Polatli Belediyesi Atiksu Proje Tanitim Raporu PDF

POLATLI BELEDİYESİ
ATIKSU ARITMA TESİSİ PROJESİ
PROJE TANITIM RAPORU
ANKARA İLİ, POLATLI İLÇESİ

ÜÇPINAR KÖYÜ
ENCON ÇEVRE DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ.
Ankara, Haziran 2008

Proje Sahibinin Adı
Polatlı Belediye Başkanlığı,

Adresi
Polatlı/ANKARA
0 (312) 623 45 45
Telefon ve Faks Numaraları
0 (312) 623 23 49
Polatlı Belediyesi Atıksu Arıtma

Projenin Adı
Tesisi
Ankara İli, Polatlı İlçesi, Üçpınar

Proje İçin Seçilen Yerin Açık
Adresi:(İli, İlçesi, Beldesi, Mevkii) Köyü
Raporu Hazırlayan ENCON Çevre Danışmanlık Ltd. Şti.

Kuruluşun/Çalışma Grubunun Adı
Reşit Galip Cad. No: 120, 06700,

Adresi Gaziosmanpaşa-ANKARA
0 (312) 447 71 22 (pbx)

Telefon ve Faks Numaraları
0 (312) 447 69 88
e-posta encon@encon.com.tr
Rapor Sunum Tarihi ..... /......./ 2008

POLATLI BELEDİYESİ POLATLI ATIKSU ARITMA TESİSİ
İÇİNDEKİLER
Sayfa
BAŞLIK SAYFASI
İÇİNDEKİLER I
TABLOLAR LİSTESİ IV
ŞEKİLLER LİSTESİ V
EKLER LİSTESİ V
l. PROJENİN TANIMI VE AMACI
l.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Önem ve

1
Gerekliliği
I.2. Projenin Fiziksel Özellikleri, İnşaat ve İşletme Safhalarında
4
Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımı
I.3. Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkiler 6
I.4. Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve
11
Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi
I.4.1. Genel Değerlendirme 11
I.4.2. Alternatiflerin Kıyaslanması 11
II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU
II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri

13
Tanıtıcı Bilgiler
III. PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ
III.1. Nüfus 16
III.2. Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler 17
III.2.1. Genel Jeoloji 17
III.2.2. İnceleme Alanı Jeolojisi 17
III.2.3. Hidrojeolojik Özellikler 18
III.2.4. Maden ve Mineral Kaynakları 18
III.2.5. Hidrolojik Özellikler 19
III.3. Doğal Afet Durumu ve Depremsellik 20
III.4. Proje Alanının Meteorolojik Özellikleri 22
i
Sayfa
III.5. Flora ve Fauna 23
III.6. Hava Kalitesi 24
III.7. Termal ve Jeotermal Su Kaynakları 24
III.8. Toprak Özellikleri, Arazi Kullanımı ve Mülkiyet Durumu 25
III.8.1. Toprak Özellikleri 25
III.8.2. Arazi Kullanımı 26
III.8.3. Mülkiyet Durumu 27
III.9. Mimari ve Arkeolojik Miras 27
III.10. Proje Alanının Hassasiyet Derecesi 28
IV. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER
IV.1. Önerilen Projenin Olası Etkilerinin Tanıtımı 30

IV.1.1. Proje İçin Kullanılacak Alan Üzerine Olası Etkiler 30
IV.1.2. Doğal Kaynakların Kullanımı 32
IV.1.3. Kirleticilerin Miktarı, Çevreye Rahatsızlık Verebilecek Olası
32
Sorunların Açıklanması ve Atıkların Minimizasyonu
IV.2. Yatırımın Çevreye Olan Etkilerinin Değerlendirilmesinde
34
Kullanılacak Tahmin Yöntemlerinin Genel Tanıtımı
IV.2.1. Hava Kalitesine Etkiler 34
IV.2.2. Su Kalitesine Etkiler 34
IV.2.3. Gürültü 35
IV.2.4. Toprak ve Jeolojik Yapı Üzerine Etkiler 35
IV.2.5. Flora ve Fauna Üzerine Etkiler 35
IV.2.6. Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkiler 36
IV.3. Çevreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltılması İçin Alınması
36
Düşünülen Önlemlerin Tanıtımı
IV.3.1. Su Kaynaklarının Korunması 36
IV.3.2. Hava Kalitesinin Korunması 36
IV.3.3. Gürültü 37
V. HALKIN KATILIMI
V.1. Projeden Etkilenmesi Olası Halkın Belirlenmesi ve Halkın

38
Görüşlerinin ÇED Çalışmasına Yansıtılması için Önerilen Yöntemler
V.1.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Yöre Halkının Tanıtımı 38
ii
Sayfa
V.1.2. Halkın ÇED Sürecine Katılımı için Kullanılan Yöntemler 38
V.2. Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar 39
V.3. Bu Konuda Verilebilecek Diğer Bilgi ve Belgeler 39
VI. TEKNİK OLMAYAN ÖZET 40
EKLER 43
KAYNAKLAR 47
RAPORUN HAZIRLANMASINDA GÖREV ALANLAR 48
iii
TABLOLAR LİSTESİ
Sayfa
Tablo I.1. Atıksuların Arıtılması ile İlgili Ülkemizdeki Durum 2

Tablo I.2. Polatlı İlçesi Coğrafi Verileri 4
Tablo I.3. Kentsel Atıksu Arıtma Tesisleri İkincil Arıtmaya İlişkin Deşarj
7
Limitleri
Tablo I.4. Kentsel Atıksu Arıtma Tesislerinden İleri Arıtıma İlişkin Deşarj
7
Limitleri
Tablo I.5. (SKKY-Tablo 21.4): Sektör: Evsel Nitelikli Atıksular (Sınıf 4:
Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak 6000 Kg/Gün’den Büyük, Nüfus 8
> 100000)
Tablo I.6. Toprakta Kullanılabilecek Stabilize Arıtma Çamurunda
9
Müsaade Edilecek Maksimum Ağır Metal Muhtevaları
Tablo I.7. AB Direktifi 91/271/EEC Uyarınca Hassas Alanlar İçin Kentsel
9
Atıksu Arıtma Tesislerinden Deşarj Gereklilikleri
Tablo I.8. Yönetmeliklerin Öngördüğü Deşarj Kriterleri 11
Tablo III.1. Ankara İli ve İlçelerinin 1990 ve 2000 Yılı Nüfusları ile, Yıllık
16
Nüfus Artış Hızları
Tablo III.2. 2001 ve 2005 Yılları Arasında Ölçülen SO2 ve PM Değerleri 24
Tablo III.3 SO2 ve PM Sınır Değerleri 24
Tablo III.4 Jeotermal Su Kaynakları ve Özellikleri 24
Tablo III.5. Polatlı İlçesinin İli Arazi Sınıfları 26
Tablo III.6. Tarımda Etkin Olarak Kullanılabilen Kültür Arazileri 26
Tablo III.7 Ankara İli Orman Alanlarının Dağılımı 27
Tablo III.8 Polatlı İlçesi Kültürel Varlıkları 27
Tablo IV.1. Kapsamlaştırma Matrisi – İnşaat Aşaması 31
Tablo IV.2. Kapsamlaştırma Matrisi – İşletme Aşaması 32
iv
ŞEKİLLER LİSTESİ
Sayfa
Şekil I.1. Gülveren Çayı’na Deşarj 5

Şekil II.1. Yer Bulduru Haritası 14
Şekil II.2. Proje Sahasının Uydu Görüntüsü 15
Şekil II.3. Proje Alanı 15
Şekil III.1. Ankara İli Maden Haritası 19
Şekil III.2. 1900-2004 Yılları Arasında Ankara Sınırları İçinde Meydana
21
Gelen Depremler
Şekil III.3. Ankara İli Depremsellik Haritası 22
EKLER LİSTESİ
Ek A Proje Sahasının 1/25.000’lik Harita Üzerinde Gösterimi 43

Ek B Tapu Senedi 44
v
BÖLÜM I
PROJENİN TANIMI VE AMACI

BÖLÜM I. PROJENİN TANIMI VE AMACI
I.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Önem ve

Gerekliliği
Giriş
Hızla artan kent nüfusu ve kent merkezlerinde yoğunlaşan ekonomik aktiviteler,

kentleri ve çevresini önlenemez seviyelerde kirletmektedir. Kentlerin sosyal ve ekonomik
kalkınmasında belirleyiciliği bulunan kanalizasyon alt yapısı, sürdürülebilir kalkınmanın
vazgeçilmez şartı olan çevrenin korunması prensibine doğrudan hizmet etmektedir.
Ülkemizde kentleşme ile birlikte başlayan alt yapı yatırımları, mevcut kentleşmenin
gerisinde kalmıştır. 1998 yılı itibariyle kentsel nüfusun %78’ine kanalizasyon şebekesi
hizmeti ulaştırılmış, %31’inde ise atık su, arıtma tesislerinde arıtılarak alıcı ortama
bırakılmıştır.
Dünya genelinde herhangi bir kanalizasyon sisteminden yararlanma oranı 1990

yılında %55’ten (2,9 milyar kişi) 2000 yılında %60’a (3,6 milyar insan) yükselmiştir. 2000
yılı itibari ile 2,4 milyar insan kanalizasyon hizmetlerinden yararlanamamaktadır. Bu
insanların büyük çoğunluğu Asya ve Afrika’da yaşamaktadır. (Küresel Su Temini ve
Kanalizasyon Değerlendirme Raporu).
Türkiye’deki Genel Durum
Kanalizasyon sistemleri ve atıksuların arıtılması ile ilgili ülkemizdeki mevcut durum

Tablo I.1’de verilmiştir.
Tablodan da görüleceği gibi, 2004 TUIK verilerine göre 3225 belediyenin

2226’sında kanalizasyon şebekesi mevcuttur. Bir başka deyişle, belediyelerimizin %69’u
kanalizasyon şebekesine sahiptir. 3225 belediyenin 322’sinde Atıksu Arıtma Tesisi hizmeti
verilmektedir. Ayrıca 35 adet kentsel atıksu arıtma tesisinin inşaatı devam etmekte olup, 7
adet atıksu arıtma tesisi de ihale aşmasındadır.
Ülkemizde faal olan toplam 107 adet OSB (Organize Sanayi Bölgesi)
bulunmaktadır. Bunlardan 33’ünün Arıtma Tesisi bulunmakta olup, 9 OSB’de Atıksu
Arıtma Tesisi inşaatı devam etmekte ve 3 OSB’de de Atıksu Arıtma Tesisi ihale
aşamasındadır. Diğer Organize Sanayi Bölgeleri Çevre Kanunu kapsamında Atıksu
Arıtma Tesislerini kanunda belirtilen sürelerde işletmeye almak zorundadırlar.
Ülkemizde bulunan münferit sanayi tesislerinden 3195 adedinde Atıksu Arıtma

Tesisi bulunmaktadır.
Bu kapsamda ve ülkemizin Avrupa Birliğine uyum sürecinde çevre alanındaki

mevzuat uyumlaştırma ve uygulamaya dönük yükümlülüklerini karşılayabilmesine destek
sağlamak amacıyla, Avrupa Birliği tarafından sağlanan mali yardımın 2005 yılı
programlaması altında çevre sektörüne yönelik olarak Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇOB)
tarafından “Türkiye’de 15 Belediye için Atıksu Arıtma Tesisi Hazırlanmasına Yönelik
Teknik Yardım” projesi başlatılmış bulunmaktadır.
Avrupa Birliği tarafından finanse edilen, ÇOB’ un lehtar sıfatı ile yönettiği ve tüm
ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile devam etmekte olan proje “COWI Atıksu
Konsorsiyumu” tarafından yürütülmektedir.
1
Tablo I.1. Atıksuların Arıtılması ile İlgili Ülkemizdeki Durum (Nüfus ve Belediye Bilgileri, TÜİK, 2004 verilerinden alınmıştır.)
Belediye Atıksu Temel Göstergeleri,

1994 1995 1996 1997 1998 2001 2002 2003 2004
1994-2004 TUİK
Toplam belediye sayısı 2 663 2 724 2 750 2 758 2 757 3 227 3 227 3 227 3 225
Anket uygulanan belediye sayısı 2 134 2 278 2 322 2 456 2 712 3 215 3 215 3 215 3 213
Anket uygulanan belediye nüfusu 45 658 019 46 327 786 45 920 465 46 755 788 46 529 408 53 377 431 53 421 379 53 430 733 53 903 955
Kanalizasyon şebekesi ile hizmet edilen belediye
1 188 1 347 1 383 1 493 1 647 2 003 2 115 2 195 2 226
sayısı
Kanalizasyon şebekesi ile hizmet edilen nüfusun
52 54 55 58 59 64 65 67 68
toplam nüfusa oranı (%)
Kanalizasyon şebekesi ile hizmet edilen nüfusun
69 72 72 77 78 81 83 85 86
belediye nüfusuna oranı (%)
3
Deşarj edilen atıksu miktarı (milyon m /yıl) 1 510 1 633 1 679 1 922 2 091 2 301 2 498 2 861 2 923
Atıksu arıtma tesisi sayısı 41 46 55 68 80 126 145 156 172
Fiziksel - 3 3 7 9 13 25 28 31 35
Biyolojik - 38 43 48 59 67 98 114 121 133
Gelişmiş - - - - - - 3 3 4 4
3
Atıksu arıtma tesisi toplam kapasitesi (milyon m /yıl) 585 607 691 1 246 1 559 2 287 2 358 2 805 3 410
Fiziksel 377 377 413 641 739 770 771 1 046 1 385
Biyolojik 209 231 278 605 820 1 250 1 320 1 484 1 750
Gelişmiş - - - - - 267 267 275 275
Atıksu arıtma tesislerinde arıtılan atıksu miktarı
3 150 169 202 366 590 1 194 1 312 1 586 1 901
(milyon m /yıl)
Fiziksel 78 79 90 146 282 325 344 482 599
Biyolojik 72 90 112 220 308 663 746 877 1 071
Gelişmiş - - - - - 206 222 227 231
Atıksu arıtma tesisi ile hizmet edilen belediye sayısı 71 75 82 106 119 238 249 278 322
Atıksu arıtma tesisi ile hizmet edilen nüfusun toplam
10 9 10 14 17 27 28 30 36
nüfusa oranı (%)
Kaynak : www.styd-cevreorman.gov.tr
2
Projenin genel amacı, Türkiye’nin ileri düzeyde çevre korumasına ulaşması ve AB

müktesebatına uyumun sağlanması ile Türkiye’nin katılım sürecini hızlandırmaktır. Bu
projenin temel amacı, atıksu sektörü kapsamındaki öncelikli projeler arasından Türk
mevzuatı ve AB müktesebatına uygun yatırım projesi paketleri hazırlanmasıdır.
Atıksu sektöründe Adıyaman, Akşehir, Aksaray, Bartın, Polatlı, Lüleburgaz,

Merzifon, Siverek, Diyarbakır, Soma, Seydişehir, Çarşamba, Erzurum, Ceyhan ve Erdemli
belediyeleri bu projeye dahil olmuşlardır. Proje kapsamında yürütülen çalışmalar ile,
Avrupa Birliği standartlarında proje paketlerinin (Mastır Plan, Çevresel Etki Değerlendirme
(ÇED) Raporu, Fizibilite Raporu, Fayda-Maliyet Analizi, IPA Başvuru Formu vb. belgeler)
hazırlanması ve bir proje havuzu oluşturulup, oluşturulan havuzdan projelerin
önceliklendirme sıralarına göre Avrupa Birliği’ne sunulması hedeflenmektedir.
Önerilen tesisin ÇED gereksinimleri, projenin ÇED durumunu belirlemek amacıyla

85/337/EEC Konsey Direktifinin 97/11/EC ile düzeltilmiş haline göre yeniden
değerlendirilmiş ve ÇED Raporu hazırlanmasına karar verilmiştir. ÇED Yönetmeliği, 25 (b)
maddesine göre, uluslararası bir kredi söz konusu olması durumunda yatırımcının talebi
üzerine söz konusu yatırım Ek I kapsamında değerlendirilebilir ve söz konusu proje ÇED
Yönetmeliği Ek I hükümleri kapsamına girmese bile, ÇOB tarafından bu kapsamda bir
değerlendirme yapılabilmektedir. Bu bağlamda, konsorsiyum bu proje kapsamındaki tüm
atıksu arıtma tesislerinin ÇED Yönetmeliği Ek-I kapsamında değerlendirmesi konusunda
ÇOB’ye başvuruda bulunulmuş ve bu hususta Bakanlıktan olumlu görüş alınmıştır.
Bu projenin sonucunda, Polatlı atıksu sistemleri ile ilgili işlerin Mastır Plan,
Finansal ve Operasyonel Performans İyileştirme Değerlendirmesi (FOPIR), Fizibilite
Çalışma ve ÇED Raporu ile Çevresel Yatırım Başvuru Formu, Tasarım Raporu, İhale
Dosyaları ve yapılacak işlere ait tahmini maliyetleri hazırlanmış olacaktır.
Polatlı Atıksu Arıtma Tesisi Projesi’nin yürütülmesinde rollerin ve sorumlulukların

tanımlanması amacıyla Polatlı Belediye Başkanlığı ile Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇOB)
arasında 03.01.2008 tarihinde bir Mutabakat Zaptı imzalanmıştır.
Önem ve Gereklilik
Mevcut durumda, Polatlı Belediyesi’nin şehrin atıksuyunu uygun şekilde arıtacak

tesisleri bulunmamaktadır. Şehrin toplanan tüm atıksuyu arıtılmadan Gülveren Çayı'na
deşarj edilmekte, buradan da önce Sakarya Nehri’ne daha sonra da Karadeniz’e
akmaktadır.
Sakarya Nehri öncellikle sulama daha sonra da balık tutma gibi rekreasyonel
faaliyetler için kullanılmaktadır. Nehre deşarj edilen atıksu organik ve biyolojik maddelerin
neden olduğu kirlenmeyi arttırmakta ve halk sağlığı ve çevreyi olumsuz etkilemektedir. Bu
durum ayrıca, suyun bölgede sulama suyu olarak kullanılması durumunda olumsuz
sonuçlar doğurmaktadır. Aynı zamanda nehrin dinlence ve doğal potansiyeli de olumsuz
şekilde etkilenmektedir.
Projenin gerçekleştirilmesiyle sulama için kullanılan sudan kaynaklanan hastalıklar

