PROJEKT NGA LËNDA E KIMISË

Profesoresha : Teuta Salicana

Punoi : Elita Cërmjani
Klasa : 11/9
Mësimi : UJËRAT E HEDHURA ( HEDHURINË)
 UJËRAT E HEDHURA ( HEDHURINË )
Mbi dy të tretat e sipërfaqes së Tokës mbulohen nga
uji; më pak se një e treta pëbëhet nga toka. Ndërsa
popullsia e Tokës vazhdon të rritet, njerëzit po bëjnë
presion gjithnjë në rritje mbi burimet ujore të planetit.
Në njëfarë kuptimi, oqeanet, lumenjtë dhe ujërat e
tjera të brendshme po "shtrydhen" nga aktivitetet
njerëzore - jo kështu që ata kanë më pak hapësirë,
por cilësia e tyre po zvogëlohet . Cilësia e dobët e ujit
nënkupton ndotjen e ujit.

Ne dimë se ndotja është një problem njerëzor sepse

është e një zhvillim relativisht i fundit në historinë e planetit . Ndërsa
industrializimi është përhapur rreth globit, problemi i ndotjes është përhapur
me të. Kur popullsia e Tokës ishte shumë më e vogël, askush nuk besonte
se ndotja do të paraqiste ndonjëherë një problem serioz.

"Ndotja nga kimikatet toksike kërcënon jetën në këtë planet. Çdo oqean
dhe çdo kontinent, nga tropikët në rajonet polare dikur të pacenuar, sot
janë të ndotur"

Ndotja e ujit mund të përkufizohet në shumë mënyra. Oqeanet, liqenet,

lumenjtë dhe ujërat e tjera në brendësi munden natyrshëm të pastrojnë një
sasi të caktuar të ndotjes duke e shpërndarë atë pa asnjë dëmtim. Nëse
derdhni një gotë bojë të zezë në një lumë, bojë shpejt do të zhduket në
vëllimin më të madh të ujit të pastër të lumit. Bojëja do të vazhdonte të
ishte aty në lumë, por në një përqendrim kaq të ulët që nuk do të mund ta
shihje. Në nivele të tilla të ulëta, kimikatet në ngjyrë ndoshta nuk do të
paraqisnin ndonjë problem real. Megjithatë, nëse derdhesh litra bojë në një
lumë çdo disa sekonda nëpër një tub, lumi shpejt do të kthehej në zi.
Kimikatet në bojra shumë shpejt mund të kenë ndikim në cilësinë e ujit. Kjo,
nga ana tjetër, mund të ndikojë në shëndetin e të gjitha bimëve, kafshëve
dhe njerëzve, jetët e të cilëve varen nga lumi.
Një sasi e vogël e një kimike toksike mund
të ketë ndikim të vogël në qoftë se ajo
derdhet në oqean nga një anije. Por e njëjta
sasi e njëjtë kimike mund të ketë një ndikim
shumë më të madh të hedhur në një liqen
ose lumë, ku ka më pak ujë të pastër për ta
shpërndarë atë.Ndotja e ujit pothuajse
gjithmonë nënkupton që disa dëme janë
bërë në një oqean, lumë, liqen ose burim tjetër ujor. Një raport i Kombeve
të Bashkuara në vitin 1969 përcaktoi ndotjen e oqeanit si:

"Paraqitja nga njeriu në mënyrë direkte ose indirekte të substancave ose

energjisë në mjedisin detar (duke përfshirë estuaret) që rezultojnë me
efekte të tilla dëmtuese si dëmtimi i burimeve të jetesës, rreziqet ndaj
shëndetit të njeriut, pengimi i aktiviteteve detare, përfshirë peshkimin,
dëmtimin e cilësisë për përdorimi i ujit të detit dhe reduktimi i lehtësive. "

