TUANGEUN TRADISIONAL JAWA BARAT

Disusun untuk memenuhi tugas mata kuliah

Kebudayaan Daerah
Dosen : Rio Teguh Arif, S.Pd., M.Pd

Disusun oleh:
Amara Renalda 163020063
Aisyyah Sabna 163020064
Capriedo Subagiyo 163020065
Luthfan Lantip 163020072

PROGRAM STUDI TEKNOLOGI PANGAN

FAKULTAS TEKNIK
UNIVERSITAS PASUNDAN
BANDUNG
2018/2019
 PANGJAJAP

Puja sinareng syukur sumangga urang ronjatkeun ka

Alloh, gusti nu miboga kaagungan. Nu parantos masihan
rahmat sareng karunia ka urang sadaya, oge waktos ka
panyusun pikeun nyelesaikeun susunan makalah basa
Sunda nu miboga judul “Dahareun Tradisonal Jawa
Barat”. Teu hilap, panyusun oge ngucapkeun hatur nuhun
ka sadaya pihak anu parantos ngarojong jeung
ngabantosan dina panyusunan ieu makalah.

Makalah “Tuangeun Tradisonal Jawa Barat” ieu teh

ditujukeun pikeun ngahontal dahareun khas Jawa Barat.

Panyusun oge miharep yen ieu makalah tiasa masihan

sumbangsih elmu pangaweruh dina pangajaran mata
kuliah Kebudayaan Daerah, boh pikeun mahasiswa,
dosen , oge ka nu maos ieu makalah.

Tangtos, dina susunan jeung eusi ieu makalah aya

kakirangan jeung kalepatan. Ku kituna, kritik oge talatah
nu sipatna tiasa ngalereskeun ieu makalah, panyusun
piharep. Sangkan panyusun tiasa ngembangkeun leuwih
alus tur sae deui elmu pangaweruh, utamina dina widang
pangajaran basa Sunda.

Bandung, 21 September 2018

Penyusun
 BAB I
MIMITIAN

1.1 Latar Belakang

Panganan tradisional nyaeta pangan sarta
inuman nu tiasa dituang ku masarakat katangtu, ku rasa
has anu ditarima ku masarakat. Pikeun masarakat
Indonesia sacara umum rada percaya khasiatna, rupa
pangan tradisional, sapertos tempe, tahu, bawang bodas,
madu, jahé, gado-gado, kacang héjo, lauk tawar, lauk laut
jsb. Kusabab digigireun khasiat, pangan tradisional
Indonésia ogé ngandung istilah positif nu sejen: bahan nu
alam, miboga gizi ageung, sehat sarta salamet, murah
jeung gampang pikeun ménta, dumasar kana rasa tina
jalma nu dipercaya boga poténsi alus minangka bahan
pangan.

Panganan tradisional Indonésia mangrupa

sagala rupa pangan olahan asli Indonesia, has daerah
sakitar, mulai ti tuangeun lengkap nepi ka selingan sarta
inuman, nu miboga gizi cukup, sarta tiasa dituang ku
masarakat satempat.
 Kusabab bahan dasarna beragam jeung variatif,
eta bisa ngahasilkeun rupa-rupa kadaharan tradisional
sapertos nu dahareun téh bergizi, nikmat tur saimbang.
Kitu ogé, metode ngolahna dipigawé kalawan rupa-rupa
tur variatif salaku: Ku ngaduruk / ngabakar, pengasapan,
pemepesan, pengukusan, ngagoreng jeung numis.

Panganan tradisional Indonésia dipangaruhan

ku kabiasaan dahar urang sarta Sistem sosial dina budaya
rupa grup étnis di kawasan. Dahareun anu dipikaresepna,
kusabab rasa, tékstur jeung nurutkeun ambu rasa. Kitu
ogé, kabiasaan dahar has di wewengkon éta teu gampang
robah, sanajan anggota masing-masing pindah étnis ka
widang nu lian.

Dina makalah ieu bakal ngabahas kadaharan

tradisional Jawa Barat, nyaeta : cendol,cingcau, surabi,
sarta Awug.

1.2 Rumusan Masalah

1. Kumaha sajarah panganan tradisional has Jawa
Barat?
2. Naon wae Khasiat panganan khas jawa Barat
3. Kumaha cara nyieun panganan khas Jawa
 Barat?

