Xướng đạo chân ngôn

Thanh Hoa Lão Nhân truyền

Hạc Cù Tử biên tập.
(Nguyenanh dịch)

Tự
Nam cực thiên cung, thanh hoa thượng đế, đại bi đại nguyện, chí thánh chí nhân, hàng
khí thùy quang, đàm kinh diễn giáo, lịch trì hạo kiếp, độ nhân vô lượng thiên tôn, vô
thượng đạo tổ tiên sư thánh chế.
Ta thấy thế gian học đạo, thường thường vẫn sai lầm mà truyền nhau, thuyết diên thuyết
hống, hống động nhất thiết hàm linh, si tâm vọng tưởng, mong được trường sinh; xét
cùng chỉ được truyền một vài công pháp, mà tự coi như cầm nắm được bảo châu, thụ
nhận lễ bái thế gian, tự coi mình như tổ sư gia vậy! Ta mỗi khi thấy vậy, chẳng nén được
mà thốt lên “tội quá”!
Phàm chí sĩ tu hành, dù chưa liễu minh tâm địa, mà khả dĩ nhảy ra ngoài âm dương ngũ
hành, cùng thái hư độc tồn vậy!Sở dĩ chân tiên độ nhân, thường thường dạy người công
phu đạt đến tâm địa thượng đẳng, luyện thành một hạt thủy tinh châu tử, như một tòa lưu
ly bảo bình, vô cùng diệu nghĩa thượng ngộ xuất từ tự kỉ tâm nguyên, niệm niệm viên
thông, tâm tâm lãng triệt, tự cổ dĩ lai tiên gia chi bí bất truyền, chẳng được thế thì không
liệu sự được vậy!Bởi vậy nên cần cầm giữ tự kỉ tâm nguyên thượng ngộ mà xuất lí, tự
mình đạt đến công phu tính mệnh thiết thực, đạt đến đó thì tất nhiên xuất ngôn mà diệu
hợp cấu trung, ma chướng chẳng xâm phạm, chẳng việc khó gì mà không làm được. Như
đạo luyện đan, nguyên thủ hoạt bát bát địa; mà thế hệ đồ đệ của sư gia lại muốn ghi
chép thượng ngôn thành sách, tiểu gia công phu, muốn người người đều như nhau, nếu
chẳng thông biến, chỉ vọng thành tựu, việc thật khó lắm thay!
Buổi sớm mùa xuân ngày giáp thìn tháng ba năm kỉ dậu, pháp tự Cù Hạc Tử giác ngộ
đại pháp ghi chép lại. Lão nhân ta cùng Hạc Cù Tử vốn giữ giao ước, từ ngày giáng đàn
đến nay đã ba năm. Ta truyền cho Hạc Cù tử, bất quá cũng chỉ luyện tâm lưỡng tự, thiên
ngôn vạn ngữ, chẳng qua cũng từ đắc hai chữ luyện tâm, là thiên thánh tổng đồ, vạn
chân yếu lộ. Đại la thiên thượng, vô số cao chân để lại ngọc kinh trong núi, không ngoài
hai chữ luyện tâm mà tiêu diêu nơi chân quang pháp giới, là nguyên thủy thiên vương
nhập thất đệ tử. Nhất nhất theo đó mà đắc được!
Ta từ khi hạ đàn, truyền cho Hạc Cù Tử chỉ luyện tâm lưỡng tự đó, lúc đầu chưa tin, mà
cho rằng luyện đan ắt phải có bí truyền, luyện tâm lưỡng tự đó người người đều nói đến,
có gì phải bàn thêm, mà ước nguyện được luyện mệnh! Ta tùy theo mà truy vấn, giảng
giải cặn kẽ. Sau một năm tu trì, Hạc Cù Tử có tiến bộ, đắc công phu chân thật, mới tin ta
truyền công phu chân chính chứ không hề nói suông. Tiên gia cứu độ chúng sanh, trước
là kiến liễu trường sanh bất tử chi tính, sau tu trường sanh bất tử chi mệnh, như thế là
tính mệnh song tu.
Đến nay, ta cùng Hạc Cù Tử thầy dạy trò học đã được ba năm, trốn bồng lai bàn đào
thong thả dạo chơi, mai đình thảo kệ, tiêu quán đàm huyền, hữu sở phát huy, Hạc Cù Tử
mong muốn chép lại công phu thành sách, tổng kê hơn năm vạn chữ. Hạc Cù Tử muốn
lập công vì thiên hạ mà hỏi ta cốt yếu công phu. Ta nghĩ tu trì cốt yếu, từ tĩnh tịch mà
thành, lấy luyện tâm hai chữ làm căn bản, sợ rằng hậu nhân căn cơ bất đồng, ắt có
người chẳng tin, nên muốn nhắc lại với hậu học luyện tâm hai chữ là căn cốt trọng yếu
của tu đạo.
Lão nhân ta từ vô thủy kiếp đến nay, nơi nguyên thủy thiên vương tiền phát độ nhân vô
lượng chi nguyện, chẳng dùng lời dối gạt hậu thế. Hạc Cù Tử cầm kinh thư cung kính mà
rằng: đạo phụ tự thậm thiện, truyền kinh này cho hậu thế để xiển dương huyền hóa,
truyền vạn tự, không thể không đặt tên. Ta rằng: luyện tâm hai chữ, là thái thượng độ
1
nhân, xướng minh đại đạo, chân chân thật thật yếu ngôn, danh viết: 《 xướng đạo chân
ngôn 》 , Hạc Cù Tử lui xuống mà đề rằng: thiện!
Thanh Hoa lão nhân bút!

Đề từ
Nam cực thiên cung, thanh hoa thượng đế, đại bi đại nguyện, chí thánh chí nhân, hàm
hòa bảo chân, phổ tư hành hóa, giam sát vạn quốc, tuần hành cửu châu, nhị tai tiêu kiếp,
độ nhân vô lượng thiên tôn, vô thượng đạo tổ tiên sư thánh chế.
Kinh này, trước nói luyện tâm, sau nói luyện mệnh. Hành giả theo đó mà tu luyện, khả dĩ
liễu minh tâm địa, kiên cố căn mệnh, lục tặc bất trừ mà tự trừ, tam thi bất diệt mà tự diệt.
Đến ngày thành đạo, phi thăng thượng thanh, tử tử tôn tôn, vĩnh vi tiên gia. Là chân đại
pháp chi môn, là vạn chân yếu lộ vậy!
Như có học trò hư hỏng, chẳng biết thiên mệnh, khinh nhờn thánh ngôn, cho rằng kinh
này chẳng phải chân quý, triển duyệt mà chẳng xa lánh phụ nhân, thu tàng không tìm nơi
tịnh thất, ắt có hộ pháp chư thần lục tội, thượng cáo nam bắc nhị đẩu tinh quân, ban cho
tai ương họa kiếp, đợi đến khi có người thành đạo, đẩu phủ mới ban cho điệp văn xá tội,
mới có thể siêu thoát u minh, mới có thể thác sanh. Ô hô, thận trọng!
Kinh này, mang danh Hạc Cù Tử, nhưng công đức là chúng sanh khắp thiên hạ, chí sĩ
khắp thiên hạ ngộ kinh, tu tính thì đắc thánh, tu mệnh thì đắc tiên, đạt đến thượng thừa,
hoằng hóa độ nhân, thật là khoái chí lắm thay! Kinh này chân quý, gặp kì nhân chẳng
truyền, không gặp kì nhân mà truyền bừa, ắt sẽ bị trời phạt. Vậy nên truyền thụ kinh thư,
nên nghĩ cho thấu đáo!
Truyền kinh mở giáo, quý ở chỗ gặp thời. Gặp thời rồi lại phải gặp kì nhân, được vậy
thời cấp truyền, tiết lộ huyền diệu. Đạo vốn có nhiều cấm chế, không thể không thận
trọng. Cần tìm người lập thân chánh đại, xem xét kĩ gia thế thân nhân, rồi mới truyền thụ
kinh.Cần hết sức thận trọng, không được khinh truyền!Như gặp người đại hiền, thì cũng
không vì tiền nhân mắc lỗi mà giữ không truyền.Với người trước làm điều chẳng thiện,
sau trung niên hối cải, tâm thành hướng đạo, cũng không nên cự tuyệt, ấy là thể theo
lòng từ bi độ nhân của thái thượng!
Lời ta nói được thì hữu hạn, mà tâm nguyện thì vô cùng. Thiên hạ rộng lớn, ai là người
không thể học đạo, ai là người chẳng thể tu đạo đây? Người người đều có tính linh, ai ai
cũng cũng tự có diệu dụng, đăng tiên nhập thánh sao lại không thể được? Chỉ do tập khí
che mờ bổn lai, trước mắt bị huyễn cảnh che mờ chánh giác, toại chí nhận giặc làm cha,
bỏ chân theo vọng; tam đồ bát nan, khứ nhi bất lai(ba đường tám khó, đi mà chẳng về);
lục đạo tứ sanh, hồi nhi hựu vãng (sáu đường bốn sanh, quay về rồi lại bỏ đi), thiên môn
chẳng biết đường đến mà chìm nổi trong địa ngục!than ôi! Như thế chẳng phải bi thương
lắm sao!
Ta nguyện thiên địa chúng sanh, được truyền kinh này, cùng phát huy dũng mãnh tinh
tiến chi tâm, đồng đăng liên hoa hóa sanh chi quả. Bến đạo chẳng xa, cầu ắt sẽ được,
ngày cưỡi loan phượng thăng thiên chẳng xa. Vậy mới là trượng phu, ta mong như vậy
lắm thay!
Người tu đạo đắc thụ kinh này, trước hãy đắc trì thủ trai giới, kết đàn tịnh thất, đốt
hương, lễ tụng: ma lợi phộc thiên đẩu mỗ thiên tôn bảo hào, bắc đẩu thất chân, nam đẩu
văn xương, tổng lí thiên quan, đẩu phủ vô sổ cao chân, đỗng thiên phúc địa nhất thiết uy
linh, truyện kinh khải giáo lịch đại chân sư. Như thế 49 ngày, rồi mới khai kinh duyệt thị,
không được để thân thể lõa lồ, hoặc gần vật ô uế chẳng tinh khiết.
Lúc xem kinh, ắt có chân tiên giáng hạ cùng xem, thần quang khí lành, chiếu rọi khắp
phòng, khiến cho nhân tâm địa khai thông, tinh thần dũng phát. Còn như bất kính mạo
phạm, tiên chân chẳng đến, tà ma ngoại đạo thừa cơ nhiễu hại. Thời gian trong ngày,
cần cẩn thận tiết dục, làm nhiều việc thiện!
2
Tu chân sĩ, thường xem kinh này không trễ nải, chí tâm thụ trì, thì sẽ được ta thường hộ
niệm, như trông coi con nhỏ, thường lấy thần quang quán đỉnh môn, khiến trí tuệ phát
sanh. Ở tại triều đình thì được yên bình; ở tại gia viên, con hiền cháu thảo, kẻ ác chẳng
phạm; ở nơi hang động trong núi, xà trùng hổ lang, yêu quái tà độc, các loại yêu thú,
chẳng thể xâm nhiễu; qua sông qua đò, long thần phủ thủ đều thất kinh; gặp lúc phải
khất thực, khiến cho nam nữ lão ấu thấy người thì hoan hỉ bố thí không ngừng; nhất thiết
thủy hỏa đao binh chẳng hề xâm hại; Lúc tu trì giao tế, khiến cho tà ma ngoại đạo chẳng
thể tiếp cận. Ta thấy người học mà thủy chung một lòng, thời khắc đều hộ trì, đến ngày
đạo thành, thì thần thông nghiễm đại, ta nguyện như thế! Kinh điển nhà phật nói rằng:
“như lai bất cảm cuống ngữ”- Như lai chẳng dùng lời giả rối!Ta cũng một lòng như thế
vậy!

Quyển nhất
Nam cực thiên cung, thanh hoa thượng đế; cứu giúp chúng sanh, cầm quyền đại ất kiền
cương, khí vận cửu thiên, quyền tống ngũ nhạc; hiện thiên vạn ức chi hóa thân, kì thánh
chân tiên chi mật đế; đại bi đại nguyện, chí thánh chí nhân; trinh tường thụy ứng, độ
nhân vô lượng thiên tôn, vô thượng đạo tổ tiên sư tứ lục.
Nay đọc《 thanh tĩnh kinh 》, tiện yếu hành thanh tịnh pháp. Phàm thanh tịnh ấy, là
thanh tịnh tâm vậy. Bệnh căn của người, đại để tại chủng chủng vọng niệm, vọng niệm đã
trừ, ít nhiều vẫn còn du tư (dòng suy tư) quấy nhiễu. Đạo dẹp trừ du tư, duy chỉ có nội
quan. Khởi đầu có vật, sau rồi vô vật, vô vật đến cùng, đạt đến vô ngã. Trừng thủy bất
lan(lắng trong nước không gợn sóng), minh nguyệt vô ảnh, dĩ vi phi không, tiêm hào
đỗng triệt, đãn kiến quang minh; dĩ vi bổn không, minh minh mặc mặc, vạn tượng hàm
cụ. Đạt đến chỗ chân bước chẳng tới, tư tưởng không đạt đến được, sáng suốt mênh
mang, huyền huyền tịch tịch. Đến đây thì đạo kết đan đã có căn cơ tốt rồi!
Công hành để đăng thiên nhập đạo lúc mới đầu, mà việc làm trước tiên là hiếu thảo.Việc
chẳng phải người nghèo mà không thực hiện được, trước là trong ngôn ngữ thường ngày,
khuyên người làm việc thiện, ngăn trở việc ác, tự mình bất quá cũng chỉ mệt nhọc miệng
lưỡi mà thôi, mà người mê muội lại được hưởng phúc lớn, đó là tạo được mạc đại âm
công. Tụng《 đại đỗng kinh 》, trì đại mỗ chú, khả dĩ siêu bạt tổ tiên, hoằng tư minh
phúc, tức là hiếu tâm. Kinh thư vô ích không đọc, vui chơi vô bổ thì không theo. Chẳng
cầu nhiều việc, chủ yếu giữ tâm hồn trung hậu, lợi ích dân vật. Vô sự thì thanh tâm tĩnh
tọa, hoặc tụng kinh, hoặc tĩnh lặng, hoặc niệm niệm đối thượng chân ( tâm niệm hướng
thượng chân). Thượng chân đại từ đại bi, thấy học đạo chi sĩ, như từ mẫu ái xích tử, thời
thời khắc khắc phóng tâm chiếu cố. Há có xích tử quyến luyến từ mẫu, mà từ mẫu chẳng
đoái thương chăng? Than ôi, bóng mặt trời qua nhanh như viên đạn rời cung, thánh
nhân tiếc từng phân bóng mặt trời đó, chúng ta cũng nên học theo, thành thực xem xét.
Hữu chí tu tập chân trí, là học tu chân học. Bền lâu mà chẳng trễ nải, linh quang thấu
suốt, tiên đảo thiên quang liền hiện trước mắt, đường đường đại lộ thông suốt, rực rỡ
nhất tọa pháp môn giữa một khoảng vuông tại tự thân. Thử lộ ( đường ấy) tức thăng
thiên chi lộ, thử môn tức nhập đạo chi môn. Người một bước là có thể tiến vào đại lộ đó,
tiến vào pháp môn ấy, niệm đầu chẳng sai, căn cơ vững bước, thành tiên tác phật có thể
thành.
Đọc《 thanh tĩnh kinh 》, đương lúc nghiền nghẫm từng câu chữ, lời lời giải ngộ, lấy
tâm ta hợp tâm thượng chân. Tự thân ta đắc thủ công phu, quên lời mà đạt diệu dụng, đó
là chân cảnh. Du tư cũng chẳng khó trừ, tùy khởi tùy diệt, nhất đao tiệt đoạn. Đương lúc
tĩnh tọa, tâm ấy bất khả chấp trứ. Tâm có du tư (dòng suy tư), trói buộc rất khó, tính địa
an đắc viên thông? Linh quang do đâu mà thấu phát? Quan chiếu bên trong tẩy rửa mà
tâm trong sáng, khoáng khoáng đãng đãng, thân thể hồn nhiên thái hư, chẳng bị vật trói
buộc. Do người luyến tiếc hỉ lộ ai lạc, cố chấp mà thủ trung, cuối cùng chẳng đắc trung.
3
Du tư chẳng thể không có, như phù vân điểm trên bầu trời. Tẩy rửa lâu bền, tự nhiên
trong sáng như bản nguyên, không linh vô hữu. Trước lấy du tư dụ cho phù vân, luận
thấy là rất xác đáng vậy. Trong khoảng thời gian trong một ngày ứng sự tiếp vật, chẳng
phải tĩnh tọa trong hang động ẩn dật, há có cách gì trừ (du tư)? Ta cũng có pháp ứng
phó vậy. Con người ai cũng có hỉ nộ ai lạc ( mừng, giận, buồn thương, vui thích), tùy thời
ứng phó, việc đã qua chẳng lưu lại. Ví như gió mưa sấm chớp, ở trên trời thì không thể
không có, nhưng không thế nói gió mưa sấm chớp chính là trời. Hỉ nộ ai lạc, trong tâm
không thể không có nhưng không thể nói đó là tâm. Thiên hữu chân thiên thể, tâm hữu
chân tâm thể, tùy ứng do ta, mà đắc trạm nhiên không tịch, thường tinh tinh tồn, hoạt bát
bát địa, ấy chính là yếu quyết.
Luyện đan trọng yếu trước tiên là luyện tâm. Pháp luyện tâm, lấy việc trừ bỏ suy tư vọng
tưởng làm thanh tịnh pháp môn. Tiên gia tổ tổ tương truyền, chẳng phải đạo khác vậy. Ta
tâm nhất niệm chẳng khởi, tức hư bạch tự nhiên tương sanh. Lúc ấy thì tinh là chân tinh,
khí là chân khí, thần là chân thần. Dụng chân tinh chân khí chân thần ấy, hỗn hợp thành
một, luyện thành thử mễ châu, là dương thần, mà tiên đạo thành vậy! Lấy thần hợp khí,
tĩnh dưỡng công phu, Mạnh Tử nói “ tồn tâm dưỡng tính” là vậy. Lấy khí hợp thần, giữ
gìn làm trọng yếu, Mạnh Tử nói “trì kì chí, vô bạo kì khí” là vậy. Lấy tinh hợp thần,
thanh hư làm gốc, Mạnh Tử nói “dưỡng tâm mạc thiện vu quả dục” – dưỡng tâm tuyệt
dứt dục vọng, là vậy. Tuy nhiên, tinh khí thần ba thứ, phân thì thành ba, hợp lại thành
một. Thần khí ấy, nghe mệnh ở nơi tinh vậy! Người có thể hoàn tinh ấy thì thần tự vượng,
hoàn tinh ấy thì khí tự thư thái. Sau rồi mới dụng công điều hòa, phản hoàn chi đạo,
không gặp hoạn linh thai chẳng kết, đại đan chẳng thành. Đó là nhập môn hạ thủ công
pháp.
Hành giả luyện đan mà chẳng luyện tâm trước, giống như roi quất mà chân ngựa bị trói
vậy. Luyện tâm là một nửa của công phu tiên đạo. Tâm linh thời thần thanh, thần thanh
thời khí ngưng, khí ngưng thời tinh cố. Đan kinh nói trúc cơ, dược tài, lô đỉnh, diên hống,
long hổ, nhật nguyệt, khảm li đều theo luyện tâm mà gọi tên. Đến như phối hợp chi đạo,
giao tể chi công, thăng giáng chi pháp, phanh luyện chi thuật, ấy đều là việc thừa vậy!
Như tâm nguyên mà chưa thể lắng trong, tình dục quấy nhiễu, trúc cơ trước bền chắc sau
cũng nghiêng đổ, dược tài dù đủ cũng thiếu khuyết, lô tàn đỉnh bại, long chiến hổ hao,
nhật thực nguyệt hối, khảm hư li thực. Lúc ấy thời muốn phối hợp, mà âm dương bất hòa,
bất minh giao tể, thời thủy hỏa chẳng thân, muốn thăng thì lại giáng, muốn giang lại
thăng, tam thi gây hại, lục tặc quấy nhiễu, một chén nước chẳng cứu được xe củi bốc
cháy, nên mới nói: luyện tâm là một nửa của công phu tiên đạo. Đó là chí ngôn, xác luận
vậy. Đó là nhất ngôn đạo phá thiên cơ, đả xuyên ma chướng vậy!
Pháp luyện tâm, tiên gia lấy thông suốt trước sau làm trọng yếu. Tâm địa bế tắc, tuy đắc
đan đạo, cũng là bàng môn. Tuy đắc ngoan(ngu) tiên, chẳng vào sổ tiên, chẳng thành
được đại la tiên tử, chẳng tiến được đại thừa pháp môn. Như thế muốn kết thánh thai,
trước đăng viên giác, lời ấy là yếu ngôn. Điều tế chi công, toàn tại thăng giáng, thăng
giáng chi pháp, toàn tại tĩnh quan. Tĩnh bất chung tĩnh, tĩnh trung hữu động. Hữu động
phi động, tạo hóa chuyển toàn. Quan bất chấp quan, quan trung hữu giác, hữu giác phi
giác, linh quang hoảng hốt. Tĩnh rồi lại quan, quan mà có thể tĩnh, ấy là tĩnh quan.
Đương lúc ấy thì, đỉnh hư mà dược thật, thủy cương mà hỏa nhu, nhất phanh nhất luyện,
nhất hư nhất hấp (hư: hà hơi nhè nhẹ), cùng thiên địa đồng huyền hóa, nhật nguyệt đồng
kì vận chuyển, âm dương đồng kì thanh trọc, tứ thì đồng thời dịch vận, tòng hữu nhập vô
ấy là thử châu, tòng vô nhập hữu ấy là dương thần. Công phu đến đấy là hình thần câu
hóa. Nếu trước chẳng luyện tâm, lại như trước thất tình lục dục ô uế xâm hại, mà mong
cầu thuật trường sanh, dòm ngó diệu dụng kim đan, thì cũng như vũ phu chơi đàn, ngựa
yếu mà phải qua sườn dốc, muốn ngũ âm điều sướng, cương ngựa an nhàn, khó lắm
thay!
4
Phần trước nói luyện tâm là phân nửa của công phu tiên đạo, đó là luận vạn phái quy
tông, lịch đại tổ sư tâm tâm tương ấn, chẳng phải người hảo đạo, ta quyết chẳng truyền.
Tuy nhiên luyện tâm hữu bất đồng, hữu luyện tâm văn kiến (tâm có thể nghe, thấy), hữu
luyện tâm vô văn vô kiến. Thế nào là tâm văn kiến? Sự đến vật đi, tùy cảm mà ứng, vô
nhập thời bất tự đắc, thủ giữ tả hữu phùng nguyên, nho gia thánh hiền thấu triệt đạo lý
này, ví như minh kính bảo châu chiếu vật, kính phải chiếu ánh sáng bảo châu mà kính
tĩnh thường minh, ngọc châu tròn tự sáng.Thế nào là vô văn vô kiến chi tâm? Tịch tịch
phản chiếu, sáng soi nội quan, vô nhân kiến, vô ngã kiến, vô hữu kiến, vô vô kiến, vô vô
hữu kiến, vô vô vô kiến, hữu kính chi quang mà thật vô kính, hữu châu chi thải (sáng) mà
thật vô châu. Đương lúc đó thì, đại giác như lai cũng nhường lại nhất tọa (một tòa), mà
mọi giới thanh sắc cũng tận cùng tại nơi bên trong một điểm sáng nhỏ tử quang minh
bạch. Như thế luyện văn kiến chi tâm, ở chỗ động mà luyện, hỏa nhiệt khô ráo, đốt thiên
nung địa, mà tâm ta thanh lương tự tại, như giọt nước trên cành liễu trong bình lộ thủy,
đó là ở chỗ động mà luyện. Vô văn vô kiến chi tâm, tức là ở chỗ tĩnh mà luyện. Nhất giác
vạn kiếp, phao ảnh điện quang, tùy khởi tùy diệt, mà như như bất động, tuệ tính thường
không, đó chính là ở chỗ tĩnh mà luyện vậy. Tuy nhiên, văn kiến chi tâm cùng vô văn kiến
chi tâm, quy lại mà nói, thì ở chỗ động thì luyện động, nơi tĩnh thì luyện tĩnh, tổng lại là
luyện tâm, phân ra ở chỗ nào bất phân ở đâu?
Đan thư của Trương Tử Dương hưng phát thành kim chỉ nam của đan đạo.Với các khái
niệm thái thủ hỏa hậu, dụng nhiều ẩn ngữ, coi linh đan là thiên địa bí mật, muốn học giả
nhập tĩnh mà tự đắc, Trương chân nhân đã dụng tâm quá nhiều rồi vậy! ta thời chẳng
như thế, loại bỏ hết những thứ rườm rà, tạo một lối đi rõ ràng,khiến học giả dễ dàng
nắm bắt, phàm có tuệ căn, nhất định có thể đạt được sự huyền vi, chứng quả vị đại la
tiên. Nhưng cũng khó vậy! Ví như luyện tâm hai chữ là công phu nhất quán tiên đạo,
nhưng chẳng thiền định mòn gối, chẳng khởi suy tư, nhất vô nhiễm trứ, há có thể kiến
bản lai diện mục, chứng ngộ vô thượng căn nguyên?cho nên luyện tâm công phu như
thiết bích đồng môn (tường sắt cửa đồng), công đắc thời quan phá, đả đắc thời bích
xuyên (xuyên tường), đó là viên đà đà, xích sái sái, thử châu nhất lạp(hạt châu nhỏ như
hạt lúa), dương thần tam thốn, tự tại huyền quan, chu thông pháp giới.Tuy có phanh
luyện chi công, dưỡng hỏa chi pháp, cũng gọi là tạo tháp bảy tầng, duy có một đỉnh, trực
tiếp đến khoảnh khắc đó. Người có căn đạo thâm sâu, dũng mãnh kiên trì, mong thành
đương kim hào kiệt, sao phải lo đạo bất minh, kim đan chẳng thành? Như tĩnh quan công
phu, chẳng phải là tâm như tro lạnh, hình như gỗ khô, chẳng thể nhất thiết dứt bỏ, buông
tay nơi dốc núi dựng đứng. Đệ tử tuy rằng chẳng xem trọng, nhưng gia quyến chưa đoạn,
sự nghiệp hoài bão há có thể buông xuôi?Than ôi! thanh xuân trôi qua rất nhanh, tuổi
già hối thúc, cái chết càng đến gần, nên tự cảnh tỉnh!
Hỏi rằng: Đệ tử giác ngộ thế gian khinh bạc, gia nghiệp ngổn ngang, con trẻ quấy nhiễu,
cơm áo ưu phiền, quanh năm dạy học chỉ đủ qua ngày, tuy có tâm học đạo, nhưng chẳng
có lúc nào được yên tĩnh, điên đảo trần duyên, trầm luân nghiệp cương, lo sợ sớm mai vô
thường đến, vĩnh đọa khổ hải. Mong thầy thương sót, có cách gì chỉ dạy?
Thầy rằng: luyện đan chi pháp, thiên ngôn vạn ngữ, tổng hết hai chữ luyện tâm, mà
luyện tâm chi pháp, bất tất xuất thế?Cổ nhân xưa thành tiên, há phải vào rừng hết hay
sao?Buông bỏ việc đời, mà sau này cưỡi loan cưỡi hạc, tiêu diêu tử phủ vậy!
Như việc ăn uống hàng ngày,chẳng phải không có đạo lý, việc trên trời to tát hay dù súc
vật nuôi, chẳng phải không có đạo lý, binh mã nơi chiến trường, cũng chẳng phải không
có đạo lý? Người xưa cho rằng: “động xử luyện thần, tĩnh xử luyện mệnh” – chỗ động
luyện thần, nơi tĩnh luyện mệnh, ý nói như vậy! Tận hết công phu tập tĩnh, sách《 trung
dung 》chương thứ nhất nói: “giới thận bất đỗ, khủng cụ bất văn”- răn cấm chẳng thấy,
đe dọa chẳng nghe. Người có thể chẳng nghe chẳng thấy lúc bị ngăn cấm đe dọa, thì trí
trung mà thiên hạ kính nể, trí hòa mà vạn vật sinh trưởng, như thế là như lai tối thượng
5
nhất thừa. Ngồi cưỡi voi cưỡi sư tử, bất quá cũng là cái tâm như thế, có gì khác đâu? Đệ
tử vì trần duyên tục lụy mà ưu phiền, là muốn xá bỏ thực tại mà cầu mong đến nơi siêu
thoát; quân tử chẳng vì ngôi cao chức tước mà làm, cũng là ý này!Tích xưa Văn Vương ở
trong tù mà làm ra 《 chu dịch 》, Trọng Ni gặp nạn làm ra Huyền Ca (Trọng Ni- tên tự
Khổng Tử, huyền ca – sách Xuân Thu?).Thánh nhân xưa gặp hoạn nạn chẳng chịu khuất
phục hoàn cảnh, ngõ hầu có thể tẫn tính đạt mệnh, huống chi đệ tử trong hoàn cảnh hiện
nay, vị tất như thế đã là cực khổ? Đệ tử gặp nạn nhưng chưa đến cùng khổ, chưa bị
nhiều trói buộc. Hữu chân chí tức hữu chân học ( có mục đích chân chính mới đạt được
chân học).Trên mà hang thiên phúc địa, dưới mà chuồng ngựa chuồng dê, người tu học
đạo, nên coi bình đẳng như nhau. Cứu cánh đại bồ tát liên hoa bảo tọa, cùng tội quỷ đầy
trong địa ngục, vốn cùng một cảnh. Chẳng phải thế sao?bồ tát có phật tính, tội quỷ cũng
có phật tính ấy vậy. Quân tử nói “tính” mà chẳng nói “cảnh”.
Trương Tử Dương trong “ý vi môi”- ý là mối mai, nói liêu liêu sổ ngôn, thù vị thông
sướng. Ý nguyên nơi tâm, mà thành ở nơi tính, do có chân tâm bèn có chân tính, có chân
tính thời có chân ý. Ý đó gọi là tiên thiên nhất ý. Phàm là tiên thiên, vật tượng chưa
thành hình, chẳng có gì lộ ra trước nó, làm sao để đắc được ý đó? Đương lúc tĩnh tọa,
ngồi thẳng nhất tâm, thông suốt rực rỡ, không chút cặn đục, vô tri vô thức, tức là tiên
thiên tính thể vậy. Theo đó thì không trung lạc xuất nhất điểm chân ý, như thái cực nhất
điểm mà phát sanh âm dương, như một vạch (trong dịch) Phục Hi mà lưỡng nghi sanh từ
đó, ấy gọi là tiên thiên nhất ý. Lấy nó (nhất ý) để phối thủy hỏa, dẫn diên hống, dụng vô
bất linh. Thành được đan đạo, đều dùng nhất ý đó vận chuyển toàn vậy. Đan gia dụng
“ý” như thế.
Huyền quan nhất khiếu, vi diệu khó biết. Ở trong mà chẳng phải bên trong, ở ngoài mà
không phải bên ngoài. Chương thứ nhất sách 《 trung dung 》 cũng nói, “hỉ nộ ai nhạc
chi vị phát vị chi trung, phát nhi giai trung tiết vị chi hòa.” – hỉ nộ ai nhạc mà chưa phát
ra gọi là trung, phát ra mà cùng khắp trung chính gọi là hòa. Phàm chưa phát ra thì
không phải là huyền quan vậy, đã phát ra rồi không phải huyền quan vậy, duy chỉ có phát
mà chưa phát, chỗ giao giữa phát và chưa phát ra, mới chính là huyền quan vậy! Như
trước một hơi thở chẳng phải là huyền quan, sau một hơi thở cũng không phải huyền
quan. Vốn huyền quan ở tại người, đương lúc tĩnh định, chuyển tức thì là nó, ngay lúc
chợt động, đã chuyển tức thì không phải nó, trực tiếp ngay tức thì lúc đó, chỉ trong chớp
mắt vậy. Từ cái rộng lớn mà nói, trước tạo hóa đương có huyền quan. Sao vậy?sau tạo
hóa, thiện địa vận động. Thiên địa động chuyển, chuyển động thế nào? là huyền quan
động vậy.Sau động một khắc, thì chẳng phải huyền quan vậy. Từ cái nhỏ mà nói thì, con
chim bay, con cá nhảy, côn trùng biến hóa, con ve sầu kêu, cái gì tạo cho bay, nhảy, biến
hóa, kêu được như thế, đó là tác động của huyền quan. Như nói về thân thể con người,
tất sẽ có bất đồng vậy. Sao vậy?chân tay cử động ấy, tai mắt nghe thấy vậy, mũi thì ngửi
thấy mùi, lưỡi thì biết vị, tất cả là do huyền quan. Huyền quan ấy, bao hàm vạn tượng,
nhất niệm bất thành, bất chợt mà cảm thấy, cảm vô bất thông, chợt mà hữu giác, giác vô
bất chiếu, chỗ giao thời đó huyền quan. Cảm mà có suy tư, giác mà có chiếu, tức là
không phải huyền quan. Vậy mà huyền quan có trong thân ta, như lửa trong đá (đá lửa),
như quang trong điện (điện chớp).
Ô hô, luyện đan chẳng biết huyền quan nhất khiếu ấy, thiết sót lớn vậy!Ở người phàm thì
mọi người khí chất đều như nhau, huyền quan đóng mà chẳng thông, muốn tự xuất mẫu
thai, duy chỉ có tĩnh rồi lại tĩnh, tịch rồi lại tịch, huyền rồi lại huyền, không rồi lại không,
mới có thể đắc huyền quan nhất khiếu đó. Khiếu ấy là, chân tâm, chân tính, chân tinh,
chân thần, chân khí phát xuất từ đó, mà huyền quan là cái cơ bao quát. Thiệu tử nói:
“nhất dương sơ động xử, vạn vật vị sanh thì”- nơi nhất dương sơ động, là lúc vạn vật
chưa sinh, trong ấy có huyền quan nhất khiếu, khoảnh khắc bất kiến, nhanh chóng mà
tìm.
6
 Xưa luận về huyền quan nhất khiếu, là bí mật tiên thiên bất truyền, các đời tổ sư không
nói hết về huyền quan, ta thì nói tận cùng cho đệ tử. Như huyền quan nhất khiếu, chư
thánh chư tiên đặc biệt theo minh tâm kiến tánh phân ra thành từng thời từng tiết, đề
xuất hai chữ mà dạy học giả. Tâm thế nào là minh? hốt nhiên mà minh, là huyền quan
đó. Tính thế nào là kiến? hốt nhiên mà kiến, là huyền quan vậy! huyền quan là linh cơ
minh tâm kiến tính, là diệu quát kết thai luyện đan. Vậy nên cổ nhân nương tựa
‘không’mà đề xuất hai chữ (luyện tâm)để dạy hậu nhân. Theo lời truyền dạy thì nhất
định được như ý. Tiên gia phân thân hóa khí, xuất thủy nhập hỏa, thượng thiên hạ địa,
thiên biến vạn hóa, đều do đắc huyền quan mà có được, biến hóa do tâm, u hiển do ngã,
không có việc gì khó vậy!Những lời đó là thiên cơ vậy, chẳng có mười năm khổ công
nghiên cứu thì chẳng thể tham ngộ.Tuy nhiên, chấp chứ thì mười năm cũng chẳng thể
biết được, biến dịch thì trong khoảnh khắc, khó thời cả đời. Đệ tử có trí tuệ, xem ra việc
tham ngộ chẳng khó vậy!
Giãi bày rằng: đệ tử biết rằng nhờ duyên tiền kiếp mà đắc ngộ thánh sư truyền đại đạo,
chẳng phải là không gắng gỏi theo học, nhiều năm đã được thầy thuyết giảng đại đạo,
như con ngựa trong chuồng, nhìn thấy cỏ rơm bên ngoài mà không được ăn, sự học tính
mệnh vẫn chưa thấy, khổ hải thâm trầm, ngẩng đầu không thấy bờ. Chợt ý niệm đó đến,
bất giác tâm hỏa thiêu đốt, toàn thân ướt đẫm, thầy thương xót, xin được chỉ dạy!
Thầy rằng: nay đệ tử mới tu luyện công phu, mà đã nghĩ đến đích cuối cùng, chẳng nên
quan tâm nhiều như thế, được một phân thì biết một phân, tuy không trọng yếu, nhưng là
căn cơ đắc đạo sau này. Ví như xây nhà, trước tiên tạo cái nền móng vững chắc, rồi làm
cột kèo, rồi đến nóc nhà, rồi họa khắc trang điểm, cứ thế tuần tự thi hành. Một thước đất
chẳng có, một cây gỗ không đủ, mà vọng tưởng nhà to rộng, như thế khác nào leo cây
tìm cá? Đan thư không thể không đọc, cũng chẳng thể dựa vào đó mà thành tựu được.
Đệ tử hãy thử tập tu tĩnh, nhất hữu nhập thủ, tự nhiên đầu mối phân ra, dần dần nhập
đạo, dù mong thủ trụ, cũng khó đắc được vậy! đệ tử có đủ tuệ căn, ghi danh sổ tiên, tạo
gốc đạo thâm sâu, sao có thể sao nhãng như vậy!
Ta đến nay dạy người, dạy khởi đầu từ hạ đẳng công phu, hạ học tự nhiên đạt thượng
đẳng. Tuy nhiên, cũng chẳng có phân chia hạ đẳng thượng đẳng. Như luyện tâm lượng
tự, hạ đẳng ở trong đó, mà thượng đẳng cũng có trong đó. Khứ vọng tưởng, trừ du tư, ấy
là hạ đẳng. Trong khoảnh khắc, trực siêu viên ngộ, ấy là thượng đẳng. Xưa cũng như thế.
Người là trượng phu, ta cũng là trượng phu vậy, có gì mà úy kị! như công phu này cũng
vậy công phu khác cũng thế, đều không thể dùng tâm sợ hãi, nóng vội mà nhập thủ. Khởi
đầu khó khăn, sau sẽ có thu hoạch, đó thực là yếu quyết tĩnh tu. Đến như thái dược luyện
đan, đệ tử đọc đan kinh, đã biết đại khái. Tĩnh tu rất huyền diệu, tự có thể tuần tự tương
sanh, dần dần nhập đạo, vô cùng diệu đạo, tòng thiên tiên nhất ý lưu xuất; chẳng những
không không chi tri, hư hư chi giác, mà còn có chân lạc chân thụ; nhất nguyên thường
kiến, vạn tượng hồi xuân, chẳng thể dùng lời mà hình dung được, dù ta có nói thì chẳng
lời nào tận hết được. Do căn duyên kiếp trước, một sớm gặp mặt, mà đệ tử không thể
không có ta, ta cũng không thể không có đệ tử. Đệ tử đạo chẳng thành, ta cũng lo
vậy.Trong ngày lúc nhàn rỗi, ngồi cho ngay thẳng, nội quan tâm thể. Đệ tử có nhiều niệm
sân hận phẫn nộ, thời tâm chẳng thể thanh tịnh, cần trừ hết tất cả nghiệp chướng. Phàm
chư bệnh căn, tuần tự trừ hết. Lần lượt liên tục quyét trừ, tự có duyên cơ thấu hợp, thiên
tòng nhân nguyện. Trói buộc cởi bỏ mà được thanh tĩnh, thân tâm vô ngại, căn cơ tự như,
đại đạo có gì khó.
Ta từ trước đến nay dạy đệ khởi đầu từ hạ đẳng công phu. Xưa theo đó thành tiên đắc
đạo cũng nhiều, há có một mình đệ tử thôi sao? Lấy tĩnh dưỡng tâm, lấy minh để kiến
tính, tuệ mà quan thần, định mà trường khí, quả dục mà sanh tinh, trí hư mà lập tĩnh,đó
là yếu quyết vậy! Tĩnh thời vô vi nên tâm thanh, minh thời vô hôn (hôn trầm) nên kiến
tính, tuệ thời năng chiếu nên thần toàn, định thời thường tồn nên khí thư, quả dục thời
7
nhất nguyên cố (bền) nên tinh sanh, trí hư thời vạn duyên không nên ý thật, đó là quyết
trong yếu quyết vậy. Đan kinh lập ra rất nhiều chủng loại danh tượng, hiểu biết thật rõ
mà sàng lọc. Viết diên hống, viết nhật nguyệt, viết ô thỏ, viết kim mộc, viết anh xá, viết
đông tam tây tứ nam nhị bắc nhất, tất cả đều là hậu nhân theo nghĩa mà lập danh. Kì
thực trọng yếu, chẳng qua cũng chỉ là tinh khí thần, mà tam nguyên ngũ hành tận hết.
Nên thăng thì thăng, nên giáng thì giáng. Tĩnh để thủ, hư để hợp. Vận lấy ý mà chẳng
thường hữu ý. Đắc nơi tâm mà vốn vô tâm. Động mà cùng thiên hành chi kiện( mạnh),
động ấy là trong tĩnh phát sanh động. Mà rất gần với huyền quan nhất khiếu, trọng yếu
là thấy mà thông suốt, thông suốt mà đắc định. Đại đạo vô vi mà chí giản, tuyệt chẳng kì
quái mà dọa hậu nhân, ai cũng có thể hiểu, huống hồ đệ tử thông minh tĩnh đốc lại chẳng
thông sao?Đan sĩ có thể vui vẻ mà bàn luận, ta chẳng biết đâu là đạo đâu là đan vậy!
Đệ tử xem đan kinh, đương lúc đại yếu. Như Tử Dương thuyết: “tâm vi chủ, thần vi quân,
tinh khí tòng, ý vi môi” - tâm là chủ, thần là vua, tinh khí theo sau, ý là mối mai, đều là
những lời trọng yếu có thể nghe theo. Đến khi trừu thiêm hoán hỏa, thập chuyển chi
pháp, không thể không toàn tâm tin theo. Luyện đan cũng giống như nấu cơm, hỏa cấp
thời tiêu (cháy), hỏa hoãn thời sanh(sống), bất cấp bất hoãn, thì cơm mới thành. Luyện
đan hỏa cấp thời diên tẩu hống phi, nên quý ở chỗ miên miên nhược tồn. Hỏa hoãn thời
đỉnh hàn lô lãnh, nên quý ở chỗ tinh tinh thường tại; bất cập bất hoãn, hỏa hậu đến thời,
quần âm tự tiêu, dương thần tự kiến. Hà tất lập nhiều kì danh, làm học giả loạn cả lên.
Nay lại lấy thêm “nhị tự” làm quyết thân minh một lần nữa: viết tĩnh, viết quan. Quan thì
chủ tĩnh, tĩnh thì hữu quan. Đó là pháp dự bị trước khi vào tu luyện đan.
Trương Tử Dương đan kinh đoạn sau, lấy thập nhị thời phối tả hữu phân số, nghi hoặc
mà tự suy luận tùy cảnh, cuối cùng cũng chẳng thể hiểu. Như thế thời nhân thân suy luận
có sự bất đồng, thời dụng hỏa hữu bất hợp, hậu học tự mình suy luận, tự mình chứng
nghiệm. Mà Tử Dương muốn người trong thiên hạ theo một khuôn phép, tất sẽ có nghi
hoặc vậy. Ta sở dĩ dạy đệ tử luyện tâm lập tĩnh, mà lấy hỏa hậu phó thác tự nhiên, hỏa
hậu của ta là như thế, để tử dụng hỏa hậu vị tất như thế. Ta tự hữu tâm đắc, tất muốn đệ
tử cường mạnh như thế, thời sẽ thành câu chấp chẳng biết thông biến.Đệ tử đương lúc
tập tĩnh, nhất điểm thành tâm, vạn duyên đều dừng, nội ma kí thanh, ngoại ma tự tuyệt.
Vả như đệ tử tụng《 đại đỗng kinh 》 , hộ pháp chư thần bất li tả hữu, tất không cần phải
lo lắng. Phàm nhân tâm nghiệp chưa đoạn, tự mình là nhất đại ma đầu. Ý niệm tri thức,
đều là ma tướng ma binh; can thận phế tràng, hết thảy đều là hang ma động ma. Còn như
tâm địa linh minh, tính nguyên trừng triệt, chí lập đắc chân, nguyện phát đại đắc, tuy có
thập vạn ma quan quây lại gây nhiễu, có gì mà sợ? Đại trượng phu đồng can thiết đảm,
như vũ trụ kiền đại sự nghiệp, dù đao chém vạc nấu, chết cũng chẳng sợ, huống chi ma
bất quá cũng chỉ là huyễn cảnh, sao có thể để huyễn cảnh làm loạn chân tâm? Dũng mãnh
tiến lên, chỉ có tiến chứ không lui, đệ tử từng lập đại nguyện chớ có trễ nải.
Hỏi rằng: trong lúc tĩnh tọa, có thể thấy được nguyên thần, nguyên khí không? Đáp viết:
Tĩnh tọa là lúc vô tư vô niệm, thời chân tức miên miên, nguyên thần kiến mà nguyên khí
sanh vậy! viết: thần khí hữu hình chăng? Đáp: Thanh không nhất khối, có hữu hình
chăng?Hỏi: Thế thì làm sao biết đó là thần, làm sao biết đó là khí? Đáp: bên trong có linh
đó là thần, có vận chuyển là khí. Hỏi: vô hình lấy gì kết đan? Đáp: vô trung sanh hữu.
Hỏi: lúc tĩnh tọa, làm sao để vô tư vô niệm? Thầy rằng: sơ học đả tọa, đếm số thời có thể
bình trừ huyễn vọng; tập tĩnh lâu dài, khoảnh khắc nhất thời, hoảng hoảng hốt hốt, nhập
vào trạng thái vô hữu. sơ học chẳng những tọa thời tồn tâm, cần giữ gìn sửa sang, cầm
giữ chắc thời trong lúc đả tọa có thể sở ngộ sở đắc, thời thời hộ trì, tất định lực dịch
thành, diệu cảnh dịch chí, nhập định càng thâm sâu, biến thể hóa dung, như lĩnh vân
xuyên nguyệt. Đan gia thái diên dẫn hống, cũng là chú tâm tọa vong chi tế lưu xuất nhất
điểm thai tức.

