YM 6 Karisim - Hesabi

31.03.
2011
1
%100 = %? %? %?
BETON = ÇİMENTO + SU + AGREGA
1 m3 yerine yerleşmiş betonun içine girecek su, çimento,
agrega miktarlarının hesaplanması için iki tür veri
grubuna ihtiyaç vardır.
TS802 Beton Karışım Hesap Esasları. 1995
A-Üretim araçlarının kapasitesi ve üretilecek betonun

nitelikleri :
B-Üretimde kullanılacak çimento ve agregaların bazı

özellikleri :
Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 2
A- Üretim araçlarının kapasitesi ve üretilecek betonun nitelikleri :
Bu gruptaki veriler beton kıvamı, su/çimento oranı, dozaj, beton özelliklerini
seçmemize, kararlaştırmamıza olanak sağlar. Bu verilerde tüm betonlarda aranan
üç ana nitelik önem taşır.
1- Beton üretiminde kullanılacak araçlar betonun kıvamı hakkında saptama

yapmamıza imkan verir. Beton :
şişlenerek yerleştirilecek ise plastik, akıcı,
pompalanarak yerleştirilecekse akıcı,
vibratörle yerleştirilecekse nemli toprak veya plastik kıvamda olmalıdır.
Kıvam belirlenince saptayacağımız karışım parametresi W (su miktarı) dır. W miktarının en iyi
saptama şekli deneylerdir. Yani bir miktar numune beton üretilir, ve onun kıvamının istenilen kıvam
olup olmadığına bakılır. Ancak W için önceden teorik bir değer hesaplamak, deneysel yaklaşımı
kolaylaştırır. Bu teorik hesaplama agreganın incelik modülüne dayanılarak yapılır.
Üretim araçlarının kapasitesi ve üretilecek betonun nitelikleri :
2- Betonun proje mukavemeti : Bu veri üretilecek yapının statik projesinde
verilmiştir. Örneğin C20 gibi, yani betonun 28 günlük silindir mukavemeti 20
N/mm2 altına düşmemelidir. İlk hesaplarda beton bir miktar daha yüksek
mukavemetli üretilmeye çalışılır., örneğin 20 + 5 = 25 N/mm2 gibi. 25 N/mm2
değerine amaç mukavemet denilir ve proje mukavemetinden D kadar fazla olur.
D istatistiksel bir büyüklüktür. Beton mukavemetinin sağlanması için
saptayacağımız karışım parametresi W/C oranıdır.
3- Betonun nerde kullanılacağı, dürabilite yönünden bilinmelidir. Bu veri

minimum çimento dozajını tespit etmemize yarar. Örneğin bir betonarme
yapıda Cmin, 300 kg/m3 den aşağı olamaz. Endüstri bölgelerinde ve deniz
yapılarında Cmin, 350 kg/m3 mertebesindedir.

B- Üretimde kullanılacak çimento ve agregaların bazı özellikleri :
Bu veriler, hesap yapmamıza olanak veren verilerdir. Bunlar :
çimento için norm mukavemeti, ve özgül ağırlık,
agregalar için birim hacim ağırlığı, özgül ağırlık ve granülometri değerleridir.
Beton karışım hesaplarında iki aşama vardır.
Birinci aşama, örnek beton karışımının teorik yolla hesabıdır.
İkinci aşama ise örnek betonu üretmek ve bu betonun taze halde işlenebilmeyi,
sertleşmiş halde mukavemeti sağlayıp sağlamadığını kontrol etmektir. Eğer
istenilen sonuç elde edilememişse gerekli düzeltmeler yapılır ve üretim için kesin
değerler bulunur.

ÖZET BİLGİ-1:
Beton Karışım Hesabındaki Veriler;
1- Dayanım, 2- İşlenebilme, 3- Minumum dozaj, 4- Çimento özgül ağırlığı,

5- Agreganın granülometrisi, 6- Agreganın özgül ve birim hacim ağırlıkları
Teorik Birleşimin Hesabı;
1- Agrega karışım yüzdeleri referans eğrisi veya bölgelerine göre tayin edilir.
Hesaplanan yüzdeler 1 m3 agregadaki hacim cinsinden agrega yığınıdır.
2- Beton kıvamına göre su miktarı tayin edilir (S=α(10-k)),
3- Beton mukavemet formüllerinden (Bolomey veya Graff) Ç/S oranı tayin edilir,
4- Hesaplanan çimento miktarı minimum dozaj ile karşılaştırılır ve büyük olan
değer alınır.
5- Toplam agrega hacmi ve agrega miktarları birim hacim denklemlerinden
hesaplanır.