önlenecek, su kalitesi yükseltilecek, Gülveren Çayı ve Sakarya Nehri canlıları ve diğer
çevresel kaynaklar (doğal ekosistem) korunarak Avrupa Birliği (AB) ve Türk Çevre
Kanunu, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve Kentsel Atıksu Arıtma Yönetmeliği’nde
belirtilen arıtılmış atıksu deşarj standartlarına tümüyle uyulmuş olacaktır.
3
Bu ve benzer projelerle alıcı ortamın tüm özellikleri dikkate alınarak, sürdürülebilir

kalkınma ilkeleri çerçevesinde koruma ve kullanmayı sağlayacak, Havza Koruma Planı’na
ulaşılması hedeflenmektedir.
I.2. Projenin Fiziksel Özellikleri, İnşaat ve İşletme Safhalarında

Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımı
Polatlı Atıksu Arıtma Tesisi (AAT) için, Polatlı Belediyesi tarafından 2.2 hektar
büyüklüğünde bir alan uygun görülerek, arazi satın alınmıştır. Söz konusu alanın tapu
kaydı, Ek B’de yer almaktadır. Ancak, daha sonra yapılan değerlendirmelerde belediye
tarafından tapusu alınmış olan alanın, AAT için yeterli büyüklükte olmadığı düşünülerek,
bu doğrultuda alan genişletilmesine ve AAT sahasının yaklaşık 18 ha büyüklüğüne
çıkarılmasına karar verilmiştir.
Tapulu olan 2.2 ha büyüklüğündeki arazi Gülveren Çayı yakınında Üçpınar Köyü
civarında 178 parsel no’lu alanda bulunmaktadır. Alanın genişletilmesi neticesinde 186 ve
507 nolu parsel alanları da AAT sahasına eklenecektir.
Polatlı’da şimdiye kadar atıksu arıtma tesisi için herhangi bir çalışma
yapılmamıştır. Sakarya nehrindeki kirlilik, bu kaynağın sulama amaçlı kullanılmasından
dolayı Polatlı İlçesi’nde yasayan insanları etkilemektedir. Planlanan AAT Polatlı’nın temel
ekonomik faaliyeti olan tarımın geliştirilmesine katkıda bulunacaktır.
Polatlı İlçesi, Orta Anadolu Bölgesinin batısında, Ankara’nın 80 km güney

batısında yer almaktadır. Polatlı, başkent Ankara’yı Türkiye’nin batısına bağlayan ana yol
üzerinde bulunan önemli bir ilçedir. 39º35' kuzey boylamı ile 32º08' doğu enlemi üzerinde
bulunmaktadır.
Polatlı İlçesi, 3789 km²’lik alanı ile Ankara İli’nin %15’ini kaplamaktadır. Kuzeyinde
Beypazarı, Ayaş, Sincan ve Etimesgut İlçeleri, güneyinde Konya İli, batısında Eskişehir İli
ve doğusunda ise Haymana ile Gölbaşı İlçeleri bulunmaktadır. Ankara İli, Ankara şehri
dahil olmak üzere 24 ilçeden oluşmaktadır. Polatlı İlçesi, nüfus büyklüğü açısından
sekizinci sıradadır.
Sakarya Nehri’nin doğusunda yer alan Polatlı İlçesi yüksek Anadolu platosunda
yer alır. En önemli akarsu Sakarya Nehri’dir ve Porsuk ile Ankara Çayları şehrin
kuzeyinde bu nehirle birleşirler. Tablo I.2’de Polatlı İlçesi için ana coğrafi verileri
özetlemektedir.
Tablo I.2. Polatlı İlçesi Coğrafi Verileri
Rakım 825-1000 m
Boylam 32º08' Doğu
Enlem 39º35' Kuzey
Komşu Belediyeler Beypazarı, Ayaş, Sincan, Etimesgut, Eskişehir, Haymana ve Gölbaşı
Coğrafi Bölge Orta Anadolu Bölgesi

2
İlçenin Yüzölçümü (km ) 250
Polatlı İlçesinin Türkiye’deki konumu ve projenin yeri hakkında detaylı bilgiler

Bölüm 2’de verilmektedir.
4
Alıcı Ortam ve Alıcı Ortamdaki Su Kalitesi
Şehrin atıksuyu toplanmakta ve 17 km sonra Sakarya Nehri ile birlesen Gülveren

Çayı’na iki paralel kolektörden deşarj edilmektedir. Sakarya Nehri, Ankara’nın
güneybatısında doğduğu noktadan Adapazarı’nın kuzeyindeki deşarj ağzına kadar 500 mil
kat etmektedir. Şekil I.1’de Gülveren Çayı’na deşarj noktası gösterilmektedir.
Şekil I.1. Gülveren Çayı’na Deşarj
şekilde etkilenmektedir. Sakarya nehrindeki su kalitesi çeşitli istasyonlarda DSİ tarafından
izlenmekle birlikte Gülveren çayındaki durumu izleyen bir istasyon bulunmamaktadır.
Gülveren çayındaki deşarj noktası ile Sakarya nehri ile birleşim noktası arasında 17 km
mesafe olduğu için Polatlı'nın atıksuyunun neden olduğu kirliliği Sakarya nehrinin
mansabında yer alan istasyonlardan elde edilen verilerle belirlenmesi mümkün değildir.
Arıtma Prosesi
Önceki kısımda da belirtildiği üzere Polatlı’da şimdiye kadar atıksu arıtma tesisi
için herhangi bir çalışma yapılmamıştır.
5
“Türkiye’de 15 Belediye için Atıksu Arıtma Tesisi Hazırlanmasına Yönelik

Teknik Yardım” projesi kapsamında Polatlı AAT için fizibilite çalışmaları devam etmekte
olup, önerilen bu ilk sistemde değişiklikler olması söz konusudur. Bu bağlamda prosesin
nihai hali ile ilgili detay bilgiler ÇED Raporu’nda sunulacaktır.
I.3. Projeden Kaynaklanacak Önemli Çevresel Etkiler
Önerilen projeden kaynaklanabilecek önemli çevresel etkiler, inşaat ve işletme

dönemi olarak değerlendirilmiştir. Bu dönemler aşağıda sunulmuştur;
İnşaat dönemi
İnşaat dönemi içerisinde gerçekleştirilecek kazı, hafriyat ve genel çalışmalardan

dolayı sınırlı miktarlarda hafriyat malzemesi, katı atık, sıvı atık ve gürültü meydana
gelecektir. Yapılacak olan düzenlemeler neticesinde, atıkların uzaklaştırılması ve nihai
deşarjı sırasında ilgili yönetmeliklerde belirtilen standartlar sağlanacaktır. Bu dönemde
gerçekleştirilecek olan faaliyetler oldukça sınırlıdır. Bu sebeple, inşaat döneminde
çevresel bir risk görülmemektedir.
İşletme dönemi
Bu dönem içerisinde meydana gelebilecek olası çevresel etkiler; kullanılacak olan

motor ve pervaneler kaynaklı sınırlı bir gürültü, dönemsel olarak sinek ve koku sorunu,
arıtma sistemi sonrası açığa çıkacak olan katı atık ve arıtılmış su olacaktır. Çevresel
etkiler ile ilgili daha detaylı bilgi Bölüm 4’de verilmiştir.
a) İlgili Türk Mevzuatına Göre Kriterler
Arıtılmış sular
Kentsel Atıksu Arıtma Yönetmeliği’ne (08.01.2006 tarihinde 26047 sayılı Resmi

Gazetede yayınlanan) göre:
Kanalizasyon sisteminden gelen kentsel atıksu (10,000 E.N. üzerindeki),

hassas ve az hassas havzalar olarak sınıflandırılanların dışındakiler için ikincil
arıtma veya eşdeğer bir arıtmaya tabidir.
Atıksu arıtma tesisleri, atıksu ve alıcı ortamın kalitesine uygun şekilde
tasarlanır.
Az hassas havzalar için, çevrenin olumsuz yönde etkilenmemesi durumunda
birincil arıtma düşünülür.
Hassas havzalar ve az hassas havzalar, Yönetmelik Ek I’de yer alan kriterlere
göre belirlenir. Az hassas havzalar belirlenirken, deşarj edilen kirlilik yükleri,
deşarj noktasına komşu bölgeler çevresindeki olası olumsuz çevre etkileri
bakımından da değerlendirilir.
Hassas ve az hassas havzalar, bu Yönetmeliğin kabulünden itibaren üç yıllık
dönem içinde (2009 itibarı ile) Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından
belirlenecektir.
Alıcı ortam ile ilgili olarak Yönetmelikte belirtilen deşarj kriterleri Tablo I.3’te, ileri
arıtıma ilişkin deşarj kriterleri ise Tablo I.4’te gösterilmiştir.
6
1
Tablo I.3. Kentsel Atıksu Arıtma Tesisleri İkincil Arıtmaya İlişkin Deşarj Limitleri
Parametre Konsantrasyon (mg/l) Minimum arıtma verimi (%) Referans Ölçüm Metodu
2
Nitrifikasyonsuz 25 70-90 Homojen, filtre edilmemiş,
Biyokimyasal Oksijen çökeltilmemiş ham örnek
İhtiyacı ( 20ºC’de 20ºC ±1ºC’de beş günlük
BOİ5) inkübasyondan sonra
40 (Madde 8 (c)) çözünmüş oksijen ölçümü.
Nitrifikasyon inhibitörü ilavesi
Kimyasal Oksijen 125 75 Homojen, filtre edilmemiş,

İhtiyacı (KOİ) çökeltilmemiş ham örnek
Potasyum dikromat yöntemi
3
Toplam Askıdaki Katı 35 90 Temsili örneğin 0,45 μm filtre
Maddeler (TAKM) ile filtrasyonu. kurutulması ve
tartılması
35 (Madde 8 (c)) 90 (Madde 8 (c))
(10000 E.N.’den fazla) (10.000 E.N.’den fazla) 105 ºC’de kurutulmuş temsili
örneğin santrifüjlenmesi
60 (Madde 8 (c)) 70 (Madde 8 (c))
(2800- 3200 g.da en az beş
(2.000 -10.000 E.N.) (2.000 -10.000 E.N.)
dakika) ve tartılması
Tablo I.4. Kentsel Atıksu Arıtım Tesislerinden İleri Arıtıma İlişkin Deşarj Limitleri*
Parametre Konsantrasyon (mg/l) Minimum Arıtma Verimi (%) Referans Ölçüm Metodu
2 mg/l P
(10000-100000 E.N.) Moleküler absorpsiyon
Toplam fosfor 80
1 mg/l P spektrofotometre
(100 000 E.N.’den fazla)
15 mg/l N
(10000-100000 E.N.)
4 Moleküler absorpsiyon
Toplam azot 10 mg/l N 70-80
spektrofotometre
(100 000 E.N.’den
5
fazla)
*Yerel şartlara bağlı olarak parametrelerin biri veya ikisi birden uygulanabilir.Konsantrasyon değerleri veya arıtma verimleri
uygulanacaktır.
Kentsel atıksu arıtma tesislerine bağlı olmayan ve biyolojik olarak ayrışabilen,

atıksu oluşturan endüstriyel tesislerden alıcı ortama atıksu deşarjı izne tabidir (Yönetmelik
Ek III).
Ülkemizde alıcı ortama verilen arıtılmış evsel atıksu kalitesi, Çevre Kanunu’na
dayalı olarak 4.Eylül.1988 tarih ve 19919 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ve en son
değişikliği 13.02.2008 tarih ve 26786 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Su Kirliliği
Kontrolü Yönetmeliği” (SKKY) ile belirlenen evsel atıksuların alıcı ortama deşarj
standartlarına uygun olmak zorundadır. Bu yönetmelik uygulamada çerçeve yönetmelik
olarak işlerlik görmekle beraber çeşitli kurumların (İller Bankası, Büyükşehir Belediye
Başkanlıkları’nın özel standartları) yürürlükte olan deşarj standartları da mevcuttur.
1 Kullanılacak olan konsantrasyon değerleri ya da arıtma verimleri

2
Eğer BOİ5 ile bir başka parametre arasında korelasyon kurulabilirse, bu parametre BOİ5 yerine başka parametre ile
değiştirilebilir: toplam organik karbon (TOK) yada toplam oksijen ihtiyacı (TOİ) gibi
3
Yerleşim biriminin büyüklüğüne bağlıdır. Lagünlerden alınan örneklerin analizi filtre edilmiş örnekler üzerinde yapılmakla
birlikte; filtre edilmemiş katı maddelerdeki toplam askıda katı madde konsantrasyonu 150 mg/l’yi aşmamalıdır.
4
Toplam azotun anlamı: toplam Kjeldahl-azotu (organik azot + amonyak-azotu), nitrat (NO3 ) - azotu ve nitrit (NO2 )-azotu
5
Alternatif olarak günlük ortalama 20 mg/l N’yi aşmamalıdır. Bu şart atıksu arıtma tesisi biyolojik reaktörünün işleyişi
esnasında 12 ºC yada daha yüksek ısıdaki suya uygulanacaktır. Sıcaklıkla ilgili koşullar yerine yerel iklim koşullarını
gözönüne almak bağlamında işletme süresi ile ilgili kısıtlar uygulanabilir. Bu alternatif ancak EK II’in yerine getirildiğinin
gösterilmesi şartıyla uygulanır.
7
Söz konusu yönetmelik (SKKY) Tablo 21.4’te belirlenen evsel kaynaklı atıksuların
alıcı ortama deşarj standartları (N>100.000 kişi için) Tablo I.5’te verilmiştir.
Tablo I.5. (SKKY-Tablo 21.4): Sektör: Evsel Nitelikli Atıksular (Sınıf 4: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak 6000
Kg/Gün’den Büyük, Nüfus > 100000)
KOMPOZİT NUMUNE KOMPOZİT NUMUNE

PARAMETRE BİRİM
2 saatlik 24 saatlik
Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ5) mg/l 40 35
Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) mg/l 120 90
Askıda Katı Madde (AKM) mg/l 40 25
pH - 6-9 6-9
Atık çamur
Her türlü katı atık, arıtma çamuru ve fosseptik çamurlarının alıcı su ortamlarına
boşaltılmaları yasaktır. Kentsel atıksu arıtma tesislerinden çıkan uygun kalitedeki çamur
yeniden kullanılabilir. Atıksu arıtma tesisi kaynaklı bir miktar katı atık meydana gelecektir.
Bu atıklar, biyolojik olarak stabil hale gelmiş aktif çamur kütlesinden ve diğer inert
parçalardan meydana gelecektir. Meydana gelecek olan atıklar iki şekilde
uzaklaştırılabilecektir. Bu yöntemlerden ilki doğrudan belediyeye ait katı atık depolama
sahasına götürülmesi, diğer yöntem ise gübre amacı ile kullanılmasıdır. Bu uygulamaları
sınırlayan yönetmelikler bulunmaktadır. Bu yönetmelikler Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği ve Toprak Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’dir. Bu yönetmeliklere göre yaptırımlar
aşağıda ayrı ayrı anlatılmıştır.
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (KAKY)
Bu Yönetmelik, meskun bölgelerde evlerden atılan evsel katı atıkların, park, bahçe
ve yeşil alanlardan atılan bitki atıklarının, iri katı atıkların, zararlı atık olmamakla birlikte
evsel katı atık özelliklerine sahip sanayi ve ticarethane atıklarının, evsel atıksu arıtma
tesislerinden elde edilen (atılan) arıtma çamurlarının, zararlı atık sınıfına girmeyen sanayi
arıtma tesisi çamurlarının, hafriyat toprağı ve inşaat molozunun toplanması, taşınması,
geri kazanılması, değerlendirilmesi, bertaraf edilmesi ve zararsız hale getirilmesine ilişkin
esasları kapsar. Bu sebeple meydana gelecek olan olası arıtma çamurlarının
depolanması durumunda, bu yönetmelik hükümleri esas alınacaktır.
KAKY Madde 28, arıtma çamurlarının depolama tesislerindeki depolama kriterlerini

vermektedir. Bu maddede “Arıtma çamurunun depolanabilmesi için içinde bulunan su
oranının %65 olması gerekir. Ancak depo yeri isletmecileri, çamurun su oranının daha
fazla olması halinde, deponun stabilitesini bozmayacağı, koku problemi ortaya
çıkarmayacağı kanaatine varırlarsa, su oranı %75’e kadar olan çamurları kabul
edebilirler.” denmektedir. Arıtma tesisinde bulunacak yoğunlaştırıcı ile atıklardaki su oranı
istenilen boyutlara kadar indirilebilecektir.
Toprak Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (TKKY)
Bu Yönetmelik, toprak kirliliğine neden olan faaliyetler ile tehlikeli maddeler ve

atıkların toprağa deşarjına, atılmasına, sızmasına ve evsel ve kentsel atıksuların arıtılması
sonucu ortaya çıkan arıtma çamurlarının ve kompostun; toprağa, bitkiye, hayvana ve
8
insana zarar vermeyecek şekilde, toprakta kontrollü kullanımına ilişkin teknik, idari
esasları ve cezai yaptırımları kapsar. Meydana gelecek olan stabil arıtma çamurlarının
gübre amacı ile kullanılması durumunda, bu yönetmelik hükümleri geçerli olacaktır. TKKY
EK I-B’de stabilize arıtma çamurlarının toprakta kullanılabilmesi için gerekli sınır değerler
verilmiştir. Bu sınır değerler Tablo I.6’da verilmiştir.
Tablo I.6. Toprakta Kullanılabilecek Stabilize Arıtma Çamurunda Müsaade Edilecek Maksimum Ağır Metal
Muhtevaları
Ağır Metal (Toplam) Sınır Değerler (mg/kg fırın kuru materyal)

