;5: -‬‬ ‫‪% 8‬‬
‫‪- I‬‬ ‫‪J‬‬ ‫!‪H‬‬ ‫‪% 8‬‬
‫!‪- H‬‬ ‫‪% 8‬‬
‫‪%K 8‬‬
‫‪%K 8‬‬
‫‪%K 8‬‬
‫&‬ ‫‪;51" 7 8‬‬

‫‪$ $‬‬ ‫‪$‬‬ ‫‪$‬‬ ‫‪2 E9 ;% 9 ; L9‬‬

‫‪$‬‬ ‫‪!M ; 9‬‬
‫‪'$‬‬ ‫‪2: @G‬‬ ‫‪N% 9‬‬
‫(‬ ‫‪( $‬‬ ‫)‬ ‫)((‬ ‫‪%‬‬ ‫‪;%‬‬ ‫‪@%*$9‬‬
‫‪N% ; E9‬‬
319 ‫واژهﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬

* + $ *+ * % 1 @ 09
! $ ! "$ 9
, " - ,"- % H! 9
A > & O"9

.,"* 5 ; I P/
. , "/$ * .,"* 5 &2 I P/
0 % F/

*" M

")*12 * 5

"$ ! " 05 ,
$ % 6> ( , %
" Q" >*", 8 !
$ D:
R >%
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ 320

I
" $ . " .
. . E" S F9
- , - +> L
A >
$ & ,- *" "+
/$ R 9 @: *
$ ,D $B
/$ D T ,
/$ 3 S U ,
/$ 4 R S U ,
+>
5 !$ " 5!" W / V % ,
$ , $ " ," X V % ,
0 && Y% 7/ *E >

E" J

5
*0
51
321 ‫واژهﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬

- C Z* F
- C Z* F
KE"
6 7 " 67" % U/ & '() V 6
$ >V [9 $ +8 . 6

6 $ 6 66 > A$B
- '\ B
Q"AB

E" D0G

_ ]% ^
" 7 "7 >*", 8 ]% ^
& $ 7 , ]% ^
! 6$ ]% ^
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪322‬‬

‫‪%‬‬ ‫‪.‬‬ ‫)‬

‫> ‪6‬‬ ‫)‬
‫‪-‬‬ ‫‪$ 8-‬‬ ‫‪$‬‬ ‫‪--‬‬ ‫‪%‬‬ ‫' ` ‪U/‬‬ ‫)‬
‫‪5‬‬ ‫& ‪,‬‬ ‫‪%‬‬ ‫‪$‬‬ ‫‪5,‬‬ ‫‪a% A6 9‬‬ ‫)‪8Y‬‬

‫‪$‬‬ ‫&‬ ‫‪M‬‬ ‫'‪+M & $‬‬

‫' @ ‪-‬‬

‫>‪R‬‬ ‫‪,‬‬
‫‪*" A$B @%‬‬
‫‪$‬‬ ‫"‪;$‬‬ ‫‪.%‬‬
‫(‬ ‫‪B‬‬
‫‪$‬‬ ‫‪$‬‬ ‫"* ‪F ) b( ,‬‬
‫‪,"-‬‬ ‫‪$‬‬ ‫!‪% H‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪c‬‬

‫‪,‬‬
‫&‬ ‫‪!--‬‬ ‫‪% 8‬‬ ‫‪d ,‬‬
‫‪%‬‬ ‫‪V L H% ,‬‬
323 ‫واژهﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬

_
6$ @$ >
)$ 6$ *B e(G @$ >
>

- _

, %
0
7 " , 7" , % % - 6*
&* " K8 %8 ,
*$ , $ . ( * , (
, ! "B ,
D *' "BC : "B ,
( :$ , (:,
A% , / & 1 109 , f 50 " K8 ,
: * 5
: . : *58: .
& D, 6
CL1
! $ 7 $ ! 7 Z 7 * & 1 109 6
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪324‬‬

‫‪.‬‬ ‫*‬ ‫‪$6‬‬ ‫!‪5 H‬‬

‫‪,‬‬ ‫‪R‬‬
‫&‬ ‫‪% L A+‬‬ ‫‪A AF9 +1‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪+1‬‬
‫‪>*", 8‬‬

‫‪g‬‬ ‫‪$ ,‬‬ ‫"‪E‬‬

‫‪$‬‬ ‫‪$%‬‬
325 ‫واژهﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬

$ D:
1
$ , $ " ," X V % ,
, R
*0
. * $6 5 H!

