“

AKAUNTABITLITI
DALAM PENGURUSAN
KEWANGAN SEKOLAH
 OBJEKTIF ❖ Memahami Dengan
Jelas Perkara-perkara
Di akhir sesi ini diharapkan anda dapat:
Yang Boleh
Menyebabkan Penyata
v Menerangkan konsep akauntabiliti dalam Dan Pengurusan
pengurusan kewangan. Kewangan Sekolah
v Menyatakan peranan dan tanggungjawab Diberikan SIJIL
pengurus sekolah dalam pengurusan
AUDIT
BERTEGURAN
kewangan.
v Mengenal pasti kaedah pengurusan
pengauditan kumpulan wang sekolah.

2
 Akauntabiliti adalah
memikul amanah
untuk menjalankan
aktiviti yang
AKAUNTABILITI ditentukan, secara
bertanggungjawab
ke atas kejayaan atau
kegagalannya.

35
 1. Penurunan
9. Kehilangan
Kuasa
dan Hapuskira

2. Serahan
8. Menjawab Tugas
Laporan/
Pertanyaan Audit

ILITI 3. Penyata
N TAB Kewangan Sekolah
U Surcaj dan
AKA
7. Mengadakan
Pemeriksaan Penalti
Mengejut
4. Melantik
Juruaudit Dalam

6. Penyediaan Rekod/
Dokumen Kewangan 5. Pelantikan JPKA
Untuk Pengauditan di sekolah

36
CONTOH PENURUNAN KUASA CONTOH SERAHAN TUGAS

37
 Peraturan-Peraturan Pendidikan
(Akaun dan Audit) 2002
Peraturan 6 :
Penyata Kewangan
Sekolah disediakan setiap
tahun oleh Pengurus
Sekolah
❖ Walau bagaimanapun perlu dikemukakan
pada 28/29 Februari kepada Ketua PTJ
atau Pejabat Audit
SPK Bil 4/1988
1
Menyediakan Penyata Kewangan
Tahunan bagi tahun berakhir 31
Disember setiap tahun mengikut
prinsip perakaunan yang telah
ditetapkan
2
Penyata Kewangan tahunan bagi
tahun berakhir 31 Disember tiap-
tiap tahun perlu dikemukakan
kepada Bahagian Audit Sekolah tidak
lewat dari 31 Mac tahun berikutnya
bagi tujuan pengauditan
38
 Peraturan-Peraturan Pendidikan
(Akaun dan Audit) 2002

i) Didenda tidak melebihi

Peraturan 13: RM5,000.00
Kegagalan menghantar atau
Penyata Kewangan
Sekolah boleh ii) Dipenjarakan selama
dikenakan PENALTI tempoh tidak melebihi 3 bulan
atau
iii) Kedua-duanya

39
 JURUAUDIT DALAM

CONTOH SURAT LANTIKAN Pengurus Sekolah perlu melantik secara bertulis

seorang guru yang tidak terlibat secara langsung
dalam pengurusan kewangan dan perakaunan
sekolah sebagai Juruaudit Dalam untuk
memastikan wujud kawalan dalaman dalam
pengurusan kewangan dan perakaunan sekolah.

Tugas Juruaudit Dalam adalah seperti berikut:

(a) menyemak rekod kewangan;
(b) memastikan prosedur dan peraturan kewangan
dipatuhi
(c) menyediakan laporan hasil pemeriksaan dan
mengemukakan kepada Pengurus Sekolah serta
membentangkan dalam Mesyuarat JPKA.
40
 Pelantikan JPKA di sekolah Penyediaan Rekod/
Dokumen Kewangan Untuk
Pengauditan
PS 5.1 Garis Panduan Pelaksanaan Jawatankuasa
Pengurusan Kewangan Dan Akaun (Pindaan 2021)
Pengurus Sekolah bertanggungjawab:
JPKA hendaklah bertanggungjawab bagi perkara- (a) menyedia dan mengemukakan
perkara berikut: semua rekod/dokumen kewangan
kepada Pejabat Audit Sekolah
1. Pengurusan Belanjawan Negeri;
2. Pengurusan Perakaunan
a) Perakaunan Kewangan (b) memberi penjelasan atau maklumat
yang diperlukan ;
b) Perakaunan Pengurusan
3. Pengurusan Perolehan (c) membenar dan memberi kerjasama
4. Pengurusan Aset dan Stor ke atas pengauditan atau
5. Pemantauan Penyediaan dan pemeriksaan.
Pembentangan Penyata Kewangan dan
Laporan Tahunan oleh Badan Berkanun