Kurşun 1200
Kadmiyum 40
Krom 1200
Bakır 1750
Nikel 400
Çinko 4000
Cıva 25
b) İlgili AB Mevzuatına Göre Standartlar
Arıtılmış sular
Yürürlükte bulunan AB Direktifi 1998/15 ile değişik “Kentsel Atıksu Arıtımı konulu
21 Mayıs 1991 tarihli Konsey Direktifi”dir. Söz konusu direktif, kentsel atıksuların
toplanması, arıtılması ve deşarjı ile bazı endüstrilerden kaynaklanan atıksuların arıtılması
ve deşarjı konularını düzenlemektedir. Bu direktifin amacı çevreyi atıksu deşarjının neden
olduğu olumsuz etkilerden korumaktır. Direktif, emisyon limit değeri yaklaşımını
benimsemektedir. Hassas alanlar için belirlenen deşarj kriterleri Tablo I.7’de verilmiştir.
Tablo I.7. AB Direktifi 91/271/EEC Uyarınca Hassas Alanlar İçin Kentsel Atıksu Arıtma Tesislerinden Deşarj
Gereklilikleri
6 7
Parametre Konsantrasyon Giren Yükte Minimum % Azalma
8 70 - 90%,
BOİ5 25 mg/l O2
%40, dağlarda > 1,500 m
KOİ 125 mg/l O2 75 %

9
10,000 E.N üzeri için 35 mg/l 90% ; > 10,000 E.N.
Toplam AKM
2,000-10,000 E.N için 60 mg/l %70; 2,000-10,000 E.N.
10.000-100.000 E.N için 2 mg/l P
Toplam Fosfor 80 %
>100.000 E.N için 1 mg/l P
10 10.000-100.000 E.N için 15 mg/l N
Toplam Azot 70 - 80 %
>100.000 E.N için 10 mg/l N
Kaynak: Kentsel atıksu arıtma direktifi
6
Konsantrasyon ya da % azalma uygulanır
7
Nüfus başına yükler, arıtma tesisine yıl boyunca giren maksimum haftalık yükler bazında hesaplanmalı, olağanüstü
durumlar hariç, örn. şiddetli yağmurlarda.
8
Nitrifikasyonsuz BOİ5 gerekliliği tekrarlanabilir korelasyonun kurulabilmesi halinde, bu parametre TOİ ya da TOK ile
değiştirilebilir.
9
Opsiyonel gereklilik
10
Toplam azotun anlamı: Kjeldahl-azotu (organik azot + N +NH3 -amonyak-azotu-), nitrat (NO3 )- azotu ve nitrit (NO2 )-
azotunun toplamıdır.
9
Genel kural, hassas alan olarak tanımlananlar dışındaki tüm alanlarda ikincil
arıtmanın gerekli olmasıdır. Hassas alanlarda bu kriterin karşılanması için besin
maddelerinin ileri düzeyde arıtılmasını içeren, ileri arıtma uygulanmalıdır.
Atıksu arıtma prosesinin olumsuz etkilenmesini önlemek için sanayi kaynaklı

atıksuların ön arıtımı gerekecektir. Kentsel atıksu arıtma tesislerince arıtımı yapılmayan ve
biyolojik olarak ayrışabilir nitelikli atıksu üreten bazı endüstri sektörleri için özel bazı deşarj
kriterleri geçerlidir.
Atık çamur
Tarım için kullanılan çamur, (Kanalizasyon atıklarının tarımda kullanılması halinde

çevrenin ve özellikle toprağın korunması hakkında) 86/278/EEC AB Konseyi Direktifine
uyumlu olmalıdır.
Atıksu arıtma tesislerinden kaynaklanan çamur, “arıtılmış çamur” tanımına

girmekte olup, direktif uyarınca sadece tarım ve ağaçlandırma için kullanılabilmektedir.
Çamur, düzenli bir depolama alanına bertaraf edilirse, “Düzenli depolama

sahalarında kabul edilecek katı atıklar” maddesi altında [1999/31/EC direktifi] ve “Kirlilik
düzeyini düşürme süreçlerinden arta kalan katı atıklar” maddesi altında [75/442/EEC
direktifi] geçen tariflere uygun olmalıdır. Böylece bu husus, 1999/31/EC Direktifi, EK II’de
yer alan ölçülerle uyum içinde olmalıdır.
c) Koku ve Sinek Problemi
Bu sorunu ortadan kaldırmak için projelendirme safhasından itibaren gerekli

çalışmalar yapılacaktır. Havuzların içinde ölü bölgeler bırakılmayacak ve motor güçleri
debiye göre emniyetli tarafta kalacak şekilde seçilecektir. Sahada meydana gelecek olan
atık çamurlar bekletilmeden belediyeye ait katı atık depolama sistemine yada uygun
olduğunun kanıtlanmasının akabinde gübre olarak kullanılmak amacı ile, tarlalara
götürülecektir. Gerek duyulur ise sahada ilaçlama yapılacaktır. Bu uygulamalar ile koku ve
sinek sorunu en aza indirilecektir.
Yönetmeliklerin Polatlı AAT İçin Öngörüleri
AB direktifi hassas ve az hassas alıcı su ortamlarına deşarj edilen atıksular için

değişik arıtma türlerini gerektirmektedir. Direktifle ilgili Türkiye’nin hassas ve az hassas
alanları 2009 yılına kadar belirlenecektir. Aynı zamanda, ÇOB, AB Çevre Alanında
Entegre Uyumlaştırma Stratejisi uyarınca en düşük maliyetli senaryoyu (2007-2023)
seçmiştir. Bu senaryoya göre, Marmara ve Ege sahil bölgeleri, Antalya ve İskenderun
Körfezleri ve içme suyu kaynağına 100 km’den daha yakında bulunan içme suyu havzaları
hassas bölgeler olarak, diğer yüzey suları normal bölgeler olarak ve Boğaziçi ve
Karadeniz'e deşarj yapılan tüm bölgelerle Karadeniz'e akan tüm akarsular az hassas
bölgeler olarak sınıflandırılmıştır.
Yukarıdaki ifadeler uyarınca, alıcı ortam olan Sakarya Nehri’nin sınıflandırması

hakkında ÇOB'dan görüş alınmıştır. ÇOB görüsünde, Sakarya Nehrini hassas olarak
algılamadıklarını; ancak normal su alanlarına yapılacak deşarjlar için, 50.000 ve üzerinde
nüfusa sahip yerleşim alanlarında ikincil arıtmaya, azot giderimi eklenmesi gerektiğini
belirtmiştir. Bu yorum, Polatlı Belediyesinin görüşleri ile aynı yöndedir. Bu durumda azot
arıtımlı ikincil bir arıtma tesisi gereksinimleri yerine getirebilir.
10
Bu bağlamda Polatlı AAT için öngörülen deşarj kriterleri Tablo I.8’de verilmiştir.
Tablo I.8. Yönetmeliklerin Öngördüğü Deşarj Kriterleri
SKKY
KAAY*
(Tablo 21.4)
Parametre Birim Tablo 1 Tablo 2
2 saatlik 24 saatlik Minimum Arıtma Minimum Arıtma
Kons. Kons.
verimi (%) verimi (%)
BOİ mg/lt 40 35 25 70-90 - -
KOI mg/lt 120 90 125 75 - -
AKM mg/lt 40 25 35 90 - -
pH mg/lt 6-9 6-9 - - - -

*Yerel şartlara bağlı olarak, parametrelerin biri veya ikisi birden uygulanabilir. Konsantrasyon veya arıtma verimleri
uygulanacaktır.
I.4. Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve Seçilen

Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi
I.4.1. Genel Değerlendirme
Kanalizasyon tesisi ile toplanan kullanılmış suların halk sağlığı ve alıcı ortamın
ekolojik dengesi açısından sakınca doğurmayacak şekilde uzaklaştırılmasını sağlamak
için arıtılarak deşarj edilmesi gerekir.
Evsel atıksuların arıtılmasında kullanılan prosesler genellikle “Biyolojik Arıtma” adı

altında toplanırlar. Bu arıtma türünün temel prensibi bakterilerin ve diğer
mikroorganizmaların atıksudaki kirliliği meydana getiren organik maddeleri kullanarak
üremeleri, dolayısıyla organik maddelerin sonuçta mikroorganizma kütlesi, enerji, su, CO2
ve NH3 gibi maddelere dönüşmesidir.
Organik + mikroorganizma + oksijen → yeni hücreler + CO2 + NH3 + H2O madde

hücreleri
Biyolojik arıtma aslında doğada kendi kendine olagelen bir olaydır. Arıtma
teknolojisiyle bu olay kontrollü şartlar altında hızlandırılmış olur. Basit atıksu arıtma
yöntemleri olarak adlandırılan stabilizasyon havuzları da büyük tabii havuzlarda suyun
günlerce bekletilerek biyolojik arıtmanın kendi kendine oluşmasıdır.
I.4.2. Alternatiflerin Kıyaslanması
Yer Seçim Nedenleri
Atıksu arıtma tesisi için alıcı ortam Gülveren Çayı’dır. Çaya yakınlık proje alanının
tercih edilmesindeki en önemli nedenlerin başında gelmektedir. Proje yeri gerek kot
gerekse de atıksu kollektörünün uygunluğu nedeniyle tercih edilmiştir. Ayrıca seçilen saha
arıtmadan sonra çıkış suyunun kolaylıkla Gülveren Çayı’na deşarj edilmesine olanak
sağlayacaktır. Tüm bu nedenlerden dolayı seçilen saha dışında alternatif bir alan
değerlendirilmemiştir.
11
Atıksu Arıtma Sistemi Alternatifleri
Atıksu arıtma teknolojilerinde uygulanan alternatif teknolojiler aşağıda

verilmektedir.
Damlatmalı filtre
Klasik aktif çamur
Uzun havalandırmalı aktif çamur
Kesikli biyolojik reaktörler
Geniş yataklı bio filmler
Stabilizasyon havuzları
İleri azot ve fosfor giderimli aktif çamur
Çamur Arıtma Alternatifleri
Yerçekimli çamur yoğunlaştırıcılar

Mekanik yoğunlaştırıcılar
Uzun havalandırmalı ile çamur stabilizasyon
Aerobik çamur arıtımı stabilizasyon
Anaerobik çamur arıtımı stabilizasyon
Kimyasal çamur arıtımı stabilizasyon
Çamur susuzlaştırma (belt press, santrifuj v.b.)
Çamur kurutma yatakları
Çamur Giderme Alternatifleri
Tarımsal veya Ağaçlandırma (orman) da kullanımı

Katı Atık tesislerinde depolama
Yakma
Atıksu arıtma proseslerinden en uygun proses alternatifinin seçimi için dikkate

alınması gereken faktörler aşağıda özetlenmiştir.
1. Deşarj kriterlerini sağlaması

2. İşletme ve bakım kolaylığı
3. Yatırım maliyeti
4. İşletme ve bakım maliyeti
5. Debi ve kirlilik yüklerindeki sallanımlara karşı az etkilenmesi
6. Zehirli atıkların tutulması
7. Arazi ihtiyacı
8. İklim koşullarına uyumu
9. Topoğrafik ve jeolojik koşullara uyumu
10. Taşıdığı riskler
“Türkiye’de 15 Belediye için Atıksu Arıtma Tesisi Hazırlanmasına Yönelik Teknik

Yardım” projesi kapsamında, Polatlı AAT için COWI Atıksu Konsorsiyumu tarafından
hazırlanmakta olan fizibilite ve proje çalışmaları devam etmekte olup, prosesin nihai hali
ve alternatifler ile ilgili detay bilgiler ÇED Raporu’nda sunulacaktır.
12
BÖLÜM II
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU

BÖLÜM II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU
II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı

Bilgiler
Atıksu Arıtma Tesisi, Ankara İli, Polatlı İlçesi, mücavir alan sınırları içerisinde yer
alan Üçpınar Köyü‘nde 178, 186 ve 507 nolu parsellerde yer almaktadır. Söz konusu alan
yaklaşık 18 ha’dır.
değerlendirilmemiştir. Proje sahasının 1/25.000’lik harita üzerinde gösterimi Ek-A’de
verilmektedir.
Polatlı Belediyesi atıksu arıtma tesisi için 2.2 ha alanı satın alarak mülkiyetine
geçirmiştir. Ancak yapılan değerlendirmede, 2.2 ha alanın Polatlı için yapılacak bir arıtma
tesisi için yeterli olmayacağı kanaatine varılarak, alanın 18 ha genişletilmesi kararı
alınmıştır. Bu konuya yönelik olarak, belediye tarafından kurum görüşleri alınmaya
başlamıştır. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nden alınmış olan görüş yazısı ile Polatlı
Belediyesi tarafından satın alınan 2.2 hektarlık alanının tapusu Ek-B’de sunulmaktadır.
Proje alanı olarak tanımlanan 18 ha’lık alanda belediye arazisi, hazine arazisi ve
şahıs arazileri bulunmaktadır. Proje sahasına ait yer bulduru haritası Şekil II.1’de, uydu
görüntüsü Şekil II.2’de, proje alanına ait fotoğraf ise Şekil II.3’de verilmektedir.
13
Şekil II.1. Yer Bulduru Haritası
14
Şekil II.2. Proje Sahasının Uydu Görüntüsü
Şekil II.3. Proje Alanı
15
BÖLÜM III
PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT

ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ
BÖLÜM III. PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL

ÖZELLİKLERİ
III.1. Nüfus
Ankara İli’nin 2000 yılı Ekim ayında yapılan nüfus sayımında İl genel nüfusu
4.007.860 olarak tespit edilmiştir. Projenin yer alacağı Polatlı İlçesinin şehir nüfusu ise
79.992'dir. Köylerde ise toplam 36.408 kişi yaşamaktadır.
T.C Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2000 yılı verilerine göre, 1990 ve
2000 yılı nüfus sayım sonuçları kıyaslandığında Polatlı İlçesi’nin ‰ 15,22’lik yıllık nüfus
artış hızı, Türkiye ortalamasının (‰ 18,28) ve Ankara İli’nin (‰ 21,37) altında kalmaktadır.
Tablo III.1’de Ankara İli ve İlçelerinin 1990 ve 2000 yılı nüfusları ile yıllık nüfus artış hızları
sunulmaktadır.
Tablo III.1. Ankara İli ve İlçelerinin 1990 ve 2000 Yılı Nüfusları ile Yıllık Nüfus Artış Hızları
1990 Genel Nüfus Sayımı 2000 Genel Nüfus Sayımı Yıllık Nüfus Artış Hızı (%0)
İlçeler
Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy
Altındağ 422 668 417 616 5 052 407 101 400 023 7 078 -3,75 -4,30 33,71
Çankaya 714 330 712 304 2 026 769 331 758 490 10 841 7,42 6,28 167,68
Etimesgut 70 800 69 960 840 171 293 169 615 1 678 88,33 88,54 69,18
Gölbaşı 43 522 25 123 18 399 62 602 35 308 27 294 36,34 34,02 39,43
Keçiören 536 051 523 260 12 791 672 817 625 167 47 650 22,72 17,79 131,48
Mamak 410 359 400 733 9 626 430 606 412 771 17 835 4,81 2,96 61,65
Sincan 101 118 91 016 10 102 289 783 267 879 21 904 105,26 107,92 77,37
Yenimahalle 351 436 343 951 7 485 553 344 534 109 19 235 45,38 44,00 94,36
Akyurt 12 507 3 533 8 974 18 907 8 069 10 838 41,31 82,57 18,87
Ayaş 20 806 6 427 14 379 21 239 7 839 13 400 2,06 19,85 -7,05
Bala 39 057 6 236 32 821 39 714 6 616 33 098 1,67 5,91 0,84
Beypazarı 45 977 26 225 19 752 51 841 34 441 17 400 12,00 27,25 -12,67
Çamlıdere 19 365 10 075 9 290 15 339 6 303 9 036 -23,30 -46,89 -2,77
Çubuk 52 041 22 935 29 106 75 119 46 605 28 514 36,69 70,88 -2,05
Elmadağ 38 032 19 490 18 542 43 374 22 518 20 856 13,14 14,44 11,76
Evren 6 928 3 810 3 118 6 167 4 363 1 804 -11,63 13,55 -54,70
Güdül 18 698 5 504 13 194 20 938 5 806 15 132 11,31 5,34 13,70
Haymana 55 527 9 144 46 383 54 087 11 313 42 774 -2,63 21,28 -8,10
Kalecik 22 989 10 051 12 938 24 738 11 965 12 773 7,33 17,43 -1,28
Kazan 22 714 6 509 16 205 29 692 15 871 13 821 26,78 89,11 -15,91
Kızılcahamam 34 008 12 856 21 152 33 623 16 195 17 428 -1,14 23,08 -19,36
Nallıhan 36 779 11 638 25 141 40 677 17 181 23 496 10,07 38,94 -6,77
Polatlı 99 965 60 158 39 807 116 400 79 992 36 408 15,22 28,49 -8,92
Ş.Koçhisar 60 701 38 248 22 453 59 128 42 083 17 045 -2,62 9,55 -27,55
Toplam 3 236 378 2 836 802 399 576 4 007 860 3 540 522 467 338 21,37 22,15 15,66
Kaynak : http://www.tuik.gov.tr/
Projenin gerçekleştirileceği Polatlı İlçesi’nin şehir nüfusuna bakıldığında ise, 1990

yılında 60.158 olan sayı, 2000 yılında 79.992 kişiye ulaşmıştır. Yıllık nüfus artış hızı ise
‰ 28,49 ile hem Türkiye’nin hem de Ankara İli’nin yıllık nüfus artış hızının üzerindedir.
TÜİK tarafından 2007 yılında yapılan “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi”
verilerine göre ise Polatlı İlçesinin toplam nüfusu 118.454 kişi olarak tespit edilmiştir.
Bunun 91.166’sı şehir nüfusu, 27.288’i ise köy nüfusudur.
16
III.2. Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler
Polatlı ilçesinin genel jeolojik durumu aşağıda verilmiştir. Proje özelinde detay
jeolojik bilgi ÇED Raporunda ayrıntılı bir şekilde sunulacaktır.
III.2.1. Genel Jeoloji
Kuzeybatı-güneydoğu uzanımlı Haymana-Polatlı havzasında, ayrıntılı stratigrafik

incelemesi Günalan ve diğerlerince (1976) yapılan ve yaşları Triyastan Kuvaternere
uzanan çökeller yüzeylemektedir. Günalan ve diğerlerinin çalışma sonuçlarına göre bu
çökellerin tabanında, esas olarak grovaklardan oluşmuş Triyas yaşlı Temirözü
formasyonu ile bu formasyon üzerine uyumsuz olarak gelen Üst Jura-Kretase yaşlı sığ
deniz kireçtaşlarıyla temsil edilmiş Mollaresul formasyonu ve serpantinit, kireçtaşı,
radyolarit, volkanit blokları içeren Dereköy formasyonu bulunmaktadır.
Yörede Üst Kretase-Alt Tersiyer çökellerinin kalınlığı 5800 metredir. Yukarıda sözü
edilen, temeli oluşturan formasyonlar üzerine Mestrihtiyen denizinin karayı istilası sonucu
tip kesitte 1850 m kalınlıkta fliş fasiyesindeki Haymana formasyonu ile fosilli kumtaşları ve
kireçtaşlarından oluşan, tip kesitte 125 m kalınlıktaki Beyobası formasyonu gelmektedir.
Litoloji ve fosil içeriğine göre sığ ve denizel bir ortamda çökeldiği söylenebilecek bu
bölümün üzerinde Alt Paleosende süren çökelme sırasında Kartal, Çaldağ ve Yeşilyurt
formasyonları oluşmuştur.
Kartal formasyonu, havza kenarlarında depolanmış, kırmızı renkli karasal

kırıntılardan oluşur (1362 m). Havza yönünde yanal olarak Çaldağ formasyonuna geçer.
Algli kireçtaşlarından oluşan bu formasyon (1187 m), yine havza yönünde ve yanal olarak
kireçtaşı türbiditi fasiyesindeki Yeşilyurt formasyonuna (345 m) geçer. Orta Paleosende
ise fosilli kireçtaşları içeren ve tip kesitte 640 m kalınlıktaki Kırkkavak formasyonu istifteki
yerini almıştır. Bu formasyonların üzerine fliş fasiyesinde Ilgınlıkdere formasyonu (350 m)
ve marnlı kumtaşları, gri çamurtaşlarıyla temsil edilen Eski Polatlı formasyonu (567 m)
gelmektedir. Serinin üzerindeki, konglomera, marn ve kireçtaşlarının oluşturduğu Beldede
formasyonunun (610 m) üzerim ise Neojen yaşlı karasal çökeller ve volkanitler uyumsuz
olarak örtmektedir.
Fasiyes çalışmalarının yorumundan Haymana dolaylarında genel anlamda bir

şelfin, yörenin kuzey, batı ve güneyinde şelf gerisi alanın, güneydoğuda ise şelf ilerisi bir
ortamın yer aldığı sonucuna varılmıştır. Üst Kretase ve Alt Tersiyer süresince Haymana-
Polatlı baseninin güneydoğuya doğru Tuz Gölü ile birleştiğine ve Tuz Gölü ile bağlı
olduğuna ve bölgenin bu kesiminde fliş çökelme olduğuna inanılmaktadır (Arıkan, 1975).
Bu da bölgenin kuzey ve batısının çökellerle dolarak zamanla yükselmesi olarak
yorumlanmaktadır.
III.2.2. İnceleme Alanı Jeolojisi
Proje sahasında yapılacak olay jeolojik etüd çalışmalarından elde edilecek detaylı
bilgiler ÇED Raporu’nda sunulacaktır.
17
III.2.3. Hidrojeolojik Özellikler
Ankara İl sınırları içerisinde kalan önemli yeraltısu kaynakları şunlardır:
Hatip Ovası Yeraltısuyu Kaynakları: Alacatlı Köyü doğusunda bulunan Kırkgöz

Kaynağı (20 L/sn) ile Elmadağ serisindeki Akpınar, Yaylapınar, Karapınar, Elmapınar,
Kirizpınar, Kayaözü, Çişikdere kaynakları söz konusu kaynakların en önemlileri olarak
sayılabilir.
Mürted Ovası Yeraltısuyu Kaynakları: Mürted Ovası’nda, ova kenarlarında ve dağ

eteklerinden köylerin içme suyu ihtiyacını karşılayan çok sayıda kaynak bulunur.
Kaynakların büyük bir bölümü birikinti konileri ve bu konilerin eteklerinden, bir kısım
kaynaklar ise andezit çatlaklarından çıkmaktadır. Debileri 2,3 ile 16 L/sn arasında değişen
kaynakların en önemlisi 40 L/sn lik debiye sahip olan Büvet pınarıdır.
Çubuk Ovası Kaynakları: Çubuk Ovası’nda gözlenene kaynaklar kontakt ve fay

kaynaklarıdır. Taşpınar Köyü ile 5 km güneyindeki Dedetepe arasında PliyosenMiyosen
dokanağından çıkan kaynak grubu toplam verimi 30 L/sn’dir. Ravlı doğusundaki grovak ve
kuvarsit çatlaklarından çıkan kaynakların verimleri ise 0,5-2,5 L/sn arasında
değişmektedir. Andazit çatlaklarından çıkan kaynakların verimleri 0,5-1,5 L/sn arasında
değişmektedir.
Proje sahasında yapılacak olay jeolojik etüd çalışmalarından elde edilecek detaylı
bilgiler çerçevesinde proje sahasının hidrojolojisi ÇED Raporu’nda sunulacaktır.
III.2.4. Maden ve Mineral Kaynakları
Yapılan araştırmalar ve tetkikler neticesinde faaliyet sahasında herhangi bir maden

veya fosil yakıt kaynağına rastlanmamıştır.
Ankara İli maden kaynakları bakımından oldukça önemli bir ildir. İlin
güneydoğusunda Keskin ve Bala yöresinde, kuzeybatısında Beypazarı yöresinde büyük
rezervli demir ve kömür yatakları mevcuttur. Haymana, Kalecik, Polatlı yöresi manganez,
kömür, Keskin yöresi ise kurşun bakımından önem taşır.
• Alçı (J ips) Yatakları: Ayaş, Beypazarı ve Ş. Koçhisar İlçelerinde 7 milyon tonun

üzerinde alçı yatakları bulunmaktadır.
• Bentonit Yatakları: Keskin-Beşler Köyü, Kalecik-Hançlı Köyü civarında 75 milyon
tonun üzerinde, iyi kaliteli, bentonit yatakları bulunmaktadır.
• Çimento Hammaddeleri: Ankara, Hasanoğlan, Lalahan, Hacıvar ve Kazan
İlçelerinde 400 milyon tonun üzerinde iyi kaliteli, çimento hammaddeleri
bulunmaktadır.
• Kireçtaşı Yatakları: Ankara-Çayırhan-Nallıhan’da yaklaşık olarak 50.000.000 (±
%20) ton kireçtaşı yatakları bulunmaktadır.
• Kum Yatakları: Sincan İlçesinde 23 milyon ton kadar kum yatakları bulunmaktadır.
• Manyezit Yatakları: Elmadağ-Edige Köyünde 100.000 tona kadar, iyi kaliteli (46,21
% MgO) manyezit bulunmaktadır.
• Mermer Yatakları: Kalecik-Çukur Köyünde 10.000 ton civarında mermer yatakları
bulunmaktadır.
• Perlit Yatakları: Çubuk-Uluağaç ve Kızılcahamam ilçelerinde 80 milyon tonun
üzerinde iyi kaliteli perlit yatakları vardır.
18
• Tuğla Kiremit Hammaddesi: Gölbaşı, Sincan, Polatlı, Çubuk (Ravlı), Ş. Koçhisar

(Sandıklı) İlçelerinde 95 milyon tonun üzerinde Tuğla Kiremit toprağı mevcuttur.
• Demir Yatakları : Bala İlçesinde, Madentepe ve Kesirköprü köylerinde 5 milyon
tonun üzerinde demir rezervleri bulunmaktadır. (kalite/tenör % = 3050 Fe)
• Manganez Yatakları: Haymana ilçesinin Çayırlı Köyünde 150.000 ton miktarında
manganez madeni bulunur. (kalite/tenör %= 19 Mn)
• Volfram (tungsten) Yatakları : Keskin İlçesinin Çelebidağ bölgesinde 75.000 ton
volfram madeni mevcuttur. (kalite/tenör % =0,52 W02)
• Linyit Yatakları: Ankara İli Beypazarı İlçesinde 391.479 ton kömür rezervi, 391.479
ton rezervden 236.000 ton işletme rezervi bulunmaktadır.
• Bitümlü Şist Yatakları: Beypazarı İlçesinde yaklaşık olarak 21 milyon ton (ısı
gücü=1.002.612 kcal/kg) bitümlü şist yatakları bulunmaktadır.
Söz konusu maden ve fosil yakıt kaynaklarının yerleri Şekil III.1’de sunulmaktadır.
Şekil III.1. Ankara İli Maden Haritası
III.2.5. Hidrolojik Özellikler
İldeki başlıca akarsular ve ortalama debileri aşağıda belirtilmiştir.
İl çıkışı toplam ortalama akım :5430 hm3 /yıl

Sakarya Nehri :2900 hm3/yıl
Kızılırmak Nehri :2500 hm3/yıl
Peçeneközü Çayı :30 hm3/yıl
Hatip Ovası Akarsuları: Hatip Ovası’nın en önemli akarsuyu Hatip Çayı’dır. Ova
doğusunda yer alan Hasanoğlan’ın kuzeyinden doğan Hasanoğlan Deresi, Hatip Çayı’nın
başlangıcını oluşturur. Ankara’ya kadar devam eden Hatip Çayı, kuzeyden Şaraplı Dere
ve Kuruçayı, güneyden Yazı Dere, Aralık Dere, Karabayır Dere, Bayındır Çayı ve
19
Kosunlar Çayını alır. Ankara içinden geçerken Akköprü civarında güneyden gelen İncesu
Deresi ile kuzeydoğudan Çubuk Havzası’ndan gelen Çubuk Çayı ile birleşerek Ankara
Çayı’nı oluşturur.
Sincan civarında havza dışına çıkan Ankara Çayına, havzayı terk etmeden önce,
Macun Dere ile Acıca Dere ile Güneyden Kuyucak Dere, Altıncıoğlu Dere, Kutuğun Dere,
Kepiryatak Dere, Sazçayır Dere Kayalıboğaz Dere gibi belli başlı dereler katılır.
Mürted Ovası Akarsuları: Hatip Ovası’nın kuzeybatısında kalan Mürted Ovası’nın

başlıca akarsuyu kuzeyden Yıldırım ve Aydos Dağları’ndan beslenen Ova Çayı’dır.
Mürted Ovası’nı kuzeyden Güneye kat eden Ova Çayı’nın en önemli kolu Kurtboğazı
Deresi’dir. Ova çayına batıdan ve doğudan Çihrilik, Kilis, Killiközü, Kaptıboğazı,
Kestanegölü, İyimir, Ağca, Çelti, Yılgın, Kızpınarı, Kermeliközü, Güvenç, Bağlariçi gibi çok
sayıda dere karışmaktadır. Bunların çoğu mevsimlik dereler olup, yaz aylarında kururlar.
Çubuk Ovası Akarsuları: Bu alandaki başlıca su kaynağı Çubuk Çayıdır. İki kol
halinde Aydos Dağları’ndan doğan ve 70 km uzunluğunda olan çubuk çayı, Çubuk
İlçesinin 5 km kuzeyindeki Çubuk II Barajı’nı beslemektedir. Çubuk Çayı’na ova içerisinde,
batıdan Azman Çayı ile, doğudan Koyunözü Deresi, Ravli Deresi, Balıkhisar Deresi Özçay
Deresi ile birleştikten sonra Çubuk I Barajı’nı beslemektedir. Daha sonra Çubuk Çayı,
Ankara Şehrinin içerisinden geçmekte, Hatip Çayı ile birleşerek Ankara Çayı adını
almakta ve Sakarya nehrine katılmaktadır.
Polatlı’nın batısından Sakarya Nehri geçmekte, doğudan gelen Ankara Çayı ve

batıdan gelen Porsuk Çayı Polatlı’da Sakarya Nehri ile birleşmektedir.
Göller ve Göletler:
Ankara İl sınırları içerisinde Mogan, Eymir ve Tuz Gölü olmak üzere üç adet göl
mevcuttur.
Ankara İli sınırları içerisinde işletimde ve inşaat halinde bulunan toplam 17 adet
gölet ve 10 adet baraj bulunmaktadır. Polatlı İlçesi sınırları içerisinde ise göl, baraj gölü
veya gölet bulunmamaktadır.
III.3. Doğal Afet Durumu ve Depremsellik
Ankara kentinin depremselliği Ankara il merkezini 140 km çevreleyecek şekilde

çizilen bölge içine düşen, 1900-1997 yılları arasında oluşmuş ve manyitüdü M ≥ 4 olan
depremlerden yararlanarak belirlenmiştir. 1900-1997 yılları arasında oluşmuş ve
manyitüdü M ≥ 4 olan depremlerin episantır dağılımları Şekil III.2’de gösterilmiştir. Deprem
verileri Yatman vd., (1993) tarafından hazırlanan katalogdan alınmıştır. Katalogdaki veriler
değişik kaynaklardan alındığı için bazıları yüzey dalgası (Ms), bazıları cisim dalgası (Mb)
ve bazılarıda yerel manyitüde (ML) sahiptir. İnceleme sahasına düşen depremlerin büyük
çoğunluğu için verilen manyitüdler Ms manyitütüdür. Verilerde bütünlüğü sağlayabilmek
için
Ms = 1.55 Mb – 2.49 ( Alsan vd., 1975 )

Ms = 0.938 ML + 0.181 ( Sipahioğlu, 1984 )
bağıntılarını kullanarak Mb ve ML manyitüdleri Ms manyitüdüne dönüştürülmüştür.
20
Kaynak : Ankara İl Çevre Durum Raporu
Şekil III.2. 1900-2004 Yılları Arasında Ankara Sınırları İçinde Meydana Gelen Depremler
Deprem episantırlarının dağılımı incelendiği zaman bunların bir kısmının Şaroğlu

vd., (1992) tarafından hazırlanan ve MTA tarafından yayınlanan Diri Fay haritası ile
uyumlu olduğu bazılarının ise uyumlu olmadığı görülmektedir. Özellikle Çankırı civarında
bir çok deprem olmasına rağmen diri fay olmaması ilginçtir. Bu bölge daha detaylı olarak
incelenerek diri faylar tesbit edilmelidir. Depremlerin büyük bir çoğunluğunun Kuzey
Anadolu Fay Zonu ve yakın çevresinde yer aldığı ve büyük manyitüdlü depremlerin bu
bölgede olduğu görülmektedir. Diğer bir yoğunlaşmada Ankara’nın GD’ sunda Tuzgölü ve
Kırşehir fayı civarındadır. Ankara bölgesinin KB ve GB bölgesinde oluşan depremlerin çok
az sayıda olması nedeni ile bu bölgede sismik aktivitenin yok denecek kadar az olduğu
söylenebilir.
Polatlı İlçesi 18 Nisan 1996 tarihli ve 96/8109 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla
yürürlüğe giren Türkiye Bölgesel Deprem Haritası'na göre 4. derece deprem bölgesidir.
Ankara İli Depremsellik Haritası Şekil III.3’te sunulmaktadır.
21
Şekil III.3. Ankara İli Depremsellik Haritası
III.4. Proje Alanının Meteorolojik Özellikleri
Ankara İli’nin geniş arazisinde yer yer iklim farklılıkları görülür. Güneyde, İç
Anadolu ikliminin bariz özellikleri olan step iklimi, kuzeyde ise, Karadeniz ikliminin ılıman
ve yağışlı halleri görülebilir. Kara ikliminin hüküm sürdüğü bu bölgede kış sıcaklıkları
düşük, yaz ise sıcak geçer. En sıcak ay Temmuz-Ağustos, en soğuk ay ise Ocak ayıdır.
Bölgeye düşen yağış miktarları kuzey ve güney kesimlerde farklılık gösterir.

