HUMERUS

KEM KLER
Tuberculum majus

ÜST EKSTREM TE KEM KLER Rotator cuff kaslarından

- M. supraspinatus
- M. infraspinatus
SCAPULA - M. teres minor buraya tutunur

Incisura scapulae
1- n. suprascapularis,
2- a. suprascapularis

Tuberculum minus
Rotator cuff kaslarından sadece
M. subscapularis buraya tutunur

Sulcus intertubercularis
SCAPULA S M. latissimus dorsi bu olu un tabanına yapı arak
sonlanır
S
M. biceps brachii’nin caput longum’unun
t tendonu geçer
M. teres major iç duda ına yapı ır
M. pectoralis major dı duda ına yapı ır

Processus coracoideus Capitulum Trochlea

• M. pectoralis minor buraya yapı arak sonlanır humeri humeri

1
 Sulcus nervi radialis
• N. radialis ile
• A. profunda brachii seyreder

Trapezium
Os scaphoideum
• Art. carpometacarpalis
• En çok kırılan karpal kemiktir. pollicis’e katılır.

Os lunatum
Sulcus nervi ulnaris • Luksasyonu (ÇIKI I) en çok görülen karpal kemiktir.
• Epicondylus medialis’in arkasındaki bu N. medianus zedelenebilir.
oluktan n. ulnaris geçer Os pisiforme
• Os triquetrum’un üzerindedir
• FCU’in tendonu içinde yer aldı ından sesamoid bir kemiktir
EL B LE KEM KLER

Sophia (Scaphoideum)
Loren (Lunatum)
Too (Triquetrum)
Pretty (Pisiforme)

Try (Trapezium)
To (Trapezoideum)
Catch (Capitatum)
Her (Hamatum)

2
ALT EKSTREM TE KEM KLER Foramen ischiadicum majus

- m. piriformis geçer
for. suprapiriforme’sinden
a, v, n. glutea superior
OS COXA for. infrapiriforme’sinden
a, v, n. glutea inferior
• Spina iliaca anterior superior (SIAS) n. ischiadicus
a, v, pudenda interna
SIAS’a tutunan yapılar; n. pudendus
- M. sartorius
- Lig. inguinale
- M. tensor fasciae latae Foramen ischiadicum minus
- m. obturatorius’un tendonu geçer
• Tuberculum pubicum
a, v, pudenda interna
(lig. inguinale medialde buraya tutunur) n. pudendus

• Foramen obturatum

Apertura pelvis superior çapları

1. Conjugata anatomica
Promontorium (S1) ile symphysis P
pubica’nın üst kenarı arasındaki
mesafedir (12 cm)
2. Conjugata vera
(=Conjugata obstetrica)
Promontorium ile symphysis
pubica’nın arka yüzünün orta noktası
arasındaki mesafedir S
APS’un en dar çapıdır (11 cm)

3. Conjugata diagonalis
Promontorium ile symphysis pubica’nın alt kenarı arasındaki
mesafedir (12,5 cm)
Vaginal tu e ile ölçülebilen tek mesafedir

3
 TIBIA THORAX KEM KLER
Tuberositas tibia COLUMNA VERTEBRALIS
• Lig. patella
(m. quadriceps femoris’in tendonu) tutunur. For. intervertebrale’lerden
n. spinalis çıkar, gang. spinale de
buradadır

Malleolus medialis Corpus vertebra;

• arkasından; Arcus vertebrae;
- pediculus
a. tibialis posterior’un nabzı alınır ve - lamina
m. tibialis posterior’un tendonu geçer Proc. articularis superior
Proc. articularis inferior
• önünden v. saphena magna geçer Proc. transversus
Proc. spinosus

FIBULA
Fibula’nın proximal (C O l l u m) kırıklarında Servikal vertebralar
N. peroneus communis yaralanır. • En karakteristik özelli i;
For. transversarium’ları vardır

• Buradan a. ve v. vertebralis geçer (C7

hariç)

Malleolus lateralis 1 – 2 – 7 vertebralar atipiktir.

• arkasından;
m. fibularis longus ve brevis’in tendonu ile 1. servikal vertebra’da proc.
spinosus yoktur
v. saphena parva geçer
2.nin dens’i vardır
• önünden; 7. servikal vertebra (vertebra
m. fibularis tertius’un tendonu geçer prominens) hariç proc. spinosus
çatallıdır

4
 Atlas (C1)

• Corpus vertebrae’sı ve proc .

spinosus’u yoktur
• Massa lateralis’i vardır

Sulcus arteriae vertebralis

• Buradan
A. vertebralis ile
N. suboccipitalis geçer.

1. Costa (costa prima)

• Üst yüzünde;
Sulcus arteriae subclaviae ve
Sulcus venae subclaviae bulunur
Axis (C2)
• M. scalenus anterior bu iki damar arasındaki tuberculum musculi
• Dens axis isimli çıkıntısı vardır. scaleni anterioris’e tutunur.
• Dens axis’i lig. transversum
atlantis pozisyonunda tutar

Vertebra prominens (C7)

Proc. spinosus’u en uzun ve
çatalsızolan vertebradır.

En küçük for. transversarium’u olan

servikal vertebradır.
çinden sadece v. vertebralis geçer.

A. vertebralis geçmez.

5
CRANIUM KEM KLER OS ETHMOIDALE
1. Lamina perpendicularis
Septum nasi’nin büyük bölümünü
olu turur
- Crista galli
(Falx cerebri tutunur)
LH
LP
LE
2. Lamina cribrosa
• Cavitas nasi’nin çatısının büyük
bölümünü yapar
• Üzerindeki deliklerden olfaktor sinir
uzantıları kafa içine geçer

3. Labyrinthus ethmoidalis
LP - Concha nasalis sup.
- Concha nasalis med.

OS OCCIPITALE
OS PARIETALE Clivus (bulbus, pons buraya oturur)
Sulcus arteriae meningeae mediae
A. meningea mediae’nın dallarına aittir Foramen magnum
(epidural hemoraji) • Medulla spinalis ve zarları
C • N. accessorius’un pars spinalis’i
• A. vertebralis
Yeni do an cranium’ndaki • A. spinalis anterior
6 fontanel’in de yapısına katılan tek A. spinalis posterior
kemiktir !