E" J
$ &
$%

$ , E"
& $ 7 , ]% ^
! $ ! "$ 9
A > & O"9
!" L : ; L/ 9 L'() 7L
!
/$ D T ,
! 6$ ]% ^
$ $ $ $ 2 E9 ;% 9 ; L9
*" M
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪326‬‬

‫!‬ ‫‪$‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪$‬‬ ‫‪! 7‬‬ ‫‪Z‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪* & 1 109 6‬‬
‫‪$‬‬ ‫‪>V [9 $ +8‬‬ ‫‪. 6‬‬
‫‪./‬‬ ‫‪2 3 0‬‬
‫&‬ ‫‪;51" 7 8‬‬
‫_‬ ‫^ ‪]%‬‬
‫&‬ ‫‪!--‬‬ ‫‪% 8‬‬ ‫‪d ,‬‬
‫‪/$‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪U‬‬ ‫‪,‬‬
‫‪/$‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪U‬‬ ‫‪,‬‬

‫‪- I‬‬ ‫!‪J H‬‬ ‫‪% 8‬‬

‫‪*$‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪$‬‬ ‫‪.‬‬ ‫(‬ ‫( ‪* ,‬‬
‫*&‬ ‫‪" K8 %8‬‬ ‫‪,‬‬

‫‪R >%‬‬
‫= ‪:0‬‬
‫*‬ ‫‪+ $‬‬ ‫‪*+‬‬ ‫*‬ ‫‪% 1 @ 09‬‬

‫(‬ ‫‪( $‬‬ ‫)‬ ‫)((‬ ‫‪%‬‬ ‫‪;%‬‬ ‫‪@%*$9‬‬

‫‪$‬‬ ‫"‪;$‬‬ ‫‪.%‬‬
‫(‬ ‫‪:$‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪(:,‬‬
‫‪D‬‬ ‫'*‬ ‫‪"BC‬‬ ‫‪:‬‬ ‫‪"B‬‬ ‫‪,‬‬
‫(‬ ‫‪B‬‬
‫‪$‬‬ ‫‪%‬‬ ‫‪6> ( ,‬‬ ‫‪%‬‬
327 ‫واژهﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬

$ $ F ) b( , *"

6 $ 6 66 > A$B
6 7 " 67" % U/ & '() V 6
,

A >
6$ @$ >

%K 8
%K 8
%K 8

N% ; E9
- E" 8
I
7 " , 7" , % % - 6*

0 && Y% 7/ *E >
0 % F/
'$ 2: @G N% 9
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪328‬‬

‫‪%‬‬ ‫‪V L H% ,‬‬

‫&‬ ‫‪% L A+‬‬ ‫‪A AF9 +1‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪$ 8-‬‬ ‫‪$‬‬ ‫‪--‬‬ ‫‪%‬‬ ‫' ` ‪U/‬‬ ‫)‬
‫‪/$‬‬ ‫‪R‬‬ ‫* ‪9 @:‬‬
‫‪5‬‬
‫‪0‬‬
‫‪D 2:‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪-‬‬ ‫_‬

‫‪$‬‬ ‫&‬ ‫‪,-‬‬ ‫"*‬ ‫‪"+‬‬

‫!‪- H‬‬ ‫‪% 8‬‬
‫‪,‬‬ ‫"‬ ‫‪-‬‬ ‫‪,"-‬‬ ‫!‪% H‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪*" A$B @%‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪, -‬‬ ‫‪L‬‬ ‫>‪+‬‬
‫>‪+‬‬
‫‪,‬‬ ‫‪%‬‬
‫‪,"-‬‬ ‫‪$‬‬ ‫!‪% H‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪+‬‬
329 ‫واژهﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬

: * 5 8:
. : *58: .
A% , / & 1 109 , f 50 " K8 ,

, ! "B ,
,
"$ ! " 05 ,
C 1

. 4 $5
5 !$ " 5!" W / V % ,
5 c
51
$ !M ; 9

. . E" S F9
7 A +1
? (

KE"
$ % ">
Q"AB
.,"* 5 ; I P/
‫ﻣﺪلﺳﺎزي اﻣﻮاج درﯾﺎﻫﺎي اﯾﺮان‬ ‫‪330‬‬

‫‪.‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪"/$‬‬ ‫*‬ ‫*"‪.,‬‬ ‫‪5 &2‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪P/‬‬

‫>‬

‫‪C 1‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪>*", 8‬‬
‫"‬ ‫‪7‬‬ ‫‪"7‬‬ ‫^ ‪>*", 8 ]%‬‬
‫"‬ ‫"‪Q‬‬ ‫! ‪>*", 8‬‬
‫‪0 -‬‬
‫‪$‬‬ ‫‪%8‬‬
‫‪@AB‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪+,‬‬ ‫)(' & ‪*%‬‬
‫‪$‬‬ ‫‪,D‬‬ ‫‪$B‬‬
‫‪$‬‬ ‫&‬ ‫‪M‬‬ ‫'‪+M & $‬‬
‫‪$‬‬ ‫‪5, 5‬‬ ‫& ‪,‬‬ ‫‪%‬‬ ‫‪a% A6 9‬‬ ‫)‪8Y‬‬
‫‪")*12‬‬ ‫*‬ ‫‪5‬‬
‫‪-‬‬
‫" ‪7 8‬‬ ‫*‪*%‬‬ ‫‪. ! 6%‬‬
‫"‬ ‫‪$‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪;" .#‬‬

‫>‪R‬‬ ‫‪,‬‬
‫‪,-‬‬
331 ‫واژهﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬

& D, 6
% . )
6 > )
)$ 6$ *B e(G @$ >

! !" #

E" D0G

- @ '
- '\ B
$ ' - & * -* "<- " $ $ <$
- $ $%
- C Z* F
- C Z* F
- ./ )

% - FG 9 ;5: % 8
% FG 9 ;5: - % 8