Kuzeyde Kızılcahamam ve Çubuk, Karadeniz yağış rejimi özelliğini, güneyde ise İç
Anadolu karakterini taşır. Bölgenin yapısı gereği özellikle kış aylarında sis olayı oldukça
fazla görülür ve hayatı etkiler. İl bazında ortalama sıcaklık 10-13 °C arasında, ortalama
yağış miktarı da 370-565 mm arasındadır. En yüksek sıcaklık değeri 41,4 °C ile Sarıyar
İstasyonunda; en düşük sıcaklık da 32,2 °C ile Esenboğa İstasyonunda kaydedilmiştir.
Donlu günler sayısı yılda ortalama 60-114 arasında, karla örtülü günler sayısı ise yılda
ortalama 17-42 gün arasında değişmektedir. En yüksek kar kalınlığı 82 cm olarak
Kızılcahamam istasyonunda kaydedilmiştir.
Polatlı ilçesinde karasal iklim egemendir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve
kar yağışlıdır. Yıllık yağış miktarı ortalama 361 mm’dir. En yüksek sıcaklık ortalaması
29,6 °C (Temmuz ayı ) ve en düşük sıcaklık ortalaması ise –3,6 °C (ocak ayı) dır.
Proje alanına ait detaylı meteorolojik bilgiler ÇED Raporu’nda verilecektir.
22
III.5. Flora ve Fauna
Proje sahasına ait flora ve fauna dokusuna yönelik bilgiler, yapılacak olan detaylı
arazi çalışmaları sonucunda ÇED Raporu’nda değerlendirilecektir. Aşağıda bölgenin
genel floristik ve faunistik yapısını belirlemek anlamında literatür ve genel arazi
gözlemlerine dayanan ön bir değerlendirme sunulmaktadır.
Ankara’da kendi kendine yetişen 1115 adet doğal bitki türü bulunmaktadır. Bu
bitkilerin %16 ‘sı endemik olarak Ankara yerleşim alanının içinde yer almaktadır. Ankara ili
ve çevresinde bitkilere ait en eski kayıt 1884 yılında Noe tarafından Junrinea ancyrensis
için yapılmıştır. 1998 yılına kadar geçen süre içerisinde de değişik bitki türleri toplanmıştır.
Ankara ilinde toplama yapılan Hacıkadın Deresi, Çankaya, Dikmen, Keçiören,
Hüseyingazi gibi yerler o yıllarda şehir merkezine oldukça uzak sayılmaktaydı. Ayrıca
Yenişehir ve İstasyon gibi yerler de tam şehrin ortası olmasına rağmen bitki
toplanabilmekteydi. Ortalama olarak aradan geçen 5060 yıllık bir zaman sonra yukarıda
bahsedilen toplama alanları günümüzde eski özelliklerini kaybetmişlerdir.
Daha önce evlerin bahçesinin bir köşesinde yetişebilen Nigella, Ranunculus,

Clauciun, Cardaria, Thlaspi, Sisymbirium, Chenopodium, Atriplex, Althaea, Erodium,
Tribulus, Trigonella, Anthemis, Lactuca, Convolvulus, Heliotropium, Solanum, Veronica,
Lamium, Plantago, Conium, Scandix, Torilis, Daucus, Valerianella, Aegilops, Cynodon gibi
cinslere ait bazı türler bu alanlarda tümü ile ortadan kalkmıştır.
Ankara İli sınırları içerisinde bulunan Kızılcahamam-Soğuksu Milli Parkı, yaban

hayatı ve yaşama ortamları açısından önemlidir. Ayı, kurt, tilki, 4 tür akbabakızıl, kara,
sakallı ve küçük akbaba bölgede gözlenmekte ve üremektedir. Bu türlerden özellikle kızıl
akbaba, kara akbaba nesli tehlike altında olan türlerdir. Ayrıca bu bölgede ötücü kuş
türleri, ağaçkakanlar ve gece yırtıcıları bulunmaktadır.
Memeli türlerinin tam olarak kesin bir listesi sunulamayacak durumda olmasına
rağmen, yapılan tespitler sonucu; Yaban Domuzu (Sus scrofa), Geyik (Cervus elaphus),
Kurt (Canis lupus), Çakal (Canis aureus), Tilki (Vulpes vulpes), Ayı (Ursus arctos), Tavşan
(Lepus capensis), Kaya Sansarı (Martes foina), Ağaç Sansarı (Martes martes), Gelincik
(Mustela nivalis), Porsuk (Meles meles), Sincap (Sciurus vulgaris), Kirpi (Erinaceus
concolor)’nin Ankara İli sınırları içerisinde bulunduğu bilinmektedir.
Nallıhan Kuş Cenneti göç yolu üzerinde olduğundan burada, başta leylek ve kara
leylek olmak üzere pek çok kuş türü görülür. Sarıyer Barajı ve Nallıhan Kuş Cenneti’ne,
250’yi aşkın kuş uğrar. Bunlarda 44 tür kış göçmeni, 87 tür yerli, 74 tür yaz göçmeni, 44
tür geçit yapan kuşlardır. Gölbaşı’nda 188 tür kuş görülür. Bu kuş türleri kış göçmeni, yaz
göçmeni, yerli ve geçit yapan kuşlardır. Ayrıca Ankara yakınlarındaki Beynam
Ormanlarında çeşitli yırtıcı kuşlar görülür. Bunlarda Şah Kartalın Türkiye’deki 10 çiftinden
2 çifti buradadır. Nallıhan Ormanlarında da çeşitli kuş türleri görülür. Kızılcahamam’da 160
kuş türü vardır. Kara Akbabanın büyük populasyonu buradadır. Ankara’nın içerisinde
Kırmızı Kolyeli Yeşil Papağanlar, Sığırcıklar, Serçeler, Sakalar, Güvercinler, Kumrular,
Leylekler de başka kuş topluluklarını oluştururlar.
Ankara İli akarsu ve derelerinde bulunan önemli balık türleri ise Sazan Balığı, Siraz
Balığı, Turna, Akbalık ve Yayın balığı olarak sayılabilir.
23
III.6. Hava Kalitesi
İlde 2001-2005 yılları arasında ölçülen SO2 ve partikül madde ortalamaları Tablo
III.2’de, sınır değerler ise Tablo III.3’de verilmiştir.
Tablo III.2. 2001 ve 2005 Yılları Arasında Ölçülen SO2 ve PM Değerleri
3
KİRLETİCİ (µg / m ) 2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005
SO2 (Kış Dönemi) 42 38 30 30
PM (Kış Dönemi) 68 56 47 50
Kaynak : tuik.gov.tr
Tablo III.3. SO2 ve PM Sınır Değerleri
Standart Değerler SO2 (µg / m³ ) PM (µg / m³ )
Kısa Vadeli 400 300
Uzun Vadeli 150 150
Yukarıdaki tablolardan da görüleceği üzere Ankara İli’nde yapılan ölçümlerde SO2

ve PM değerleri sınırların altında kalmıştır.
Polatlı ilçesinde ise hava kalitesinin tespitine yönelik herhangi bir çalışma
bulunmamaktadır.
III.7. Termal ve Jeotermal Su Kaynakları
Ankara İlinde 15 adet jeotermal su kaynağı mevcuttur. Bunlar Kızılcahamam.

Beypazarı, Ayaş, Çubuk ve Polatlı civarlarında yer almaktadır.
Polatlı’da yer alan sıcak su kaynakları ile ilgili bilgiler Tablo III.4’de sunulmaktadır.
Tablo III.4. Jeotermal Su Kaynakları ve Özellikleri
Jeotermal Alan Mevki Sıcaklık (°C) Debi (lt/sn)
Polatlı – Malıköy Jeotermal Alanı Ilıcapınar 28,5 4
Karahamzalı 28 2,1
Polatlı – Karahamzalı – Sabanca
Jeotermal Alanı
Sabanca 27 2
Polatlı – Sarıoba Jeotermal Alanı Sarıoba 30-33 25*
Polatlı – Karacaahmet Jeotermal Alanı Karacaahmet 38 0,3
Polatlı – Kürttaciri Jeotermal Alanı Kürttaciri 26 Ölçülememiştir
Polatlı – Özhamamı Jeotermal Alanı Özhamamı 32 Ölçülememiştir

* 10 adet kaynağın debisi
24
III.8. Toprak Özellikleri, Arazi Kullanımı ve Mülkiyet Durumu
Aşağıda bölgenin toprak özellikleri, arazi kullanım durumu (tarım, yerleşim ve

orman alanları) ve mülkiyet durumuna yönelik genel bilgiler sunulmakta olup, proje
sahasına ait detaylı bilgiler ÇED Raporu’nda verilecektir.
III.8.1. Toprak Özellikleri
İl Çevre Durum Raporu’na göre Ankara ili toplam alanı 2632600 ha’dır. Bunun
1291032,68 ha’ı tarımsal üretimde kullanılmaktadır. Başka bir deyişle tarımsal amaçlarla
kullanılan arazinin toplam arazi içindeki oranı %49,04’tür. Ankara ili içersinde bulunan
büyük toprak grupları ve kapladığı alanlar sırasıyla:
• Kahverengi topraklar (1706806 Ha): Bu topraklara tüm ilçelerde rastlanmaktadır.

Özellikle Polatlı ve Haymana ilçelerinde yoğunluk kazanmaktadır. Bu toprakların
%56,4’ ü işlemeli tarıma uygun olan I. II. III. Ve IV. sınıf arazilerdir. % 37,8’ i Çayır
ve Mera arazisi olarak kullanılmaktadır.
• Kırmızı kahverengi topraklar (302784 Ha): Bu topraklar Ayaş, Beypazarı, Güdül,

Elmadağ, Nallıhan ilçelerinde görülmektedir. Bu toprakların %40’ı işlemeli tarıma
uygun olan I. II. III. Ve IV. sınıf arazilerdir. % 43’ü mera arazisi olarak
kullanılmaktadır.
• Kireçsiz kahverengi orman toprakları (288999 Ha): Bu topraklar Kızılcahamam,

Güdül ilçelerinde yoğun olarak bulunmakta, az bir kısmı ise Beypazarı, Çubuk,
Nallıhan, Polatlı ilçelerinde bulunmaktadır.
• Kahverengi orman toprakları (241796 Ha): Bu toprakların büyük bir kısmı Nallıhan,
Beypazarı, Kızılcahamam, yer yer de Çubuk, Güdül, Polatlı, Ayaş ve Kalecik
ilçelerinde bulunmaktadır. Bu toprakların %12’i işlemeli tarıma uygun olan I. II. III.
Ve IV. sınıf arazilerdir. % 16’sı mera arazisi olarak kullanılmaktadır.
• Alüvyal topraklar (174104 Ha): bu topraklar Ankara, Haymana, Çubuk ve Mürted

topraklarında yer almaktadır. Bazı kısımlarında tuzluluk veya alkalilik, diğer bazı
kısımlarında hem tuzluluk hem de alkalilik tespit edilmiştir. Bu toprakların tamamı
işlemeli tarıma uygun olan I. II. III. Ve IV. sınıf arazilerdir.
• Kolüvyal topraklar (104013 Ha): Bu topraklar dik eğimler ve vadi ağızlarında yer
almaktadır. İl genelinde daha çok küçük akarsu vadilerinde görülür.
• Kireçsiz kahverengi topraklar (91407 Ha): Bu topraklar Ayaş, Çubuk, Beypazarı,

Güdül, Yenimahalle, Elmadağ, Nallıhan ve Altındağ ilçelerinde yer almaktadır.
• Regesol topraklar (22113 Ha): Bu topraklar yalnızca Şereflikoçhisar ilçesinin Niğde

ili ile sınır kısımlarında bulunmaktadır. Bu toprakların % 76 sı işlemeli tarıma uygun
II. III. ve IV. Sınıf arazilerdir. %24’ü mera olarak kullanılmaktadır.
• Hidromorfik alüvyal topraklar (5483 Ha):Bu topraklar Çankaya ilçesinde Mogan

gölü çevresinde, Haymana ilçesine bağlı Gölbek ve Bala ilçesine bağlı Akça ören,
Çarsak köyleri arasındaki Çöl mevkisinde, Polatlı ilçesinde Uzunbeyli köyü
Deliklitaş vadisinde Şereflikoçhisar’da Tuz gölünün kuzeyindeki Mustafacık köyü
civarında bulunmakta olup tamamı Çayır-Mera arazisi olarak kullanılmaktadır.
25
III.8.2. Arazi Kullanımı
Polatlı İlçesi’nin toplam yüzölçümü 3789 km²’dir. İlçe toprakları büyük ölçüde
bozkırdır . Bitki örtüsü yok denilecek kadar zayıftır. Ormanlık alanların oranı %0,4, tarım
alanlarının oranı %65, çayır - mera alanlarının oranı %17 ve diğer alanların oranı
%17,96’dır.
Polatlı İlçesi arazi sınıfları Tablo III.5’de gösterilmektedir. Buna göre, Polatlı İlçe
arazilerinin büyük çoğunluğu II. ve VII. sınıf topraklar oluşturmaktadır. Polatlı AAT proje
alanının toprak sınıflarının ayrıntıları ÇED Raporu’nda sunulacaktır.
Tablo III.5. Polatlı İlçesi’nin Arazi Sınıfları
Arazi Sınıfı Alan (ha)
I. Sınıf 40.221
II. Sınıf 71.401
III. Sınıf 98.428
IV. Sınıf 59.292
V. Sınıf 1.063
VI. Sınıf 40.512
VII. Sınıf 80.515
Kaynak : Ankara İl Çevre Durum Raporu, 2006
Tarım Alanları
Ankara İli toplam alanı 2.570.600 ha’dır. Bunun 1.270.692,07 ha’ı tarımsal
üretimde kullanılmaktadır. Başka bir deyişle tarımsal amaçlarla kullanılan arazinin toplam
arazi içindeki oranı % 49’dur. Tarımda etkin olarak kullanılan araziler içinde tarla arazileri
en büyük paya sahiptir.
Tarımda kullanılan arazilerin dağılımı şu şekildedir:
Tablo III.6. Tarımda Etkin Olarak Kullanılabilen Kültür Arazileri
Arazi Cinsi Alanı (ha) Toplam Arazi İçerisinde Oranı (%)

Tarla ekili alanı 909.229,22 71,6
Sebzelik arazi 36.400,90 2,7
Meyvelik arazi 11.130,20 1
Bağ arazisi 3.837,95 0,3
Nadas 310.093,80 24,4
TOPLAM 1.270.692,07 100
Kaynak : Ankara İl Çevre Durum Raporu, 2006
Polatlı AAT proje alanı ile ilgili ayrıntılar ÇED Raporu’nda sunulacaktır.
26
Orman Alanları
Ankara İli’nde orman alanları Beypazarı, Çamlıdere, Nallıhan ve Kızılcahamam

bölgelerinde yoğunlaşmaktadır. Orman ürünlerinin elde edildiği başlıca ağaç türleri
Sarıçam, Karaçam, Göknar, Meşe, Titrekkavak’tır. Ankara İli’nin orman alanları dağılımı
Tablo III.7’de verilmektedir.
Tablo III.7. Ankara İli Orman Alanları Dağılımı
Alan (ha) Yüzdesi