Canalis nervi hypoglossi

• N. hypoglossus geçer

6
 OS SPHENOIDALE
Foramen rotundum
(fossa cr. media’yı
fossa pterygopalatina’ya ba lar,
n. maxillaris, geçer)

Foramen ovale
(fossa cr. media’yı
fossa infratemporalis’e ba lar,
n. mandibularis, geçer)

Foramen spinosum
(fossa cr. media’yı
fossa infratemporalis’e ba lar,
a. meningea media, geçer)

OS SPHENOIDALE
Sella turcica OS TEMPORALE
Fossa hypophysialis Meatus (porus) acusticus
internus
- 7, 8, n. intermedius,
FH Canalis opticus - a. v. labyrinthi geçer.
n. opticus
a. ophthalmica
Canalis caroticus
(a. carotis int. geçer)

FISSURA ORBITALIS SUPERIOR (FOS)

(Fossa cranii media’yı Orbita’ya ba lar)
• N. oculomotorius (3) Canalis nervi facialis
• N. trochlearis (4)
• N. abducens (6)
• N. ophthalmicus (5-I) For. stylomastoideum
• V. ophthalmica superior (n. facialis kafatasını buradan terk eder.)

7
 MANDIBULA

• Foramen mandibulae
- A. v. n. alveolaris inferior

• Canalis mandibulae

• Foramen mentale
- n. mentalis

For. jugulare

- Sinus sigmoideus
- V. jugularis interna
- Sinus petrosus inferior
(v. jugularis int.’ya açılır.)
- 9, 10,11. KS’ler geçer Vomer
E

• Septum nasi
V
1- Os ethmoidale
(neurocranium)

2- Vomer
(viscerocranium)

8
 MAXILLA Fissura orbitalis superior (FOS)
(Fossa cranii media’yı Orbita’ya ba lar)
• Os nasale’lerle birlikte apertura • N. oculomotorius (3)
piriformis’in sınırlarını olu turur
• N. trochlearis (4)
• Os palatinum’larla birlikte palatum • N. abducens (6)
durum’u olu turur • N. ophthalmicus (5-I)
• V. ophthalmica superior

• Sulcus infarorbitalis
• Canalis infraorbitalis
• Foramen infraorbitale
A. v. n. infraorbitalis
Fissura orbitalis inferior (FO )
(Orbita’yı fossa pterygopalatina’ya ba lar)
• N. maxillaris (5-2)
• V. ophthalmica inferior

ORBITA Anulus tendineus

Lateral communis’ten
Orbita’nın duvarları (Zinn Halkası) geçen
• Üst: yapılar
frontal ve sfenoid kemikler
N. opticus (2)
• Dı : (a. v. centralis retina)
zygomatik ve sfenoid kemikler a. ophthalmica
• Alt:
N. oculomotorius (3)
Maxilla, zygomatik ve palatin
kemikler
ç duvar: N. abducens (6)
• Sfenoid
• Ethmoid
• Lacrimale
a
• Maxilla
9
 Fossa temporalis
Burun bo lu u’nun duvarları
Dı :
• Concha nasalis sup./med./inf.
M. temporalis
ç: A. v. temporalis superficialis
Alt:
Pterion
• maxilla • ethmoid - A. meningea media’nın ön dalı
• os palatinum • vomer - Sulcus lateralis

Üst:
• Nazal
• Frontal
• Ethmoid
• Sphenoid Fossa infratemporalis

A. maxillaris ve dalları
Parotis bezi
Gang. oticum
Çi neme kasları (m. masseter
hariç)
N. mandibularis ve dalları
Plexus pterygoideus

10
 FOSSA PTERYGOPALATINA

FOSSA
PTERYGOPALATINA

Ba lantıları;

Fossa pterygopalatina:
Fissura orbitalis inf.------ LE Orbita’ya
Orbita’nın apeksinin arkasında ve Fissura Orbitalis Inferior ile
For. rotundum-------------- LE Fossa cranii media’ya
Fissura pterygomaxillaris’in kesi im yerinde bulunur.
For. sphenopalatinum---- LE Cavitas nasi’ye
çerisinde;
Fissura pterygomaxillaris--- LE Fossa infratemporalis’e
Ggl. pterygopalatinum Canalis pterygopalatinus----- LE Cavum oris’e (for. palatinum majus ve minus)
N. maxillaris
A. maxillaris

11
 EKLEMLER ÜST EKSTREM TE EKLEMLER

Discus’u olanlar,
• Art. sternoclavicularis Art. sternoclavicularis
• Art. acromioclavicularis
• Art. radioulnaris distalis
Sellar tip eklemdir
Discus articularis’i vardır
• Art. radiocarpalis
Üst ekstremiteyi gövdeye
• Art. temporomandibularis
ba layan tek eklemdir
Meniscus’u olanlar,
Art. genus
Labrum’u olanlar,
Art. humeri (labrum glenoidale)
Art. coxae (labrum acetabulare)

Articulatio humeri
Hareketli Eklem Tipleri Sferoid tip eklemdir
Labrum articulare
(glenoidale)’si vardır
M. biceps brachii’nin uzun
ba ının tendonu eklem
kapsülünü deler
Bursa subtendinea musculi
subscapularis eklem
bo lu u ile ba lantılıdır
Eklem kapsülünü
• Üstten m. supraspinatus
• Arkadan m. infraspinatus ve m. teres minor
• Önden m. subscapularis destekler
Bu kaslara Rotator cuff kasları adı verilir

12
 Art. cubiti
ALT EKSTREM TE EKLEMLER
• Art. humeroulnaris (ginglymus)
(en çok çıkan eklemdir ve n. ulnaris
yaralanır.)
• Art. humeroradialis (sferoid)
• Art. radioulnaris proximalis
(trokoid)

Art. coxae
• Femur ba ı ile acetabulum arasında
olu an sferoid tip eklemdir

• Labrum acetabuli olan iki eklemden

biridir
• Lig. anulare radii
(radius ba ını ulna’daki
incisura radialis’de tutar.)

Kalça ekleminin ligamentleri

Art. radiocarpalis
• Radius’un distal ucu ile
scaphoideum ve lunatum, ve bir
discus aracılı ıyla ulna distal ucu
ile triquetrum arasında olu ur
• Tipi elipsoid
• Ulna ve Os pisiforme bu ekleme
katılmaz
Art. carpometacarpalis pollicis
1. Lig. iliofemorale
• Eklemin stabilizesinden sorumlu en
önemli ligamenttir
• Uylu un a ırı ekstensiyon’unu
sınırlar
2. Lig. pubofemorale
• Uylu un a ırı abdüksiyonunu önler
3. Lig. ischiofemorale
Uylu un iç rotasyonunu sınırlandırır.
Art. coxae’nın arkaya çıkıklarında bu ba
yırtılır ve n. ischiadicus yaralanır. Öne
çıkıklarında ise n. femoralis yaralanır.

