YUNIT II: MAYKROEKONOMIKS
Espekulasyon o Inaasahan- kapag inaasahan ng mga mamimili na tataas ang
1. MAYKROEKONOMIKS- hinango sa salitang Griyego na ‘micro’ na nagangahulugang maliit.
Ito ang sangay ng Ekonomiks na nauukol sa galaw at pag-uugali ng bawat yunit ng ekonomiya:
a. mamimili
b. manggagawa
c. namumuhunan
d. may-ari ng lupa
e. bahay-kalakal
ARALIN: PAGSUSURI NG DEMAND
1. DEMAND- tumutukoy sa dami ng produkto at serbisyo na nais at kayang bilhin ng mamimili
sa isang takdang panahon, lugar at presyo.
2. PRESYO- kalimitang nagiging batayan sa pagbili ng isang produkto (demand) at batayan sa
pagtatakda ng presyo ng produktong handang ipagbili (suplay).
3. “CETERIS PARIBUS”- salitang Latin na ang ibig sabihin ay “ang iba pang bagay ay hindi
nagbabago”. *May tuwirang kaugnayan ang presyo ng produkto at paglilingkod sa desisyon
ng mamimili na bumili, kung ang ibang salik na nakakaapekto dito ay hindi nagbabago.
4. ISKEDYUL NG DEMAND- talaan na nagpapakita ng dami ng produkto na nais bilhin ng mga
mamimili sa iba’t-ibang alternatibong presyo.
5. KURBA NG DEMAND- grapikong paglalarawan ng iskedyul ng demand. Ang pagkilos ng
demand ay mula itaas, pababa at pakanan o downward sloping. Ito ay nagpapakita ng di-
tuwiran o negatibong ugnayan sa pagitan ng presyo at dami ng demand.
6. BATAS NG DEMAND- nagpapaliwanag na kapag mababa ang presyo ng isang produkto o
serbisyo, ang dami ng demand ay mataas ngunit kapag mataas ang presyo ng nasabing
produkto o serbisyo, mababa ang demand nito kung ang ibang salik na maaaring
makapagpabago sa demand ay hindi nagbabago (ceteris paribus). Ito ang ipinaliliwanag ng
downward sloping na kurba ng demand.
7. MGA DI-PRESYONG SALIK NA NAKAKAAPEKTO SA DEMAND:
a. Kita ng mamimili- may positibong epekto sa demand. Ang mga taong may mataas na kita
ay may kakayahang bumili ng mas maraming produkto kumpara sa taong may mababang
kita.
b. Populasyon- kapag malaki ang populasyon, inaasahang magiging mataas rin ang demand sa
lahat ng uri ng produkto at sebisyo.
c. Presyo ng mga Kaugnay o Kapalit na Produkto (related or substitute goods)- kapag mataas
ang presyo ng isa sa mga magkakaugnay na produkto, asahang bababa ang demand sa
kaugnay na produkto nito. Samantala kung maraming kapalit o kahalili ang produkto, asahang
sa pagtaas ng presyo nito ay ang pagtaas naman ng demand sa mga kahaliling produkto.
d. Panlasa- naaayon sa edad, kasarian, sitwasyon o pangangailangan, kaugalian at iba pa.
e.
presyo ng mga pangunahing bilihin, ang ilan sa kanila ay mamimili ng higit sa
kanilang pangangailangan upang samantalahin ang mababang presyo.
ARALIN: PAGSUSURI NG SUPLAY
1.SUPLAY- bilang ng produkto at paglilingkod na handang ipagbili sa mga
magkakaibang presyo sa isang takdang panahon. Ang mga mangangalakal,
prodyuser at nagbibili ang kumakatawan sa suplay.
2. ISKEDYUL NG SUPLAY- talaan na nagpapakita ng relasyon ng pagbabago sa
presyo at pagbabago sa dami ng suplay.
3. KURBA NG SUPLAY- grapikong paglalarawan ng ugnayan sa pagitan ng presyo
at dami ng suplay ng isang produkto o paglilingkod. Ang pagkilos ay paitaas
patungong kanan o upward sloping na nagpapahiwatig ng positibo o tuwirang
