Professional Documents
Culture Documents
Edukasyon Sa
Pagpapakatao
Ikalawang Markahan –
Modyul 2 Ang Pagkukusa sa
Makataong Kilos
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikaapat na Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 2: Ang Pagkukusa sa Makataong Kilos
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikalawang Markahan – Modyul 2:
Ang Pagkukusa sa Makataong
Kilos
ii
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
iii
Para sa mag-aaral:
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong
matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad
din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.
iv
Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o pupunan
ang patlang ng pangungusap o talata upang
maproseso kung anong natutuhan mo mula sa
aralin.
v
Alamin
LAYUNIN
Pamantayang Pangnilalaman:
Pamantayan sa Pagganap:
5.3 Napatutunayan na gamit ang katwiran, sinadya (deliberate) at niloob ng tao ang
makataong kilos; kaya pananagutan niya ang kawastuhan o kamalian nito
Subukin
Panuto: Basahin mabuti ang bawat pangungusap at unawain ang tanong. Piliin ang letra
ng pinakaangkop na sagot. Gawin ito sa iyong kwaderno.
6
7. Ang kilos ay mahuhusgahan lamang natin ang pagiging mabuti o masama batay sa
a. Hilig b. Intensyon c. Gusto d. Nakagawian
8. Ang pagiging mabuti o masama ng isang kilos ay nakasalalay sa ________kung bakit
niya ginagawa ito.
a. Bunga ng Kilos b. Kusang-loob c. Layunin ng Kilos d. Walang kusang loob
9. Ayon kay Aristotle, ang kilos na makikita sa isang taong nananakit ng kapwa dahil
sa galit bilang reaksyon sa panloloko sa kanya ay _______________.
a. Kusang Loob b. Walang Kusang Loob c. Kilos Loob d. Di Kusang Loob
10. Ang makataong kilos ay maaaring mabawasan o kaya mauwi sa pagiging isang
ordinaryong kilos ng tao dahil sa mga salik na nakaaapekto rito. Mahalaga ba ang
maging mapanagutan ang tao sa kanyang kilos?
a. Depende sa dahilan ng kilos.
b. Oo, dahil wala naman na akong pagpipilian
c. Oo, dahil ang bawat kilos na niloob ng tao ay may kakabit na pananagutan.
d. Hindi, dahil may sitwasyon na hindi natin kontrolado.
Modyul
Ang Pagkukusa sa
5 Makataong Kilos
BALIKAN
Panuto: Basahin at suriin ang mga sitwasyon. Ipaliwanag ang sagot. Gawin ito sa
iyong kwaderno.
Sitwasyon 1
Tanong:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Sitwasyon 2
Nabalitaan mo sa inyong lugar na may kapit-bahay ka na nag-positibo sa COVID
kaya agad-agad mo itong inireport sa brgy. Nalaman ito ng iyong kapit-bahay at sila
ay nagalit sayo dahil ayaw nilang ma-quarantine sila, ang buong pamilya.
7
Tanong:
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
TUKLAS
IN
Karanasan…..Kinahinatnan…..Kawastuhan!......
•Manghusga sa
kapwa......
•Naghiganti sa
kaaway.........
•Nasaktan ang
magulang........
•Nangupit dahil
nagigipit..........
•Tumulong sa panahon
ng pandemya
•Pakikipagtsismisan
•Matuksong gumawa ng
masama sa
impluwensya ng
barkada
•Manira ng kagamitan
•Panood ng malaswang
video
Mga Tanong:
8
SURIIN
MAKATAONG KILOS
Ayon kay Agapay, anumang uri ng tao ang isang indibiduwal ngayon at kung
magiging anong uri siya ng tao sa mga susunod na araw, ay nakasalalay sa uri ng kilos na
kaniyang ginagawa ngayon at gagawin pa sa mga nalalabing araw ng kaniyang buhay. Dahil
sa isip at kilos-loob, kasabay ang iba pang pakultad na kaniyang taglay tulad ng kalayaan,
siya ay may kapangyarihang kumilos ayon sa kaniyang nais at ayon sa katuwiran. Bawat
segundo ng kaniyang buhay, siya ay kumikilos ayon sa kaniyang kagustuhan at ninanais.