• 1. metakarpal ile trapezium arasındaki

sellar tip eklemdir
13
 4. Zona orbicularis
• Negatif hava basıncından sonra femur DI BA LARI
ba ını acetabulum’da tutan en önemli 1- Lig. patella
yapıdır. • M. quadriceps femoris’in tendonunun
kalınla mı orta parçasıdır.
Artroskopi bu ba ın lateralinden yapılır.
5. Lig. capitis femoris
Uyluk fleksiyondayken veya yarı
fleksiyondayken yapılan, adduksiyon ve
dı rotasyonu sınırlar
çerisinde femur ba ını besleyen bir
damar var.

2- Lig. collaterale fibulare

6. Lig. transversum acetabuli (laterale)
• Incisura acetabuli’yi birle tiren
labrum’un bir parçasıdır.

3- Lig. collaterale tibiale (mediale)

Art. genus
Meniscus medialis’e yapı ıktır.
• Femur ile tibia arasında bicondyler tip Diz ekleminin stabilizesinden
eklemdir. sorumlu en önemli ligamenttir.

• Diz ekleminde fleksiyon, ekstansiyon ve

diz fleksiyonda iken biraz da rotasyon
yapılır.
4- Lig. popliteum obliquum
m. semimembranosus’un
• Tendonu diz ekleminin içinden geçen kas:
tendonunun uzantısıdır.
M. popliteus’dur.

• Bursa suprapatellaris eklem bo lu u ile 5- Lig. popliteum arcuatum

ba lantılıdır. m. popliteus’un ba langıç liflerinin
kalınla masıdır.

14
 Ç BA LARI
Art. genus 1- Lig. cruciatum anterius
Baca ın a ırı ekstansiyon’unu önler.
Femur üzerinde tibia’nın öne hareketini
sınırlar.
2- Lig. cruciatum posterius
Femur üzerinde tibia’nın arkaya
hareketini sınırlar.
Baca ın a ırı fleksiyon’unu önler.
Fleksiyondaki dize a ırlık bindi inde
femuru stabilize eder
3- Lig. transversum genus
Menisküslerin ön uçlarını birle tirir ve
birlikte hareket etmelerini sa lar
4- Lig. meniscofemorale anterius
5- Lig. meniscofemorale posterius

Art. talocruralis
• Tibia, fibula ve talus Lig. collaterale laterale;
arasında kurulu ginglimus tip Aya ın inversiyonunu sınırlandırır.
eklemdir nversiyon tarzı burkulmalarda kopan ligamenttir.

Art. subtalaris (talocalcanea) Lig. collaterale mediale

• Eversiyon ve inversiyon
hareketlerinin büyük bölümü
(% 7o’i) bu eklemde yapılır.
• Art.
talocalcaneonavicularis
( nv-Ev’un %30’u)
(Lig. deltoideum)
Aya ın a ırı eversiyonunu önler.
Lig. calcaneonaviculare plantare
• Talus ba ını alttan destekler
• Ayak kubbesini korumada (arcus longitudinalis medialis) pasif
olarak çok önemli bir görev yapar
• Bu ba ın kopmasında ayak kubbesi çöker ve düz tabanlık (pes
planus) olu ur

15
KRANYUM ve KOLUMNA VERTEBRAL S EKLEMLER Art. atlantoaxialis mediana
(NO eklemi)

trokoid tip eklemdir

Ligg. alaria (rotasyon kontrolü)
Lig. apicis dentis
- Notokord’un kalıntısıdır.
Lig. transversum atlantis
Art. temporomandibularis - Dens axis’i pozisyonunda
tutar
• Discus articularis’i vardır. Çeneyi
açan m. pterygoideus lateralis’in Membrana tectoria
discus’a tutunması vardır. - Vertebra gövdelerinin arka
• Bicondyler tip eklemdir. yüzlerini örten lig.
longitudinale posterius’un,
axis’ten (C2) sonra yukarı
do ru devamıdır.

Art. atlantooccipitalis (YES eklemi)

• Elipsoid tip eklemdir

Symphysis intervertebralis
• Fleksiyon-
ekstansiyon ve ba ın
yana e ilmesinde
fonksiyon görür • Vertebra corpus’ları arasındaki simfizis
tip eklemlerdir
Ligamentleri: • Corpuslar arasında 23 adet discus
• Membrana intervertebralis denilen fibröz kıkırdak
atlantooccipitalis ant. yapısında olu umlar bulunur
• Membrana
atlantooccipitalis • Lig. longitudinale anterius columna
post. vertebralis’in ekstensiyonunu sınırlar
a. vertebralis
• Lig. longitudinale posterius columna
n. suboccipitalis vertebralis’in fleksiyonunu sınırlar
tarafından delinir.

16
Art. zygapophysiales

• Kom u vertebraların proc. articularis superior ve inferior’ları

arasındadır

LP’de geçilen anatomik yapılar

• Deri ve fasya
Ligg. flava • Lig. supraspinale
• Lamina arcus vertebrae’leri birbirine ba lar • Lig. interspinale
Ligg. supraspinalia • Lig. Flavum
Ligg. interspinalia Epidural Aralık
Lig. nuchae • Dura mater
(Ligg. supraspinalia’nın C7 ve protuberentia occipitalis externa arasında • Arachnoidea mater
uzanan bölümüdür, Ba ın dik tutulmasına yardım eder ve a ırı Subaraknoid aralık
fleksiyonunu önler)

17
 KASLAR
Ç NEME KASLARI
BA ve BOYUN KASLARI
M. temporalis
M. masseter
YÜZ KASLARI (Yüzeyelinden ductus parotideus geçer)
M. pterygoideus med.
M. pterygoideus lat. (çeneyi AÇAR)
1) Yüz bölgesinde fascia • Siniri N. mandibularis
profunda bulunmaz.

2) Mimik kasları fascia

superficialis’in 2
yapra ı arasında
bulunur.

3) Mimik kaslarının siniri

N. facialis’dir.
BOYUN BÖLGES

Vagina carotica
(Karotis kılıfı)
M. buccinator
A. carotis communis
A. carotis interna
• Ductus parotideus tarafından delinir. V. jugularis interna
N. vagus’u sarar.
• Çi nemeye yardım eder, emme ve üfleme
hareketlerini yaptırır.

