DİZEL

MOTORLARDA
TURBO ŞARJ
SİSTEMLERİ

Dizel Motoru Nedir? Nasıl

Çalışır?
Benzin yani Otto motorundan
16 yıl sonra, 1892 yılında
Alman mühendis Rudolf
Diesel tarafından bulunmuştur.
Benzinli motorlarla temelde
birçok özelliği aynıdır. Tek
farkı piston içerisinde
sıkıştırılanın yakıt + hava
karışımı değil sadece hava
olmasıdır. Sıkıştırılan hava
belirli bir basınç ve sıçaklığa
ulaştığında yüksek basınçlı
enjektörden yakıt püskürtülür
ve sıkışan sıcak havanın
içerisinde yakıtın patlaması ile piston aşağı doğru itilir. Benzin motoruyla olan temel fark
budur fakat bunun avantajları ve dezavantajları vardır. Dizel motorunun en büyük avantajı,
yanmanın hava içerisine enjekte edilen yakıt ile sağlanması sonucunda daha kusursuz
gerçekleşmesi ve buna bağlı olarak daha verimli olmasıdır. Benzin motorlarının %20
seviyesinde olan motor verimlerinden bahsetmiştik, dizel motorlarda ise bu verim %40’ın
üzerindedir. Bu sayede dizel motorla benzinli motora göre aynı miktar yakıtla daha fazla yol
katedilebilir. Yanma kuvvetli gerçekleştiğinden çekiş yani tork daha fazladır ve ara
hızlanmaları daha iyi gerçekleştirirler fakat fazla devir yapamadıklarından çabuk kesilirler.
Fazla devir yapamamalarının sebebi, dizel motorlarının daha kuvvetli bir motor bloğuna ve
yine daha dayanıklı piston ve silindirlerden oluşmasındandır. Daha dayanıklı malzeme daha
ağır metal anlamına geldiğinden pistonları 4000 devirden daha hızlı çevirmeleri pek mümkün
değildir. Benzinli motorları ise, 6000 devire rahatlıkla çıkabilirler. Dizel motorlarındaki
yüksek basınçlı yanma olayı neticesinde daha kaliteli malzemelerden üretilen motor parçaları
motorun maliyetini de arttırmaktadır. Bunun yanında bakım sıklığı ve bir arıza durumunda
daha ciddi sorunların oluşması da dezavantajlarındandır. Sonuçta dizel motorlar sağladıkları
iyi yanma ve güçlü çekiş ile kamyon ve otobüs gibi fazla güç değil çekiş gereken alanlarda
yaygın olarak kullanılmaktadır. Benzin motorları ise, daha fazla güç istenen binek otomobiller
ve jipler gibi küçük araçlarda tercih edilmektedir.

1)Yeni Nesil Dizel Motorlar Neden Sessiz Çalışır?

Yeni nesil dizel yakıt sistemlerinde, motorlarda bir çevrimde enjektörler, yakıtı bir
kerede değil kademeli olarak püskürtmektedirler. Böylece çok iyi bir karışım ve
vuruntusuz yumuşak bir yanma gerçekleşir. Sıkıştırma zamanında yapılan ön ve ana
enjeksiyonla yanmanın kademeli başlatılması sağlanır, basınç kademeli olarak
yükselir. Ani basınç yükseltilmesinin oluşturduğu titreşim azaltılmış olur böylece,
motorun daha az titreşimli çalışması sağlanmış olur.

2)Turbo Dizel Motor Nedir? Ne için kullanılır?

Turbo, egzoz gazındaki atık enerjiyi kullanarak motora ekstra hava destekli güç
sağlayan bir parçadır. Günümüzde dizel motorların tamamı turbo şarjlıdır. Genel bir
ifadeyle, egzoz gazları içindeki atık enerji ile çalışan bir hava pompası olan turbo
ünitesi, bir türbin çarkı, bir kompresör çarkı ve bu ikisini birbirine bağlayan bir milden
ibarettir.
Motoru terk eden basınçlı egzoz gazları, turbonun türbin çarkına yönlendirilir.
Göbekteki mil türbinle birlikte dönmeye başlar ve milin diğer ucundaki kompresör
çarkını çevirir. Yüksek hızla dönmeye başlayan kompresör çarkı büyük hacimde
havayı emerek motorun silindirlerine gönderir.
Yakıt içine püskürtülen her bir yakıt zerreciği, yanmak için gerekli olan oksijeni
rahatlıkla bulabilir ve böylece yanma verimliliği de artmış olur Turbo adı verilen
sistem yanma verimini yükseltmek için geliştirilmiştir.