ÖZET BİLGİ-2:
Deneysel Yolla Beton Karışım Hesabı;
1- 1 m3 betonun birleşimi teorik olarak hesaplanır,
2- Bu birleşim ile beton üretilerek numune alınır ve işlenebilirliği saptanır,
3- Gerçek su ve hava miktarları belirlenir ve buna göre teorik birleşim düzeltilir,
4- Düzeltilmiş değerler ile beton üretilerek 7. ve 28. günlerdeki basınç

dayanımları belirlenir. Dayanım yetersiz ise karışımdaki birleşim miktarları
düzeltilerek gerçek birleşenler hesap edilir.
Karakteristik dayanım : Üretilen beton biriminde dayanımların belli bir yüzdenin

üstünde olması gereken minimum dayanımdır. TS500 yeni beton dayanımlarının
%10’nun bu değerin altına düşmesine izin vermiştir.

Karışım hesabı için sayısal örnek-1:
A grubu verileri
Betonyer ve vibratör kullanılarak
Proje mukavemeti 20 N/mm2 olan betonarme bir yapıda
Endüstriyel bir bölgede beton üretilecektir.
B grubu verileri
Çimento KÇ 32.5 dir ve özgül ağırlığı 3.15 kg/dm3 tür.
Agregalar birim ve özgül ağırlıkları tabloda verilmiştir.
Agregalar granülometrileri aşağıda verilen kum, çakıl ve II no mıcırdır.
Agregalar üretim sırasında hacimle ölçülecektir.
Elek göz Elekten geçen malzeme (%) leri Birim Özgül

boyutları (mm) 16 8 4 2 1 0.5 0.25 ağırlık ağırlık
(kg/dm3) (kg/dm3)
Kum 100 100 100 98 80 40 15 1.55 2.60

Çakıl 100 97 55 10 0 0 0 1.70 2.65
II No. Mıcır 100 5 0 0 0 0 0 1.30 2.72

İstenen :
İki torba çimento başına katılacak su ve agrega miktarının belirlenmesi gerekmektedir.
Çözüm :
Şantiye ve proje verileri dikkate alınırsa
A grubu verileri
Beton kıvamı plastik olmalıdır (vibratör kullanılacak)
Amaç dayanım 20 + 5 = 25 N/mm2
Minimum dozaj ise 350 kg/m3 tür (Endüstriyel bir bölge)

Teorik hesaplar :
1. adım :
Önce granülometri eğrileri dikkate alınarak agregaların karışım oranları ve karışımın

incelik modülü hesaplanır. Daha önce hesaplanan karışım 1 en uygun karışım olarak
seçilmiştir. Buna göre
Kum : 0.30 m3 (mutlak hacim olarak)

Çakıl : 0.40 m3 ( ″ )
II No. Mıcır : 0.30 m3 ( ″ )

Elek göz Elekten geçen malzeme (%) leri

boyutları (mm) 16 8 4 2 1 0.5 0.25
Kum’un payı 0.3x100=30 0.3x100=30 0.3x100=30 0.3x98=29.4 0.3x80=24 0.3x40=12 0.3x15=4.5
Çakıl 0.4x100=40 0.4x97=38.8 0.4x55=22 0.4x10=4 0.4x0=0 0.4x0=0 0.4x0=0
II No. Mıcır 0.3x100=30 0.3x5=1.5 0.3x0=0 0.3x0=0 0.3x0=0 0.3x0=0 0.3x0=0
Karışım agrega 100.0 70.3 52.0 33.4 24.0 12.0 4.5