Normal 167.725,8 51,2
Koru Ormanı Bozuk 159.831,5 48,8
Toplam 327.557,3 100,0
Normal 2.082,0 5,1
Baltalık Orman Bozuk 38.597,1 94,9
Toplam 40.679,1 100,0
Kaynak :Manisa İl Çevre Durum Raporu, 2006
Önceki kısımda da belirtildiği üzere İlçe toprakları büyük ölçüde bozkırdır . Bitki
örtüsü yok denilecek kadar zayıftır. Ormanlık alanların oranı %0,4 gibi oldukça düşük
seviyededir. Proje sahası ve yakın çevresinde ormanlık alan bulunmamaktadır.
Yerleşim Alanları
Proje alanına en yakın yerleşim yeri, yaklaşık 600-700 m kuzeyde yer alan
Üçpınar Köyü’dür. Polatlı İlçesi ise yaklaşık 3-3,5 km batıda yer almaktadır.
III.8.3. Mülkiyet Durumu
Arıtma tesisi için kullanımı planlanan yaklaşık 2.2 ha büyüklüğündeki saha tarımsal
kullanım alanıdır ve Belediye tarafından satın alınmıştır. Sahanın tapusu Ek-B’de
sunulmaktadır. Ancak söz konusu alanın Polatlı AAT için yeterli olmayacağı düşünülerek
(Polatlı’nın mevcut nüfusu ve büyüme hızı dikkate alındığında), bu alanın bir miktar daha
büyütülmesine karar verilmiştir. Alanın 18 ha çıkarılması ve mülkiyet problemlerinin
aşılması için çalışmalara başlanmıştır. 18 hektarlık tesis alanında, belediye arazisi, hazine
arazisi ve özel mülkiyet yer almaktadır.
III.9. Mimari ve Arkeolojik Miras
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü

tarafından hazırlanan kültür varlıkları envanteri incelenmiş ve Polatlı’da bulunan kültür
varlıkları ile ilgili bilgiler Tablo III.8’de sunulmuştur.
Tablo III.8. Polatlı İlçesi Kültürel Varlıkları
Adı Adresi Türü

Su Deposu Kulesi 10 numaralı yapı Polatlı Gar Sahası içinde Su Deposu
Sakarya Şehitler Anıtı Şehitlik Kaşı Mevkii Anıt
Ziraat Bankası Binası - Banka
27
Tablo III.8. Polatlı İlçesi Kültürel Varlıkları (Devamı)
Adı Adresi Türü

Mabed (tapınak) Babayakup Köyü Tırkaz Mev. Mabet
Taşınmaz Gazi Mahallesi Meriç Sok. Taşınmaz
Fatma Bacı Türbesi Temelli Beldesi, Bacı köyü Türbe
Oğuzlar(Yağır) Köyü Camii Oğuzlar(Yağır) Köyü Camii
Depo 6 numaralı yapı Polatlı Gar Sahası içinde Depo
Mezar Odası Ve Tümülüs Alanı
Gençali Köyü Öztepe Mevkii Mezar Odası
(1.derece Arkeolojik Sit Alanı)
Girmeç Kalesi Temelli Beldesi, Bacı köyü Kale
Çamaşırhane Temelli Beldesi, Bacı köyü Çamaşırhane
Sakarya Şehitliği Şehitlik Kaşı Mevkii Şehitlik
Sazılar Tren İstasyonu Binası Malıköyü Malveren Mev. İdari
Lojman 11 numaralı yapı Polatlı Gar Sahası içinde Lojman
İstasyon 7 numaralı yapı Polatlı Gar Sahası içinde İstasyon
Aşağı Pınar Çeşmesi Temelli Beldesi, Bacı köyü Çeşme
Camii Temelli Beldesi, Bacı köyü Camii
Kral Yolu Yassıhöyük Köyü Gordion Örenyeri Kral Yolu
Alagöz Karargah (Atatürk) Müzesi Alagöz Köyü Müze
Orta Pınar Çeşmesi Temelli Beldesi, Bacı köyü Çeşme
Kaynak: kultur.gov.tr
Yaklaşık 18 ha’lık proje alanı dahilinde, Ankara İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

tarafından yürütülen çalışmalar neticesinde, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Kanunu kapsamına giren herhangi bir kültür ve tabiat varlığına rastlanmadığı
tespit edilmiştir. Konuya ilişkin yazışma Ek-B’de sunulmaktadır.
III.10. Proje Alanının Hassasiyet Derecesi
Koruma alanları için yürütülen etüt çalışması kapsamında proje alanı civarındaki,
kültürel ve doğal değerleri olan ve kendine has özelliklere ve/veya kaynaklara sahip, milli
parklar, doğal yaşam alanları, koruma altına alınmış habitatlar, genetik kaynaklar, sınırlı
gelişim alanları (turistik alanlar) gibi yasa ve yönetmeliklerle tanımlanmış ve koruma altına
alınmış tüm alanlar değerlendirilmiştir. Devlet kurumları tarafından yönetilen, özel amaçlar
için tahsis edilmiş ve sınırlanmış alanlar da bu bölüm içerisinde değerlendirilir.
Bu kapsamda proje etki alanlarında bulunan 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’na
giren, “Milli Parklar”, “Tabiat Parkları”, “Tabiat Anıtları” ve “Tabiatı Koruma Alanları”
maddesi altında listelenen alanların varlığı ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Kanunu gereğince, “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve “Koruma Alanı”
başlıkları kapsamında sunulan alanların varlığı araştırılmıştır. Bu alanlar tespit edilirken
öncelikli olarak T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan ve arazi çalışmaları esnasında İl
Kültür ve Turizm Müdürlüklerinden elde edilen kültür varlıkları envanterleri kullanılmıştır.
Ankara İli, Polatlı İlçesi sınırları içerisinde Mili Park, Tabiatı Koruma Alanı, Tabiat
Parlı veya Tabiat Anıtı bulunmamaktadır. Ayrıca İlçe sınırları dahilinde Yaban Hayatı
Geliştirme Sahası da mevcut değildir.
28
Ankara İli, Polatlı İlçesi, Kızıllı Mevkii - Kuzeyi: Müslüm, Oğuzlar, Karaahmet,
Hızırşeyh-Ayaş karayolunun kesiştiği yer, Doğusu: Ayaş-Temelli Yolu, Polatlı karayolu,
Güneyi: Polatlı, Batısı: Ayaş-Polatlı karayolu ile sınırlı kısımda Yaban Hayvanı Yerleştirme
Sahası mevcuttur.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü

tarafından hazırlanan taşınmaz kültür varlıkları envanterine göre Polatlı İlçesi sınırları
içerisinde çok sayıda sit alanı mevcuttur. İncelenen bu sit alanlarının büyük çoğunluğu ise
Yassıhöyük bölgesi ve civarında bulunmaktadır.
Yapılan envanter incelemesi neticesinde proje sahasının yer aldığı Üçpınar Köyü
ve civarında ise herhangi bir sit alanı bulunmamaktadır.
Proje alanı dikkate alındığında Mili Park, Tabiatı Koruma Alanı, Tabiat Anıtı, Tabiat
Parkı, Arkeolojik ve Kültür Varlıkları ve Sit Alanları açısından herhangi bir kısıtlayıcı faktör
olmadığı anlaşılmıştır.
29
BÖLÜM IV
PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ

VE ALINACAK ÖNLEMLER
BÖLÜM IV. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK

ÖNLEMLER
IV.1. Önerilen Projenin Olası Etkilerinin Tanıtımı
Polatlı AAT Projesi, Polatlı İlçesi’nde mevcut durumda hiç bir arıtmaya tabi
tutulmadan Gülveren Çayı’na deşarj edilen atıksuların arıtılmasına yönelik bir projedir.
Önceki kısımlarda belirtildiği üzere projenin yaklaşık 18 hektarlık bir alanda

gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Arıtma tesisi için planlanan sahada tarımsal
kullanımlar bulunmaktadır. AAT sahasında, belediye arazisi, hazine arazisi ve özel
mülkiyet bulunmaktadır.
Proje kapsamında gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetler aşağıdaki gibi

özetlenebilir:
İnşaat Aşaması;
• Atıksu arıtma tesisi sahasının hazırlanması,

• Arıtma ünitelerinin ve bağlı altyapıların inşası
İşletme Aşaması;
• Atıksu arıtma tesisinin işletilmesi,

• Oluşan arıtma çamurlarının yönetimi
Projenin gerçekleştirilmesi sonucu açığa çıkabilecek olası etkiler ve etkilenmesi

olası ortamlar aşağıdaki şekilde özetlenmiştir:
Olası Etkiler Etkilenmesi Olası Ortam

• Proje faaliyetleri ve trafiğinden • Yüzey Suyu
kaynaklanan hava emisyonları • Yeraltı Suyu
ve gürültü • Hava
• Sıvı ve katı atıklar • Toprak ve Arazi Kullanımı
• Koku ve sinek problemi • Flora ve Fauna
• Arazi kullanımındaki değişim • Gürültü, trafik
• Görsel değerler üzerindeki • Peyzaj görsel etkiler
değişim • Sosyo-ekonomik konular
• Toplumsal etkiler • Kültürel Varlık
IV.1.1. Proje İçin Kullanılacak Alan Üzerine Olası Etkiler
Arıtma tesisi için planlanan sahada tarımsal kullanımlar bulunmaktadır. Bu

sahasının 2.2 hektarı belediye tarafından satın alınmıştır. Sahanın tapusu Ek-B’de
sunulmaktadır.
30
Bölüm III.11’de ayrıntılı olarak sunulduğu gibi projenin yer alması planlanan saha
herhangi bir koruma alanı ya da sit alanı içerisinde olmamakla beraber proje etki alanı
içerisinde de bu tip alanlar bulunmamaktadır.
Olası çevresel etkileri belirlemek, etki alanlarını tespit etmek, etkinin büyüklüğünü
netleştirebilmek ve etkileri daha sistematik değerlendirebilmek için kapsamlaştırma
çalışması yapılmıştır. Bu çalışma, olabilecek en kötü hal senaryosu çerçevesinde,
alınacak önlemlerin belirlenmesi için gerçekleştirilmiş olup önlemlerin alınmaması halinde
meydana gelecek durumu göstermektedir. Çevresel etki değerlendirme çalışmasında bu
matristeki tüm unsurlar göz önünde bulundurularak ayrıntılı olarak değerlendirilecektir.
Proje inşaat ve işletme aşamalarından kaynaklanabilecek olası etkiler ve ilgili alıcı ortam
kapsamlaştırma matrisi halinde Tablo IV.1 ve Tablo IV.2’de sunulmaktadır.
Kapsamlaştırma matrislerinde işaret edilen konuların her biri ÇED sürecinde

değerlendirilerek, mevcut bir etki tespit edildiği durumda ise etki alanının boyutları
belirlenerek ilgili önlemler geliştirilecektir.
Tablo IV.1. Kapsamlaştırma Matrisi – İnşaat Aşaması
Çevresel Unsurlar
Toprak & Arazi
Sosyo- ekono-
Flora & Fauna
Peyzaj/ görsel
Kültürel Varlık
Gürültü, trafik
Yeraltı Suyu
Yüzey Suyu
mik konular
Kulla-nımı
Atıklar ve Olası Etkiler
etkiler
Hava
Hava Emisyonları
− mobil cihazlardan X X X
emisyon
− bitki örtüsü
bulunmayan alanlardan, X (X)
kazı dolgu alanlarından,
kaynaklanan toz
Sıvı Atıklar ve Su
Kaynaklarına Etkiler
− evsel nitelikli atıksu (X) (X)
Katı Atıklar
− kazı dolgu
fazlasından (X) X X (X)
kaynaklanabilecek
inşaat ve moloz atıkları
− inşaat ekipmanı ve
malzemesinden
kaynaklanabilecek (X) (X) (X) (X) (X) (X)
atıklar (atık yağ, boya,
atık metal, ambalaj)
Arazi Kullanımı (X) X X X X X
Toplumsal Unsurlar
− arazi alımı X X X X
− iş olanakları X
− gürültü/toz X X X
− görsel X
− trafik X X
Anahtar: Olası etkiler – X; ( ) = İkincil / Az Olası Etki
31
Tablo IV.2. Kapsamlaştırma Matrisi – İşletme Aşaması
Çevresel Unsurlar
Toprak & Arazi
Sosyo- ekono-
Flora & Fauna
Peyzaj/ görsel
Kültürel Varlık
Gürültü, trafik
Yeraltı Suyu
Yüzey Suyu
mik konular
Kullanımı
Atıklar ve Olası Etkiler
etkiler
Hava
Hava Emisyonları
− mobil araçlardan
kaynaklanan gaz X X X
emisyonları ve toz
Sıvı Atıklar ve Su
Kaynaklarına Etkiler
− arıtılmış suyun alıcı X X X
ortama deşarjı
Katı Atıklar
− idari binalar ve teknik
tesislerden kaynaklanan X X X
katı atıklar
− arıtma çamurları X X X X X X X
Toplumsal Unsurlar
− iş olanakları X
− gürültü X
− görsel X X X
− koku X
− trafik X
Anahtar: Olası etkiler – X;
( ) = İkincil / Az Olası Etki
IV.1.2. Doğal Kaynakların Kullanımı
Yapımı planlanan atıksu arıtma tesisi için doğal kaynak kullanımının inşaat ve
işletme dönemleri için ayrı ayrı değerlendirilmesi durumunda;
İnşaat aşamasında doğal kaynak olarak, arazi kullanımı, inşaat faaliyetleri

sırasında kullanılacak su ve enerji kaynağı olarak kullanılacak motorin,
İşletme aşamasında doğal kaynak olarak ise, prosesin devamlılığının
sağlanması amacı ile elektrik tüketimi olacaktır.
Kullanılacak olan doğal kaynaklara ait detaylı bilgiler ÇED Raporu’nda

sunulacaktır.
IV.1.3. Kirleticilerin Miktarı, Çevreye Rahatsızlık Verebilecek Olası Sorunların

Açıklanması ve Atıkların Minimizasyonu
Polatlı AAT Projesi’nde gerçekleştirilecek faaliyetler sonucu herhangi bir tedbir

alınmadığı takdirde oluşabilecek kirleticiler,
- İnşaat aşamasındaki evsel nitelikli katı ve sıvı atıklar;

- Proje inşaat aşamasında yapılan kazı dolgu işlemleri sonucu açığa çıkabilecek
kazı dolgu fazlası;
- İnşaat işlemlerinden kaynaklanan toz; mobil araçlardan kaynaklanan gaz
emisyonları;
- Arıtma çamurları ve diğer katı atıklar;
olarak özetlenebilir.
32
İnşaat Aşamasındaki Evsel Nitelikli Katı ve Sıvı Atıklar
Projenin inşaat aşamasında çalışan sayısı göz önüne alınarak, açığa çıkacak
evsel nitelikli katı ve sıvı atıkların küçük ölçekli projelerde söz konusu olan miktarlarda
olacağı söylenebilir. Proje alanından kaynaklanan evsel nitelikli katı ve sıvı atıkların Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (KAKY), Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (AAKY)
ve Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY)’ne uygun şekilde toplanması ve bertarafı
sağlanacaktır.
Proje İnşaat Aşamasında Yapılan Kazı Dolgu İşlemleri Sonucu Açığa

Çıkabilecek, Kazı Dolgu Fazlası
Proje inşaatı sırasında kazı dolgu çalışmaları sonucu açığa çıkacak malzeme
sahanın rehabilitasyonu sırasında kullanılacak veya Polatlı Belediyesi tarafından
belirlenen yerlerde kullanımı/depolanması sağlanacaktır.
İnşaat İşlemlerinden Kaynaklanan Toz, Mobil Araçlardan Kaynaklanan Gaz

Emisyonları
Proje inşası sırasında ve inşaat öncesi alan hazırlanması (üst toprak sıyrılması,
alanın tesviye edilmesi, vs.) sırasında ve ayrıca bitki örtüsü olmayan yüzeylerden oluşan
toz emisyonunun en aza indirilmesi amacıyla sulama ve benzeri toz bastırma yöntemleri
uygulanacaktır. Benzer şekilde faaliyetler sırasında, iş makinelerinin kullanılmasından
dolayı sınırlı bir miktar egzoz gazı emisyonu oluşacak olup, bunlardan başlıcaları CO, NOx
ve SOx’dir. Proje kapsamında mobil araçlardan kaynaklanan gaz emisyonlarının da en
aza indirilmesi sağlanacaktır. Proje kapsamında oluşacak emisyonların önemli miktarda
olması beklenmemekle birlikte, çevresel etki değerlendirmesi çalışmaları kapsamında bu
konuda ayrıntılı bir değerlendirme yapılacaktır. Toz emisyonunun en aza indirgenmesi
amacıyla inşaat çalışmaları süresince sulama yapılacaktır. Ayrıca, doldurma-boşaltma
işlemleri savurma yapılmadan gerçekleştirilecek, taşıma esnasında kamyonların üstleri
örtülecek ve kamyonlara hız sınırı getirilecektir. Egzozdan kaynaklanacak diğer emisyonları
en aza indirgemek için ise kullanılacak araçların mümkün olduğunca yeni ve bakımlı araçlar
olması sağlanacaktır.
Arıtma Çamurları ve Diğer Katı ve Sıvı Nitelikli Atıklar
Atıksu arıtma tesisi kaynaklı bir miktar katı atık meydana gelecektir. Bu atıklar
biyolojik olarak stabil hale gelmiş aktif çamur kütlesinden ve diğer inert parçalardan
meydana gelecektir. Meydana gelecek olan atıklar iki şekilde uzaklaştırılabilecektir. Bu
yöntemlerden ilki, doğrudan belediyeye ait katı atık depolama sahasına götürülmesi, diğer
yöntem ise gübre amacı ile kullanılmasıdır. Bu uygulamaları sınırlayan yönetmelikler
bulunmaktadır. Bu yönetmelikler, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve Toprak Kirliliği
Kontrolü Yönetmeliği’dir. Arıtma çamurları bu yönetmelikler çerçevesinde bertaraf edilecek
olup, konuya ait detay bilgiler, ÇED Raporu’nda yer alacaktır.
Arıtma tesisinden kaynaklı diğer katı atıklar belediyeye ait katı atık bertaraf
sahasına götürülerek, tesis çalışanlarından kaynaklı evsel nitelikli atıksular ise Polatlı
AAT’ de arıtılarak bertaraf edilecektir.
33
IV.2. Yatırımın Çevreye Olan Etkilerinin Değerlendirilmesinde Kullanılacak