ugnayan ang presyo sa dami ng suplay.
4. BATAS NG SUPLAY- nagpapaliwanag na kapag mataas ang presyo ng isang
produkto o paglilingkod, ang suplay ay tataas. Kapag naman mababa ang presyo
ng produkto, mababa rin ang suplay.
5. MGA DI-PRESYONG SALIK NA NAKAKAAPEKTO SA SUPLAY:
a. Pagdami ng prodyuser- kapag maraming prodyuser, mataas ang suplay. Kapag
kaunti naman ang prodyuser, kaunti rin ang suplay.
b. Pagbabago sa Presyo ng mga Salik ng Produksyon- ang pagtaas sa presyo ng
salik ng produksyon na nangangahulugang pagtaas rin ng kabuuang gastos sa
produksyon ay maaring humantong sa pagbaba ng produksyon o suplay sa
pamilihan.
c. Pagbabago sa Presyo ng Kaugnay na Produkto- ang mataas na presyo ng
produkto ang humihikayat sa mga prodyuser na dagdagan ang produksyon dahil
mas malaki ang kita rito.
d. Espekulasyon sa Pamilihan- ang mga negosyante ay nagtatago ng kanilang
produkto at ilalabas lamang kapag mataas na ang presyo nito na nagdudulot ng
dagliang kakulangan sa suplay (hoarding).
e. Pag-unlad ng Teknolohiya- ang espesiyalisayon at produktibidad sa paggawa
ay nakatutulong sa paglaki ng produksyon.
ARALIN: ELASTISIDAD NG DEMAND:
1. MGA URI NG ELASTISIDAD NG DEMAND:
a. Elastic na Demand- ang bahagdan ng pagbabago sa dami ng demand ay mas
malaki sa bahagdan ng ng pagbabago sa presyo. N>1
b. Inelastic na Demand- ang bahgdan ng pagababgo sa dami ng demand ay mas
maliit sa bahagdan ng pagbabago sa presyo. N<1 (steep)
c. Unitary Demand- ang bahagdan ng pagbabago sa dami ng demand ay kahalintulad ng
bahagdan ng pagbabago sa presyo. N=1
d. Ganap na Elastik na Demand- ang napakaliit na bahagdan ng pagbabago sa presyo ay
magdudulot ng lubhang napakalaking pagbabago sa dami ng demand. % change in QD is
infinite. (vertical)
e. Ganap na Inelastik na Demand- ang dami ng demand ay hindi nagbabago kahit anuman ang
bahagdan ng pagbabago sa presyo. % change in P is infinite. (horizontal)
2. MGA SALIK NA NAKAKAIMPLUWENSYA SA ELASTISIDAD NG DEMAND:
a. Pagkakaroon ng Pamalit- ang demand sa produktong maraming pamalit ay may elastika
(substitute). Samantalang kung ang produkto ay walang malapit na kahalili, ang demand dito
ay mas inelastic (needs).
b. Bahagi ng Kita- ang elastisidad sa presyo ay mas mataas kung ang malaking bahagi ng kita
ang ginagastos para rito.
c. Pangangailangan o Luho- ang demand para sa pangangailangan ay inelastik ngunit elastic sa
luho.
d. Panahon- sa pangmadaliang panahon, ang demand sa produkto ay inelastik lalo na kung
nangangailangan ng mahabang panahon para gumawa ng anumang pagbabago.
3. PAGSUKAT NG ELASTISIDAD NG DEMAND AT SUPLAY:
ARALIN: ELASTISIDAD NG SUPLAY
1. MGA URI NG ELASTISIDAD NG SUPLAY:
a. Elastik na Suplay- ang bahagdan ng pagbabago sa dami ng suplay ay mas malaki sa
bahagdan ng pagbabago sa presyo. N>1
b. Inelastik na Suplay- ang bahagdan sa pagbabago sa dami ng suplay ay mas maliit sa
bahagdan ng pagbabago sa presyo. N<1
c. Unitary Suplay- ang bahagdan ng pagbabago sa dami ng suplay ay kahalintulad ng
bahagdan ng pagbabago sa presyo. N=1
d. Ganap na Elastik na Suplay- ang napakaliit na bahgdan ng pagbabago ay magdudulot ng
lubhang napakalaking pagbabago sa dami ng suplay. %change in QS is infinite. (vertical)
