EsP10 TG U3 PDF

VISIT DEPED TAMBAYAN
http://richardrrr.blogspot.com/
10
1. Center of top breaking headlines and current events related to Department of Education.
2. Offers free K-12 Materials you can use and share
Edukasyon sa Pagpapakatao
PY
Gabay sa Pagtuturo
Yunit
O
C
ED
EP
Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga

edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan at pamantasan.
Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na
mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng Edukasyon sa
action@deped.gov.ph.
D
Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikasampung Baitang
Gabay sa Pagtuturo
Unang Edisyon 2015
ISBN:
Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas

Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang sipi sa ano mang
akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot
ng pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa
pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing
ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan,
PY
ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula,
atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon.
Pinagtibay sa isang kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas Copyright
Licensing Society (FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan sa paghiling ng
pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin
O
ni kinakatawan ng tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring
iyon.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC
C
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhD
D
Mga Bumuo ng Gabay sa Pagtuturo
E
Mga Konsultant: Manuel B. Dy Jr., PhD at Fe A. Hidalgo, PhD

Editor: Luisita B. Peralta
Mga Manunulat: Mary Jean B. Brizuela, Patricia Jane S. Arnedo,
EP
Goeffrey A. Guevara, Earl P. Valdez, Suzanne M. Rivera,

Elsie G. Celeste, Rolando V. Balona Jr.,
Benedick Daniel O. Yumul, Glenda N. Rito, at
Sheryll T. Gayola
Tagaguhit: Gilbert B. Zamora
D
Naglayout: Jerby S. Mariano

Mga Tagapamahala: Dir. Jocelyn DR. Andaya, Jose D. Tuguinayo, Jr.,
Elizabeth G. Catao, at Luisita B. Peralta
Inilimbag sa Pilipinas ng FEP Printing Corporation

Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat
(DepEd-IMCS)
Office Address: 5th Floor Mabini Bldg., DepEd Complex
Meralco Avenue, Pasig City
Philippines 1600
Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072
E-mail Address: imcsetd@yahoo.com
ii
Talaan ng Nilalaman
Ikatlong Markahan
Modyul 9: Ang Maingat na Paghuhusga ..........................................................94

.
Ano ang Inaasahang Maipamamalas Mo? ...............................................96

Paunang Pagtataya ..................................................................................96
Pagtuklas ng Dating Kaalaman ................................................................97
Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa .........................98
Pagpapalalim ............................................................................................98
Pagsasabuhay ng mga Pagkatuto ..........................................................101
PY
Modyul 10: Ang Pagmamahal sa Bayan ................................................104
Ano ang Inaasahang Maipamamalas Mo? .............................................106
Paunang Pagtataya ................................................................................107
O
Pagtuklas ng Dating Kaalaman ..............................................................108
Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa .....................110
C
Pagpapalalim ..........................................................................................112
D
Modyul 11: Ang Pangangalaga sa Kalikasan ...................................................120
E

Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa .......................124
EP
Pagpapalalim ..........................................................................................125
D
Modyul 12: Espiritwalidad at Pananampalataya ..............................................132

Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa .......................137
Pagpapalalim ..........................................................................................138
K to12 Gabay Pangkurikulum
PAGPAPAKATAO
C SA
Y
EDUKASYON
P
DepEd Complex, Meralco Avenue
O
Baitang 10
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
Lungsod ng Pasig
Disyembre 2013
E D
EP
D
K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM
ANG BATAYANG KONSEPTWAL NG EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
Ang tunguhin o ”outcome” ng pag-aaral sa batayang edukasyon ay ang panlahatang pag–unlad taglay ang mga kasanayan sa ika–dalawampu’t isang siglo.
Taglay ito ng isang mag-aaral kung mayroon siyang mga kakayahang pangkaalaman, pandamdamin at pangkaasalan na magbibigay sa kanya ng kakayahan
upang:
1. mamuhay at magtrabaho
2. malinang ang kanyang mga potensiyal
D
3. magpasiya nang mapanuri at batay sa impormasyon
4. makakilos nang epektibo sa lipunan at pamayanan sa konteksto ng sandaigdigan upang mapabuti ang uri ng kanyang pamumuhay at ng kanyang
lipunan (Literacy Coordinating Council, Setyembre 1997).
Ibinatay ang kahulugan at ang limang palatandaan nito sa Apat na Batayan (Pillar) ng Edukasyon at sa konsepto ng UNESCO tungkol sa mga
panghabambuhay na kakayahan (life skills) na binuo ng International Commission on Education para sa ika-21 siglo. Ang sumusunod ang limang palatandaan
EP
nito: (a) may kakayahang makipagtalastasan, (b) nag-iisip nang mapanuri at may kakayahang lumutas ng suliranin, (c) ginagamit ang mga likas na yaman
nang mapanagutan para sa susunod na salinlahi at (d) produktibo, napauunlad ang sarili at ang pakikipagkapwa, at (e) may malawak na pananaw sa daigdig.
Sa Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP), ang palatandaan o batayang kakayahan ng functional literacy ay nagpapasya at kumikilos nang mapanagutan tungo sa
E
kabutihang panlahat. Ibig sabihin, nilalayon ng EsP na linangin at paunlarin ang pagkataong etikal ng mag-aaral. Ang EsP ay naglalayong gabayan ang mag-
aaral na mahanap / matagpuan ang kabuluhan ng kanyang buhay, ang papel niya sa lipunang Pilipino upang makibahagi siya sa pagtatayo ng pamayanang
viii
pinaiiral ang katotohanan, kalayaan, katarungan at pagmamahal. Upang maipamalas ito, kailangang taglay niya ang limang pangunahing kakayahan (macro
D
skills)*: pag-unawa, pagninilay, pagsangguni, pagpapasiya at pagkilos.
1. Pag-unawa. Mahalagang maipamalas niya ang kakayahang mahinuha ang mga konsepto at prinsipyong nagbibigay-paLiwanag sa sariling karanasan,
mga sitwasyong namasid, sinuri at pinagnilayan gamit ang obhektibong pamantayan ng moral na pamumuhay.
2.
C
Pagninilay. Sa gitna ng mabilis na daloy ng impormasyon at ingay ng kapaligiran, kailangang mag-ukol ng panahon ang mag-aaral sa maingat at
malalim na pag-iisip sa mga sitwasyong naobserbahan at mga konseptong natutuhan tungkol sa moral na pamumuhay.
3.
O
Pagsangguni. Kailangang humingi siya ng payo o gabay sa mga taong may higit na kaalaman o kasanayan sa moral na pamumuhay at marunong
magsala (weigh) ng mga impormasyong mula sa iba’t ibang uri ng media batay sa obhektibong pamantayan ng moral na pamumuhay.
4. Pagpapasiya. Kailangang matuto siyang bumuo ng sariling posisyon, paniniwala, paninindigan o kilos na isasagawa batay sa obhektibong pamantayan
ng moral na pamumuhay.
PY
5. Pagkilos. Mahalagang mailapat niya ang konsepto o prinsipyong nahinuha mula sa mga konkretong sitwasyon ng buhay at maipakita ang kahandaang
isabuhay ang mga mabuting ugali (virtues) na natutuhan batay sa obhektibong pamantayan ng moral na pamumuhay.
D
Ang mga pangunahing kakayahang ito ay nililinang sa apat na tema sa bawat taon sa paraang “expanding spiral” mula Kindergarten hanggang Grade 12. Ang
sumusunod ang apat na tema: (a) Pananagutang Pansariliat Pagiging Kasapi ng Pamilya , (b) Pakikipagkapwa at Katatagan ng Pamilya, (c) Paggawa Tungo sa
Pambansang Pag-unlad at Pakikibahagi sa Pandaigdigang Pagkakaisa, at (d) Pagkamaka-Diyos at Preperensya sa Kabutihan. Pitong pangunahing
pagpapahalaga (core values) ang nililinang sa mga temang ito: Kalusugan at Pakikiisa sa Kalikasan, Katotohanan at Paggalang, Pagmamahal at Kabutihan,
Ispiritwalidad, Kapayapaan at Katarungan, Likas-kayang Pag-unlad, Pagkamaka-Pilipino at Pakikibahagi sa Pambansang Pagkakaisa (Values Education for the
Filipino: 1997 Revised Version of the DECS Values Education Program, ph. 10-11).
EP
Ang Pilosopiya at mga Batayang Teorya ng Pagtuturo-Pagkatuto
E
Ang Batayang Konseptwal ng Edukasyon sa Pagpapakatao ay batay sa pilosopiyang Personalismo tungkol sa pagkatao ng tao at sa Etika ng Kabutihang Asal
(Virtue Ethics). Ayon sa pilosopiya ng Personalismo, nakaugat lagi sa pagpapakatao ang ating mga ugnayan. Nililikha natin ang ating pagpapakatao sa ating
ix
pakikipagkapwa. Sa Virtue Ethics naman, sinasabing ang isang mabuting tao ay nagsasabuhay ng mga virtue o mabuting gawi (habits) at umiiwas sa mga
D
bisyo o masamang gawi. Samakatwid, ang nagpapabuti sa tao ay ang pagtataglay at ang pagsasabuhay ng mga mabuting gawi.
Sa murang edad na 6 hanggang 12 taon, maaaring hindi pa lubos na maunawaan ng isang bata ang kanyang pagkatao bilang tao ayon sa paLiwanag ng
pilosopiyang Personalismo. Ngunit maaari siyang sanayin sa mga virtue at pagpapahalaga upang lumaki siyang isang mabuting tao. Sa mga edad na ito,
mauunawaan niya na dapat siyang magpakabuti hindi lamang sapagkat ito ang inaasahan sa kanya ng lipunan kundi dahil tao siya - may dignidad at likas
C
ang pagiging mabuti. May dignidad ang tao dahil siya ay bukod-tangi at may ugnayan sa kanyang kapwa, sa Diyos, at kalikasan.
Ang Interaktibong Teorya ng Pagkatuto (Social Learning Theory) ni Albert Bandura, Pagkatutong Pangkaranasan (Experiential Learning) ni David Kolb,
O
Konstruktibismo (Constructivism) at Teorya ng Pamimili ng Kurso (Theory of Career Development) ni Ginzberg, et. al. at Super ang iba pang teorya na
nagpapaLiwanag kung paano natututo ang mag-aaral sa EsP.
Ayon sa paLiwanag ng Interaktibong Teorya ng Pagkatuto (Social Learning Theory) ni Albert Bandura, maaaring makuha sa pagmamasid sa ibang tao ang
mga pagkatuto tulad ng pagkakaroon ng mabuting ugali at bagong impormasyon. Ayon pa rin sa teoryang ito, mahalaga ang mga iniisip ng tao sa kanyang
pagkatuto ngunit hindi nangangahulugang magbubunga ito ng pagbabago sa kilos.
PY
Ang mga karanasan din ang pinagkukunan ng mga pagkatuto ayon kay David Kolb at sa Teorya ng Pagkatuto ng Konstruktibismo. Ayon saTeorya ng
Pagkatutong Pangkaranasan ni Kolb, ang mga nasa edad (adults) ay natututo sa pamamagitan ng kanilang pagninilay sa kanilang mga karanasan, pagbuo ng
mga konklusyon o insight mula sa mga ito, at paglalapat ng mga ito sa angkop na mga sitwasyon ng buhay. Sinusuportahan ang pananaw ni Kolb ng Teorya
ng Konstruktibismo. Sinasabi ng teoryang ito nanagkakaroon ng pagkatuto ang tao at gumagawa ng kabuluhan (meaning) batay sa kanyang mga karanasan.
Naipamamalas ito sa pagtuturo sa pamamagitan ng pagbibigay ng tuon sa mag-aaral. Nagkakaroon siya ng mga bagong pagkatuto gamit ang mga tanong ng
guro at ng kanyang malikhaing paraan.
Nailalapat ang mga pagkatutong ito sa paggawa ng mga pasiya tulad ng kukuning kurso o propesyon. Ayon sa Teorya ng Career Development nina Ginzberg,
et. al. at Super, dumadaan sa iba’t ibang yugto ang pagpapasya ng bata ukol sa kurso o propesyon batay sa kanyang pagtingin sa sarili (self-concept),
saloobin (attitude) at mga pagpapahalaga. Tinatanggap o tinatanggihan niya ang isang kurso o trabaho batay sa obserbasyon niya (halimbawa, mga kilos ng
kanyang magulang ayon sa propesyon nito) at sa tinuturing niyang mahalaga (halimbawa, malaking sweldo o paglilingkod sa lipunan).
D
Mga Disiplina ng Edukasyon sa Pagpapakatao
Ang nilalaman at istraktura ng Edukasyon sa Pagpapakatao ay nakaankla sa dalawang disiplina: Ethics at Career Guidance. Ang Etika ay ang siyensya ng
moralidad ng kilos ng tao. Samantalang Career Guidance naman ang paggabay sa mag-aaral na magpasiya ng kursong akademiko, sining at isports o
EP
teknikal-bokasyonal na tugma sa kanyang mga talento, kakayahan at aptitude at mga trabahong kailangan ng industriya.
Mga Dulog sa Pagtuturo

E
x
D
Ang mga pangunahing dulog na gagamitin sa pagtuturo ng mga konsepto ay ang pagpapasyang etikal ( ethical decision making) sa pamamagitan ng pagsusuri
ng suliranin o isyu), ang Panlipunan–Pandamdaming Pagkatuto (Social-Emotional Learning), at pagpaplano ng kursong akademiko o teknikal-bokasyonal.
Ang paggawa ng pagpapasyang etikal o moral ay ang pagbuo ng pasiya na may preperensya sa kabutihan at magpapatingkad o maglilinang ng pagkatao ng
tao. Proseso ito na kinapapalooban ng (a) pag-alam sa mga detalye ng sitwasyon at (b) maingat na pagsasaalang-alang ng mga moral na pagpapahalaga na
C
mahalaga sa isang sitwasyon. Mahalaga rin dito ang pagiging sensitibo sa mga aspetong moral ng mga sitwasyon sa pang-araw-araw na buhay at ang
kamalayan sa mga tao o pangkat na maaapektuhan ng pasiya. O
Ang Panlipunan–Pandamdaming Pagkatuto (Social-Emotional Learning) ay ang pagkakaroon ng mga kakayahang kailangan sa pagkilala at pamamahala ng
sarili, paglinang ng pagmamalasakit sa kapwa, paggawa ng mapanagutang pasiya, pakikipag-ugnayan, at pagharap nang epektibo sa mga mapanghamong
sitwasyon. Paraan ito ng paglinang ng mga kakayahan ng mag-aaral upang magtagumpay sa mga gawain sa buhay. Nahahati sa limang uri ang mga
kakayahang ito: Kamalayang Pansarili, Pamamahala ng Sarili, Kamalayang Panlipunan, Pamamahala ng Pakikipag-ugnayan at Mapanagutang Pagpapasiya.
PY
Figure 1. Ang Batayang Konseptwal ng Edukasyon sa Pagpapakatao
PY
O
Pilosopiya ng Personalismo
C
E D
EP
D
xi
Deskripsyon ng Asignatura
Ang Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP) ay isa sa mga asignatura ng Pinaunlad na Programa ng Batayang Edukasyon na K to 12 na gagabay at
huhubog sa mga kabataan. Tunguhin nito ang paghubog ng kabataang nagpapasya at kumikilos nang mapanagutan tungo sa kabutihang panlahat.
Nangangahulugan ito na lilinangin at pauunlarin ang pagkataong etikal ng bawat mag-aaral. Upang maipamalas ito, kailangang magtaglay siya ng limang
pangunahing kakayahan (macro skills): pag-unawa, pagninilay, pagsangguni, pagpapasya at pagkilos.
D
Nililinang sa apat na tema sa bawat antas mula Kindergarten hanggang Baitang 10 ang mga pangunahing kakayahang ito: (a) Pananagutang Pansarili
at Mabuting Kasapi ng Pamilya, (b) Pakikipagkapwa-tao, (c) Paggawa Tungo sa Pambansang Pag-unlad at Pakikibahagi sa Pandaigdigang Pagkakaisa, at (d)
Pananalig at Pagmamahal sa Diyos at Paninindigan sa Kabutihan.
MGA PAMANTAYAN SA PROGRAMA (LEARNING AREASTANDARDS)

EP
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto sa pananagutang pansarili, pamilya, kapwa, bansa/daigdig at Diyos; nakapagpapasiya at
nakakikilos nang mapanagutan tungo sa kabutihang panlahat upang mamuhay nang maayos at maligaya.
E
PANGUNAHING PAMANTAYAN NG BAWAT YUGTO (KEYSTAGE STANDARDS)
xii
D
K – Baitang 3 Baitang 4 – 6 Baitang 7 – 10
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa

C
mga konsepto sa pananagutang pansarili,
konsepto at gawaing nagpapakita ng pananagutang konsepto at gawaing nagpapakita ng
pagkatao ng tao, pamilya at pakikipagkapwa,
pansarili, pampamilya, pagmamahal sa kapwa/ pananagutang pansarili, pampamilya, lipunan, paggawa at mga pagpapahalagang moral
pamayanan, sa bansa at sa Diyos tungo sa maayos
at masayang pamumuhay.
O
pagmamahal sa kapwa, sa bansa/ daigdig at sa
Diyos tungo sa kabutihang panlahat.
at nagpapasiya at kumikilos nang mapanagutan
tungo sa kabutihang panlahat upang mamuhay
nang may kaayusan at kaligayahan.
PY
ANG BATAYANG KONSEPTWAL NG EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
Grade Level Standards (Pamantayan sa Bawat Baitang/Antas)