8
Vấn viết: đệ tử xưa bị u minh mờ tối che lấp, gặp nhiều khó khăn, tự nghĩ thân mình lênh
đênh vạn kiếp, có đức hạnh gì mà gặp được thánh sư chỉ dạy đại đạo. Cảm động mà tự
mình phấn đấu, thành kính ích gia, kim đan bí chỉ, vọng tất tương truyền! đệ tử sau này
đắc đạo, thề quyết ở lại môn hạ, vĩnh viễn quy y!sư viết: Ta trước đã nói, gốc là tường
tính mà lược mệnh. Tâm đệ tử chưa an định vậy! phàm kết đan khởi từ luyện tâm, luyện
tâm tại tĩnh quan. Tĩnh quan chí cực, đại dược tự sanh, tam nguyên hỗ kiến vậy. An lô lập
đỉnh, tốn phong khôn thổ, Tử Dương thuyết khả dĩ nghe được vậy. Đến lúc hỏa hậu vận
hành, thời có biến đổi mà nói được vậy. Phàm trong thân khí huyết lưu thông, mà tuần
hoàn thăng giáng, nguyên ứng độ số chu thiên; động trung bất giác, đến lúc định chí, thời
trong thân xương cốt, huân trưng mà thượng thăng, trơn chu mà giáng hạ, phân thốn
chẳng sai, hao li chẳng lệch; từ Vĩ Lư nghịch thăng đến Nê Hoàn, từ Nê Hoàn thuận
giáng xuống Giáng Cung, hấp tụ thần phòng, cùng khí ngũ hành hồn hợp thành một, quy
tụ Trung Hoàng quanh rốn. Đó là “nhất điểm lạc Hoàng Đình” vậy. Trừu thiêm diên hống
chi pháp, bất quá chỉ như thế. Các thuyết phân chia, cùng lắm cũng chỉ như vậy!
Khi dương thần thoát thai, tự có ánh sáng phát ra từ vùng quanh rốn, hương thơm phát ra
từ bên trong mũi, đó là biểu hiện trước lúc thoát thai. Đến lúc thoát thai, thời kim quang
phát ra tứ phía, các lỗ chân lông các khiếu trên cơ thể trong suốt sáng rực,như mặt trời
mới nhô lên trên mặt biển, như ngọc châu nhìn thấy dưới đáy vực, mà hương khí tràn đầy
khắp phòng. Một tiếng sét thình lình, kim hỏa giao lưu, mà dương thần xuất từ Nê Hoàn.
Sau khi xuất rồi, công phu hàng ngày cần giữ gìn cẩn thận. Ta sở dĩ nói luyện tâm trước
tiên, chính vì như thế. Bình thường tâm địa dưỡng đắc hư minh, thời dương thần thuần
tiên thiên linh khí kết thành, bổn lai vô tư vô vi, ngộ cảnh bất nhiễm, kiến vật bất thiên
(đổi khác), thu túng tại ngã, khứ lai tự như; một lần tiến Nê Hoàn, thân mình như hỏa
nhiệt, kim quang lại từ mao khiếu (lỗ chân lông) xuất, hương khí lại tràn đầy; khoảnh
khắc lại phản đến Hoàng Đình, tuy hữu như vô, bất tri bất giác, đó là chân cảnh. Còn như
tâm địa chưa được hư minh, thai kết chẳng phải thánh thai, thần tạo thành mà lẫn tạp, do
nhân khí bẩm hôn trọc, tính khí chất dụng sự, thần ấy tuy xuất, mà một lần bị đe dọa thì
sợ hãi sanh, một lần mong muốn thì ái dục sanh, bèn theo đó mà vong phản, tùy nhập ma
đạo; thân ấy tuy chết mà chẳng biết là đắc tiên tọa hóa, không biết dương một lần xuất ra
mà chẳng trở lại. Trước nói luyện tâm là thành tiên nhất bán công phu, đến nay lại nói,
luyện tâm là thành tiên tác phật thủy chung triệt để trọng yếu. Trước nói bán phần, nay
nói thập phần, nói lại thì thập nhị phần. Thánh nhân phục dựng, chẳng sai lời ta nói.
Hỏi rằng: ví như tâm địa chẳng thể chí hư chí minh, mà dương thần lại xuất, thế thì làm
sao? Thầy rằng: đó là bất đắc dĩ, còn có thể luyện hư một tầng nữa, thai thần tuy xuất, cần
gấp gấp thu trụ, lưu lại mà luyện hư cho đủ công phu, phóng xuất thong thả như hầu tử
dạo chơi, thời chân quang pháp giới tùy ý tiêu diêu. Dám hỏi: làm sao mà luyện hư? Đáp
viết: khó nói lắm!
Trước nói pháp hỏa hầu, nay đệ tử xem đan kinh, cũng hợp ý ta, bất quá chủ tĩnh nội
quan, khiến cho chân khí vận hành liên tục. Lại nói trừu thiêm diên hống, bất quá là chân
thủy thượng thăng, chân hỏa thường giáng. Cổ thánh nói “trừng phẫn trất dục” bốn từ, là
mộc dục trừu thiêm yếu quyết vậy. Phẫn bất trừng thời chân hỏa nên giáng thì phản
thăng, dục bất trất thời chân thủy nên thăng thì tả ( dốc xuống). Tuy công phu thập phân,
mà chỉ được cửu phân cửu li, thời đan đỉnh phi bại, chân nguyên hạ tiết. Như thế trừng
phẫn trất dục, gắng gỏi công phu, đạt đến chí vô thời phẫn có thể trừng, vô dục khả trất,
như thế trừng trất vô niệm câu vong, đan có thể thành.
Luyện đan chi pháp, khởi ở luyện tâm, kế đến thái thủ, cuối cùng là hỏa hậu, như thế mà
làm. Luyện tâm chi pháp, tĩnh quan là tông, quan trong tĩnh, hữu quan vô vật;Tĩnh trong
quan, lấy tĩnh mà động. Nguyên tinh mênh mang, nguyên thần xun xoe nhảy nhót,
nguyên khí lâng lâng, tam nguyên bày đủ vậy. Thái thủ chi pháp, chân ý vốn ở nơi chân
tâm, chân nguyên do bởi chân ý, dẫn cho thăng lên, như châu dẫn long, dần dà thong thả
9
mà chẳng nhanh chẳng gấp, dẫn cho giáng xuống, như trúc(tre trúc) dẫn tuyền (sông),
cũng thong dong chẳng vội chẳng nhàn, như tấu sanh hoàn, như điều cầm sắt (như tấu
nhạc, gảy đàn); nam hoan nữ ái, phu cương phụ nhu, lưỡng tình hòa sướng, tống nhập
hoàng cung, mà cái lý thái dược đủ hết. Kế đến hỏa hậu, lấy chân khí huân chưng là mộc
dục, lấy miên man bất tuyệt là trừu thiêm; nhất niên thập nguyệt, hữu vật như nhân, tòng
trung khiêu xuất, bồi hồi nơi thái dương cung, xuất kiến nơi Nê Hoàn chi phủ, mà nhất
thân đan thành vậy.Thuận theo đó đến luyện hư, toàn yếu là phải mênh mông bát ngát,
diệu chí vong thân, vô ngã vô nhân, hà thiên hà địa (trời nào đất nào?), giác thanh không
nhất khí, trong hỗn hỗn độn độn, nhất điểm chân dương, là ta mà chẳng phải ta, là hư
chẳng phải hư, tạo hóa vận toàn, thác hành đại minh, phân vô khả phân, hợp vô khả hợp,
gọi là luyện hư. Luyện hư đó, là luyện dương thần, hợp thái hư chi hư, mà dung hiệp vô
gian, đó là “hình thần câu diệu, dữ đạo hợp chân”vậy, đó là công phu sau xuất thai, tiếp
đến là công phu phân thân.
Hỏi rằng: Công phu sau xuất thai, dương thần ở tại bụng, làm sao có thể cùng thái hư hợp
thể? Thầy rằng: hư kì tâm khả dĩ vong hình. Người có thể vong hình cực điểm, thì dương
thần trong bụng, và tại thái hư cũng không khác, làm sao lại không thể cùng thái hư hợp
thể? Tóm lại, luyện hư cũng là quay lại luyện tâm nhưng ở đoạn cuối công phu. Nhưng
huyễn thân hữu hình nên viết luyện tâm, dương thần vô hình nên viết luyện hư. Vấn:
luyện hư công phu, thời gian bao lâu? Thầy đáp: cửu niên ôn dưỡng, bất quá đạt được
một tầng công phu luyện hư. Luyện hư chi diệu, biến hóa vô cùng, khả dĩ đạp hà giá vân.
Vậy mà luyện hư công phu tầng thứ nhất, trong ngàn người vạn người khó có được một
hai người đắc được.
Vấn viết: luyện tâm công phu đáo nhất vô sở hữu, sau lúc thoát thai, có thể coi là một
đoạn công phu luyện hư không?sư viết: Luyện tâm đến nhất vô sở hữu, thời thân tâm
cùng hóa nơi hư, còn lấy gì mà luyện nữa? lấy nhất vô sở hữu chi tâm, kết nhất vô sở hữu
chi thai, dưỡng nhất vô sở hữu chi dương thần, hợp nhất vô sở hữu chi thái hư, hiển đại
pháp tướng, phóng đại hào quang, bách thiên vạn ức thân biến hóa khắp hư không, ví như
minh châu phát quang, hào quang phát khắp nơi từ hạt minh châu. Còn như luyện tâm
chưa đạt đến gốc rễ, thời dưỡng thần tạp lẫn, tuy muốn phi thăng, mà như trong bông
chứa kim, trong nước chứa dầu, chẳng thể hòa hợp. Như thế thì phải dùng công phu cửu
niên ôn dưỡng, mà luyện hư thoát thai chi học, luyện cho đến lúc đạt nhất vô sở hữu.
Luyện tâm chi dương thần, là luyện tính vậy. Luyện hư chi dương thần, là phản lại
vậy;tính phản chi gian, chẳng ai có thể làm nên vậy.
Hỏi: Thành như thầy nói, luyện tâm chi dương thần, chẳng phí sức ôn dưỡng công phu,
mà sớm xuất thần, đan kinh có nói thế?
Thầy đáp: Ta sở đắc truyền cho đệ tử, lấy luyện tâm là tối thượng nhất thừa, theo đó mà
kết thai, là thánh thai, theo đó mà xuất thần, là thánh nhân; phóng đại quang minh, siêu
xuất tam giới, cùng thái hư thường tồn, sau thiên địa mà bất hủy, đó là tây phương cổ
phật tu hành diệu đạo. Sao mà sư gia, nhưng biết luyện mệnh, chẳng biết luyện tính;
những biết khai quan bế khí, di lô hoán đỉnh chi pháp, chẳng biết tính thủy chân không,
hồn nhiên vô vật chi lý, sở kết thai nguyên là phàm thai, xuất thần vốn là phàm nhân, y
theo thì bất đắc thiên, nương theo chẳng đắc thánh, mà sao đệ tử ta lại từ bỏ tu chân học
đạo, từ bỏ minh tâm kiến tánh, thực so với hư, hữu so với vô, như thế chẳng khác nào
người bỏ gốc cầu ngọn vậy. Ví như một người vốn hư nhược, lại thêm phong hàn, thầy
mù đến chữa, chỉ biết bổ hư nhược, thương hàn thông bổ bên trong, bệnh làm sao hết
được. Tiên gia luyện mệnh chi học, bổ nguyên chi dược vậy; luyện tâm chi học, khứ bệnh
chi dược vậy. Mong muốn luyện mệnh, trước hãy tu tính. Muốn được bổ nguyên, trước
hãy trừ bệnh, đó là lí nhất định vậy. Như chí sĩ tinh tu, tất trọng luyện tâm, đắc nhất điểm
nguyên thần như thủy nguyệt giao huy, hỏa hậu đến thì, thai thần viên mãn, yết khai đỉnh

10
cái, khiêu xuất luân hồi, tẫn thiên địa, biến kiền khôn, thượng quán tam thanh, hạ triệt lục
đạo, tương kiến nguyên thủy chí tôn cùng bì lô già na cổ phật hoan nhiên lai hội.
Sổ tức pháp, giúp cho thu phóng tâm. Như có thể tĩnh quan, khắc khắc nội chiếu, an dụng
sổ tức. Phàm tĩnh quan đến nhất niệm bất khởi, có thể dụng ý tầm huyền quan. Đã nói là
nhất niệm bất khởi, sao còn dụng ý tầm huyền quan? Bất tri dụng ý chi pháp có chỗ
huyền diệu, tại trong vô tâm mà chiếu cố. Vạn cảnh giai không, hốt nhiên nhất giác,
chẳng phải huyền quan sao?Theo đó thì cái huyền cơ ấy cũng thanh trong. Ví như người
cưỡi thiên lí mã, ngựa phi rất nhanh, mà ta lại muốn nhận rõ người cưỡi ngựa đó, tạm
thời trông theo, bụi mà đầy mắt, như thế huyền quan sao ta có được?Trường sanh bất tử,
siêu xuất vạn kiếp chi ngoại, toàn bằng lúc ấy nhất giác tự mình chủ trương; thiên biến
vạn hóa, toàn bằng lúc ấy ta bao quát thời cơ. Như thế nhất giác, việc chẳng thể sai khác
được. Minh châu mĩ ngọc vô giới chi bảo, khả dĩ trí lực cầu, mà nhất giác ấy, bất khả
dụng trí lực cầu. Tẩu biến thiên nhai, nguyên lại cận tại giá lí (trốn chạy khắp nơi, mà lại
thấy ngay tại bên trong), người người đều có thể tìm thấy, mà chẳng mất công mua bán
trao đổi. Nghi hoặc viết: Luyện đan thật có công phu ấy, nhưng dụng công thế nào đắc
nhất giác ấy? ta ứng theo mà rằng: nhất giác ấy, vô thủy dĩ lai bất khả đắc đa, thái cực đắc
nhất giác ấy mà sanh thiên địa, ta có được nhất giác ấy mà thành thân tiên tác phật. Tóm
lại, có hai thứ nhất giác. Như thế thì tìm nhất giác ấy khi nào và ở đâu?đáp: lúc giao thời
tĩnh cực sanh động, có được nhất giác ấy, không phải lúc tĩnh, cũng chẳng phải lúc động,
hiển thị ra tại nhất tức, sau nhất tức thời chẳng thấy vậy!

Quyển nhị
Nam cực thiên cung, thanh hoa thượng đế; vi thượng thanh chi sử tương, bổn nguyên
thủy chi phân hình; đại đại hiển linh tích, thì thì kiến hóa thể; cư không động nhi truyền
yểu minh chi quyết, độ hàm quan nhi tu đạo đức chi văn; tại thế nhi đế vương sư, tại thiên
vi thần tiên bá; đại bi đại nguyện, chí thánh chí nhân; xá tội tứ phúc, độ nhân vô lượng
thiên tôn, vô thượng đạo tổ tiên sư tứ lục.