M. platysma

• Siniri N. facialis
• V. jugularis externa altından (arkasından)
geçer

18
 H YO D ÜSTÜ KASLAR

• M. mylohyoideus (5)
Mm. scaleni ant / med / post • M. digastricus
M. scalenus ant.’un yüzeyelinde - Venter anterior (5)
N. phrenicus seyreder.
- Venter posterior (7)
A. subclavia ve plexus brachialis • M. stylohyoideus (7)
m. scalenus ant. ile med.
arasındadır. • M. geniohyoideus C1 spinal

H YO D ALTI KASLAR
• M. thyrohyoideus
C1 spinal

TRIGONUM SUBOCCIPITALE • M. sternohyoideus

• M. sternothyroideus
çinde:
A. vertebralis • M. omohyoideus
N. suboccipitalis
Siniri Ansa cervicalis

19
 M. sternocleidomastoideus BOYUN ARKA (YAN) ÜÇGENLER
• Tek taraflı kasıldı ında yüzü kar ı tarafa
çevirir.
• ki taraflı kasıldı ında boynu öne e er.
• Ba ı yastıktan kaldıran kastır.
N. accessorius (pars spinalis)

kasın üzerinde (yüzeyelinde);

V. jugularis externa
kasın altında (arkasında);
Vagina carotica,
Plexus cervicalis
Trigonum occipitale
Ansa cervicalis • N. accessorius (11) buradadır.
A. subclavia

BOYUN ÜÇGENLER

Trigonum musculare
Gl. thyroidea
Gl. parathyroidea

Trigonum caroticum
Trigonum supraclaviculare
A. carotis communis
A. carotis externa • A. subclavia
- M. digastricus, v. post. A. carotis interna
• Plexus brachialis’in truncusları
- M. omohyoideus, v. sup. V. jugularis interna
- M. SCM N. vagus (10) • Supraclaviküler lenf dü ümleri (Virchow dü ümü)
N. hypoglossus (12) • V. jugularis externa

20
SIRT VE THORAX KASLARI M. levator scapulae
M. rhomboideus minor
M. rhomboideus major
SIRT KASLARI
• Scapula’nın medial kenarını
M. trapezius
içe ve yukarı çekerler
• Kolun 90º den sonraki
Abdüksiyonunda
• Scapula’yı toraks
duvarından çekerler
(hiperabdüksiyon)
m. serratus anterior’a yardım eder ( retraksiyon)
• Omuzun çökmesini önler N. dorsalis scapulae
N. accessorius (pars spinalis)

TORAKS KASLARI

M. pectoralis major
Kola
adduksiyon,
fleksiyon
M. latissimus dorsi
iç rotasyon
• Kola adduksiyon, ekstensiyon
ve iç rotasyon
Trigonum clavipectorale
• Gövdeyi yukarı çeken esas kastır
(deltopectorale)
• Hem derin inspiryum’da hem de
kuvvetli ekspiryum’da çalı ır çinde;
• sulcus intertubercularis’te v. cephalica
sonlanır
a. thoracoacromialis
• N. thoracodorsalis
bulunur.

21
 DIAPHRAGMA
M. pectoralis minor
Axillar damarlar ve • nspiryum’un esas kasıdır
plexus brachialis’in Motor siniri : N. phrenicus
fasciculus’ları bu kasın
arkasında bulunur.
Duyu sinirleri

Omzu öne (protraksiyon)

N. phrenicus
ve a a ıya (depresyon) Son 6 interkostal sinir
çeker
N. subcostalis
proc. coracaideus’da
sonlanan tek kastır
(kola hareket yaptırmaz!)

M. serratus anterior
Foramen venae cavae
Scapula’yı yukarı döndürür
• T8’de
Kola hiperabdüksiyon
• çinden;V. cava inferior
yaptıran kastır
Sa n. phrenicus
Scapula’ya protraksiyon
yaptırır. Uzanma-Yeti me
(boksör) kasıdır Hiatus oesophageus

Fossa axillaris’in medial • T10’da

duvarını yapar • çinden;
Oesophagus
N. thoracicus longus
Her iki n. vagus
A. v. gastrica sin.

22
 ÜST EKSTREM TE KASLARI

OMUZ KASLARI M. deltoideus

• Kola abdüksiyon
(15-90)
• Adduksiyon hariç kolun
bütün hareketlerinde
fonksiyon görür
• M. trapezius ile birlikte
acromion’a tutunur
• N. axillaris

ROTATOR CUFF
KASLARI
• Art. humeri’nin
stabilizesini sa layan en
önemli yapıdır

Hiatus aorticus
• T12’de
• çinden; M. supraspiantus (S)
Aort M. infraspiantus (I)
Ductus thoracicus
(bazen V. azygos M. teres minor (t )
V. hemiazygos) M. subscapularis (S)

23
M. supraspinatus HUMEROTR C P TAL ARALIK
Sınırları
Kolun abdüksiyon hareketini
ba latır (0º-15º) • Dı ta; humerus
• çte; m. triceps brachii
Rotator cuff kası olmasına
(caput longum)
ra men kolun rotasyon
hareketlerinde fonksiyonu yoktur • Yukarıda ; m. teres minor
• A a ıda; m. teres major
Tendon yırtı ının en fazla oldu u
rotator cuff kasıdır
çinden
N. suprascapularis N. axillaris
A. ve v. circumflexa humeri post.

M. infraspinatus
(N. suprascapularis)
r
M. teres minor i no
(N. axillaris) sm
te re
m.

m apu
.t t
C
• Kola; dı rotasyon

r ic lo
ep ng
ajor

s um
m

br
M. subscapularis s
re

ac
Humerus’taki tuberculum minus’a t e

hi
m.

i
insersiyo yapan tek kastır.

M. teres major

Kola; adduksiyon
iç rotasyon
N. subscapularis

24
 KOL KASLARI
SCAPULOTR C P TAL ARALIK
Sınırları • Kolun ön tarafındaki kaslar:
• Dı ta m. triceps brachii M. biceps brachii
(caput longum) M. brachialis
• Yukarıda m. teres minor M. coracobrachialis
• A a ıda m. teres major • Siniri
N. musculocutaneus
çinden
A. v. circumflexa scapula

FOSSA AX LLAR S
• ç: m. serratus anterior
• Dı : humerus
• Arka: m. subscapularis,
m. teres major
m. latissimus dorsi M. coracobrachialis
• Ön: m. pectoralis major ve • Kola adduksiyon ve fleksiyon
minor • N. musculocutaneus seyri
sırasında bu kası deler
Ç NDE;
A. axillaris ve dalları M. brachialis
• Önkola esas fleksiyon yaptıran
V. axillaris kastır.
Plexus brachialis’in Tuberositas ulna’da sonlanır.
fasciculus’larından çıkan sinirler

25
M. biceps brachii
Kola ve önkola fleksiyon, önkola Kolun arka tarafında:
supinasyon
M. triceps brachii
Uzun ba ının tendonu;
-Tuberculum supraglenoidale’den ba lar, Önkola ekstansiyon (esas)
- Omuz ekleminin içinden geçer, Olecranon’a tutunur.
- Sulcus intertubercularis’te seyreder
Siniri
- Tuberositas radii’ye tutunur.
N. radialis