D
BAITANG PAMANTAYAN
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pagkakaroon ng kamalayan sa paggalang at pagmamahal sa sarili, kapwa at Diyos bilang
K gabay tungo sa maayos at masayang tahanan.
EP
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga paraan ng paggalang sa sarili, kapwa, bansa at Diyos bilang gabay tungo sa maayos at
1
E
masayang tahanan at paaralan.
xiii
D
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pagpapakikita ng mga kilos na nagpapahalaga sa sarili, kapwa, bansa, Diyos at sa
2 Kanyang mga nilikha bilang patnubay sa maayos at masayang paaralan at pamayanan.
C
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga gawain na nagpapakita ng pagpapahalaga tungo sa maayos at masayang
3 pamumuhay na may mapanagutang pagkilos at pagpapasiya para sa sarili, kapwa, pamayanan, bansa at Diyos .
O
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga makabuluhang gawain na may kaakibat na pagpapahalaga tungo sa wasto,
4 maayos, masaya at mapayapang pamumuhay para sa sarili, kapwa, bansa at Diyos.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa masusing pagsusuri sa pagpapahayag, pagganap ng tungkulin na may
PY
5 pananagutan at pagsasabuhay ng mga ito tungo sa masaya, mapayapa at maunlad na pamumuhay para sa sarili/ mag-anak,
kapwa/ pamayanan, bansa/ daigdig at Diyos.
BAITANG PAMANTAYAN
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga gawain na tumutulong sa pag-angat ng sariling dignidad, pagmamahal sa kapwa
6 na may mapanagutang pagkilos at pagpapasiya tungo sa maayos, mapayapa at maunlad na pamumuhay para sa kabutihang panlahat.
D
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga angkop na inaasahang kakayahan at kilos sa panahon ng pagdadalaga /
7 pagbibinata, kakayahan at talento, hilig at pagkatao ng tao tungo sa pagtupad ng mga tungkulin sa sarili, sa kapwa, sa bansa/
daigdig at sa Diyos at pagtatakda ng mithiin upang mapanagutan ang kahihinatnan ng mga pasya at kilos.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa layunin at kahalagahan ng pamilya at pakikipagkapwa upang maging mapanagutan sa
8
EP
pakikipag-ugnayan sa iba tungo sa makabuluhang buhay sa lipunan.
9
E
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa lipunan at paggawa bilang paglilingkod tungo sa
tamang pagpili ng kurso o hanapbuhay na magiging makabuluhan at kapaki-pakinabang sa kanya at sa lipunan.
xiv
D
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa pagkatao ng tao, makataong kilos, pagpapahalagang moral
10
at mga isyung moral at nagpapasya at kumikilos nang may preperensya sa kabutihan upang maging matatag sa gitna ng mga isyung moral
at impluwensya ng kapaligiran.
C
O
PY
GABAY Pangkurikulum sa Edukasyon sa Pagpapakatao (ESP)
BAITANG 10
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa pagpapakatao,
Pangkalahatang makataong kilos, pagpapahalagang moral at mga isyung moral at nagpapasiya at kumikilos nang
Pamantayan
D
may preperensya sa kabutihan upang maging matatag sa gitna ng mga isyung moral at
impluwensya ng kapaligiran.
PAMANTAYAN
PAMANTAYANG MGA KASANAYANG
NILALAMAN SA PAGGANAP
PANGNILALAMAN PAMPAGKATUTO CODE
(Content Standard) (Performance
(Content Standard) ( Learning Competencies)
EP
Standard)
UNANG MARKAHAN: Ang Moral na Pagkatao
Pamantayang Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa pagpapakatao at pagkatao
Pangnilalaman
E
ng tao upang makapagpasiya at kumilos nang may preperensya sa kabutihan.
xv
Ang pag-unawa sa kahalagahan ng pagkilos ayon sa pagkatao ng tao ay daan tungo sa pagiging
Batayang Konsepto
moral na nilalang.
D
1. Ang mga Katangian Naipamamalas ng Nailalapat ng mag- 1.1 Natutukoy ang mga katangian ng EsP10MP
ng Pagpapakatao mag-aaral ang pag- aaral ang mga pagpapakatao -Ia-1.1
unawa sa mga tiyak na hakbang 1.2 Nasusuri ang sarili kung anong
katangian ng upang
C katangian ng pagpapakatao ang
pagpapakatao. paunlarin ang mga makatutulong sa pagtupad ng iba’t EsP10MP
katangian ng ibang papel sa buhay (upang -Ia-1.2
pagpapakatao.
O magampanan ang kaniyang misyon
sa buhay)
1.3 Napatutunayan na ang pag-unlad
sa mga katangian ng pagpapakatao
EsP10MP
ay instrumento sa pagganap ng tao
-Ib-1.3
sa kaniyang misyon sa buhay tungo
PY
sa kaniyang kaligayahan.
1.4 Nailalapat ang mga tiyak na
EsP10MP
hakbang upang paunlarin ang mga
-Ib-1.4
katangian ng pagpapakatao
PAMANTAYAN
Standard)
2. Ang Mataas na Naipamamalas ng Nakagagawa ang 2.1 Natutukoy ang gamit at tunguhin
Gamit at Tunguhin mag-aaral ng mga ng isip at kilos-loob sa angkop na EsP10MP
mag-aaral ang pag-
ng Isip at Kilos-Loob angkop na kilos sitwasyon -Ic-2.1
unawa sa mga
(Will)
D
konsepto tungkol sa
upang maipakita
ang kakayahang
2.2 Nasusuri kung ginamit nang tama
EsP10MP
paggamit ng isip sa ang isip at kilos-loob ayon sa
hanapin ang tunguhin ng mga ito -Ic-2.2
paghahanap ng katotohanan at
katotohanan at maglingkod at 2.3 Naipaliliwanag na ang isip at kilos-
paggamit ng kilos- magmahal. loob ay ginagamit para lamang sa EsP10MP
EP
loob sa paglilingkod/ paghahanap ng katotohanan at sa -Ic-2.3
paglilingkod/pagmamahal
pagmamahal.
2.4 Nakagagawa ng mga angkop na
E kilos upang maipakita ang
EsP10MP
kakayahang hanapin ang
-Ic-2.4
xvi
katotohanan at maglingkod at
D magmahal
3. Paghubog ng Naipamamalas ng Nakagagawa ang 3.1 Nakikilala ang mga yugto ng
Konsensiya batay sa mag-aaral ang pag- mag-aaral ng konsensiya sa EsP10MP
Likas na Batas Moral unawa sa konsepto angkop na kilos pagsusuri o pagninilay sa isang
ng paghubog ng
C
upang itama ang pagpapasiyang ginawa
-Id-3.1
konsiyensiya batay mga maling

sa Likas na Batas pasiyang ginawa. 3.2 Nakapagsusuri ng mga pasiyang
Moral.
O ginawa batay sa mga Prinsipyo ng EsP10MP
Likas na Batas Moral -Id-3.2
3.3 Napatutunayan na ang

konsensiyang nahubog batay sa
EsP10MP
Likas na Batas Moral ay nagsisilbing
-Ie-3.3
PY
gabay sa tamang pagpapasiya at
pagkilos
PAMANTAYAN
Standard)
3. Paghubog ng Naipamamalas ng Nakagagawa ang 3.4 Nakagagawa ng angkop na kilos
Konsensiya batay sa
D
mag-aaral ang pag- mag-aaral ng batay sa konsensiyang nahubog ng
Likas na Batas Moral unawa sa konsepto angkop na kilos Likas na Batas Moral
EsP10MP
ng paghubog ng upang itama ang
-Ie-3.4
konsiyensiya batay mga maling
sa Likas na Batas pasiyang ginawa.
EP
Moral.
4. Ang Mapanagutang Naipamamalas ng Nakagagawa ang 4.1 Natutukoy ang mga pasiya at kilos
Paggamit ng Kalayaan na tumutugon sa tunay na gamit EsP10MP
mag-aaral ang pag- mag-aaral ng mga
E
unawa sa tunay na angkop na kilos ng kalayaan -If-4.1
kahulugan ng upang maisabuhay 4.2 Nasusuri ang tunay na kahulugan EsP10MP
xvii
kalayaan.
D
ang paggamit ng ng kalayaan -If-4.2
tunay na kalayaan: 4.3 Naipaliliwanag na ang tunay na
tumugon sa tawag kalayaan ay ang kakayahang EsP10MP
tumugon sa tawag ng pagmamahal -Ig-4.3
ng pagmamahal at
paglilingkod.
C at paglilingkod
kilos upang maisabuhay ang
O paggamit ng tunay na kalayaan:
tumugon sa tawag ng pagmamahal
at paglilingkod
EsP10MP
-Ig-4.4
PY
PAMANTAYAN
Standard)
IKALAWANG MARKAHAN: Ang Makataong Kilos
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa makataong kilos upang
Pamantayang
Pangnilalaman
D
makapagpasiya nang may preperensya sa kabutihan sa gitna ng mga isyung moral at impluwenysa
ng kapaligiran.
Ang pag-unawa sa mga konsepto ng moralidad ng kilos ay gabay sa pagpili ng moral na pasiya at
Batayang Konsepto
kilos sa gitna ng mga isyung moral at impluwensya ng kapaligiran.
5. Ang Pagkukusa ng Naipamamalas ng Nakapagsusuri ang 5.1 Nakikilala:
EP
Makataong Kilos at mag-aaral ang pag- mag-aaral ng: a. na may pagkukusa sa
Mga Salik na unawa sa konsepto a. sariling kilos na makataong kilos kung
Nakaaapekto sa
E
ng pagkukusa ng dapat nagmumula ito sa malayang
Pananagutan ng Tao makataong kilos at panagutan at pagsasagawa ng kilos-loob sa EsP10MK
sa Kahihinatnan ng mga salik sa
xviii
nakagagawa ng pamamatnubay ng isip.
Kilos at Pasiya nakaaapekto sa
D
paraan upang b. ang bawat salik na nakaaapekto
-IIa-5.1
pananagutan ng tao maging sa pananagutan ng tao sa
sa kahihinatnan ng mapanagutan kahihinatnan ng kaniyang kilos at
kilos at pasiya.
C
sa pagkilos pasiya
b. sarili batay sa
5.2 Nakapagsusuri ng:
mga salik na
O
nakaaapekto sa a. mga kilos na may panagutan
pananagutan b. mga sitwasyong nakaaapekto sa
EsP10MK
ng tao sa pagkukusa sa kilos dahil sa
-IIa-5.2
kahihinatnan ng kamangmangan, masidhing
kilos at pasiya damdamin, takot, karahasan at
PY
at nakagagawa gawi
PAMANTAYAN
Standard)
5. Ang Pagkukusa ng
D
Naipamamalas ng ng mga 5.3 Napatutunayan na:
Makataong Kilos at mag-aaral ang pag- hakbang upang a. Ang makataong kilos ay sinadya
Mga Salik na unawa sa konsepto mahubog ang (deliberate) at niloob ng tao,
Nakaaapekto sa ng pagkukusa ng kaniyang gamit ang isip, kaya
Pananagutan ng Tao makataong kilos at kakayahan sa pananagutan niya ang
sa Kahihinatnan ng mga salik sa pagpapasiya kahihinatnan nito (kabutihan o
EP
Kilos at Pasiya nakaaapekto sa kasamaan). EsP10MK
pananagutan ng tao b. Nakaaapekto ang -IIb-5.3
E
sa kahihinatnan ng
kilos at pasiya.
kamangmangan, masidhing
damdamin, takot, karahasan at
xix
gawi sa pananagutan ng tao sa
D kahihinatnan ng kaniyang kilos
dahil maaaring mawala ang
pagkukusa ng kilos.
C 5.4 Nakapagsusuri ng:
a. sariling kilos na dapat panagutan
at nakagagawa ng paraan upang
O maging mapanagutan sa
pagkilos
b. Sarili batay sa mga salik na EsP10MK
nakaaapekto sa pananagutan ng -IIb-5.4
tao sa kahihinatnan ng kilos at
pasiya at nakagagawa ng mga
PY
hakbang upang mahubog ang
kaniyang kakayahan sa
pagpapasiya nang tama at
mabuti
PAMANTAYAN
Standard)
6. Layunin, Paraan, Naipamamalas ng Nakapagsusuri ang 6.1 Naipaliliwanag ang layunin, paraan
Sirkumstansiya, at mag-aaral ng EsP10MK
mag-aaral ang pag- at sirkumstansiya, at kahihinatnan
Kahihinatnan ng kabutihan o -IIc-6.1
ng makataong kilos
Makataong Kilos
D
unawa sa layunin,
paraan at mga
kasamaan ng 6.2 Nakapagsusuri ng kabutihan o
sariling pasiya o kasamaan ng sariling pasiya o kilos
sirkumstansiya ng kilos sa isang EsP10MK
makataong kilos. sa isang sitwasyon batay sa
sitwasyon batay sa -IIc-6.2
layunin, paraan, sirkumstansiya, at
layunin, paraan at kahihinatnan nito
EP
sirkumstansiya
6.3 Napatutunayan na ang layunin,
nito.
paraan, sirkumstansiya, at
EsP10MK
kahihinatnan ng kilos ay
E nagtatakda ng pagkamabuti o
-IId-6.3
pagkamasama nito
xx
D 6.4 Nakapagtataya ng kabutihan o
kasamaan ng pasiya o kilos sa
isang sitwasyong may suliranin EsP10MK
(dilemma) batay sa layunin, paraan -IId-6.4
C sirkumstansiya, at kahihinatnan
nito
7. Ang Kabutihan o Naipamamalas ng Naitatama ng 7.1 Natutukoy ang batayan sa
Kasamaan ng Kilos mag-aaral ang pag- mag-aaral ang
O paghusga sa kabutihan o
EsP10MK
Ayon sa Paninindigan, unawa sa kabutihan isang maling kilos kasamaan ng kilos ayon sa
-IIe-7.1
Gintong Aral at o kasamaan ng kilos sa pamamagitan panininindigan, Gintong Aral at
Pagpapahalaga ayon sa ng pagpapasiya mataas na Pagpapahalaga
pagpapahalaga. gamit ang mas 7.2 Nakapagsusuri kung paano paiiralin
mataas na ang mas mataas na pagpapahalaga EsP10MK
PY
pagpapahalaga. sa isang sitwasyong may conflict -IIe-7.2
PAMANTAYAN
Standard)
7. Ang Kabutihan o Naipamamalas ng Naitatama ng 7.3 Naipaliliwanag na kasama sa
Kasamaan ng Kilos
D
mag-aaral ang pag- mag-aaral ang nararapat na gamiting batayan sa
Ayon sa Paninindigan, unawa sa kabutihan isang maling kilos paghusga ng kabutihan o kasamaan EsP10MK
Gintong Aral at o kasamaan ng kilos sa pamamagitan ng kilos ang Kautusang Walang -IIf-7.3
Pagpapahalaga ayon sa ng pagpapasiya Pasubali, Gintong Aral at mga
pagpapahalaga. gamit ang mas pagpapahalaga
EP
mataas na 7.4 Naitatama ang isang maling kilos sa
pagpapahalaga. pamamagitan ng paggawa ng mga
EsP10MK
tiyak na hakbang batay sa
E paninidigan, Gintong Aral, at mas
-IIf-7.4
mataas na pagpapahalaga
xxi
8. Mga Yugto ng Naipamamalas ng Nakapagsusuri ang 8.1 Naipaliliwanag ang bawat yugto ng
Makataong Kilos at mag-aaral ang pag-
D
mag-aaral ng makataong kilos at mga hakbang
EsP10MK
-IIg-8.1
Mga Hakbang sa unawa sa mga sariling kilos at sa moral na pagpapasiya
Moral na pasiya batay sa 8.2 Natutukoy ang mga kilos at
yugto ng makataong
Pagpapasiya mga yugto ng pasiyang nagawa na EsP10MK
kilos at mga
C
makataong kilos at umaayon sa bawat yugto ng -IIg-8.2
hakbang sa moral nakagagawa ng makataong kilos
na pagpapasiya. plano upang
O
maitama ang kilos
8.3 Naipaliliwanag na ang bawat yugto
ng makataong kilos ay kakikitaan
o pasiya. ng kahalagahan ng deliberasyon ng EsP10MK
isip at katatagan ng kilos-loob sa -IIh-8.3
paggawa ng moral na pasiya at
kilos
PY
8.4 Nakapagsusuri ng sariling mga kilos
at pasiya batay sa mga yugto ng
EsP10MK
makataong kilos at nakagagawa ng
-IIh-8.4
plano upang maitama ang mga
kilos o pasiya
PAMANTAYAN
Standard)
IKATLONG MARKAHAN: Mga Pangunahing Birtud at Pagpapahalagang Moral
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa mga pagpapahalagang
Pamantayang
moral upang makapagpasiya at makakilos tungo sa makabuluhan at mabuting pakikipag-ugnayan sa
Pangnilalaman
D
Diyos, sa kapwa at sa kapaligiran.
Ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa mga pagpapahalagang moral ay kailangan upang
Batayang Konsepto
makapagpasiya at makakilos nang may preperensya sa kabutihan.
9. Maingat na Naipamamalas ng Nakagagawa ang 9.1 Natutukoy ang mga kilos na
EsP10PB
Paghuhusga mag-aaral ang pag- mag-aaral ng mga nagpapakita ng maingat na
-IIIa-9.1
(Prudence) unawa sa maingat angkop na kilos na paghuhusga
EP
na paghuhusga nagpapakita ng 9.2 Nasusuri ang mga kilos na
(prudence). maingat na EsP10PB
nagpapakita ng maingat na
-IIIa-9.2
E paghuhusga. paghuhusga
9.3 Napatutunayan na ang maingat na
xxii
paghuhusga ay mahalagang
D kasanayan sa tamang pagpapasiya
EsP10PB
-IIIb-9.3
upang mapaunlad ang paninindigan
sa pagpapakatao
C kilos na nagpapakita ng maingat na
EsP10PB
-IIIb-9.4
paghuhusga
10. Pagmamahal sa Naipamamalas ng Nakagagawa ang 10.1 Nakikilala sa sarili ang mga
Bayan mag-aaral ang pag- mag-aaral ng
O indikasyon ng pagmamahal sa
EsP10PB
unawa sa -IIIc-10.1
angkop na kilos bayan
pagmamahal sa
upang maipamalas 10.2 Nahuhusgahan ang angkop na EsP10PB
bayan.
ang pagmamahal kilos o tugon sa mga sitwasiyong -IIIc-10.2
sa Bayan kailangan ang mapanuring pag-
PY
(Patriyotismo). EsP10PB
iisip bilang pagpapakita ng -IIIc-10.2
PAMANTAYAN
Standard)
10. Pagmamahal sa Naipamamalas ng Nakagagawa ang pagmamahal sa bayan
Bayan
D
mag-aaral ang pag- mag-aaral ng 10.3 Nahihinuha na ang pagmamahal sa
unawa sa angkop na kilos bayan ay masasalamin sa
pagmamahal sa pagsisikap na maisabuhay ang mga EsP10PB
upang maipamalas
bayan. pagpapahalaga at nakaaambag sa -IIId-10.3
ang pagmamahal
pag-angat ng kulturang Pilipino at
sa Bayan
EP
kaunlaran ng bansa
(Patriyotismo).
kilos sa pamayanan o barangay
E upang maipamalas ang
EsP10PB
-IIId-10.4
pagmamahal sa bayan
xxiii
11. Pangangalaga sa Naipamamalas ng
D
Nakagagawa ang 11.1 Nakapagpapaliwanag ng
EsP10PB
Kalikasan mag-aaral ang pag- mag-aaral ng kahalagahan ng pangangalaga sa
. unawa sa angkop na kilos -IIIe-11.1
kalikasan
pangangalaga sa upang
11.2 Natutukoy ang mga paglabag sa
kalikasan. maipamalas ang
C pangangalaga sa kalikasan na EsP10PB
pangangalaga sa -IIIe-11.2
umiiral sa lipunan
kalikasan.
11.3 Napangangatwiranan na:
O a. Lahat tayo ay mamamayan ng
iisang mundo, dahil nabubuhay
tayo sa iisang kalikasan (Mother
Nature)
EsP10PB
b. Inutusan tayo ng Diyos na
-IIIf-11.3
alagaan ang kalikasan
PY
(stewards) at hindi maging
tagapagdomina para sa susunod
na henerasyon.
c. Binubuhay tayo ng kalikasan
PAMANTAYAN
Standard)
11. Pangangalaga sa Naipamamalas ng Nakagagawa ang 11.4 Nakagagawa ng mga angkop na EsP10PB
Kalikasan mag-aaral ang pag- mag-aaral ng kilos upang maipamalas ang -IIIf-11.4
unawa sa angkop na kilos pangangalaga sa kalikasan
D
pangangalaga sa upang
kalikasan. maipamalas ang
pangangalaga sa
kalikasan.
12. Espiritwalidad at Naipamamalas ng Nakagagawa ang 12.1 Natutukoy ang mga katangian ng EsP10PB
EP
Pananampalataya mag-aaral ang pag- mag-aaral ng tao bilang espiritwal na nilalang -IIIg-12.1
unawa sa angkop na kilos 12.2 Nasusuri ang sariling ugnayan sa EsP10PB
E
pananampalataya at
espiritwalidad.
upang mapaunlad Diyos -IIIg-12.2
ang sariling 12.3 Nahihinuha na:
xxiv
a. Nasa pagsisikap na hanapin ang
D
pananampalataya
kahulugan ng buhay, hindi ang
at espiritwalidad.
mga bagay na materyal, ang
pagiging espiritwal ng tao.
b. Ang pagsisikap na mapanatili
C ang ugnayan sa Diyos, bilang
indikasyon ng pagiging ispiritwal, EsP10PB
ang nagpapatibay sa ating -IIIh-12.3
O pananampalataya.
c. Naipakikita ang tunay na
pananampalataya sa pag-ibig sa
kapwa at preperensya sa
kabutihan.
PY
PAMANTAYAN
Standard)
12. Espiritwalidad at
Pananampalataya
DNaipamamalas ng
mag-aaral ang pag-
Nakagagawa ang 12.4 Nakagagawa ng mga angkop na
mag-aaral ng kilos upang mapaunlad ang sariling
unawa sa angkop na kilos pananampalataya at
pananampalataya at espiritwalidad EsP10PB
upang mapaunlad
espiritwalidad. -IIIh-12.4
ang sariling
EP
pananampalataya
E at espiritwalidad.
IKAAPAT NA MARKAHAN: Ang Aking Posisyon sa mga Isyung Moral

Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga isyung moral upang magkaroon ng matatag na
Pamantayang
xxv
paninindigan sa kabutihan sa gitna ng iba’t ibang pananaw sa mga isyung ito at mga impluwensya
Pangnilalaman
ng kapaligiran.
D
Ang pag-unawa sa mga isyung moral ay nakatutulong sa pagbuo ng mapaninindigang pananaw
Batayang Konsepto batay sa apat na pangunahing birtud o ugali (cardinal virtues) at anim na pangunahing
pagpapahalagang moral (core moral values).
13. Mga Isyu Tungkol sa Naipamamalas ng
C
Nakagagawa ang 13.1 Natutukoy ang mga gawaing
EsP10PI
Buhay (Paggamit ng mag-aaral ang pag- mag-aaral ng taliwas sa batas ng Diyos at sa
-IVa-13.1
droga, Aborsyon, sariling pahayag kasagraduhan ng buhay
Pagpapatiwakal,
unawa sa mga
tungkol sa mga
O 13.2 Nasusuri ang mga gawaing taliwas
gawaing taliwas sa EsP10PI
Euthanasia) gawaing taliwas sa sa batas ng Diyos at sa
batas ng Diyos at sa batas ng Diyos at
kasagraduhan ng buhay -IVa-13.2
kasagraduhan ng sa kasagraduhan
13.3 Napatutunayan na:
buhay. ng buhay.
Ang pagbuo ng posisyon tungkol sa
PY
mga isyung may kinalaman sa
EsP10PI
paninindigan ng tao sa pagmamahal
-IVb-13.3
niya sa buhay bilang kaloob ng
Diyos ay kailangan upang
mapatibay ang ating pagkilala sa
PAMANTAYAN
Standard)
13. Mga Isyu Tungkol sa Naipamamalas ng Nakagagawa ang Kaniyang kadakilaan at
Buhay (Paggamit ng mag-aaral ang pag- mag-aaral ng kapangyarihan at kahalagahan ng
droga, Aborsyon, unawa sa mga sariling pahayag tao bilang nilalang ng Diyos.
Pagpapatiwakal,
D
gawaing taliwas sa tungkol sa mga 13.4 Nakagagawa ng sariling pahayag
Euthanasia) batas ng Diyos at sa gawaing taliwas sa tungkol sa mga gawaing taliwas sa
kasagraduhan ng batas ng Diyos at EsP10PI
batas ng Diyos at sa kasagraduhan
buhay. sa kasagraduhan -IVb-13.4
ng buhay
ng buhay.
EP
14. Mga Isyu Tungkol Naipamamalas ng Nakagagawa ang 14.1 Natutukoy ang mga isyung kaugnay
sa Sekswalidad mag-aaral ang pag- mag-aaral ng sa kawalan ng paggalang sa EsP10PI
(Pre-marital sex, unawa sa mga isyu malinaw na dignidad at seksuwalidad -IVc-14.1
pornograpiya tungkol sa
E posisyon tungkol 14.2 Nasusuri ang mga isyung kaugnay
Pang-aabusong sekswalidad (pre- sa isang isyu sa sa kawalan ng paggalang sa EsP10PI
xxvi
Seksuwal,
prostitusyon)
marital sex,
pornograpiya pang-
D
kawalan ng
paggalang sa
dignidad at seksuwalidad -IVc-14.2
aabusong sekswal, dignidad at 14.3 Ang malawak na kaalaman sa mga

prostitusyon). sekswalidad. isyung may kinalaman sa kawalan
ng paggalang sa seksuwalidad ay
C daan upang magkaroon ng EsP10PI
O malinaw na posisyon sa -IVd-14.3
kahalagahan ng paggalang sa
kabuuan ng pagkatao ng tao sa
tunay na layunin nito
14.4 Nakagagawa ng malinaw na
posisyon tungkol sa isang isyu sa EsP10PI
kawalan ng paggalang sa dignidad -IVd-14.4
PY
at seksuwalidad
PAMANTAYAN
Standard)
15. Mga Isyung Moral Naipamamalas ng Nakabubuo ang
Tungkol sa Kawalan
D
mag-aaral ang pag- mag-aaral ng mga
15.1 Natutukoy ang mga isyung kaugnay
sa kawalan ng paggalang sa
EsP10PI
ng Galang sa unawa sa mga isyu hakbang upang -IVe-15.1
katotohanan
Katotohanan tungkol sa paglabag maisabuhay ang 15.2 Nasusuri ang mga isyung may
Pagsasabi ng totoo sa katotohanan paggalang sa EsP10PI
kinalaman sa kawalan ng paggalang
para sa kabutihan- (pagsasabi ng totoo katotohanan. -IVe-15.2
sa katotohanan
EP
whistle blwoing, para sa kabutihan-
15.3 Napatutunayan na: Ang pagiging
plagiarism, whistle blowing,
mulat sa mga isyu tungkol sa
intellectual piracy) plagiarism,
E
intellectual piracy).
kawalan ng paggalang sa
katotohanan ay daan upang isulong
EsP10PI
-IVf-15.3
at isabuhay ang pagiging
xxvii
D mapanagutan at tapat na nilalang
15.4 Nakabubuo ng mga hakbang upang
maisabuhay ang paggalang sa EsP10PI
katotohanan -IVf-15.4
16. Mga Isyu tungkol Naipamamalas ng Nakagagawa ang

C 16.1 Natutukoy ang mga isyu tungkol sa
sa Paggawa mag-aaral ang pag- mag-aaral ng paggawa at paggamit ng EsP10PI
-IVg-16.1
(Paggamit ng
kagamitan at oras
unawa sa mga isyu
tungkol sa paggawa
O
posisyon tungkol
sa isang isyu sa
kapangyarihan
16.2 Nasusuri ang mga isyu tungkol sa
sa trabaho,Sugal, (Paggamit ng paggawa at EsP10PI
paggawa at paggamit ng
Game of chance, kagamitan at oras paggamit ng -IVg-16.2
kapangyarihan
Paggamit ng oras at sa trabaho,Sugal, kapangyarihan.
kagamitan sa Game of chance, 16.3 Napatutunayan na:
PY
trabaho, Paggamit ng oras at Ang pagkakaroon ng matibay na
Magkasalungat na kagamitan sa paninindigan sa paggawa at tamang EsP10PI
interes (Conflict of trabaho, paggamit ng kapangyarihan ay -IVh-16.3
interest) at daan para sa mapanagutang
paglilingkod.
PAMANTAYAN
Standard)
Paggamit ng Magkasalungat na 16.4 Nakabubuo ng matatag na posisyon EsP10PI
Kapangyarihan interes (Conflict of tungkol sa mga isyu sa paggawa at -IVh-16.4
(Pakikipagsabwatan, interest) at paggamit ng
Panunuhol, Bribery,
D
Paggamit ng kapangyarihan
Kickback, Kapangyarihan
Nepotismo) (Pakikipagsabwatan
, Panunuhol
(Bribery), Kickback,
EP
Nepotismo).
E
xxviii
D
C
O
PY
CODE BOOK LEGEND
Sample: EsP10PB-IIIg-12.1
LEGEND
D SAMPLE DOMAIN/ COMPONENT CODE
Learning Area
and Strand/ Edukasyon sa Tungkulin Ko Sa Aking Sarili at Pamilya PKP
Subject or Pagpapakatao
Specialization EsP Mahal Ko, Kapwa Ko P
First Entry
10
EP
Para Sa Kabutihan ng Lahat, Sumunod Tayo PPP
Grade Level Baitang 10
Paggawa ng Mabuti, Kinalulugdan ng Diyos PD
Uppercase Letter/s Component/

E
Domain/Content/
Ang Pagpapahalaga
PB
Pagkilala at Pamamahala sa mga Pagbabago sa
Sarili
PS
at Birtud
Topic Ang Pagkatao ng Tao PT
xxix
D -
Ang Pagpapahalaga at Birtud PB
Roman Numeral
*Zero if no specific Quarter Ikatlong Markahan III Ang Pakikipagkapwa P
quarter
Lowercase Letter/s Mga Isyu sa Pakikipagkapwa IP
*Put a hyphen (-) in
between letters to Week Ikapitong linggo
C Ang Papel ng Lipunan sa Tao PL
g
indicate more than a
specific week Ang Tungkulin ng Tao sa Lipunan TT
O
- Mga Kaugnay na Pagpapahalaga sa Paggawa KP
NakapagpapaLiwanag Mapanagutang Pagpaplano ng Kursong
ng kahalagahan ng Akademiko o Teknikal-Bokasyonal, Sining at PK
Arabic Number Competency 12.1
pangangalaga sa Isports, Negosyo o Hanapbuhay
kalikasan
Ang Moral na Pagkatao MP
PY
Ang Makataong Kilos MK
Ang Aking Posisyon sa mga Isyung Moral PI
Edukasyon sa Pagpapakatao Baitang 10
Ikatlong Markahan
Gabay sa Pagtuturo sa Modyul 10
PAGMAMAHAL SA BAYAN
Bilang ng Oras: 8
I. Pag-uugnay ng mga Pamantayan sa Pagkatuto at mga Kasanayang

Pampagkatuto
Pamantayan sa pagkatuto
Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa
PY
sa pagmamahal sa bayan (Patriyotismo).
Pamantayan sa Pagganap: Nakagagawa ang mag-aaral ng angkop na kilos
upang maipamalas ang pagmamahal sa Bayan (Patriyotismo).
Batayang konsepto
O
Ano ang pinakamahalagang mensahe na dapat maunawaan at maipamalas
ng mag-aaral?
C
Ang pagmamahal sa bayan ay maipamamalas sa pagsisikap na maisabuhay
ang mga pagpapahalaga sa pakikibahagi sa pag-angat ng kulturang Pilipino
at kaunlaran ng bansa.
D
Pagsasabuhay ng mga pagkatuto
Ano ang patunay ng pag-unawa?

E
Nakagagawa ng mga angkop na kilos sa pamayanan o barangay upang

maipamalas ang pagmamahal sa bayan.
EP
Kakayahan
Anong kakayahan ang dapat maipamalas tungo sa pag-unawa?