AGREGA KARIŞIM ORANLARI REFERANS DEĞERLER
Elek açıklıkları X Ekseni Kum Çakıl No II Mıcır Karışım % A16 (A16+B16)/2 B16 C16
0,25 2 15 0 0 4,5 3 5,5 8 18
0,5 3 40 0 0 12,0 6 11,0 16 28
1 4 80 0 0 24,0 12 22,0 32 49
2 5 98 10 0 33,4 21 31,5 42 62
4 6 100 55 0 52,0 36 46,0 56 74
8 7 100 97 5 70,3 60 68,0 76 88
16 8 100 100 100 100,0 100 100,0 100 100
ÖZGÜL AĞIRLIK 2,6 2,65 2,72
KARIŞIM ORANLARI % 30 40 30
İncelik Modülü= 1,67 4,38 5,95 4,038 4,62 4,16 3,7 2,81
Karışım agregasının incelik modülü ise :
Kk =
(100 − 70.3) + (100 − 52 ) + (100 − 33.4 ) + (100 − 24 ) + (100 − 12 ) + (100 − 4.5) = 4.04
100

100
90
Elekten geçen malzeme (%)
80
70
60
50
40
30
20
10
0
1 0.25
2 0.5
3 14 25 46 87 168
Elek göz aralığı (mm)

Teorik hesaplar :
II. adım :
İstenilen işlenebilme özelliği için gerekli su miktarının tahmini :
Bunun için incelik modülü-su formülünden yararlanılabilir.
Bu formül dozajı 250-400 kg/dm3 arasında değişen betonlarda kullanılabilir.
Bu formül ince malzemenin ve köşeli malzemenin çok suya ihtiyacı olduğunu kanıtlar.
Ayrıca bu formül çimento dahil, betonun toplam su gereksinimini verir.
W = α (10 - K k )

α katsayısının değerleri aşağıda verilmiştir;
Beton kıvamı Dere kumu ve çakıl Dere kumu ve mıcır deniz kumu ve mıcır
Kuru 28-30 33 37
Plastik 31-33 37 40
Akıcı 36-40 43 47
Problemimizde a = 37 dir.
W = α(10 - K k ) = 37(10 − 4.04) = 220 dm 3 − −lt

III. adım
Çimento dozajının saptanmasıdır. Burada dayanılacak nitelik betonun mukavemetidir.
Betonun mukavemeti bize W/C (su/çimento) oranı hakkında fikir verecektir.
Yöntem olarak beton mukavemet formüllerinden yararlanılır. Bu örnekte Graf formülü

kullanılacaktır.
2 2
f cc C 32.5  C 
fc =   = 25 =  
KG W KG  W 
KG katsayısı bilinmemektedir. Bunun gerçek değeri ancak örnek beton üretilip kırıldıktan
sonra bulunabilir. Fakat hesapları sürdürmek için yaklaşık bir değer alınır. Bu örnekte de
KG = 4 alt sınırı alınacaktır.

C 25x4
= = 1.75
W 32.5
W = 220 alınırsa C = 1.75x220 = 386 kg/m3 değerine varılır.
Bu dozajın derhal Cmin ile karşılaştırılması gerekir. Gerek mukavemet, gerek dürabilite
şartlarının gerçekleşmesi için, hangi dozaj daha büyükse o seçilmelidir.
C = 386 > Cmin (=350) olduğuna göre seçilecek dozaj 386 kg/m3 dır.

IV. adım :
Agrega miktarlarının hesaplanmasıdır. 1 m3 betonun hacmi, içine giren çimento, su,

agrega ve hava boşluğu mutlak hacimlerinin toplamına eşittir.
3 C 3
1 m = 1000 dm = + W + VA + h
δc
C 386
= = 122.5 dm 3 Çimentonun mutlak hacmi
δ c 3.15
220
W= = 220 dm 3 Suyun mutlak hacmi
1.00

VA toplam karışım agreganın mutlak hacmidir ve tahmin edilmesi gerekir.
Betonlarda h, 0 ile 30 dm3 arasında bir değer alır. %3 hava boşluğu var demek 1 m3
betonda 30 dm3 hava boşluğu var demektir (30/1000 = %3). Sulu betonlarda hava boşluğu
daha azdır.
Örneğimizde beton oldukça sulu olacağından hava boşluğunun çok az olacağını

varsayabiliriz, örneğin %0.5 gibi. Bu durumda birim hacmin denklemi sayısal olarak :
1 m 3 = 1000 dm 3 = 122.5 + 220 + VA + 5

VA = 652.5 dm3 olur.
Bu toplam agrega hacminde kum, çakıl, mıcır hacimleri :

Kum : 622.5x0.30 = 195.75 dm3
Çakıl : 622.5x0.40 = 261.00 dm3
Mıcır : 622.5x0.30 = 195.75 dm3 tür.