Tahmin Yöntemlerinin Genel Tanıtımı
Etki boyutunun tahmin edilmesi için, birincil etkinin boyutunun belirlendikten sonra
kaynak ve alıcılar (flora, fauna ya da insanlar) arasındaki bağlantılar ya da ilişkiler
tanımlanarak gerektiğinde modellenmelidir. Bu bağlantıların anlaşılmasıyla, alıcılar
üzerindeki etkiler tahmin edilebilir.
Etki boyutunu ve etki önemini birbirinden ayırmak önemlidir. Oluşacağı bölgenin

endüstriyel bölge ya da yerleşim alanı olmasına bağlı olarak, aynı gürültü düzeyinin
birbirinden çok farklı önemleri olabilir. Emisyonların önemi ise, mevcut hava kalitesinin
hava kalitesi limit değerlerinin oldukça altında, limit değerlere yakın ya da zaten limit
değerlerin üstünde olmasına göre değişecektir.
Bu bağlamda Polatlı AAT Projesi’nin olası çevresel etkilerinin değerlendirilme

yöntemleri aşağıda özetlenmiştir.
IV.2.1. Hava Kalitesine Etkiler
Projeden kaynaklanan emisyonun ekolojiye ve insan sağlığına etkisinin tespiti

amacıyla oluşabilecek toz emisyonları hesaplanacaktır. Yapılan hesaplar sonucu bulunan
değerler, standart hava kalitesi değerleriyle kıyaslanarak, etkilerin önemi
değerlendirilecektir. Yapılan değerlendirme sonucunda da gerekli önlemler alınacaktır. Bu
önlemler, düzenli araç egzoz sistemleri kontrolü, toz tutma yöntem ve önlemlerinin
uygulanması, yolların sulanması, yeni kazılmış alanlara erozyon önleme yöntemlerinin
uygulanması ve ağırlıklı kullanılacak yolların asfaltlanması olarak sayılabilir.
Atıksu arıtma tesislerinin işletme döneminde rastlanılan diğer bir problem ise
kokudur. Bu sorunu ortadan kaldırmak için projelendirme safhasından itibaren gerekli
atık çamurlar bekletilmeden belediyeye ait katı atık depolama sistemine ya da uygun
olduğunun kanıtlanmasının akabinde gübre olarak kullanılmak amacı ile tarlalara
IV.2.2. Su Kalitesine Etkiler
Projenin inşaat aşamasında, su kaynaklarına olabilecek etkiler ancak, evsel

atıkların önlem alınmaksızın yüzey sularına deşarj edilmesi ya da proje süresince
kullanılacak az miktarda tehlikeli maddenin (boya, yağ vb.) bir sızıntı, dökülme olması
halinde yüzey ya da yeraltı sularına bulaşması durumunda olabilir. Ayrıca, oluşacak toz
emisyonundan dolayı yakındaki yüzeysel su kaynaklarında geçici sedimantasyon olma
ihtimali bulunmaktadır.
Projenin devreye girmesiyle birlikte ise mevcut durumda herhangi bir arıtmaya tabi
tutulmaksızın deşarj edilen atıksular nedeniyle su kalitesi bozulmuş olan alıcı ortamın su
kalitesinde olumlu yönde bir gelişme olması tartışmasız beklenen bir sonuçtur.
34
IV.2.3. Gürültü
Proje kapsamında oluşacak gürültü seviyeleri hesaplanacaktır. Elde edilen etki

tahmini sonuçları Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde
verilen ilgili sınır değerler ile karşılaştırılacak ve gerekli önlemler alınacaktır.
Projenin inşaat, işletme ve kapanış aşamalarındaki faaliyetlerden kaynaklanan

proje ile ilgili trafiğin yakın çevredeki yollardaki etkileri değerlendirilecek ve gerekli
görüldüğü durumlarda bu etkilerin azaltılması amacıyla alınması gereken önlemler
belirlenecektir.
IV.2.4. Toprak ve Jeolojik Yapı Üzerine Etkiler
Proje’nin inşaat ve işletme aşamalarında toprak ve jeoloji üzerine olası etkiler

mevcut durum referans alınarak değerlendirilecektir. Değerlendirme çalışması faaliyetlerin
ilgili altyapının ve ulaşım yollarının inşaası ve arazi kullanımı nedeniyle oluşacak
potansiyel toprak kirliliği, kısmi toprak sıkışması ve erozyon, yüzey akışı, sedimantasyon,
kontaminasyon gibi etkilerin bir değerlendirmesini kapsayacaktır.
IV.2.5. Flora ve Fauna Üzerine Etkiler
Proje’nin inşaat ve işletme aşamalarında biyolojik çevre üzerine olası etkilerinin

belirlenmesi amacıyla, proje alanındaki tehlike altındaki türler, endemikler ve ulusal ve
uluslararası öneme sahip türler belirlenecek ve flora-fauna üzerine olası etkiler projenin
hava, su ve toprak kalitesi üzerine olabilecek olası etkileri ile birlikte değerlendirilecektir.
Olası etkilerin değerlendirilmesi için çevrenin mevcut özellikleri arazi ve literatür
çalışmaları ile belirlenecektir. Etkilerin değerlendirilmesi sırasında aşağıdaki noktalar göz
önünde bulundurulacaktır:
• tehlike altındaki türler ve uluslararası öneme sahip türler,

• bitki ve hayvan türlerinin endemik populasyonları,
• türlerin, av hayvanlarının ekonomik önemi ve
• ilgili uluslararası sözleşmeler Türkiye’nin yükümlülükleri.
Bu kapsamda, biyolojik kaynakların ve yaban hayatının etkileneceği alanlar

tanımlanacak ve aşağıda belirtilen hususlara dayanılarak etkilerin önemi belirlenecektir;
• yaban hayatı ve yaban hayatı habitat kaybı,

• habitat bölünmesi,
• habitatın zarar görmesi,
• kirleticilerin türler üzerindeki etkileri, türlerin hassasiyeti,
• vejetasyon kaybı,
• türlerin rahatsız edilmesi,
• alternatif habitatların varlığı.
35
IV.2.6. Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkiler
Sosyo-ekonomik çevre üzerine etkiler projenin inşaat ve işletme aşamaları için

değerlendirilecektir. Bu değerlendirme çalışmasında etkilenecek insan grupları, yerel
hassasiyet, projenin ekonomik maliyetleri ve faydaları ile gelecek ihtiyaçların belirlenmesi
gibi hususlar göz önünde bulundurulacaktır. Bu çalışma kapsamında aşağıdaki hususlar
değerlendirilecektir:
• kamu sağlığı üzerine etkiler,

• iş olanakları,
• yaşam standartları,
• kamu hizmetleri,
• görsel değerler, kültürel yapılar, rekreasyon alanları, tarihsel ve arkeolojik
varlıklar.
Bu çalışmaların kapsamında ayrıca, sağlık ve güvenlik konuları ve kültürel

kaynaklar üzerindeki olası etkilerin azaltılması amacıyla gereken önlemler de
belirlenecektir.
IV.3. Çevreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltılması için Alınması

Düşünülen Önlemlerin Tanıtımı
Projeden kaynaklanacak olası olumsuz etkilerin önlenmesi veya en aza

indirgenmesi için alınacak önlemler aşağıdaki alt bölümlerde belirtilmektedir. Ancak,
gerçekleştirilecek çevresel etki değerlendirmesi çalışmaları kapsamında bu önlemler
detaylandırılacak ve gerekli görülmesi halinde artırılacaktır.
IV.3.1. Su Kaynaklarının Korunması
Atıksu arıtma tesisinde uygulanacak olan arıtma sistemi, arıtılan suyun ilgili kanun
ve yönetmeliklerde belirlenen sınır değerleri aşmaması sağlayacak şekilde seçilecek ve
uygulanacaktır. Tesisten çıkan arıtılmış suyun kalitesi rutin analizlerle izlenecek, tesiste
oluşabilecek arızalar dışında alıcı ortama herhangi bir atıksu by-pass edilmeyecektir.
IV.3.2. Hava Kalitesinin Korunması
İnşaat döneminde gerçekleştirilecek olan ve toz yayıcı nitelikteki faaliyetler

sırasında sulama ve toz bastırma gibi önlemler alınacaktır. İnşaat ve işletme
dönemlerinde iş makinelerinin çalışması sonucu, egzoz gazı emisyonu söz konusu
olacaktır. Bu emisyonların en aza indirilmesi amacıyla egzoz muayeneleri yapılmış araçlar
kullanılacak, emisyonların HKKY ve ETKHKK yönetmelikleri ile belirlenen sınır değerlerin
altında olması sağlanacaktır.
Tesisten kaynaklanabilecek kokunun önlenmesi için ise havuzların içinde ölü

bölgeler bırakılmayacak ve motor güçleri debiye göre emniyetli tarafta kalacak şekilde
seçilecektir. Sahada meydana gelecek olan atık çamurlar bekletilmeden belediyeye ait
katı atık depolama sistemine ya da uygun olduğunun kanıtlanmasının akabinde gübre
olarak kullanılmak amacı ile tarlalara götürülecektir. Gerek duyulur ise sahada ilaçlama
yapılacaktır. Bu uygulamalar ile koku ve sinek sorunu en aza indirilecektir.
36
IV.3.3. Gürültü
Arazinin hazırlanması aşamasında, kazı ve dolgu işlemleri sırasında, özellikle iş

makineleri nedeniyle gürültü oluşacaktır. Bunun yanında işletme döneminde proje trafiğine
bağlı olarak gürültü oluşması söz konusudur. Proje kaynaklı gürültünün proje yakın
çevresindeki yerleşimler ve fauna üzerine olumsuz etkileri söz konusudur. Bu etkilerin
önlenmesi amacıyla kullanılan iş makinelerinin düzenli olarak kontrolü yapılarak Çevresel
Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen maksimum gürültü
seviyelerinin aşılmaması sağlanacaktır.
Çalışanların, tozdan ve gürültüden olumsuz yönde etkilenmelerini en aza indirmek

için "İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü"nde belirlenen hükümler doğrultusunda önlemler
alınacaktır. Gürültü konusunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından
hazırlanan 23.12.2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gürültü
Yönetmeliği ve 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü
hükümlerine ve 01.07.2005 tarih ve 25862 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’ne uyulacaktır.
37
BÖLÜM V
HALKIN KATILIMI
BÖLÜM V. HALKIN KATILIMI
V.1. Projeden Etkilenmesi Olası Halkın Belirlenmesi ve Halkın Görüşlerinin

ÇED Çalışmasına Yansıtılması için Önerilen Yöntemler
Bu bölümde projeden olumlu ya da olumsuz yönde etkilenmesi muhtemel olan

yöre halkının bir tanımlaması yapılacaktır. Ardından, söz konusu halka, proje ile ilgili bilgi
vermek ve onların projenin getiri ve götürülerinden haberdar olmasını sağlamak
anlamında ÇED sürecine katılımlarının ne şekilde sağlanacağı açıklanacaktır.
V.1.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Yöre Halkının Tanıtımı
Bahse konu projeden birinci derecede etkilenecek olan grup, projenin olası
doğrudan etkilerine maruz kalacak olan alana yakın yerleşimlerde yaşamını sürdüren
yerel halktır.
Projenin yöre halkı ve sosyo-ekonomik özellikleri üzerine etkilerinin belirlenmesi

amacıyla proje paydaş tarafları ile görüşmeler yapılacak, ilgili yerel ve merkezi resmi
kurumlarla yapılan yazışmalar ile görüşleri alınacaktır. Proje alanının yer aldığı Polatlı
İlçesi’ne ait mevcut duruma ait nüfus bilgileri Bölüm III.1’de sunulmaktadır.
V.1.2. Halkın ÇED Sürecine Katılımı İçin Kullanılan Yöntemler
Proje ile ilgili çalışmalar 16.12.2003 tarih ve 25318 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’ne uygun olarak
yürütülmektedir. Bu kapsamda Yönetmeliğin 9. Maddesi gereği, kapsam belirleme
toplantısından önce, halkı yatırım hakkında bilgilendirmek, projeye ilişkin görüş ve
önerilerini almak üzere Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenecek tarihte Halkın
Katılımı Toplantısı gerçekleştirilecektir. Aynı yönetmelik hükümleri uyarınca, toplantı ile
ilgili bilgiler yörede ve Türkiye genelinde yayınlanan gazeteler ile duyurulacak, ilgili
belediye, kaymakamlık ve valilikler ile temasa geçilerek olabildiğince çok sayıda ilgilinin
toplantıya katılması sağlanacaktır. Bahse konu toplantıda ve diğer çalışmalar esnasında,
yerel halk ve ilgililer tarafından belirtilen görüş, düşünce ve öneriler bu ÇED Raporu’nun
hazırlanma sürecinde göz önünde bulundurulacaktır.
Proje ÇED süreci ve planlama aşamasında yerel halkın AAT hakkında ÇED
çalışmalarının sonuçlarının sunulması ile de daha fazla bilgilendirilmesi, konu ile ilgili
görüş ve düşüncelerinin alınabilmesi amacıyla AB ÇED sürecine uyumluluğu da
sağlayacak şekilde ikinci bir halkın katılımı ve bilgilendirilmesi toplantısı
gerçekleştirilecektir. Bölgede gerçekleştirilecek olan ikinci halkın katılımı toplantısı, yetkili
yerel kurum ve kuruluşlar, proje paydaşları ve yerel halkın katılımı ile ÇED Taslak
Raporu’nun Çevre ve Orman Bakanlığı’na sunulmasını takiben ilk İnceleme
Değerlendirme Komisyonu toplantısından önce gerçekleştirilecektir.
Halkın gerek kapsamlaştırma, gerekse ÇED Raporu’nu değerlendirme sürecine

etkin bir şekilde katılımını sağlamak için ilgili süreçlerde yeterli inceleme süresi
verilecektir.
38
V.2. Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar
Proje ÇED süreci kapsamında ilgili kurumların görüşleri alınmaktadır. Bu

kurumların görüşleri Çevresel Etki Değerlendirmesi çalışmalarında önemli bir rol
oynamaktadır. Söz konusu kurumlardan alınan görüşler ÇED Raporu’nda sunularak
gerekli önlemler, şartlar belirtilmektedir.
Proje ÇED çalışmaları kapsamında görüşlerine başvurulması öngörülen taraflar

aşağıdaki gibi sıralanabilir.
• Ankara Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

• Ankara Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü
• Ankara Valiliği İl Tarım Müdürlüğü
• DSİ Bölge Müdürlüğü
V.3. Bu Konuda Verilebilecek Diğer Bilgi ve Belgeler
Halihazırda bu konuda verilebilecek başka bir bilgi ve belge bulunmamaktadır.
39
BÖLÜM VI
PROJENİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ

BÖLÜM VI. TEKNİK OLMAYAN ÖZET
Ülkemizin, Avrupa Birliğine uyum sürecinde, çevre alanındaki mevzuat

uyumlaştırma ve uygulamaya dönük yükümlülüklerini karşılayabilmesine destek sağlamak
amacıyla, Avrupa Birliği tarafından sağlanan mali yardımın 2005 yılı programlaması
altında çevre sektörüne yönelik olarak Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇOB) tarafından
“Türkiye’de 15 Belediye için Atıksu Arıtma Tesisi Hazırlanmasına Yönelik Teknik
Yardım” projesi başlatılmış bulunmaktadır.
Avrupa Birliği tarafından finanse edilen, ÇOB’ un lehtar sıfatı ile yönettiği ve tüm
ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile devam etmekte olan proje “COWI Atıksu
Konsorsiyumu” tarafından yürütülmektedir.
Bu kapsamda sektöründe Adıyaman, Akşehir, Aksaray, Bartın, Polatlı, Lüleburgaz,

Merzifon, Siverek, Diyarbakır, Soma, Seydişehir, Çarşamba, Erzurum, Ceyhan ve Erdemli
belediyeleri bu projeye dahil olmuşlardır.
Mevcut durumda, Polatlı Belediyesi’nin şehrin atıksuyunu uygun şekilde arıtacak

tesisleri bulunmamaktadır. Şehrin toplanan tüm atıksuyu arıtılmadan Gülveren Çayı'na
deşarj edilmekte, buradan da önce Sakarya Nehri’ne daha sonra da Karadeniz’e
akmaktadır.
şekilde etkilenmektedir.
Projenin gerçekleştirilmesiyle sulama için kullanılan sudan kaynaklanan hastalıklar