Nahuhusgahan ang angkop na kilos o tugon sa mga sitwasyong kailangan
ang mapanuring pag-iisip bilang pagpapakita ng pagmamahal sa bayan.
D
Kaalaman
Anong kaalaman ang kailangan upang maipamalas ang pag-unawa?
Nakikilala sa sarili ang mga indikasyon ng pagmamahal sa bayan.
104
II. Pag-uugnay ng mga Kasanayang Pampagkatuto sa Pagtatasa
Mga Kakayahang Pagtatasa:

Pampagkatuto:
KP1: Nakikilala sa sarili KP1: Pagsusuri ng mga katangian na

ang mga indikasyon ng angkop sa pagkilala sa sarili bilang
pagmamahal sa bayan isang indibidwal na may pagmamahal
sa bayan at paramihan ng kaalaman
sa mga bagay na may kaugnayan
sa bayan sa pamamagitan ng laro at
pagbibigay ng personal na opinyon
sa pamamagitan ng pagsagot sa mga
PY
katanungan pagkatapos ng bawat
gawain.
KP2: Nahuhusgahan ang KP2: Pagsusuri ng mga sitwasyon na

angkop na kilos o tugon sa karaniwang nararanasan, nakikita, at
O
mga sitwasyong kailangan napapag-usapan at ng isang awitin na
ang mapanuring pag-iisip ang tema ay pagmamahal sa bayan sa
bilang pagpapakita ng pamamagitan ng pagiging mabuting
pagmamahal sa bayan.
C mamamayan at pagbibigay ng
personal na opinyon sa pamamagitan
ng pagsagot sa mga katanungan
pagkatapos ng bawat gawain.
D
KP3: Nahihinuha na ang KP3: Pagbuo at pagpapaliwanag ng
pagmamahal sa bayan ay Batayang Konsepto.
E
masasalamin sa pagsisikap
na maisabuhay ang
mga pagpapahalaga at
EP
nakaaambag sa pag-angat
ng kulturang Pilipino at
kaunlaran ng bansa
KP4: Nakagagawa ng KP4: Pagbuo o paggawa ng mga

D
mga angkop na kilos sa angkop na kilos na isasabuhay bilang

pamayanan o barangay pagpapamalas ng pagmamahal sa
upang maipamalas ang bayan. Sa pagsasagawa ng mga
pagmamahal sa bayan ito kailangan ang patunay gaya ng
larawan, mga dokumento, o kaya
video.
Mas magiging madali at maayos ang

pagsasabuhay nito kung may kasamang
magboboluntaryong isagawa ito.
105
III. Plano ng Pagtuturo-Pagkatuto
A. ANO ANG INAASAHANG MAIPAMAMALAS MO?
Upang maipaunawa ang halaga ng pagkatuto ng modyul na ito, mahalagang

mapukaw ang isipan at damdamin ng mga mag- aaral sa panimula pa lamang upang
matiyak na mapanatili ang kanilang interes at atensiyon para sa pagsasagawa ng mga
gawain.
Kaya ko silang tularan, magiging bayani rin ako tulad nila! Makikilala ako
bilang makabagong Jose Rizal o Andres Bonifacio! Ako ang susi sa minimithing
PY
pagbabago ng bansa, ang pagmamahal ko sa bayan ang magdadala upang
isakatuparan ang pangarap na ito. Marahil ang mga salitang ito ay minsan nang
namutawi sa iyong bibig. Sa mga nangyayari sa kasalukuyan, kailangang kumilos
at napapanahon nang isabuhay ang pagmamahal sa bayan, ngunit paano kaya
ito isasakatuparan?
O
Paano nga ba ipakikita at isasabuhay ito? Kailangan din bang magsulat, at
hikayatin ang iba na magpunit ng sedula, humawak ng baril, at gumamit ng tabak
upang ipakita ang pagmamahal na ito?
C
D
Paalala para sa Guro: Ipatukoy sa mga mag-aaral ang Mahalagang Tanong na
dapat masagot pagkatapos ng gagawing pag-aaral sa modyul.
E
Mga Kasanayang Pampagkatuto
A. Ipabasa ang apat na Kasanayang Pampagkatuto (KP) at ang mga kraytirya sa

EP
pagtataya ng output sa ikaapat na Kasanayang Pampagkatuto (10.4).
Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na

D
kaalaman, kakayahan, at pang-unawa:
10.1 Nakikilala sa sarili ang mga indikasyon ng pagmamahal sa bayan

10.2 Nahuhusgahan ang angkop na kilos o tugon sa mga sitwasyong kailangan ang
mapanuring pag-iisip bilang pagpapakita ng pagmamahal sa bayan
10.3 Naipaliliwanag ang Batayang Konsepto ng aralin
10.4 Nakagagawa ng mga angkop na kilos sa pamayanan o barangay upang
maipamalas ang pagmamahal sa bayan
106
Tandaan: Hindi binanggit sa Modyul ang kabuuan ng ikatlong Kasanayang
Pampagkatuto (KP3) upang maiwasan na mailahad sa mga mag-aaral ang
Batayang Konsepto. Mahalagang matiyak na sa pagdaloy ng mga gawain at
kabuuan ng aralin, mahihinuha ng mga mag-aaral ang Batayang Konsepto.
Narito ang mga kraytirya ng pagtataya ng output sa Kakayahang

Pampagkatuto 10.4:
a. Nakapagtatala ng mga angkop na kilos sa pagsasabuhay ng pagmamahal sa
bayan.
b. Naisagawa ang hakbang na ginawa ng may patunay gaya ng larawan,
dokumento, o video.
PY
c. Nakahikayat ng isa o dalawang indibidwal na magsasabuhay ng mga angkop
na kilos na ito.
O
Para sa Guro na itatanong sa mga Mag-aaral: Mayroon ba kayong gustong
linawin tungkol sa mga layuning binasa at mga kraytirya sa pagtataya ng output?
C
Paunang Pagtataya
D
Layunin: Tayahin ang kaalaman ng mag-aaral tungkol sa paksa sa antas ng
KAALAMAN, KASANAYAN (process/skills), at PAG-UNAWA (understanding of
E
concepts).
EP
Paalala para sa Guro: Ipaunawa sa mga mag-aaral na ang layunin sa pagbibigay

ng Paunang Pagtataya ay upang mataya ang kanilang mga dating kaalaman lalo
na sa nilalaman ng aralin.
1. Ipabasa ang panuto para sa Paunang Pagtataya sa pahina 186 ng modyul.

D
2. Itanong kung may nais linawin ang mga mag-aaral tungkol sa panuto.
3. Pasagutan ang bilang 1 hanggang 10 sa loob ng 10 hanggang 15 minuto.
4. Bigyan ng sapat na oras ang mga mag-aaral upang masagot ang mga
tanong.
5. Pagkatapos ipasagot sa mga mag-aaral, ipaskil o isulat sa pisara ang tamang
mga sagot sa Paunang Pagtataya.
107
Tandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral na kung anuman ang
maging resulta ng paunang pagtataya, hindi ito magiging bahagi ng pagbibigay
ng marka, kundi isang mahalagang pagbabatayan ng kaniyang pag-unlad.
Pagkatapos ng Pagpapalalim, pasagutang muli sa mga mag-aaral ang
pagtataya upang malaman ang antas ng kanilang pag-unawa sa mga konsepto
at kung nagkaroon ng pag-unlad ang kanilang kakayahan.
B. PAGTUKLAS NG DATING KAALAMAN
PY
Layunin: Tayahin ang mga dating kaalaman ng mga mag-aaral tungkol sa paksa
na nakabatay sa karanasan upang matukoy ng guro ang mga maling kaalaman
ng mga mag-aaral. (KP1)
Gawain 1 – Ako ba ito?
O
A. Ipagawa ang Gawain 1 sa mga mag-aaral. (Maaari ding itong ibigay bilang
takdang-aralin, ngunit tiyakin na lubusang naunawaan ng mga mag-aaral
C
ang panuto bago sila hayaang gawin ang gawain sa kanilang bahay).
B. Basahin o ipabasa sa mga mag-aaral ang panuto.
C. Tanungin ang mag-aaral kung nauunawaan ba nila ang panuto?
D
D. Matapos bigyan ng sapat na panahon ang mga mag-aaral upang unawain
ang panuto, ipagawa na ang gawain.
E. Pagkatapos maisagawa ang gawain, ipasagot sa mga mag-aaral ang mga
E
tanong na may kaugnayan sa gawaing isinagawa at ipasulat ang mga sagot

sa kuwaderno.
EP
Paalala: Talakayin ang ilan sa mga sagot ng mga mag-aaral upang lalo nilang
maunawaan at maintindihan ang nilalaman ng modyul at maging maayos ang
daloy ng pagkatuto. Ang bawat bilang ay nakaayos ayon sa dimensiyon ng tao at
mga pagpapahalaga na nakapaloob sa 1987 Konstitusyon ng Pilipinas.
D
Para sa Guro na sasabihin sa mga Mag-aaral: Kung ano ang naging resulta
o kinalabasan ng Gawain, hindi ibig sabihin, hindi na maaaring baguhin ito.
May magagawa ka pa para magkaroon ng kasanayan sa kahalagahan ng
pagsasabuhay ng pagmamahal sa bayan. Ngayon, subukin naman nating gawin
ang susunod na gawain.
Gawain 2 - Pasyal at Laro Tayo!
A. Hatiin ang klase sa apat o limang pangkat, kailangan ang bawat pangkat ay
may panulat at papel.
108
B. Magtalaga ng mga lugar sa loob ng paaralan na pupuntahan ng bawat grupo.
Sa bawat lugar, lagyan ito ng marka kung anong lugar o probinsiya, gawain
(tasks) na gagawin at ang tanong na sasagutin bago lumipat sa susunod na
lugar. Gawing gabay ang nasa ibaba.
Pangkat 1 Pangkat 2 Pangkat 3 Pangkat 4
FlagPole
Flag Pole Canteen
Canteen Stage
Stage Garden
Garden
Quezon City Luneta Pampanga Bulacan
Awitin ang Ako’y Isang Isadula ang pagbaril Sumayaw na parang Gumawa ng isang tulang
PY
Pinoy makabayan at sabay-
kay Dr. Jose Rizal palaka
sabay itong bigkasin.
Anong kasabihang Anong probinsiya
Pilipino ang karaniwan Sa mga perang ginagamit
Kailan binaril
Kailan binarilsisi Dr. ang tinaguriang sa bansa, alin sa mga ito
kapag wika ang pinag- Dr. Jose Rizal
Jose Rizal? Lantern Capital of ang may larawan ng
uusapan?
the Philippines? lumang simbahan?
Sumayaw ng
O
Garden
Garden Stage
Stage Flag
FlagPole
Pole
Tinikling Canteen
Canteen
Bulacan Pampanga Quezon City Luneta

C
Gumawa ng isang tulang Sumayaw na parang Awitin ang Ako’y Isang Isadula ang pagbaril
makabayan at sabay- Pinoy
palaka kay Dr. Jose Rizal
Anong probinsiya Anong kasabihang
D
Sa mga perang ginagamit Pilipino ang karaniwan Kailan binaril si
sa bansa, alin sa mga ito
ang tinaguriang Kailan binaril si Dr.
kapag wika ang pinag- Dr. Jose Rizal
ang may larawan ng Lantern Capital of Jose Rizal?
uusapan?
lumang simbahan? the Philippines?
E
Tinikling
Canteen
Canteen Flag
FlagPole
Pole Garden
Garden Stage
Stage
EP
Luneta Quezon City Bulacan Pampanga
Isadula ang pagbaril Awitin ang Ako’y Isang Gumawa ng isang tulang Sumayaw na parang
Pinoy. makabayan at sabay-
kay Dr. Jose Rizal palaka
Anong kasabihang Anong probinsiya
D
Pilipino ang karaniwan Sa mga perang ginagamit

Kailan
Kailan binarilsisiDr.
binaril sa bansa, alin sa mga ito
ang tinaguriang
Dr. Jose Rizal kapag wika ang pinag-
Jose Rizal? ang may larawan ng Lantern Capital of
uusapan?
lumang simbahan? the Philippines?
Paalala: Maaaring palitan ang mga lugar, mga gawain, at tanong na nasa itaas
ng mga lugar na kilala sa probinsiya o bayang kinabibilangan at mga gawaing
karaniwang isinasagawa rito. (Pamamaraang Localization)
C. Matapos bigyan nang sapat na panahon ang mga mag-aaral upang unawain
ang panuto, ipagawa na ang gawain.
109
D. Pagkatapos maisagawa ang gawain, ipasagot sa mga mag-aaral ang mga
tanong na may kaugnayan sa gawaing isinagawa sa kuwaderno.
maunawaan at maintindihan ang nilalaman ng modyul at maging maayos ang
daloy ng pagkatuto.
Para sa Guro na sasabihin sa mga Mag-aaral: Ang pagkakaroon ng sapat

na kaalaman sa mga lugar sa bansa na karaniwang kilala dahil sa ganda,
kasaysayang taglay ng mga ito na nakaugat na sa ating pagkatao ay isang
simpleng pagpapakita ng pagpapahalaga sa bansa, isama pa ito ang pagkilala sa
mga tradisyon at kultura na karaniwang kinagigiliwan lalo na ng mga dayuhang
bumibisita sa atin.
PY
C. PAGLINANG NG MGA KAALAMAN, KAKAYAHAN,
O
AT PAG-UNAWA
Layunin: Tulungan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT) at

C
paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang mga kaalaman ng mag-aaral
na hango sa karanasan. (KP2)
D
Gawain 3: Pag-aralan at Unawain!
A. Basahin o ipabasa ang panuto sa mga mag-aaral.

E
B. Bigyan nang sapat na oras ang mga mag-aaral upang maunawaan ang mga
sitwasyon na nasa modyul. Mas makatutulong kung may kopya ng mga
EP
larawan na nakapaskil sa pisara o kaya mga video clips na may kaugnayan sa

mga sitwasyon.
C. Pagkatapos unawain at basahin ang mga sitwasyon, ipasagot sa mga mag-
aaral ang mga tanong sa kanilang kuwaderno.
D
Gawain 4: Halika at Umawit Tayo!
Paalala: Huwag madaliin ang mga mag-aaral sa pagsasagawa ng gawaing

ito. Bigyan nang sapat na oras upang maisagawa ang gawain. Mahalaga ang
magiging tugon ng bawat mag-aaral sa bawat sitwasyon na kanilang babasahin,
pag-aaralan, at uunawain.
A. Ipabasa, iparinig, o kaya ipaawit ang awiting “Ako’y Isang Mabuting Pilipino”
ni Noel Cabangon ng dalawang beses sa mga mag-aaral.
110
B. Mas makatutulong kung ipatutugtog ang na-download na kopya ng awit na
may kasamang liriko at video presentation (videoke style)
C. Itanong sa mga bata ang mga inihandang katanungan upang ang daloy ng
pagkatuto at pag-unawa ay hindi maputol bilang paghahanda sa bahaging
pagpapalalim.
D. Magkaroon ng malayang talakayan.
Paalala: Maaari ring iparinig ang awiting may pamagat na “Mga Kababayan Ko” na
pinasikat ni Francis Magalona o kaya ibang awitin na ang tema ay makabayan. Sa
bahagi ng pagtatanong, maaaring gumawa ang guro ng malikhaing pamamaraan
upang maging kawili-wili ang talakayan sa mga mag-aaral.
PY
Chorus [ repeat chorus ]
Mga kababayan ko
Dapat lang malaman nyo
Bilib ako sa kulay ko II
Ako ay pilipino Respetuhin natin ang ating ina
O
kung may itim at puti Ilaw siya ng tahanan
Mayron naman kayumangi Bigyang galang ang ama
isipin mo na kaya mong At ang payo n’ya susundan
Abutin ang yung minimithi
C At sa magkakapatid
Kailangan ay magmahalan
Dapat lang ay pag-usapan ang hindi
I nauunawaan
Dapat magsumikap para tayo’y di maghirap Wag takasan ang pagkukulang
D
Ang trabaho mo pagbutihin mo Kasalan ay panagutan
Dahil pag gusto mo ay kaya mo Magmalinis ay iwasan
At kaya nating dalawa Nakakainis marumi naman
E
Magaling ang atin Ang magkaaway ipagbati

Yan ang laging iisipin Gumitna ka at wag kumampi
Pag-asenso mararating Lahat tayoy magkakapatid
Kung handa kang tiisin Ano mang mali ay ituwid
EP
Ang hirap at pagod sa problema Magdasal sa Diyos Maykapal

Wag kang malunod Maging banal at wag hangal
Umaahon ka wag lumubog Itong tula ay alay ko
Pagka’t ginhawa naman ang susunod Sa bayan ko at sa buong mundo
Iwasan mo ang ingit
Ang sa iba’y ibig mong makamit [ repeat chorus ]
D
Dapat nga ika’y matuwa sa napala ng iyong

kapatid
Ibig kong ipabatid
Na lahat tayo’y kabig - bisig
Mga Kababayan Ko
Nilikha ni: Francis Magalona
111
D. PAGPAPALALIM
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT) at

paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang babasahin na naglalaman ng
kaalaman at malalim na paliwanag tungkol sa Pagmamahal sa Bayan (KP3)
Paalala: Makatutulong kung ang sanaysay ay ipababasa na sa mga mag-aaral

bilang Takdang-Aralin.
PY
1. Makatutulong kung ang klase ay hahatiin sa apat na pangkat na siyang
magpapalitan ng kuro-kuro sa kung ano ang nilalaman ng pagpapalalim na
kanilang babasahin.
O
Paalala: Makatutulong kong ang bawat grupo ay aatasan na gumawa ng output sa
kung ano ang naunawaan nila sa kanilang binasa at kung paano nila ito iuugnay
C
sa mga gawaing una na nilang nagawa. Mas maganda kung ang bawat grupo
ay may kani-kaniyang paraan ng presentasyon ng output o maaaring atasan na
sila kaagad kong ito ba ay sa pamamagitan ng maikling dula, awit, tula, at iba pa.
D
2. Bago simulan ang pagpapalalim, makatutulong kung magpapaskil o magpakita