e. Ganap na Inelastik na Suplay- ang dami ng suplay ay hindi nagbabago kahit anuman ang
bahagdan ng pagbabago sa presyo. %change in P is infinite. (horizontal)
2. MGA SALIK NA NAKAKAIMPLUWENSYA SA ELASTISIDAD NG SUPLAY:
a. Presyo ng Produkto sa Pamilihan- ang elastisidad ng suplay ay nakasalalay sa anumang
pagbabago ng presyo ng produkto. Ang maliit na halaga sa pagtaas sa gastos ng produksyon ay
magdudulot ng maliit na bahagdan ng pagtaas sa presyo ngunit magdudulot
naman ng malaking bahagdan sa dami ng suplay.
b. Pinagmumulan ng Sangkap ng Produksyon- kung malawak ang mapagkukunan
ng sangkap upang mabuo ang produkto, madali para sa mga prodyuser na
makagawa ng maraming produkto kaya’t ang suplay ay maituturing na elastic.
c. panahon- sa pangmadaliang panahon (short run), ang mga salik ng produksyon
sa isang bahay-kalakal ay nakatakda. Dahil dito, hindi madaling mapalaki ang
produksyon dahil hindi ito maisasagawa ng agaran. Sa pangmatagalang
produksyon (long run), maaari nang magpalawak ng produksyon kaya’t ang
suplay ay masasabing elastic.
ARALIN: INTERAKSYON NG DEMAND & SUPLAY
1. PRESYO AT DEMAND- May negatibong ugnayan ang presyo sa demand. Kapag
ang presyo ay mataas, ang dami ng demand ay mababa; at kapag mababa ang
presyo, dadami ang gustong mamili kaya tataas ang demand.
2. PRESYO AT SUPLAY- May positibong ugnayan ang presyo sa suplay. Kapag
mataas ang presyo, nahihikayat ang prodyuser na damihan ang kanyang produkto
kaya mataas ang suplay. Kapag mababa naman ang presyo, hindi siya nahihikayat
na taasan ang dami ng produkto kaya mababa ang suplay.
3. EKILIBRIYONG PRESYO- ibinubunga ng interaksyon ng demand at suplay.
Nagaganap kapag ang kondisyon ng demand at suplay ay pantay. Ibig sabihin, sa
isang presyo, ang dami ng nais bilhin ng mga mamimili at dami ng nais ipagbili ng
mga nabibili ay pareho. Walang dahilan upang ang presyo ay tumaas o bumaba
kaya ito ay nasa ekilibriyong kalagayan.
ARALIN: KONSEPTO NG PAMILIHAN
1. PAMILIHAN- isang kaayusan kung saan ang mga mamimili at nagbibili ay
nagkakaroon ng pagkakataong magpalitan ng mga bagay.
2. ISTRUKTURA NG PAMILIHAN:
1. PAMILIHANG MAY GANAP NA KOMPETISYON:
a. Maraming mamimili at nagbibili- lubhang napakarami ng mga mamimili at
nagbibili na hindi kayang maimpluwensyahan ang presyo ng produkto sa
pamilihan. Walang kapangyarihan ang isang nagbibili na itaas ang kanyang
presyo dahil tiyak na bibili sa iba ang mga mamimili. Wala ring kapangyarihan
na itakda ng mamimili ang presyo dahil tiyak na marami ang bibili.
b. Malayang kalakalan- Malayang nakapagpapasiya ang mamimili sa kanyang
bibilhin at mga nagbibili sa produktong kanilang ipagbibili sa pamilihan. Sa dami
ng mapagpipilian, hindi kayang kontrolin ng isang mamimili o nagbibili ang
presyo sa pamilihan. Ang presyo ay itinakda ng interaksyon ng demand at
suplay.
c. Magkakatulad na produkto- dahil walang pagkakaiba ang mga produktong ipinagbibili, 4. PRICE FLOOR/ PRICE SUPPORT- pinakamababang presyo na itinakda ng batas
maraming pagpipilian. na ipapataw sa mga produkto at serbisyo. Ito ay upang tulungan ang ilang sector
