AKAUNTABILITI

PENGURUSAN
KEWANGAN
 OBJEKTIF UMUM
• Memahami maksud konsep akauntabiliti dalam
pengurusan kewangan

• Memahami peranan dan tanggungjawab pengurus

institusi/org dalam pengurusan kewangan

• Mengetahui dan memahami perkara-perkara yang

menyalahi peraturan kewangan.

• Mengetahui perkara-perkara yang menyebabkan

tindakan surcaj dan penalti
KONSEP AKAUNTABILITI

• Memikul amanah
• Kecekapan dan
keberkesanan tindakan
• Kewajiban memberi
penjelasan dan keterangan.
• Menanggung akibat
 MAKSUD AKAUNTABILITI
Satu proses yang melibatkan
– perancangan kewangan
– pengagihan kewangan
– penggunaan tenaga manusia
– pengurusan wang tunai
– pengurusan aset dan perkhidmatan
bagi memenuhi matlamat sesebuah
organisasi/ sekolah.
TPKPKWS 19.1
 PIHAK TERLIBAT

Penilaian oleh:
– Bahagian Audit Sekolah
– Bahagian Audit Dalam KPM
– Bahagian Kewangan, KPM
– Jemaah Nazir Jaminan Kualiti
– Jabatan Pelajaran Negeri
– Pejabat Pelajaran Daerah
 TANGGUNGJAWAB PENGURUS SEKOLAH

1. (a) Penyediaan Penyata Kewangan

Menyediakan Penyata Kewangan Tahunan

bagi tahun berakhir 31 Disember setiap
tahun mengikut prinsip perakaunan yang
telah ditetapkan
 TANGGUNGJAWAB PENGURUS SEKOLAH

1.(b) Kemukakan Penyata Kewangan Tahunan

Sekolah (SPK Bil 4/1988)

– Mengemukakan penyata kewangan tahunan

kepada Ketua PTJ untuk diserahkan kepada
Bahagian Audit Sekolah tidak lewat daripada
31 Mac tahun berikutnya bagi tujuan
pengauditan
– Walau bagaimanapun perlu dikemukakan pada
28/29 Februari kepada Ketua PTJ atau Pejabat
Audit
 TANGGUNGJAWAB PENGURUS SEKOLAH

2. Pelantikan Juruaudit Dalaman

• Melantik Juruaudit Dalaman bertujuan

untuk mengkaji kelemahan dalam sistem
pengurusan kewangan sekolah

• Juruaudit Dalaman hendaklah terdiri

daripada guru yang tidak terlibat dalam
urusan menandatangani cek bayaran.

Jabatan Pengurusan Kewangan dan Pentadbiran Pejabat

 TANGGUNGJAWAB PENGURUS SEKOLAH
3(a) Penubuhan Jawatankuasa Pengurusan
Kewangan dan Akaun (JPKA)

– Melantik Jawatankuasa Pengurusan Kewangan dan

Akaun (JPKA)
Ahli-ahli terdiri daripada:
– Pengerusi (Pengurus Sekolah)
– Setiausaha (KPT/PT Kewangan)
– Ahli-ahli kanan: Semua P.Kanan/Ketua Bidang/
Semua Ketua Panitia/Juruaudit Dalam/ Guru Pra
Sekolah/Guru Pendidikan Khas/pegawai lain yang
sesuai
 TANGGUNGJAWAB PENGURUS SEKOLAH
3(b) Bidang Tugas JPKA
– Membantu Pengurus Sekolah mengawasi,
mengesan dan menyelia semua urusan
kewangan dan akaun mengikut peraturan
yang berkuatkuasa.
– Meneliti dan mengambil tindakan susulan
terhadap Laporan Audit
– Merancang latihan untuk kakitangan yang
mengurus hal-hal kewangan
– Mesyuarat hendaklah diadakan tiap-tiap
bulan dan sekurang-kurangnya 2 bulan
sekali
 TANGGUNGJAWAN PENGURUS SEKOLAH

4. Pemeriksaan mengejut (AP 309)

• Pemeriksaan mengejut secara berkala terhadap

peti besi atau wang tunai, setem atau barang-
barang lain yang berharga

• Dijalankan tidak kurang dari sekali dalam 6 bulan

• Penemuan pemeriksaan direkodkan dalam Buku

Pemeriksaan Mengejut (Am 28)
 TANGGUNGJAWAB PENGURUS SEKOLAH

5(a). Pelantikan Pemverifikasian Stok dan

Pegawai Pemeriksa

– Melantik secara bertulis sekurang-kurangnya dua

orang sebagai Pemverifikasi Stok dan Pegawai
Pemeriksa (pegawai tidak terlibat secara langsung
dalam pengurusan stor)