Thái cực là gì vậy? đáp: hỗn độn về sau một hạt kim đan vậy! Sau khi thiên địa sanh, thái
cực hoàn lại hay tiêu tán?viết: thái cực khả dĩ biến hóa, nhất biến mà thành vạn, vạn đầy
đủ nhất thái cực; vạn hóa mà thành nhất, nhất luôn nhất thái cực. Thái cực ấy, đại thời
bao la thiên địa, tiểu thời nhập trong hạt hào li; thiên địa có hình mà thái cực vô hình,
thiên địa hủy mà thái cực bất hủy.Ô hô, biết được thuyết ấy, khả dĩ luyện đan vậy. Đan là
gì vậy? là thái cực trong thân người vậy. Thân người có thể phân thành vạn thân, vạn thân
luôn hợp trong nhất thân, do thái cực tuy nhất mà vạn, vạn mà nhất. Ô hô, biết thuyết ấy,
có thể nói dương thần vậy.
Vấn: huyền quan nhất khiếu, từ khiếu giải thích thế nào? Sư viết: khiếu ấy nghĩa là chí
hư. Phàm vậy ở chỗ hư, tiếp xúc thì dịch động. Nhân hô nhi ứng tại tỉnh trung, phong
minh nhi hưởng nhập cốc để( thở ra mà cảm ứng nơi trong giếng, tiếng gió âm hưởng tại
đáy hang), đó là cái lý tự nhiên vậy. Nhân tâm vô vật thời hư, chí hư chí trung, chợt có
tiếp xúc, cơ hội tương chiếu, xun xoe nhất động, lúc nhất động ấy, tức thì nhất điểm linh
quang sáng rõ hiện ra, 《 dịch 》 viết “tịch nhiên bất động, cảm nhi toại thông thiên hạ
chi cố.” , là ý đó vậy.
Hỏi rằng: Thái cực sanh lưỡng nghi, có súc tích (cất chứa) trong đó không?đáp rằng: khí
hữu súc tích, mà thần vô súc tích. Cái cơ ấy một khi đến, tích lũy ở đó, dung chứa trong
khoảng đó. Một khi thái cực khai cơ, thì vạn tượng cùng theo điềm ấy. Hỏi: vô cực thái
cực có khác biệt thế nào? Trong có chứa huyền quan nhất khiếu, do đó mà phân ra vô cực
thái cực. Vô cực tức là thái cực, đó là luận trong trạng thái bất dịch. Ta chỉ nói thái cực
không nói vô cực, là với ý đó. Sợ đệ tử chẳng hiểu, nên lại viết: vô cực tức thái cực,
phàm vô cực, là ○ vậy, thái cực, là ⊙ vậy. Chỉ do có huyền quan nhất khiếu mà phân ra vô
11
cực thái cực, kì thực không thể phân chia vậy. Như viết thái cực sanh thiên địa, thiên địa
phân mà thái cực vẫn chưa lìa ra vậy. Như thiên địa chia lìa, thái cực chưa thường phân,
thái cực đông đặc, nguyên như lúc chưa sanh thiên địa. 《 trung dung 》 viết: “ngữ đại
thiên hạ mạc năng tái”- nói đại thiên hạ tuyệt chẳng thể như trước, thái cực nhập vào
trong vạn vật, thái cực bao bên ngoài thiên địa vậy, “ngữ tiểu thiên hạ mạc năng phá”, đó
là nói thái cực nhập vào trong vạn vật vậy! Hợp chi thiên địa, đồng nhất thái cực, phân
chi vạn vật, bao chùm nhất thái cực, mà thái cực có phân không? Như âm dương phân mà
thành thiên địa, sao vậy? viết: Dụng của thái cực khác với cái thể của thái cực. Âm dương
là dụng của thái cực, thiên địa là thể của thái cực vậy. Bên trong thiên địa, bên ngoài
thiên địa, do thái cực bao hàm quán chú. Thái cực hủy thời thiên địa hủy, nhưng thiên địa
hủy thái cực bất hủy, sao vậy? hư mà linh vậy, hư thời vô vật, linh thời trường tồn, sao có
thể hủy? như việc kết đan, hoàn về thái cực thì đan thành vậy. Như ta nói huyền khiếu
nhất giác như là thái cực, cũng là kết đan?Bất tri nhân kiến đắc huyền quan nhất khiếu
thì, có một vật hoàn hoàn toàn toàn tại trong thân khoảng một thốn chí hư chí linh. Cái
hoàn hoàn toàn toàn ấy, là thái cực vậy. Có thái cực ấy, khiến dương thăng lên trên, âm
giáng xuống dưới, kết thành đan, do thái cực sinh thiên địa, luyện hình chính là thái cực.
Đan ấy, duy đạo vô đối, phải đặt tên mới gọi là đan. Thiên đắc nhất thời thanh, địa đắc
nhất thời yên, cốc đắc nhất thời đầy đủ, nhân đắc nhất thời trường sanh. Nhất ấy, là đan
vậy. Giải thích rằng: đan, nghĩa là nhất. Phàm thái cực sanh âm dương, âm cùng dương
đối, sao lại gọi là đan? Thái cực chẳng thường có âm dương vậy, nhất mà thôi. Sanh âm
sanh dương, ấy là tại lúc lưỡng nghi tương phân. Phàm vật có đôi thời sanh, thái cực nhất,
ô sao lại sanh âm dương? Ta thời chẳng nói thái cực, ví như nói một vạch Phục Hi, ấy
nghĩa là gì?Có cặp thời sanh, nhất thời không. Phục Hi sao chẳng vẽ nhị lại vẽ nhất? 《
trung dung 》 viết: “kì vi vật bất nhị”, bất nhị tức là nhất vậy. 《 dịch 》 viết: “nhất âm
nhất dương chi vị đạo”, nhất âm nhất dương là dụng của đạo vậy. Như thể của đạo, thời
vô âm vô dương, mà là gốc rễ của âm dương. Thế mới nói: thái cực thường chẳng có âm
dương, âm dương ấy chỉ ở lúc lưỡng nghi tương phân. Phàm thái cực ấy vô âm vô dương,
thời chẳng phải nhất vật ○ ấy hay sao?Viết: thần ấy. Thần là hóa thể, đắc huyền quan nhất
động, mà động ấy phân thành dương, tĩnh ấy phân thành âm, mà thái cực khai hoa kết tử
vậy. Nhưng thái cực ấy là nhất? là đan mà? Thân người mỗi mỗi đều có cặp đôi, phản
thành đan thời là đan. Đạo phản thành đan như thế nào? Viết: trí hư thủ tịch là đạo phản
đan. Đan, thái cực vậy. Vô cực tức thái cực, nhất mà nhị, nhị mà nhất vậy.
Hỏi rằng: thầy trước nói huyền quan nhất khiếu, mà vô cực thái cực toại phân, thời khí ở
trước mà thần sau.Nay viết: thái cực chí nhất ○ thần, tựa hồ như thần trước mà khí sau.
Xin thầy chỉ dạy cho đệ tử được thông hiểu mà hết nghi ngờ. Thầy viết: thái cực lấy thần
sanh khí, phân mà chẳng thể phân. Ví như không trung (trong ‘không’)hữu hỏa, hỏa tính
vốn không. Thời cỏ cây nơi vườn rừng trong thiên hạ, đều bị thiêu đốt hết. Lại nói hỏa
tính vốn không, thời lấy không bám dính vào không. Lưỡng không tương kiến, tính sanh
ở nơi nào? Thái cực với âm dương, cũng do như vậy. Thái cực vô âm vô dương, mà âm
dương bao quát vậy.Giả sử thái cực có trước âm dương, mà linh quang lạc nhập vào
trong, thời thái cực ấy, nhỏ quá như vậy ư? Duy lúc hỗn hỗn độn độn, nhân nhân uân uân,
vô khả kiến âm dương, vô khả phân âm dương,mà huyền quan nhất động, âm dương đều
phân, là thiên là địa, chẳng phải như thế. Ví như chịu nhận hỏa chiếu từ kính, bên trong
chẳng thấy hỏa, mà trong ngày mà chiếu, thời sẽ bị thiêu đốt. Như thế có thể thấy làm gì
có phân cái gì trước cái gì sau.
Thầy viết: thái cực ○ là thần vậy, hỗn hỗn độn độn, nhân nhân uân uân, khí như vậy thần
như vậy ư? Thần từ bên trong sanh hay nhập từ bên ngoài? Đệ tử cung kính nghe pháp
âm. Sư viết: nhất chân chưa rành rọt, ấy là hỗn độn.Nhất nguyên hình tượng, ấy là nhân
uân. Thần sanh khí, khí sanh tinh, đó là thái cực thuận mà sanh. Tinh sanh khí, khí sanh
thần, ấy là người dùng nghịch mà thành tiên, đó là nghĩa phản bổn hoàn nguyên. Thần
12
chẳng sanh từ bên trong, chẳng nhập từ bên ngoài. Như sanh từ bên trong thời thái cực
rồi mới có thần, trước sanh thành một ○ , thời thái cực đợi thần sanh, thái cực chẳng đợi
vậy. Như thần nhập từ bên ngoài, thời thái cực kì đại, to lớn chẳng gì bên ngoài, vậy từ
đâu mà nhập vào được?Thái cực kì đại không chỗ nào bên ngoài. Đã chẳng ở bên trong,
cũng chẳng ở bên ngoài, thần từ đâu mà bắt đầu? bắt đầu tự nhiên vậy. Tự nhiên cũng
phải có chỗ khởi thủy chứ? Có thái cực tức thì có thần. Tuy nhiên, từ ấy chưa rõ nghĩa,
thái cực lấy thần là thái cực. Tuy nhiên, từ ấy cũng chưa rõ nghĩa, thái cực tức thần, thần
tức thái cực. Tuy nhiên, vẫn chưa sát nghĩa, dùng kinh để thuyết giảng, tức phi thái cực.
Tóm lại, ○ là nghĩa thái cực hoàn toàn, bên trong hay bên ngoài, cái gì trước cái gì sau?
Như trong thạch hữu hỏa, trong kính hữu hỏa, hỏa ấy từ đâu mà sanh? Sanh ra khi nào?
Hoặc sanh từ bên trong hay sanh từ bên ngoài? Như trước đó chẳng sanh thạch, trước đó
chẳng đúc kính, thì hỏa ở chỗ nào? Như hỏa chẳng sanh từ trong thạch, chẳng xuất từ
trong kính, thời thạch sẽ kiên cố đánh lửa nhiều cũng chẳng bị mòn, kính chiếu cũng
chẳng biến đổi? Như thế là bất khả tư nghị vậy. Nhưng vậy thì lấy gì làm khởi thủy, sanh
từ đâu? Phàm vật khởi thủy từ không, thái cực không vậy. Lấy không ngộ không, không
vi bất không. Lấy không quy không, sao tính bất đồng? không năng sanh nhất, nhất năng
sanh vạn, lấy vạn hoàn nhất, nhất phục về không. Không ấy là tổ của vạn. Học giả yếu
(trọng yếu)kiến chân không, vật(chớ) kiến giả không. Yếu kiến linh không, vật kiến
ngoan không. Yếu kiến toàn không, vật kiến bán không. Yếu kiến hư không, vật kiến thật
không. Yếu kiến thường không, vật kiến quái không. Yếu kiến bổn lai không, vật kiến
quá khứ không. Yếu kiến tiên phật không, vật kiến ngoại đạo không. Yếu kiến nhật
nguyệt tinh thần san xuyên động thực hữu hình hữu tượng chi không, vật kiến sương hoa
phao ảnh thạch hỏa điện quang vô tung vô tích chi không viết không.
Đan ấy, thể của nó là kim chẳng? thiên nhất sanh thủy, thủy chẳng phải là mẫu của kim,
làm sao sanh được? Ta viết đan( 單 đơn lẻ), chính là nghĩa của đan (丹 , đan tu luyện).
Lại giải thích rằng: Đan nghĩa là đơn lẻ, tức là nhất, lấy nghĩa là thủ thiên nhất vậy. Như
ta biết địa tứ sanh kim, chứ thủy sanh kim thì chưa từng có, bất tri thái cực lưu hạ âm
dương chi khí, trong toàn ngũ hành, kim tính hoàn toàn tại nội, mà thái cực nhất kiến
không linh minh tịch chi đức, tính ấy là tính của kim, sắc ấy là sắc của kim, thống nhất
ngũ hành trước tiên. Việc âm dương lưỡng phân, chính là đệ nhất sanh thủy, mẫu sanh tử
vậy. Địa tứ sanh kim, là căn cứ vào hình chất mà nói thôi. Chưa luận từ thời điểm vô hình
vô chất. Sao lại nói rằng thái cực là có mang kim tính, kim sắc? Phàm đắc đạo chi sĩ,
chứng viên minh diệu giác nguyên, thời thân kiến kim sắc, đầu phóng kim quang. Viên
minh diệu giác nguyên đó là thái cực chi thể vậy, mà kim quang kim sắc tức thì tương
ứng. Tiên gia kết đan, trước cầu trong thân thái cực, mà kết thành một hạt tử kim, dương
thần hiện, biến thân thành tử(tía) kim sắc. Thái cực chẳng phải như thế sao? Đó là dùng
lời mà nói, trong ngũ hành, duy có kim tính tối không, duy không năng cửu(lâu bền).
Phàm vật không tắc hưởng(âm vang), kim năng hưởng, ấy là biết không ấy. Kim tính
cũng rất động, động thời linh, linh thời năng biến hóa, xem hành mà kim sanh ra thì biết
(thủy). Thủy là tử của kim, thủy tính lưu chảy chẳng dừng, là hình trạng của mẫu vậy.
Lấy tử tính để biết mẫu, duy chỉ có thái cực, không mà linh vậy, sắc ấy kim quang, tính
ấy kim tính vậy.
Luyện đan là luyện nhất vậy. Sao lại luyện nhất? Nhất ấy là thiên nhất vậy, thiên nhất ấy
là kim vậy. Thái cực, kim tính vậy, ấy là tự nhiên chi diệu, phi hữu hình chất. Việc luyện
đan là luyện kim ấy thành thuần kim, mà đan thành vậy. Thân người có đủ ngũ hành, mà
kim đứng ở vị trí trước tiên, sao lại có chuyện đó? Thiên nhất sanh thủy, thủy, ấy là tử
(con) của kim, phàm vật vô mẫu bất sanh. Quan trọng thiết yếu phải biết rằng tiên thiên
nhất điểm chân kim, tại trong thân người, người có thanh âm, tức là trong thân người có
kim vậy. Luận về ngũ hành, mộc có thanh âm không?mộc có thanh thác (tạm hiểu loại

13
tiếng phát ra từ gỗ). Thủy có thành gì? Thủy có thanh ti (tiếng khan). Hỏa có thanh gì?
Hỏa có thanh biểu (gió cuốn). Thổ có thanh gì? Thổ có thanh độn (bụi). Duy kim thanh
gì?cố tiểu nhân xuất thai? (hài nhi xuất thai), ứng nhất thanh, thanh của kim đó. Kim
không tắc hưởng, tử li mẫu thai thời không vậy, cố năng hưởng vậy. Mẫu tới thời tử
dưỡng, kim ở trong thủy. Thủy, ấy là thiên nhất sanh vậy. Thế gian chỗ nào có kim, thời
thời có bạch khí phát ra. Tinh trong cơ thể người có sắc bạch, kim chi khí vậy. Việc luyện
đan, ấy là thái thủ nguyên tinh như tinh hoa, cùng li trong hống mà kết thành đan, hỏa
hậu đến thời, kim quang phát xạ, vốn là như thế. Nhưng mà kim sợ hỏa nung, kiến hỏa
tắc tiêu, sao mà lấy kim trong khảm, phản tựu hỏa trong li? Lấy pháp tượng mà nói, kim
trường sanh tại giờ tị (9-11h, am), tị, hỏa vậy. Người chỉ biết kim sợ hỏa, mà kim thực ái
hỏa, người chẳng biết vậy. Kim ở trong thổ, chỉ thấy thổ chẳng thấy kim, bị chân hỏa
nung đốt thổ khí tiêu, kim hình toại hiển, giống như hài nhi lúc trong mẫu thai, bất năng
tự xuất, linh cơ động, mới gặp tam quang. Hỏa ấy, chính là linh cơ của kim vậy. Việc kim
ở trong thổ, ắt chẳng chịu sương gió tuyết bên trên, kim ái sanh nơi hỏa, nên theo hỏa
tính vậy. Như thế lấy kim ở trong khảm, tựu cùng hỏa ở trong li, trở về nguyên bổn. Đan
là kim, hiểu rộng ra là như thế.
Phiếm ý phi ý vậy, phiếm ý là du tư vọng tưởng vậy. Ý ấy là, đích đích xác xác theo tâm
mà phát. Ý phát mà tâm phục về không. Nên viết: hữu ý nhược vô ý. Ý có cái dụng to
lớn! sơ thời dương sanh, ý vậy. Lúc đã sanh rồi, thái thủ nguyên dương, ý vậy. Thái thủ
rồi thì, giao hội thần phòng, ý vậy. Đã hội rồi, tống nhập Hoàng Đình, ý vậy. Ý chi vi
dụng đại là như vậy! Chẳng những vậy, dương thần chi xuất, ý vậy. Đã xuất ra rồi,bằng
hư ngự phong, ý vậy. Du hồ đế hương (dong chơi quê hương đế vương), phản về thần
thất, ý vậy. Ý chi vi dụng đại vậy!
Nghi hoặc hỏi: Dương thần năng ẩm thực ngôn ngữ, cũng có tạng phủ chăng? Đáp viết:
khả dĩ có, khả dĩ không. Có là thế nào? Thập nguyệt chi hậu, minh minh sanh xuất hài tử,
có thể nói cười, có thể ẩm thực, có thể đi lại, nhưng không có tạng phủ, đó là cái kì quái
vậy, ngôn ngữ đứng ngồi, cái gì làm chủ? Ta đã nói là có thể, thời không phải là giả,nhật
hành vô ảnh, nê(bùn) hành vô tích, nhập hỏa bất tiêu, nhập thủy bất nhu, khả dĩ tàng hình
nơi kim thạch, khả dĩ biến hóa thành các loại động thực vật; tuy có hình chất, mà chưa
thể chuyển triển viên thông, hóa cơ vô ngại. Nên ta mới nói có mà không vậy. Như thế
dương thần, cái gì là chân hữu, cái gì là quả vô?Viết: Hữu thời trong khoảng thiên địa
cùng khắp đều có dương thần, vô thời ngã tâm trung bổn vô vật. Cao thượng chi sĩ, cùng
đạo hợp chân, đạo năng biến hóa vạn tượng, tùy vật phú hình, thời dương thần chủ “hữu”
vậy. Đạo vô hình vô thanh, bao quát thiên địa, lấy không sanh nhất, lấy nhất sanh vạn,
vạn phục về nhất, nhất phục về không, bèn kiến hóa công, thời như thế dương thần chủ
“vô” vậy. Học giả tu lĩnh hội đến cảnh giới đó thời chẳng phải là huyễn hình huyễn
tưởng, nên không cần nghi ngờ, mà dương thần thành cùng bất thành, xuất cùng bất xuất,
có thể nghe thấy đều tự nhiên vậy.
Đạo kết đan, là đắc nhất vậy. Đắc kì nhất, vạn sự tất. Nhất ấy là nhất nhất. nhất khả dĩ
gọi tên?Nhất không gì khác, ấy là hư vậy. Ta cùng đệ tử đàm đạo, chỉ thuyết đắc nhất hư
tự. Luyện tâm, hư đó vậy; dụng ý, hư vậy; thái dược, hư vậy; kết thai, hư vậy; hỏa hậu,
hư vậy; dương thần, hư vậy;luyện hư, lấy hư hoàn hư; huyền quan, lấy hư giác hư, thiên
hư vạn hư, tổng thị nhất hư.Hư phi không không chi hư, nên viết nhất. Nay ta chẳng
thuyết hư tự, mà như thuyết hư tự, đệ tử thử nội quan thân mọi vật đều hư, mọi vật đều
thực xem sao? Bổn lai đều hư, mà đệ tử lại thực. Bổn lai vốn hư, mà đệ tử lấy căn trần là
thật. Thần vốn hư, mà đệ tử lấy tư lự là thực. Tinh vốn hư, mà đệ tử lấy dâm dục làm
thực. Khí vốn hư, mà đệ tử lấy lao nhiễu làm thực. Ý vốn hư, mà đệ tử lấy hỉ nộ ai nhạc
làm thật. Tị vốn hư, mà đệ tử lấy đa khứu làm thực. Nhĩ vốn hư, mà đệ tử lấy đa văn thật.
Mục vốn hư, mà đệ tử lấy đa kiến thật. Khẩu vốn hư, mà đệ tử đa ngôn thật. Thủ túc vốn
hư, mà đệ tử lấy vọng tác thật. Mao khiếu vốn hư, mà đệ tử lấy tinh uế thật. Thân tâm
14
thỏa thích mà thật như gông cùm. Than ôi! Lấy chí hư chi thật, mà ngộ chí thật chi đệ tử,
như mao vũ nhập thủy, chẳng thể cất lên, ắt sẽ bị thối nát. Như thế làm sao phản về hư?
Nho gia viết chỉ (dừng), đạo gia viết tĩnh, thích gia viết định. Như thế thật giả khắc khắc
tiêu trừ, như nhất chỉ hang (cái chum), chứa đầy ô uế, trừ bỏ hết đi. Làm được thế thời có
thể chứng bổn lai, nửa thời khắc trực siêu vô lậu, như gió quét bụi trần, như mặt trời tiêu
tuyết, ấy là vô thượng minh giác, kết hạ đan nguyên.
Hỏi rằng: người do vọng duyên cùng sanh mà thấy biết, làm sao có thể thấy mà như
chẳng thấy(kiến nhi bất kiến)? Thầy rằng: thiện tai, hỏi thế là thiết thực lắm. Căn trần của
người đời, cái thấy biết do căn này là cái hại to lớn lắm. Đệ tử hỏi kiến nhi bất kiến, duy
chỉ có toàn kì thần, khiến an kì tâm. Kì yếu hữu tam(có 3 điều cốt yếu). Nhất ở nơi chưa
khởi tri giác thì hàm dưỡng, như không trung chi nguyệt, trừng tịnh minh khiết, vô hữu
tra chỉ (cặn đục), như như bất động, liễu liễu thường tri, mĩ sắc dâm thanh, cùng đồng ngã
tính, vật chẳng khác ta, ta chẳng khác vật, ta vật chẳng phân, thần vô lưu khứ, thường tại
nơi tâm vậy. Nhất ấy đương thì khởi tri giác, tinh tinh bất muội, phát ra chính giữa, như
thượng cầm huyền, thái hòa chi âm, ứng theo mà phát, ứng sự lĩnh hội mà chẳng bám
dính, thời khởi mà bất khởi, thần tại nơi tâm vậy. Nhất ấy ở chỗ tri giác giao đại chi tế,
biện đắc minh bạch, kiến đắc cơ vi, như ngồi xe ngựa kéo, nhị thập tứ đề (chân ngựa) hài
hòa hợp tiết, chúng mã chi hành như nhất mã, chúng đề chi động như nhất đề, vân hành
lưu thủy, xuất vu tự nhiên, chẳng để hỗn tạp đục vẩn nhập vào trong, thời lưu hành vô
ngại, toàn chuyển thái hư, thần tại nơi tâm vậy. Tuy hữu sở kiến, thần cùng kiến li. Thần
tuy tại mục, kiến dữ thần hợp. Sao chẳng thần cùng kiến li?Vật tức xúc kiến,kiến bất
duyên vật, kiến tức xúc vật, vật bất duyên kiến (vật tiếp xúc thì sẽ thấy,thấy thì có tác
động vào vật, thấy vật mà chẳng bám dính lưu luyến), như kính quang chiếu ảnh, ảnh
chẳng thường hữu tâm nhập kính, kính chẳng thường hữu tâm xúc vật. Thần sao rong
ruổi theo cái có?Sao chẳng kiến cùng hợp thần? vô vật vô kiến, kiến tính bất diệt, hữu
kiến hữu vật, kiến tính bất khởi, vạn hình ngoại quá, nhất chân nội hàm, như hỏa trong
lưu li, chiếu kiến nhất vật trong thất, mà hỏa tại trong lưu li, chẳng ở bên ngoài lưu li vậy.
Thần sao rong ruổi theo cái có?Tóm lại, tĩnh chiếu thường minh, chân thần tự tại; nhật
nguyệt hữu tẫn, tuệ nhãn vô cùng. Đệ tử bất kiến ngư(cá) hồ? ngư bất kiến thủy, ngư tính
tự nhạc (vui thích), Như ngư kiến thủy, ngư tính tự lao (lao lực), Kiến như bất kiến, ứng
như thế mà quan. Liễu hạ huệ nạp nữ vu hoài, mục trung bất kiến hữu nữ dã (cành liễu rủ
xuống che người thiếu nữ đang nhớ nhung, thời mắt chẳng nhìn thấy là có người thiếu
nữ). Luyện đan luyện tâm, tổng thị nhất luyện. Luyện tâm ấy, luyện sở hữu chi tâm; luyện
đan ấy, luyện bổn vô chi đan. Tâm vị chi hữu, đan vị chi vô, vô thế nào hữu thế nào?
Trong có diệu lí vậy. Tâm lấy thần là quân (vua), thần tại nơi tâm, thời đan có trong ta;
thần trì nơi vật, thời ta bất hữu tâm, ta bất hữu tâm, thời hỏa viêm, hỏa viêm thời hống
kiệt, đại dược thất kì nhất vậy. Đại đạo tuy quý vô tâm, nhưng trong vô có hữu (vô trung
hữu), ấy là chân hữu. Luyện tâm ấy, là luyện vô trung hữu chi tâm. Đan lấy tinh làm chủ,
tinh phi giao cấu chi tinh. Giao cấu chi tinh, lẫn tạp dục hỏa bên trong. Trong thủy có hỏa
ấy, cũng là bất dụng.Như hải thủy(nước biển) có thể nấu thành muối, hải ấy, là cốc của
thủy vậy. đêm khuya lên triền dốc cao mà nhìn xuống, thường thường hỏa quang sáng rõ
không, phù du nổi trên mặt nước. Đại đan vô hình vô thanh, vô sắc vô vị, há có thể lẫn
tạp hỏa chi tinh? Thế nên thái tinh đợi thải nguyên tinh, thanh không nhất điểm, chẳng
hữu chẳng vô, kết hạ linh đan, một hài tử nhỏ bé đỏ đỏ trong đó nhảy nhót hiện ra. Hài tử
ấy, tuy hữu hình hữu tượng, kì thực vô hình vô tượng. lấy bổn vô chi tinh, luyện bổn vô
chi đan, dưỡng hạ bổn vô chi hài tử, việc luyện đan ấy, luyện kì hữu trung bổn vô chi đan.
Thần bất thủ xá, thời là vô tâm, vô tâm tắc hài tử bất linh, chỉ biết mặc áo ăn cơm, chẳng
biết đọc sách đàm đạo. Như tinh phi nguyên tinh, tất là tinh lỗ (đặc), tinh lỗ thời hài tử
bất dục, tuy kết bào thai, nửa đường tất phế, như nữ nhân tiểu sản (đẻ non), chẳng thấy

15
chân hình. Thế nên, đan trọng tâm hữu, mà là hữu trong vô; đan trọng tâm vô, lại phải là
vô trong hữu. Hữu hữu vô vô, ấy là hóa cơ, danh viết chí đạo.
Luyện đan phi hữu sự sự, vô sở sự sự, ấy là luyện đan. Nhân năng vô sở sự sự, lấy chí
tâm ấy chuyên chú tọa vong, đan cũng hà tất luyện. Đan đến chỗ hà tất luyện, ấy mới
đích thực luyện đan. Luyện đan được xem như một đại sự kinh thiên động địa. than ôi!
Chủ ý như thế, mà so với ý nghĩa của đan còn xa lắm. Đạo lấy tự nhiên làm tông. Thái
cực sanh thiên địa, cũng tối tầm thường, tối bình dịch, bất tri bất giác, lấy hư hóa hư, lấy
chân hợp chân. Trong thân người tự có thái cực, đã có thái cực, thời dương thăng lên trên,
thời sanh thiên; âm giáng xuống dưới, thời sanh địa; thiên địa hỗn độn, nhưng là nhất thái
cực hư linh hàm nguyên, tuyệt chẳng kì quái. An tọa nhất nhất, dục nhân nhân chí (nhân:
nhân nghĩa), lấy thân ta làm thân cho đại đan, như phú hộ nhân gia, mặc áo ăn cơm. Tự
gia hữu tính, tự khứ kiến tính (tự ta có tính, tự bỏ đi để kiến tính); tự gia hữu mệnh, tự
khứ lập mệnh. Đạo gia chẳng gì khác, bất quá ở hai chữ tính mệnh. Nay người chẳng coi
trọng tính mệnh, như thế thời chóng chết, mà từ chối đại số, khó gặp đạo ngộ chân đăng
tiên, đại số ấy bao quát việc trường sanh bất tử, siêu xuất tam giới. Phật kinh rằng: “bất
sanh bất diệt”. Nay người có bệnh, vốn do sanh sanh thái quá. Lấy vọng tưởng sanh vọng
trần, lấy vọng trần sanh vọng cảnh, lấy vọng cảnh sanh vọng nghiệp, chuyển chuyển
tương sanh, sanh sanh chẳng ngừng. Sanh tất diệt, hữu diệt tất sanh, trói buộc vạn kiếp,
chuyển sanh chuyển mê. Trong khoảnh khắc, nhất niệm chợt sanh, nhất niệm chợt diệt;
tức nhất niệm ấy, chính là nguyên do của sanh sanh tử tử. Hữu niệm tất hữu tướng (hình
tướng), nhất tướng chợt sanh, nhất tướng chợt diệt; tức nhất tướng ấy chính là sanh sanh
tử tử chi địa. Hữu tướng tất hữu vật, nhất vật chợt sanh, nhất vật chợt diệt; tức nhất vật
ấy, chính là sanh sanh tử tử chi duyên. Người trong một ngày, chẳng biết sanh sanh tử tử,
ngàn vạn thứ huyễn hình biến hóa. Nghi hoặc rằng: thái cực sanh thiên địa, sao lại nói bất
sanh? Đáp: thái cực sanh thiên địa, mà chẳng theo sau thiên địa, nên thái cực bất diệt.
Luyện vô khả luyện, đan là đan nào? Luyện hư thành hư, thời đan thành vậy. Hư ấy vô
vật, luyện cái mầm mống nhỏ bé? Trọng yếu luyện đan, chính nên chọn tuyệt chẳng có
thậm chí một mầm mống dù thật nhỏ bé, xét cùng chẳng có một cái gì dù nhỏ bé, thời đại
đan thành vậy. Vô thượng chi đạo, nguyên vô khả đạo, vô thượng chi đan, nguyên vô sở
đan. Muốn chấp hình tướng mà cầu thời đạo còn xa lắm. Đệ tử thử nghĩ xem trong tự
thân mình có rất nhiều cơ quan thật thật ấy là hữu chẳng?thủ này túc này? Nhĩ mục tị
khẩu? can thận phế tràng? Tâm đảm cốt huyết? tình thức tri lự? Trong số đó chọn ra một
cái mà ta cũng có, thật thật khả dĩ ta có thể dùng mà tu luyện?Nghĩ cho tinh tế, thời biết
ấy là huyễn hình, cùng ta chẳng cầu. Chẳng những chẳng cầu, mà chỉ nhận những cơ
quan đó, như sự trói buộc lớn, khiến ta chẳng thể thành tiên tác phật. Đến nay những cơ
quan ấy tẫn hành triệt khứ, thời tầm xuất nhất cơ quan chân thực, ấy là bất sanh bất tử căn
bổn, thời trường sanh do ngã (tự mình quyết định), siêu xuất tam giới do ngã, phi đằng
biến hóa, có việc gì chướng ngại? Mà sao lại lấy hữu hình chi vật, trói buộc vô hình chi
bổn? Than ôi, thế nhân dung dung tục tục, tự muốn cầu sanh, kì thực cầu tử, thật đáng
thương! Đệ tử là người chẳng cầu danh lợi, bất tham tửu sắc, thành nhập đạo chi căn khí,
mà cơ duyên chẳng đến, cuồn cuộn hồng trần, ngẩng đầu nhìn trời, chẳng thấy đường đi,
cũng như thiên lí mã khốn cùng bởi xe muối, chẳng thể như thế. Đệ tử an tâm mà đợi.
Như có thể thân tại hồng trần, tâm không bạch lãng, thời thời kiến tính, khắc khắc tu
thân, núi kia lửa cháy vạn trượng uy quang, ta thời vẩy nước cam lồ trong ngân bình tự
thân, trong khoảnh khắc thời lửa tắt khói tan. Đó mới là chân chánh học đạo, chân chánh
luyện đan. Dốc lòng bền lâu, chẳng chán chẳng lười, tự có chân tiên hạ cố, truyền cho
linh văn bảo lục. Đệ tử hãy gắng gỏi, chớ xem lời ta là vọng ngôn.
Luyện đan ấy, hoàn toàn chẳng phải là luôn tâm niệm hai chữ luyện đan trong tâm, tới khi
nhất lạp kim đan hiện ra thời giơ tay đoạt lấy. Phàm đan là bảo đan, chẳng phải chân châu
mĩ ngọc, sao lại coi như thứ chẳng hi hữu, như thế chẳng phải là khinh thường, chẳng
16
phải là đại tội sao? Luyện đan tri sĩ trọng yếu, chẳng có đủ tâm đại rộng lượng, niên niên
nguyệt nguyệt luyện đan, cuối cùng luyện đan cũng chẳng thành.Sao vậy? Đan là hư vô
chi thể vậy, lấy hữu tâm chấp trì, thời chẳng phải đan. Thế nên lúc chưa luyện đan, ta
chẳng muốn luyện đan; lúc đang luyện đan rồi, ta như chưa từng luyện; thăng tới thanh
hư, du nơi bích lạc, đùa chơi trong ngọc quang châu thải, ngao du dưới châu cung quỳnh
khuyết, mà ta như chưa từng thấy qua thứ gì vậy, ấy là dị cảnh giống như thường cảnh,
chân nhân cũng như thường nhân, xem mọi vật như nó vốn có, hàng ngày sử dụng, như
cơm ăn áo mặc, đó là hoài bão của hào kiệt, là chân tiên chủng tử!Mạnh Tử thường nói:
“bất động tâm”vậy.Ví như người có được một viên minh châu, lại xem như đá sành đem
cho mọi người xem, thời người cùng châu đều mất, châu an vu ngã, ngã an vu châu, thật
là khoái nhạc!Còn như để châu trưng bày, thời thời canh giữ, khắc khắc trông chừng, thời
châu ấy phản lại trói buộc ta. Hữu luy (trói buộc) tắc tâm bất không, tâm bất không tắc
trái đạo vậy! Như người có cái chén ngọc xem như chí bảo, sợ bị xây xước, cất giữ trong
hòm, bỏ ra để xem rồi lại cất vào, cất vào rồi lại bỏ ra, tâm tư chẳng yên, như hòm bị tiếp
xúc, ngọc hủy bất toàn. Với người tu đan, việc cũng như vậy. Chẳng nên quá yêu tiếc, coi
như kì chân, sở dĩ gây hại. Cũng như hỏa hậu, thiết yếu là bình bình thường thường, hữu
tâm vô tâm, vật vong vật trợ, thuận theo mà vận dụng. Thuyết giảng phân thốn thù lượng,
đem ra nghị luận, mê loạn học giả, coi luyện đan như chí nan chi sự, tuyệt chẳng thể biết
được. ô hô, ta thường đọc đan kinh sách vở đồ hình, đều nói hỏa hậu tất có bí truyền, tâm
tâm tương thụ, ai biết rằng nó thật dung dịch, bình thường chẳng có chi kì lạ. Ta thấy đệ
tử hảo đạo, lấy nhất ngôn điểm phá, truyền cho thế gian, khiến học giả chưa biết mà tỉnh
tức ít nhiều tâm tư! Như thế là đại âm công đức đại tế độ của ta vậy.
Đệ tử cốt(xương cốt)thắng so với nhục ( da thịt), hồn cường so với phách, tuy gầy mòn
mà chẳng hại. Chỉ lo tâm hỏa thái vượng, hỏa vượng tắc huyết khô. Trong ngày nên giảm
nói ít suy tư, bế mục để dưỡng thần, điều tức để dưỡng khí, thân như phù vân, thư thái tự
như, vật đến tác động đến ta, ta chẳng theo vật. Hành trì lâu dài, tự nhiên chư tật tiêu trừ,
thân tâm thư thái. Việc ấy chẳng khó, động tĩnh có thể cầm giữ. Thiệu Tử rằng: “vạn vật
tĩnh quan giai tự đắc, tứ thì giai hưng dữ đồng nhân.” , ấy lời của người có đạo nói vậy.
Xem lời ấy thì đúng là bậc linh thông, khoái nhạc. Như bậc thần tiên nơi hoạt hoạt bát bát
địa vậy. Từ cổ thăng huyền chi sĩ, có khi hàng nghìn năm mới đăng tiên tịch, có khi hàng
trăm năm mới biết vân lộ (đường mây), tối thiểu cũng trăm năm, sáu bảy chục năm, lại
cũng mất tối thiểu ba bốn chục năm, một hai chục năm, mới được chân tiên tiếp dẫn. Đệ
tử dùng một trăm ngày công phu, những mong ngộ được điều dị thường, tự cổ dĩ lại chưa
từng có vậy! ta cùng đệ tử ước hẹn: đệ tử chuyên cần tu luyện chẳng trễ nải, tam niên như
nhất, ta hứa đệ tử tiên duyên thấu hợp, thượng đạt hữu giai. Đệ tử hãy tự quý trọng mà
gắng gỏi, chớ phụ tâm ta.
Tinh khí thần, danh thời hữu tam, kì thật duy nhất. Người thường tình chưa đoạn, du tư
phân nhiễu, nên tinh khí thần phân ra mà ứng tùy theo. Chí nhân chuyên chú tọa vong,
tinh khí thân sao có thể phân? Thái thượng chẳng nói đan mà nói đạo, tin rằng có vậy.
Lẫn lộn thời tam, lắng trong thời nhất, tam ấy thời phi tinh phi khí phi thần, nhất ấy là
tinh là khí là thần, nguyên nguyên tròn tròn, nhất cá thái cực, nhất lạp kim đan, động hàm
nhất thiết, tĩnh chiếu thập phương, chí linh chí cơ, bất phân thành
tượng, kì diệu bất khả tẫn ngôn. Ta cùng đệ tự nói đạo, cũng đã nói đến chỗ thâm sâu.
Biết thì chẳng khó, hành thì không dễ. Đệ tử có thể nghiên cứu tận cùng, dung hiệp nơi
tâm, thể nghiệm sự việc, tuy chưa thể phi thăng nhưng cũng là cao nhân đắc đạo, thiên
thần tương chi, linh căn vĩnh diệu. Phàm trọng yếu tu đạo, bất quá nhất hư. Hư hàm vạn
tượng, thế giới hữu hủy, duy hư bất hủy. Đạo kinh viết: “hình thần câu diệu, dữ đạo hợp
chân”. Đạo chẳng có gì khác, là hư vậy. Hình thần câu diệu, hình thần câu hư vậy.
Ta đàm đạo từ trước đến nay, nói trước là luyện tâm, thẳng đến bạch nhật phi thăng, thật
chẳng có đường nào có thể sớm đạt đến chỗ tịch chí. Tính mệnh lưỡng tự, như ngọc liên
17
hoàn, phân giải bất khai. Nay người tu đạo, sợ tính công nhọc nhằn, tòng mệnh tông hạ
thủ, hí hửng nơi khảm li thủy hỏa giao tế, thai đã kết vậy, thần đã xuất vậy, mà chưa thể
rửa hết được trần căn, trực siêu vô lậu, muốn đạt đến cảnh giới nhất hư, khó vậy! Nay
người muốn đoạn sanh tử, thoát luân hồi, toàn tòng tính tông liễu đương. Ở chỗ ấy mà
chưa được triệt để thông suốt, tuy anh nhân dưỡng đắc trường đại, cuối cùng cũng chỉ là
người phàm tục, là đứa trẻ chẳng lớn; thăng lên đến nửa trời, sợ phải rơi xuống. Hoặc quá
trăm nghìn năm, lại phải đọa lạc. Sao như thế? Chưa từng hiểu đắc hư tự, dù có hiểu đắc,
cũng chưa từng thật thật đáo đắc hư tự vậy. Tức là trước dùng mệnh công, sau quay lại
tính công, đó là tạo khó khăn lớn ở sau; lúc dương thần sơ kết, bào thai mang một chút
tạp khí, chẳng dụng công phu diện bích, sợ khó có thể tẩy rửa cho thanh trong. Ấy là tiên
mệnh hậu tính vậy, mong muốn hiệu nghiệm nhanh chóng, liên lụy hài tử chẳng thể thành
thánh anh. Dùng tính mà chí mệnh, đó là trọng yếu chân học vậy, tâm yếu kiến chân tâm,
tính yếu kiến chân tính, thần yếu kiến chân thần, tinh yếu kiến chân tinh, khí yếu kiến
chân khí;tính mệnh bất phân, nhất cử lưỡng đắc; đạo thành chi nhật, ở ngôi thiên quan,
siêu xuất tam giới,trước thiên địa mà có, sau thiên địa trường tồn.Đó là chân tông, kẻ
khác hoa ngôn sảo ngữ, chẳng thể nói được nhưng nửa câu như ta vậy.
Hỏi rằng: đạo gia kim đan cùng phật gia xá lợi có gì giống có gì khác? Sư viết: Phật gia
lấy kiến tính làm tông, tinh khí chẳng hề nhắc đến. Vạn vật hữu sanh hữu diệt, mà tính vô
sanh vô diệt. Lúc ở niết bàn, vật ấy là viên minh, siêu xuất tam giới, vĩnh viễn lục đạo
luân hồi, còn lại tinh khí kết thành xá lợi, thường phóng quang minh, chợt ẩn chợt hiện,
thần thông của phật, đại để như thế. Phật đã nhập niết bàn, để lại tinh khí cũng chỉ là vật
vô tri vô giác, đâu có lúc ẩn lúc hiện, đâu có phóng quang minh? Ô hô, có thể nói là vô tri
vậy! tuy nhiên, cũng có thể nói hữu tri! Ví như minh châu phóng quang, cái gì làm cho
phóng quang? Châu sanh do bạng (thịt con trai), bạng tiết ra tinh hoa mà kết thành châu,
châu đã xuất khỏi bạng, thời linh tính cách biệt, mà viên minh như nguyệt, do tinh khí ở
trong đó vậy. Tinh khí thần trong cơ thể con người nguyên là nhất phi nhị, phật gia trọng
yếu minh tâm kiến tính, tẩy phát trí tuệ, rồi thần quang xuất ra, còn lại tinh khí kết giao
thành hình, khí ấy là nguyên khí, tinh ấy là nguyên tinh, tuy chẳng thể so với thần đỗng
minh phổ chiếu, nhưng cũng là linh vật, có quang minh ẩn kiến, biến hóa bất thường, cái
lí của nó là vậy. Thế gian bảo vật vô số loại, mà màu sắc thì khác nhau, quanng chiếu rực
rỡ, tùy theo tính chất; tinh khí, là bảo vật của con người, thân đủ ngũ hành, nên có đủ ngũ
sắc, vậy mà xá lợi có màu sắc bất đồng. Do đạo hơn kém thôi, phật gia sở vị bất sanh bất
diệt, tức là thần, là tính vậy; xá lợi ấy, là tinh khí, là mệnh vậy. So với tu tính bất tu mệnh,
sau khi diệt độ, thần thăng nơi hư, mà tinh khí lưu lại hạ thế.
Như đạo gia ta tính mệnh song tu, tinh khí thần hỗn hợp thành châu, chu thiên hỏa hậu
dựng thành một thể nhẹ như mây, mềm mại như xử nữ, cùng với ta là một hài tử, thần tại
đó, tinh tại đó, khí tại đó, phân mà bất khả phân. Nghi ngờ rằng: tu tiên chi sĩ, cũng có tọa
hóa, để lại xá lợi, đã là tính mệnh song tu, sao còn tạo ra xá lợi?ta ứng theo mà rằng:
người tu mà để lại xá lợi tất là tu phật chứ chẳng phải tu tiên, rõ ràng tu tính mà bỏ tu
mệnh. Như người tính mệnh song tu, thân ấy tinh khí thần kết thành một khối kiền kiền
tịnh tịnh, cốt huyết cùng hóa, mao khiếu cùng hư, huyết như bạch cao, xích như nhật,
nhiệt như hỏa, quán thông bách thể tứ chi chi gian, chiếu diệu nơi hư vô lãng tịnh chi
cảnh, có thể thăng trầm biến hóa, tùy ý viên thông. Thích, đạo bất đồng như thế. Đến như
tính thể bổn không, lục căn thường tịnh, chẳng lấy hữu vật trói buộc vô vật, khởi đầu lấy
vô vật chiếu hữu vật, tuệ chiếu vô phương, chân như vĩnh trạm, cái đó là giống nhau.
Luyện đan thời, âm tẫn mà dương tự kiến, dương tráng mà âm tự tiêu. Nhân thân thất tình
lục dục, tổng thị âm căn. Bạt khứ căn ấy, chân dương phát lộ. Phàm vật âm trọng mà
dương khinh, dương thanh mà âm trọc. khinh thanh mà thượng thăng, trọng trọc mà hạ
hàng. Âm tính hàn, dương tính nhiệt. Nhất dương sơ động, đại địa hồi xuân. Đệ tử chẳng
biết thiên thời ư? Tam đông dương phục, tắc thiên địa bế tắc. Nay nhân cơ tâm nội vận,
18
tinh cạn khí khô, mao khiếu kiền khô, da cơ nhăn nheo khô héo, so với trời vào đông có
khác gì? Giao xuân, dương khí phát sanh, quần âm thoái lui, cây cỏ tươi tốt, đất đai màu
mỡ. Thân người chân dương ở bên trong, phát sanh thời khiến tóc bạc thành đen, răng
rụng mọc trở lại, da dẻ hồng hào, tươi nhuận như ngọc. Người với trời tuy hình khác mà
cùng lí.
Phàm nhân tình dục chưa đoạn, thời tinh là dâm tinh, chẳng phải dương tinh; khí là âm
khí, chẳng phải dương khí; thần là âm thần, chẳng phải dương thần; sao lại gọi là âm
tinh? Phàm hỏa trong thân phát sanh do tình dục, đó là âm hỏa. tinh mà do âm hỏa nung
đốt, thời mệnh môn chi tinh tùy hỏa mà tiết, đó là dương tinh vô hình, âm tinh hữu chất.
Sao gọi khí ấy là âm khí? Phàm khí mà tán mạn khắp cơ thể, đều là thi khí vậy (thi:xác
chết). Âm tính ngưng trệ, như khí hành giữa các đốt xương, chợt ứ trệ úng tắc, gây nên
ung nhọt. Như chân dương chi khí, huân chưng như hỏa, thư quyến như vân. Như hỏa,
thời gặp chư độc tiêu tán; như vân, thời ủng tắc đều thông, làm sao gặp phải chứng ung
nhọt? Sao thần là âm thần? thần vốn dương, bị thất tình lục dụng khu khiển, âm tinh
dương khí mai một ở dưới, như một khối thán hỏa băng diếu bên trong, nhiệt bất năng
thắng hàn, dương bất năng thắng âm, quân tử bất năng thắng tiểu nhân. Tổng kết lại mà
nói, tinh khí thần là vật tiên thiên, thời mọi thứ đều thuộc dương; là hậu thiên, thời mọi
thứ đều thuộc âm. Khổng Tử: “đạo nhị, nhân dữ bất nhân nhi dĩ hĩ”- đạo nhị, là nhân
nghĩa và bất nhân vậy!