41
 PEMERIKSAAN MENGEJUT

❖ Pengurus Sekolah hendaklah

mengadakan pemeriksaan
mengejut secara berkala ke atas
peti besi atau peti wang tunai
dalam penyimpanan wang awam,
setem atau barang-barang lain
yang berharga. JK

❖ Dilakukan tidak kurang dari sekali

dalam enam (6) bulan dan
hasilnya hendaklah direkodkan
dalam Buku Pemeriksaan
Mengejut (Am 28).

42
TANGGUNGJAWAB PENGURUS SEKOLAH

JAWAPAN Memberi jawapan terhadap

KEPADA laporan atau pertanyaan audit
LAPORAN KUIRI dalam tempoh satu (1) bulan dari
AUDIT (AP 306) tarikh laporan atau pertanyaan
audit

43
 Kehilangan dan Hapuskira

“Kehilangan” bermaksud kehilangan wang awam

yang disebabkan oleh kecurian, penipuan atau
kecuaian pegawai, kebakaran, kemalangan,
bencana alam, kekurangan, bayaran terlebih,
pembayaran tanpa kuasa, hutang yang tidak boleh
dapat balik, hasil yang tidak boleh didapatkan dan
perbelanjaan yang sia-sia.

❖ Hapus kira pada amnya merupakan satu

prosedur perakaunan bagi memastikan laporan
kewangan yang disediakan adalah kemas kini,
tepat dan teratur.

❖ Hapus kira kehilangan wang awam juga bertujuan

untuk membolehkan Pihak Berkuasa Kewangan
mengesyorkan tindakan surcaj atau tatatertib ke
atas pegawai yang bertanggungjawab
menyebabkan kehilangan
44
 SURCAJ
Surcaj adalah suatu kaedah bagi kerajaan mengutip PENALTI
balik segala kehilangan atau kerugian di pihak kerajaan
yang telah dilakukan oleh pegawai. Seseorang yang melanggar
Peraturan-Peraturan Pendidikan
Surcaj boleh dikenakan kepada Pengurus Sekolah jika:-
(a) gagal memungut apa-apa wang yang telah
(Akaun Dan Audit) 2002 yang
dipertanggungjawabkan ke atasnya; terkandung di dalam Akta
(b) telah bertanggungjawab tentang apa-apa bayaran Pendidikan 1996 adalah dianggap
wang awam yang tidak disahkan dengan sempurna; telah melakukan suatu kesalahan
(c) telah menyebabkan berlakunya kekurangan atau dan apabila disabitkan boleh
kehilangan wang awam atau harta benda kerajaan; didenda tidak melebihi lima ribu
(d) Gagal menyimpan akaun dan rekod kewangan Ringgit Malaysia (RM5,000) atau
dengan sempurna dan teratur; atau dipenjarakan selama tempoh tidak
(e) Gagal membuat apa-apa bayaran atau melebihi tiga (3) bulan atau
bertanggungjawab bagi apa- apa kelewatan dalam kedua-duanya.
pembayaran wang awam.