– Kemukakan kepada Pegawai Pengawal melalui PPD

 TANGGUNGJAWAB PENGURUS SEKOLAH

5(b) Penyimpanan Rekod dan Dokumen

Kewangan Untuk Pengauditan
▪ Menyedia dan mengemukakan semua rekod/
dokumen kewangan kepada Bahagian Audit
Sekolah
▪ Memberi penjelasan atau maklumat yang
diperlukan
▪ Membenar dan memberi kerjasama semasa
pengauditan/pemeriksaan dijalankan
 TANGGUNGJAWAB PENGURUS SEKOLAH

5(c) Jawapan Kepada Laporan Kuiri Audit

(AP 306)

Memberi jawapan terhadap laporan atau

pertanyaan audit dalam tempoh satu bulan
dari tarikh laporan atau pertanyaan audit
 KESALAHAN DISURCAJ
• Gagal mengutip dan menguruskan kutipan yang
dipertanggungjawabkan
• Pembayaran wang awam dengan cara tidak
teratur dan tidak sempurna serta membuat
pembayaran yang tidak dibenarkan
• Telah menyebabkan berlakunya kekurangan
atau kehilangan wang awam/harta benda
kerajaan
• Gagal menyelenggara akaun dan rekod
kewangan dengan sempurna dan teratur
• Gagal membuat pembayaran atau telah
menangguhkan pembayaran wang awam kepada
yang berhak menerima
 PENALTI
Seseorang yang melanggar Peraturan
Pendidikan (Akaun dan Audit) 2002
yang terkandung dalam Akta Pendidikan
1996 dianggap telah melakukan kesalahan
dan apabila disabitkan boleh didenda tidak
melebihi RM5000.00 atau dipenjarakan
selama tempoh tidak melebihi tiga (3)
bulan atau kedua-duanya.
 ISU PENEMUAN AUDIT
▪ Ada Laporan Khas
▪ Rekod kewangan tidak diselenggarakan
▪ Rekod kewangan tidak dikemaskinikan
▪ Pungutan tidak diserahkan ke pejabat
▪ Pungutan lewat dibank
▪ Pungutan tidak diakaun
▪ Pungutan tidak dibank
▪ Resit tidak dikeluarkan bagi pungutan
(kecuali) terimaan dari JPN/KEM)
▪ Pungutan tanpa kelulusan
 ISU PENEMUAN AUDIT
▪ Mengeluarkan resit sementara
▪ Sewa Kantin/Kedai Buku belum diterima
▪ Bayaran menggunakan cek tunai/buka palang
▪ Perbelanjaan tanpa kelulusan
▪ Pembayaran tanpa menggunakan baucar
▪ Bayaran tanpa dokumen sokongan
▪ Perolehan tidak menggunakan Pesanan Sekolah(LO)
▪ Bil lewat dijelaskan iaitu melebihi 14 hari dari tarikh
bil diterima
▪ Perakuan penerimaan bekalan/perkhidmatan tidak
dilengkapkan pada Pesanan Sekolah (LO) - tiada
tandatangan, tarikh dan rujukan buku stok
 KEPENTINGAN AKAUNTABLITI

i) Perancangan cekap dan berkesan

ii) Elakkan kekurangan kutipan hasil
iii)Pembaziran sumber kewangan,tenaga
dan masa
iv) Elakkan rasuah dan penyelewengan
v) Elakkan tindakan mahkamah dan
surcaj
 KELEMAHAN

i) Kurang penglibatan pihak pengurusan atasan

dalam hal-hal pengurusan kewangan
ii) Tiada penyeliaan dan pengawasan terhadap
pegawai dan kakitangan
iii) Pegawai awam kurang mahir/latihan
iv) Kawalan dalaman lemah
v) Peraturan/arahan tidak disimpan atau
dikemas kini
vi) Sengaja melanggar arahan kerana kepentingan
diri
 KESAN TIADA AKAUNTABILITI

i. Mengurangkan hasil kerajaan

ii. Tunggakan hasil terus meningkat
iii. Perbelanjaan melebihi pendapatan
iv. Harta awam sukar dikesan
v. Penyelewengan
vi. Tidak adil untuk pembayar cukai
 CADANGAN
Ketua Jabatan perlu:
▪ Memahirkan diri
▪ Melakukan pemantauan dan
penyeliaan berterusan
▪ Menanamkan nilai murni dan
integriti kepada kakitangan
▪ Tindakan segera kepada
laporan dan pemerhatian audit
▪ Amanah dan telus.
PENGAUDITAN
KEWANGAN
SEKOLAH
 AKTA PENDIDIKAN 1961
Sekolah merupakan sebuah institusi
pendidikan yang pentadbiran harta dan
kewangannya tertakluk kepada peruntukan
yang terdapat di bawah Akta Pendidikan 1961
dan Accounts & Audit Rules 1962, maka
Pentadbir Sekolah dikehendaki menyimpan
akaun-akaun dan rekod-rekod lain yang
berkaitan dengannya dengan sempurna serta
menyediakan dan mengemukakan satu Penyata
Akaun Kewangan tentang tahun kewangan
yang baru berlalu kepada pihak audit tidak
lewat daripada 31 Mac pada tiap-tiap tahun
 BAHAGIAN AUDIT SEKOLAH