E
ng sumusunod:
a. Damit na may temang makabayan
b. Mga larawang may temang makabayan gaya ng 3 stars and a flag
EP
c. Baller
d. Maaari ding gumawa ng simpleng presentasyon na larawan ng mga bayani,
compilation ng mga kasabihang may temang pagka-makabayan
e. Ipabasa ang kuwento ni Mang Ben
D
3. Pagkatapos maipakita ang mga ito. Itanong sa mga mag-aaral kong sa

pamamagitan ba ng mga ito naipakikita ang pagmamahal sa bayan?
maunawaan at maintindihan ang nilalaman ng modyul na pag-aaralan bilang
paghahanda sa susunod na gawain at sa bahaging pagpapalalim ng modyul.
Magkaroon ng malayang talakayan.
4. Bigyan ng sapat na oras ang mga mag-aaral upang mabasa at maunawaan

ang nilalaman ng modyul.
5. Magkaroon ng malayang talakayan.
112
6. Makatutulong ang larawan o illustration sa ibaba sa pagtalakay sa mga
pagpapahalagang nakapaloob sa Panimula ng Konstitusyon ayon sa Dimensiyon
ng Tao.
Pananampalatay
Pananampalataya
Paggalang
Paggalang Katotohanan
a Katotohan
Katarungan
Katarungan
Kapayapaan
Kapayapaan an
Kaayusan
Kaayusan Pagkakaisa
Pagkalinga sa Pagkakaisa
Pagkalinga sa Kabayanihan
Pamilya Kabayanihan
Pamilya Kalayaan
Kalayaan
Pagsunod sa
Pagsunod sa Batas
Batas
PY
Pagmamahal at
Kasipagan,
Kasipagan
Pagmamalasakit sa
Kapuwa Pangangalaga sa
Pangangalaga sa
Kalikasan
O
Kalikasan at
Pagpapahalaga sa Kapaligiran
Pagpapahalaga saBuhay
Buhay
Dimensiyon ng Tao
C
Paalala: Mapapansin na may bahagi sa Pagpapalalim na ang nilalaman ay
D
mga katanungan (Mga Paglabag sa Pagsasabuhay ng Pagmamahal sa Bayan)
ito ay upang makapagnilay, magkaroon ng realisasyon at upang magamit ang
malikhaing pag-iisip ng mga mag-aaral. Ang mga paglabag na tinutukoy ay ang
E
mga: sobrang makapamilya, pagtatwa sa pagka-Pilipino, walang pakialam sa

mga isyu at problemang umiiral sa lipunan, pakikisabwatan sa krimen o illegal na
EP
gawain, pagkalat at pagsira sa kalinisan ng kapaligiran.
Para sa Guro na sasabihin sa mga Mag-aaral sa bahagi ng modyul na

ang paksa ay ang pangingibang bansa ng ibang Pilipino: Ang pagpili na
magtrabaho at manirahan sa ibang bansa ay hindi direktang sumasalungat sa
D
pagsasabuhay ng pagmamahal sa bansa. Kapag natutulungan ang mga kamag-

anakan dito sa bansa ay para na ring tinulungan ang bayan. Lalo na kung ang
pagtulong na ginagawa ay nagiging daan upang gumanda, umangat ang buhay
nila at ginagawa nila ito bilang paraan para matulungan naman ang iba. Bukod
dito malaki rin ang naiaambag nila sa bansa sa pamamagitan ng buwis at mga
padala (remittances) nila. Ipinakilala rin ng mga Pilipinong nangingibang bansa
na ang lahi natin ay masisipag, matatalino, at magaling makipagkapuwa. Ang
pangingibang bansa ng mga Pilipino ay isang sitwasyon na ginamitan ng maingat
na paghuhusga.
113
7. Ipasagot sa mga mag-aaral ang mga tanong na nasa Tayahin ang iyong Pang-
unawa sa kanilang kuwaderno. Talakayin ang ilan sa mga sagot na mga ito.
Para sa Guro na sasabihin sa mga Mag-aaral: Ang pagiging Pilipino ay isang

biyaya. Sabi nga, ang mga pangyayari sa buhay ng tao ay hindi aksidente,
nakaplano ito ayon sa kagustuhan ng Diyos. Ang pagmamahal sa bayan ay
ikalawang bagay na dapat gawin pagkatapos ng pagmamahal sa Diyos. Mahalin
ang bansa nang higit sa sarili, ito ay ipinagkaloob sa tao bilang natatanging paraiso,
malaya niyang isasabuhay rito ang pagiging tao tungo sa kaniyang kaganapan.
Ang pagmamahal sa bayan ay nakaugat sa pagkatao ng tao bilang tao, nasa
bansa man o wala, maipapakita at maisasabuhay ito. Kaya mo, kaya nila, kaya
natin kasi tao tayo at tayo ay Pilipino.
PY
Paalala: Itanong sa mga mag-aaral kung mayroon silang gustong linawin o kaya
ay idagdag bilang tanda ng pagkatuto.
8. Ipagawa sa mga mag-aaral ang gawain sa Paghinuha ng Batayang Konsepto,

sa pamamagitan ng paggawa ng web concept.
O
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT) sa
pamamagitan ng paghinuha ng Batayang Konsepto.
C
E D
Ang
Pagmamahal sa
EP
Bayan
D
E. PAGSASABUHAY NG MGA PAGKATUTO
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsasagawa ng PAGGANAP o

PRODUKTO, ang pagpapamalas ng mga angkop na kilos tungo sa paglinang at
pagpapaunlad ng pagmamahal sa bayan na nakapaloob sa paksa at paghikayat
sa ibang kabataan na isabuhay ito. (KP4)
114
Pagganap
Layunin: Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan at angkop na kilos na

lilinang o magpapaunlad ng Pagmamahal sa Bayan.
Para sa Guro na sasabihin sa mga Mag-aaral: Ngayong alam mo na kung ano

ang ibig sabihin ng pagmamahal sa bayan, bilang isang mag-aaral, may magagawa
ka upang ito ay maisabuhay at maging instrumento upang maimpluwensiyahan
ang iba na isabuhay din ito. Makatutulong sa pagsasabuhay na ito ang gawain
na iyong isasagawa.
Gawain 5
PY
1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang panuto.
2. Makipag-ugnayan sa punong guro upang maisagawa ang gawain.
3. Gabayan ang bawat kilos na gagawin ng mga mag-aaral upang ang gawain ay
maging matagumpay.
4. Maglaan ng oras pagkatapos ng isang linggo para pag-usapan ang naging resulta
O
ng gawain.
Pagninilay
C
Layunin: Nakapaglalaan ng panahon upang makapagnilay sa konseptong
natutuhan at ang kahalagahan ng pagsasabuhay nito.
D
Gawain 6
Pagawan ng liham pasasalamat sa Diyos ang mga mag-aaral sa mga biyayang
E
ipinagkaloob ng Maykapal bilang isang mamamayang Pilipinong may pagmamahal

sa bayan.
EP
Pagsasabuhay
Layunin: Nailalapat ang mga pagkatuto sa tunay na buhay upang maging

halimbawa na maaaring pamarisan ng ibang kabataan sa pagsasabuhay ng
Pagmamahal sa Bayan.
D
Gawain 7
1. Bubuo o gagawa ang mga mag-aaral ng mga angkop na kilos na isasabuhay
bilang pagpapamalas ng pagmamahal sa bayan.
2. Sa pagsasagawa ng mga ito, kailangan ang patunay gaya ng larawan, mga
dokumento, o kaya video.
3. Mas magiging madali at maayos ang pagsasabuhay nito kung may kasama na
magboboluntaryong isagawa ang mga ito.
115
Gawain 8
1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang panuto.
2. Makipag-ugnayan sa kasamang guro na nagtuturo ng asignaturang kompiyuter
upang maisagawa ang gawain.
3. Gabayan ang bawat kilos na gagawin ng mga mag-aaral upang ang gawain ay
maging matagumpay.
4. Maglaan ng oras pagkatapos ng isang linggo para pag-usapan ang naging resulta
ng gawain.
Rubrik sa Pagsasabuhay
10 Puntos 7 Puntos 3 Puntos
PY
1. Nakapagtala ng Nakabuo ng Nakabuo ng apat Nakabuo ng dalawa
angkop na mga kilos limang angkop na o tatlong angkop o isang angkop na
sa pagsasabuhay kilos na malinaw, na kilos ngunit kilos na malabong
ng pagmamahal sa napapanahon, hindi ganoon maisagawa.
bayan. kayang gawin, at kalinaw, di
O
katanggap- ganoon kadaling
tanggap. magawa.
C
2. Naisagawa ang Nakapagpasa Nakapagpasa Nakapagpasa
angkop na kilos ng mga larawan ng mga larawan ngunit hindi sapat
nang may patunay: at dokumento at dokumento ang larawan at
D
larawan, dokumento, sa guro na may sa guro ngunit dokumento. Hindi
o video. kalinisan at hindi maayos at rin maayos at
E
kagandahang malinis. malinis ang gawain.

taglay.
EP
3. Nakahikayat Nakahikayat at Nakapaghikayat Walang nahikayat

ng isa o dalawang naisama ito sa ngunit hindi sapagkat kulang
indibidwal na gawain nang naisama sa ang oras na inilaan.
nagboluntaryo tuloy-tuloy. gawain.
upang isabuhay ang
D
mga hakbang na
ito.
Susi sa Pagwawasto para sa Paunang Pagtataya
Paksa Kasanayan Sagot

1. Ang Pagmamahal sa Bayan Kaalaman d
2. Ang Kahalagahan ng Pagmamahal sa Bayan Pagsusuri b
3. Ang Kahalagahan ng Pagmamahal sa Bayan Pagsusuri a
4. Ang Kahalagahan ng Pagmamahal sa Bayan Pagsusuri b
116
5. Mga Pagpapahalaga na Indikasyon ng
Pagsusuri C
Pagmamahal sa Bayan
6. Ang Pagmamahal sa Bayan Pagbubuo a
7. Angkop na Kilos Bilang Pagpapamalas ng
Pagbubuo a
Pagmamahal sa Bayan
Ebalwasyon c
Pagmamahal sa Bayan
Ebalwasyon c
Pagmamahal sa Bayan
Ebalwasyon a
Pagmamahal sa Bayan
PY
BATAY SA BALANGKAS NG MODYUL 10: PAGMAMAHAL SA BAYAN
Ano ba ang Pagmamahal sa Bayan?
1. Ang pagmamahal sa bayan ay ang pagkilala sa papel na dapat gampanan ng
O
bawat mamamayang bumubuo nito.
2. Tinatawag ding patriyotismo mula sa salitang “pater” na ang ibig sabihin ay “ama”
na karaniwang iniuugnay sa salitang pinagmulan o pinanggalingan.
3. Pagmamahal sa bayang sinilangan.
C
4. Naisasabuhay sa pamamagitan ng marubdob na paggawa sa trabahong pinili o
ibinigay, pakikilahok sa interes ng mayorya, o kabutihang panlahat, pagsasawata
sa mga kilos na di makatarungan at di moral.
D
5. Ang pagkakaiba ng patriyotismo at nasyonalismo.
E
Nasyonalismo – tumutukoy sa mga ideolohiyang pagkamakabayan at damdaming

bumibigkis sa isang tao at sa iba pang may pagkakaparehong wika, kultura, at mga
kaugalian o tradisyon.
EP
Patriyotismo – isinaalang-alang nito ang kalikasan ng tao, kasama rito ang

pagkakaiba-iba sa wika, kultura, at relihiyon na kung saan tuwiran nitong binibigyang-
kahulugan ang kabutihang panlahat.
Ang Kahalagahan ng Pagmamahal sa Bayan
D
1. Nagiging daan upang makamit ang mga layunin.

2. Pinagbubuklod ang mga tao sa lipunan.
3. Naiingatan at napahahalagahan ang karapatan at dignidad ng tao.
4. Napahahalagahan ang kultura, paniniwala at pagkakakilanlan.
117
Mga Pagpapahalaga na Indikasyon ng Pagmamahal sa Bayan Ayon sa
Dimensiyon ng Tao
I. Hinihikayat ang lahat na isabuhay ang mga birtud na makatutulong sa

pag-unlad ng bansa na nakapaloob sa Panimula ng 1987 Konstitusyon ng
Pilipinas. Sa kabuuan, ito ay birtud na inuugnay (ni Santo Tomas De Aquino)
sa patriyotismo.
1. Buhay (Pangkatawan)
a. Isang moral na obligasyon sa Diyos – nagmula ito sa Kaniya at walang sinuman
ang maaaring kumuha o bumawi kundi Siya.
b. Pagpapanatili ng malusog na pangangatawan at isipan.
c. Protektahan ang buhay bilang pagkilala sa dignidad ng tao.
PY
2. Katotohanan (Pangkaisipan)
Integridad, hindi mapagkunwari, mapaghanap ng kaalaman.
3. Pagmamahal at pagmamalasakit sa kapuwa (Moral)
Tulungan at ipadama sa iba na sila ay bahagi ng ating pagkatao bilang ka-kapuwa
O
4. Pananampalataya (Ispiritwal)
Tiwala at pagmamahal sa Diyos.
5. Paggalang (Panlipunan)
C
Pagpapahalaga sa karapatan at dignidad ng tao.
D
6. Katarungan (Panlipunan)
Pagbibigay sa tao kung ano ang para sa kaniya at para sa iba nang walang labis
walang kulang, walang pagmamalabis, hindi nandaraya, at tinutupad ang mga
E
pangako.
7. Kapayapaan (Panlipunan)
EP
Katahimikan, kapanatagan, at kawalan ng kaguluhan.

8. Kaayusan (Panlipunan)
Pagiging organisado ng ideya, salita, kilos na may layuning mapabuti ang
relasyon sa kapuwa at pagiging disiplinado sa lahat ng oras.
D
9. Pagkalinga sa pamilya at salinlahi (Panlipunan)

Pagpapahalaga sa pamilya at pangangalaga sa pisikal, moral, ispiritwal, at
panlipunang pag-unlad ng bawat miyembro nito.
10. Kasipagan (Pang-ekonomiya)
Matiyaga at buong husay na pagsasagawa ng mga gawain.
11. Kalikasan at kapaligiran (Pang-ekonomiya)
Pangangalaga sa kalikasan at kapaligiran.
12. Pagkakaisa (Pampolitikal)
Pakikipagtulungan
118
13. Kabayanihan (Pampolitikal)
Bansa, sunod ang kapuwa bago ang sarili.
14. Kalayaan (Pampolitikal)
Walang pumipigil sa tao na gawin ang dapat niyang gawin
15. Pagsunod sa batas (Pampolitikal)
Pagsasabuhay ng makataong lipunan.
16. Pagsusulong ng kabutihang panlahat
Sama-samang pagkilos upang mahikayat ang lahat na lumahok sa mga
pagkakataong kinakailangan para sa ikabubuti hindi lamang ng sarili, pamilya
kundi ng lahat
PY
II. May pagmamahal sa bayan kung nauunawaan ang pangangailangang
maglingkod sa bayan at sa kapuwa.
1. Alam kung kailan kikilos dahil sa angking karunungan.
2. Ibibigay ang nararapat para sa iba.
O
3. Kokontrolin ang sarili sa mga sitwasyong siya lang ang makikinabang.
4. Ginagawa ang tama at mabuting paghuhusga para sa kabutihang panlahat.
Mga Angkop na Kilos Bilang Pagpapamalas ng Pagmamahal sa Bayan
C
1. Pagpapayaman ng kaalaman. Mag-aral nang mabuti.
2. Huwag magpapahuli, ang oras ay mahalaga.
3. Magkaroon ng disiplina sa pagpila at pumila nang maayos.
D
4. Pag-awit ng Pambansang Awit nang may paggalang at dignidad.
5. Katapatan. Maging totoo at tapat. Huwag mangopya o magpakopya.
E
6. Maging responsable sa paggamit ng pinagkukunang yaman, magtipid ng tubig,

magtanim ng puno at huwag magtapon ng basura kahit saan.
7. Iwasan ang mga gawain at libangang hindi kapaki-pakinabang.
EP
8. Pagtangkilik sa sariling atin.

9. Pagpili ng tamang pinuno.
10. Paggalang sa kapuwa.
11. Pagdarasal para sa bansa at kapuwa mamamayan.
D
119
Ikatlong Markahan
Gabay sa Pagtuturo sa Modyul 11:
PANGANGALAGA SA KALIKASAN
Bilang ng Oras: 4
Pampagkatuto
Mga Pamantayan sa Pagkatuto
Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ng mag-aaral ang
PY
pag-unawa sa pangangalaga sa kalikasan.
Pamantayan sa Pagganap: Nakagagawa ang mag-aaral ng angkop

na kilos upang maipamalas ang pangangalaga sa kalikasan.
Batayang konsepto
O
Ano ang pinakamahalagang mensahe na dapat maunawaan at
maipamalas ng mag-aaral?
Napangangatwiranan na:
C
a. Lahat tayo ay mamamayan ng iisang mundo, dahil nabubuhay tayo sa
iisang kalikasan (Mother Nature).
b. Inutusan tayo ng Diyos na alagaan ang kalikasan (stewards) at hindi
D
maging (tagapagdomina) para sa susunod na henerasyon.
c. Binubuhay tayo ng kalikasan.
E
Pagsasabuhay ng mga Pagkatuto

EP
Nakagagawa ng angkop na kilos upang maipamalas ang pangangalaga

sa kalikasan.
Kakayahan
D
Nakapagpapaliwanag ng kahalagahan ng pangangalaga sa kalikasan.
Kaalaman
Natutukoy ang mga paglabag sa pangangalaga sa kalikasan na umiiral

sa lipunan.
120
Mga Kasanayang Pampagkatuto Pagtatasa
KP1: Nakapagpapaliwanag ng KP1: Pagsiyasat sa mga

kahalagahan ng pangangalaga sa pagkakaiba-iba ng mga larawan
kalikasan may kaugnayan sa kalikasan at
pangangalaga rito.
KP2: Natutukoy ang mga paglabag

KP2: Pagtukoy ng mga paalalang
sa pangangalaga sa kalikasan na
nakikita sa komunidad na may
umiiral sa lipunan
kaugnayan sa pangangalaga sa
PY
kalikasan.
KP3: Napangangatwiranan na: KP3: Pagpapaliwanag ng
O
a. Lahat tayo ay mamamayan ng Batayang Konsepto gamit ang
iisang mundo, dahil nabubuhay tayo graphic organizer.
sa iisang kalikasan (Mother Nature)
b. Inutusan tayo ng Diyos na
alagaan ang kalikasan (stewards) at
C
KP4: Pagninilay sa mga
hindi maging (tagapagdomina) para
sawikaing may kaugnayan sa
sa susunod na henerasyon.
pangangalaga ng kalikasan at
D
c. Binubuhay tayo ng kalikasan.
paggawa ng mga hakbang kung
paano ito pangangalagaan.
KP4: Nakagagawa ng angkop
E
na kilos upang maipamalas ang Pagpaparating sa kinauukulan ng

pangangalaga sa kalikasan. mga obserbasyon sa komunidad
EP
na kinakikitaan ng pangangalaga
sa kalikasan.
Pagguhit at pagpapaliwanag
sa kung paano patitibayin ang
ugnayan sa Inang Kalikasan.
D
Paggawa ng isang simpleng

pag-aaral at pakikipag-ugnayan
sa guro at isang local na
namumuno upang makatulong sa
pangangalaga sa kalikasan.