45
 SYOR
▪ Pendekatan Punitif yang bersesuaian di bawah
Peraturan-Peraturan Pegawai Awam (Kelakuan AUDIT
dan Tatatertib) 1993

▪ Tindakan Surcaj mengikut Seksyen 18 Akta

Tatacara Kewangan 1957

▪ Pemantauan berterusan oleh Pengurus Sekolah

dan Ketua PTJ

46
PENGURUSAN KEWANGAN DAN AKAUN SEKOLAH

15
 PUNCA KUASA
Peraturan-peraturan Pendidikan (Akaun dan Audit) 2002 yang
dibuat di bawah Seksyen 130 Akta Pendidikan 1996 (Akta 550)

Institusi pendidikan Islam, institusi pendidikan

Kerajaan atau bantuan Kerajaan yang menerima
bantuan kewangan tahunan dikehendaki
mengemukakan Penyata Kewangan Sekolah bagi
tahun berakhir pada 31 Disember setiap tahun
mengikut prinsip perakuan yang diterima umum
kepada Ketua PTJ (Ketua Pusat Tanggungjawab).
3
PENGAUDITAN OLEH BAHAGIAN AUDIT
SEKOLAH (BAS)

❑ Pengauditan terhadap Penyata Kewangan

Sekolah

❑ Pengauditan Pengurusan Kewangan Sekolah

4
 PROSES KERJA PENGAUDITAN

PENYERAHAN PENGAUDITAN PEMERHATIAN AUDIT

PENYATA DAN PENYATA DAN DIKELUARKAN
DOKUMEN PENGURUSAN SESI EXIT
KEWANGAN SEKOLAH KEWANGAN SEKOLAH CONFERENCE
BERSAMA
PENGURUS SEKOLAH
DAN PEGAWAI
PIHAK SEKOLAH TERLIBAT
PENYEDIAAN DAN MENJAWAB
LAPORAN AUDIT
PENGELUARAN PEMERHATIAN AUDIT
TAHUNAN DISATUKAN
LAPORAN AUDIT SECARA BERTULIS

6
5
 Pengauditan dijalankan adalah untuk
memberi pendapat sama ada penyata
PENGAUDITAN kewangan sekolah di bawah Kumpulan
Wang Sekolah menggambarkan
Penyata Kewangan kedudukan yang benar dan saksama
Sekolah selaras dengan Jadual (Peraturan 3)
Peraturan-Peraturan Pendidikan (Akaun
dan Audit) 2002.

8
 PENYATA KEWANGAN TAHUNAN (PKT)
Penyata yang menunjukkan kedudukan kewangan kumpulan wang
berkenaan bagi sesuatu tahun berakhir 31 Disember

DOKUMEN UNTUK SEDIA PKT

Kunci Kira-Kira
Penyata Pendapatan & Perbelanjaan
Penyata Penerimaan & Pembayaran
Nota Kepada Akaun
▪ Buku Tunai KW
▪ Buku Tunai PWR
▪ Akaun Subsidiari
▪ Daftar Bil
▪ Daftar Penghuni Asrama
▪ Jadual Kedatangan Murid
▪ Daftar Akaun Belum Terima
▪ Daftar Akaun Belum Bayar
▪ Penyata Kewangan Tahunan Sebelum
▪ Sijil Perakuan PWR
▪ Penyata Penyesuaian Bank

9
 JENIS SIJIL AUDIT

BERTEGURAN
TANPA TEGURAN
BERTENTANGAN
TANPA TEGURAN
DENGAN Emphasis of
TANPA PENDAPAT Matter

10
CONTOH PENSIJILAN PENYATA CONTOH PENSIJILAN PENYATA
KEWANGAN SEKOLAH KEWANGAN SEKOLAH

- BERTEGURAN- - TANPA TEGURAN -

11
PENGESAHAN PENYATA KEWANGAN SEKOLAH BAGI TAHUN
BERKAHIR 31 DISEMBER 2019

12
ANALISIS PENSIJILAN PENYATA TAHUNAN
SEKOLAH

13
 PENDAPAT BERTEGURAN
Penemuan Audit terhadap empat (4) isu penyata kewangan sekolah bagi tahun berakhir
pada 31 Disember 2019 adalah seperti berikut:

Kesilapan Baki awal yang

dinyatakan di
29
mengisytihar amaun
di penyata kewangan penyata kewangan
Penyata
seperti deposit
sewaan tidak
tidak mengikut baki
yang diaudit
69 kewangan lewat
dikemukakan
diisytihar sebagai
Penyata kewangan
Deposit Diterima dan
lain-lain salah nyata
83 yang dikemukakan
tidak seimbang

243

15
16
 PENDAPAT BERTENTANGAN
Penemuan Audit melibatkan empat (4) isu di penyata kewangan sekolah bagi tahun
berakhir 31 Disember 2019 menyebabkan Pendapat Bertentangan diberikan terhadap 9
sekolah.