d. Malayang paggalaw ng sangkap pamproduksyon- dahil hindi kontrolado ng iilan ang mga laban sa pang-aabuso. Halimbawa nito ang price support sa sector ng agrikultura
sangkap ng produksyon, madali itong nakakapasok sa proseso ng produksyon at pamilihan. Ibig at ang batas ukol sa minimum wage. Ito ay nasa itaas ng presyong ekilibriyo.
sabihin, maraming mapagkukunan ng mga sangkap pamproduksyon kaya naman maraming
produktong magkakatulad ang naipagbibili sa pamilihan. 5. PALENGKE- pisikal na pook kung saan nagagawang magtagpo ng mga mamimili
e. Malayang pagpasok at paglabas ng mga industriya- walang kakayahan ang mga dating sa nagbibili.
negosyante na hadlangan ang pagpasok ng mga bagong negosyante sa industriya. Ang pagdami
ng negosyante ay lalong magpapaigting sa kompetisyon.
f. Lubos na kaalaman sa kalagayan ng pamilihan- walang impormasyon ang naitatago sa LEGEND:
mamimili at nagbibili kaya walang pagkakataon na makontrol ang kalagayan ng pamilihan. Ang
presyo, suplay at demand ay malawak na alam ng lahat ng kasali sa pamilihan. D= demand
P= price
2. PAMILIHANG MAY DI-GANAP NA KOMPETISYON: S= supply
a. Monopolyo- uri ng pamilihang iisa lamang ang prodyuser at walang katulad o kahalili ang QD= quantity demanded
produktong ipinagbibili sa pamilihan. Ang prodyuser ay malayang naibaba o naitataas ang QS= quantity supplied
presyo ng produkto. (e.g. Meralco) (TRIANGLE)= change
b. Oligopolyo- pamilihang iilan lamang o kaunti ang gumagawa ng halos magkakatulad na  = shifted to the right (increasing)
produkto sa pamilihan. Kabilang dito ang industriya ng semento, bakal, ginto at petrolyo. Dahil  = shifted to the left (decreaing)
magkakatulad ang produkto, karaniwang walang kompetisyon sa presyo. Isinasagawa ang ^ = increasing
sabwatan ng mga oligopolista na maaring humantong sa kartel. V = decreasing
c. Kompetisyong Monopolistiko- uri ng pamilihang magkakatulad ang produkto ngunit
magkakaiba sa paningin ng mamimili. Naisasagawa sa pamamagitan ng anunsyo, brand name,
pakete ng produkto, kulay at amoy ng produkto. Halimbawa nito ang shampoo na parehas
lamang nakakalinis ng buhok ngunit dahil sa brand, amoy at anunsyo, inaakala ng mamimili na
magkakaiba ito. Kaya, kahit mataas ang presyo ng isang brand ng shampoo ay may bumibili
parin nito kahit mas mababa ang presyo ng ibang shampoo.
d. Monopsonyo- pamilihan kung saan iisa lamang ang mamimili ngunit napakaraming nagbibili
sa pamilihan. Halimbawa nito ang pamahalaan na nag-iisang kumukuha ng serbisyo ng mga
sundalo, pulis at bumbero. Dahil pamahalaan lamang ang kumukuha ng serbisyo nito, kaya
nitong magbigay ng mababang sweldo sa mga naturang empleyado ng pamahalaan.

CUT THROAT

ARALIN: INTERBENSYON NG PAMAHALAAN SA PAMILIHAN

1. PAGKONTROL NG PAMAHALAAN- maliban sa pagtatakda ng buwis at pagbibigay ng subsidy,

may dalawang uri ng pagkontrol sa presyo: price ceiling at price floor.

2. PRICE CEILING/ PRICE CONTROL- pinakamataas na presyo na itinakda ng batas na ipapataw

ng mga nagbibili sa mga produkto at serbisyo. Ito ang inilalagay ng pamahalaan sa mga
produkto na itinuturing na esensyal. Ito ang nasa ibaba ng Ekilibriyong presyo.

3. BLACK MARKET- illegal na transaksyon sa pagitan ng mamimili at nagbibili.