3)Dizel Motorlarda İntercooler Ne İşe Yarar?

İntercooler, turbo dizel motorlarda bulunan havayı soğutup sıkıştırarak turboya

gönderen ve motoru daha verimli çalışmasını sağlayan düzenek. Bu sistem soğuyan
havanın hacminin azalması mantığıyla geliştirilmiştir.

4)Dizel Motorlar Neden Daha Verimli?

Verimlilik üretilen enerjinin güce çevrim oranıdır, dizeller de benzinlilerden her zaman
daha verimlidir. Bunun sebebi dizel motorun çalışma prensibidir.Dizel motorun en
büyük avantajı ,yanmanın hava içerisine enjekte edilen yakıt ile sağlanması
sonucunda daha kusursuz gerçekleşmesi ve buna bağlı olarak daha verimli
olmasıdır. Dizel motorlar benzinli motora göre aynı miktar yakıtla daha fazla yol
katedilebilir

Basit bir hesapla dizel motorların yakıt avantajını hesaplayalım;

Bir dizel motorun 4.5lt/100 km yakıt tüketimi üzerinden hesaplama yapılacak olursa;
100 km’de 20 TL yakıt harcanır. (4,47TL/LT baz alınmıştır.)

Bir benzinli motorun 6,5lt/100 km yakıt tüketimi üzerinden hesaplama yapıldığı

zaman; 100 km’de 33 TL yakıt harcanır. (5.11TL/LT baz alınmıştır.)

100 km’lik bir mesafe kat edildiği zaman dizel motorlu olan otomobil benzinli araca
göre; 33-20= 13 TL daha az yakıt harcamış olacaktır.
Turboşarj Sistemleri :

Turboşarj sistemleri temel olarak motordan alınan gücün arttırılmasını sağlar. Silindir
içerisine daha fazla hava göndererek meydana gelen yanmanın daha güçlü olması
sağlanır. Yöntem gerekli olan gücü yanmış egzoz gazlarının dışarı atılması sırasında alır.
Bu yönden süperşarj sistemleri gibi gücünü krank milinden alarak ekstradan benzin
tüketilmesine neden olmazlar. Turboşarj motora atmosfer basıncının üzerinde hava
verilmesi sağlar. Piston içerisine daha yüksek basınçta hava gönderir ve böylece daha
küçük hacimli motorlardan daha yüksek verimler elde edilir.

Turboşarj sistemlerinde türbin ve kompresör bölümlerinde iki adet pervane bulunur.

Türbin egzoz manifoldunda yer alır. Yanma sonucu oluşan egzoz gazları atmosfere
atılırken sahip olduğu yüksek enerji ile türbini döndürür. Türbin de aradaki bağlantı mili
aracılığı ile kompresörü döndürür. Bu kompresör ile sıkıştırılan hava pistondan içeriye
gönderilir. Böylece silindir içerisine püskürtülen yakıttan daha yüksek verim elde edilir.
Turboşarj sistemlerinin pek çok yararı vardır bunları sıralayacak olursak:
 Turboşarj motorlar daha verimlidir. Aynı performansı elde etmek için daha
küçük motorun kullanılmasına olanak tanır.
 Motorun küçük olması daha az yer kaplamasını sağlar. Aracın ağırlığı hafifler.
 Aynı performansı elde etmek için harcanan enerjiyi azaltır.
 Çevre dostudur. Silindir içerisine daha fazla ve temiz hava gönderdiklerinden
dolayı piston içerisinde yanmış gazlar daha az zararlı olur.
 Turboşarjlı dizel yakıt ile çalışan motorlar diğer motorlara göre %50 daha az
CO2 ve daha az NOx emisyonu sağlarlar.
 Yüksek verimli olduklarından dolayı motorun sahip olduğu esneklik artar.
Özellikle kısa süreli ivmelenmelerde oldukça etkili performanslar gösterir.
 Yüksek konumlarda havanın yoğunluğu azalır. Bu da piston içerisine giren hava
miktarının azalmasına ve performansın düşmesine neden olur.
 Turboşarj sistemlerinde ise bu durum etkisini çok az bir şekilde gösterir. Yeni
gelişmiş bazı turboşarj motorlarda ise motorun performansını hiç etkilemez.
Turboşarj sistemleri motorun ekstradan güç tüketmesine neden olmaz. Bu yönden
süperşarj sistemlerinden daha üstün özelliktedir. Süperşarj sistemlerinde güç bir kayış
kasnak yardımı ile krank milinin sonunda yer alan volandan alınır.