M. biceps brachii
Aponeurosis bicipitalis
(lacertus fibrosus) KOLUN HAREKETLER
(M. deltoideus a a ıdaki hareketlerin hepsini
yaptırır.)
• Üstünden v. mediana
cubiti FLEX YON: M. coracobrachialis
M. pectoralis maj.
• Altından a. brachialis ve
DI ROTASYON: M. infraspinatus
n. medianus geçer
M. teres min.
ABDÜKS YON: M. supraspinatus (0-15)
M. deltoideus (15-90)
M. serratus ant. (>90)
(m. trapezius yardımcısıdır)
ADDUKS YON M. latissimus dorsi (Ext)
Ç ROTASYON M. teres maj. (Ext)
M. pectoralis maj. (Flx)
ADDUKS YON M. coracobrachialis
Ç ROTASYON M. subscapularis
26
 ÖNKOLUN
ÖN YÜZÜNDEK KASLAR ÖNKOL YÜZEYEL
FLEKSOR KASLARI

ÖNKOL FLEKSOR KASLARI

M. flexor carpi ulnaris ve

M. flexor digitorum profundus’un medial yarısı n. ulnaris,
• Di er kaslar n. medianus tarafından uyarılır

M. pronator teres
ÖNKOLUN Önkola pronasyon dı ında
ÖN YÜZÜNDEK KASLAR fleksiyon da yaptırır (pronasyona
hız ve güç katar.)
YÜZEYEL DER N TABAKA Bu kasın iki ba ı arasından
TABAKA M. flexor digitorum n. medianus geçer
M. pronator teres profundus
M. flexor carpi radialis M. flexor carpi radialis
M. palmaris longus M. flexor pollicis longus
M. flexor carpi ulnaris M. pronator quadratus Bu kas ile m. brachioradialis
arasından a. radialis nabzı alınır.
M. flexor digitorum
superficialis

27
 M. palmaris longus
Tendonu aponeurosis palmaris’e
insersiyo yapar
(Retinaculum Flexorum’un
yüzeyelinden geçer) M. flexor digitorum superficialis
• 2, 3, 4 ve 5. parmakların orta falankslarında sona erer.

M. flexor carpi ulnaris (FCU) M. flexor digitorum profundus

Os pisiforme’yi içine alarak sonlanır
Ön kolda sadece n. ulnaris tarafından
uyarılan tek kastır
Bu kasın iki ba ı arasından n. ulnaris
geçer.
• 2, 3, 4 ve 5. parmakların son falankslarında sona erer.
• Lumbrikal kaslar tendonlarından ba lar.
• Önkolda n. ulnaris ve n. medianus tarafından uyarılan tek
kastır
• Elin kavrama hareketinde önemli bir kastır

Fossa Cubitalis
m. brachioradialis ile
m. pronator teres arasındadır
çinde ;
N. medianus
A. brachialis
(a. radialis ve a. ulnaris)
M. pronator quadratus
N. radialis ve derin dalı
(n. interosseus posterior-P N) • Önkolun esas pronator
kasıdır
Biceps’in tendonu

28
 ÖNKOLUN EKSTENSÖR KASLARI N. radialis tarafından uyarılan
kaslar
M. brachioradialis • B rachioradialis
M. anconeus • E kstensörler
M. supinator • S upinator
• T riceps brachii ve
M. extensor carpi radialis longus
M. abd uctor pollicis longus
M. extensor carpi radialis brevis
M. extensor carpi ulnaris

M. extensor pollicis longus

M. extensor pollicis brevis
M. abductor pollicis longus
M. extensor indicis
M. extensor digitorum
M. extensor digiti minimi M. brachioradialis
N. radialis tarafından uyarılmasına
ra men önkola fleksiyon yaptırır.
Proc. styloideus radii’de sonlanır.
ÖNKOLUN EKSTENSÖR KASLARI (El bile inin distaline geçmez!)

M. supinator
Supinasyonun esas kasıdır.
P N bu kası deler.

M. extensor digitorum
tendonları connexus intertendineus
aracılı ı ile birbirine ba lanır

29
 ÖNKOLUN HAREKETLER

ESAS KAS HIZ VE GÜÇ KATAN

Fleksiyon M. brachialis M. brachioradialis

(N. musculocutaneus) (N. radialis)

Supinasyon M. supinator M. biceps brachii

(N. radialis) (N. musculocutaneus)
FOVEA RADIALIS
Pronasyon M. pronator quadratus M. pronator teres Sınırları;
• çinde; a. radialis
(N. medianus) (N. medianus) • M. extensor pollicis longus
v. cephalica
• M. extensor pollicis brevis
• Tabanında;
• M. abductor pollicis longus
TRAPEZIUM
SCAPHOIDEUM

Retinaculum flexorum

Önünden geçen olu umlar

• M. palmaris longus’un tendonu
• A. ulnaris
• N. ulnaris

30
EL KASLARI
Mm. Lumbricales
Tenar kaslar
• M. abductor pollicis M. flexor digitorum profundus’un
brevis tendonlarından ba lar

• M. flexor pollicis brevis 2-5. parmakların proksimal

• M. opponens pollicis
(n. medianus) ve
• M. adductor pollicis
(n. ulnaris)
falankslarına fleksiyon, di er
falankslarına ekstensiyon
• 1. ve 2. lumbrikaller (n. medianus)
• 3. ve 4 lumbrikaller (n. ulnaris)

Hipotenar kaslar
• M. abductor digiti minimi
• M. flexor digiti minimi brevis
• M. opponens digiti minimi
(N. ulnaris)

31
ALT EKTREM TE KASLARI

M. iliopsoas PES ANSER NUS

Uylu a ve gövdeye fleksiyon (esas) • M. sartorius
Uylu a dı rotasyon s g st • M. gracilis ve
- m. iliacus (n. femoralis)
• M. semitendinosus’un
- m. psoas major (L1, 2, 3 ön dalları)
tendonları
N. femoralis ile birlikte
lacuna musculorum’dan geçer.
Baca a FLEKS YON
Trochanter minor’da sonlanan tek kastır. Ç ROTASYON
Plexus lumbalis m. psoas maj.’un arkasında
olu ur.
Supin pozisyondan oturur pozisyona
geçmemize yarar.

M. quadriceps femoris
4 parçası vardır:
M. sartorius • M. vastus lateralis
• M. vastus medialis
SIAS’tan ba lar • M. vastus intermedius
• M. rectus femoris
Tendonu pes anserinus’a katılır
A.v. femoralis ve canalis adductorius’u • Tuberositas tibiae’da sonlanır
örter (lig. patellae)
Uylu a ve baca a fleksiyon
Baca ın ekstansiyonu ve
Uylu a dı rotasyon stabilizasyonu
Baca a iç rotasyon M. rectus femoris sayesinde
uylu a fleksiyon
Siniri
N. femoralis N. femoralis

32
 Canalis adductorius
M. tensor fasciae latae
(Hunter/Subsartorial)
• Uylu a fleksiyon
• M. sartorius’un altında (derininde) yer
alır.
• Tractus iliotibilais’i çekerek baca a • Trigonum femorale’nin tepesinden
ekstensiyon ve dı rotasyon ba lar, m. adductor magnus’un
tendonundaki hiatus adductorius’ta
N. gluteus superior sonlanır.