121
Layunin: Ipakilala ang paksa at ilatag sa mag-aaral ang dapat niyang maipamalas
bilang indikasyon ng pag-unawa, ang apat na Kasanayang Pampagkatuto (KP)
batay sa apat na Antas ng pagtatasa (Four Levels of Assessment sa DepEd
Order No. 73, s.2012) at kraytirya sa pagtataya ng output sa Produkto/Pagganap
1. Talakayin ang panimula sa pahina 209 ng Modyul 11. Mahalagang makita ng mga
mag-aaral ang mga pagbabagong nakikita nila sa kapaligiran upang maipaunawa
PY
sa kanila ang halaga ng pagkatuto mula sa mga ito at ang kaugnayan nito sa
kasalukuyang modyul. Mahalagang mapukaw ang kanilang isip at damdamin sa
panimula pa lamang upang matiyak na makuha ang kanilang interes para sa
pagsasagawa ng mga gawain.
2. Ipabasa sa mga mag-aaral nang paisa-isa ang mga layuning pampagkatuto para
O
sa modyul na ito.
3. Ipaliwanag sa kanila ang mga kraytirya ng pagtataya ng output sa Kakayahang
Pampagkatuto 11.4.
C
4. Sabihin: Mayroon ba kayong gustong linawin tungkol sa mga layuning binasa?
Tandaan: Hindi binanggit sa Modyul sa Pagkatuto ang kabuuan ng KP3 upang

D
maiwasan kaagad na mailahad sa mga mag-aaral ang Batayang Konsepto.
Mahalagang matiyak na sa pagdaloy ng mga gawain at kabuuan ng aralin,
mahihinuha nila ang Batayang Konsepto.
E
EP
Paunang Pagtataya

D
KAALAMAN, KASANAYAN (Process/Skills), at PAG-UNAWA (understanding

of concepts.) Self-assessment sa mga kakayahan tungkol sa paksa at Multiple
Choice Test gamit ang Bloom’s Taxonomy.
1. Pasagutan sa mga mag-aaral ang Paunang Pagtataya na nasa pahina 210 - 211
sa kanilang kuwaderno.
2. Ipaunawa sa mga mag-aaral ang layunin sa pagbibigay ng Paunang Pagtataya.
3. Ipabasa ang Panuto sa bawat bahagi at sabihin: Mayroon bang kailangang
linawin sa Panuto?
4. Maglaan ng 15 minuto para sa Pagtataya. Pagkatapos, iwasto ang kanilang mga
sagot.
122
5. Gamiting gabay ang resulta ng Pagsusulit upang mataya ang mga kasanayang
nangangailangan ng mas malalim na pagtalakay.
6. Palagdaan sa mag-aaral ang ginawang pagtataya at atasan silang itabi ito upang
magamit sa paghahambing sa Panghuling Pagsusulit.
Tandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral na kung anuman ang maging

resulta ng paunang pagtataya, hindi ito magiging bahagi ng pagbibigay ng marka,
kundi isang mahalagang pagbabatayan ng kanilang pag-unlad.
Pagkatapos ng Pagpapalalim, pasagutang muli sa mga mag-aaral ang pagtataya
upang malaman ang antas ng kanilang pag-unawa sa mga konsepto at kung
nagkaroon ng pag-unlad ang kanilang kakayahan sa pagkamit at pagpapanatili
ng kabutihang panlahat.
PY
O
na nakabatay sa karanasan upang matukoy ng guro ang mga maling kaalaman
C
ng mga mag-aaral (misconceptions o alternative conceptions).
Gawain 1
D
Layunin ng gawaing ito na masiyasat ng mga mag-aaral ang pagbabagong
nagaganap sa kalikasan sa pamamagitan ng pagsusuri sa mga larawang may
kaugnayan dito. Layon nitong makita kung saan maaaring magsimula ang guro sa
E
pagtatalakay ng mga puwedeng gawin upang mapangalagaan ang kalikasan.

EP
1. Bago ipagawa ang gawaing ito, ang guro ay kinakailangang maghanda ng mga
larawang nagpapakita ng kalikasan noon at ngayon. Ipagawa ang Gawain 1 sa
bahaging Pagtuklas ng Dating Kaalaman.
2. Ipabasa ang Panuto at saka sabihin: Mayroon bang kailangang linawin sa Panuto?
Pasagutan sa kanila ang mga katanungan sa kanilang kuwaderno.
D
3. Bigyan nang sapat na panahon ang mga mag-aaral na maisagawa ang Gawain 1.
4. Talakayin ang sagot ng mga mag-aaral sa mga katanungang nakapaloob sa
gawain.
5. Mahalaga ring maitanong sa mga mag-aaral ang kahalagahan ng pangangalaga
sa kalikasan.
Gawain 2
Sa gawaing ito ay inaasahang matukoy ng mga mag-aaral ang mga karaniwang

paalala tungkol sa pangangalaga ng kalikasan na karaniwang nakikita nila sa kanilang
komunidad.
123
1. Bago ipagawa ang Gawain 2, maaaring magbigay ang guro ng takdang-aralin na
magdala ng diyaryo o larawan ng mga paalala o signages tungkol sa kalikasan.
Ipagawa ang Gawain 2 sa bahaging Pagtuklas ng Dating Kaalaman. Ipabasa ang
Panuto at sabihin: Mayroon bang kailangang linawin sa Panuto?
2. Bigyan ng 10 minuto ang mga mag-aaral upang isagawa ang gawain.
3. Pagkatapos matukoy ang mga larawan, pasagutan sa mga mag-aaral ang
mga tanong sa kanilang kuwaderno. Tumawag ng piling mga mag-aaral na
magbabahagi ng kanilang sagot sa mga tanong.
4. Tiyaking magagamit ang pagkatuto sa mga nagdaang gawain upang maiugnay
ito sa mga susunod na gawain.
PY
AT PAG-UNAWA
O
na hango sa karanasan. C
Gawain 3
Ang gawaing ito ay naglalayong makagawa ang mag-aaral ng maaari nilang
itugon sa mga pangangailangan ng kalikasan base sa isang isyu na kanilang napili.
D
1. Maaaring simulan ang bahaging ito sa pamamagitan ng pagpapangkat sa buong
klase na binubuo ng 5 - 8 miyembro. Ipabasa sa mga mag-aaral ang panuto at
E
tanungin sila kung ito ba ay kanilang naunawaan.

2. Sabihing maaari silang pumili ng gagawin nilang paglalahad ayon sa kagustuhan
ng grupo.
EP
3. Ipagawa sa mga mag-aaral ang paglalahad na kanilang napili.

4. Pagkatapos na ito’y maisagawa, papaghandain sila sa presentasyon ng kanilang
nalikhang paglalahad sa buong klase.
5. Pagkatapos ng mga paglalahad o presentasyon, pasagutan sa mga mag-aaral
ang mga katanungang kaugnay ng gawaing isinagawa.
D
Gawain 4
Ang gawaing ito ay naglalayong makita at maunawaan ng mga mag-aaral ang
liriko ng awiting Kalikasan na makatutulong sa kanila upang maisapuso at maisabuhay
ang pangangalaga sa kalikasan.
1. Nararapat na maihanda ng guro ang kopya ng kantang ito o kaya nama’y maaari
itong ibigay sa mga mag-aaral bilang takdang-aralin para sa pagkakaroon ng sipi
ng awiting ito.
2. Maglagay ng liriko ng awitin sa pisara o kaya ay bigyan ng sipi ng liriko ang mga
mag-aaral. Maaari itong patugtugin ng ilang ulit hanggang maging pamilyar sa
124
kanila ang tono.
3. Pasagutan sa mga mag-aaral ang mga katanungang inihanda.
4. Tumawag ng mga mag-aaral na magbabahagi ng kanilang mga sagot sa buong
klase.
D. PAGPAPALALIM
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong

(MT) at paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang isang babasahing
naglalaman ng mga kaalaman at malalim na paliwanag sa paksa batay sa mga
PY
disiplina ng EsP- ang Etika at Career Guidance.
Paalala: Makatutulong kung ang sanaysay ay ipababasa na sa mga mag-aaral

bilang takdang-aralin. Mahalaga ang pagpapakita ng malikhaing presentasyon
O
o video upang mapukaw ang kanilang interes sa paksa, ngunit kailangan pa ring
malinang ang kanilang kakayahan sa pag-unawa sa paksa gamit ang sanaysay.
C
1. Balikan ang mga gawaing isinagawa ng mga mag-aaral at iugnay ito sa
tatalakaying pagpapalalim.
2. Tanungin ang mga mag-aaral kung pamilyar sila sa kuwento ng paglikha o
D
paglalang.Tumawag ng mga mag-aaral na maaaring magbahagi ng kuwento.
Itanong sa kanila kung ano ang kaugnayan nito sa kalikasan.
E
3. Muli silang tanungin kung ano ba ang pagkaunawa nila sa kalikasan. Ano ang
pagkaunawa nila rito? Kanino ito nagmula? Ano ang mahalagang papel na
EP
ginagampanan dito ng tao? At ano na ang nangyayari rito?Linawin sa mga mag-

aaral na ang kalikasan ay kaloob sa atin ng Diyos upang mabuhay tayo. Tanungin
sila kung ano ang mga ginagawa ng tao sa kalikasan.
4. Isa-isahin ang pagtalakay sa mga maling pagtrato ng tao sa Kalikasan. Magiging
mas kawili-wili ang pagtatalakay kung magpapakita ng mga larawan o video na
D
tungkol sa mga maling pagtratong ito. Paalala: Mahalagang panoorin muna ng

guro ang video upang masigurong kaaya-aya ang mga larawan at wikang ginamit.
Maaari itong gawin sa loob ng 10 minuto lamang.
5. Talakayin ang bahaging “Ang tao bilang tagapangalaga ng Kalikasan” at ang
“Sampung utos para sa kalikasan.”
6. Maging malikhain upang hindi maging kabagot-bagot sa mag-aaral ang bahaging
ito. Ito ang mahalagang nilalaman ng aralin dahil ito ang magbibigay ng mga
etikal na konsepto tungkol sa paksa.
7. Mahalagang tiyakin na ang mga mag-aaral ang makatutuklas ng mga konsepto at
hindi lamang tuwirang ibibigay ng guro.
125
Sa pagitan ng mga pagtalakay ay may mga tanong na magagamit upang
mataya ang pag-unawa ng mga mag-aaral sa bawat bahagi ng babasahin.
Nagsisilbing formative assessment ang mga ito. Mahalagang hindi pilitin
na matapos sa isang araw ang pagtalakay dito upang hindi magkaroon ng
information overload ang mga mag-aaral at lalong hindi makamit ang layuning
ganap na maunawaan ng mag-aaral ang kabuuan ng Batayang Konsepto.
8. Matapos ang pagtalakay ay pasagutan sa kanila ang mga tanong sa Tayahin ang
Pag-unawa. Hinihikayat din ang guro na maging malikhain sa pagsasagawa ng
bahaging ito.
9. Mahalagang unti-unting magabayan ang mga mag-aaral na mahinuha ang
PY
Batayang Konsepto sa bahaging ito.
10. Ibigay sa bahaging ito ang Mahalagang Tanong.
Paghinuha ng Batayang Konsepto
O
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT)
sa pamamagitan ng paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang graphic
organizer.
C
1. Pangkatin ang mga mag-aaral. Bawat pangkat ay nararapat na may limang
miyembro.
D
2. Atasan ang mga mag-aaral ipaliwanag ang mensaheng nakapaloob sa larawang
nakikita nila sa modyul. Bigyan sila ng 15 minuto upang ito ay buuin.
3. Ipasulat sa mga grupo ng mag-aaral ang mga konseptong nakuha nila mula sa
E
mensahe ng larawan. Ipapaskil sa pisara o iba pang prominenteng lugar sa silid-

aralan ang mga nabuong konsepto.
EP
4. Tawagin ang mga pangkat upang magbahagi sa klase ng konseptong

pakahulugan nila sa larawang nakita.
5. Pagkatapos na magbahagi ng mga pangkat, sa paggabay ng guro, buuin ang
Batayang Konsepto ng aralin. Isulat ito sa pisara. Gabayan ang mga mag-aaral
sa paggawa nito.
D
6. Mahalagang tandaan na hindi maaaring lagpasan ang bahaging ito. Sa

pamamagitan lamang ng bahaging ito, matitiyak ang pag-unawa ng mga mag-
aaral sa Batayang Konsepto.
7. Ang bahaging ito rin ang magdidikta kung maaari nang magtungo sa susunod
na bahagi ng aralin o kailangang mas pagyamanin pa ang pagtalakay sa paksa.
8. Pasagutan sa mga mag-aaral ang mga tanong sa bahaging Pag-uugnay ng
Batayang Konsepto sa Pag-unlad Ko bilang Tao.
126
Layunin: Gabayan ang mga mag-aaral sa pagsasagawa ng PAGGANAP o

PRODUKTO, ang pagpapamalas ng mga angkop na kilos tungo sa paglinang o
pagpapaunlad ng birtud o pagpapahalaga na nakapaloob sa paksa at paghikayat
sa ibang kabataan na isabuhay ang mga pagpapahalagang nakapaloob sa paksa.
Pagganap
Gawain 5: Tree Planting at Eco-walk
PY
Ang gawaing ito ay naglalayong matutuhan ng mga kabataan ang kahalagahan
ng mga puno at kung paano magtanim at alagaan ito para sa kinabukasan.
1. Magtalaga ng tatlong mag-aaral sa klase na siyang makikipag-ugnayan sa
barangay para sa gawaing ito. Ipa-schedule ito sa kanila.
O
2. Bigyan sila ng instruksiyon na maghanda ng sulat para sa namumuno ng barangay.
Gayundin naman, makipag-ugnayan sa DENR o kaya sa iba pang grupo na
namimigay ng mga punla ng punongkahoy na gagamitin sa Tree Planting.
C
3. Ihanda ang mga mag-aaral sa gawaing ito sa pamamagitan ng pagbibigay ng
mga dapat at hindi dapat gawin habang isinasagawa ang mga ito.
4. Magbigay ng paalala na ang lahat ay kinakailangang sumali at makiugnay sa
gawaing ito bilang pagpapakita ng pagmamahal sa kalikasan.
D
Gawain 6
E
1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang Gawain 6.

2. Maaaring ibigay ang gawaing ito bilang takdang-aralin.
3. Pangkatin ang mga mag-aaral sa grupong binubuo ng limang miyembro. Ipabasa
EP
nang tahimik sa mag-aaral ang Panuto. Bigyan sila ng 3 minuto sa pagbasa.