Kur mendojmë për resurset ujore të Tokës, mendojmë për oqeanet, liqenet
dhe lumenjtë e mëdhenj. Burimet ujore si këto quhen ujëra sipërfaqësore.
Lloji më i dukshëm i ndotjes së ujit ndikon në ujërat sipërfaqësore.
 Për shembull, një derdhje nga
një cisternë nafte krijon një
njollë vaji që mund të ndikojë
në një zonë të madhe të
oqeanit.Megjithatë, jo të gjithë
ujërat e Tokës janë në
sipërfaqe. Një pjesë e madhe e
ujit mbahet në strukturat e
shkëmbinjve nëntokësor të
njohur si ujësjellësa, të cilat
nuk mund ta shohim dhe rrallëherë të mendojmë. Uji i ruajtur nëntokësor
në akuiferet njihet si ujë nëntokësor. Akumulatorët ushqehen lumenjtë tanë
dhe furnizojnë pjesën më të madhe të ujit të pijshëm. Ata gjithashtu mund
të bëhen të ndotur, për shembull, kur vrasësit e farërave të farërave të
përdorura në kopshtet e njerëzve ikin në tokë. Ndotja e ujërave
nëntokësore është shumë më pak e dukshme se ndotja e ujërave
sipërfaqësore, por nuk është më pak problem.

Pothuajse çdo aktivitet njerëzor mund të ndikojë në cilësinë e mjedisit tonë.

Ndonjëherë shkaqet e ndotjes së ujit janë mjaft të çuditshme. Kimikatet e
lëshuara nga tymrat mund të hyjnë në atmosferë dhe pastaj të bien në tokë
si shi, duke hyrë në det, lumenj dhe liqene dhe duke shkaktuar ndotjen e
ujit. Kjo quhet depozitim atmosferik. Ndotja e ujit ka shumë shkaqe të
ndryshme dhe kjo është një nga arsyet pse është një problem kaq i
vështirë për t'u zgjidhur.

Ujërat e zeza

Në teori, ujërat e zeza janë një substancë

krejtësisht e natyrshme që duhet të ndahen
pa rrezik në mjedis: 90 përqind e ujërave të
zeza është uji. Në praktikë, ujërat e zeza
përmbajnë të gjitha llojet e kimikateve të tjera, nga njerëzit e drogës që
marrin njerëzit në letër, plastikë dhe mbetje të tjera që zbresin në tualetet e
tyre. Kur njerëzit janë të sëmurë me viruse, ujërat e zeza që prodhojnë
mbart ato viruse në mjedis. Është e mundur për të kapur sëmundje të tilla
si hepatiti, tifo, dhe kolera nga uji i lumit dhe detit.

Ujërat hedhurina
Disa statistika ilustrojnë
shkallën e problemit që
mund të shkaktojë ujërat e
hedhura (hedhurinat
)(kimikatet që lihen dhe
shkarkohen nga fabrikat).
Rreth gjysma e gjithë
ndotjes së oqeanit
shkaktohet nga uji i ujërave
të zeza dhe ujërave të
hedhur(hedhurinave).

Fabrikat janë burimet kryesore të ndotjes së ujit, kjo është se si uji i

zakonshëm bëhet uji i ndotur në vendin e parë. Pothuajse të gjithë derdhin
kimikate të një lloji ose një tjetër poshtë kullonave të tyre ose tualeteve.
Edhe detergjentet e përdorura në makinat e larjes dhe pjatalarësit
eventualisht përfundojnë në lumenjtë dhe oqeanet tona. Një shumë e
ndotjes toksike gjithashtu hyn në ujërat e
ndotura nga rrjedha e autostradës.
Autostradat zakonisht mbulohen me një
koktej kimikate toksike - çdo gjë nga
lëndët djegëse të derdhura dhe lëngjet e
frenave deri te pjesët e gomave të
konsumuara (të bëra vetë nga aditivët
kimikë) dhe shkarkimet e shkarkimeve.
Kur bie shi, këto kimikate lajnë në kullota
dhe lumenj.
 Mbeturinat radioaktive
Njerëzit i shohin mbetjet radioaktive me alarm të madh - dhe për arsye të
mirë. Në përqendrime të larta që mund të vrasin; në përqëndrime të ulëta
mund të shkaktojë kancer dhe sëmundje të tjera.