1.3 Tujuan sarta Mangpaat

Tujuan sareng mangpaatna nyaeta kanggo
terang sejarah, khasiat, sarta cara nyieun panganan khas
Jawa Barat, sababaraha diantarana nyaeta Awug, Surabi,
Cendol, Cingcau.
 BAB II
EUSI

2.1 Sejarah Tuangeun Khas Jawa Barat

2.1.1 Awug
Awug nyaeta kadaharan tradisional anu dijieun
tina tipung béas, kalapa, daun pandan jeung gula
beureum anu dikukus di Aseupan (kukusan nyieun hiji
taper congcot ngawangun).
Sajarah Awug ieu konon tuangeun has Sunda
datang ti padesaan. tuangeun ieu téh biasana dijieun ku
jalma lokal mangsa panen éta leuwih.
Ajang Muhidin, ngabejaan tina pangalaman
sorangan nalika munggaran ningalikeun nini na
ngadamel Awug di desa, Cicalengka. Anjeunna lajeng
niru eta sarta junun sangkan Awug nu sarua. Lajeng
anjeunna diusahakeun tuah-Na jeung nyobian icalan di
Bandung. Basa éta taun 1978, teu acan aya jual Awug
Area Bandung.
Ku ngagunakeun gerobak, Ajang keliling
ngajual Awug haneut jieunnana sabudeureun aréa pasar
Cicadas. Loba padagang pasar aya anu resep acara Awug.
Ajang anu cukup selektif dina milih bahan baku. bahan
baku nu dipilih (utamana béas) kudu mumpuni.
 Proses nyieun awug sorangan rada panjang,
Beas direndem keur 24 jam. Teras beas digiling nepi ka
jadi tipung. Teras, dikukus satengah asak tur diidinan
nangtung salila tujuh jam. Sanggeus éta, kukus deui
babarengan gula beureum maké kukusan atanapi
Aseupan. Tos asak, Awug haneut dikalawan kalapa parut.
Kusabab seur respon anu alus ti warga, Ajang
muka hiji kios diaréa Cibeunying taun 1980. Najan
bentukna mangrupakeun sederhana, tapi lamun ditanggap
dina sungut bakal ngarasa katagihan, utamana pikeun
penggemar kadaharan tradisional Indonésia. Awug ieu
bakal beuki nikmat lamun dikonsumsi pas keur haneut
pas soré atawa malem salaku hidangan lampu / rada
beurat sabab ngandung karbohidrat.
2.1.2 Cendol
Cendol nyaeta hiji leueutan khas Sunda anu
baheulana dijieun tina tipung hunkwe, ngan ayeuna
cendol teh dijieunna tina tipung béas nu di campurkeun
jeung és parut, gula beureum éncér sarta santan.
kaleueutan ieu miboga rasa amis tur gurih. Di
wewengkon Sunda, kaleutan ieu di sohor “ cendol “, mun
di Jawa Tengah mah kasohorna “es dawet” . Ngembang
kapercayaan popular di masarakat Indonésia yén istilah
"cendol" meureun asalna ti kecap "ngabareuhan",
Béas tipung dicampur perwarna héjo tur dicitak
ngaliwatan hiji perkakas husus, supaya ngabentuk
buliran. Perwarna nu biasana dipaké nyaeta asalna ti
pewarna alam tina dangdaunan pandan, ngan lantaran
scaiingna perkembangan jaman, ayeuna mah masarakat
nu ngajieun teh marake pewarna dahareun jieunan.
Di masarakat sunda, cendol teh di jieun ku cara
ngayak kukusan, tipung beas nu di warnaan ku daun suji
diayak nepi ka si adonan eta ngabentuk buleud lonjong
nu di ujung na rada lancip.
Mun di sunda, mun aya batur nu nuju ngaleueut
cendol atawa ngajakan ngaleueut cendol teh sok di
istilahkeun “Nyendol “.
Leueutan ieu biasana dibarengan ku dessert
atawa jajan nu sanes. Es cendol asalna ti bandung
(sunda), mun es dawet asalna ti tanah jawa
(banjarnegara). Kadua leueutan eta teh miboga perbedaan
nu nonjol. Es cendol mah baheulana di jieuna tina tipung
hunkwe, mun es dawet mah baheulana di jieunna ti
tipung beas.
2.1.3 Surabi
Surabi asalna tina basa Sunda nyaeta 'sura' anu
hartosna gede. Surabi geus jadi kadaharan tradisional nu
loba-dipikaresep saprak 1923. Asal Surabi kasebut masih
didebat. Aya nu nyebut surabi sumping ti India, tapi
sababaraha aya nyebutkeun surabi mangtaun pangaruh
datang ti Walanda.
Surabi bentukna sarupa jeung pancake, ngan ieu
leuwih leutik sarta kandel. Sacara umum, adonan surabi
dijieun tina tipung béas atawa tipung gandum, mantega,
jeung endog minangka bahan utama. Adonan surabi
dicitak dina taneuh liat dimasak di tungku ngangge kayu
bakar.
Sacara tradisional, surabi biasana dilayanan
kalayan kuah atawa saos anu dijieun ti gula palem jeung
santan disebutna kinca.