Quyển tam
Nam cực thiên cung, thanh hoa thượng đế; xướng huyền phong vu Ni Nông Hoàng
đường chi thế, bồi đạo vu Ngu Hạ Thương Chu chi gian; hoặc ẩn cư vu Thanh triều Minh
đường, hoặc hiển chân vu thanh san linh đỗng; thần thông mạt trắc, biến hóa vô đan;
nguyên thiên thượng chi tuế tinh, du hí bàn đào viên nội; tác nhân gian chi tiên lại, khôi
hài kim mã môn trung; đại bi đại nguyện, chí thánh chí nhân, tiêu diêu quán thế, độ nhân
vô lượng thiên tôn, vô lượng đạo tổ tiên sư tứ lục.
Luyện đan, vô sở luyện vậy(không có chỗ nào mà luyện). Sao lại nói vô sở luyện, luyện
vô sở ấy. Vô ấy là hư vậy. Tâm vốn hư, tình thức ý tri là thực, luyện tâm hoàn về bổn hư,
thời đan có thể thành. Sao lại nói như vậy? đan vốn hư vậy, lấy tâm hư mà đan có thể
thành, theo trong vô có hữu, luyện xuất nhất vật trở về. Làm sao luyện xuất nhất vật trong
vô xuất hữu? Ví như ta tại lúc chưa sanh, chưa từng có ngũ quan tứ đại, chưa có cái thân
này. Hốt nhiên nhất niệm, tự đi đầu thai đoạt xá. Đầu thai đoạt xá ấy, kết quả thể nào? Đã
có thần, tự sẽ có khí, đã có khí, tự có tinh. Đầu nhập một bào thai, thập nguyệt đủ, vừa
vặn thành một thân người, từ nê hoàn cung khiêu xuất, có thể xuất hữu nhập vô, hậu thiên
bất lão. Còn như tâm địa ta chưa được hư, tình thức ý tri phân phân bất nhất, thời ta vẫn
như cũ là một thân người. Thân người bình thường ấy lại trở về với tư tưởng của người
thường, cái lí thường như vậy. Thân người bình thường chỉ đắc lưỡng nhĩ lưỡng mục,
nhất khẩu nhất tị, ngũ tạng lục phủ tứ chi, có thể có nhiều hơn được chăng? Tuyệt chẳng
thể hơn. Như việc luyện đan ấy, chính là luyện cho nhãn nhĩ tị thiệt khẩu tạng phủ tất cả
hoàn về hư, như chưa từng thác sanh, nhất kiện (cơ quan) bất hữu, chỉ nhất điểm thần
quang, sáng chói bất muội, rồi sau kết hạ bào thai, trở lại ta với nhãn nhĩ tị thiệt tạng phủ
chi tiết. Nhất cá dương thần, dương thần ấy là ta, hình hài giống như ta. Mà dương thần
ấy tuy xuất, mà nhãn nhĩ tị thiệt tạng phủ chi tiết, đều là nguyên hư, đều như chưa từng
hữu thân, vậy nên khả di trường sanh bất tử, cùng đạo hợp chân. Luyện đan chi đạo, tận
cùng ở chỗ đó vậy.
Học đạo lấy vô vi làm tông. Hữu vi xuất nơi vô vi, thời tuy hô phong hoán vũ, bạt san
đoạn lưu, chung lại là ý chỉ vô vi, chẳng thế, nhất cử nhất động, nhất phù nhất lục, chưa
phải đạo nguyên, thời cũng chỉ là tiểu gia tài khéo. Luyện đan luyện vô vi chi đan, hành
pháp hành vô vi chi pháp, tụng kinh tụng vô vi chi kinh, trì chú trì vô vi chi chú: vô vi nhị
19
tự, thiên chi thể, đạo chi nguyên. Muốn bên ngoài vô vi, chia ra mà tìm chi tiết, ấy là
bàng môn ngoại đạo. Đệ tử có thể hợp thiên chi thể, minh đạo chi nguyên, sao phải lo
《 đại đỗng kinh 》 bất giải, chư pháp bất thông, ta kì vọng như vậy!
Vô vi ấy, là thể của đạo vậy. Đan ấy, vô sở vi nhi vi ấy vậy. Thượng cổ thánh nhân,
thương người chẳng thể đạt đến vô vi ấy, nên dạy người luyện đan, khiến trong vô vi thảo
xuất hữu vi, nên thái dương nơi vô, trong lúc hoảng hốt, nguyên dương sanh vậy. Dương
ấy đã sanh, kết đan nơi vô. Lúc giao tế yểu minh, linh thai kết thành, thai ấy đã thành, lại
dùng vô vi hỏa, miên miên nhược tồn, dụng chi bất cần, tinh tinh thường tại, thủ chi bất
bại, nhất niên thập nguyệt dương thần xuất vậy. Thần ấy đã xuất, quy về nơi vô. Tử
(tím)khí quang trung, hữu vật phi vật, hữu hình phi hình, vô tượng vi tượng, vô thanh vi
thanh. Đạo nguyên vốn như vậy. Mà việc kiêng kị hữu tam. Thái dương chi thời kị động.
Dương ấy sanh, nhất ý dung kết, tĩnh tắc dương sanh, động tắc dương tiêu. Dương ấy hữu
hình? Lấy ý ta, dương ấy là hình. Thần năng hóa khí, thần tĩnh tắc khí hữu bất sanh? Nhất
động tắc ý chỉ (dừng). ý chỉ thời thần bất tục(liên tục) mà dương tức (nghỉ). Kết đan chi
thì kị trệ. Đương lúc âm dương giao hội, cấp dụng nhất ý, đưa hạt châu ấy tống quy
Hoàng Đình, phong cố đỉnh nội, sảo trệ(một chút ngừng trệ) tắc tinh lão, bất năng hàm
âm, ngộ hỏa tắc táo(nóng), sợ chẳng thành thai. Dụng hỏa chi thì kị bạo(thô bạo). Dương
đã thái, thai đã kết, thập nguyệt dụng hỏa như nhất nhật, nhất nhật dụng hỏa như nhất
khắc, ấy là thuần hỏa. Thai tòng thuần hỏa trung phanh xuất, tắc kiên cường bất phôi,
khoáng kiếp độc tồn, thượng thiên hạ địa, phi đằng tự tại. Còn như có lúc vong tức
(quyên hơi thở), nhất niệm chợt gấp, gia ý phanh luyện, khí thời táo cấp, tuy luyện đến
chỗ tức tức quy nguyên, chung quy bạo hỏa, do chẳng được liên tục lại gia ý thêm bớt.
Như thế mới thấy luyện đan chẳng phải việc dễ vậy. Tự tri vô hỏa, phương năng (chẳng
thể) dụng hỏa; tự giác vô dương, phương năng thải dương. Như thiên thể thanh không,
nhất vô sở hữu, mà thời hành vật sanh, vạn cổ bất tức( nghỉ). Đệ tử lo lắng đã nghe lời
giáo huấn, mà bất năng tập tĩnh, minh tâm kiến tính.Ta dạy đệ tử khởi đầu từ chỗ đó,
phàm luyện tâm là thành tiên nhất bán công phu, đệ tử sao chẳng theo đó mà tu luyện,
dừng ở chỗ nhất bán, mà đợi thời cơ? Đệ tử hà tất phải lo nghĩ vô ích, đã có thể tiết dục,
rồi có thể đắc. Theo đó mà an kì thần minh, điềm kì tư lự, trong tĩnh tham ngộ, huyền
quan nhất khiếu, xun xoe muốn động vậy.
Kết thai lấy vô sở sự sự làm kết thai. Vô sở sự sự ấy, thai chi nguyên vậy. Sao lại như
thế? Thái cực sanh thiên sanh địa, tự nhiên nhi nhiên, bất tri bất giác, thượng mà thanh ấy
là thiên, hạ mà trọc ấy là địa, tự tự tại tại, nhàn nhàn hạ hạ, mà thiên địa sanh vậy. Như
trong lúc giao nhau mà thái cực sanh thiên sanh địa, điên đảo bay lên, thời âm dương
phản phúc, ngũ hành lẫn tạp, chưa thành thế giới, trước tận cùng phép thường, đó chưa
phải là đạo thể. Con người biết cái lý thái cực sanh thiên địa, tức ở nơi người là kết đan,
khả dĩ vô sở sự làm vi sự. Nghi dương thăng, nghi âm giáng, cũng như thái cực sanh
thiên, thanh ấy tại thượng vậy, thái cực sanh địa, trọc ấy tại hạ vậy. Như thiên địa tuy
phân, mà thái cực chẳng phân, ở chỗ đó là âm dương hỗn độn, kết thành bảo châu, hồn
hồn độn độn, nguyên ấy là nhất cá thái cực, đan ấy sở dĩ là đan vậy, thai ấy sở dĩ là thai
vậy. Hỏa hậu đã đến thì, dương thần xuất vậy. Trọng yếu là biết dương thần ấy, là hỗn
độn chưa tạo thành vật, chẳng phải tứ đại ngũ hành kết thành hữu hình, hữu hình ấy sẽ
tạo thành nhân thân(thân người). Đã là nhân thân, thời có trí xảo, đã có trí xảo, thời bất
năng vô sở sự sự, thời cách xa đạo lắm. Như vậy, dương thần ấy phải là thái cực, đã là
thái cực, thời sao lại có hình tượng? Ta giải thích rằng: dương thần ấy, là thể hồng hoang,
thiên khai ở tí, địa tích ở sửu, nhân sanh ở dần đích thị thời tiết đệ nhất cá nhân, biết khắp
vạn vật, đạo tể thiên hạ, vô sở năng mà vô sở bất năng, vô sở tri mà vô sở bất tri, ngọc
trong đá chẳng trạm khắc, thái thuần không tì vết, tuy hữu hình tượng, thực là thái cực.
Thái cực ấy, là đạo tổ vậy.

