You are on page 1of 8

LAMPIRAN II

PERHITUNGAN

1. Perhitungan volume sebelum (Vbs) dan sesudah furnace (Vas)


a. Lama pengeringan 1 jam
 Sampel 1
D = 1,3 cm, r = 0,65 cm
t = 1,6 cm
Vbs = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,65)2 1,6
= 2,12 cm3
D = 1 cm, r = 0,5 cm
t = 1,3 cm
Vas = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,5)2 1,3
= 1,02 cm3
 Sampel 2
D = 1,3 cm, r = 0,65 cm
t = 1,5 cm
Vbs = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,65)2 1,5
= 1,98 cm3
D = 1 cm, r = 0,5 cm
t = 1,1 cm
Vas = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,5)2 1,3
= 0,86 cm3
 Sampel 3
D = 1,3 cm, r = 0,65 cm
t = 1,7 cm
Vbs = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,65)2 1,7
= 2,25 cm3
D = 1 cm, r = 0,5 cm
t = 1,3 cm
Vas = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,5)2 1,3
= 1,02 cm3
b. Lama pengeringan 1,5 jam
 Sampel 1
D = 1,3 cm, r = 0,65 cm
t = 1,5 cm
Vbs = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,65)2 1,5
= 1,98 cm3
D = 1 cm, r = 0,5 cm
t = 1,2 cm
Vas = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,5)2 1,2
= 0,94 cm3
 Sampel 2
D = 1,3 cm, r = 0,65 cm
t = 1,9 cm
Vbs = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,65)2 1,9
= 2,52 cm3
D = 1 cm, r = 0,5 cm
t = 1,6 cm
Vas = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,5)2 1,6
= 1,25 cm3
 Sampel 3
D = 1,3 cm, r = 0,65 cm
t = 2,2 cm
Vbs = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,65)2 2,2
= 2,91 cm3
D = 1 cm, r = 0,5 cm
t = 1,7 cm
Vas = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,5)2 1,7
= 1,33 cm3
c. Lama pengeringan 2 jam
 Sampel 1
D = 1,3 cm, r = 0,65 cm
t = 1,3 cm
Vbs = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,65)2 1,3
= 1,72 cm3
D = 1 cm, r = 0,5 cm
t = 1,1 cm
Vas = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,5)2 1,1
= 0,86 cm3
 Sampel 2
D = 1,3 cm, r = 0,65 cm
t = 2,4 cm
Vbs = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,65)2 2,4
= 3,18 cm3
D = 1 cm, r = 0,5 cm
t = 1,8 cm
Vas = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,5)2 1,8
= 1,41 cm3
 Sampel 3
D = 1,2 cm, r = 0,6 cm
t = 1,5 cm
Vbs = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,6)2 1,5
= 1,69 cm3
D = 1 cm, r = 0,5 cm
t = 1,3 cm
Vas = 𝜋𝑟 2 𝑡
= 3,14(0,5)2 1,3
= 1,02 cm3
2. Perhitungan analisa persentase penyusutan (%shrinkage)
𝑣𝑏𝑠 −𝑣𝑎𝑠
%shrinkage = 𝑣𝑏𝑠
× 100%

a. Lama pengeringan 1 jam


 Sampel 1
𝑣𝑏𝑠 −𝑣𝑎𝑠
%shrinkage = × 100%
𝑣𝑏𝑠
2,12−1,02
%shrinkage = × 100%
2,12

%shrinkage = 51,8%
 Sampel 2
𝑣𝑏𝑠 −𝑣𝑎𝑠
%shrinkage = × 100%
𝑣𝑏𝑠
1,98−0,86
%shrinkage = × 100%
1,98

%shrinkage = 56,5%
 Sampel 3
𝑣𝑏𝑠 −𝑣𝑎𝑠
%shrinkage = × 100%
𝑣𝑏𝑠
2,25−1,02
%shrinkage = × 100%
2,25

%shrinkage = 54,6%
b. Lama pengeringan 1,5 jam
 Sampel 1
𝑣𝑏𝑠 −𝑣𝑎𝑠
%shrinkage = × 100%
𝑣𝑏𝑠
1,98−0,94
%shrinkage = × 100%
1,98
%shrinkage = 52,5%
 Sampel 2
𝑣𝑏𝑠 −𝑣𝑎𝑠
%shrinkage = × 100%
𝑣𝑏𝑠
2,52−1,25
%shrinkage = × 100%
2,52