2.1.4 Cingcau
Cincau (Hanzi: 仙草, pinyin: xiancao) nyaeta gel
sepertos agar-agar anu dihasilkeun ti perendaman daun
(atawa organ sanes) ti tumbuhan nu sanes dina cai. Gel
kabentuk kusabab daun tumbuhan eta ngandung
karbohidrat anu tiasa ngabeungkeut molekul-molekul cai.
Kécap " cincau " sorangan asalna ti dialek Hokkian
sienchau (Hanzi: 仙 草 , pinyin: xiancao) anu sawajarna
dilafalkeun di golongan Tionghoa di Asia Tenggara.
Cincau sorangan mimitina nyaeta wasta tumbuhan
(Mesona spp.) anu jadi bahan keur nyieun gel ieu.
Istilah “cincau” sorangan asalna ti dialek Hokkian,
“sienchau” atawa “xiancau” dina dialek Hanzi. Istilah ieu
saterusna diserep ka jero basa Indonesia jadi “cincau”.
2.2 Cara Ngadamelna
2.2.1 Awug
Bahan :
a) 1,5 kg tipung béas anu geus diolah satengah asak.
b) 500 gram gula beureum disisir lemes, upami
kirang amis tiasa ditambahkeun (sacekapna).
c) 1 kalapa satengah heubeul, diparut memanjang.
d) 2 sendok teh uyah
e) 500 ml cai, uyah leyur dina cai
f) Daun pandan sacekapna
Cara Ngadamel Awug :
1. Siapkeun kukusan congcot sareng dandang tinggi,
seeng lamun Sunda mah, kulub caina dugi uapna
seueur, tisa ogé cai kukusan, dipasihan daun
pandan sangkan seungit.
2. Siapkeun kukusan awi, keur nangtung dipanci
kosong tempat luhur.
 3. Campurkeun ½ butir kalapa parut jeung tipung
béas, pasihan cai uyah sakedik, aduk nepi ka
beueus sarta ngabentuk butir-butir. Pasihan daun
pandan sacukupna dina dinding seeng, teras
pasihan gula beureum, tipung béas tiap lapisan.
Masihan gula beureum ulah kandel teuing, ipis
wae. Sedengkeun tipung béas palapis rada kandel.
4. Lapisan tipung panungtungan rada dikumpulkeun
ditengah, ulah nyebar ka pinggiran kukusan awi.
Tutupan ku daun cau, teras tutupan ku tutup
panci. Kukus nepi ka asak. Pariksa 15 menit,
tempo lamun eta tos asak atawa teu acan, lamun
teu acan, tambihan 5 menit jeung pariksa deui.
Angkat mun tos asak, tuangkeun sakaligus ka
nampan anu dialaskeun daun cau.

