FILIPINO 9 – INTRODUKSYON SA PANITIKAN NG TIMOG-SILANGANG ASYA
• Isang rehiyon sa Asya na binubuo ng labing-isang bansa
• Tinatawag din na East Indies • Mga bansang kabilang sa Timog-Silangang Asya (Pilipinas, Indonesia, Cambodia, Brunei, Myanmar, Vietnam, Laos, East Timor, Malaysia, Thailand at Singapore)
• Ang mga bansa sa Timog-Silangang Asya ay malubhang naapektuhan ng mga
bansang Tsina, India, Hapones, at Arabe • May iba’t-ibang pamana din ang mga bansang sumakop sa Timog-Silangang Asya Pilipinas – Espanyol at Amerikano Indonesia – Olandes (Netherlands) Vietnam, Laos, Cambodia – Pranses Malaya at Myanmar – Britanya Thailand – tanging bansa na hindi nasakop ng Kanluranin
Karamihan ng mga bansa sa Timog-Silangang Asya ay may relihiyon ng Islam
Pilipinas at East Timor – opisyal na relihiyon ay Kristiyanismo dahil sa pananakop ng Espanyol at Portugese Karamihan sa panitikan ay pasalindila Binubuo ng mga alamat, pabula, maikling kwento, epiko, atbp. Nagbibigay-aral tungkol sa relihiyon, pilosopiya, tradisyon ng ating mga ninuno Kahit magkakaiba ang mga pangyayari at kasaysayan ng mga bansa sa Timog-Silangang Asya, napag-uugnay ng panitikan ang mga tao at nagkakaisa sa pagtataglay ng magkakahawig na tradisyon, kaugalian, pagkatao, mga gawi, at maging ng aspirasyong politikal, panlipunan at pang-ekonomiya
Ano ba ang maikling kuwento?
Ang Maikling Kuwento ay isang uri ng panitikang masining na naglalahad ng mga pangyayari. Ang maikling kuwento, di tulad ng nobela’y hindi kahabaan, higit na kokonti ang mga tauhan, mas mabilis ang paglalahad at higit na matipid sa paggamit ng pananalita. Ang banghay nito’y hindi gaanong tumatalakay sa masasalimuot na pangyayari sapagkat inaasahang mababasa ito sa isang upuan lamang.
Mga Sangkap ng bawat Bahagi ng Maikling Kuwento:
1. Simula- nagtatalakay sa mga pangyayaring naging simula ng kuwento a. Tauhan- dito malalaman kung sinu-sino ang nagsisiganap sa kuwento at kung ano ang papel na ginagampanan ng bawat isa, maaaring bida, kontrabida, o suporta Uri ng tauhan Tauhang Bilog •Nagbabago ang katauhan sa kabuuan ng akda. Tauhang Lapad •Hindi nagbabago ang pagkatao mula simula hanggang katapusan. b. Tagpuan- lugar kung saan nagaganap ang mga pangyayari ng kuwento, gayundin ang panahon kung kailan nangyayari ang kuwento c. Suliranin- mga problemang haharapin na dapat mabigyan ng solusyon ng mga tauhan na magiging simula ng kawilihan ng mga pangyayari 2. Gitna- bahaging nagtatalakay sa mga masisidhing pangyayaring kahaharapin na kailangang mapagtatagumpayan ng mga tauhan
a. Saglit na kasiglahan- naglalahad ng panandaliang pagtatagpo ng mga tauhang
masasangkot sa suliranin b. Tunggalian- bahaging kakikitaan ng pakikipagtunggali o pakikipaglaban ng mga pangunahing tauhan sa mga suliraning kakaharapin na maaaring: b.1. tunggalian ng tao laban sa sarili b.2. tunggalian ng tao laban sa tao b.3. tunggalian ng tao laban sa kalikasan b.4. tunggalian laban sa hayop
c. Kasukdulan- pinakamadulang bahagi kung saan makakamtan ng pangunahing tauhan ang
katuparan o kasawian ng kaniyang ipinaglalaban 2. Wakas- Ito ang pinakahuling bahagi ng maikling kuwento, pinanabikang pagwawakas ng kuwento na maaaring trahedya, komedya, at melo-drama -Ang trahedya ay isang dulang ang bida ay hahantong sa malungkot na wakas o sa kabiguan. Mayroon ding mga uri ng ganitong dulang may malungkot ngunit makabuluhang wakas a. Kakalasan- bahaging nagpapakita ng unti-unting pagbaba ng takbo ng kuwento mula sa maigting na mga pangyayari sa kasukdulan - Kung dati nagkabuhul-buhol ang mga pangyayari, sa bahaging ito ay dahan-dahan nang makakalas ito o malulutas - Dito malalaman kung sino ang mga may kinalaman sa mga pangyayari o sino ang mga taong nasa likod nito b. Katapusan- kakikitaan ng magiging resolusyon ng kuwento. Maaaring masaya o malungkot, pagkatalo o pagkapanalo sa mga layunin ng mga tauhan sa kuwento -Ang trahedya ay isang dulang ang bida ay hahantong sa malungkot na wakas o sa kabiguan. Mayroon ding mga uri ng ganitong dulang may malungkot ngunit makabuluhang wakas Komedya - ang wakas ay kasiya-siya sa mga manood dahil nagtatapos na masaya sapagkat ang mga tauhan ay magkakasundo Melodrama – kasiya-siya din ang wakas nito bagamat ang uring ito’y may malulungkot na bahagi
Paksang diwa-Pinaka-kaluluwa ng akda
Kaisipan -Mensahe o aral Banghay- pangyayari sa kuwento