Ağırlık olarak ise :
Kum : 195.75x2.60 = 509 kg
Çakıl : 261.00x2.65 = 692 kg
Mıcır : 195.75x2.72 = 532 kg
Böylece 1 m3 betonun teorik birleşimi bulunmuş olur.

Deneysel Çalışmalar :
Numune beton için teorik değerler bulunduktan sonra bu beton üretilerek iki soruya cevap
aranır.
Taze beton istenilen işlenebilme özelliğine sahip midir? Sahipse gerçek birleşimi ve
özellikle gerekli su miktarı nedir, gerçek hava boşluğu nedir? Bu soruların cevabı taze
beton deneyleri ile anlaşılır ve bunlar taze betonda birim ağırlığı tayini ile işlenebilme
testleridir.
Sertleşmiş beton istenilen mukavemete sahip midir? Sahip değilse dozajı ve birleşimi
nasıl değiştirilmelidir? Bu soruların cevapları 28. gün sonunda yapılacak mukavemet
deneyleri ile ortaya çıkar.
Cevap aranan hususlar için numune betonu tam 1 m3 olarak üretmeye gerek yoktur, 10-50
dm3 hacminde numune betonu üretmek yeterlidir.

20 dm3 lük numune bir betonu üretmek için ağırlık cinsinden aşağıdaki değerler
bulunur. (20 dm3 = 1 m3/50 = 1000 dm3/50).
Su : 220/50 = 4.400 kg
Çimento : 386/50 = 7.720 kg
Kum : 509/50 = 10.180 kg
Çakıl : 692/50 = 13.840 kg
Mıcır : 532/50 = 10.640 kg
Bunlardan su azar azar konularak, daha az suyla istenilen kıvamın sağlanıp sağlanmadığı
incelenir. İşlenebilme Abrams çökme konisi, VeBe aygıtı vb. araçlarla incelenir. Ancak
gözlemler bu hususta çok önemlidir.
Bu problemde istenilen işlenebilmenin 4.200 kg su katarak sağlandığı gözlenmiş olsun.

Karıştırılan beton, hacmi belli bir kaba, yerleştirme koşuluna uygun aygıt kullanarak
(vibratör gibi) yerleştirilir, tartılır ve taze betonun gerçek birim ağırlığı D bulunur. Bu
deneyde ∆ = 2.31 kg/dm3 olarak bulunmuştur.

1 m3 betonun gerçek birleşimini bulmak üzere aşağıdaki düşünce tarzından yararlanılır. 1

m3 betona giren gerçek malzemelerin ağırlıkları Cg, Wg, A1g, A2g, A3g olsun. Bu
malzemelerin toplamları 1 m3 betonun ağırlığını, diğer bir deyişle betonun gerçek birim
ağırlığını verir.
∆ = C g + Wg + A1g + A 2g + A 3g
Bu denklemin her iki tarafını da Cg değerine bölelim.
∆ Wg A1g A 2g A 3g
= 1+ + + + = 1 + w + n1 + n 2 + n 3
Cg Cg Cg Cg Cg
w, n1, n2, n3 değerleri malzemelerin birbirlerine oranıdır. Bu oranlar, 1 m3 de veya 20 dm3
de aynıdır. Çünkü üretilen betonun homojen olduğu varsayılmaktadır. Katılan malzeme
miktarları belli olduğuna göre bu oranlar yanlışsız hesaplanabilir.