2.2.2 Cendol
Bahan :
a) 150 gram tipung beas
b) 70 gram tipung sagu
c) 85 ml cai daun suji
d) sdm cai kapur sirih
e) 500 ml cai bersih jeung cai es sacukupna
f) es batu secekapna
Bahan Pelengkap :
 a) 220 gr gula bereum,sisir
b) 150 ml cai
c) 600 ml santan
d) 8 biji nangka direbus ,tur dipotongan nepi ka
leutik. Tiasa oge digentos ku 1 cangkir cincau, nu
tos dipotong dadu bepi ka leutik

Cara Ngadamel Cendol :

1. Aduk tipung beras dan tipung sagu jeung
sabagian cai.
2. Rebus cai sesana ku cai kapur sirih, cai daun suji,
jeung garam. Rebus nepi ka ngadidihna.
3. Teras tuangkeun larutan tipung, kocok nepi ka
kentel. angkat.
4. Siapkeun ayakan cendol, simpen dina luhur
baskom nu tos diisi ku cai es.
5. Tuangkeun adonan panas ka cetakan, tur teken-
teken nepi ka ngabentuk buliran-buliran manjang.
Tiriskeun.
Cara Nyajikeun :
1. Rebus gula jeung cai nepika ngahiji.
2. Angkat, teras disaring jeung tiriskeun.
3. Asupkeun sirup gula ka gelas saji, asupkeun
cendol, buah nangka, jeung santen. Ameh cendol
leuwih ngeunah, tambihan es batu. Sajikeun.
2.2.3 Surabi
Bahan :
a) 175 gr tipung beas.
b) 75 gr tipung kanji.
c) 25 gr tipung tarigu.
d) 2 sdt garam.
e) 2 sdm gula bodas.
f) 125 ml santan dari 1/2 bulir kelapa.
g) 400 ml santan dari 1/2 bulir kelapa
h) 2 sdm cai suji anu dijieun ti 15 lb daun suji jeung
2 lb daun pandan teras ditumbuk jeung diperas
sareng 100 ml cai. (teras campur jeung santan
encer).
Biang :
a) 25 gr tipung tarigu
b) 1/4 sdt soda kue
c) 50 ml cai
Bahan saus :
a) 500 ml santan ti bulir kelapa
b) 175 gr gula beurreum, diiris tipis
c) 2 sdm gula bodas
d) 1/4 sdt garam
e) 2 lb daun pandan

Cara Ngadamel Surabi :

1. Kocok bahan biang, teras cicingkeun 15 menit.
Sementawis itu aduk tipung beas, tipung kanji,
sareng tipung terigu, tambihan garam, gula, teras
 asupkeun santan encer bari diuleni salami 30
menit.
2. Asupkeun biang teras uleni deui bari dikeprok-
keprok. Tuangkeun santen nepika seep. Tarakhir
asupkeun santan kental.
3. Panaskeun cetakan surabi. Isi ku ampas kelapa
meh teu cepeul. Mun panasna tos rata, tuangkeun
adonan, dipasak nepi ka asak.
4. Bahan-bahan anu rek dijadikeun saus dikulub
nepi ka mendidih bari diaduk teras disaring.
Sajikan serabi sareng saus.
2.2.4 Cingcau
Bahan:
a) Cincau sacekapna, potong dadu supados gampil
dituang.
b) Santan sarta cai 1 liter (parud kalapa kira-kira
satengah)
c) Garam sacekapna
d) Pandan 4 lembar
e) Gula beureum 300 gram
f) Gula bodas 100 gram
g) Air 400 ml
h) Es sacekapna
Cara Ngadamel Cingcau :
1. Asupkeun santan sarta daun pandan ka jero panci
kaliwat panaskan dugi ngagolak. Tambahkan
 uyah secukupnya supados karasaeun langkung
pelem,kulub teras sambil diaduk-galo.
2. Selanjutnya urang kanggo larutan gula beureum
(nalika jawa: juruh). Urang kantun larutan pan
gula beureum,gula bodas sareng cai sarta daun
pandan. Panaskan di luhur kompor dugi gula
beureum leeh sakumna na.
3. Kantun penyajian wae. Ngasupkeun cincau ka
jero gelas,bikeun sababaraha es batu (diserut
mending) sarta siramkan santan pamungkas
mamanis,takeran beas luyu selera. Inuman cincau
anu damang siap diminum.