çinde;
• A. femoralis
Tractus iliotibialis • V. femoralis
• N. saphenus
• M. gluteus maximus ve
m. tensor fascia latae için yapı ma • Femoral damarlar hiatus
yeridir. adductorius’tan geçerek fossa
poplitea’ya gelirler. (isimleri de
‘popliteal damarlar’ olur.)

TR GONUM FEMORALE
Sınırları:
• Yukarıda lig. inguinale
UYLU UN ADDUKTOR KASLARI
• Dı ta m. sartorius’un iç
L kenarı
• çte m. adductor longus’un M. pectineus (N. femoralis)
medial kenarı
M. adductor brevis
S AL M. adductor longus
çinde:
M. adductor magnus
• N. femoralis M. gracilis
• A. femoralis ve (N. obturatorius)
a. profunda femoris
• V. femoralis
• V. saphena magna’nın
terminali

33
M. pectineus M. gracilis

Uylu a adduksiyon ve fleksiyon Hem kalça hem de diz eklemini kat

eder.
Trigonum femorale’nin dö emesini Pes anserinus’un yapısına katılır.
yapar
A. v. femoralis bu kasın yüzeyelinde • Uylu a adduksiyon
bulunur.
• Baca a fleksiyon ve iç rotasyon
Siniri
n. femoralis
N. obturatorius accessorius (bazen)

GLUTEAL BÖLGE KASLARI

M. adductor magnus

Uylu un en kuvvetli
adduktorudur.
Extensiyon da yaptırır

Siniri
N. obturatorius
N. tibialis

34
 M. gluteus maximus UYLU UN DI ROTATOR KASLARI
Tractus iliotibialis’e tutunur
Uylu a ekstensiyon (esas), dı rotasyon
N. gluteus inferior

M. gluteus medius
M. gluteus minimus

Uylu a abdüksiyon (esas)

ç rotasyon
Yürüyü ve ko ma sırasında
pelvis’i yere basan ayak
tarafına çeker
N. gluteus superior

N. GLUTEUS SUPERIOR LEZYONU

Siniri
Sadece
m. obturator externus
n. obturatorius ile

Di erleri
plexus sacralis’ten
gelen küçük dallar
tarafından uyarılır
ÖRDEK YÜRÜYÜ Ü
Trandelenburg belirtisi

35
M. piriformis M. obturatorius externus
For. ischiadicum majus’tan geçer.
Plexus sacralis bu kasın ön yüzeyinde Di erlerinden farklı olarak ön tarafa
yer alır. yerle mi tir

Siniri N. obturatorius‘tur.
M. obturatorius internus
Pelvis minor’u iç tarafından dö eyen
kaslardan biridir.
M. quadratus femoris
For. ischiadicum minus’tan geçer.

Fossa ischioanalis’in dı duvarını yapar.

Uylu un en güçlü dı
Canalis pudendalis (Alcock kanalı) bu
rotator kasıdır.
kasın fasyası üzerinde bulunur.

UYLU UN ARKA BÖLGES N N KASLARI

( SCH OCRURAL KASLAR)
(HAMSTR NG)

M. semitendinosus (1)

M. semimembranosus (2)

M. biceps femoris (3)

caput longum
caput breve

• Uylu a ekstensiyon
• Baca a fleksiyon (ESAS)

36
 FOSSA POPLITEA
schiocrural kasların siniri çinde;
N. tibialis’dir.
A. poplitea
Sadece V. poplitea
M. biceps femoris’in kısa ba ı
n. fibularis communis tarafından N. tibialis
innerve olur. N. fibularis communis
V. saphena parva

BACA IN ARKA BÖLGES KASLARI

M. biceps femoris (3)

Caput fibula’da sonlanan tek

kastır

M. semitendinosus (1)

PES ANSER NUS’un yapısına

katılır.

Bu kaslar genel olarak;

Aya a ve (e er gidiyorlarsa) ilgili parmaklara fleksiyon yaptırırlar
Sinirleri N. tibialis’tir

37
BACA IN ARKA BÖLGES KASLARI (Yüzeyel grup) BACA IN ARKA BÖLGES KASLARI (Derin grup)

M. gastrocnemius
M. soleus M. popliteus
M. plantaris M. tibialis posterior
M. flexor hallucis longus
Aya a fleksiyon M. flexor digitorum longus

Siniri N. tibialis
N. tibialis

M. gastrocnemius
• Hem baca a hem de
aya a fleksiyon yaptırır.
G M. soleus
• Sadece aya a fleksiyon
M. popliteus
Baca a fleksiyon ve iç rotasyon
Baca ın arka gr. kaslarından olup
ayak bile i eklemini geçmedi i için
aya a fleksiyon yaptırmayan tek
S kastır.

• ki kasa birlikte Tendonu diz ekleminin içinden

M. triceps surae geçer.

• Sonuç tendonuna
Tendo calcaneus
(Achilles) denir

38
 BACA IN ÖN BÖLGES N N KASLARI
M. tibialis anterior
M. tibialis posterior (C) M. extensor hallucis longus
aya a fleksiyon’a ek olarak M. extensor digitorum longus
aya a inversiyon M. fibularis (peroneus) tertius

Bu kaslar genel olarak;

M. flexor digitorum longus (A)
aya a fleksiyon’a ek olarak
Aya a ve (e er gidiyorlarsa) ilgili
2 - 5. parmaklara fleksiyon parmaklara extensionyaptırırlar

M. flexor hallucis longus (B) Sinirleri N. fibularis profundus’dur

aya a fleksiyon’a ek olarak
ba parma a fleksiyon

BACA IN LATERAL BÖLGES N N KASLARI

M. fibularis longus
M. fibularis brevis M. tibialis anterior
Her iki kasın da tendonu malleolus • Aya a extansion ve inversion.
lateralis’in arkasından geçer.

brevis’in tendonu aya ın dı

tarafında 5. metatarsal’in
bazis’ine tutunurken, longus’un
tendonu aya ın transvers M. extensor digitorum longus
arkus’unu destekleyerek aya ın iç Aya a ve 2,3,4,5. parmaklara
tarafında 1. metatarsal’in ekstansiyon
bazis’ine tutunur.
• Aya a flexion
• eversiyon
N. fibularis (peroneus)
superficialis
39