önlenecek, su kalitesi yükseltilecek, Gülveren Çayı ve Sakarya Nehri canlıları ve diğer
çevresel kaynaklar (doğal ekosistem) korunarak Avrupa Birliği (AB) ve Türk Çevre
Kanunu, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve Kentsel Atıksu Arıtma Yönetmeliği’nde
belirtilen arıtılmış atıksu deşarj standartlarına tümüyle uyulmuş olacaktır.
yaklaşık 18 ha’dır. AAT alanında belediyeye ait 2.2 hektarlık alanın tapusu bulunmaktadır.
Bunun dışında, AAT sahası içinde özel mülkiyet ve hazine arazisi de mevcuttur. Arıtma
tesisi için planlanan sahada tarımsal kullanımlar bulunmaktadır.
değerlendirilmemiştir.
Polatlı’da şimdiye kadar atıksu arıtma tesisi için herhangi bir çalışma
yapılmamıştır. “Türkiye’de 15 Belediye için Atıksu Arıtma Tesisi Hazırlanmasına
Yönelik Teknik Yardım” projesi kapsamında Polatlı AAT için fizibilite çalışmaları devam
etmektedir. Bu bağlamda prosesin nihai hali ile ilgili detay bilgiler ÇED Raporu’nda
sunulacaktır.
40
Projenin gerçekleştirileceği Polatlı İlçesinin şehir nüfusuna bakıldığında 1990

yılında 60.158 olan sayı, 2000 yılında 79.992 kişiye ulaşmıştır. Yıllık nüfus artış hızı ise
‰ 28,49 ile hem Türkiye’nin hem de Ankara İlinin yıllık nüfus artış hızının üzerindedir.
TÜİK tarafından 2007 yılında yapılan “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi” verilerine göre
ise Polatlı İlçesinin toplam nüfusu 118.454 kişi olarak tespit edilmiştir. Bunun 91.166’sı
şehir nüfusu, 27.288’i ise köy nüfusudur.
Kuzeybatı-güneydoğu uzanımlı Haymana-Polatlı Havzası’nda, ayrıntılı stratigrafik

incelemesi Günalan ve diğerlerince (1976) yapılan ve yaşları Triyastan Kuvaternere
uzanan çökeller yüzeylemektedir. Günalan ve diğerlerinin çalışma sonuçlarına göre bu
çökellerin tabanında, esas olarak grovaklardan oluşmuş Triyas yaşlı Temirözü
formasyonu ile bu formasyon üzerine uyumsuz olarak gelen Üst Jura-Kretase yaşlı sığ
deniz kireçtaşlarıyla temsil edilmiş Mollaresul formasyonu ve serpantinit, kireçtaşı,
radyolarit, volkanit blokları içeren Dereköy formasyonu bulunmaktadır.
Ankara İli maden kaynakları bakımından oldukça önemli bir ildir. İlin
güneydoğusunda Keskin ve Bala yöresinde, kuzeybatısında Beypazarı yöresinde büyük
rezervli demir ve kömür yatakları mevcuttur. Haymana, Kalecik, Polatlı yöresi manganez,
kömür, Keskin yöresi ise kurşun bakımından önem taşır.
Polatlı İlçesi, T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yayınlanan Türkiye

Deprem Haritası’nda IV. derece deprem bölgesi içinde kalmaktadır.
Ankara İli’nin geniş arazisinde yer yer iklim farklılıkları görülür. Güneyde, İç
Anadolu ikliminin bariz özellikleri olan step iklimi, kuzeyde ise, Karadeniz ikliminin ılıman
ve yağışlı halleri görülebilir. Kara ikliminin hüküm sürdüğü bu bölgede kış sıcaklıkları
düşük, yaz ise sıcak geçer. En sıcak ay Temmuz-Ağustos, en soğuk ay ise Ocak ayıdır.
Polatlı ilçesinde karasal iklim egemendir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar
yağışlıdır. Yıllık yağış miktarı ortalama 361 mm’dir. En yüksek sıcaklık ortalaması 29,6 °C
(Temmuz ayı ) ve en düşük sıcaklık ortalaması ise –3,6 °C (ocak ayı) dır.
Proje alanı ve etki alanı içinde sit alanı, yaban hayatı geliştirme sahası ve yaban
hayvanı yerleştirme sahaları, özel çevre koruma bölgeleri, “Su kuşları yaşama ortamı
olarak uluslararası öneme sahip sulak alanların korunması sözleşmesi” (RAMSAR
Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar araştırılmış olup herhangi bir koruma
alanına rastlanmamıştır.
Polatlı AAT Projesi’nin inşası aşamasında evsel nitelikli katı ve sıvı atıklar, yapılan
kazı dolgu işlemleri sonucu açığa çıkabilecek kazı dolgu fazlası, inşaat işlemlerinden
kaynaklanan toz; mobil araçlardan kaynaklanan gaz emisyonları ile gürültü gibi çevresel
sorunların oluşması beklenmektedir. İşletme aşamasında ise koku, mobil araçlardan
kaynaklanan gaz emisyonları ile arıtma çamurları ve diğer katı atıklar sayılabilir.
Projenin, inşaat aşamasında çalışan sayısı göz önüne alınarak, açığa çıkacak
evsel nitelikli katı ve sıvı atıkların küçük ölçekli projelerde söz konusu olan miktarlarda
olacağı söylenebilir. Proje alanından kaynaklanan evsel nitelikli katı ve sıvı atıkların Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (KAKY), Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (AAKY)
ve Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY)’ne uygun şekilde toplanması ve bertarafı
sağlanacaktır. Proje inşaatı sırasında kazı dolgu çalışmaları sonucu açığa çıkacak
malzeme sahanın rehabilitasyonu sırasında kullanılacak veya Polatlı Belediyesi tarafından
belirlenen yerlerde kullanımı/depolanması sağlanacaktır.
41
Toz emisyonunun en aza indirgenmesi amacıyla inşaat çalışmaları süresince

sulama yapılacaktır. Ayrıca, doldurma-boşaltma işlemleri savurma yapılmadan
gerçekleştirilecek, taşıma esnasında kamyonların üstleri örtülecek ve kamyonlara hız
sınırı getirilecektir. Egzozdan kaynaklanacak diğer emisyonları en aza indirgemek için ise
kullanılacak araçların mümkün olduğunca yeni ve bakımlı araçlar olması sağlanacaktır.
Emisyonların HKKY ve EKHKK yönetmelikleri ile belirlenen sınır değerlerin altında olması
sağlanacaktır.
Arazinin hazırlanması aşamasında, kazı ve dolgu işlemleri sırasında, özellikle iş

makineleri nedeniyle gürültü oluşacaktır. Bunun yanında işletme döneminde proje trafiğine
bağlı olarak gürültü oluşması söz konusudur. Proje kaynaklı gürültünün proje yakın
çevresindeki yerleşimler ve fauna üzerine olumsuz etkileri söz konusudur. Bu etkilerin
önlenmesi amacıyla kullanılan iş makinelerinin düzenli olarak kontrolü yapılarak, Çevresel
Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen maksimum gürültü
seviyelerinin aşılmaması sağlanacaktır.
Çalışanların tozdan ve gürültüden olumsuz yönde etkilenmelerini en aza indirmek

için "İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü"nde belirlenen hükümler doğrultusunda önlemler
alınacaktır. Gürültü konusunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından
hazırlanan 23.12.2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gürültü
Yönetmeliği ve 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü
hükümlerine ve 01.07.2005 tarih ve 25862 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’ne uyulacaktır.
AAT işletimi kaynaklı, bir miktar katı atık meydana gelecektir. Bu atıklar biyolojik
olarak stabil hale gelmiş aktif çamur kütlesinden ve diğer inert parçalardan meydana
gelecektir. Meydana gelecek olan atıklar iki şekilde uzaklaştırılabilecektir. Bu
yöntemlerden ilki doğrudan belediyeye ait katı atık depolama sahasına götürülmesi, diğer
yöntem ise gübre amacı ile kullanılmasıdır. Bu uygulamaları sınırlayan yönetmelikler
bulunmaktadır. Bu yönetmelikler Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve Toprak Kirliliği
Kontrolü Yönetmeliği’dir. Arıtma çamurları bu yönetmelikler çerçevesinde bertaraf edilecek
olup, konuya ait detay bilgiler ÇED Raporu’nda yer alacaktır.
Arıtma tesisinden kaynaklı diğer katı atıklar belediyeye ait katı atık bertaraf
sahasına götürülerek, tesis çalışanlarından kaynaklı evsel nitelikli atıksular ise Polatlı
AAT’ de arıtılarak bertaraf edilecektir.
Atıksu arıtma tesislerinin işletme döneminde rastlanılan diğer bir problem ise
kokudur. Bu sorunu ortadan kaldırmak için projelendirme safhasından itibaren gerekli
atık çamurlar bekletilmeden belediyeye ait katı atık depolama sistemine ya da uygun
olduğunun kanıtlanmasının akabinde gübre olarak kullanılmak amacı ile tarlalara
Bahse konu bu çevresel etkilerin önlenmesi ve/veya en aza indirgenmesi için

gerekli önlemlerin belirlenmesi ve alternatiflerin değerlendirilerek mümkün olan en iyi
mühendislik uygulamalarıyla çevresel korumaya ek olarak proje yararlarının en üst düzeye
çıkartılabilmesi amacıyla çevresel etki değerlendirme çalışmaları yapılacaktır. Bu
çalışmanın sonucu olarak geliştirilen uygun önlemler ve planlar sayesinde Polatlı AAT
Projesi ile su kaynaklarının kirlenmesinin önüne geçilecektir. Ayrıca proje, Türkiye’nin üst
düzey bir çevre koruma ile AB atıksu arıtma sektöründeki direktiflere uygunluğunu
sağlayarak, Avrupa Birliği’ne katılım sürecinin hızlandırılmasına katkıda bulunacaktır.
42
EKLER
EK A
PROJE SAHASININ 1/25.000’LİK HARİTA

ÜZERİNDE GÖSTERİMİ
43
EK B
TAPU SENEDİ VE
KURUM GÖRÜŞÜ
44
45
46
KAYNAKLAR
KAYNAKLAR
M. Işık TURGAY ve Cengiz KURTULUŞ, Maden Tetkik ve Arama Genel

Müdürlüğü, Jeofizik Etütleri Dairesi Ankara, Polatlı Yöresinde Yapılan Sismik
Yansıma Çalışmaları
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, 2006. T.C. Ankara Valiliği, İl Çevre ve Orman
Müdürlüğü. Ankara İli Çevre Durum Raporu, Ankara.
Polatlı Belediyesi 2007-2009 Stratejik Planı
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı. 2004. Çevresel Etki Değerlendirilmesi

Yönetmeliği, T.C. Resmi Gazete, No: 25672, Tarih: 16.12.2004.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı. 2006. Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava

Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, T.C. Resmi Gazete, No: 26236, Tarih: 22.07.2006.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı. 2004 Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı

Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, T.C. Resmi Gazetesi No: 25406, Tarih:
18.03.2004.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı. 2005. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği,

T.C. Resmi Gazetesi No: 25755, Tarih: 14.03.2005.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı. 2005. Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, T.C.
Resmi Gazete, No: 20814, Tarih: 05.04.2005.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı. 2005. Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği, T.C.
Resmi Gazete, No: 25831, Tarih: 31.05.2005.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı. 2004/1. Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü

Yönetmeliği, T.C. Resmi Gazetesi No: 25538, Tarih: 30.07.2004.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı. 2004. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, T.C.

Resmi Gazetesi No: 25687, Tarih: 31.12.2004.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı. 2001. Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği,

T.C. Resmi Gazetesi No: 24609, Tarih: 10.12.2001.
TUİK (DİE), 2002. 2000 Genel Nüfus Sayımı, Ankara.
United Nations Development Program (UNDP), 1990. TEM Traffic and

Construction Noise Control Report. United Nations Development Programme
(UNDP) and Economic Commission for Europe (ECE), February 1990.
www.polatlı.gov.tr
www.cevreorman.gov.tr
www.deprem.gov.tr
www.polatlı.bel.tr
www.mta.gov.tr
www.kultur.gov.tr
www.styd-cevreorman.gov.tr
www.tuik.gov.tr
47

Polatli Belediyesi Atiksu Proje Tanitim Raporu PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Polatli Belediyesi Atiksu Proje Tanitim Raporu PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

POLATLI BELEDİYESİ

ANKARA İLİ, POLATLI İLÇESİ

ENCON ÇEVRE DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ.

Ankara, Haziran 2008

Polatlı Belediye Başkanlığı,

Polatlı Belediyesi Atıksu Arıtma

Ankara İli, Polatlı İlçesi, Üçpınar

Raporu Hazırlayan ENCON Çevre Danışmanlık Ltd. Şti.

Reşit Galip Cad. No: 120, 06700,

0 (312) 447 71 22 (pbx)

Rapor Sunum Tarihi ..... /......./ 2008

l. PROJENİN TANIMI VE AMACI

l.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Önem ve

II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU

II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri

III. PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ

IV. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER

IV.1. Önerilen Projenin Olası Etkilerinin Tanıtımı 30

V.1. Projeden Etkilenmesi Olası Halkın Belirlenmesi ve Halkın

VI. TEKNİK OLMAYAN ÖZET 40

RAPORUN HAZIRLANMASINDA GÖREV ALANLAR 48

Tablo I.1. Atıksuların Arıtılması ile İlgili Ülkemizdeki Durum 2

Şekil I.1. Gülveren Çayı’na Deşarj 5

Ek A Proje Sahasının 1/25.000’lik Harita Üzerinde Gösterimi 43

PROJENİN TANIMI VE AMACI

BÖLÜM I. PROJENİN TANIMI VE AMACI

I.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Önem ve

Hızla artan kent nüfusu ve kent merkezlerinde yoğunlaşan ekonomik aktiviteler,

Dünya genelinde herhangi bir kanalizasyon sisteminden yararlanma oranı 1990

Türkiye’deki Genel Durum

Kanalizasyon sistemleri ve atıksuların arıtılması ile ilgili ülkemizdeki mevcut durum

Tablodan da görüleceği gibi, 2004 TUIK verilerine göre 3225 belediyenin

Ülkemizde bulunan münferit sanayi tesislerinden 3195 adedinde Atıksu Arıtma

Bu kapsamda ve ülkemizin Avrupa Birliğine uyum sürecinde çevre alanındaki

Belediye Atıksu Temel Göstergeleri,

Projenin genel amacı, Türkiye’nin ileri düzeyde çevre korumasına ulaşması ve AB

Atıksu sektöründe Adıyaman, Akşehir, Aksaray, Bartın, Polatlı, Lüleburgaz,

Önerilen tesisin ÇED gereksinimleri, projenin ÇED durumunu belirlemek amacıyla

Polatlı Atıksu Arıtma Tesisi Projesi’nin yürütülmesinde rollerin ve sorumlulukların

Mevcut durumda, Polatlı Belediyesi’nin şehrin atıksuyunu uygun şekilde arıtacak

Projenin gerçekleştirilmesiyle sulama için kullanılan sudan kaynaklanan hastalıklar

Bu ve benzer projelerle alıcı ortamın tüm özellikleri dikkate alınarak, sürdürülebilir

I.2. Projenin Fiziksel Özellikleri, İnşaat ve İşletme Safhalarında

Polatlı İlçesi, Orta Anadolu Bölgesinin batısında, Ankara’nın 80 km güney

Tablo I.2. Polatlı İlçesi Coğrafi Verileri

Boylam 32º08' Doğu

Enlem 39º35' Kuzey

Komşu Belediyeler Beypazarı, Ayaş, Sincan, Etimesgut, Eskişehir, Haymana ve Gölbaşı

Coğrafi Bölge Orta Anadolu Bölgesi

Polatlı İlçesinin Türkiye’deki konumu ve projenin yeri hakkında detaylı bilgiler

Alıcı Ortam ve Alıcı Ortamdaki Su Kalitesi

Şehrin atıksuyu toplanmakta ve 17 km sonra Sakarya Nehri ile birlesen Gülveren

Şekil I.1. Gülveren Çayı’na Deşarj

“Türkiye’de 15 Belediye için Atıksu Arıtma Tesisi Hazırlanmasına Yönelik

I.3. Projeden Kaynaklanacak Önemli Çevresel Etkiler

Önerilen projeden kaynaklanabilecek önemli çevresel etkiler, inşaat ve işletme

İnşaat dönemi içerisinde gerçekleştirilecek kazı, hafriyat ve genel çalışmalardan

Bu dönem içerisinde meydana gelebilecek olası çevresel etkiler; kullanılacak olan

a) İlgili Türk Mevzuatına Göre Kriterler

Kentsel Atıksu Arıtma Yönetmeliği’ne (08.01.2006 tarihinde 26047 sayılı Resmi

Kanalizasyon sisteminden gelen kentsel atıksu (10,000 E.N. üzerindeki),

Kimyasal Oksijen 125 75 Homojen, filtre edilmemiş,

Kentsel atıksu arıtma tesislerine bağlı olmayan ve biyolojik olarak ayrışabilen,