4200
w= = 0.544
7720
10180 13840
n1 = = 1.319 n 2 = = 1.793
7720 7720
10640
n3 = = 1.378
7720
1 + w + n 1 + n 2 + n 3 = 6.036
∆ 2310
Cg = = = 381 kg/dm 3
1 + w + n 1 + n 2 + n 3 6.036

Su,

Kum,
Su, Wg = 381 × 0.544 = 207 kg
Kum, A1g = 381× 1.319 = 503 kg
Çakıl, A 2g = 381 × 1.793 = 683 kg
Mıcır, A 3g = 381 × 1.378 = 525 kg
Bu gerçek miktarlar bulunduktan sonra bu betondaki gerçek hava miktarını da

hesaplanabilir. Bunun için bileşenlerin mutlak hacimlerini hesaplayarak 1 m3 (1000 dm3)
den çıkarmak gerekir.
 381 503 683 525  3

h = 1000 -  + 207 + + +  = 28 dm
 3.15 2.60 2.65 2.72 
(hava boşluğu %2.8 dir)
Taze betonun
Su, kompasitesi ise :

Kum,
Taze betonun kompasitesi ise :
 381 503 683 525 

 + + + 
 3.15 2.60 2.65 2.72  = 0.765 m 3 /m 3
1000
Taze beton üzerinde yapılan bu çalışma sonunda 1 m3 betona 207 dm3 su gerektiği ve
hava boşluğunun 28 dm3 olacağı anlaşılmıştır. 381 kg/m3 mertebesindeki dozaj ile
minimum dozaj şartı da gerçekleşmiş olmaktadır.
Üretilen numune betonu 15 x 30 cm silindirlere doldurularak ve 28 gün suda saklanarak

basınç deneyine tabi tutulur. Mukavemetin 22 N/mm2 çıktığını kabul edelim, yani
amaçlanan 25 N/mm2 den düşük mukavemete sahip bir beton elde edilmiştir.

Taze betonun

Kum,
Su miktarını değiştirmeden (bu su işlenebilme için yeterli ve gerekli sudur) ve betonun 28

dm3 hava içereceğini varsayarak karışımda çimento dozajını değiştirmek ve dolayısıyla
agrega miktarını değiştirmek yoluna gidilir. İzlenecek yöntem aşağıdadır.
Mukavemet değerindeki tahmin yanlışlığı Graf formülündeki KG katsayısını yanlış

tahmininden kaynaklanmıştır. Önce bu katsayının gerçek değeri hesaplanır.
2
f cc C
fc =  
KG W
formülünde gerçek değerler yerine koyarak bu iş yapılabilir. KG = 5.00 dir.
Yeni bulunan KG değerine göre, çimento dozajı gene Graf formülü yardımıyla
hesaplanabilir. Bu defa fc yerine amaç mukavemet konacaktır ve su aynı kalacaktır.

Taze betonun

2 2
f cc C 32.5  C 
fc =   = 25 =  
KG W 5  207 
3
C = 406 kg/m
Çimento miktarı arttığına göre agrega miktarı azalacaktır.VA agrega hacmi birim hacim
denklemi yardımıyla hesaplanabilir.

Taze betonun

406
1000 = + 207 + 28 + VA
3.15
VA = 1000 − 364 = 636 dm 3
Agrega türlerine göre ağırlıklar ise :

Kum : 636x0.30x2.60 = 496 kg
Çakıl : 636x0.40x2.65 = 674 kg
Mıcır : 636x0.30x2.72 = 519 kg
Gerek işlenebilme, gerek mukavemet, gerek dürabilite yönünden yeterli olabilecek beton
birleşimi son şeklini almıştır :
Su : 207 dm3
Çimento : 406 kg
Kum : 496 kg
Çakıl : 674 kg
Mıcır : 519 kg
Taze betonun

2 torba çimento 100 kg’dır. Bu durumda bir seferde üretilecek beton hacmi :
100
1000 × = 246.3 dm 3
406
olur. 246.3 dm3 beton içindeki birleşim malzemeleri ise :
Su : 207x0.2463 = 51 dm3
Çimento : 100 kg
Kum : 496x0.2463 = 122 kg
Çakıl : 674x0.2463 = 166 kg
Mıcır : 519x0.2463=128 kg
Bu değerler ağırlık cinsindendir, bunları pratik olarak ölçülebilen hacim değerlerine

dönüştürmek daha iyi olur. Ağırlıkları birim hacim ağırlıklarına bölerek bu işlemi
gerçekleştirebilirz.