20
Đạo hữu tổ, đệ tử có biết không? Đan lấy thái hư làm tổ. Thái hư sanh thần, thần sanh
khí, khí sanh tinh. Thần cùng khí tinh, đồng tổ nhất thái hư, mà có thể có cơ quan nào
chẳng hư? Ấy là đệ tử trái đạo, là đồ tôn chẳng noi tổ tông. Thái hư bất hạnh nên mới có
đồ tử đồ tôn như thế. Như thế thì có thể phản về thái hư hay không? Trả lời: có thể. Làm
sao có thể phản về đạo hư vô? Rằng: vô tư vô vi, tắc phản về hư vậy. Tuy nhiên, vô chi
bổn, cũng lại ở tại vô tư. Sao lại vậy? Nhân năng chung nhật tĩnh tọa, dứt tuyệt nhân sự,
du nhàn tự tại, chẳng phải là tự tại thần tiên sao? Đó là cao chân hữu đạo, toàn chân tiên
lữ. Chẳng đoán biết được nội tâm của người khác, tốt tốt xấu xấu, mà phát sanh đa niệm,
tàng vô số hình tượng, nhất niệm là luân hồi, chủng tử vô biên sanh tử. Cho nên ‘vô vi’ có
thể đạt được, mà ‘vô tư’ thì chẳng phải chí nhân thì không thể vậy. Đệ tử thử vấn tự tâm,
quả quyết có thể vô tư được không? Trái lại chẳng thể vô tư, mà sợ rằng một khắc cũng
chẳng thể vô tư. Đã chẳng thể vô tư, thời sự đến thì kinh sợ, vật cảm thì động, tuy muốn
vô tư, mà chẳng thể được. Đệ tử lưu lạc trần duyên, theo sự giáo huấn của cổ nhân, đã có
thể ‘nhất vô sở tư’ hay chưa? Như thế mà ‘tư’có bất đồng, có ‘bổn phân chi tư’, cũng có
‘xuất vị chi tư’. Nói về xuất vị ấy, vô luận là thanh sắc hóa (của cải) lợi (lợi lộc), ngay cả
ý niệm thành tiên tác phật cũng chẳng ngoại trừ, là tâm mong mỏi, tâm cầu danh lợi, tất
cả trừ bỏ đi. Tự mình miên miên mật mật, trước thấy được lợi ích của công phu tự thân,
chẳng cầu học vấn nơi người khác, như thế khả dĩ ngộ chân, như thế khả dĩ nhập thánh,
thời thời khắc khắc gắng gỏi, tự nhiên tâm tội lỗi được tốt đẹp, chí khí như thần, để hai từ
tiên phật qua một bên, mà kì thực là thành tiên tác phật chính phái; tạo tác phật bổn
nguyên, tiên chân thật, bèn theo đó mà có được. Mạnh Tử viết: “Thuấn cư thâm sơn chi
trung, dữ mộc thạch cư, dữ lộc thỉ du, dị vu thâm san dã nhân giả kỉ hi”(Vua thuấn sống
trong rừng sâu núi thẳm, sống trong hang đá nhà gỗ, nhàn tản cùng con hươu con lợn, so
với dã nhân trong núi chẳng khác bao nhiêu). Xem tâm địa người khác đều quang minh!
Nghe một lời nói thiện, thấy một việc làm thiện, thời nhanh chóng làm theo,chẳng gì có
thể ngăn trở, xem thế thì linh cơ tinh tấn vượt bậc! Ấy cũng là người tu luyện chân chính.
Người có thể sống như thâm sơn dã nhân mà không xấu hổ, đánh chẳng khóc, mắng chửi
vẫn cười, si si điên điên, ngu ngu độn độn, giống như hài tử ngốc, như thế thời đạo chẳng
xa! Thế nhưng người đó có thật sự ngu đần điên dại hay chăng? Đại hữu chí khí, chân
hữu học thức, rộng lượng như sông núi, lắng trong chẳng gợn, quấy động chẳng đục, chí
khí như tùng bách, xuân chẳng thấy đẹp, đông chẳng điêu tàn, đó là chí nhân vậy! Ô hô,
ta mong được người như thế mà cùng đàm đạo vậy!
Đệ tử ở trong cảnh liêu lạc, khốn cùng mà tâm vẫn kiên trì chỉ tiến mà chẳng lui, đón
nhận ngàn vạn gian nan hiểm trở, rồi sau có được khả năng xuyên tường sắt, vượt qua
được núi đao biển lửa, nền móng của thành tiên tác phật, do đó mà được bền chắc chân
thật, bởi thế mà đắc an an định định. Chẳng thế mà sự thành tiên tác phật, người ta có thể
làm thử mà được hay sao? Thân ấy có thể sanh tử, có thể đói có thể rét, do có sanh tử mà
tâm hướng đạo để chẳng lạc sanh tử, do đói rét mà tâm ấy chẳng biết đói rét, lập chí bền
bỉ, quả quyết như bách luyện cương, được như thế thì thiên đạo cao chân vô số hết thảy
đều mù điếc hay sao mà chẳng đến chiếu cố?tuyệt chẳng có đạo lí ấy. Như thế thời chỉ lo
đệ tử lập chí chẳng bền, chưa gặp cảnh khó khăn mà chẳng chịu được. Đã có chân chí, thì
có hoàn cảnh nào mà chẳng thể? Tuy ở tại cảnh rừng đao núi kiếm, giường sắt hỏa nung,
cũng có thể lập địa thành tiên tác phật, huống chi cơm rau đạm bạc, ăn cháo uống nước,
bần sĩ chẳng thường vậy sao?
Đan ấy, từ lúc thái sơ nhất điểm chân nguyên, cho đến nay mới thấy được sáng rõ, nắm
chắc mà đắc định, biện rõ mà đắc thanh, ấy chính là đan. Ví như nắm đất thành viên, cơ
bản là phải gạn hết đá sỏi thì mới có thể hòa hợp mà nắm thành viên. Luyện đan cũng
như vậy, trước hãy đem hết thất tình lục dục cũng tinh tinh tế tế mà bỏ hết đi, chẳng còn
một chút cặn bã, thời nhất điểm chân nguyên như trăng mùa thu trên cao sáng rực rỡ, sau
rồi lại dùng công phu thăng giáng, công phu hòa hợp, mà một hạt kim đan, đoàn đoàn
21
viên viên, tại trong thân nơi cung Trung Hoàng Thái Ất, kiến đắc thanh, nhận đắc thanh,
vĩnh viễn bất tiêu thất vậy! Thượng dược tam phẩm, thần cùng tinh khí. Thần ấy, là mẫu
của khí, là tổ của tinh. Tử chẳng thể không theo mẫu, tôn chẳng thể không đoái hoài đến
tổ. Luyện đan ngưng thần mà khí tinh tùy theo. Đại dược tuy hữu tam danh, kì thực nhất
vậy. Lúc thái dương, ý vậy. Khoảnh khắc giao hội, ý vậy. Tống nhập Hoàng Đình dụng ý
phong cố, ý vậy. Cho đến thập nguyệt hỏa hậu, khắc khắc nội quan, thì thì phản chiếu,
chẳng gì khác, thần mà làm vậy! Ý hậu thiên thì gọi là ý, ý tiên thiên tức là thần. Thần ở
tại đó, khí tức thì theo sau, do khí nương tựa thần mà sanh, cũng nương theo thần mà thở
vậy. Việc lúc kết thai, tĩnh thời dương sanh, tĩnh thời thần an, thần an thời nguyên tinh
rực rỡ hiện ra mà khí sanh, khí ấy sở dĩ nương theo thần mà sanh vậy. Dụng hỏa thập
nguyệt, nội quan quan như thế, phản chiếu chiếu như thế, nguyên thần của ta, toàn chú
như thế, nên ngũ hành như thế mà triều nguyên, thai tức như thế mà vận chuyển, khí ấy là
nương theo thần mà thở vậy. Như vậy là toàn dụng nhất thần, đến lúc thoát thai, thần ấy
là dương thần. Thần tác dụng to lớn vậy!
Đan lấy khí làm mẫu, lấy thần làm phụ (cha), lấy tinh làm tử. Sao lại lấy khí làm mẫu,
đan ấy, là nhất khí kết thành. Thái dương, khí vậy; hỏa hậu, khí vậy; cũng như mẫu sanh
tử, hình hài tạng phủ, đều mẫu là tinh huyết tạo thành. Sao thần là phụ? Khí do thần sanh,
thần chẳng thể một mình dụng công, mà nhờ khí mà dụng. Khí tuy hư mà hữu hình, thần
thời hư mà vô vật. Luyện đan chí sĩ, trước ngưng thần trong khí, mà sau kết thành linh
thai, cũng như người cha chẳng thể mang thai, truyền tinh vào bụng người mẹ, sau đó âm
dương hòa hợp mà sản sanh ra anh nhân vậy. Sao tinh làm tử? tinh ấy là vật dưỡng đan
vậy, giống như long với thủy. Long tuy có thể phi đằng biến hóa, nhưng long thất thủy
thời thần bất năng ngự hình, chẳng khác gì con thằn lằn con sên vậy. Thần thai tuy kết, vô
chân tinh hàm dưỡng, tắc khô mà vô dụng, ấy là nghĩa con có thể nuôi cha già, đó mới là
con. Thế nên chí sĩ chân tu, tất yếu tam toàn, do tam toàn mà đạt đến tam viên, mới mong
tu đạo, chỉ vọng thành tiên. Thế tục phàm nhân lấy giao cấu chi tinh là âm tinh, kết đan
chẳng thể dựa vào tinh ấy, tuy lãng phí cũng vô hại, chẳng biết rằng tinh vô âm dương, vô
dục thời trong thân tinh đều là dương tinh, hữu dục thời khắp thân là âm tinh, dương tinh
vô hình, âm tinh hữu chất, chỉ có dục cùng bất dục mà phân ra.
Kinh viết: “thượng dược tam phẩm, thần dữ khí tinh”. Phàm nhân bất tri tinh khí thần,
tuy thức(hiểu) mà bất năng dụng. Thánh nhân dạy rằng: tinh khí thần là tu đan thượng
dược, chẳng ở bên ngoài mà ngay tại trong thân. Như bậc thượng đẳng căn khí, biết có
đạo ấy, cần tu mật ấn. Hỗn hỗn độn độn, hồng hồng mông mông, đâu khí đâu thần đâu
tinh? Là thần ử? Khí tinh cũng tại đó. Là khí ư? Mà thần cùng tinh cũng ở đó. Là tinh ư?
Mà thần cùng khí ở đó. Như đường hòa mật, tự phấn nhập diện. Tại lúc ngũ hành chưa
thành tượng, tam tài chưa phân, ấy là đan tổ, là thái cực vậy. Ở nơi đó mà dụng linh cơ,
trong tĩnh tác dụng, kết thành hạt châu, lấy thái ất tổ khí mà nung nấu, xuất thành dương
thần. Dương thần hai chữ ấy, không chỉ dùng để chỉ chân thân của người. Sanh xuất thiên
là dương thần ấy. Sanh xuất địa cũng là dương thần ấy. Sanh xuất nhật nguyệt đẩu tinh,
thai noãn thấp hóa, phi tiềm động thực, tất cả đều do dương thần ấy. Sao dương thần có
thể sanh nhiều như vậy? đáp: thái cực ấy, là dương thần vậy. Dương thần ấy, là thái cực
vậy. Lấy là dương thần, thời bất năng sanh dương thần. Lấy là thái cực, thời vô sở bất
sanh. Đạo lí là như thế. Chẳng những, dương thần biến hóa mạt trắc, mà chẳng có gì có
thể giới hạn? Nên biết rằng gọi thần tiên ấy cũng là thái cực vậy.
Đan vốn vô hình, không thường vô vật; phân hợp khó biết, biến hóa khó tìm; có thể phân
mà quán thông chu thân, có thể hợp mà tĩnh tàng nơi nhất khiếu; nhất biến mà thành
tượng, tái hóa mà thành hư; Quỷ thần chẳng nắm rõ được thời cơ; thiên địa tuyệt cùng kì
diệu. “thần vô phương nhi dịch vô thể”. Đó là thần đan chăng? Phải nói rằng đan có tiên
thiên chi đan, hậu thiên chi đan. Tiên thiên chi đan, thái cực vô nhị, sanh xuất từ người, ắt
là thánh nhân, do thái cực chi khí thanh hòa thuần hậu, hồng mông đã triệu, linh tú hội
22
hợp. Thế nên từ đời thái cổ xa xưa, xuất sanh thiền thần thánh, khai hoang mở đất, chế lễ
tạo nhạc, đan cũng như vậy. Hâu thiên chi đan, trọc khí mà phù du, hồng mông đã tán,
tinh tú cũng suy, thế nên người trung cổ, thường kém người thái cổ, cầu mong được cái
đức cương kiện trung chánh, thật là khó vậy. Tiên thiên chi đan, nghĩa là thế nào? Lấy vật
thái sơ vô hình vô chất, kết mà thành đan. Đạo tuyệt đại là thái cực, mà hình tượng của
đan cũng như thế. Thanh hư đỗng huyền, hồng mông nhất khí, là thể của đạo vậy.
Nghi hoặc rằng: Đan là vật, sao lại hình tượng như thái cực? Ta đáp rằng: đan hình tượng
như thái cực, thái cực chính là đan. Một hạt châu ấy, tạo ra thế giới. Từ thái cổ đến nay,
dương thần nhật nhật biến hóa, thời thời biến hóa, khắc khắc biến hóa, mà sanh ở nơi
trung ấy vậy. Học theo chẳng hiểu, noi theo chẳng biết. Minh tuệ chi sĩ, cùng cứu kì lí, để
biết đan là thế nào vậy. Là ‘vô vi’ ư? Như thế thì thiên địa chưa phân? Là ‘hữu vi’ ư?
Thời thiên địa sao có thể hỗn độn phục hoàn về thái cực? Trong ấy có thần vậy. Trong
thân người, lấy tâm là kiền, lấy rốn là khôn. Thiên khí chẳng hạ xuống, địa khí chẳng
thượng tiếp, ấy là ở quẻ Bĩ, dịch《 dịch 》 viết: “thiên địa bất giao, nhi vạn vật bất thông
dã. Nam nữ bất giao ,kì chí bất đồng dã.” Thế nên chí sĩ hữu đạo, lấy hỏa trong li bổ âm
trong khảm, lấy thủy trong khảm nuôi dưỡng dương trong li, đó là quẻ thái,
《 dịch 》 viết: “thiên địa giao nhi vạn vật thông, nam nữ giao nhi kì chí đồng dã.” Tuy
nhiên, có được an định không? Tuyệt không thuận tâm ấy mà làm nên. Tâm ấy tạm yên
thời thần an, thần an tắc tinh khí hòa, đến chỗ phân mà bất khả phân, thời căn bổn của
đan lập vậy. Căn bổn ấy đã lập,ngõ hầu vô định chi thể, thời ta dụng ‘vô trung chi hữu’
(trong vô có hữu), luyện thành ‘hữu trung chi vô’, làm thành nhất phiến chi trung, thủ cái
‘tinh hoa’ ấy, hòa hợp mà thành ‘vô’; kim tinh mộc dịch chiến đấu một phen, nghe tiếng
trống cửu xương tiếng đàn bát phong, nhật nguyệt xuất nơi tề hạ (dưới rốn), phong vân
khởi nơi dịch gian (hố nách), viên đà đàn, xích sái sái, luôn là nhất cá thanh hư đỗng
huyền, hồng mông nhất khí thái cực vậy. Trong ấy có thiên địa vậy, có nhật nguyệt vậy;
phi tiềm động thực, thai noãn thấp hóa, vô nhất vật vậy; linh cơ đến thì, vạn tốc tề minh,
nhất nguyên hiển thị, bất khả ngôn tẫn. Lão Tử viết: “huyền chi hữu huyền, chúng diệu
chi môn”.
Đan lấy vô vi làm đan linh, đan mà hữu vi thời bất linh. Sao lại như thế? Đan ấy là, thiên
địa tự nhiên chi đạo vậy. Thiên địa chi đạo, hữu âm tất hữu dương, hữu thủy tất hữu hỏa,
hữu thăng tất hữu hàng. Đạo sở dĩ là đạo, nhất thân chi nội, hữu âm hữu dương, hữu thủy
hữu hỏa, hữu thăng hữu hàng. Sự vật có đồng loại, khiến mọi vật theo đồng loại mà vạn
vật sanh. Cái số kiếp mênh mang ấy là đạo lý bất dịch. Ô hô, ta có dịch chuyển theo
không? Không thể dịch chuyển, chỉ thuận theo vậy thôi. Thế gian phàm phu, lấy luyện
đan là đoạt quyền tạo hóa, tiết thiên địa chi bí, chẳng biết rằng tâm như thế chẳng bao
dung! Đạo thuận ấy mà làm nên vậy. Đệ tử lo thái dược chẳng có chỗ nương cậy, mà
dương sanh có thời, thuận theo thời ấy mà làm vậy. Đệ tử lo hỏa hậu chẳng định đúng,
hơi thở ấy cũng có thời, đệ tử thuận thời đó mà thành vậy. Đệ tử lo chân hống chẳng
sanh, mà tâm là trung khí của ngũ tạng, trung khí ấy thượng thăng, mà khí ngũ tạng theo
đó cũng thượng thăng, trung khí hạ hàng mà khí ngũ tạng cũng hạ hàng. Mạnh tử viết:
“chí, khí chi suất. khí, thể chi sung dã.” – chí, khí tổng suất. khí, thể sung mãn. Đệ tử lập
thống suất, thuận theo mệnh mà làm vậy. Như luyện tinh hoàn khí, luyện khí hoàn thần,
luyện thần hoàn hư, sự sự tòng nghịch, đó là tác dụng của đan gia, cũng lại phải tâm tâm
tòng thuận, niệm niệm tòng thuận. Nghịch luyện mà thuận thành, đó là yếu quyết vô
thượng của luyện đan vậy.
Từ khi thái cực sanh thiên địa, mọi vật đều hữu hình hữu tượng, hữu chất hữu tính, nhật
nguyệt trường tồn. Thiên địa sanh sanh chẳng dừng, mà cũng chẳng thể không sanh; vạn
vật nhờ ơn thiên địa, thấm nhuần trong thiên địa, chẳng biết rằng thiên địa ngày càng
sanh thêm nhiều vậy. Thiên địa từ lúc khởi nguyên hóa sanh, tiết mà chẳng dừng, lưu mà
bất hoàn, thiên địa sắp ngừng tận vậy. Thiên địa đã ngừng tận mà muốn sanh vật cùng với
23
đạo vô tận, thời chẳng thể được vậy. Như thế người có chí học đạo, nhất tâm quyết chí
học đạo, thì phải làm sao? Viết: Khiến cho âm dương trong ta phản về sơ khai hỗn độn,
thời khả dĩ luyện đan vậy; khởi đầu dụng vô vi, kết thúc cũng dụng vô vi, thời thiên thanh
trữ nơi thượng, địa an vị nơi hạ; rồi sau âm dương hỗn hợp mà thành châu, thu lại trong
huyền huyền nhất khiếu, điên điên đảo đảo, hoảng hoảng hốt hốt, nhất lô tạo hóa, thần
quang chiếu rọi. Đương lúc ấy thì, thiên địa ngừng tận mà ta chẳng nhọc, thiên địa tán mà
ta chẳng phân, thiên địa sanh sanh chẳng ngừng, ta thì yên định mà có dư, thiên địa
thường bó buộc thiên vạn ức mà hỗn độn, ta thời lúc đóng lúc mở, lúc phân lúc hợp, lúc
sanh lúc nghỉ, hoặc nhất hoặc vạn, đồng với thái hư, thiên địa có sở đắc được như thế
chăng?
Đan ấy, lấy gì làm gốc? lấy chẳng có gốc nào làm gốc. Sao nói thế được? Đan ấy, là gốc
của thiên địa vạn vật. Sao lại là gốc của thiên địa vạn vật? đan ấy, cũng là đạo, đạo ấy, là
thể của hư vô. Hư vô bất khả lập danh, thánh nhân lấy Đạo mà lập danh. Hư sanh nhất,
nhất sanh vạn, vạn hoàn nhất, nhất hoàn hư. Hư làm sao sanh nhất? viết: hóa cơ ấy, chẳng
thể nói cho cùng. Tuy nhiên, đại khái có thể nói rằng: hư ấy vô hình vô tượng, làm sao có
thể sanh hữu hình hữu tượng? cốt yếu là hư sanh nhất, vốn vô hình vô tượng. Đã vô hình
vô tượng, thời cùng thái hư hợp thể, sao còn gọi là nhất? Viết: hư tức là nhất. Thể của thái
hư, chẳng có giáp tạp, chẳng có gián đoạn, hồn nhiên chí thuần mà tinh túy, nên viết thái
hư sanh nhất. Rằng: nhất sanh vạn, hiểu thế nào? Đáp: Vạn cũng là hư, nên biết thái hư
chẳng phải là một thể bất động, mà chẳng hề gián đoạn giáp tạp, nên nói rằng làm thành
nhất phiến. Như thế nên thái hư ấy chí trung, đắc kì khí thành hình, đắc kì lý thành tính,
khả(có thể) đại khả tiểu, khả phương(vuông) khả viên (tròn), khả động khả tĩnh, nên viết
hư không phấn toái(hạt nhỏ). Tuy nhiên, thái hư xét cùng là vô hình tượng, mà sao lại có
thể thành vật hữu hình hữu tượng? viết: Đó không phải là thái hư, mà chỉ là vật trong thái
hư. Khiến cho thái hư hữu ý sanh vạn vật, thì thái hư sẽ có tận cùng vậy. Thế nên chí sĩ
luyện đan, nhất lạp thử châu cùng thái hư đồng thể, rồi sau trong đó mà hóa hóa sanh
sanh, thái hư vô vi mà vạn vật tự toại, thái hư vô tâm mà vạn vật tự tư. Ô hô, tận cùng là
như vậy, chẳng gì hơn thế! Ta sao có thể nói hơn! Tặng cho nhất quyển (vòng- ý nói vòng
vô cực, thái cực). Tuy nhiên, nhất quyển hữu giới hạn, chẳng thể nói đủ đạo diệu, nhưng
ban cho chữ hư. Tuy nhiên, hư ấy tán mạn không bờ bến, sợ hậu học luyện đan mà còn
nghi ngờ, lại nói rằng quyển phục về hư.
Phàm luyện đan ấy, lấy vô làm quân(vua), lấy hữu làm thần, lấy thủy hỏa phụ giúp, lấy ý
mà sai khiến. Sao lấy vô làm quân? Thượng dược tam phẩm, hết thảy đều vô, thân cao
bảy thước, trống không như nhất lạp thủy tinh châu tử, chẳng bám dính nhất vật, ấy là
tinh khí thần, có thể tạo thành nhất phiến, thanh không hạo đãng, hồn hồn bất phân, mà
đan bổn lập vậy. Sao nói hữu là thần? Trong nhất vô ấy, vạn hữu bày đủ. Nói vô tinh, kì
thật hữu tinh; nói vô khí kì thật hữu khí; nói vô thần kì thật hữu thần; như thời thái cổ,
dân phong sáng sủa, chẳng phải đức trạch không đầy đủ, chẳng thể chấp nhất danh nhất
tượng để cầu, mà lễ nhạc thưởng phạt phân minh đầy đủ. Sao lại nói thủy hỏa là phụ
giúp? Thủy hỏa là dược vật vậy. Thủy vốn ở dưới mà thăng lên trên, hỏa ở trên mà hàng
xuống dưới, giống như vương giả chánh trì quân bình, không gặp họa nội trọng ngoại
khinh, ngoại trọng nội khinh; ngọc trúc điều hòa, kim âu phong mãn, ấy là đại châu, vạn
vật đủ tứ khí lưu chuyển, bát phong điều hòa mà tam tài bày đủ. Công phu đến đó, mười
phần đã được sáu bảy vậy. Sao nói ý để sai khiến? Thủy làm sao thăng? Hỏa làm sao
giáng, cái gì làm nên như vậy? là ý vậy. Trước ý không phải là ý, sau ý không phải là ý,
đắc trung gian đơn đơn nhất cá chân ý, mà thái dương kết thai, thoát thể xuất thần đều
nhờ ý này vậy, mà pháp luyện đan tận cùng vậy.
Đan ấy, là vật tiên thiên, chẳng phải vật hậu thiên. Nếu là vật hậu thiên, ắt có người tài
khéo có thể làm ra được, ấy là bàng môn ngoại đạo. Đan ấy, là đạo vậy. Thượng cổ thánh
nhân, thiên ngôn vạn ngữ, chỉ dạy người đạo ấy thôi. Sáng suốt được đạo tự nhiên, thời
24
biết được tự nhiên chi đan. Lúc thái cực sanh thiên địa, thời dương thăng lên trên là thiên,
âm giáng xuống dưới là địa. Việc luyện đan ấy, làm sao biết lúc nào là lúc thiên địa chưa
phân, lúc nào là thái cực? Thái cực ấy, là thể thanh hư vô vi. Là lúc chưa có hình thanh
khí số, hữu linh chí mà thần cực, ấy là thái cực vậy. Thái cực vì sao lại sanh thiên địa?
Thái cực vốn chưa từng sanh thiên địa, mà thiên địa đắc linh khí, mênh mang nên là
thiên, thành khối nên là địa, mà thái cực chưa từng sanh thiên địa vậy. Thái cực mà sanh
thiên địa, thời thiên địa sanh mà thái cực tử vậy. Nhân tâm, nhất thái cực vậy, đan chi tổ
vậy. Tu huyền chi sĩ, lấy nhất điểm linh khí ngưng nơi đan cung, thần khí tương y, toại
thành hình tượng, lâu dài, biến hóa vô phương, có thể cùng thái hư đồng vô thủy chung.
Sao vậy? phi vật vậy. Đã thành hình tượng mà phi vật, thời vật ấy là vật gì? Thiên chi
thượng, địa chi hạ, chưa từng có vật ấy. Vật ấy chẳng phải vật, danh là đạo. Ấy là phi vật
mà chung hết hữu tượng, danh viết đan. Tuy nhiên, hẳn là như thế, trực tiếp ấy là thái
cực. Thái cực ấy, đạo theo đó mà xuất vậy.
Nhân sanh, tại rốn là trước tiên. Cuống rốn liên hệ với thai căn, ngoại thông phúc mẫu,
nhất điểm chân nguyên, bao hàm sanh lí, là chân chủng tử. Từ Nê Hoàn đến Dũng Tuyền,
rốn là điểm chính giữa. Từ Cửu Vĩ cho đến ngoại thận, rốn cũng là điểm chính giữa. Chư
thiên tinh túc vây quanh, ngũ phương phong khí châu về, đắc khí ngũ hành chi toàn, cư
bách hài chi nội, nơi đó là bày trí “đỉnh”, bất thiên bất ỷ, bất thượng bất hạ, chỗ nào được
như thế! Đó là chánh vị, danh gọi Hoàng Đình. Hoàng là màu sắc trung gian, Đình là hư
mà dung hàm hữu tượng. Tử Dương cũng nói bên trong hữu hình (kim đan tứ bách tự),
chỗ ấy “khiếu phi phàm khiếu”.
“tích hộ vị chi kiền, hạp hộ vị chi khôn”- Mở đón lấy ấy là kiền, đóng lấp ấy là khôn.
Tích ấy, là lúc giao hội, tống nhập Hoàng Đình. Đan thể chí kiện, dương cương chi đức,
Đỉnh tích thời đan rời vào trong, cho nên ở quẻ vị kiền. Hạp ấy, đan đã quy đỉnh, dụng ý
phong cố, như nhập vào trong thời đóng cửa vậy, lúc ấy toàn yếu lấy an tĩnh làm chủ, như
khôn thể, ấy là quẻ khôn.
Hỏi về ngũ khí. Thầy rằng: ngũ khí ấy, là khí của ngũ tạng. Khí ở tại trong khí huyệt, mà
lưu thông khắp ngũ tạng, tại phế là kim khí, tại tâm là hỏa khí, tại can là mộc khí, tại tì là
thổ khí, tại thận là thủy khí, đó là khí ngũ hành. Trong ngày khí lưu chuyển khắp ngũ
tạng, đều có suy vượng, quá suy thì thành bệnh, quá vượng cũng thành bệnh, thậm chí bế
tắc chẳng thông, cũng sanh các chứng sưng nề u nhọt tê liệt. Người có thể tức tức quy
nguyên, khí trong khí huyệt, ùn ùn kéo lên, theo Vĩ Lư thượng thấu Nê Hoàn, cùng nhập
trong não tủy, như ánh sáng chiếu, hạ xuống Trọng Lâu, huân trưng các tạng, như ánh
nguyệt chiếu rọi hang động sân đình, kết thành một hạt châu, tống quy Hoàng Đình kim
đỉnh, thai thụ đủ khí ngũ hành, một đến thời dương thần giống hệt nhân thân hiện xuất.
Như nhất khí chẳng đủ, dương thần chẳng thành hình. Như thế cần tu tĩnh rồi lại tĩnh,
huyền rồi lại huyền, khiến khí ngũ tạng thành khí tiên thiên, thời dương thần xuất, tất sẽ
là chí linh chí thánh chi vật. Như mà lẫn tạp hậu thiên, sợ chẳng thành thai, tuy thành
chẳng linh, muốn thông huyền đạt diệu, chẳng thể được vậy. Luyện đan yếu quyết, đích
đích xác xác bất quá chỉ tại ngưng thần nhị tự. Ngưng thần ở tại chỗ nào? Viết: lúc mới
sanh thân thụ mệnh, ngưng thần tại lúc nào? Viết: lúc chân tức quy nguyên. Mà khí tại
nhân thân, nhất nhật thập nhị chu thiên, giống như đẩu bính thập nhị thần vậy. Lúc thăng,
thời khí ngũ tạng cùng thăng; lúc giáng, khí ngũ tạng cùng giáng; đã giáng rồi, khí ngũ
hành hợp thành nhất, đan kinh nói “kim mộc tịnh, tính tình nhất”, đó là chí lúc này vậy.
Như luận lúc hống trở về, thời đương lúc chân tức quy nguyên, hống trong li cùng khí
ngũ tạng cùng thăng, mà diên cũng đến thần phòng, kim có thể sanh thủy, kim diên tự
sanh mộc dịch; kim công cầu thư (mái), mộc mẫu cầu hùng (trống), đó là lí tất nhiên, đệ
tử có nghi vấn gì không? Tĩnh công chân cảnh, truyền qua văn tự giấy bút, chẳng bằng tự
thân chứng nghiệm. Thiền gia lấy liễu ngộ để kiến tính, đạo gia lấy quy nguyên để đắc
mệnh. Kiến tính mới có thể tri mệnh, ấy là cái học về tính trước. Đắc mệnh cũng có thể
25
tri tính, đó là thai tức quy căn, tự cùng nhất điểm linh căn dung thông hiệp hóa. Tính cùng
mệnh tự có trước sau, mà thật chẳng thể phân trước sau. Chỉ có trí sĩ sáng suốt, mới có
thể biết điều đó.
Hỏi: dương thần làm thế nào có thể phân thành trăm nghìn vạn thân?Thầy rằng: dương
thần ấy, do nhất đoàn chân khí kết thành, chân khí ấy lưu thông, giống như hỏa bạo tinh
phi, hỏa ấy phóng ra tứ phía, mỗi điểm đều có hỏa tính. Đan ấy, là thái cực. Thái cực sanh
thiên sanh địa, sanh nhân sanh vật, sanh vô số vật hữu hình hữu tượng. Nhất lạp kim đan,
hồn nhiên là nhất cá thái cực, tự nhiên có thể sanh vô số dương thần khác. Một Hạc Cù
Tử, cũng khả dĩ có ở khắp vũ trụ. Như thiên địa nhân vật, đã hữu hình hữu tượng, tất sẽ
bị hủy phôi. Đại đan sanh dương thần, tuy hữu hình hữu tượng,mà thật vô hình vô
tượng,nên phân ra thành vạn, hợp lại thành nhất. Nhưng dương thần đã vô hình vô tượng,
làm sao có thể ẩm thực? Viết: nhất khối khí thuần dương, như mặt trời đương lúc mùa hạ,
có vật gì mà không thể dung hóa? Như thế dương thần đã phân thành các dương thần,
thời có linh thông như nhau không? Đáp: phàm hữu hình hữu tượng mà phân ra, thời
hoặc có bất đồng, hoặc có thông minh như nhau, thời gian lâu dài ắt xuất sanh ngoan liệt
tử ( con ngu ngốc). Dương thần là thần, tuyệt chẳng có khí giáp tạp bên trong, linh thông
ấy tự nhiên giống nhau như nhất. Như thế dương thần đã phân, tứ phương bát hướng,
phân đầu tứ tán, tương ứng sẽ như thế nào? Là vật chí linh, thiên thượng địa hạ, vô vi bất
triệt, đánh chuông thời nghe thấy tiếng, kiếm linh gặp rồng thời phục hợp; vật ấy vô tình
có thể tương cảm như thế, luận như thế thời chẳng thể nói thông hết được.
Hỏi: đan hữu hình hữu tượng chăng? Đương lúc giao hội, biến thể dung hòa, như mầm
non được thiên khí mùa xuân, tỉnh ngủ mà thức dậy. Giao hội ấy sanh ra vật gì? Là thần
là khí là tinh, phi tinh phi khí phi thần, danh viết đạo, thấy gọi là đan, nghĩ bàn là thái
cực, thập nguyệt hậu thời là dương thần. Tóm lại, luyện đan mỗi mỗi đều là hư, một hạt
châu ấy, là một thể hồn nhiên thái hư. Đệ tử cốt yếu phải biết một từ ‘đan’ ấy. Đan chỉ
thân, giống như thân người. ‘Nhất’ chỉ ‘tề’(rốn), tức là rốn nơi người. Tề ấy chỉ đan,
giống như trong vùng rốn có đan. Thân tượng cho đan, đan tượng cho thân. Nhất vạch
(Phục Hi) có thể tượng cho tề? Tượng tề, sao không dùng một vòng tròn mà dùng nhất
vạch, nghĩ ở đó hiểu thế nào? Nhất vạch ấy, Phục Hi dùng nghĩa nhất, tức nghĩa duy nhất.
Phục Hi lúc ấy chưa có bát quái, nên dùng nhất vạch ấy, giống như thai trong bụng mẹ,
ngũ quan tứ chi chưa có, trước sanh tề luân, liên hệ với người mẹ. Nhất vạch ấy, với
nghĩa như vậy. Việc kết đan chẳng phải ở chỗ nào khác mà ở tề trung (trong rốn), chỗ đó
là nhân chi mệnh căn. Luyện đan để lập mệnh, lập mệnh chẳng ở nơi mệnh căn mà kết
đan, thì ở đâu?
Đan là vật có thần, tại nơi thông huyền đạt diệu chi cung. Đắc thần ấy, thời đan có thể
thành, chẳng đắc thần ấy thời đan chưa thể thành. Thần ấy như thế nào? Thần ấy là đan
tổ. Để tử phát thệ nguyện, thời trong lúc tu luyện, thần ấy theo Đẩu Cương chân khí giáng
xuống tâm phủ, hòa hội trong thân, khiến tâm địa thanh minh, khí chất thuần túy, đều do
thần ấy tác dụng. Thần ấy ghét động mà ưa tĩnh, ghét thật mà thích hư; tĩnh hư chí, thời
thần ấy tự linh; đã linh rồi,tự nhiên hiển đại tác dụng, quản nhiếp ngũ tạng lục phủ nhất
đại thần vương, do đó mà toàn thốc ngũ hành, hội hợp vạn tượng, như lúc chèo thuyền,
tùy dòng nước mà di chuyển, gặp bờ thì tránh mà đi, chẳng hề có gì trở ngại. Công phu
của người nếu đã qua tầng thứ nhất, thời tương ứng mà dẫn nhập tầng thứ hai, nếu đã quá
tầng thứ hai thời dùng công phu tầng thứ ba, cứ tùy theo thế mà dẫn nhập, cho đến chín
mười phần, công phu viên mãn, cùng thần ấy có đủ thần lực vậy. Đệ tử nay tương ứng nhị
tự cung dưỡng kì thần đầy đủ. Nhị tự cung dưỡng ấy là thế nào? Là tĩnh là hư.

Quyển tứ

　　 Nam cực thiên cung ， thanh hoa thượng đế ； trần kiếp hộ sanh chi từ phụ ， vạn
26
thế văn tự chi tông sư ； kim thanh ngọc chấn ， khai chánh học vu đông châu ； sư tọa
liên thai ， diễn giáo truyện vu tây vực ； thần hóa chi diệu ， bất khả danh ngôn ；
biến động chi ky ， lược vô đoan nghê ； tự cuồng nhi thật thánh ， cư thì hòa thanh
nhâm chi gian ； tuy ám nhi tất chương ， tại tiến thối vinh nhục chi ngoại ； đại bi đại
nguyện ， chí thánh chí nhân ； đa phương thiết pháp ， độ nhân vô lượng thiên tôn ，
vô thượng đạo tổ tiên sư tứ lục
Vấn: Thân ngoại hữu thân chi hậu, công phu hoàn trở về có phải là không đáng kể
không? Thầy rằng: hỏi rất hay, lúc ấy có hai trường hợp. Đem chôn cái thân xác phàm ấy
đi, việc này nhanh. Thượng sĩ muốn thân xác cùng đi, việc này lâu. Dương thần thấu đỉnh
môn mà xuất, ở tại trong thái hư, tiêu diêu tự nhạc, khoảnh khắc thì gian, phi đằng vạn lí,
thượng khả dĩ vui đùa nhật nguyệt, cao đạp vân hà, hạ thời ngao du sông núi, thưởng lãm
thắng cảnh, tùy tâm mà đi, trở về thấy huyễn thân, một khối rác rưởi, chi bằng bỏ đi, như
ve sầu thoát xác, đạo di hình còn xa lắm, thế là bỏ thân xác phàm mà đi. Như có chí sĩ,
chẳng cầu tốc hiệu, tự biết công phu lâu dài, dương thần xuất như vật xuất, huyễn thần có
thể quên mà chẳng quên, nhất định bảo thủ nguyên linh, thiên thiêu vạn luyện, vong kì
thần như thái hư, lấy thần hỏa mà nung nấu, toàn thân cùng câu hóa, như thế thời có thể
hình thần cùng đi được vậy. Đường lối là như thế, nghe thì có thể biết được. Nhưng hữu
chí giả đương thời công phu lúc đó dụng thủ pháp thế nào? Hỏi: lúc ấy cũng là luyện hư
chăng, có gì giống có gì khác? Thầy rằng: Luyện hư là giúp cho luyện tâm chưa đạt thuần
chí công phu, đó cũng là một tầng công phu luyện khí chưa trọn ven. Như luyện tâm đã
đạt đến chỗ vô sở hữu, lúc thoát thai, thời mọi sự đơn giản nhanh chóng lắm! Còn như
tiên mệnh hậu tính, sợ rằng mạt lộ, lại phải quay lại luyện tính. Đầy đủ trí huệ vẹn toàn
nhất ấy, cũng diệu !
Tu chân chi thổ(ý nói cái được của tu chân- thái hư), ôm ấp lấy đạo, thần du nơi thái hư.
Thái hư không có chỗ nào không là đạo, thân người cũng như vậy. Con người cũng
không chỗ nào không phải là đạo, đạo mà không phải đạo, ấy gọi là đạo, mà thật không
chỗ nào có vậy. Đạo làm sao có tên như thế? Thiên địa nội ngoại đều thái hư vậy. Hữu
thiên địa, mà đạo lưu hành nơi thái hư, như thiên địa bế tắc, hay dù thiên địa có hủy mà
đạo toàn vậy. Ta cũng thái hư khuếch nhiên nhiên đồng hư vậy, lấy hữu hình hữu tượng,
cùng hư ngăn cách. Tuy hữu cửu khiếu lưu thông, mà ta thái hư cũng thấy trật hẹp mà
chẳng yên vậy. Đã thấy chẳng yên, thời sanh ‘uẩn’ mà hữu tình, phát mà thành dục, lúc
thì hỉ nộ, khi thì ái lạc, thiên thái vạn trạng, cùng công cực sảo, lấy nhất điểm vô ngại linh
quang mà trầm luân nơi huyết nhục thân. Trầm luân lâu dài, dần quên hư ấy; đã chết đi
rồi, lại phục mê bất ngộ, đọa nhập ác đạo, nhất sanh chẳng ngừng, chuyển tử chuyển
sanh, mong cầu giải thoát, có khó hay chăng? Xem thấy thân là mối hại như thế, tiên gia
dùng cách nào có thể bạch nhật phi thăng? Đó là hóa thể, chẳng phải phàm thể vậy. Hóa
thể với thái hư chẳng khác vậy, chân hỏa phanh(nấu) thành, hình chất câu hóa, nên tụ
thành hình, tán thành khí, tụ tán chi gian, tuyệt chẳng thể biết là vật gì vậy.
Chí sĩ tu chân, ở tại danh sanh linh động, hay nơi phố xá đông đúc, hoặc nơi hiểm trở núi
non, đều có thể luyện đan. Thể nhiệt như hỏa, tâm lãnh như băng, khí hành như tuyền,
thần tĩnh như sơn, ấy gọi là đắc đạo thành tiên. Người như thế ta đợi chẳng được để mà
đàm đạo. Luyện hình chi pháp, hư kì thân tâm, bỏ hết mọi tác động, mà nghe như thiên
đạo tự nhiên vận hành, lâu dần mà hóa, vô chất có thể tìm. Sư sãi mạt học, lâu lâu lại
mắng đạo môn ta là kéo thây đeo cốt, lấy ống nhòm trời, thì làm sao có thể thấy sự bao la
của thiên thể? Há chẳng biết đạo ta tinh tu diệu luyện chỗ hình thần câu hóa, liêu liêu thái
hư, những kiến tử quang diệu huyền khí sung mãn nơi thiên cao địa hậu chi gian, minh
thời như nhật nguyệt, nhanh như lôi điện, mênh mang như phong, nhuận trạch thời như
vũ, tầm thanh cứu khổ, vô cảm bất thông, cầm nắm xu cơ tạo hóa, là phụ mẫu của chúng
sanh, làm được như thế, há chẳng phải quang minh tuấn vĩ ư? Việc ấy chí sĩ quân tử tự
phân. Chẳng phải người có thể tích lũy đến chỗ đó, thời mệnh sao được bền chắc.
27
Thái thượng độ nhân dùng Đạo, chẳng nghe dùng đan. Thần tiên độ nhân dùng đan,
chẳng rời xa đạo. Các dòng khác nhỏ lẻ lưu truyền, tự khoe bí truyền. Tự cổ dĩ lai chưa
có dùng thuật độ nhân mà khả dĩ trường sanh bất tử, giải thoát viên mãn. Thêm tuổi thêm
bệnh, chỉ có cái lí vậy. Cổ nhân làm ra đan kinh, duy chỉ “tham đồng khế” là xứng đáng,
ngoài ra chân ngụy xen lẫn. Nhưng trong chân có ngụy, chân mà bất chân. Sao mà tu
huyền chi sĩ trầm trệ trên giấy mà nói xuông, mong đoạt thiên thượng chi tạo hóa, chúng
bạn mù vây quanh, đại đạo kiến mà bất tri, đan kinh coi là vu khống chẳng tin, bỏ ngọc
châu chiếu sáng, kì trân coi như phi trân. Như thế chẳng phải bi ai lắm sao? Cổ kim mang
mang, huyền môn vô số bàng môn, phó thác cho tay không mà nặn bánh, làm sao mà hết
đói? Hữu chí chi sĩ, nên tu chí đạo, lấy đại hiền đại thánh làm tông sư, lấy minh tâm kiến
tánh làm chuẩn đích; phiền não bồ đề, vốn phi nhị cảnh; thiên cung địa quật, tổng tại nhất
tâm; dụng miên miên bất tuyệt chi công, đạp thật thật tự tu chi địa, tắc tại thế là địa hành
tiên tử, thượng thăng thành ngọc điện chân quan, tử tử tôn tôn vĩnh ở phúc địa, há chẳng
phải đại kết cục, đại tốt lành hay sao!
Thuận pháp luyện đan, tĩnh thời vô đan mà hữu đan, động thời hữu đan mà vô đan. Đệ tử
thử yên tĩnh chốc lát, thần yên như thế, khí sâu như thế, theo thần khí tương y, lại dụng
chân tâm phát chân ý, đảo thành huyền hoa chí bảo, tàng nơi đan điền. Từ lúc ấy, thì thì
nội thị, khắc khắc nội quan, bát thiên lô hỏa, biến địa hoàng kim, đẩu cương theo đó mà
chuyển toàn, âm dương nhân đó mà điên đảo. Công mãn đạo thành, thuần dương chí
cương chi khí, huân cơ luyện cốt, pháp thể ôn hòa, tứ quý giai xuân; thái dương tại đỉnh
thượng, hưu trú vô dạ(có ngày mà ko có đêm);tạo hóa tại thân trung, hữu sanh vô sát;
phân thành vạn, hợp vạn thành nhất. Đó là chân nhân, hình thần câu diêu, dữ đạo hợp
chân.
Tiên gia tác dụng, tịnh phi thần kì, lấy bình thường chi đạo, hành bình thường chi sự, là
bình thường chi nhân vậy. Khổng Tử nói: “dung đức chi hành, dung ngôn chi cẩn.” Thiên
thượng thần tiên, trước cũng là người thế gian bình thường. Ta dạy đệ tử, chỉ là bình
thường thuyết thoại, chẳng làm điều kinh thế hãi tục. Đệ tử cùng theo đó mà làm, chẳng
sợ tiên lộ khó đi, bậc thang lên tiên khó bước, tiên quan khó làm, tiên lộc khó hưởng?
cưỡi mây cưỡi hạc, xuất hữu nhập vô, chí sĩ quân tử theo đường ấy mà đi. Nho ấy gia
phong, có gì quái dị! đệ tử có gì mà hồ nghi? Như luyện đan chi thuyết, thái thượng
nguyên giáo nhân lấy dưỡng tính làm chí, mà phục mệnh là thứ. Chân thường chi thể,
khoáng kiếp thường viên, khiến Diêm La lão tử, chẳng cách nào hạ thủ. Diêm la có thể
sanh nhân sát nhân, nhưng chẳng thể với đạo vô cùng vô tận mà có thể sanh sát. Đến lúc
luyện mệnh, hỏa hậu đến thì, hồn thân phi khứ, cao du thái thanh. Như ta hỏi đệ tử trong
thân vật nào thực sự là vật? trước tiên hãy đào tẩy vật ấy thành kiền tịnh, siêu xuất sanh
tử, sau rồi hợp liền nhân thân khả dĩ siêu xuất sanh tử. Còn như nội thân có vật bất tịnh,
thời mầm mống sanh tử trói buộc hệ lụy, ví như một gian nhà đẹp, chủ nhân chẳng an tâm
tĩnh tọa, chỉ quán tưởng ngoại sự, hoa liễu bên ngoài, mục đãng tâm di, chốc lát dục xuất,
nhất xuất vong phản, nhà chẳng có chủ, tất sẽ khuynh đảo. Việc học luyện tính, tiên yếu
lưu trụ chủ nhân, vô tâm hướng ngoại. Luyện hình chi học, là chủ nhân trông con trong
phòng, con nhỏ suy tư, ai nặng ai nhẹ, ai trước ai sau, chẳng đợi biết được mà tự kiến vậy.
Tĩnh tọa chi thì, tâm huyền ấy thái hư, đợi khí tức điều hòa, thân tâm an ổn, rồi sau từ từ
thu nhiếp, nội chiếu bổn thể; quả nhiên không không, nhất vô sở hữu, lúc ấy thời tự
chứng quả diệu giác, thập phương thế giới tẫn nhập giác trung mà thật vô sở giác, giác
tính bất sanh, giác tính bất diệt, ấy là chân giác. Bổn lai nhất điểm linh không, chí viên
chí diệu, tiểu tắc hào mao (cực nhỏ), đại tắc tu di (trải khắp), phàm vật hữu hình hữu
tượng, theo đó đắc hình tượng, vô hình vô tượng, theo đó mà vô hình vô tượng, thiên địa
nhật nguyệt, thai noãn thấp hóa, hữu tắc phân thành vạn, vô thời hợp thành nhất. Đó là
“vi nhi bất vi” vậy!