M. extensor hallucis longus
Aya a ve ba parma a extansion
M. fibularis tertius
• Aya a extansion ve eversion.
40
AYA IN Ç TARAFINA;
- birisi baca ın ön kısmından m. tibialis anterior, di eri baca ın
arka kısmından m. tibialis posterior tutunur.
- “tibialis” kelimesi içeren ve aya ın iç kısmına tutunan bu iki
kasın ortak özelli i aya a “INVERSIYON” yaptırmalarıdır.
- m. tibialis anterior baca ın ön kaslarından olup tendonu
malleolus medialis’in önünden geçti i için aya a
“EXTANSIYON” da yaptırır ve siniri de “N. FIBULARIS
PROFUNDUS” dur.
- m. tibialis posterior baca ın arka kaslarından olup tendonu
malleolus medialis’in arkasından geçti i için aya a
“FLEXSIYON” da yaptırır ve siniri de “N. TIBIALIS” dir.
AYA IN DI TARAFINA;
- birisi baca ın ön kısmından m. fibularis tertius, di er ikisi
baca ın dı kısmından m. fibularis longus ve m. fibularis
brevis tutunur.
- “fibularis” kelimesi içeren ve aya ın dı kısmına tutunan bu üç
kasın ortak özelli i aya a “EVERSIYON” yaptırmalarıdır.
- m. fibularis tertius baca ın ön kaslarından olup tendonu
malleolus lateralis’in önünden geçti i için aya a
“EXTANSIYON” da yaptırır ve siniri de “N. FIBULARIS
PROFUNDUS” dur.
- m. fibularis longus ve m. fibularis brevis baca ın dı
kaslarından olup tendonu malleolus lateralis’in arkasından
geçti i için aya a “FLEXSIYON” da yaptırırlar ve sinirleri de “N.
FIBILARIS SUPERFICIALIS” dir.
 KARIN KASLARI

1. M. obliquus externus abdominis

A- Ligamentum inguinale
B- Ligamentum lacunare
C- Fascia spermatica externa
D- Anulus inguinalis superficialis

N. tibialis’in uç dalları;
n. plantaris lateralis ve n. plantaris medialis’tir

41

2. M. obliquus internus abdominis
A- Fascia cremasterica
Funiculus spermaticus’un orta tabakasıdır
ve m. obliquus internus’un aponörozu
tarafından olu turulur
B- M. cremaster
M. obliquus internus abd.’un lifleri yapar
• Çizgili kas olmasına ra men istem dı ı
çalı ır
• Siniri n. genitofemoralis
42
3. M. transversus abdominis
Tendo conjunctivus (Falx inguinalis)’i
yapar.
4. Fascia transversalis
A- Fascia spermatica interna’yı yapar.
B- Anulus inguinalis profundus burada
lokalizedir.
CANALIS INGUINALIS (Duvarları)
Ön (1) : M. obliquus ext. abdominis’in aponörozu
Alt (1) : lig. inguinale
Üst : M. obliquus internus abdominis (2)
M. transversus abdominis (3)
Arka (4): fascia transversalis (Kuvv: Falx ing.)
CANALIS INGUINALIS ( çinden geçenler)
Testis (erkekte)
Lig. teres uteri (kadında)
3
2 Her iki cinste;
4 N. ilioinguinalis
1 N. genitofemoralis’in r. genitalis’i geçer
1
 ndirek ng. Herni Femoral Herni

Hesselbach üçgeni (Trigonum inguinale) M. rectus abdominis

• Direk inguinal hernilerin geli ti i bölgedir • Üzerinde intersectio tendinea denilen fibröz bantlar bulunur
• Altta: lig. inguinale
• Dı ta: A. epigastrica inferior
• çte: M. rectus abdominis (dı kenarı) Direk ng. Herni
A. e.

H
H

43
 Vagina musculi recti abdominis
çinde;
• M. rectus abdominis
• M. pyramidalis (linea alba’yı
gerer)
• A. v. epigastrica sup. ve inf.
• N. intercostalis’in dalları
(son6)
• A. ve v. intercostalis
posterior’lar
• V. A. N. subcostalis

Canalis femoralis
• Femoral kılıf içindedir
• Yakla ık 1,25 cm uzunlu unda potansiyel bir kanaldır
• Kanalın karın bo lu una bakan proksimal ucuna anulus femoralis denir
Anulus femoralis’in sınırları:
• Önde - Lig. inguinale
• çte - Lig. lacunare
• Arkada - M. pectineus
• Dı ta - V. femoralis

44
PELV S-PER NE KASLARI Pelvis minor’u iç tarafından dö eyen 4 kas;

Diaphragma pelvis

• Pelvis tabanını yapar

• Urethra, canalis analis ve
kadınlarda ek olarak
vagina tarafından delinir
• Apertura pelvis
inferior’u kapatır

PERINEUM
• Diaphragma pelvis’in altında
Diafragma pelvis’i olu turan kaslar: (daha yüzeyelde) yer alan
e kenar dörtgen eklinde bir
bölgedir
• M. LEVATOR AN
3 parçası vardır:
Sınırları
1- M. puborectalis
• Önde symphysis pubica
2- M. pubococcygeus
• Ön-dı ta ramus ischiopubicus’lar
3- M. iliococcygeus
• Dı ta tuber ischiadicum
• Arka-dı ta lig. sacrotuberale
• M. COCCYGEUS
• Arkada coccyx’in ucu

45
 PERINEUM
Tuber ischiadicum’ları
birle tiren transvers bir hayali
çizgi ile

• anterior (ürogenital
üçgen)
- yüzeyel perine aralı ı
- derin perine aralı ı

• posterior (anal üçgen)’e

ayrılır

Trigonum Anale

• Fossa ischioanalis
• Lig. anococcygeum
• Canalis analis
• M. sphincter ani externus’u içerir

46
Fossa ischioanalis (ischiorectalis)
• Canalis analis’in yan taraflarında yer alır

Trigonum Urogenitale
• Dı ürogenital organları
(erkeklerde scrotum ve penis,
kadınlarda vulva) içerir

• Yüzeyel ve derin perine

bo lukları bu üçgendedir

Yüzeyel perine aralı ında

bulunan yapılar

Erkek
• Radix penis ( bulbus penis + crus
Canalis pudendalis penis)
(Alcock kanalı) • Spongioz uretra’nın proksimal
• Fossa ischioanalis’in dı duvarında m. obturatorius int.-’un bölümü
fasyasında bulunur
• çinden Kadın
n. pudendus • Radix clitoridis (bulbus vestibuli +
crus clitoridis)
a. ve v. pudenda interna
• Glandula vestibularis major
(Bartholin bezi)