Ito’y naghahatid ng pagbabago sa kaniyang sarili, sa kaniyang kapuwa at sa mundong
kaniyang ginagalawan. Ang kilos ang nagbibigay patunay kung ang isang tao ay may kontrol
o pananagutan sa sarili.
1. Ang Kilos ng Tao (Acts of Man) – ay mga kilos na nagaganap sa tao. Ito ay ang likas
sa tao o ayon sa kaniyang kalikasan bilang tao at hindi ginagamitan ng isip at kilos-
loob. Ito ay masasabing walang aspekto ng pagiging mabuti o masama – kaya walang
pananagutan ang ang tao kung naisagawa ito.
2. Makataong Kilos (Human Act) – ay kilos na isinagawa ng tao nang may akaalaman,
malaya, at kusa. Ang kilos na ito ay resulta ng kaalaman, ginagamitan ng isip at kilos-
loob kaya’t may kapanagutan ang tao sa pagsasagawa nito. Karaniwang tinatawag
itong kilos na niloob, sinagya at knusa sapagka’t isinasagawa ito ng tao sa panahon
na siya ay responsable, alama niya ang kaniyang gignagawa at ninais niyang gawin
ang kilos na ito.
Tandaan na
* kung mas malawak ang kaalaman o kalayaan, mas mataas o mababng digri ang pagkukusa.
kung mas mataas o mababang digri ang pagkukusa, mas mabigat o mababaw ang
pananagutan
* Kailangang maging maingat ang tao sa paggawa ng makataong kilos sapagkat ang mga ito
ay maaaring maging isyung moral o etikal. Ito ay dahil ang kilos na ito ay ginagawa nang
may pang-unawa at pagpili dahil may kapanagutan (Accountability)
9
LAYUNIN: Batayan ng Mabuti at Masamang Kilos
Ang lahat ng bagay ay likas na may layunin o dahilan. Ang layuning ito ay
nakakabit sa kabutihang natatamo sa bawat kilos na ginagawa. Ang
kabutihang ito ay nakikita ng isip na nagbibigay ng pagkukusa sa kilos-loob
na abutin o gawin tungo sa kaniyang kaganapan – ang kaniyang sariling
kabutihan o mas mataas na kabutihan. Ito ay ang itinuturing na
pinakamataas na telos – ang pagbabalik ng lumikha sa tao, ang Diyos
10
Paglalayon
Pagsasakilos ng paraan
PAGYAMANIN
Panuto : Sa iyong kwaderno kumpletuhin ang sumusunod na mga pangungusap.
________________________________________________
6. Ang layunin ng makataong kilos ay nakakabit sa…………..
____________________________________________________
7. Ito ay tinuturing pinaka mataas na telos -……………
____________________________________________________
11
8. Ang isang gawa o kilos ay……………
____________________________________________________
9. Dapat piliin ng tao ang…………..
____________________________________________________
10. Ayon kay Aristoteles, may mga eksepsyon sa kalalabasan ng isang kilos kung
may………………
___________________________________________________
ISAISIP
Pag-isipan!.......
Panuto: Unawain at punan upang mabuo ang konsepto sa mula sa iyong binasa. Gawin ito
sa isang malinis na papel.
Layunin
Uri ng Kilos
1._______________
2._______________
Obligasyon
kilos
ISAGAWA
12
Makataong Kilos Layunin Kapanagutan
1.
2.
3.
4.
5.
TAYAHIN
Panuto: Ibigay ang sagot ng bawat bilang ayon sa iyong pang-unawa. Isulat ang mga sagot
sa iyong sagutang papel o sa iyong kwaderno.
KARAGDAGANG GAWAIN
Panuto: Gumupit ng mga larawan na nagpapakita ng makataong kilos at tukuyin ang
posibleng layunin nito at kapanagutan. Gawin ito sa isang bond paper.
13
SUSI SA PAGWAWASTO
SUBUKIN
1. d 6. c
2. c 7. b
3. b 8. c
4. b 9. d
5. d 10. c
Sanggunian :
14