Baki awal tidak

dapat disahkan 5
kerana penyata
tahun lalu diberi Pembayaran
Baki awal di Tanpa Pendapat 2 tidak dapat
penyata kewangan disahkan
tidak dapat Penyata
disahkan
1 kewangan tidak
tepat dan tidak
dapat disahkan
5

17
18
PENDAPAT TANPA PENDAPAT

19
 Pengauditan terhadap pengurusan kewangan
sekolah bertujuan untuk memberi penarafan
terhadap tahap pengurusan kewangan di
sekolah sama ada ianya dilaksanakan mengikut
PENGAUDITAN
undang-undang dan peraturan kewangan yang
berkaitan. Penarafan mengikut tahap
Pengurusan pencapaian pengurusan kewangan sekolah
Kewangan Sekolah telah diperkenalkan oleh Bahagian Audit
Sekolah bagi membantu pihak sekolah dalam
usaha meningkatkan tahap pengurusan
kewangan sekolah.

20
 PENGURUSAN KEWANGAN SEKOLAH

KAWALAN PENYATA
1
Menyemak rekod KEWANGAN
dan dokumen
KAWALAN PENGURUSAN 2
kewangan bagi
tujuan penilaian
terhadap elemen KAWALAN TERIMAAN 3

utama pengurusan
kewangan KAWALAN PERBELANJAAN 4

21
PENARAFAN PENGURUSAN KEWANGAN SEKOLAH

22
CONTOH PENARAFAN PENGURUSAN KEWANGAN SEKOLAH

23
PENARAFAN PENGURUSAN KEWANGAN SEKOLAH
TAHUN 2019

24
25
27
28
29
SIASATAN
❖ LAPORAN KHAS
❖ LAPORAN ADUAN

30
Laporan Khas dikeluarkan
Laporan Aduan ialah laporan
untuk melaporkan hasil
daripada siasatan yang
siasatan lanjut terhadap
dijalankan hasil daripada
penemuan-penemuan audit
aduan yang diterima daripada
berkaitan ketidakpatuhan
pelbagai sumber termasuk
peraturan kewangan yang
surat aduan awam, emel dan
menjurus kepada wujudnya
Sistem Pengurusan Aduan
penipuan, pecah amanah,
Awam (SISPAA), Kementerian
penyelewengan dan salah
Pendidikan Malaysia.
guna kuasa.

31
LAPORAN AUDIT SEKOLAH DISATUKAN TAHUN 2020

32
❖ Isu penyelewengan dan pecah amanah ini disebabkan
RUMUSAN
oleh kelemahan pihak pengurusan sekolah. Kebanyakan DAPATAN
kes yang berlaku disebabkan oleh:
AUDIT
i. kutipan dibuat tanpa kelulusan Pendaftar terlebih
dahulu;
ii. buku cek diserahkan kepada Pembantu Tadbir tanpa
pemantauan yang khusus oleh Pengurus Sekolah;
iii. penyediaan penyata kewangan dan perbelanjaan yang
tidak dikawal selia oleh Pengurus Sekolah;dan
iv. pemeriksaan mengejut tidak dijalankan secara berkala
selaras dengan AP309.
33
MENGAPA PENGURUS SEKOLAH PERLU TAHU
MENTAFSIR LAPORAN AUDIT

01: PLANNING
Merancang Belanjawan

02: ORGANIZING
Tindakan
penambahbaikan
03: LEADING
Pemantauan berterusan dan
bimbingan
04: CONTROLLING
Kawalan pengurusan dan
penilaian

34
 Pengurusan Kewangan Sekolah

INTEGRITI

SUMBER
KEWANGAN PEROLEHAN &
BELANJAWAN PENGAUDITAN
SEKOLAH BAYARAN

AKAUNTABILITI
48