Pagkatapos, sabihin: “Mayroon bang hindi malinaw sa Panuto?”
4. Bigyan ng sapat na oras ang mga mag-aaral upang magplano ng kanilang
gagawin.
5. Ipasulat ang kanilang mga obserbasyon sa kanilang kuwaderno.
D
6. Tulungan ang mga mag-aaral na iparating sa lokal na pinuno ang kanilang mga
obserbasyon upang mabigyang pansin.
Pagninilay
Gawain 7A
1. Bago isagawa ang gawain sa Pagninilay, ang guro ay nararapat na magbigay

ng takdang aralin sa mga mag-aaral na magdala ng maikling bond paper at mga
pangkulay.
2. Ipabasa ang panuto at tiyaking ito ay nauunawaan ng mga mag-aaral.
127
3. Ipaliwanag sa mga mag-aaral na ang kanilang kasagutan sa tanong na ibinigay
ay kanilang iguguhit at ipaliwanag.
4. Pagkatapos ng gawain, ipaskil ang kanilang mga larawan/poster sa pisara.
Tumawag ng mga mag-aaral na maaaring magbahagi ng larawang kanilang
nabuo at ipaliwanag kung bakit ito ang kanilang isinalarawan.
5. Tumawag ng mga mag-aaral na bubuo ng kasagutan sa tanong na pinagnilayan.
Gawain 7B
1. Maaaring hatiin sa limang pangkat ang buong klase. Ipabasa ang panuto sa
kanila at ipaliwanag kung ano ang kanilang gagawin.
2. Bigyan ang mga mag-aaral ng 15 minuto upang suriin ang sitwasyon at magbuo
ng kanilang pagpapasiya.
PY
3. Ibahagi sa klase ang napag-usapan sa bawat pangkat.
4. Tutulungan ng guro ang mga mag-aaral sa pagbubuo ng isang pasiya ng buong
klase tungkol sa sitwasyong ibinigay sa kanila.
5. Maaaring gamitin ng guro ang batayan sa ibaba ukol sa tamang pasiya para sa
sitwasyong ibinigay sa mga mag-aaral.
O
Talaan: Ang Layunin, Paraan, Sirkumstansiya, at Kahihinatnan ng Kilos
Mapaunlad ang naghihirap Mapaunlad ang

C
na lugar at magkaroon naghihirap na lugar at
Layunin
ng trabaho ang mga magkaroon ng trabaho
mamamayan ang mga mamamayan
D
Hindi pagpayag
Pagtatayo ng
na maitayo ang
Mga Pagpipilian / Paraan establisimyentong
E
establisimyentong
komersiyal
komersiyal
EP
Ang pagputol ng
Pagputol ng mga
mga punongkahoy
punongkahoy upang maitayo
Sirkumstansiya ay magdudulot
ang establisimyentong
ng pagkasira ng
komersiyal
ecosystem ng lugar
D
Mapapanatili ang
Mapapaunlad ang lugar
kagandahan ng
ngunit mawawala ang mga
kagubatan ngunit
Kahihinatnan punong may mahalagang
mananatili pa ring
ginagampanan sa
mahirap ang mga
kapaligiran
mamamayan.
Resolusyon
a. Una, ang kilos na isasagawa ay nararapat na likas na mabuti. Madali itong
patunayan dahil ang isang kilos na masama ay mananatiling masama kahit pa
mabuti ang layunin nito.
128
Sa isyu ng kaunlaran laban sa pagsira ng kalikasan, mabuti na ang tao
ay maghangad ng kaunlaran at pagkakaroon ng hanapbuhay. Ito ay naglalayong
magkaroon ang mga mamamayan ng marangal na buhay gayundin ng pamumuhay
na may dignidad.
Ngunit kinakailangan pa ring matugunan ang tatlo pang natitirang

kondisyon upang masabing ang nilalayon o gustong maganap ay tama at mabuti.
b. Ikalawa, ang masamang epekto ay hindi dapat direktang nilayon para sa sarili
ngunit pinapayagan lamang mangyari dahil bunga lamang ito ng naunang kilos
na may layuning mabuti.
Sa isyung nabanggit, hindi masamang maghangad ng kaunlaran. Ito ay
makabubuti lalo pa kung ito naman talaga ang nilalayon ng pagpapatayo ng mga
PY
establisimyentong komersiyal. Ang pagpuputol ng mga puno ay maaaring maging
mabuti kung ang naglalayong magpatayo ng mga establisimyento ay hindi lamang
ang sarili ang iniisip sa pagsagawa nito.
c. Ikatlo, ang mabuting layunin ay hindi dapat makuha sa pamamagitan ng
O
masasamang gawain.
Sa isyung ibinigay sa mga mag-aaral, ang pagpuputol ng mga punongkahoy
ay maituturing na masamang kilos lalo pa kung ang lugar ay itinuturing na
C
isang forest reserve. Maaaring payagang magtayo ng mga establisimyentong
komersiyal kung iingatan ang mga puno lalo na iyong malalaki at matatagal nang
nabubuhay sa lugar na nabanggit. Sa pagtayo ng nasabing proyekto, maaari ding
D
isaalang-alang ng mga tagapagtayo ang kahalagahan ng lugar na nabanggit sa
pamamagitan ng rehabilitasyon dito kung sakaling ito ay maaapektuhan. Ang
rehabilitasyon ay maaaring gawin sa muling pagtatanim ng mga puno bilang
E
kapalit ng mga nauna nang pinutol.

d. Ikaapat, kinakailangan ang pagkakaroon ng mabigat at makatuwirang dahilan
EP
upang maging katanggap-tanggap ang masamang epekto.

Sa isyung nabanggit, hindi masasabing makatuwiran ang pagpuputol ng
mga puno kung ito ay gagawin nang walang habas at hindi isasaalang-alang
ang maaaring idulot nito. Kung makasarili ang intensiyon ng mga tagapagtayo,
D
ang pagputol ng mga puno sa forest reserve ay hindi moral na gawain. Sapagkat
magdudulot ito ng mga epektong hindi kaagad mararamdaman o mararanasan
katulad ng global warming at land slide kapag may mga malalakas na pag-ulang
darating.
Sa huli, maaari pa ring maghanap ng mga paraang makatutugon sa mga
layuning ninanais na hindi makaaapekto lalo na sa kapaligiran. Sapagkat may
mga pagkakataong hindi man natin maranasan ngayon ang epekto nito, ang
mga tao naman sa hinaharap ang maaaring makaranas ng dusa at paghihirap.
Gayundin naman, isaalang-alang din na maaaring mapaunlad ang buhay hindi
lamang sa pagkakaroon ng mga establisimyentong komersiyal. Maraming paraan
upang mapaunlad ang buhay at kabuhayan.
129
Gawain 8
Ang gawaing ito ay naglalayong makagawa ang mga mag-aaral ng realisasyon o

pag-unawa sa mga sawikaing nauukol sa kahalagahan ng kalikasan sa ating mga tao.
1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang gawain sa bahaging Pagganap bilang takdang
gawain o maaari din namang talakayin ang kanilang sagot sa klase. Maaari nila
itong gawin sa isang short bond paper, sa papel, o kaya ay sa kanilang kuwaderno.
2. Ipabasa nang tahimik ang Panuto. Bigyan sila ng 3 minuto sa pagbasa.
3. Mahalagang maunawaan nang mabuti ng mga mag-aaral ang kanilang gagawin,
kaya kailangang maging bukas sa kanilang mga katanungan.
4. Ipaalala sa mga mag-aaral na mahalagang mailapat ang mga pagkatuto sa
modyul sa pagsasagawa ng gawaing ito.
PY
5. Matapos bigyan ng panahon ang mga mag-aaral ay atasan silang ibahagi sa
klase ang kanilang mga sagot.
6. Pagnilayan sa klase ang naging karanasan sa pagsasagawa ng gawain at iugnay
ito sa aralin.
Pagsasabuhay
Gawain 9
O
C
Ang gawaing ito ay naglalayong makagawa ang mga mag-aaral ng isang pag-
aaral at makipag-ugnayan sa mga lokal na namumuno upang makagawa ng pagtulong
sa pangangalaga sa kalikasan.
D
1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang gawain sa bahaging Pagsasabuhay. Ipabasa
nang tahimik sa mag-aaral ang panuto. Bigyan sila ng 3 minuto sa pagbasa.
2. Pangkatin ang klase sa apat. Hayaan silang magplano ng kanilang gagawin.
E
Atasan ang mga mag-aaral na ipa-check muna sa guro ang kanilang gagawin
bago ito tuluyang isagawa.
EP
3. Tapusin ang aralin sa pamamagitan ng pagbabahagi ng halaga ng pagkatuto sa

Batayang Konsepto.
Talaan ng Ispesipikasyon / Susi sa Pagwawasto

D
Paksa Kasanayan Sagot
Pangangalaga sa Kalikasan Pagsusuri c

Pangangalaga sa Kalikasan Pag-unawa c
Epekto ng pagmaltrato sa kalikasan Pagbubuo c
Pangangalaga sa Kalikasan Pag-unawa d
Pangangalaga sa Kalikasan Pagsusuri c
Kalikasan Kaalaman d
Pangangalaga sa Kalikasan Ebalwasyon c
130
Ang Tao at ang Kalikasan Pag-unawa b
Maling Pagtrato sa Kalikasan Pag-unawa b
Sampung Utos sa Kalikasan Pagsusuri c
BALANGKAS
I – Panimula
A. Nakagugulat na balita tungkol sa kalikasan
B. Kuwento ng Paglalang
C. Ano ang Kalikasan
D.
II – Maling Pagtrato sa Kalikasan
PY
A. Pag-isa-isa ng mga maling pagtrato sa kalikasan
B. Mga kinahihinatnan at epekto ng mga maling pagtratong ito
C. Pagkakatulad ng mga maling pagtrato sa kalikasan
D.
O
III – Ang Tao bilang Tagapangalaga ng Kalikasan
A. Kahulugan ng pangangalaga sa kalikasan
B. Ang sampung utos para sa kalikasan
C
C. Mga hakbang sa pagpapanatili ng kagandahan at kaayusan ng kalikasan
E D
EP
D
131
Ikatlong Markahan
Gabay sa Pagtuturo sa Modyul 12:
ESPIRITWALIDAD AT PANANAMPALATAYA
Bilang ng Oras: 4

Pampagkatuto
Pamantayan sa pagkatuto
Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-
unawa sa pagmamahal sa Diyos.
PY
Pamantayan sa Pagganap: Nakagagawa ang mag-aaral ng angkop na
kilos upang mapaunlad ang pagmamahal sa Diyos.
Batayang konsepto
O
Ano ang pinakamahalagang mensahe na dapat maunawaan at maipamalas
ng mag-aaral?
Nahihinuha na:
C
a. Nasa pagsisikap na hanapin ang kahulugan ng buhay, hindi ang mga
bagay na materyal, ang pagiging espiritwal ng tao.
b. Ang pagsisikap na mapanatili ang ugnayan sa Diyos, bilang
indikasyon ng pagiging ispiritwal, ang nagpapatibay sa ating
D
pananampalataya.
c. Naipakikita ang tunay na pananampalataya sa pagmamahal at
paglilingkod sa kapuwa at preperensiya sa kabutihan.
E
Pagsasabuhay ng mga pagkatuto

EP

Nakapagsusuri ng sariling kilos at pasiya batay sa mga yugto ng makataong
kilos at nakagagawa ng plano upang maitama ang kilos o pasiya.
D
Kakayahan

Natutukoy ang mga katangian ng tao bilang espiritwal na nilalang.
Kaalaman
Nasusuri ang ugnayan sa Diyos.
132
Mga kakayahang
Pampagkatuto: Pagtatasa:
KP1: KP1:
Natutukoy ang mga katangian ng Pagsulat ng mga katangian
tao bilang espiritwal na nilalang sa aspektong pisikal, mental,
sosyal, emosyonal, at espiritwal.
Pagbibigay ng sariling kahulugan
sa espiritwalidad.
KP2:
Nasusuri ang sariling ugnayan sa KP2:
Diyos Paglagay ng tsek sa bawat
PY
kolum kung ang pangungusap ay
palaging ginagawa, paminsan-
minsang ginagawa, o hindi
ginagawa.
Pagbuo ng limang pangkat
O
at pagpapakita ng maikling
presentasyon paano maipakikita
KP3: ang ugnayan sa Diyos.
Nahihinuha na:
C
a. Nasa pagsisikap na hanapin KP3:
ang kahulugan ng buhay, Pagbuo at pagpapaliwanag ng
hindi ang mga bagay na Batayang Konsepto.
D
materyal, ang pagiging
espiritwal ng tao.
E
b. Ang pagsisikap na mapanatili

ang ugnayan sa Diyos, bilang
indikasyon ng pagiging
EP
ispiritwal, ang nagpapatibay

sa ating pananampalataya.
c. Naipakikita ang tunay
na pananampalataya sa
pagmamahal at paglilingkod
D
sa kapuwa at preperensiya
sa kabutihan.
KP4:
KP4: Nakagawa ng personal daily log at
Nakagagawa ng angkop na kilos nakaisip ng sariling pamagat nito na
upang mapaunlad ang sariling may kinalaman sa pagpapaunlad ng
pananampalataya at espiritwalidad pananampalataya at espiritwalidad.
Nakapagtala ng mga mabubuting
gawain sa Diyos at kapuwa.
Nakapagpakita ng mga patunay.
133
1. Mahalagang mapukaw ang atensiyon (isipan at damdamin) ng mga mag-aaral

sa panimula pa lamang upang matiyak na makuha ang kanilang interes para sa
pagsasagawa ng mga gawain.
2. Mahalagang maiugnay ang kasalukuyang aralin sa mga nagdaang aralin sa
angkop na taon (B7, B8, o B9) upang maipaunawa sa mga mag-aaral ang
kahalagahan ng pagkatuto mula rito at ang kaugnay nito sa kasalukuyang modyul.
3. Ipatukoy sa mag-aaral ang konteksto (thesis statement) na naglalarawan sa
PY
paksa at dapat bigyan-tuon.
4. Ipabasa ang apat na Kasanayang Pampagkatuto (KP) at mga kraytirya sa
pagtataya ng output sa ikaapat na kasanayang Pampagkatuto.
Naitanong mo na ba sa iyong sarili kung bakit kailangang mahalin ang
O
kapuwa? Ang pagmamahal na ito ang susi ng pagpapalalim ng tao sa kaniyang
pagmamahal at pananampalataya sa Diyos. Ikaw, paano mo minamahal ang
iyong kapuwa? Paano ka nagbibigay ng iyong sarili upang paglingkuran sila?
C
Mga ilang katanungan na maaari mong pagnilayan habang dumaraan ka sa
bahagi ng modyul na ito.
Sa Modyul 11, nalalaman mo na bilang mamamayan ng iisang mundo

D
tayo ay inatasan ng Diyos na mahalin at pangalagaan ang kalikasan dahil
binubuhay tayo nito.
E
Layunin naman ng modyul na ito na bukod sa kalikasan, tayo rin ay may

tungkulin na mahalin ang Diyos na siyang lumikha nito at nagbigay ng buhay
EP
sa ating lahat. Bilang pinakaespesyal na nilalang, tayo ay dapat tumugon sa

panawagan ng Diyos na mahalin natin ang lahat ng kaniyang nilikha lalo’t higit
ang ating kapuwa. Sa pamamagitan nito, naipahahayag natin ang ating tunay
na pananampalataya na nagpapalalim ng ating espiritwalidad at mula rito ay
masasagot mo ang Mahalagang Tanong na: Bakit mahalaga ang pagpapatibay
D
ng espiritwalidad at pananampalataya sa pagkaroon ng relasyon ng tao sa

Diyos?
Handa ka na ba? Tayo na! Sasamahan kita sa pagtuklas kung nasan na

ang iyong espiritwalidad at pananampalataya.
Mga Kasanayang Pampagkatuto

1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang pahina 235. Isa-isahin ang mga layuning
pampagkatuto para sa Modyul 12.
134
Tandaan: Hindi binanggit sa Modyul sa mga Kasanayang Pampagkatuto ang
kabuuan ng Kasanayang Pampagkatuto ang kabuuan ng KP3 upang maiwasan
na mailahad kaagad sa mga mag-aaral ang Batayang Konsepto. Mahalagang
matiyak na sa pagdaloy ng mga Gawain, sa pag-unawa ng babasahin sa
Pagpapalalim at kabuuan ng aralin, mahihinuha nila ang Batayang Konsepto.
Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na

kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:
12.1 Natutukoy ang mga katangian ng tao bilang espiritwal na nilalang
12.2 Nasusuri ang ugnayan sa Diyos
12.3 Nahihinuha na:
PY
a. Nasa pagsisikap na hanapin ang kahulugan ng buhay, hindi ang mga bagay
na materyal, ang pagiging espiritwal ng tao.
b. Ang pagsisikap na mapanatili ang ugnayan sa Diyos, bilang indikasyon ng
pagiging ispiritwal, ang nagpapatibay sa ating pananampalataya.
c. Naipakikita ang tunay na pananampalataya sa pagmamahal at paglilingkod
O
sa kapuwa at preperensiya sa kabutihan. Nakagagawa ng angkop na kilos
upang mapaunlad ang sariling pananampalatay at espiritwalidad.
12.4 Nakagagawa ng angkop na kilos upang mapaunlad ang sariling
pananampalataya at espiritwalidad.
C
Narito ang mga kraytirya ng pagtataya ng output sa Kakayahang
Pampagkatuto sa KP 12.4:
D
Nakagawa ng personal daily log at nakaisip ng sariling pamagat nito na may

kinalaman sa pagpapaunlad ng pananampalataya at espiritwalidad.
E
Nakapagtala ng mga mabubuting gawain sa Diyos at kapuwa.


Nakapagpakita ng mga patunay.

EP
Paunang Pagtataya
D

KAALAMAN, KASANAYAN (process/skills), AT PAG-UNAWA (understanding of
concepts)
(Maaaring 2 bahagi: Self-assessment sa mga kakayahan tungkol sa paksa at
Multiple Choice Test gamit ang Blooms Taxonomy of Cognitive Objectives.)
1. Ipaunawa sa mag-aaral ang layunin sa pagbibigay ng Paunang Pagtataya. Ito

ay upang mataya ang kanilang dating kaalaman na matatagpuan sa bahagi ng
Pagpapalalim.
2. Ipabasa ang Panuto para sa Paunang Pagtataya sa pahina 236 ng modyul.
3. Itanong kung may nais linawin ang mga mag-aaral tungkol sa panuto.
135
4. Pasagutan ang bilang 1 hanggang 10.
5. Bigyan ng 15 minuto ang mag-aaral upang masagot ang mga tanong sa Paunang
Pagtataya o maaaring depende sa guro kung ilang minuto ang kaniyang ibibigay
na naaayon sa kakayahan ng mag-aaral.
6. Ipaskil o isulat sa pisara ang tamang mga sagot sa Paunang Pagtataya.
7. Gamiting gabay ang resulta nito upang mataya ang mga kasanayang
nangangailangan ng mas malalim na pagtalakay.
8. Palagdaan sa mag-aaral ang ginawang pagtataya at atasan silang itabi ito upang
magamit sa paghahambing sa resulta ng pagsagot muli nito pagkatapos basahin
ang Pagpapalalim.
Tandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral na kung anuman ang maging

resulta ng paunang pagtataya, hindi ito magiging bahagi ng pagbibigay ng marka,
PY
kundi isang mahalagang pagbabatayan ng kaniyang pag-unlad.
Pagkatapos ng Pagpapalalim, pasagutang muli sa mga mag-aaral ang Paunang
Pagtataya upang malaman ang antas ng kanilang pag-unawa sa mga konsepto at
kung nagkaroon ng pag-unlad ang kanilang pag-unawa sa Yugto ng Makataong
O
Kilos at mga Hakbang sa Moral na Pagpapasiya.