Bahagian Audit Sekolah merupakan satu unit

yang bertanggungjawab kepada Ketua
Setiausaha Kementerian Pelajaran Malaysia.
Mereka bertanggungjawab menyediakan hasil
pengauditan terhadap Penyata Kewangan yang
disediakan oleh sekolah-sekolah di negara ini
sejak ia mula diperkenalkan pada tahun 1984
 TUJUAN PENGAUDITAN
Menentukan sama ada Penyata Kewangan
Sekolah menunjukkan satu kenyataan yang
bersamaan dengan rekod yang disimpan di
sekolah, pengurusan terimaan dan bayaran
dilaksanakan dengan cekap dan berhemat
serta mengikut undang-undang, peraturan dan
Garis Panduan Perakaunan dan Kewangan
Sekolah.
 KUASA JURUAUDIT
Kuasa Mengaudit
Memeriksa semua rekod kewangan,
dokumen wang, setem, hak milik, stor,
atau harta.
Meminta apa-apa penjelasan semasa
menjalankan kewajipannya
Meminta cabutan atau carian dokumen
Menjalankan apa-apa penyiasatan atau
pemeriksaan
 LAPORAN AUDIT
DefinIsi
Cara perhubungan rasmi seorang juruaudit dengan
pihak auditi, membangkitkan segala kelemahan
yang terdapat dalam sistem pengurusan kewangan
bersama-sama syor dan cadangan bagi
mengatasinya serta ulasan yang sewajarnya.
Komponen Laporan Audit
Menjelaskan kelemahan/kesilapan/ketinggalan.
Menjelaskan kesan/kelemahan/kesilapan/
ketinggalan.
Menjelaskan syor-syor untuk membetulkan dan
mengatasi kelemahan/kesilapan/ketinggalan.
 PENARAFAN AUDIT
SIJIL AUDIT TAHAP SIJIL
Sangat Baik
Sijil Audit Tanpa Teguran
Baik
Memuaskan
Kurang Memuaskan
Sijil Audit Berteguran
Tidak Memuaskan

SIJIL TANPA PENDAPAT

DATA LAPORAN AUDIT
SIJIL AUDIT BERTEGURAN
 SIJIL AUDIT BERTEGURAN
2006 2007 2008 Berulang 2006/07 Berulang 2007/08 Berulang 2006/08 Berulang 06/07/08
Pusat Tanggungjawab (PTJ)

BIL % BIL % BIL % BIL % BIL % BIL % BIL %

JPN Sabah 548 60.2 207 40.4 127 22.4 8 10.4 16 15.7 46 58.2 3 9.4

JPN Perak 41 4.5 65 12.7 135 23.8 12 15.6 26 25.5 5 6.3 4 12.5

JPN Selangor 52 5.7 61 12.0 92 16.2 8 10.4 19 18.7 15 19.0 10 31.3

JPN N.Sembilan 21 2.3 35 6.8 40 7.1 4 5.2 11 10.8 2 2.5 0 0.0

Bhg.Pend.Islam 1 0.1 20 3.9 48 8.5 2 2.6 12 11.8 0 0.0 0 0.0

JPN W.P. KL 31 3.4 6 1.2 35 6.2 5 6.5 3 2.9 3 6.1 6 18.8

JPN Kedah 28 3.0 10 2.0 18 3.2 3 3.9 1 1.0 0 0.0 2 6.3

JPN Kelantan 71 7.8 20 3.9 14 2.5 5 6.5 3 2.9 4 8.2 2 6.3
JPN T’ganu 23 2.5 25 4.9 17 3.0 4 5.2 2 2.0 0 0.0 2 6.3
JPN Pahang 31 3.4 22 4.3 11 1.9 3 3.9 3 2.9 1 1.3 1 3.1
JPN P.Pinang 6 0.7 8 1.6 13 2.3 4 5.2 2 2.0 0 0.0 0 0.0
JPN Perlis 2 0.2 3 0.6 6 1.1 1 1.3 1 1.0 0 0.0 1 3.1
Bhg. Pend. T&V 10 1.1 3 0.6 3 0.5 3 3.9 3 2.9 1 1.3 0 0.0