Forma të tjera të ndotjes

Këto janë format më të zakonshme të
ndotjes - por në asnjë mënyrë nuk janë të
vetmet. Nxehtësia ose ndotja termike nga
fabrikat dhe termocentralet gjithashtu
shkakton probleme në lumenj. Duke rritur
temperaturën, zvogëlon sasinë e oksigjenit
të tretur në ujë, duke reduktuar kështu
nivelin e jetës ujore që lumi mund të
mbështesë.Një lloj tjetër i ndotjes përfshin
prishjen e sedimenteve që rrjedhin nga
lumenjtë në det. Digat e ndërtuara për
energji hidroelektrike ose rezervuarë uji
mund të zvogëlojnë rrjedhën e sedimentit.
Kjo redukton formimin e plazheve, rrit
erozionin bregdetar .Sedimentet e shtuara
gjithashtu mund të paraqesin një problem. Gjatë punimeve të ndërtimit,
toka, shkëmbi dhe pluhurat e tjera gjobë nganjëherë hyjnë në lumenjtë aty
pranë në sasi të mëdha, duke shkaktuar që ajo të bëhet e turbullt
.Sedimenti shtesë mund të bllokojë gushat e peshkut, duke i mbytur ato në
mënyrë efektive. Firmat e ndërtimit shpesh marrin masa paraprake për të
parandaluar ndotjen e këtij lloji.
Çfarë ka në ujëra të hedhur (hedhurina)?

Ujërat e hedhur janë 99.9% ujë

Tjetër 0.1% është ajo që shkakton shqetësim. Kjo 0.1% përfshin:

Ushqyes: fosfor dhe azot

Yndyrna, vajra, vajra: vajra gatimi, kremra trupore

Patogjenët: bakteret dhe viruset që shkaktojnë sëmundje

Kërkesa BOD-biokimike e oksigjenit. BOD është një masë e oksigjenit e kërkuar

nga bakteret aerobike për të prishur lëndën organike. Një BOD më i lartë
nënkupton se ka më shumë materie organike që duhet të ndahen.

Të tjera : të ngurta

Eutrofikimi , është përgjigja

ekosistemit për shtimin e
substancave artificiale ose natyrore,
të tilla si nitratet dhe fosfatet ,
përmes plehrave apo ujërave tëzeza
, në një sistem ujor . Një shembull
është "lulëzim"ose rritja e madhe e
fitoplanktonit në një trup të ujit, si një
përgjigje ndaj nivelet në rritje të
ushqyesve. Efektet negative
mjedisore përfshijnë, sosjen e
oksigjenit në ujë, e cila indukton reduktime në peshq të veçantë dhe
popullatat e tjera të kafshëve. Specie të tjera (të tillasi kandil deti Nomura
në ujërat japoneze) mund të përjetojnë një rritje të popullsisë që ndikon
negativisht nëtë tjera specie .

Eutrofikimi mund të jetë shkaktuarnga njeriu apo natyrore. Ujërat e zeza të

patrajtuara dhe bujqësore janë shembuj të eutrofikimit te shkaktuarnga
njeriu.
 UJËRAT E OQEANEVE

Eutrofikimi është një fenomen i zakonshëm në ujërat bregdetare. Në

kontrast me sistemet e ujërave të ëmbla, azoti është zakonisht lëndë
ushqyese kyç për kufizimin e ujërave detare, pra, azoti .Nivelet kanë
rëndësi më të madhe për të kuptuar problemet e eutrofikimit në ujë të
kripur.

Format kimike të azotit janë më shpesh shqetësuese në lidhje me

eutrofikimin, sepse bimët kanë kërkesa të larta të azotit në mënyrë që futja
e komponime vetë azotit do të stimulojë rritjen e bimëve. Azoti nuk është
në dispozicion në tokë për shkak N 2 . Ekosistemet tokësore të mbështetet
në fiksimittë azotit për të kthyer N 2 në forma të tjera të tillasi nitratet .