Taze betonun
Su : 51 dm3
Çimento : 100 kg
Kum : 122/1.15 = 79 dm3
Çakıl : 166/1.70 = 98 dm3
Mıcır : 128/1.30 = 98 dm3

A grubu verileri
Betonyer ve vibratör kullanılarak
BS25: Proje mukavemeti 25 N/mm2 olan betonarme bir yapıda
B grubu verileri
Çimento KÇ 32.5 dir ve özgül ağırlığı 3.15 kg/dm3 tür.
Agrega olarak iki tür mıcır ve kum kullanıcak
Agregalar birim ve özgül ağırlıkları tabloda verilmiştir.
Agregalar granülometrileri aşağıda verilen kum, çakıl ve II no mıcırdır.
Agregalar üretim sırasında hacimle ölçülecektir.
Agrega en büyük dane çapı 32 mm alınacaktır.
Elek göz Özgül Özgül Su emme
Elekten geçen malzeme (%) Birim
ağırlık, ağırlık (%)
boyutları ağırlık 3
kuru (kg/dm ),
(mm) 32 16 8 4 2 1 0.5 0.25 (kg/dm3)
(kg/dm3) K.Y.D.
Kum 100 100 92 81 56 32 24 12 1.63 2.710 2.743 1.2
I No. Mıcır 100 10 4 0 0 0 0 0 1.35 2.62 2.641 0.8
II No. Mıcır 100 85 20 5 0 0 0 0 1.40 2.62 2.641 0.8

İstenen :
1 m3 betona katılacak su ve agrega miktarının belirlenmesi gerekmektedir.
Çözüm :
Şantiye ve proje verileri dikkate alınırsa
A grubu verileri
Beton kıvamı plastik olmalıdır (vibratör kullanılacak)
Amaç dayanım 25 + 5 = 30 N/mm2

Teorik hesaplar :
1. adım :
Önce granülometri eğrileri dikkate alınarak agregaların karışım oranları ve karışımın

incelik modülü hesaplanır. Daha önce hesaplanan karışım 2 en uygun karışım olarak
seçilmiştir. Buna göre;
Kum : %40
I No. Mıcır : %35
II No. Mıcır : %25

AGREGA KARIŞIM ORANLARI REFERANS DEĞERLER
Elek açıklıkları X Ekseni Kum No I Mıcır No II Mıcır Karışım % A32 (A32+B32)/2 B32 C32
0,25 2 12 0 0 4,8 3 5,5 8 15
0,5 3 24 0 0 9,6 5 11,5 18 28
1 4 32 0 0 12,8 8 18,0 28 42
2 5 56 0 0 22,4 14 25,5 37 53
4 6 81 0 5 33,7 23 35,0 47 65
8 7 92 4 20 43,2 32 47,0 62 77
16 8 100 10 85 64,8 62 71,0 80 89
32 9 100 100 100 100,0 100 100,0 100 100
ÖZGÜL AĞIRLIK 2,6 2,65 2,72
KARIŞIM ORANLARI % 40 35 25
İncelik Modülü= 3,03 6,86 5,9 5,088 5,15 4,575 4 3,2
Karışım agregasının incelik modülü ise :
K k == 5.09
100
90
Elekten geçen malzeme (%)
80
70
60
50
40
30
20
10
0
1 0.25
2 0.5
3 14 25 46 87 168 329
Elek göz aralığı (mm)

II. adım :
İstenilen işlenebilme özelliği için incelik modülü-su formülünden;
W = α (10 - K k )
α katsayısının değerleri aşağıda verilmiştir;
Beton kıvamı Dere kumu ve çakıl Dere kumu ve mıcır deniz kumu ve mıcır
Kuru 28-30 33 37
Plastik 31-33 37 40
Akıcı 36-40 43 47
Problemimizde a = 37 alınmalıdır.
W = α(10 - K k ) = 37(10 − 5.09) = 181.67 lt

III. adım
Çimento dozajını Graf formülünden;
2
f cc C
fc =  
KG W
Formüldeki amaç dayanıma 25+6=31 MPa (TS 802), fcc = 32.5 MPa alınmalıdır. Bu
örnekte de KG = 4 alt sınırı alınacaktır.
2
32.5  C 
31 =   C = 356kg
4  182 
Bulunan çimento miktarı minimum dozajdan (300 kg) büyük olduğundan
çimento miktarını 356 kg olarak alınmalıdır.