28
Như vật thật thời tất phôi (tan rã), bất phôi tắc không. Nhân hữu thân, do tứ đại hợp thành
ta, đến lúc chết đi, quy nguyên tứ đại. Duy không ấy mà linh, đắc vô sở quy. Như rằng
quy không, bổn lai là không, lấy không chỗ này, quy không chỗ kia, không chẳng có này
kia, quy về nơi nào? Duy không vô quy, bất tử ấy, là không vậy. Như luyện đan cũng là
không vậy. Gọi là dương thần, tuyệt chẳng phải thân tứ đại hợp thành, sao đắc được phi
không? Như dương thần ấy, chánh là không mà linh đích nhất đông tây, đó là không mà
linh vậy, chẳng thể miêu họa, chẳng thể tạo hình. Duy nhất dương thần ấy, phân minh
nắm giữ không mà linh, tạo nên bóng ảnh ấy. Ấy tức thiện mà huyền, chỉ duy nhất trong
khoảng ấy, chẳng thể khác, chẳng thể đồng, trong khoảng giữa giống và khác ấy, chẳng
phải thượng trí bất năng tạo kì cực vậy. Học đạo chí sĩ, lấy năng ‘nhẫn’ làm gốc. Hỉ nộ ai
cụ, tâm ta không sở hữu, nhất thiết tảo trừ, thật khoái nhạc! Tuy nhiên, ‘nhẫn’ nhất tự,
khó nói lắm vậy, chẳng phải đại dũng sao có thể chịu được, phi hạo nhiên chi khí thời
trong thiên hạ, ai làm được đây? Để tử đã có trí học đạo, đáng với đại dũng ấy, hạo nhiên
chi khí tự phụ, khương quế tâm, băng thiết cốt, chân kim ngộ hỏa, phát kiến quang hoa.
Chí nơi thiên tông liễu đương, chứng minh tâm địa. tâm đã ngộ rồi, bèn lấy tĩnh lực đợi
thời.
Người tu tại gia cùng người xuất gia có bất đồng. Sao vậy?Người xuất gia sống trong nơi
phòng ốc trong núi, có thể xem kinh điển, dù cho ngày có làm việc gì, thời cũng tĩnh tại.
Người sống tại gia, chẳng lao khổ vì mưu sanh, cũng bôn ba mà ứng xử, dù trong ngày
yên tĩnh, thời cũng khiến tâm xao động. Như chẳng gấp mà thu xếp cho an nhàn, trong
huyên náo cầu không, tắc tính bất quy mệnh, mệnh bất hợp tính, tuy rằng dốc lòng xoay
chuyển, mà cầu chân tức quy nguyên, nguyên thần lộ thể, hoàng nha biến địa, bạch tuyết
mạn không, việc khó lắm vậy. Đệ tử phát nguyện nhập huyền môn của ta, tu lấy chân thật
công phu, tự mình chứng nghiệm công phu, căn trần tịnh tẫn hoàn chưa tịnh tẫn? tâm địa
viên minh hoàn bất viên minh? Trong khoảng một thốn vuông, trong thân bảy thước, có
thể nhất vô sở hữu, như nhất tòa thủy tinh tháp tử, lưu li bảo bình? Quả nhiên được như
thế, lại trong tĩnh cầu tĩnh, chí thượng thêm chí, cứng mạnh gân cốt cơ bì, nằm giường là
dây thừng, tọa tĩnh trên giường cỏ, hữu kiến như vô kiến, hữu văn như vô văn (nghe), tìm
trong thân huyền quan diệu khiếu, vị trí kim đỉnh ngọc lô, thái thủ nguyên dương chân
khí, vật(chớ) vong vật trợ, nhật tăng nguyệt trường, như châu dưới đáy nước, như ngọc
trong đá, tinh hoa tự nhiên uẩn kết, quang diệu tự nhiên phát việt, nhất niên thập nguyệt,
anh nhân thấu xuất linh thai, nhờ cậy nguyên dương nhất khí, xung phá thiên đỉnh môn
khai mở. Đó là việc của hào kiệt trượng phu vậy!
Hỏi: thái thủ điền bổ trừu thiêm các pháp, thứ tự tuân hành như thế nào? Thầy rằng: ấy là
thánh hiền khổ tâm cứu thế, bất đắc dĩ lập nhiều danh sắc. Như có thượng tri chi sĩ, một
sớm ngộ nhập đại thừa, có thể trong oai nghi mà hành trụ tọa ngọa, nhất không sở hữu,
thì thì phản chiếu, bán niên thập nguyệt, hỏa hậu đến thời, tự nhiên tính nguyệt đương
không, nguyên thần hiện xuất. Sở dĩ thánh hiện dạy người lại thêm một tầng luyện hư, đó
là diệu diệu chi luận vậy. Như người tập tĩnh lâu dài, khí tuần hoàn khắp chu thân chẳng
ngừng thăng giáng, ứng với chu thiên độ số, như đêm ngày rằm thủy triều hùng dũng
dâng lên, xuyên cân địch(rửa) tủy, cốt tiết phấn toái(vui thích).Thánh hiền sợ học nhân
đến cảnh giới này, kinh khủng phát cuồng, tất đại sự thất bại, thế nên phát đại từ tâm, lập
thành các loại danh sắc thái thủ trừu thiêm điền bổ, chủ yếu để học nhân biết trước mà
vượt qua, dựa vào đó mà lúc lâm sự chịu đựng, trong cảnh ngộ ấy chẳng loạn; sóng gió
trên sông man mác, ta cứ thuận chiều mà di chuyển. Ta thật thật đối tử thuyết, luyện đan
trọng yếu, quyết chẳng phải ở đó, đệ tử hiểu đường lối chưa vậy?
Nhân nhân thuyết luyện đan ấy là luyên diên, sao biết chân đan chẳng phải do diên tạo.
Tự mình tìm kiếm sự khởi đầu, mà chẳng biết đan kinh có trăm ngàn lẫn lộn. Chao ôi!
tựu chung lại ta phải nói rằng, trong trăm ngàn sự lẫn lộn ấy, kiểm xét lại chẳng được chữ
nào. Đệ tử lo lắng quá nhiều, chỉ cầu diên với đạo chẳng cần kíp, kiến tính bất
29
chân,chẳng dốc lòng tin theo ta. Như lập thề nguyện cầu đạo, biện rõ mà theo kiến tính
công phu. Thầy truyền nhất cú(câu cú) tin nhất cú, thầy truyền bán cú tin bán cú. Đã gặp
chân sư, đã thụ chân quyết, còn nghi còn ngờ như thế sao? Tâm đệ tử lo sợ như vậy, mà
cầu đạo thời vô ích mà thêm hại, tưởng đến tĩnh công, nghi ủy phát sanh. Thể hiện như
thế, chẳng phải là trung thần, chẳng phải hiếu tử, chẳng thể thành thượng tiên nhân.Nên
biết tính là tự ngã đích tính, mệnh là tự kỉ đích mệnh, hết thảy đều do tự nhiên thiên phú.
Thiên phú ấy mà bị ma quỷ đoạt mất, sao lại có lí ấy? Người học đạo, hữu vô đều bỏ,
xem thân ấy là huyễn vọng, như đao cưa vạc nấu, có thể hại thân, nhưng chẳng thể hại
được hư minh chi thể. Hư thể ấy bất phôi, nhưng bị ma quỷ quấy nhiễu ám hại, cùng nhất
điểm hư minh đó, kim kiên hỏa liệt, tái tạo lại nhân thân, tự nhiên yếu hoàn ngã thành
tiên đắc đạo chi nguyện. Như tâm ấy chẳng loạn, vạn ma bất lai, nhất tâm năng địch vạn
ma, nhất chân năng thư vạn huyễn, ta có gì phải sợ nữa! Thượng giới thánh hiền, với đệ
tử truyền pháp truyền đạo, yêu quý khác gì trân châu bảo ngọc, trân châu bảo ngọc có
giới hạn, hảo đệ tử vô giới, đương lúc sơ khởi hạ thủ tiết lập niệm đầu, đã liệt danh tánh
hương quán vào sổ sách tiên phủ, ngày ngày có thánh hiền hàng lâm, xem xét công phu
tu luyện. Quả như chí nhân tâm niệm bền chắc, thánh hiền vui mừng chẳng hết, hư không
hộ trì, chẳng thua từ mẫu ái xích tử, bảo hộ canh giữ, những loài ác ma hung quỷ có thể
đến quấy nhiễu gây hại, vũ lộng được ư? Làm gì có lí ấy. Đệ tử đã phát tâm là đệ tử đạo
môn ta, nên lấy đại dũng, lập đại thệ nguyện, quyết làm đỉnh thiên lập địa trượng phu, là
hào kiệt toàn kiền chuyển khôn, đại chấn huyền phong, hoành khai pháp thự. Ngay cả khi
thân bị hãm trong hang ma, mệnh treo trong ma quật, nhờ nương tựa vào tự kỉ tính
linh,phóng đại quang minh, chiếu diệu u uẩn, khiến quần ma độn tích, chúng quỷ tiềm
tung, huống chi trong cảnh thanh bình,có cao tiên trợ giúp, mà lại sanh tâm lo sợ, há đại
trượng phu hào kiệt lại như vậy sao?
Học đạo chi sĩ, miệng ngậm thì thở, miệng hé thời cười, hòa nhạc chi cực, động cùng cái
động của trời, ngày ngày như trong gió xuân, thời thời như minh nguyệt chiếu hạ, như thế
khả dĩ thượng hợp cao chân, làm bạn cùng tiên. Xem như thế, đệ tử chưa thể được vậy.
Nam tử lấy thiên địa làm nhà, sao để bị câu thúc một nơi? Đệ tử nương tựa nữ nhân thái
quá, chẳng thể không bị trói buộc hệ lụy, như cư sĩ có trí tu đạo, coi nhà cửa gia như vật
phù phiếm. Ta thấy cổ nhân, thật hợp ý ta, cao phong bất viễn, tiếng thơm lưu truyền.
Đạo sĩ đắc đạo, đến đâu cũng thấy đường xá, gặp núi rừng coi như gia trạch; Lão Tử cưỡi
thanh ngưu mà đi về phía tây, Đạt Ma tổ rời thiên trúc mà đến phương đông. Phóng cước
xuất môn, tự là đại lộ, thê tử sao có thể hệ lụy? Tùy thân hành sự, có gì phải lo?
Ta thấy thượng cổ tu đạo, luyện đắc tâm linh, nhất ứng diệu lí đều theo tự kỉ tâm thượng
ngộ xuất, đều tự mình trải nghiệm, chẳng có ma chướng. Hậu thế chí sĩ, bỏ qua tầng công
phu ấy, mỗi mỗi đều mong được sư gia truyền khẩu quyết. Cũng lại gặp được sư gia mù
một mắt, theo đó mà mô phỏng bày đặt, minh thiên lập thệ, thụ nhận lễ bái, theo đó mà
truyền lại, hết thảy đều là tiểu gia công phu, dám nói là đại đạo, lấy bậy truyền bậy, lấy
vọng (sằng) theo vọng, lũ mù theo sau, đám điếc hội thoại, muốn cầu đăng chân nhập
thánh, cũng thật khó thay! Thật đáng thương thay! Như chân tiên giáo nhân, chỉ truyền
đắc nhất cá luyện tâm khẩu quyết, dụng nhất bộ ấy tiến nhất bộ, nhất tầng tiến nhất tầng,
theo tâm ấy mà Khảm thượng nhỏ nhẹ lưu xuất. Như đắc thượng căn thượng khí chi
nhân, khoát nhiên liễu ngộ, siêu nhập đại thừa, ngẩng đầu thời thấy thiên cung, san hà đại
địa vô phi hoàng kim thế giới, tiên bằng đạo hữu bất thì lai vãng, trực đến khi hình thần
câu diệu, liền tự kỉ thân tâm liền lạc tác dụng chẳng hề trở ngại, huống chi sư gia truyền
thụ mà xem như một cục đất, chẳng biết công phu trước mắt mà chạy xa đạo lộ. Ta chẳng
nói lời lừa dối hạ nhân, duy thượng căn thượng khí chi nhân, cũng tin như vậy. Đệ tử căn
khí tốt, nên việc ghi chép này do đệ tử.
Nơi người học đạo, tâm hữu thần mục, thượng thiên địa hạ, vô sở bất kiến. Việc theo
thượng thánh hiền cầu đạo, tuyệt chẳng hướng ngoại trì cầu, tĩnh mà cầu nơi nhất tâm,
30
chẳng lo không đủ. Thái thượng Lão quân cửu đỉnh thần đan, nguyên là nhất tâm tương
thụ, lấy tâm hợp tâm, tuyệt chẳng phải từ miệng nói ra, trong sách viết hết ra vậy. Như
theo truyền khẩu trong sách truyền thụ đại đạo, tuy truyền thụ ấy, cũng chẳng thân thiết,
như thế quyết bất như ý. Tâm ấy là, vạn vật chi bổn, nhất nguyên chi hội. Bỏ tâm mà biệt
cầu, khác nào bỏ gốc tìm lá. Ta thấy thế gian hậu bối tu huyền, hiểu đắc một món hai
món, lại bắt trước hình trạng sư gia, yếu nhận lễ bái, thụ nhận trai cung. Ta thấy vậy,
chẳng nén mà thốt lên “tội quá”! Phàm thiên cổ tông sư, độ nhân vô lượng, chỉ dạy người
minh tâm kiến tánh, mài tẩy huyền châu, linh quang thấu phát, để người tự năng sanh
xuất liễu ngộ, ngầm ước chân cơ, cùng ngã tâm lãng lãng tương ấn. Người đã tòng trung
tâm ngộ xuất, tất nhiên đắc thân thiết, đắc như ý, đến kì thành công, vạn pháp tổng quy
không, nhất chân hàm vạn tượng, đắc ý vong ngôn chi diệu, như thế với người đó khả dĩ
chỉ điểm, người ngoài nghe chẳng thể lĩnh ngộ, mà ngây ngô yên chí cầu trong ngôn ngữ
văn tự, cũng chẳng nói sằng vậy! ô hô, thiên hạ chẳng có chân sư đợi vậy! mà chí sĩ đàm
huyền, mười phần đã có chín, tự thân người người đều có thể tự đắc li châu, tương lai hứa
hẹn, như vậy mà chẳng khởi sự mà tu? Ta thấy người như vậy, bất miễn khiếu nhất thanh
tội quá! Học đạo chi sĩ, hữu bất tri kì nhiên nhi nhiên giả? Sao nói như thế? Linh cơ đến
thời, tự mình ban đầu chẳng biết, trong khoảng hốt nhiên, ngộ nhập vi diệu pháp môn.
Sao lại như vậy? Do sớm đủ linh cốt, sớm có linh khí, nên được như thế. Đệ tử chân thực
có tiên phẩm, mà tập khí quá nhiều, đó là cái hệ lụy lớn cho việc học đạo, nên mau tảo
trừ. Cổ thánh “trừng phẫn trất dục” tứ tự, dời xa quyết ấy bất đắc. Lấy ‘hòa’ mà ở nơi
quần chúng, lấy ‘khoan’ mà vui vầy bạn bè, ít nói mà dưỡng đức, thường định mà an tâm,
nhất thiết tảo trừ thói ác tật xấu, ấy là nhất vị tại thế tiên chân. Như thiên thượng thần tiên
tối hỉ kết giao bằng hữu, cũng dong chơi đàm đạo, người xướng người hòa, bôi tửu vãng
lai, thi ca tặng đáp, cùng người như nhau chẳng khác. Chỉ là nhân gian chẳng mấy người
đồng chí đồng đạo, nên thần tiên chỉ ngây ngất trụ nơi thiên thượng, hoặc ẩn san lâm, bất
khẳng xuất lai. Ta đích thực là chân thời có thể hư tâm thực phúc, với người(chỉ người có
đạo) đồng chí đồng đạo, lưỡng tâm tương ấn, ắt người sẽ đến với ta. Ta chẳng bỏ người,
tất người chẳng bỏ ta, bảo hộ ta đan thành hành mãn, dìu dắt cùng đăng, có gì khoái nhạc
hơn thế! Như thế cầu chân bất tất ngoại cầu, tổng tại tự kỉ tâm thượng chứng nghiệm.
Đạo bất khả dĩ ngôn cầu, cũng bất khả dĩ tri thủ, tu tùy sự chứng minh, tùy sự khám
nghiệm, tích hữu công hành, thiên thần theo bước, chỉ khi đan thành, pháp cũng linh vậy!
“ Cố thượng sĩ học đạo, thể chi vu thân, trung sĩ học đạo, tác chi vu ngôn, hạ sĩ học đạo,
cầu chi vu thuật”- thượng sĩ học đạo, tự thể nghiệm trong thân, trung sĩ học đạo, lục tìm
trong ngôn ngữ, hạ sĩ học đạo, cầu tìm thủ thuật. Học giả nhiều mà thành đạo ít, do đạo ở
tại trong tự thân mà cầu tìm nơi xa. Đệ tử tuyệt ý vinh hoa, cam tâm cùng khổ, duy chỉ
nghĩ cầu đạo, ấy có thể nói là có chí, nhưng chưa phải thiết thật công phu. Như thế nào
mới là thiết thực công phu? Khổng Tử rằng: “ công kì ác, vô công nhân chi ác” – dụng
công ở cái ác,người không dụng công thành kẻ ác, đó là thiết thực công phu vậy. Cái ác
chỉ thấy khi sự việc dịch biến, ác còn ở trong tâm thời khó tu. Nên hảo học chi sĩ, thì thì
khắc khắc, chỉ tại tự kỉ tâm thượng khám hợp. Nhất niệm mới động, hoặc tà hoặc chính,
tự mình biết được. Như ấy là tà niệm, tức thì tiêu biến, như ruộng lúa phải trừ cỏ vậy, bạt
bổn tuyệt nguyên, không để tái phát. Như ấy là chánh niệm, mở mang cho rộng rãi, nhật
tăng nguyệt trường. Mạnh Tử viết: “nhân chi hữu sở bất nhẫn, đạt chi vu kì sở nhẫn, nhân
dã. Nhân chi vu hữu sở bất vi, đạt chi vu sở vi, nghĩa vậy.”- người có lúc chẳng nhẫn
được, đạt đến chỗ có thể nhẫn,là đức nhân vậy. Người có việc chẳng thể làm nên, đạt đến
chỗ có thể làm được, là đức nghĩa vậy. Như thế mà bỏ đi, thời nhân bất khả thắng dụng,
nghĩa bất khả thắng dụng vậy. Nhân nghĩa sung nơi tâm sướng nơi tứ chi, phát nơi sự
nghiệp, bao trùm thời đại, truyền cho hậu thế. Để tử xem người như thế, là người thế
nào?khó có thể nói chẳng phải là tiên nhân,chẳng xứng bồ tát? Người như thế là chân
chánh chân tiên, hoạt đại bồ tát vậy. Ta cùng đệ tử là sư đệ, ngôn đan ngôn đạo, thâm
31
thiết trứ minh vậy. Thử xem tâm đệ tử, ngõ hầu chưa được như thế vậy. Phàm đại đạo
bình thường, vốn chẳng khác với người, nhân năng hành sự, đăng phong tạo cực, thiên
nhân tương ứng, chân tại hô hấp chi gian. Kim giản ngọc thư, giáng tự đế đình. Kim đồng
ngọc nữ, thường tại thị tòng, khả dĩ thủ giữ mà đạt được, đệ tử hà tất bỏ thiết thực công
phu, mà mong cầu tìm cảnh giới xa xôi huyễn hoặc? Đó là tự chạy xa đạo lộ, tuy rằng
cầu đạo, mà lại càng xa đạo, tuy rằng cầu tiên, lại càng cách tiên, như thế ta sao có thể độ
sơ tâm cho đệ tử?
Học đạo chi sĩ, càng gặp phải cảnh ngộ khó khăn, càng phải quyết tâm vững trí, vui vẻ
mà thuận theo. Nơi núi non, nơi bến nước, cỏ rơm làm quần, một cài bầu một cái nón,
chẳng thêm vật gì. Phong vũ tiêu điều, khói lửa chẳng cất lên, vạn hang động với tiếng
gió thổi cây tùng, cửa động tuyết lấp đầy, đạo nhân áo quần chẳng đủ, bồ đoàn tọa cụ dơ
bẩn, kiết già minh tọa, thường không an tĩnh, cùng đám hạc bày khỉ làm bạn, như thế sao
cùng cảnh giới! Dung nhân tục tử, coi đó là thanh khổ nan kham, ta coi như cực lạc quốc
thổ, thanh tĩnh hải trung vậy! Đệ tử có rau để ăn khả dĩ tốt cho ruột tràng, áo vải đủ che
thân, tối đến có giường cỏ rơm áo bông nằm trọn đêm, chẳng có tục tình vấn vương,
chẳng nghĩ chuyện thế gian ồn ào, đó là tiểu tiểu địa tiên chi phúc, đệ tử ngõ hầu coi đó
chưa đủ ư?
Đến chỗ luyện mệnh nhất tầng, tuy thụ khẩu quyết, ngõ hầu đợi tiên duyên, tự hữu nhân
lai tiếp dẫn. Trời cao nhìn xuống, chẳng để đệ tử cô độc. Ta nói tận hết ở đó vậy.
Hỏi: dương thần âm thần phân biệt thế nào? Thầy viết: âm dương vốn vô phân vậy, âm
chưa tận mà dương thần xuất quá sớm, ấy là âm thần. Lúc xuất ra ấy, mắt thấy bạch
quang như dòng sông, tắc thần tòng nhãn xuất. Hoặc tai nghe tiếng chuông khánh tiếng
sáo thổi, tắc thần tòng nhĩ xuất. Bởi dương khí chưa mạnh, bất năng đả phá thiên quan,
bèn đi tắt rẽ ngang, theo đó cho tiện. Đã xuất ra rồi, cũng tự tiêu diêu khoái nhạc, xuyên
núi bằng rừng, vô sở bất chi, lâm thủy đăng sơn, không chỗ nào không đến được. Chỉ có
thể thành hình, không thể phân hình; có thể nói chuyện, không thể ăn uống; có thể du tẩu
nhân gian, chẳng thể phi đằng biến hóa; như lúc mùa hè trời nắng, âm thần sợ mà lẩn
trốn, đó là mang theo phong thái tiên, mà chưa lìa hết quỷ, há có thể hình thần câu diệu,
dữ đạo hợp chân?
Hỏi: âm thần có thể luyện thành dương thần không? Sư viết: có thể. Ví như người được
tạo ra có phần hạ thể, do đó mà có lậu tiết, chẳng hề gì mà nguyên khí đến đánh đạp nát
vụn, nhập vào trong cơ thể, tái hành công phu. Học tiên chi sĩ, âm thần đã xuất, chẳng lấy
tiểu thành mà dừng lại, chỉ coi là đắc mà tái hành tu luyện, đương khi âm thần nguyên
hình vụn nát, hạ xuống kim đỉnh ngọc lô, trọng tân khởi hỏa, thiên thiêu vạn luyện, hỏa
hậu đến thì, tự nhiên âm tẫn dương phục, chân nhân hiển tượng.
Hỏi: làm sao khiến âm thần nguyên hình tan vụn? thầy rằng: vong kì thân, hư kì tâm,
không đỗng chi trung, nhất vật bất sanh, tắc khả dĩ hoán phàm thai thành linh thai, biến
tục nhân thành chân nhân, mà sự thành vậy.
Cổ nhân tùy ngộ mà an. Tuy ngộ độc xà mãnh thú, mà cùng chung sống, coi như bạn thân
huynh đệ, huống chi đồng loại chi nhân? Đệ tử muốn chọn nơi, cùng người chung học
vấn tầm thường, vô đại chủ trương, vô đại bao dung, vô đại hàm dưỡng; kiến tục tử, văn
tục ngữ, khí chính trực tức thành động, nghĩ đắc thân thanh tịnh, lìa xa huynh đệ, thỏa
thích ý nguyện. Tấm lòng như thế, đi được đến đâu? Đệ tử lỗi quá rồi vậy. Hữu độ lượng
nhân, hữu học vấn nhân, quyết chẳng như thế. Kẻ khác ngỗ ngược đến, ta lấy thuận thụ.
Kẻ khác nóng giận, ta vui vẻ mà tiếp. Cây lan sanh cùng cây ngải cây cỏ tiêu, chẳng sống
tách biệt với ngải tiêu, mà tự có hương thơm riêng, hành giả biết đó mà quý trọng. Chim
hạc đứng cùng gà vịt, chẳng làm giảm đi phong nhã, mà giáng đứng như nhảy múa, tự có
phong thái riêng. Nên người đắc đạo, vãng vãng hữu đầu nhập ma cung, thành như thân
quyến, đức tính huân đào, ma vương dập đầu, kính ái giao chi. Hung ma ngõ hầu giáo
hóa, cũng là lo cho nhân loại vậy?
32
Tử dục tu đạo toàn chân, phát vô lượng bồ đề chi nguyện, mà lại cùng phụ nhân nữ tử
tranh hơn thua một ngày dài hay ngắn, chẳng khác vai hề nhiều lắm? Đến như kết đàn
hay chẳng kết, đó là chuyện nhỏ, chẳng nên để tâm. Đệ tử trong thân một thốn vuông, tự
có linh đàn. Quả quyết quyét sạch ô nhiễm cấu bẩn, lấy tiên thiên chi hỏa đốt khởi lô tín
hương, ta cũng theo xuống vào trong đó, cùng đệ tử mật mật tương ấn, có thể truyền thụ
bí pháp vậy. Ngoài điều đó, ta còn cầu gì hơn?
Hỏi: trong tĩnh làm sao để có nhiều cảnh tượng? Thầy viết: phàm vật sanh, là do ta có
thân, dùng tâm của ta. Như thế do động mà sanh giả cảnh, do tĩnh mà sanh giả tượng. sao
dùng cảnh đó? Ước nguyện khởi nơi người có vọng niệm kéo theo duyên chẳng ngừng.
mà biển là do thận lâu (nhà thận)không trung tạo xuất; nhất niệm giác chiếu, cũng tức thì
tiêu tẫn. Sao còn có tượng? Người sơ học, ngày ngày trong động điên đảo, mới trên bồ
đoàn, lục căn đều tịnh, thức thần nhàn mà vô dụng, nó chẳng chịu tĩnh, tự nhiên tác
nghiệt khơi lai, thần đầu quỷ diện, chủng chủng hiện tiền; nhất tâm bất mộ(hâm mộ),
cũng tức thì tiêu tẫn, cảnh tượng ấy cũng phân tán vậy. Rồi sanh hư cảnh sắp bày mà vô
hình, tượng huyễn sanh mà hữu vật. Đó là thế nào?động là dương, dương vốn vô hình;
tĩnh là âm, âm vốn hữu vật. Nên biết trong tĩnh thời thấy vật, trong động tưởng hình.
Cảnh tượng bất phân, đều là thức thần tài khéo. Học đạo chí sĩ thành tâm trong ngày
nương tựa theo động mà dụng công, thì thì tuệ kính cao huyền, khắc khắc trí câu lãng
diệu, tùy khởi tùy giác, tùy giác tùy diệt; nhất diệt vĩnh tức(thôi), tức bất tái sanh, như thế
thức thần theo trong động mà diệt tẫn, tĩnh lại đổi có mà vật nào hiện trước mặt như ma
quỷ nhảy nhót? Nhất vị chân nhân lai hiển hóa, thập phương thế giới vĩnh vô ma, có gì
yên tĩnh như thế, có gì khoái nhạc hơn thế! Nay đã biết cảnh tượng trong tĩnh có thể gây
kinh hoàng có thể làm lo sợ, mà chẳng biết cảnh sanh trong động càng đáng kinh hoàng
hoảng sợ! Vô ngã vô nhân, khuếch nhiên đại công, cái mình chẳng muốn,chớ đòi hỏi
người, ấy chính là đạo. Thái thượng vong tình, vong cái sở dĩ gọi là tình ấy. Người tự
nhận lấy cái thấy biết của mình, mà tình sanh, tình sanh tắc cảnh sanh, cảnh sanh tắc
vọng sanh, vọng sanh tắc huyễn xuất vô số không trung lâu các, mà người sanh ở đó,tử ở
đó. Nguyên do sanh tử, chẳng gì ngoài điều đó, chỉ có nhất niệm ấy sanh, mà linh quang
nhất điểm tại thái hư, nhìn thấy nhân gian ái nhạc dâm dục, chẳng đả động chẳng giác
ngộ căn gốc mầm mống, thí như chủng tử phục phát manh nha, mà sanh tử chi niệm khởi
vậy! duyên nghiệp đã kết, vô minh chi hỏa đè ép chẳng dừng, thoáng chốc khoảnh khắc,
đọa nhập trong bụng (nhập thai), âm dương làm chủ, lục căn nhờ đó tác dụng, tối tắm
loạng choạng như người say tùy đường mà bước. Thế nên tu chân chi sĩ chiếu phá hướng
lai huyễn vọng, theo chỗ giả tìm chân, trong tình kiến tính, như đại mộng say sưa, mãnh
nhiên kinh giác, linh minh trạm nhiên. Đương lúc ấy thì, nghiệp duyên đoạn mà sanh tử
lộ tuyệt vậy. Như thế trong cái nhất kinh giác ấy, giống như thân mình vọt lên từ đáy
biển, nơi sóng nước trùng điệp, thấu xuất đầu lai, ngưng thần định lự, bả nhãn nhất
khán(mắt nhìn một hướng), bỉ ngạn phi diêu, thanh hư huyền lãng chi hương y nhiên bất
cải, như lãng tử hoàn gia, du nhân phản xá, bất diệc khoái tai! Ngô kiến chi nhân mê chân
trục vọng, khó được một hai cơn mộng huyên náo, như bát nước nghiêng mà nước chảy
ra, huyễn duyên huyễn cảnh tự nhiên tiêu tẫn. Tuy có ngờ hoặc, lại khổ bất ngộ minh sư,
mà mu tu đui luyện, đến cuối chẳng thành. Khổ sanh tử của người như thế, hào kiệt khởi
năng bất tự chủ trương, thành thiên địa chi gian nhất đại tự tại nhân? Đọc kinh giảng đạo,
đàm luận kinh sách, tìm tòi nơi cao chân ẩn sĩ, đốt hương tĩnh tọa, du ngoạn khắp nơi
danh sơn thắng cảnh, xem bốn phương tám hướng phong khí, đàn trống nơi kì lâm dao
phố, tìm nơi quỳnh quán chi điền. Đến nơi thiên thượng cao chân phân chủ tạo hóa, giúp
thiên đế nơi chân không diệu hữu chi cảnh, cầm nắm xu cơ nơi thái thượng vô cực chi
cung, như sự kì sự bất lao, như hành sở hành bất loạn, thiên địa chi đại, như chỉ như
chưởng, cận tại mục tiền, khoái nhạc làm sao!

33
Tu huyền có độ số, giống như thuật mà phải tiến mười phân mà mới được chín phân;cách
có một phân, tam nguyên ngũ khí, thất chuyển cửu hoàn, chưa được chánh vậy. Như cầu
minh đạo thông huyền chi sĩ, trong vạn người khó được một hai người đắc. Than ôi, đều
là do gặp được thuyết trường sanh vậy. Trường sanh nhị tự, tòng cổ chí kim, vô nhân giải
đắc. Chưa biết trường sanh chi thể, đã dòm ngó trường sanh chi dụng. Cho nên khảm li
thủy hỏa, thái diên luyện hống, rối rít thế nhân, chúng sanh vô tri, thỏa chí lấy nhất điểm
tham vọng chi tâm mong được trường sanh, nửa đường mà bỏ đi hết; dù có thành tựu, bất
quá thọ đến trăm năm nghìn năm, đến ngày thì vẫn tử vong như thường, lại ngạo nhiên tự
khoe đại đạo, chẳng biết xấu hổ vậy!Phàm trường sanh ấy, như thân ta chân nguyên diệu
thể là trường sanh, tứ đại ngũ uẩn đều là sanh tử. Duy chỉ chân nguyên diệu thể ấy độc vô
sanh tử, người đắc thứ ấy, cũng là vô thượng linh đan, theo đó mà luyện, gốc ngọn kiêm
tu, lấy năm lần mười năm hỏa hậu, dưỡng thành chí thần chí thánh tiên thai, khiến cho
giáp tạp tập khí nung chảy tiêu tán, ấy gọi là luyện đan, thực là dưỡng tâm. Đó là yếu chỉ
mà thái thượng dạy người luyện đan vậy, tòng vô hữu nhân điểm xuất, ta lấy nhất ngôn
điểm phá, khiến học giả học luyện đan tỉnh giấc mà giác ngộ.
Tính mệnh chi học, thị nhất phi nhị. Ví như có thể kiến đắc chân chân tính thể, tức có thể
lập đắc chân chân mệnh căn. Thuần chí thập nguyệt thai toàn, dương thần thấu đỉnh, tuy
rằng liễu mệnh công phu, thật thị hoàn toàn ngã tính nội sự, há phi tính mệnh nguyên bất
khả phân!
Tu trì chi yếu, thiên thánh vạn chân, tổng quy tịch diệt. Học đạo mà bất chí nơi tịch diệt,
chẳng thể độ kiếp vậy. Nhưng mà tiên phật hữu phân, nơi luyện tính luyện mệnh chi gian
vậy. Phật gia trọng luyện tính, linh quang độc diệu, huýnh thoát căn trần, tính ấy trường
sanh. Tiên gia trọng luyện khí, đào xuất thuần dương chi thể, kim quang pháp giới, tự
mình làm nên, đó là khí trường sanh. Xét cùng đắc đến vô thượng căn nguyên, thì khí ấy
là tính, trường sanh ấy là tịch diệt. Sao vậy? khí ấy là âm dương ngũ hành chi khí, là vật
hữu hình hữu chất, khí đó là sanh, khí đó là tử, khí đó là người, khí đó cũng là quỷ. Tiên
gia luyện khí, siêu xuất ngũ hành chi ngoại. Giản lược mà nói, tổng thị nguyên thủy dĩ lai
nhất điểm linh quang hồn dung chu biến thái hòa, là vật chí chân, mà thật hữu vô vật
vậy. đã vô hữu vật, thì còn kiếp gì mà độ? Mà thế gian học tiên, vọng ý chẳng trừ, coi
tiên nhân là hưởng phúc thụ dụng nhất ban khoái hoạt đích nhân. Phàm có phúc thì
hưởng, có tội phải chịu lao lí; đã khoái hoạt, tắc sẽ có sầu khổ; đó là nhị thừa là tương
đối chi lý. Mà thế nhân ngu si, coi là như nhau, lấy tham sân si tam chủng vọng tâm, lấy
đó học đạo, thời càng xa đạo.