Turbo motorlarda intercooler ne işe

yarar?
Intercooler, aşırı besleme sistemleri tarafından basıncı yükseltilen ve bu
nedenle ısınan taze havanın silindirler içerisine gönderilmeden önce
soğutulmasını sağlayan bir ısı değiştiricisi yani eşanjördür. Aslında farklı bir
tip radyatör de denilebilir.

Turbo nedir? Nasıl çalışır?

Bir çok insan intercoolerın turbo sistemini soğuttuğunu düşünür ancak

intercooler sadece emilen havanın soğutulması işelemini görür. Turbo motor
yağı ve rüzgarın etkisi ile soğur. Diğer taraftan su soğutmalı oldukça pahalı ve
sonradan monte edilen soğutma sistemleri de vardır. Ancak bir çok otomobil
modelinde turbo su ile soğutulmaz.

Turbo veya kompresör (supercharger) tarafından çok yüksek bir

basınçla emilen taze havanın sıcaklığının artması temel bir formül ile
açıklanabilir.
 PV=nRT
Bu formülde bizi ilgilendiren 2 adet değişken vardır. P (Pressure) yani Basınç
ve T (Temperature) yani Sıcaklık değişkenleri. Bu formülden basıncın ve
sıcaklığın doğru orantılı olarak arttığı görülebilir. Basıncın artması demek
sıcaklığın artması demektir. Yani aşırı basınç sistemi ne kadar yüksek basınçla
hava emerse o havanın sıcaklığı da o oranda artar.

Turbo ne kadar zamandır kullanılıyor?Turbonun tarihçesi

Emilen havanın sıcaklığının artması ise istenmeyen 2 durumun

oluşmasına neden olur. Bunlar,

 Yüksek sıcaklık havanın yoğunluğunun düşmesine neden olur bu da

birim havada bulunan oksijen miktarının daha az olması anlamına
gelir. Daha az oksijen silindirler içinde gerçekleşen yanmanın daha
verimsiz olmasına dolayısı ile elde edilecek gücün düşmesi anlamına
gelir.

 Silindirler içerisine giren sıcak hava motor ısısının daha da

yükselmesine neden olur. Motorun aşırı ısınması ise vuruntulu bir
şekilde çalışmasına ve çabuk yıpranmasına ayrıca gücün düşmesine
neden olur.

Intercooler nasıl çalışır?

 Aşırı besleme tarafından emilen ve basıncı yükselen taze havanın

sıcaklığı artar.
 Sıcaklığı artan taze hava intercoolera gönderilir.
 Intercooler araç yol alırken rüzgar vasıtasıyla soğuyan bir
radyatördür.
 intercooler içerisine yaklaşık 250 derece sıcaklık ile giren hava
burada 60 dereceye kadar soğutulur.
 Intercooler çıkışı emme manifolduna bağlıdır ve sıcaklığı düşürülen
hava buraya gönderilir.
  Emme manifolduna giren soğumuş hava silindirler içerisine
gönderilir.

Atmosferik motor ile turbo motor arasındaki farklıklar nelerdir?

Kaç tip intercooler vardır?

 Hava soğutmalı ve su soğutmalı olarak 2 tipi mevcuttur.

o Hava soğutmalı sistemlerde intercooler rüzgar ile soğutulur.

Bir çok otomobil modelinde hava soğutmalı intercooler
bulunur.
o Su soğutmalı tipler ise otomobil motorlarını soğutan
radyatör sistemine benzer. Pahalı bir sistemdir ve
genellikle yüksek performanslı, pahalı ve özel otomobillerde
bulunur.
Turbo ile kompresör arasındaki farklılıklar nelerdir?
https://forum.memurlar.net/konu/759226/

http://www.bilgiustam.com/dizel-motoru-nedir-nasil-calisir/

https://www.sekizsilindir.com/2016/07/turbo-motorlarda-intercooler-ne-ise.html