IV. adım :
Agrega miktarlarının hesaplanmasıdır. 1 m3 betonun hacmi, içine giren çimento, su,

agrega ve hava boşluğu mutlak hacimlerinin toplamına eşittir.
C
1 m 3 = 1000 dm 3 = çimento( ) + W(su) + VA (agrega) + h(hava) hacimleri
δc
C 356
= = 113.02 dm 3 Çimentonun mutlak hacmi
δ c 3.15
182
W= = 182 dm 3 Suyun mutlak hacmi
1.00

VA toplam karışım agreganın mutlak hacmidir ve tahmin edilmesi gerekir.
Betonlarda hava hacmi, 0 ile 30 dm3 arasında bir değer alınabilir. Bu örnekte 15 dm3
alalım;
Bu durumda birim hacmin denklemi sayısal olarak :
3 3
1 m = 1000 dm = 113.02 + 182 + VA + 15
VA = 689.98 dm3 olur.
Bu durumda toplam agrega hacminde kum, I ve II nolu mıcır hacimleri :

I. Mıcır : 698.98x0.35 = 241.49 dm3
II. Mıcır : 698.98x0.25 = 172.50 dm3
Kum : 698.98x0.40 = 275.99 dm3
Toplam = 689.98 dm3

Agrega ağırlık olarak ise :
I. Mıcır : 241.49x2.620 = 633 kg
II. Mıcır : 172.50x2.620 = 452 kg
Kum : 275.99x2.710 = 748 kg
Böylece 1 m3 betonun teorik birleşimi bulunmuş olur.
Çimento : 356 kg
Su : 182 kg
I. Mıcır : 633 kg
II. Mıcır : 452 kg
Kum : 748 kg
Toplam : 2371 kgm3 (ıslak birim hacim ağırlık)

Hesaplanan değerler agregaların kuru konumda olmaları durumu içindir. Bu nedenle bu
miktarların kuru-yüzey doygun konuma getirilmeleri gerekir.
I ve II nolu mıcırlar kuru konumdan, kuru yüzey-doygun hale getirmek için ağırlıklarının
%0.8’i kadar (632+452)x0.008 = 8.68 lt, kumu kuru yüzey doygun konuma getirmek için
748x0.012 = 8.98 lt su eklemek gerekir. Betona 8.68 + 8.98 = 17.66 = 18 lt su eklenince
s/ç oranının bozulmaması için aynı miktar suyu karıştırma suyundan çıkarmak gerekir :
Su = 182 - 18 = 164 lt
Böylece yeni karışım şu şekilde olur ;
Çimento : 356 kg
Su : 164 kg
I. Mıcır : 638 kg
II. Mıcır : 456 kg
Kum : 757 kg
Toplam : 2371 kgm3
Prof. Dr. Süheyl AKMAN “Yapı Malzemesi”, İTÜ İnşaat Fakültesi
Matbaası, 1987.
Yrd. Doç. Dr. Halil Görgün ‘Yapı Malzemesi Ders Notları’, 2008.
Prof Dr. Bülent BARADAN ‘Yapı Malzemesi II’, 1998
İdris Bedirhanoğlu. “Düşük dayanımlı betona sahip
betonarme kolon ve birleşimlerin deprem yükleri altında
davranışlarının incelenmesi ve iyileştirilmesi’, İTÜ, 2009.
TS802 Beton Karışım Hesap Esasları. 1995.

YM 6 Karisim - Hesabi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

YM 6 Karisim - Hesabi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

31.03.