2.3 Khasiat
2.3.1 Khasiat Awug
Kandungan gizi awug sae tur kangge urang
konsumsi kusabab zat gizi awug/potong: energi 87,9
kkal, protein 1, 4 g, lemak 0,9 g, karbohidrat 18,3 g,
kalsium 2,8 mg, fosfor 29,1 mg, besi 0,6 mg, vitamin A
0,1 RE, vitamin C 0,2 mg, vitamin B1 0,1 mg.
Mangpaat : Sebagai Sumber Energi
2.3.2 Khasiat Cendol
Es cendol boga kandungan gizi sebagai berikut
(per 100 gr): protein 11,35 gram, lemak 13,9 gram,
karbohidrat 175 gram, fosfor 220 mg, kalsium 160 mg,
vitamin c 1,9 mg, zat besi 2 mg.
Mangpaat :
1. Ngajaga kasehatan tulang
2. Ngajaga kasehatan jantung
3. Ngajaga berat badan ideal
4. Ngalawan kram otot jeung bengkak
5. Ngabantu ngalancarkeun pencernaan
6. Mere efek tiasa niisan tubuh
7. Masihan tambahan energi
2.3.3 Khasiat Surabi
Kandungan ti 100 gr surabi nyaeta: Energi 245
kkal, Protein 6 gr, Lemak 5 gr, Karbohidrat 43,9 gr,
Kalsium 22 mg, Fosfor 20 mg, Zat Besi 2,6 mg, Vitamin
A 0 IU, Vitamin B1 0 mg, Vitamin C 0 mg.
Mangpaat :
Sebagai sumber energi
2.3.4 Khasiat Cingcau
Kandungan ti 100 gr daun cingcau nyaeta: Energi
122 kkal, Protein 6 gr, Lemak 1 gr, Karbohidrat 26 gr,
Kalsium 100 mg, Fosfor 100 mg, Zat Besi 3 mg, Vitamin
A 10750 IU, Vitamin B1 80 mg, Vitamin C 17 mg.
Mangpaat :
1. Antioksidan alami
2. Antibiotik alami
3. Anti inflamasi alami
4. Pangobat demam
5. Nyegah diabetes melitus
6. Nyegah radang lambung
7. Nyegah darah tinggi
8. Nyegah karacunan tuangeun laut
9. Ngabantu pangobatan tipus
10. Nyegah panyakit tumor jeung kanker
11. Ngataskeun masalah otot
12. Nyegah osteoporosis
13. Ngataskeun diare
 BAB III
PANUTUP
3.1 Kasimpulan
Jadi di Jawa Barat teh boga mangrupa katuangeun
sareng kaleueutan. Sababaraha diantarana nyaeta, awug,
cendol, cingcau, sareng surabi. Dina jaman kiwari
tuangeun eta teh tos seur dimodifikasi, ngan teu
ninggalkeun cita rasa khas tradisoinalna. Ti tuangeun eta
ngagaduhan sababaraha mangpaat, nyaeta : Surabi jeung
Awug tiasa jadi sumber energi, teras cendol tiasa ngajaga
kasehatan tulang sareng jantung, jeung cingcau nu bisa
nyegah diabetes sareng jadi antioksidan.
3.2 Saran
Menurut kami tuangeun khas Jawa Barat kudu
dilestarikeun supados anak cucu arurang tiasa ngarasaan
tuangeun sareng inumeun tradisional khas Jawa Barat.
Daftar Pustaka
Ana chy, 2018 Manfaat Cincau bagi kesehatan
https://manfaat.co.id/manfaat-cincau-hijau
Anonnymous, Manfaat es cendol untuk kesehatan
https://www.khasiatsehat.com/khasiat-dan-
manfaat-es-cendol/
Anonim, 2016 Es Cendol
https://id.wikipedia.org/wiki/Es_cendol
Chainago mufin, 2012 Jajanan khas Sunda Awug
https://www.sarihusada.co.id/Nutrisi-Untuk-
Bangsa/Aktivitas/Jelajah-Gizi/Awug-Jajanan-
Khas- Sunda-Yang-Menggoda-Selera
Juvent, 2015 Sejarah Cincau
http://gopetun.blogspot.com/2015/12/sejarah-
cincau.html
Nisa, 2015 Sejarah Dibalik Kelezatan Surabi.
http://sajiansedap.grid.id/read/10754081/sejarah-
di-balik-kelezatan-serabi?page=all
Rhefina, 2015 Kue Awug
https://id.wikipedia.org/wiki/Es_cendol
Rizani Yuni, 2018 Manfaat kueh surabi untuk kesehatan
lengkap dengan resep surabi,
https://junipedia.com/manfaat-kueh-surabi-
untuk- kesehatan/
Lampiran Foto

Awug

Cendol
Cingcau

Surabi