Quyển ngũ
nam cực thiên cung ， thanh hoa thượng đế ； phân mộc công chi thủy khí ， vi kim
mẫu chi lân gia ； du hí hãn hải chi tân ， an thần côn lôn chi đính ； cứu quần sanh vu
thủy hỏa đao binh chi kiếp ， chế chúng ma vu dương cửu bách lục chi tai ； hốt đáo
nhân gian ， hóa tựu nhất phương thần thánh ； toàn quy thiên thượng ， dung thành
vạn lí tường quang ； kim lô luyện tạo vật chi đan ， hạ dược y hình ， thượng dược
năng y thần khí ； ngọc kiệt khan trường sanh chi cú ， linh phương độ thế ， diệu
phương trực độ tiên chân ； đãng đãng vô danh ， bất khả tư nghị ； nguy nguy chí đức
， nan dĩ hình dung ， đại bi đại nguyện ， chí thánh chí nhân ， mặc hồi tiềm vận ，
độ nhân vô lượng thiên tôn ， vô thượng đạo tổ tiên sư tứ lục

Hỏi: như thế nào để kiến tâm? Đệ tử muốn kiến tâm, đương lúc tĩnh định mà thảo xuất.
Tĩnh định cần đem vạn duyên phóng hạ, như mặt trời sáng không, chẳng bị che lấp. Lúc
ấy thì nhất tri bất khởi, nhất giác bất sanh, theo đó hữu tri, theo đó hữu giác, như thế là
ngã chân nguyên tâm thể. Như nhận vô tri vô giác làm ngã tâm thể, ấy là ngoan không;
còn như nhận hữu tri hữu giác làm ngã tâm thể, ấy là tiền trần vọng tưởng, đều là cái
34
mất vậy! Lúc vô tri vô giác, tìm hữu tri hữu giác, ấy là thái cực khai cơ vậy. Thế nhưng
tri giác chưa khởi, tâm ấy ở đâu? Mạnh Tử viết: “thiên hạ chi ngôn tính dã, tắc cố nhi dĩ
hĩ. Cố giả dĩ lợi vi bổn.”- thiên hạ nói tính, thời do yên định mà nên vậy. Yên định ấy lấy
tốt đẹp làm căn bổn. Đệ tử ở lúc tri giác chưa khởi, chẳng biết tâm ở chỗ nào. Đệ tử thử
tĩnh tọa đến như như bất động địa vị, hốt nhiên có người gọi tên? Đệ tử ắt dựng lên mà
trả lời. Sự ứng đáp đó xuất từ đâu? Đệ tử ắt sẽ trả lời: do khẩu ứng đáp. Xem lại xem
ứng đạp do đâu? Đó là từ chân nguyên tâm thể, nương theo đó mà đưa lên, lúc tri giác
chưa khởi, tâm yên định tự tại, bất tư tác, tùy hô tùy ứng, đó là Mạnh tử nói ‘cố’vậy, nói
‘lợi’vậy. Dịch viết: “tịch nhiên bất động, cảm nhi toại thông thiên hạ chi cố.” tức là nói ý
đó vậy.
Hỏi: tri giác phân khởi, tâm chi chân thể ở chỗ nào? Sư viết: tử vừa hỏi lúc tri giác bất
khởi tâm ở đâu, ta dạy đệ tử tĩnh tọa, nhất vô tri giác, hốt nhiên có người gọi tên, đệ tử
dựng lên mà trả lời, ấy là do chân nguyên tâm thể. Nay ta theo đó mà thuyết, lại chỉ điểm
lúc tri giác phân khởi chi tâm thể cùng đệ tử xem. Đệ tử trong lúc tĩnh tọa, vật cảm tâm
loạn, chủng chủng tạp trần hỗn loạn quấy nhiễu, chợt cũng lại có người gọi tên, đệ tử tất
sẽ dựng lên ứng đáp. Lúc ứng thanh đáp ấy, chủng chủng tạp trần đó chạy đâu mất hết,
vô hạn dây leo chằng chịt rối rít, tuệ kiếm chặt chẳng đứt, tri lực chiếu bất phá, hốt
nhiên nhất hô (gọi), dược nhiên(dựng lên) nhất ứng, tình thức cùng đoạn, căn đế cùng
tiêu, bổn lại linh minh chi thể của ta theo đó nhất ứng gian nương tựa không đề xuất.
Xem như thế thì thấy, lúc tri giác bất khởi, vạn cảnh cùng diệt, nhất hô nhất ứng,nhất
chân tự như, mới biết chẳng cùng cảnh cùng diệt; lúc tri giác phân khởi, vạn cảnh cùng
sanh, nhất hô nhất ứng, chân nguyên hiển lộ, mới biết tâm ấy chẳng cùng cảnh cùng
sanh, như thế vị chi bất sanh bất diệt. Đệ tử qua đó mà thông suốt, khả dĩ liễu đương
sanh tử; cũng như thế lúc phụ mẫu chưa sanh nguyên là trong ấy; phụ mẫu đã sanh,
nguyên tại tam thiên đại thế giới. Nói chưa dứt, đã có người giơ tay cười rằng: Như
thuyết lúc chưa sanh ấy, có người gọi đệ tử, đệ tử có ứng đáp không? Viết: chẳng thể ứng
đáp? Ta còn vô hình, đệ tử hô thế nào? Tử hô không, ứng tắc không. Đã không vô ứng,
ứng tắc bất không? Đó là bất ứng danh là không ứng, ai nói ta bất ứng đây? Người cười
rằng: như thuyết đã sanh rồi nguyên tại tam thiên đại thế giới, tất hữu nhân hô đệ tử, tức
thì tam thiên đại thế giới cùng ứng thanh, sao có mình đệ tử? rằng: ai nói tam thiên đại
thế giới chẳng cùng ứng thanh? Tất ngô ‘ngoại vô phục thanh’(ý nói ta ứng nhưng không
đáp?), nên biết ta mà nhất ứng, tức tam thiên đại thế giới đồng thời ứng vậy. Đệ tử không
dùng hình mà ứng, dùng hình ứng ắt bị che lấp vậy. Ví như dùng mộc thủ hỏa, đệ tử chấp
trứ hỏa là do mộc ấy sở phát, ắt là mộc ấy hữu hỏa, nên mộc ấy hết thời phi hỏa, tức là
nhất mộc hữu nhất chủng hỏa, phi mộc mộc chi hỏa, nhất hữu hỏa nhất chủng tính phi
hỏa hỏa chi tính. Nên biết nhất mộc chi hỏa, tức mộc mộc chi hỏa, nhất hỏa chi tính, tức
hỏa hỏa chi tính, khắp thiên khắp địa, phô bày cổ kim, đồng nhất hỏa, đồng nhất tính.
Thế nên Như Lai nhất hào li mầm mống, cũng chẳng thể thụ thập phương quốc thổ. Vân
hà vân hà, như thị như thị!
Nghi hoặc rằng: tâm thể bổn không, nhất vật bất hữu, thời hỉ nộ ai nhạc, từ đâu phát
sanh? Như là bổn vô, ắt ngộ cảnh bất năng tương cảm; đã có thể tương cảm, ắt hỉ nộ ai
nhạc quyết phi ngoại lai. Ngô ứng viết: hỉ nộ ai nhạc, phi cảnh bất sanh, nên biết ngộ
cảnh mà động tâm. Như thuyết tâm thể bổn lai hữu hỉ nộ ai nhạc, ắt chẳng thấy hỉ là hỉ,
chẳng thấy nộ là nộ, chẳng thấy ai là ai, chẳng thấy nhạc là nhạc vậy. Có ai mà vô cớ
chợt hỉ chợt nộ chợt ai chợt nhạc, ắt sẽ bị cười là ngu đần, là ma quỷ. Sao vậy? Nhân
tâm vốn vô hỉ nộ ai nhạc vậy. Do đó có thể thấy, nhân kiến khả hỉ mà hậu hỉ(sau đó mới
hỉ), kiến khả nộ mà hậu nộ, kiến khả ai mà hậu ai, kiến khả nhạc mà hậu nhạc, tất là do
kiến mà hậu ứng theo. Há chẳng ngộ mà động tâm sao? Nghi hoặc lại rằng: Thầy thuyết
tâm thể bổn vô hỉ nộ ai nhạc, sao mà《 trung dong 》 lại thuyết: “phát nhi giai trung tiết
vị chi hòa”, Ta ứng mà rằng: tâm, linh vật vậy, ngộ cảnh tức phát, tự nhiên ứng đáp vừa
35
khéo, chẳng có an bài, nên vị chi ‘hòa’. 《 dịch 》 viết: “tịch nhiên bất động, cảm nhi
toại thông thiên hạ chi cố”. Tịch nhiên bất động, là chưa phát mà ‘trung’ vậy; cảm nhi
toại thông, trung tiết chi hòa vậy. Thánh nhân làm 《 dịch 》tự có điều tối diệu, cảm mà
hậu phát, thế nên tâm thể bổn vô hỉ nộ ai nhạc vậy.
Nghi hoặc rằng: thầy nói hỉ nộ ai nhạc ngộ cảnh tức phát, như thế tâm sở chấp hữu.
Thầy rằng: tâm thể bổn nhiên vô vật, giả sử hữu vật, ắt cùng là nhất vật, nhất vật làm
sao ứng vạn vật? phàm hỉ nộ ai nhạc, cùng ngoại cảnh nhập cảm vào tâm, duy tâm thể
tối linh, nên cảm tức thông, nhất cảm chi hậu, cũng phục vô hữu. Như cho rằng gốc tâm
thể vốn hữu hỉ nộ ai nhạc, đệ tử thử tĩnh tại nội quan tự tâm, hỉ ở đâu, nộ ở đâu, ai ở
đâu, nhạc ở đâu, như quả thật hữu căn, thời ở chỗ vô hỉ nộ ai nhạc mà tác động, mà hỉ
nộ ai nhạc tùy kiến, đệ tử miễn cưỡng cầu hỉ nộ ai nhạc bất đắc, thế nên tâm thể thanh
không, nhất vật bất hữu, kì hư mà chí linh, cảnh đến mà cảm, tâm tức tùy cảnh mà phát.
Nên Mạnh Tử viết: “sạ kiến nhụ tử tương nhập vu tỉnh, giai hữu truật dịch trắc ẩn chi
tâm”- chợt thấy đứa trẻ sắp rơi xuống giếng, tâm cảm thấy sợ hãi cùng thương sót. Lúc
vừa nhìn thấy, thời sợ hãi cùng thương sót cùng lúc thấy phát sanh. Lúc chưa thấy, tâm
không không như vậy. Lúc đã thấy rồi, tâm ấy lại vô liễu(trở về vô) . Duy lúc chợt thấy,
hoảng sợ thương sót ấy, chẳng biết từ đâu phát sanh, như quyết tâm dứt khoát, chạy
nhanh đến mà ngăn cản. Nếu cho rằng hoảng sợ thương sót ấy đã được an bài từ trước,
thời trước lúc thấy như thế, làm sao tâm không không như vậy? Sau lúc thấy rồi, làm sao
lại được vô liễu? Đã vô liễu rồi, ngày khác lại thấy, cái hoảng sợ thương sót là tùy thấy
mà phát, phát rồi lại vô,thử hỏi tâm ấy hữu vật chăng? Chẳng gì khác, vô chi cực, linh
chi chí vậy. duy hư mà linh, nên có thể tùy cảm mà phát, phát rồi lại vô. Đạo gia ta cho
rằng huyền quan nhất khiếu, ở đó tác động đến một nửa sự việc vậy. Như chợt thấy đứa
trẻ rơi vào giếng, hoảng sợ tương sót tùy phát, cùng với việc thấy tiền của chợt khởi đạo
tâm (tâm trộm cướp), thấy sắc dục chợt sanh dâm niệm, đạo tâm dâm niệm ấy, cũng cùng
cảnh mà sanh, làm sao để phân biện? chẳng biết rằng niệm lúc trước phát sanh ấy là đắc
thập phân viên mãn, ấy là tâm chân thể; có một chút chưa đủ, ấy là vọng tâm. Chợt thấy
đứa trẻ rơi xuống giếng, hoảng sợ thương sót ấy, thật là xác đáng thiết thực, lâm li thống
khoái! Liệt liệt oanh oanh, như mặt trời mùa hạ khí trời mùa thu, thê thê thiết thiết, như
bi phong khổ vũ, cùng tâm đại bồ tát từ bi cứu khổ, chẳng nhiều hơn là mấy, chẳng thiếu
một chút, há chẳng phải tâm chân thể? Như thấy tiền của khởi tâm trộm cướp, thấy sắc
sanh dâm, dù tâm trộm cướp dâm tâm, cũng do cảnh mà phát, như tâm ấy vốn tự chẳng
phải hảo tâm, chẳng thể cùng thiên tri, chẳng dám nói cùng người, muốn làm chẳng dám
làm, muốn bỏ chẳng dám bỏ, so với tâm hoảng sợ thương sót kia,chưa đủ thập phân viên
mãn; đến khi tự mình hối ngộ, biết cái dâm tâm đạo(trộm cướp)tâm ấy, đoạn đoạn nhiên
thành tựu, tức thì tuyết tiêu băng giải, đương khi tuyết tiêu băng giải ấy, nhất điểm chân
tâm lại thập phần viên mãn, đệ tử có thể ngồi liên hoa bảo tọa, vì đại chúng thuyết pháp,
nhất điểm linh quang, thiểm thiểm thước thước, minh minh lượng lượng, khả chiếu kiến
tam thiên đại thế giới. Nên viết: phàm niệm đầu phát đắc thập phần viên mãn ấy là tâm
chân thể. Thiếu đi một chút tức là vọng niệm, cũng như thế, Mạnh Tử sở dĩ ‘ngôn tính
thậm thiện’ vậy.
Nghi hoặc viết: thầy rằng hỉ nộ ai nhạc cùng là cảnh nhập nơi tâm, như chợt thấy đứa
trẻ rơi xuống giếng, đó chẳng phải là ngoại cảnh, mà hoảng sợ thương sót, Mạnh Tử cho
rằng là đức nhân vậy. Xem đó thì thấy, nhân nghĩa lễ chí, cũng là ngộ cảnh mà tâm động,
bổn phi tâm sở cố hữu, mà Mạnh Tử viết: “nhân nghĩa lễ chí căn vu tâm” Nho gia
thường nói ngô tính trung hữu nhân nghĩa lễ chí, nói thế là sao? Ta ứng rằng: Nho gia
ngôn tính, đại để dụng cùng lí mà tường tận gốc, tất viết ‘căn vu tâm’. Như luận tâm thể,
cố nhiên nhất vật bất hữu, tịch nhiên bất động, cùng thái hư không khác, như thế mà bảo
rằng trong hư có nhân nghĩa lễ chí sao? Nghi hoặc viết: thiên địa sanh vật ấy là đức
nhân, tứ thì thay đổi ấy là đức nghĩa, đến đi có trật tự ấy là đức lễ, phân biệt vạn vật ấy
36
là đức trí, sao lại nói trong thái hư chẳng có nhân nghĩa lễ trí ? ngô ứng viết: khí ấy hóa
lưu hành nơi thái hư vậy, khí hóa lưu hành trong thái hư, mà chẳng phải là khí hóa tức là
thái hư vậy. Nghi viết: trong thái hư đã có khí hóa, ắt trong nhân tâm tự hữu nhân nghĩa
lễ trí, khí hóa lưu hành trong thái hư,ắt nhân nghĩa lễ chí cũng lữu hành vận dụng trong
tâm, nguyên lí tương đồng. Ta ứng rằng: đó cũng là hậu đoạn thuyết thoại. Đương khi
khí hóa trước lúc có, đạo khó nên chẳng thành thái hư?nhất điểm chân nguyên, hư không
tịch diệt, nên tự thuận vậy. Hoặc viết: Thế thời căn tâm thuyết sai ư? Ta ứng viết: chẳng
sai. Từ thái cực đến nay, đại hóa thúc giục sanh, sanh ấy là đức nhân, đã có nhân, ắt có
lễ cùng nghĩa cùng trí, mà người sanh đức nhân, nên tâm hữu cảm tức phát. Lấy đó mà
nói, toại chí luận căn tâm. Như luận cùng cách điểm cuối cùng ba con sào, mà thuyết về
tâm còn chưa hết, mà huống chi nhân nghĩa lễ chí? Nên nho gia đàm tâm tính, chỉ thuyết
đắc hậu bán đoạn; đạo gia đàm tâm tính, lại khởi từ tiền bán đoạn. Như hỉ nộ ai nhạc,
phát trung tiết, tức là nhân nghĩa lễ trí, chỉ có hào li sai nhầm, ấy là nhân dục(muốn),
nên chẳng phải là căn tâm.
Thái cực đến nay, sau nhất tĩnh, đại hóa thúc giục sanh động vậy, động ấy căn nguyên là
tĩnh vậy. Nho gia ở nơi giao nhau động tĩnh, hỗn hỗn độn độn mà nói, cố nhiên luận hữu
nhân nghĩa lễ chí căn nơi tâm. Đạo gia nguyên thủy yếu chung, nguyên thủy ắt sẽ tĩnh
cùng mà sanh động trước, yếu chung ắt sẽ động cùng cực mà tĩnh sau. Nho gia với đạo
gia lập thuyết có khác biệt vậy. Như Phục Hi Thần Nông Hoàng Đế Nghiêu Thuấn Vũ
Văn Chu Khổng chư thánh, thời đã từng chẳng dụng ngôn vậy. Ngôn thời thế gian
chẳng xét lại vậy.
Đạo gia vị chi hư, phật gia vị chi không. Không năng vô sở bất kiến, vô sở bất văn. Giả
như phát niệm đầu, lưỡng nhân tương đối, thử(bên ấy) bất tri bỉ(bên kia), bỉ bất tri thử,
do có hình hài ngăn cách vậy. không vô sở cách, không bổn vô lượng vô biên,nên nhân
nhất niệm xuất, thời nhân bất tri, mà vô lượng vô biên chi không tri. 《 thư 》 viết:
“thiên thị tự ngã dân thị, thiên thính tự ngã dân thính.” Dân thính, dân thị, thiên do đâu
mà biết? thiên không vốn như vậy. Nho gia răn cấm lúc một mình, sợ không vậy. Tiểu
nhân nhàn cư vi bất thiện, quân tử như kiến kì phế can, quân tử tâm vốn không vậy.
Không có dụng to lớn vậy! Nghi hoặc rằng: tâm ta không, với thái hư chi không, có lớn
nhỏ bất đồng, sao nói có thể vô sở bất kiến, vô sở bất văn? Ta đáp rằng: Phàm vật hữu
nhị, duy không vô nhị, như tâm ta không cùng thái hư không bất đồng, ắt không trong cái
chum cùng không trong không trung bất đồng, không trong nhà cùng không trong đình
bất đồng, mà thế giới nội ngoại, có trăm ngàn vạn ức không, chẳng thể phân ra như thế
mà là nhất vậy. Đệ tử thử nghĩ xem không hữu hình chăng? Hữu tượng chăng? Như
không hữu hình hữu tượng, thời không ấy chẳng thể hợp với hình của không khác, tượng
của không kia chẳng thể hợp với tượng của không này, như thế là không có bất đồng vậy.
Không là không có bờ bến, không có chỗ tận cùng. Phàm vật có khoảng cách, duy không
chẳng có khoảng cách; phàm vật có khác biệt, duy không chẳng khác biệt; phàm vật có
ngăn cách, duy không chẳng ngăn cách; phàm vật có phân chia, duy không chẳng phân
chia. Mênh mông bát ngát, tròn tròn sáng sáng,nhất cá thái không trung, hữu linh quang
liên lạc quán chú. Hào mao nhỏ bé, không năng kiến; con nhặng vo ve, không năng văn;
giống như thân người, huyết mạch lưu thông, tinh thần dũng hiệp, thời con mọt cắn con
muỗi vo ve, không thể nào không biết. Không là không, làm gì có gì khác! Đệ tử có thể
khiến hữu hoàn vô, nhất không tính hải, ắt tâm ta không cùng thái hư không, cùng hỏa
chiếu gia đăng, là nhất phi nhị. Như nói có nhị không, ấy là phi không. Như là chân
không, quyết là vô nhị. Để tử thử nhập không, ắt sẽ chứng nghiệm lời ta.
Đạo là nhất vậy, bất biến mà chí thường vậy. Sau khi thái cực đã phân, sơ khởi là lúc ấy,
kết cục là lúc ấy, sơ khơi là vật ấy, kết cục là vật ấy, tự nhất thế giới đến thập vạn thế
giới, cùng là lúc ấy, cùng là vật ấy, chưa từng thiếu ‘biến’ mà mất ‘thường’ vậy, đạo ấy
mới sở dĩ là đạo vậy. Nhân tâm thể, nguyên là bất biến mà hữu thường vậy, lúc mà sở dĩ
37
biến mà bất thường, là vọng tưởng tạp trần, chẳng phải tâm vậy. Khiến tâm hữu li hợp,
hữu cửu tạm, thời thiên đạo cũng như vậy chăng? Tri thiên đạo, ắt tri nhân tâm vậy.Như
thế thế gian nhân sanh, thủy chung là vọng tưởng tạp trần sở mê,làm sao có thể từng
nhất khắc chi tâm? Sao có thể thấy nhất khắc chi tâm là chân tâm? ắt chung thân chung
thế, nhất kiếp vạn kiếp, đều là tâm ấy, chẳng thể khác được. Như thế nhân sanh vậy, vọng
tưởng tạp trần, tâm vô hữu sanh vậy; nhân tử vậy, vọng tưởng tạp trần tử vậy, tâm vô
hữu tử vậy; nhân lịch kiếp cho đến vạn kiếp, vọng tưởng tạp trần, triển chuyển lịch kiếp,
tâm chưa từng hữu kiếp vậy. Nếu như nhân năng kiến nhất khắc chi tâm, ắt nhất khắc chi
tâm làm cho sanh sanh thế thế, nhất kiếp vạn kiếp, tức thì trảm đoạn, tái bất phục sanh,
tái bất phục tử, tái bất lạc kiếp, siêu xuất tam giới, vĩnh miễn luân hồi, tất cả do tại nhất
khắc đó vậy. Cái khổ chuyển hôn chuyển mê, từ tử chí sanh, từ sanh chí tử, từ nhất kiếp
chí vạn kiếp, vọng tưởng tạp trần vô nhất khắc đoạn, như cây dưa leo quấn quýt, như cây
sắn chằng chịt, chặt đứt đoạn trên, lại sanh đốt mới, vô cùng vô tận, bất đoạn bất liên!
than ôi, vạn kiếp mang mang, mà vọng tưởng tạp trần vô khắc nhất đoạn, ấy là tam đồ
bát nan khứ mà trở lại, trở về rồi lại đi, đã quen chìm nổi trong dòng nước. Cao hứng mà
nói đến đây, khả dĩ đau đớn mà khóc to vậy! đệ tử hảo đạo, đương bồi dưỡng linh căn,
hoành tu hoành đức, tự bỏ đi mà biện rõ lẽ chân, thiết yếu là thấy được nhất khắc chi
tâm. Có được nhất khắc chi tâm, tắc cùng sanh tử tuyệt lộ. Từ nhất nhật chí chung thân,
từ nhất khắc chí vạn kiếp, đều là do nhất khắc chi tâm ấy làm chủ. Đạo sanh thiên sanh
địa sanh nhân sanh vật, mà nhân là tối linh, thành tiên nhập thánh, duy nhân mà nhờ
cậy, tham thiên tán địa, duy nhân ấy làm, phải là nhân vậy. Như thế tu chân chi thổ (do
tu chân mà có), thính chư thiên? Nắm giữ tự mình? Nhân thính chư thiên, thiên cũng
thính nơi nhân, thiên nhân giao tương, mà mênh mang vũ trụ, từng chẳng có một hai
người chống giữ trời đất, than ôi, sao chúng nhân nhiều, mà thành sự lại ít như vậy!Như
chí sĩ trong khoảng một thốn trong thân, xuất hiện một vật độc nhất vô nhị khoáng nhiên
dĩ lai, mà vật đó thiên nhờ cậy nó mà thanh, địa nhờ nó mà trữ, nhân nhờ nó mà sanh
thành. Nhân ư thánh ư tiên ư? Phàm phu vậy, tiên vậy, thánh vậy. Việc thiên hạ phàm phu
cũng có thể làm được, khó có thể nói thế nào là phàm phu, ngâm thi tác phú, tự cho là đa
tài, chẳng biết thiên hạ có không ít người tài văn thơ! Miêu san họa thủy, tự hào chuyên
gia, chẳng biết thiên hạ không ít người giỏi bút pháp thi họa! Uổng cho tầm nhìn hạn
hẹp, đều là những trò giải khuây đùa bỡn. Thương vậy thay! Nay ta khuyên chúng nhân:
Nhân sanh thế gian, chẳng thể có được nhiều, trong khoảng chớp mắt, cái chết đã cận
kề, việc thiết yếu, là làm lấy đại sự mà ít người làm được, kẻ chẳng biết thì coi khinh,
người hiểu biết thì xem trọng, trách hán tử quá an nhàn trong quá khứ, chống cự chẳng
được với sanh tử, đương đầu chẳng thoát khỏi sanh tử. Bản lĩnh như có khuôn phép từ
trước , ý niệm bị chói buộc, như lạnh thì nghĩ đến áo, khát thì nghĩ đến nước, ngủ thì gặp
mộng, chẳng thể vượt qua. Pháp thân kiến tại, pháp giới phi diêu. Nhất hô nhất hấp,
thông suốt khí cơ. Nhất động nhất tĩnh, đồng với tạo hóa. Phục hồi âm dương về nhất
trong thân, gom nhật nguyệt trong một hạt châu. Đại đạo minh minh, thái cực lưu tinh.
Tâm bao nguyên hóa, khí vận hồng quân, thượng chầu thiên cung, hạ trừ u minh. Hồi
phong hỗn hợp, bách nhật công linh, thiên tiên địa tiên, thủy vương sơn quân, đồng đăng
đại nguyện, nghiễm (to lớn) độ chúng sanh. “Dịch” viết: “phu đại nhân giả, dữ thiên địa
hợp kì đức, dữ nhật nguyệt hợp kì minh, dữ tứ thời hợp kì tự, dữ quỷ thần hợp kì cát
hung. Tiên thiên nhi thiên vi phất, hậu thiên nhi phụng thiên thì. Thiên thả phất vi, nhi
huống vu nhân hồ? huống vu quỷ thần hồ?”- Bậc đại nhân ấy là, cùng thiên địa hợp đức,
cùng nhật nguyệt hợp minh, cùng tứ thời hợp tuần hoàn, cùng quỷ thần hợp tốt xấu, tiền
thiên mà chẳng làm thiên, hậu thiên mà phụng sự thiên. Thiên chẳng làm, mà huống chi
nhân, huống chi quỷ thần vậy?
Thái thượng giáo nhân tu đạo, chỉ là tu thân, thân ngoại vô đạo. Hiếu đệ trung tín, là
đạo vậy. Huyền môn tuyệt chẳng phân biệt, cùng là như vậy. Đăng tiên chứng quả, noi
38
theo như vậy. Người trọn đạo tử thần đệ(đạo làm con, bề tôi, huynh đệ), thiên cung hư
đang đợi vậy, đệ tử gắng gỏi cường mạnh mà làm. Phàm luyện đan chi yếu, minh tâm đệ
nhất. thiên thượng vô số cao chân, thấu suốt tâm nguyên ấy, chẳng gắng sức mà đi lên ắt
sẽ rơi xuống. Thái thượng lão quân độ nhân thập vạn bát thiên, chẳng gì khác ngoài tâm
tâm tương ấn, vô dị vô đồng, một chút dị đồng, bất thành chánh quả. Thế nên luyện tâm
nhị tự, là thanh tịnh pháp môn, vạn chân tổng lộ, đệ tử chẳng thể xê dịch sao nhãng. Đệ
tử gắng sức làm cho tâm địa thanh trong, mà vô rồi lại vô, huyền rồi lại huyền, tiến rồi
lại tiến, thẳng đến đại hưu đại hiết ( đại tốt đẹp), mới có thể bạt xuất sanh tử chi căn. Đại
trượng phu dũng mãnh tiến tới, lập chí đã chân, thiên ma chẳng khiến đổi rời. Khổng Tử
viết: “đương nhân bất nhượng vu sư.” Ta là thầy của đệ tử, đạo vô biệt đạo, pháp vô biệt
pháp; ta biết được, đệ tử cũng có thể biết; ta làm được, đệ tử cùng làm được. “Thuấn hà
nhân dã, dư hà nhân dã”- Vua Thuấn sao người vậy, ta sao người vậy, thánh hiền nói
vậy, chân thật mà thiên cổ đều noi theo.
Ôi đại đạo như tơ lụa lúa đỗ, một ngày chẳng có, ắt đói rét cắt thân, một ngày chẳng có
đạo, ắt đọa nhập cầm thú, những thấy khoác lông mọc sừng, cùng ta phân hình dị thể, dị
ư đồng ư? Chẳng đồng vậy. ô hô, kẻ kia chỉ thấy trước mắt, ta lại thấy tương lai. 《 đại
đỗng kinh 》 kinh văn, ảo diệu mạt trắc, hành trì viên mãn, tâm địa linh thông, tức thì
giải ngộ.
Đệ tử muốn thỏa nguyện, thông suốt thủy chung, một ngày như đủ năm, sao khó chứng
chân tông, tu vô thượng đại đạo? đó là chí thành chí đạo, khả dĩ biết trước. Tụng kinh
nhập quán, chân thành tin tưởng. Tự xét bản thân, vui thích lớn vậy!Thời vạn vật cùng
đủ sẵn nơi thân vậy. Như trong thân có đủ vạn vật, bất thành (chân thành) tắc vọng, vọng
thời huyễn xuất vọng duyên. Tam thi lục tặc, tùy nhân ý mà hiện xuất, tạo xuất hải thị
thận lâu (chợ biển lầu sò- ý là ảo ảnh, ảo tưởng), tạo xuất thiên hình vạn trạng. Tâm như
công kĩ nhân(người thợ khéo),thây tặc làm hại vậy. Thành tắc thật, thật tắc chân, chân
tắc chân thần phát kiến, kính tâm sở kết, đoan củng vô vi, ngọc dung kim chất, tâm không
như kính, nhất trần bất nhiễm, làm nên thanh tịnh pháp thân.Đã có pháp thân, tất đăng
pháp giới. Đó là ý thành tâm chánh chi học, mà người đời nay chán chẳng muốn nghe,
theo sự học của cổ nhân chẳng phải nương theo danh giáo, sùng thượng giản lược,
chẳng biết chánh tâm thành ý, mới là tu chân thiết thực công phu. Yết kiến thiên quân,
đạp bước tiên cảnh, chẳng ngoài ‘thành’ ‘chánh’ nhị tự. Kiêu khí sanh ra lười biếng, là
giặc hại đạo, học giả trông xa mà coi như thù địch, khắc chế như quỷ, mới có thể tinh
tấn, mới xứng là đệ tử huyền môn ta. Chẳng thế, làm sao dụng công để an định? Phàm
đệ tử thăng tiên, trước tòng sự tâm tính, kế tiếp tòng sự nơi lô đỉnh. Sự vốn có trước sau,
chẳng thể đảo lộn; lí hữu khinh trọng, vô khả hỗn độn. Đệ tử có thể đắc thánh hiền, sao
sợ chẳng đăng tiên phật? Nguyên thủy thiên vương, diệc thị nhân tố(cũng là người?).
Mạnh Tử viết: “nhân giai thị Nghiêu Thuấn”- ai ai cũng là Nghiêu Thuấn. Tin như thế
vậy. Nhân noi theo nguyên thủy thiên vương là thiên tiên chí tôn, ta thử hỏi: thiên hạ sao
người là hậu thiên ? thanh hư huyền lãng, ấy là tiên thiên. Hôn ngu bỉ trọc, ấy là hậu
thiên. Nhân hữu phân tiên hậu thiên, tâm vô phân tiên hậu thiên. Tùy người làm ra,
thượng thiên chẳng giới hạn tư cách của người. Là thánh là phàm, chẳng thể có nhị tâm.
Cổ vãng kim lai, chỉ đắc một trong hai đường. Là thánh tức tiên, tiên thời ở thiên cung,
cùng nguyên thủy thiên vương đàm luận. Là phàm tức quỷ, quỷ cư địa ngục, cùng diêm la
lão tử thời khắc truy đuổi, mà thiên đường địa ngục có phân, chỉ tại nhất tâm. Thượng
thiên ấy hữu lộ, trực đạt thần cư. Nhập địa ấy hữu lộ, trực thông quỷ quật. Khổng Tử
nói: “quân tử thượng đạt, tiểu nhân hạ đạt. thượng hạ chi gian, biện tại kỉ vi.” – quân tử
đạt được ngôi cao, tiểu nhân đạt được thấp kém. Trong khoảng giao giữa cao thấp, khác
biệt một chút thôi.《 thư 》 viết: “nhân tâm duy nguy, đạo tâm duy vi. Nguy vi chi tế,
gian bất dung phát”- nhân tâm ấy nguy(nguy cơ), đạo tâm huyền diệu, giữa ‘nguy’và
‘huyền diệu’ rất ít khác biệt.Nghĩ tới đó, chẳng thấy sợ ư?
39
《 trung dong 》 viết: “hỉ nộ ai nhạc chi vị phát vị chi trung” – hỉ nộ ai nhạc chưa phát
ấy là ‘trung’. Thái cực hàm vạn tượng, theo đến chỗ trung ấy, nhất điểm linh cơ sanh
thiên sanh địa, bao hàm nhị nghi (hai nghi âm dương trong Dịch), mà vạn vật đắc kì
trung. Theo đó mà làm, nhân tâm có thể ngộ ‘trung’ vậy. Nhân tâm hư mà tối linh, bất
thiên bất ỷ, tĩnh mà cầu thể chí trung, nên tự tại vậy, động mà cầu dụng chí trung, nên tự
tại vậy. Thiên vô vi mà thần hành trong đó, nhân vô vi mà thần thủ trong nhà ấy, mênh
mênh mang mang, cùng thái hư đồng hư. Thiên địa gian hữu âm dương ngũ hành, kết mà
thành vật, thành quỷ thần đến. Nhân nhất niệm sơ động, tiện lạc âm giới, quỷ thần biết.
Đương khi ấy thì, cơ quan nhất chuyển, quỷ thần tiện thừa cơ quan ấy, khu nhập trong
huyết hải. Thế nên người từ lúc sanh ra, một ngày còn sống còn thấy tình, càng ngày
càng thuần thục, đều là nhất niệm ấy vậy. Học đạo chí sĩ, bạt xuất sanh tử chi căn, bất
quá bạt xuất nhất niệm ấy vậy. Như nhất niệm ấy động, quỷ thần có dong ruổi theo
không? Cổ phật như lai, kinh qua bao nhiêu thiên vạn kiếp, thiên ma ngoại đạo chạy theo
nhung nhúc, dò xét chỗ niệm đầu động ấy, xong chẳng thể được, thế nên có thể trường
bảo pháp thân, vĩnh xử pháp giới. Nay người ngay cả lúc ăn cơm, mặt trời còn chưa di
chuyển, mà tình kiến ý thức vô số rối rít, tạp nham mà nói học đạo, ta chưa từng nghe
vậy. Cổ phật như lai, cùng người mặc áo ăn cơm như nhau, ăn uống đi ở, vô niệm bất
động, thực vô nhất niệm khả động; vô nhất thời bất động niệm, thật vô nhất thời động
niệm. Khổng Tử viết: “thất thập nhi tòng tâm sở dục, bất du củ.”- bảy mười mà theo tâm
động dục, chẳng giữ được khuôn phép. Diệu thay, chí thay!Thế nên học đạo tuyệt đối
luyện tâm trước, khiến tâm thể hư viên như nhất lạp thử châu, như thế thì cực diệu thần
đan, bất sanh bất tử, vĩnh viễn tiêu diêu tự tại. Thành tiên thành phật, bất quá như thế,
mà sao phải cầu nơi khác ? Nay người chẳng cầu đạo mà cầu đan, chẳng nói tâm tính
mà nói thủy hỏa, như thế chẳng phải bỏ gốc mà cầu ngọn sao? Thượng cổ thánh nhân
trứ thư lập thuyết, chưa từng soạn nhất đan tự. Đan thuyết khởi đầu từ nhà Hán. Các
thượng giới cao chân, thương chúng sanh vùi dập chết đuối, nên mới lập đan thuyết, dẫn
dắt vào đạo vậy. Hậu thế chi nhân, thỏa chí phân chia tính mệnh lưỡng tông. Kì thực bất
năng luyện tâm, học trò theo thuật âm dương khảm li, cho dù Di Lạc hạ sanh, cũng khó
giúp thành tựu. Phàm đại đan vô hình vô thanh, chí diệu chí linh, mà muốn lấy uế ác chi
tâm, làm tích chứa đan chi khí, có lí đó sao?Dâm tâm khởi lên, chân khí tan lở, mà muốn
lấy thất tình lục dục chi thân, làm đại đan chi đỉnh lô, có lí đó sao? Thế nên trọng yếu
luyện đan, luyện tâm nhị tự là tận hết vậy.
Trọng yếu đại đạo, tận hết nơi nhất hư. Hư ấy nhất tự, bao quát vạn pháp. Tòng hư mà
hữu, ấy là chân hữu, tòng hư mà thực, ấy là chân thực. Báu vật của nguyên thủy thiên
vương, ấy là ‘hư vô tự nhiên’. Tuy vạn thánh vạn chân, bất năng xuất tứ tự ấy. Vật mà sở
dĩ sanh tử, ấy là chưa thể hư vô vậy. Thiên hữu âm dương ngũ hành, tắc thiên bất hư vậy.
Địa hữu cương nhu táo thấp, tắc địa bất hư vậy. Nên thiên địa bất năng đào(trốn) sanh
tử, huống chi nhân! Thử nói quỷ thần, tựa hồ hư vậy, nhưng sanh tiền bất năng tu đạo,
tuy hình hài thoát khứ, xét cùng thất tình lục dục cùng nhất linh nguyên lây vướng, nên
lưu lạc u minh, vướng vít nơi quỷ thú, dù đủ đức thông minh chánh trực, cũng khó có thể
trông mong hồn hóa, thành linh thành sáng, tổng thị nghiệt nhân. Duy đắc đạo chi thổ,
niệm niệm hợp hư, tâm tâm vô trứ (bám dính), bồi dưỡng nguyên linh, như long bão
châu, chân quang thấu phát, cùng thiên chân pháp giới hợp thành chương, như thế mà
chẳng phi thăng bích lạc, có lí đó sao? Than ôi, ta thấy thế nhân tu đạo nhiều, mà hiểu
được cái lí đó thì ít vậy. Sao vậy? Lấy lập chí quyết mong cầu việc thành tiên, vốn là lòng
dạ mong cầu, tạo phát ít nhiều vọng niệm, tạo nên tiên gia biến dịch khó lường, thụ dụng
bất tận, mà tự coi mình là một đại sư, chẳng tự mình cầu học hỏi. Như thế học đi, dù trói
buộc thiên vạn năm, cuối cùng chẳng đến ngày thành tựu, há chẳng đau tiếc? thái
thượng vị chi thái thượng, vạn kiếp nhất tâm, tâm tâm bất loạn, dù chủ tạo hóa, đạo diệu
tự nhiên, chân cảnh tiêu diêu, vĩnh vô tham trứ, bất ngôn mà hóa, bất nộ mà uy, sao từng
40
nương tựa không tạo xuất sự lai? Lấy hư ứng hư, mà hóa lí phân minh, từ khi có thế giới
cho đến nay, ngày nào cũng như vậy. Thiên hữu cao hạ, tiên hữu thánh phàm, đẳng đệ
bất đồng. Xem ở đạo đức thế nào vậy. Chẳng có đạo đức chẳng tu mà chỉ nhìn xa mà khả
dĩ thành tiên được ư?, hữu chí chi sĩ, có thể sao nhãng được sao?
Đan nhất tự, lý thâm sâu màu nhiệm,hãy đợi đắc chân sư chân quyết. Đã ngộ chân sư,
lại thụ chân quyết, cũng đợi tự kỉ tử tâm đạp địa, đỗ tuyệt trần duyên, lấy minh tâm kiến
tính là đệ nhất thừa công phu, lấy khảm li thủy hỏa là đệ nhị thừa sự nghiệp, lấy phân
thân luyện hình làm đệ tam thừa cứu cánh, chí kì phi thăng, tất đắc tam thiên công bát
bách hành viên mãn chi hậu, hãy nên trông xa, vạn nhất chẳng nông nổi nóng vội cầu lợi
trước mắt. Thế nên tu chân chí sĩ trước hãy bồi dưỡng linh nguyên, vun trồng thiện bổn,
ngôn bất khinh phát, mục bất tà thị, nhĩ bất loạn thính, ngưng đạo nơi thân, tự vấn đối
chân bất thẹn, sau rồi an lô lập đỉnh, dẫn diên luyện hống, tắc thiên thần cùng tương trợ,
ma bất cảm xâm, cửu đại tổ tông, hết thảy siêu tiên giới. Kim nhân thường thường lấy
thân thô bỉ lậu liệt, ý đồ thăng thiên nhập thánh chi sự, thử hỏi ngọc điện chân quan, há
cùng nhân gian phú quý, khả dĩ trí thủ mà lực cầu chẳng? thế nên người lo chẳng thể tu
đạo, sao lo chẳng thể thành tiên? Khổng Tử viết: “đạo bất viễn nhân.” Tử thần đệ hữu,
là thần tiên tối thượng pháp môn. Vô số cao chân, đều theo đó mà nhập, đoạn vô phiếm
cầu. Thành thánh thành hiền, tự nhiên thiên cung hưởng phúc; thành thú thành cầm, tự
nhiên địa ngục chịu tai vạ. Bích đào hoa hạ, thổi tiêu gảy đàn, cùng bạn tiên uống rượu;
hắc san quật trung, nuốt sắt uống đồng, cùng tu la làm bạn. Ai buồn ai vui, theo đường
nào đây? Cho nên xét cùng dĩ nhiên có thể thấy, chỉ tại nhất tâm niệm khác biệt mà chia
hai đường. than ôi nguy tai, điều gì làm nên như thế? Như nhân phát nhất niệm thiện,
như sợi tơ màu nhiệm; phát nhất ác niệm, như vạn trọng san lĩnh, thế thời tích thiện
thành tựu, sao mà khó! Ác tích chứa, sao mà dễ! Thế nên minh đạo chí sĩ, làm sao được
thiện đoan sung trường, lấy chí thiện mà vô ác, thời tiên sao chẳng thể không thành!
Luyện đan vô biệt pháp, an kì tâm, hòa kì thần, di kì khí, túc kì tinh. Âm tà là đạo tặc của
đan, cơ sảo là cừu nhân của đan, ví thực có thể niệm niệm tại thiên, tiết tiết tại thiên, tắc
âm tà tự tiêu, cơ sảo tự diệt. Tâm vô bất an, thần vô bất hòa, khí vô bất di, tinh vô bất
túc, mà sự sự vật vật, đều là tiên thiên tác dụng. Chẳng thế, lấy uế trọc chi tâm, phàn
duyên chi thần, phù lộ chi khí, dâm dật chi tinh, mà rằng ta luyện đan, thành hay bất
thành?
Học đạo chi thổ, hữu sơ tâm, hữu trung tâm, hữu mạt hậu chi tâm. Thế nào là sơ tâm? Là
phát nguyện vậy. thế nào là trung tâm? Chẳng bằng lòng nửa đường dừng lại vậy. thế
nào là mạt hậu chi tâm? Là thành công vậy. Tam chủng tâm ấy tức là tam chủng nghiệt.
Phát nguyện phát liễu si nguyện, nhất đoàn vọng tưởng, quá mong thành tiên, hưởng
thiên cung phú quý; dù cho nửa đường không bỏ, mà lúc trong lúc tu trì, tựu trung có vô
số tầng chuyển biến, tự trong thân xuất, bất năng tòng nhất điều đại lộ thượng tẩu xuất
đáo, hành nhất pháp, chưa thành tựu lại biến nhất pháp, khí cố dịch tân, mong cầu tốc
hiệu. Đến tầng mạt hậu, càng trở lên khẩn yếu công phu, đạt đến cửu phân cửu li, nhưng
không cùng một bậc công phu, dưới chân như có mấy, trên đỉnh đầu xuất viên
quang,thực cũng là sự rất bình thường, ấy chỉ là hữu đại khí lượng nhân; nhất sanh hoan
hỉ chi tâm, chẳng tránh khỏi nhập đường ma đạo, vài năm nếm mùi đau khổ, một sớm
phải vứt bỏ, há chẳng đau tiếc sao? Tam chủng nghiệt ấy học giả nên biết mà dự phòng.
Học đạo chí sĩ, đương tu đại định. Đại định ấy là, lúc định thì định, lúc bất định cũng
định, phù vân xuất tụ( tụ-hang núi), bổn lai vô ý, lưu thủy từ nguyên, há là hữu tâm? Đạo
gia hành trụ tọa ngọa, như nhất vũ (tiếng vũ trong ngũ âm) không trung, tùy cơ trục
duyên, chẳng bám dính hào li vướng bận. Thụ nhân lễ bái, chẳng lấy làm vinh hoa;thụ
nhân ma ẩu (đánh mắng), chẳng coi là nhục; cao lương tại điền, chẳng động tham niệm;
vợ hiền hầu hạ, chẳng sanh tâm khổ. Gặp người quyền quý, chỉ dùng lễ bình thường; gặp
người khất cái, coi như tình thân thủ túc, ấy là đạo đức đại nhân, thượng đế nghe mà tán
41
thưởng, chư thánh thấy mà chẳng thể sánh bằng vậy. Tu hành đến đó mà chẳng đắc phi
thăng vân lộ, thượng triêu ngọc kinh, ta chưa từng thấy vậy!
Học nhân lập chí, quý hồ chân, lúc trì giữ ấy, quý hồ nhã sức( dùng sức nhàn nhã), mà
lúc giao tiếp, lại quý ở xuân phong hòa khí, kiêm ba thứ ấy, mới là hữu đạo chi sĩ, xuất
thế nhập thế, thường nên như thế. Thiên thượng chân tiên nghe thấy phong thái ấy, thời
ái mộ kính mến như kì nhân. Đệ tử tuổi quá tứ tuần, chánh đương quân tử thành danh
lập chi hậu, đức nên tiến, tức thì tiến, ác nên trừng, lập địa tiện trừng; ở tuổi ấy mà sao
nhãng lười biếng việc sửa đổi tâm tính, sợ là quá muộn, đệ tử hãy gắng gỏi!
Thánh hiền chẳng phải ai khác mà hãy dốc lòng, hào kiệt tinh dũng ắt sẽ đạt được;
hoàng hạc chẳng khó có được, gọi ắt sẽ đến; bạch vân chẳng phải vật vô tình, triệu vời
ắt sẽ được. Cửa kim dao ngọc khuyết đại tiên chân hạc đang đợi ban cho hạc trắng đón
đường, khả dĩ nên gắng gỏi kiên trì vững bước không? Hỏi rồi lại hỏi, nghĩ rồi lại nghĩ.
Lúc ấy thì khả dĩ tự tin, khả dĩ chẳng thẹn, thời đoạn nhiên tiện thị nhất vị thần tiên vậy!
là thần tiên mà chẳng phải thần tiên, chẳng quên tra vấn biệt nhân, chẳng ngừng tìm
hoạt tiên nhân đến hỏi, chỉ là tự kỉ giác lượng, tự kỉ phẩm độ, tin đắc quá thập phần, vô
nhất hào khiếm khuyết, thời kim giao ngọc khuyết cũng tự nhiên hữu nhĩ(anh) trạm lập
sở tại, đại la thiên cung tự nhiên cùng ta nhất sở trụ trạch tử, vân lộ điều điều (xa xa), tự
nhiên hữu hoạt tiên nhân lai tiếp dẫn, cùng ta đồng thượng thiên khứ. 《 trung dung 》
viết: “như ác ác xú, như hảo hảo đắc”- như ác có mùi ác, như tốt đẹp thì có hình tướng
đẹp, đệ tử hãy xám hối, ân hận. Mạnh Tử viết: “hành hữu bất khiểm vu tâm, tắc nỗi hĩ”
hành có chẳng có tâm xám hối, thời thối nát vậy, đệ tử năng tự khiểm ( tự ân hận, xám
hối), ta cùng đệ tử liêu khuếch chi du, vạn đóa tường vân, nhất thiên sanh hạc, khoái
nhạc vậy!
Học đạo chí sĩ, chỗ nào là ‘vi nhi vi’ ? vi là trường sanh bất tử ư? Vi là văn chương sự
nghiệp ư? Nhất vô sở vi vậy. Duy nhất vô sở vi, mà khả dĩ là học đạo chí sĩ. Như thế học
đạo là vô dụng sao? Lão Tử viết: “ vô dụng giả dụng chi bổn, vô vi giả vi chi cơ” sáng
suốt điều ấy có thể nói đạo vậy. Ta thấy thế nhân thiên hạ, thường thường lấy nhất phái
vọng tâm, hi đồ đăng tiên nhập thánh, dính bám ngũ trọc ác thế, bất tri thiên thượng thần
tiên nhật nhật tại trần lao lai lai khứ khứ, từ bi cứu khổ, như thế gian ăn cơm an nhàn,
cầu nhàn sự, lời nói an nhàn, đùa giỡn vui nhàn,mà thực thập phần lao lực, thập bội ưu
phiền. Trăm vạn nỗi khổ tâm nhọc nhằn, độ đắc nhất nhân lưỡng nhân, bỏ sự vô ích mà
nhập đạo. Như nhất lưỡng nhân ấy siêu thoát mà đi, mà đại địa chúng sanh chịu khổ,
hôn mê bất ngộ. Như thế, tâm thánh hiền hữu tận (tận cùng),hay vô tận vậy? thế giới hữu
tận, mà tâm thánh hiền vô tận, nhật nguyệt hữu cùng, mà tâm thánh hiền vô cùng. Nên
nhân đăng tiên nhập thánh chi hậu, có thể cầm giữ kiền khôn đại địa mà gánh vác trọng
trách, trực chí chúng sanh đắc giải thoát, sau rồi mới khả dĩ an phóng đắc hạ. 《 thư 》
viết: “nhất phu bất hoạch, thị dư chi cô”- một người làm công chẳng làm việc, ta cũng
có lỗi. tâm thánh hiền khoáng kiếp như nhất nhật(mặt trời) vậy. Là chân tâm đạo sĩ, lấy
tế thế độ nhân là bổn phận nội sự, chẳng phải là tự kỉ nhất cá trường sanh bất tử, chẳng
phải nhất cá văn chương sự nghiệp, hiểu rõ tự mình là nhất đại phụ mẫu của tam đồ bát
nan lục đạo tứ sanh vô số hàm linh, thấy người thụ khổ, như tự mình nếm trải, thấy kẻ si
mê, như tự mình chết đuối, thiên phương bách kế khiến kẻ đó nghe ta mà hóa hối, cùng ta
đồng đến thanh tịnh vô vi đại la tiên cảnh, cùng như ta phát hạ đại nguyện. thế nên học
đạo chi sĩ, tất đắc niệm đầu như thế, như căn bổn ấy, cùng thiên phúc địa tái(trời che đất
trở), nhật nguyệt quang minh, đồng thể hợp đức, tắc trong lúc tu trì, tự nhiên chúng
thánh hiền lai hiện, chư thần nhìn xuống, nguyện kì đạo thành, nguyện kì tu đáo. Sao
vậy? chí đồng nguyện đồng mà đồng đạo, thiên nhân vạn nhân duy nhất nhân vậy. Hạc
cù tử hãy gắng gỏi, ta mong mỏi như thế.
Tu chân chi sĩ, hữu sở tòng lai. Hoặc tòng thiên lai, hoặc tòng bồng lai tam đảo danh san
thắng cảnh trung lai, hoặc tòng nhân gian trí tuệ phúc đức trung lai. Tam giả tuy hữu bất
42
đồng, đều có thể thành tiên. Thượng nhị chủng( 2 loại trên), đều là đại căn đại khí, đạo
niệm nhất phát, thiên thần tùy tức chiếu cố. Sao vậy? ví như hữu nhân từng làm triều
quan, hoặc tạm cư lâm hạ, mà có nhiều đồng liêu hiển quý, một sớm tiến cử hoàn triều,
có phải việc khó không? Như tòng trí tuệ phúc đức trung lai, mong muốn cầu đạo, nên
gắng gỏi thanh tu, thập niên ngũ niên, có thể cảm phục thiên tâm, bèn hữu chân tiên
hàng giám, chí sĩ đơn lẻ lạnh lẽo, phi lực tự chấn bạt, vô nhân cấp dẫn, dù rất khó khăn,
mà đến kì thành công thời là bậc nhất vậy. Còn như đức mỏng tài bạc hi đồ đại đạo,
giống như ếch ngồi đáy giếng nhòm trời vậy, khó đi đến cùng được; còn nếu quả được
chân truyền, chẳng nghĩ tính lũy công đức hành thiện, bướng bỉnh thủ giữ, chân tiên bất
đáo, hung ma tất lai, những hại tự thân, há chẳng phải thương tiếc sao?
Sơ học chí sĩ, định lực còn nông, nên biết tự mình từ đâu đến. Như thế khả dĩ hiểu được?
Đương lúc tu trì, tâm địa linh thông, giống như cởi bỏ được ngổn ngang nhiều mối, diệu
ngộ đầy đủ, ấy là hữu thánh hiền tại không trung chỉ điểm, ám lí hộ trì, là thượng đẳng
căn khí chi nhân. Như tự dụng khổ công, năm tháng qua đi, đắc nhất phân thời là nhất
phân đắc nhị phân thời là nhị phân. 《 trung dong 》 viết: “nhân nhất năng chi, kỉ bách
chi,nhân thập năng chi, kỉ thiên chi” , như thế mà khổ tâm, mà chân tiên chẳng phát lòng
từ bi đến cứu độ sao? Hiếm khi như thế. Bậc như trên là trung đẳng căn khí. Như tâm tuy
mộ đạo, theo đuổi chẳng bền lâu, hoặc vui vẻ cùng gia quyến thê tử, hoặc chìm đắm giao
du bên ngoài, tính bất nại (chịu) tính, niệm cùng đạo lìa, ấy là tối hạ đẳng vô căn khí chi
nhân, dù ở cùng thánh hiền, cũng chẳng cách nào thành tựu được. Tu chân chí sĩ, sống
trong phòng ốc ẩm thấp tồi tàn, như tại thiên quang hóa nhật chi hạ. Có được chân phẩm
ấy, tức là chân tiên, đạo hư vô mà đăng liêu khuếch(to lớn), bèn theo gốc rễ mà phân nội
sự.
Người có thể lấy cái tài hào kiệt học đạo thánh hiền, lấy tự dăn mình mà dưỡng khí hạo
nhiên, thời ngày sau thăng thiên, định cư cao vị, siêu bạt u minh, phúc ấm tử tôn, công
danh sự nghiệp, chẳng vĩ đại lắm sao? Ta nay thấy chí sĩ lưu lạc thế tục, chẳng có chút
thiện tâm công hạnh, mà tự mong cầu ở thuật khảm li thủy hỏa, tục tình chưa trừ, mà
mong thai tiên khởi kết? chí tại ăn no ấm bụng mà mộng tưởng thanh hư? Nay ta vì
chúng sanh mà minh minh thuyết phá, chẳng phải là thánh hiền hào kiệt, chớ trông tham
vọng thành tiên; chẳng phải là nhất đại nho tông, chớ có làm huyền môn đệ tử. Thiên
luật tối nghiêm, thiên thính chí ti( trời nghe rõ tiếng dù rất nhỏ). Vọng niệm nhất sanh,
tai ương đến thất tổ.
Ở tại kinh này, hữu tường quang khí thượng trùng vân tiêu, chư thiên sanh hỉ, chúng
thánh lai quan, công đức vô biên, bất khả tư nghị. Ví như có học trò hư hỏng, vốn mê
muội huyền tu, sằng bậy phá hủy, ắt có thiên vương thần công kích bổn thân, hệ lụy cả
người thân, sanh li kì tật, tử đọa phong đô, vạn kiếp mang mang, dù hối chẳng kịp, hãy
cẩn thận mà giữ gìn!