TS802 Beton Karışım Hesap Esasları. 1995

A-Üretim araçlarının kapasitesi ve üretilecek betonun

B-Üretimde kullanılacak çimento ve agregaların bazı

1- Beton üretiminde kullanılacak araçlar betonun kıvamı hakkında saptama

şişlenerek yerleştirilecek ise plastik, akıcı,

pompalanarak yerleştirilecekse akıcı,

vibratörle yerleştirilecekse nemli toprak veya plastik kıvamda olmalıdır.

3- Betonun nerde kullanılacağı, dürabilite yönünden bilinmelidir. Bu veri

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 4

çimento için norm mukavemeti, ve özgül ağırlık,

agregalar için birim hacim ağırlığı, özgül ağırlık ve granülometri değerleridir.

Beton karışım hesaplarında iki aşama vardır.

Birinci aşama, örnek beton karışımının teorik yolla hesabıdır.

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 5

1- Dayanım, 2- İşlenebilme, 3- Minumum dozaj, 4- Çimento özgül ağırlığı,

Teorik Birleşimin Hesabı;

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 6

1- 1 m3 betonun birleşimi teorik olarak hesaplanır,

2- Bu birleşim ile beton üretilerek numune alınır ve işlenebilirliği saptanır,

3- Gerçek su ve hava miktarları belirlenir ve buna göre teorik birleşim düzeltilir,

4- Düzeltilmiş değerler ile beton üretilerek 7. ve 28. günlerdeki basınç

Karakteristik dayanım : Üretilen beton biriminde dayanımların belli bir yüzdenin

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 7

Elek göz Elekten geçen malzeme (%) leri Birim Özgül

Kum 100 100 100 98 80 40 15 1.55 2.60

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 8

İki torba çimento başına katılacak su ve agrega miktarının belirlenmesi gerekmektedir.

Şantiye ve proje verileri dikkate alınırsa

Beton kıvamı plastik olmalıdır (vibratör kullanılacak)

Amaç dayanım 20 + 5 = 25 N/mm2

Minimum dozaj ise 350 kg/m3 tür (Endüstriyel bir bölge)

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 9

Önce granülometri eğrileri dikkate alınarak agregaların karışım oranları ve karışımın

Kum : 0.30 m3 (mutlak hacim olarak)

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 10

Elek göz Elekten geçen malzeme (%) leri

Kum’un payı 0.3x100=30 0.3x100=30 0.3x100=30 0.3x98=29.4 0.3x80=24 0.3x40=12 0.3x15=4.5

Çakıl 0.4x100=40 0.4x97=38.8 0.4x55=22 0.4x10=4 0.4x0=0 0.4x0=0 0.4x0=0

II No. Mıcır 0.3x100=30 0.3x5=1.5 0.3x0=0 0.3x0=0 0.3x0=0 0.3x0=0 0.3x0=0

Karışım agrega 100.0 70.3 52.0 33.4 24.0 12.0 4.5

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 11

Karışım agregasının incelik modülü ise :

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 12

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 13

İstenilen işlenebilme özelliği için gerekli su miktarının tahmini :

Bunun için incelik modülü-su formülünden yararlanılabilir.

Bu formül dozajı 250-400 kg/dm3 arasında değişen betonlarda kullanılabilir.

Ayrıca bu formül çimento dahil, betonun toplam su gereksinimini verir.

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 14

W = α(10 - K k ) = 37(10 − 4.04) = 220 dm 3 − −lt

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 15

Çimento dozajının saptanmasıdır. Burada dayanılacak nitelik betonun mukavemetidir.

Betonun mukavemeti bize W/C (su/çimento) oranı hakkında fikir verecektir.

Yöntem olarak beton mukavemet formüllerinden yararlanılır. Bu örnekte Graf formülü

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 16

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 17

Agrega miktarlarının hesaplanmasıdır. 1 m3 betonun hacmi, içine giren çimento, su,

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 18

Örneğimizde beton oldukça sulu olacağından hava boşluğunun çok az olacağını

1 m 3 = 1000 dm 3 = 122.5 + 220 + VA + 5

Bu toplam agrega hacminde kum, çakıl, mıcır hacimleri :

Yrd. Doç. Dr. İdris Bedirhanoğlu 31.03.2011 19