C
D
na nakabatay sa karanasan upang matukoy ng guro ang mga maling kaalaman ng
mga mag-aaral (misconceptions o alternative conceptions). (KP1)
E
Gawain 1
Panuto:
EP
1. Ipasulat sa mag-aaral ang kanilang mga katangian sa aspektong pangkatawan,

panlipunan, pangkaisipan, emosyonal, at espiritwal.
2. Ipasulat ito sa kanilang kuwaderno.
3. Sagutin ang mga tanong.
D
a. Ano ang masasabi mo sa iyong mga katangian sa mga aspektong nabanggit?

b. Ano-ano ang iyong isinulat sa aspektong espiritwal? Ipaliwanag.
c. Sa iyong palagay, alin sa mga aspektong iyan ang pinakamahalaga? Bakit?
Gawain 2
Panuto:
1. Ipasulat ang sariling pakahulugan sa espiritwalidad.

2. Matapos ipasulat ay anyayahan ang mag-aaral na ibahagi ang kanilang sagot
sa kanilang katabi.
136
3. Sagutin ang mga tanong:
a. Sa iyong palagay, mahalaga ba na malaman ng tao ang kaniyang
espiritwalidad? Patunayan.
b. Ano ang magandang dulot nito sa tao? Ipaliwanag.
c. Paano makatutulong ito sa pagpapaunlad ng pananampalataya?
Tandaan:
Sa bahaging ito, tatanggapin ng guro ang anumang sagot ng mag-aaral. Kung
sakaling mayroon silang maling kaisipan sa kahulugan ng makataong kilos at
mali ang kanilang opinyon tungkol sa mga sitwasyon, ito ay itatama ng guro sa
bahagi ng Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa.
PY
AT PAG-UNAWA
O
na hango sa karanasan. (KP2)
C
Gawain 3
D
Panuto:
1. Maaaring simulan ang bahaging ito sa pamamagitan ng pagbabalik-aral.
E
2. Mahalagang matiyak na nanatili ang pagkatuto sa mga mag-aaral upang

maiuugnay nila ang mga ito sa susunod na gawain.
3. Ipabasa sa mag-aaral ang panuto bago isagawa ang Gawain 3.
EP
4. Ngayon ay pasasagutan ng guro sa mga mag-aaral na may katapatan ang mga

pangungusap sa loob ng kolum. Ito ba ay madalas nilang ginagawa, paminsan
minsan, o hindi ginagawa at ipapaliwanag ang kanilang sagot.
5. Ipasusulat ang sagot sa kuwaderno.
6. Pasagutan ang mga tanong.
D
a. Ano ang iyong natuklasan sa iyong sarili matapos mong magawa ang gawain?
b. Naging masaya ka ba sa nakita mo mula sa iyong mga sagot? Bakit?
c. Ano ang masasabi mo sa iyong ugnayan sa Diyos? Ipaliwanag.
Gawain 4
Panuto:
1. Magsagawa ng pangkatang gawain.
2. Anyayahan ang mag-aaral na muling balikan ang kanilang sagot sa Gawain 3.
3. Pagawain sila ng malikhaing presentasyon kung paano nila naipakikita ang
kanilang ugnayan sa Diyos.
137
4. Pasagutan ang mga tanong.
a. Ano ang napansin mo sa bawat presentasyon? Isa-isahin.
b. Ano ang dapat gawin upang maipakita ang mabuting ugnayan sa Diyos?
Ipaliwanag.
c. Paano mo maisasabuhay ang iyong pakikipag-ugnayan sa Diyos? Ipaliwanag.
D. PAGPAPALALIM
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT) at

paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang isang babasahin na naglalaman
PY
ng mga kaalaman at malalim na paliwanag sa paksa batay sa mga disiplina ng
EsP – ang Etika at Career Guidance. (KP3)
Paalala: Makatutulong kung ang babasahin ay ipababasa na sa mga mag-aaral

bilang Takdang-Aralin.
O
Sasabihin ng Guro: C
Ngayon, sisikapin nating unawain ang mga mahalagang konsepto tungkol sa
paksa gamit ang isang babasahin. Tingnan natin kung magkakaroon ng pagbabago
sa inyong mga sagot matapos na maunawaan ang nilalaman ng babasahin.
D
1. Ipabasa sa isang mag-aaral ang bawat bahagi at tanungin ang pagkaunawa niya
rito. Kung mali ang kaniyang pagkaunawa sa anumang talata, magbigay ng tanong
upang gabayan siya sa pagbuo ng tamang pag-unawa (o paraphrasing).
E
2. Isulat sa pisara ang mga ideya na makatutulong sa pag-unawa sa paksa at

paghinuha ng Batayang Konsepto.
EP
3. Iminumungkahing gamitin ang pagkamalikhain upang hindi maging kabagot-bagot

para sa mag-aaral ang bahaging ito.
Tandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral ang bawat bahagi ng

babasahin at ang kabuuan nito dahil dito nila makukuha ang mga konseptong
D
nakaangkla sa Pilosopiyang Moral.
4. Mahalagang tiyakin na ang mga mag-aaral ang makatutuklas ng mga konsepto at

hindi lamang tuwirang ibibigay ng guro.
Paalala sa Guro: Sa pagitan ng mga pagtalakay ay may mga kahon na naglalaman

ng mga tanong na magagamit upang mataya ang pag-unawa ng mga mag-aaral
sa bawat bahagi ng babasahin. Nagsisilbing formative assessment ang mga ito.
Mahalagang huwag piliting matapos sa iisang araw ang pagtalakay dito upang
hindi magkaroon ng information overload ang mga bata dahil ang layuning ganap
na maunawaan ng mga mag-aaral ang kabuuan ng Batayang Konsepto.
138
Paghinuha ng Batayang Konsepto
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa mahalagang Tanong (MT)

sa pamamagitan ng paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang graphic
organizer.
Panuto:
1. Mula sa mga konseptong naisulat sa pisara aanyayahan ang mag-aaral na
bumuo ng isang malaking konsepto tungkol sa nahinuha sa babasahin.
2. Hikayatin ang mag-aaral na gawin ito sa pamamagitan ng isang malikhaing
presentasyon at ipapakita sa klase.
PY
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsasagawa ng PAGGANAP O
O
PRODUKTO, ang pagpapamalas ng angkop na mga kilos tungo sa paglinang o
pagpapaunlad ng birtud o pagpapahalaga na nakapaloob sa paksa at paghikayat
sa ibang kabataan na isabuhay ang mga pagpapahalagang nakapaloob sa paksa
(KP4).
C
Pagganap
D
Layunin: Ang pagpapamalas ng mga kakayahan at angkop na kilos na lilinang
o magpapaunlad ng mga birtud o pagpapahalaga. (Gagawin ito sa duration ng
E
mga araw para sa modyul.)

EP
Maaaring sabihin ng guro:

Ngayon ay nabatid mo na ang kahalagahan ng pananampalataya. Ito ay
maipapakita mo sa iyong pagmamahal sa Diyos at kapuwa.
Gawain 5
D
Panuto:
1. Basahin ang bawat sitwasyon at pag-aralan itong mabuti. Isulat ang gagawin sa
kabilang kolum kung sakaling maharap ka sa ganitong klase ng sitwasyon.
2. Isulat ang sagot sa kuwaderno.
Para sa Guro:
Narito ang mga sagot na nararapat sa pagharap sa sitwasyon.
139
Mga Sitwasyon Ang Aking Gagawin
1. Mahal na mahal mo ang iyong mga Hindi ko sisisihin ang Diyos. Ako ay
magulang. Isang araw, habang ikaw ay patuloy na tatawag at lalapit sa kaniya
nasa paaralan, nakatanggap ka ng balita upang mabigyan ako nang katatagan
na naaksidente sila at nag-aagaw buhay na harapin ang malaking pagsubok na
sa ospital. Hindi ka nakalilimot sa Diyos ito na dumating sa aking buhay.
sa araw-araw at nagsisilbi ka sa inyong
simbahan. Ngunit pareho silang binawian
ng buhay dahil sa aksidente na kanilang
sinapit. Sisisihin mo ba ang Diyos sa
pangyayaring ito?
PY
2. Habang naglalakad ka isang gabi Tutulungan ko ang taong ito sa kabila
pauwi sa inyong bahay, may nakita nang kasamaan na ginawa niya
kang isang lalaki na nakahandusay sa sa aking ama. Siya ay akin pa ring
kalsada. Siya ay duguan at halos hindi kapuwa kaya’t nararapat lamang na
O
na humihinga. Paglapit mo sa kaniya damayan ko siya at tulungan sa oras
ay namukhaan mong siya ang lalaking ng kaniyang pangangailangan.
bumugbog sa iyong ama na naging
dahilan ng pagkaospital nito. Ano ang
C
iyong gagawin?
3. Kumatok ang iyong kapit bahay at Ang gagawin ko ay tutulungan ko pa

D
humihingi sa iyo ng tulong dahil ang rin siya. Maaaring sapat lamang ang
kaniyang anak ay may malubhang aking pera sa mga oras na yon ngunit
karamdaman. Noong araw na iyon, puwede ko itong gawan ng paraan
E
sakto lamang ang iyong pera para sa dahil mas matindi ang kaniyang
inyong gastusin sa bahay. Ano ang iyong pangangailanagan.
EP
gagawin?
Pagninilay
Layunin: Pag-ukol ng mag-aaral ng panahon para sa maingat at malalim na

D
pag-iisip sa mga sitwasyong namasid at mga konseptong natutuhan tungkol sa

moral na pamumuhay.
Gawain 6
Panuto
1. Anyayahan ang mag-aaral na balikan ang kanilang ginagawa sa araw-araw at
mula rito ay makita kung paano sila nakikipag-ugnayan sa Diyos.
2. Anyayahan ang mag-aaral na magnilay at kung anuman ang kanilang napagnilayan
ay ipasulat ito sa kanilang portfolio o kuwaderno.
3. Maaaring magpatugtog ang guro ng mga instrumental songs para mapukaw ang
damdamin ng mag-aaral.
140
Pagsasabuhay
Layunuin: Ang pagpapamalas ng mga kakayahan at angkop na kilos na lilinang o

magpapaunlad ng mga birtud o pagpapahalaga. (Gagawin ito sa duration ng mga
araw para sa modyul.)
Gawain 7
Panuto
1. Anyayahan ang mag-aaral na gumawa ng personal daily log sa loob ng
dalawang linggo upang masubaybayan nila ang kanilang ugnayan sa Diyos at
kapuwa.
2. Ang huling kolum ay pasusulatan nila ng komento at palalagdaan ito sa kanilang
PY
magulang.
3. Maglalakip ang mag-aaral ng kanilang patunay na naisagawa nila ito.
Rubric sa Pagsasabuhay:
O
10 Puntos 7 Puntos 3 Puntos
1. Nakagawa ng Nakagawa ng Nakagawa ng Nakagawa

personal daily log at
nakaisip ng sariling
C
personal daily log
at nilagyan ito ng
personal daily
log ngunit hindi
ng personal
daily log
pamagat nito na sariling pamagat. nalagyan ng ngunit hindi
may kinalaman sa sariling pamagat. ito natapos.
D
pagpapaunlad ng
pananampalataya at
espiritwalidad.
E
2. Nakapagtala ng mga Nakapagtala Nakapagtala Hindi

mabubuting gawain sa ng mabubuting ng mabubuting nakumpleto
EP
Diyos at kapuwa. gawain sa Diyos at gawain sa Diyos ang gawain.

kapuwa sa loob ng ngunit hindi
dalawang linggo. nakapagtala
ng gawain sa
kapuwa.
D
3. Nakapagpakita ng May naipakitang May naipakitang Walang

patunay sa mga ginawa. dokumento o dokumento o mga naipakitang
mga larawan ng larawan ng mga dokumento o
mga ginawa at ginawa ngunit larawan.
naipresenta ito ng hindi gaanong
may kalinisan. malinis ang
pagkakapresenta
nito.
141
Talaan ng Ispesipikasyon / Susi sa Pagwawasto
Bilang Kasanayan Sagot

1 Kaalaman b
2 Pag-unawa c
3 Pag-unawa c
4 Pagsusuri d
5 Pagsusuri d
6 Pagsusuri d
PY
7 Ebalwasyon a
8 Ebalwasyon d
9 Pag-unawa d
10 Pagsusuri b
O
Balangkas ng Modyul 12 : Espiritwalidad at Pananampalataya
C
I. Panimula
II. Kahulugan ng buhay ng tao

D
III. Paghahanap sa Diyos
IV. Kahulugan ng Pananampalataya

E
• Ang Pananampalatayang walang mabuting gawa ay patay. ( Santiago 2:14-

26 )
EP
V. Kahulugan ng Espiritwalidad
VI. Pagmamahal sa Diyos
VII. Pagmamahal sa Kapuwa

D
• Apat na uri ng pagmamahal ayon kay C.S. Lewis.
142

EsP10 TG U3 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

EsP10 TG U3 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

VISIT DEPED TAMBAYAN

Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Mga Konsultant: Manuel B. Dy Jr., PhD at Fe A. Hidalgo, PhD

Goeffrey A. Guevara, Earl P. Valdez, Suzanne M. Rivera,

Naglayout: Jerby S. Mariano

Inilimbag sa Pilipinas ng FEP Printing Corporation

Modyul 9: Ang Maingat na Paghuhusga ..........................................................94

Ano ang Inaasahang Maipamamalas Mo? ...............................................96

Paunang Pagtataya ................................................................................122

Modyul 12: Espiritwalidad at Pananampalataya ..............................................132

ANG BATAYANG KONSEPTWAL NG EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO

Mga Dulog sa Pagtuturo

MGA PAMANTAYAN SA PROGRAMA (LEARNING AREASTANDARDS)

Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa

ANG BATAYANG KONSEPTWAL NG EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO

Grade Level Standards (Pamantayan sa Bawat Baitang/Antas)

konsiyensiya batay mga maling

3.3 Napatutunayan na ang

kahulugan ng upang maisabuhay 4.2 Nasusuri ang tunay na kahulugan EsP10MP

IKAAPAT NA MARKAHAN: Ang Aking Posisyon sa mga Isyung Moral

aabusong sekswal, dignidad at 14.3 Ang malawak na kaalaman sa mga

16. Mga Isyu tungkol Naipamamalas ng Nakagagawa ang

CODE BOOK LEGEND

Uppercase Letter/s Component/

I. Pag-uugnay ng mga Pamantayan sa Pagkatuto at mga Kasanayang

Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa

Ano ang patunay ng pag-unawa?

Nakagagawa ng mga angkop na kilos sa pamayanan o barangay upang

Anong kakayahan ang dapat maipamalas tungo sa pag-unawa?

Anong kaalaman ang kailangan upang maipamalas ang pag-unawa?

Nakikilala sa sarili ang mga indikasyon ng pagmamahal sa bayan.

Mga Kakayahang Pagtatasa:

KP1: Nakikilala sa sarili KP1: Pagsusuri ng mga katangian na

KP2: Nahuhusgahan ang KP2: Pagsusuri ng mga sitwasyon na

KP4: Nakagagawa ng KP4: Pagbuo o paggawa ng mga

mga angkop na kilos sa angkop na kilos na isasabuhay bilang

Mas magiging madali at maayos ang

A. ANO ANG INAASAHANG MAIPAMAMALAS MO?

Upang maipaunawa ang halaga ng pagkatuto ng modyul na ito, mahalagang

Mga Kasanayang Pampagkatuto

A. Ipabasa ang apat na Kasanayang Pampagkatuto (KP) at ang mga kraytirya sa

pagtataya ng output sa ikaapat na Kasanayang Pampagkatuto (10.4).

Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na

kaalaman, kakayahan, at pang-unawa:

10.1 Nakikilala sa sarili ang mga indikasyon ng pagmamahal sa bayan

Narito ang mga kraytirya ng pagtataya ng output sa Kakayahang

Paalala para sa Guro: Ipaunawa sa mga mag-aaral na ang layunin sa pagbibigay

1. Ipabasa ang panuto para sa Paunang Pagtataya sa pahina 186 ng modyul.

B. PAGTUKLAS NG DATING KAALAMAN

Gawain 1 – Ako ba ito?

tanong na may kaugnayan sa gawaing isinagawa at ipasulat ang mga sagot

Gawain 2 - Pasyal at Laro Tayo!

Pangkat 1 Pangkat 2 Pangkat 3 Pangkat 4

Quezon City Luneta Pampanga Bulacan

Bulacan Pampanga Quezon City Luneta

Luneta Quezon City Bulacan Pampanga

Pilipino ang karaniwan Sa mga perang ginagamit

Para sa Guro na sasabihin sa mga Mag-aaral: Ang pagkakaroon ng sapat

Layunin: Tulungan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT) at

A. Basahin o ipabasa ang panuto sa mga mag-aaral.