%shrinkage = 50,3%
 Sampel 3
𝑣𝑏𝑠 −𝑣𝑎𝑠
%shrinkage = × 100%
𝑣𝑏𝑠
2,91−1,33
%shrinkage = × 100%
2,91

%shrinkage = 54,2%
c. Lama pengeringan 2 jam
 Sampel 1
𝑣𝑏𝑠 −𝑣𝑎𝑠
%shrinkage = × 100%
𝑣𝑏𝑠
1,72−0,86
%shrinkage = × 100%
1,72

%shrinkage = 50%
 Sampel 2
𝑣𝑏𝑠 −𝑣𝑎𝑠
%shrinkage = × 100%
𝑣𝑏𝑠
3,18−1,41
%shrinkage = × 100%
3,18

%shrinkage = 55,6%
 Sampel 3
𝑣𝑏𝑠 −𝑣𝑎𝑠
%shrinkage = × 100%
𝑣𝑏𝑠
1,69−1,02
%shrinkage = × 100%
1,69

%shrinkage = 39,4%
Tabel 2.1 Rata-rata perhitungan analisa persentase penyusutan

Lama pengeringan
Sampel ke-
1 jam 1,5 jam 2 jam

1 51,8% 52,5% 50%

2 56,5% 50,3% 55,6%

3 54,6% 54,2% 39,4%

Rata-rata 54,3% 52,3% 48,3%

3. Perhitungan densitas keramik

Sampel 1 dengan variasi lama pengeringan 1 jam

𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎
𝑑𝑒𝑛𝑠𝑖𝑡𝑎𝑠(𝜌𝑠 ) = 𝑣𝑜𝑙𝑢𝑚𝑒

0,98 𝑔𝑟𝑎𝑚
𝑑𝑒𝑛𝑠𝑖𝑡𝑎𝑠(𝜌𝑠 ) = 1,02 𝑐𝑚3

𝑑𝑒𝑛𝑠𝑖𝑡𝑎𝑠(𝜌𝑠 ) = 0,96𝑔𝑟𝑎𝑚/𝑐𝑚3

Tabel 2.2 Data perhitungan densitas keramik

Densitas keramik (gram/cm3)

Sampel ke-
Laju pengeringan Laju pengeringan Laju pengeringan
1 jam 1,5 jam 2 jam

0,96 1,07 0,87


1

1,03 0,74 0,67


2

1,12 0,64 0,84


3

1,04 0,81 0,79


Rata-rata
4. Perhitungan densitas relatif (𝝆𝒓 )

Sampel 1 dengan variasi lama pengeringan 1 jam

𝜌
𝑑𝑒𝑛𝑠𝑖𝑡𝑎𝑠(𝜌𝑟 ) = 𝑝𝑠 × 100%
𝑟

0,96
𝑑𝑒𝑛𝑠𝑖𝑡𝑎𝑠(𝜌𝑟 ) = 3,006 × 100%

𝑑𝑒𝑛𝑠𝑖𝑡𝑎𝑠(𝜌𝑟 ) = 0,319 × 100%

𝑑𝑒𝑛𝑠𝑖𝑡𝑎𝑠(𝜌𝑟 ) = 31,9%

Tabel 2.3 Data perhitungan densitas relatif keramik

Densitas relatif keramik (%)

Sampel ke-
Laju pengeringan Laju pengeringan Laju pengeringan
1 jam 1,5 jam 2 jam

32 35 29
1

34 25 22
2

37 21 28
3

35 27 26
Rata-rata

5. Perhitungan porositas keramik


Sampel 1 dengan variasi lama pengeringan 1 jam

Porositas = 100% - 𝜌𝑟

Porositas = 100% - 31,9%

Porositas = 68,1%
Tabel 2.4 Data perhitungan porositas keramik

Porositas keramik (%)

Sampel ke-
Laju pengeringan Laju pengeringan Laju pengeringan
1 jam 1,5 jam 2 jam

68 65 71
1

66 75 78
2

63 79 72
3

65 73 74
Rata-rata

You might also like