Hậu tự
Từ lúc hiểu biết cho đến năm 39 tuổi, chẳng biết tu chân là chuyện thế nào vậy. Cho đến
năm kỉ dậu, 40 tuổi, thụ luyện nguyên hoàng bút lục đại pháp, được Thanh Hoa đạo phụ
tổ sư giáng đàn, dạy bảo đầy đủ tỉ mỉ, mới biết trong thiên địa có đạo trường sanh bất tử,
ai ai cũng có thể thành tựu, chẳng phân thánh phàm, cầu thời tức đắc.
Từ đó đến nay, mỗi ngày nghiên cứu đan kinh, tham tác lí nghĩa, thấy rằng đều là giả
danh lập tượng, ẩn giấu nhiều bí mật, bùi ngùi mà than rằng: đan kinh làm ra, vốn dĩ
dùng độ nhân giác thế vậy, thế nhưng thâm tàng bất lộ, nên sở dĩ chẳng độ nhân mà còn
mê nhân vậy, chẳng giác thế mà còn mê hoặc thế nhân, dù Nhan Mẫn phục sanh, cũng
chẳng làm sao vạn nhất dòm ngó được?

43
Như Thanh Hoa đạo phụ của ta, chỉ dạy chân thực đầy đủ, là vạn thế hàm linh khuếch
khai đãng đãng bình bình nhất điều đại lộ, thản nhiên hành theo, khả dĩ trực đạt tam
thanh, cùng nguyên thủy thiên vương tâm tâm tương ấn vậy.
Đan kinh sở dĩ ẩn giấu nhiều điều bí ảo, là do sợ truyền lầm phỉ nhân (người bất chính),
là khoa cấm của thái thượng vậy. Đạo phụ ta lấy luyện tâm làm nghiễm đại pháp môn,
thời truyền thụ tự nhiên đắc thể, phỉ nhân chẳng thể tham cứu. Như thiên hạ có phỉ nhân
mà muốn luyện tâm, đã luyện tâm còn là phỉ nhân sao? Trong lúc truyền thụ, sao lại có
nghi ngờ? đó là thái thủ hỏa hậu, bao trùm lời vi diệu. Tức trong lời vi diệu ấy, có đủ lí
tận cùng. Nhân quyết luyện tâm đắc linh, thời lí ấy tự nhiên ngộ xuất. Đạo phụ ta lập
pháp, có thể giản mà nghiêm, thẳng mà khéo, khoan dung mà chẳng phóng túng, đại
lượng mà tinh túy,từ cố đến nay, chưa có vậy!
Hầu hạ cung phụng đạo phụ ba lần, thường độ kì ách tai ương, dù tường cao đổ vỡ cũng
chẳng hại, phụ tử chẳng mất sứ mệnh, làm cho đạo tặc qua cửa mà chẳng vào, láng
giềng ôn dịch bất xâm, ung nhọt sốt rét đủ loại tật trừ sạch, cơm rau quần áo, chẳng cầu
mà đủ. Tiểu tử biết mình lưu lạc thế tục thấp hèn, sao được nguyên hoàng tổ phụ chủ
chiếu, chỉ cho bậc thang mà đi lên, mang ơn phụ mẫu sanh thành, đầm thắm phúc đức tái
sanh thành. Truyền kinh mà mở giáo, ngàn năm khó gặp, đã gặp thời, chẳng thể không
truyền. Đạo phụ sở dĩ hộ trì tiểu tử, thực muốn tiểu tử hộ trì kinh này, truyền cho hậu thế,
cho đến nhất kiếp vạn kiếp vô cùng kiếp vậy. Biết mà chẳng gắng gỏi báo đáp đạo phụ
ư?
Pháp tự Đỗng Dương Hạc Cù Tử cẩn tự.

Bạt
Khổng Tử viết: “đạo nhị, nhân dữ bất nhân nhi dĩ hĩ!” Huyền môn ta cũng hữu nhị. Sao
như vậy? chánh pháp cùng tà kiến mà nên vậy. Cho nên chánh khó nhầm với tà, cũng
chẳng thể giao với tà, không thì khó là chánh nhất vậy. Tuy thế có kẻ chìm đắm chưa sâu,
mà muốn nghĩ đến nhập chánh đạo thời chẳng được cố chấp, thượng giới có thể thành có
thể bại, cũng giống như kinh đã nói ở trên. Trọng yếu đại đạo, nguyên từ hư vô mà sanh
hữu, ở Nho gia mà nói: “thủy ngôn nhất lí trung, tán vi vạn sự” – khởi đầu lí trong nhất,
tán ra thành vạn sự, phải chăng? Đã từ hữu mà quy vô, lấy hoàn ngã thái hư nhất thể chi
bổn sơ, Phật gia là: “vạn pháp quy nhất, nhất quy vu vô” cũng với ý vậy. Chủng loại mà
chọn ra thì, như hoa trái của thảo mộc, xuân thu của cả năm, vinh hèn của nhân sự, hết
thảy bất quá nguyên căn cũng từ nơi thân chịu lai vãng mà bị sắp đặt vậy thôi, sao lại
ngờ vậy? có gì kì quái?, Nho gia《 trung dong 》 chi đạo, thanh thiên bạch nhật trường
diệu cổ kim; Thích là chánh giác chi tông, như cây cầu lớn cứu giúp chúng sanh thiên hạ
trong biển lớn. Riêng đạo giáo ta thanh tịnh chánh lí, tính mệnh chân thực đầy đủ, như
học giả chỉ thấy những thứ bỏ đi mà không biết huyền môn, sao lại như thế? Là do bàng
môn ngày càng phát triển sâu rộng vậy. khổ vậy thay!Việc ấy cũng như mắc bệnh hiểm
nghèo trúng độc thảm khốc vậy! điên đảo từ lâu, lan tràn khắp hải nội, bèn một sớm đổi
thay hối ngộ, nay lại đắc phản tự nhiên vậy!cứu vớt huyền môn trong cảnh chìm nổi, tận
siêu đăng đạo ngạn vậy!
Năm canh tí, lưu ngụ trong ấp phía nam, chợt thấy Hạc Cù Tử bút lục Thanh Hoa
Thượng Đế《 xướng đạo chân ngôn 》ngũ quyển, ba lần trở lại xem kinh, thấy như
trong mộng mà nghe tiếng gà gáy sáng, như mùa xuân mà uống chén rượu thấy ấm áp,
vạn tốc tề minh, dung quang tất chiếu. Sao mà kinh này chẳng được lưu truyền cho thế
gian, để hậu bối chúng ta có thể biết chánh đạo! Ta mong được khắc bản in mà công bố,
mà chưa được thỏa nguyện. Mùa thu năm nay nhàn rỗi, gã học trò thuần phát Quán Tam
Trần Tử, từ Nam Xương đến, thăm hỏi ta tại trong động Cát Thủy Kim Ngưu. Ta chẳng
biết Quán Tam ở nơi phồn hoa mà khổ chí đạo ta, cũng như ta trước kia sở truyền nhiều
về kiền long khôn hổ, xao trúc cổ sắt chi thuyết. Ta cả ngày dài, đàm luận tự nhiên sái
44
lạc, nói lời giải thoát, ấy là hào kiệt chi tài hướng chân tu vậy, như chìa khóa mở ra
huyền quan, tử hộ sanh cơ, chấn nam đoài nữ, kim lô ngọc đỉnh, chẳng phải không cùng
pháp, tổng chúc hình dung. Quán Tam Tử túc mệnh thanh tịnh, căn cơ lợi tiệp, một lời
nhảy lên, quần nghi cởi bỏ. Nhân đó mới đem kinh ra làm chứng, bèn thuật lại mọi sự
trước sau, Trần Tử bùi ngùi, toại chí đồng tâm, nguyện trở về Triết Đông, quyên góp tiền
bạc để làm bản khắc in, công thành, tái bản lai cáo, để báo đáp ý nguyện của ta.
Ôi, Quán Tam Tử sau việc ấy, bèn xuất ra từ nơi ở ẩn, thi hành tam thiên bát bách chi
công vậy, quả như thế! Thời không làm nên như vậy, há chẳng phải thiên bất bí đạo, mà
kinh này xuất ra như cây cầu cứu vớt chúng sanh khổ hải, há chẳng phải Quán Tam Tử
túc hữu tiền duyên, ắt là thấy hiền sĩ mà truyền kinh? Há chẳng phải trời thương sót mà
giúp ta truyền tình ân, chẳng để ta một mình lao khổ tâm thần, âm thầm giúp ta vì tật
bệnh mà quyết tâm? Thức tỉnh mà suy nghĩ, kinh này được khắc bản lưu truyền, sẽ được
bền vững lâu dài vậy! hữu niệm tức khế, vô cảm bất thông, nhân tự phụ đạo, đạo cũng
chẳng phụ nhân. Đường đường nhất điều đại lộ, mênh mang nhất tòa pháp môn, gần tại
trong thân, chẳng lìa tự tâm; ở nơi gần mà cầu xa, chỗ dễ lại cầu khó, tự lo cạm bẫy, trở
về làm hiền nhân, một đi mà chẳng trở lại tâm ngu độn, quyết trừ bỏ bệnh ấy vậy!
Ta từ thời khắc ấy, nguyện cùng các bậc thượng đức, chịu bệnh chưa sâu, chẳng phải đá
mà không thể chuyển, chẳng giới hạn phàm thánh, hữu duyên đắc ngộ kinh này, tẫn tẩy
tình dục trừ bỏ dối lừa mà cầu xám hối, bên trong thì toàn tính mệnh, bên ngoài thì tích
công huân, thời thanh hoa thượng đế minh minh chi cảm ứng, thành tựu như trong kinh
thuyết giảng, ta muốn làm như thế vậy!
Cát thủy kim ngưu đỗng toàn chân đệ tử quy nhất vạn thanh hòa cẩn tự.

45