JPN Melaka 17 1.9 20 3.9 1 0.2 10 13.0 0 0.0 1 1.3 1 3.1

JPN Sarawak 0 0 0 0 5 0.9 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0

JPN Johor 15 1.7 0 0 1 0.2 2 2.6 0 0.0 1 1.3 0 0.0
JPN W.P. P’Jaya 0 0 0 0 1 0.2 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0
Bhg. Pen.Khas 3 0.3 0 0 0 0.0 1 1.3 0 0.0 0 0.0 0 0.0
JPN WP Labuan 3 0.3 5 1.0 0 0.0 2 2.6 0 0.0 0 0.0 0 0.0
Bhg.SBP/Kluste 8 0.9 3 0.6 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0

Bhg. Sukan,Seni & Kokurikulum 0 0 0 0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0

Jumlah
911 81.7 513 71.8 567 71.1 77 6.9 102 14.3 79 7.1 32 2.9
LAPORAN TEGURAN AUDIT
 SEBAB-SEBAB KELEMAHAN

Ketidakpatuhan undang-undang
dan peraturan kewangan;

Kelemahan dari segi kawalan

dalaman;

Kurang pendedahan kepada

hal-hal kewangan.
SUMBER PENYEDIAAN PEMERHATIAN AUDIT

Soal selidik kawalan dalam;

Memo ringkas semasa auditan;
Menemubual pegawai;
Pemerhatian;
Pemeriksaan fizikal;
Rekod / dokumen yang berkaitan /
perkiraan.
 SENARAI SEMAK AUDIT
1. KAWALAN PENGURUSAN

2. KAWALAN TERIMAAN
2.1 Penyelenggaraan Rekod dan Dokumen
Terimaan
2.2 Pengurusan Pungutan
2.3 Akaun Belum Terima

3. KAWALAN PERBELANJAAN
3.1 Penyelenggaraan Rekod dan Dokumen
Perbelanjaan
3.2 Pengurusan Perbelanjaan
3.3 Akaun Belum Bayar (ABB)

4. KAWALAN ASET
 PENYERAHAN PENYATA
ISU:
• Penyata lewat dihantar ke
pejabat Audit
• Penyata Kewangan dan dokumen
sokongan tidak lengkap/cukup
• Tidak tepat
• Tidak lengkap
 PENYERAHAN PENYATA
CARA MENGATASI:
• Penyata Kewangan hendaklah lengkap dan
mengandungi perkara-perkara berikut:
- Kunci Kira-Kira
- Penyata Pendapatan dan Perbelanjaan
- Penyata Penerimaan dan Pembayaran
- Nota-nota kepada Akaun
- Surat Perakuan Pengurus Sekolah
- Format Kertas Kerja/Disket Patskom
Pemantauan oleh PTJ diwajibkan bagi memastikan
Penyata dihantar sebelum atau pada 31 Mac tahun
berikutnya
 PUNGUTAN TIDAK DIPERAKAUNKAN

- Pungutan dan Resit Pejabat

tidak direkodkan di Buku
Tunai

- Wang tidak dibankkan

 PUNGUTAN TIDAK DIPERAKAUNKAN
CARA MENGATASI:
• Terimaan direkodkan di Buku Tunai
semasa urusniaga
• Terimaan hendaklah dibankkan pada hari
kutipan sekiranya tidak sempat dibankkan
pada hari kerja berikutnya
• Pengurus Sekolah hendaklah membuat
penyeliaan secara kerap terhadap
pungutan dan kemasukan wang ke bank
• Pengurus Sekolah hendaklah menjalankan
siasatan dan lapor kepada PTJ
 ISU-ISU AUDIT
Pungutan lewat / tidak diserah ke pejabat.
Pungutan tidak diperakaunkan.
Pungutan tanpa resit.
Tanpa kelulusan Pendaftar
Resit Sementara.
Bayaran tanpa baucar.
Bayaran tanpa dokumen sokongan.
Bayaran melalui cek tidak berpalang.
Bil lewat dijelaskan.
Perolehan tanpa menggunakan Pesanan
Sekolah.
Perbelanjaan tidak mengikut maksud
peruntukan.
 RUMUSAN
Kesedaran terhadap tanggungjawab
dan peranan pihak pengurus sekolah
dipertingkatkan
Pematuhan peraturan kewangan
dipertingkatkan
Pencegahan terhadap
penyelewangan dapat diambil
Penambahbaikan tahap pengurusan
kewangan sekolah
Pengurangan Laporan Audit
Berteguran