47
YÜZEYEL PER NE ARALI INDA
Her iki cinste;
1- M. bulbospongiosus
2- M. ischiocavernosus
3- M. transversus perinei superficialis
4- Corpus perineale (centrum perinei)
5- A., v. pudenda interna ve n. pudendus’un perineal dalları

Derin perine aralı ında bulunan yapılar

(DIAPHRAGMA UROGENITALE)
ERKEK
• Membranöz üretra
• Gl. bulbourethralis (Cowper bezi)
• A., n. dorsalis penis
KADIN
• Üretra ve vagina
• A., n. dorsalis clitoridis
Her iki cinste;
• M. trasversus perinei profundus
• M. sphincter urethra externum
• A. v. pudenda interna
• N. pudendus
48
SOLUNUM S STEM

• 1.-2. a. intercostalis post.

a. intercostalis suprema’nın
dalı
• 3.-11. a. intercostalis post.
Aorta thoracica’nındalı

Burun bo lu u

• Choana aracılı ı ile

• 1- 6. a.intercostalis
ant.’lar a. thoracica
interna’nın dalı
• 7-8-9. a. intercostalis
ant.’lar
a. musculophrenica’nın
dalı
nasopharynx’e açılır
• Pars (regio) olfactoria burun
bo lu unun çatısında ve dı
duvarlarında (concha nasalis
sup.da) yer alır
• Koku duyusunun reseptör
hücreleri olan bipolar nöronlar
burada bulunur
• Burun bo lu unun ana arteri:
a. sphenopalatina (a. maxillaris)

49
 • Little alanı septum nasi’nin ön-alt
parçası
• Üzerindeki Kiesselbach
pleksusu epistaksinin en yaygın
yeridir

• Burnun ve burun bo lu unun

duyusunu
• n. ophthalmicus ile
• n. maxillaris ta ır

Sinus paranasalis • Cellulae ethmoidales’ler

• Burun bo lu unun üst kısmı ile
• Sinus frontalis orbita arasında yer alır,
• Sinus maxillaris enfeksiyonları orbitaya en
• Cellulae ethmoidales kolay yayılan sinusdur.
ant./med./post.

• Sinus sphenoidalis Sinus sphenoidalis’in kom ulukları

• Hipofiz
• N. opticus - chiasma opticum
• Sinus frontalis ve sinus
sphenoidalis yeni do anda bulunmaz • Sinus cavernosus ve
a. carotis interna
• Pons

50
 Membrana thyrohyoieda
Her iki yanında bulunan delikten
• A., v. laryngea superior
• N. laryngeus superior’un r. internus’u geçer
Sinus maxillaris
• Paranazal sinüslerin en
büyü üdür
• Enfeksiyonları en sık
görülen paranazal sinüstür
• Meatus nasi media’daki
Hiatus semilunaris’e açılır

LARYNX

Cartilago thyroidea
• Prominentia laryngea bu kıkırdaktadır
Cartilago epiglottica
• Elastik kıkırdak yapısındadır Cartilago arythenoidea
Cartilago cricoidea • Cartilago cricoidea’nın üzerinde oturur
• Havayolu çevresinde tam bir halka • Sesin olu umundan sorumludur
olu turan tek kıkırdaktır • Lig. vestibulare ve lig. vocale arkada
arytenoid kıkırdaklara önde tiroid
kıkırda a tutunur

51
 LARYNX KASLARI
M. cricothyroideus
Larynx’in ön tarafında yer alan tek kastır Trachea
Lig. vocale’leri gerer ve boyunu uzatır (sesi • Mediastinum
inceltir) superius’tadır
N. laryngeus superior, r. externus‘u • T4 alt kenarı seviyesinde
tarafından uyarılan tek larinks kasıdır iki ana bronkusa ayrılır
Di er tüm larynx kaslarını n. laryngeus • Ayrılma noktasına
recurrens innerve eder
bifurcatio trachea denir
M. cricoarytenoideus posterior mediastinum med.’dadır
Lig. vocale’lere abdüksiyon yaptırır
Rima glottidis’i açan tek larinks kasıdır

AC’lerin ve Plevra’nın
N. laryngeus inferior
Alt Kenarları;
• N. laryngeus reccurrens’in
terminal parçasıdır. MidCla 6 C 8C
• A. thyroidea inferior ile yakın MidAxi 8 C 10 C
kom ulu u tiroid cerrahisinde Scapul 10 C 12 C
önemlidir

52
 AC’in damarları Vücutta 3 seröz zar bulunur PLEURA

Her bir AC’e ait PER TON

1 adet a. pulmonalis PER CARD
2 adet v. Pulmonalis
vardır. Sol atrium’a açılırlar Bu zarlar parietal - visceral olmak üzere 2 yaprak halindedirler.

Sa AC’i besleyen
1 tane a. bronchialis KURAL: Visceral yaprakları
(aorta thoracica’nın • sardı ı organı besleyen arterler besler
a. intercostalis post. III’dalından)
• duyusunu OSS’ne ait sinirler ta ır
Sol AC’i besleyen (sadece gerilmeye duyarlıdırlar)
2 tane a. bronchialis
(aorta thoracica’dan direk)
vardır Paryetal yapraklardan duyu ta ıyan tek ortak sinir de
n. phrenicus’dur.

MEDIASTINUM
Her iki AC’e ait genellikle
2 tane v. bronchialis vardır ÜST MEDIASTINUM’DA
Sa dakiler v. azygos’a Thymus
Soldakiler v. hemiazygos Trachea
accessoria’ya Arcus aorta ve dalları
dökülürler Ductus thoracicus
V. brachiocephalica’lar
V. cava sup.
N. phrenicus
Oesophagus
N. vagus’lar
N. laryngeus recurrens sinistra

53
ÖN MEDIASTINUM’DA
Thymus

ORTA MEDIASTINUM’DA
Kalp-Pericardium
N. phrenicus’lar
Aorta ascendens
Bifurcatio trachea
Bronchus principalis’ler
V. cava sup.
V. azygos

ARKA MEDIASTINUM’DA

Aorta thoracica
Ductus thoracicus
V. azygos
V. hemiazygos
V. hemiazygos accessoria
Oesophagus
N. vagus’lar

54
 DOLA IM S STEM Ventriculus dexter
Trabecula carnea

KALP ANATOM S Chorda tendinea

Crista supraventricularis
triküspit kapak ile pulmoner
Apex cordis kapa ı ayırır
• Sol ventrikül’ün koni eklindeki ucudur.
Conus arteriosus pulmoner
Basis cordis kapa ın altındaki düz alan
• Büyük bölümünü sol atrium olu turur
Trabecula septomarginalis
• Kom uluk yaptı ı primer yapı oesophagus (Moderatör bant) Septum
interventriculare’den
m. papillaris anterior’a uzanır.
çinde ileti sistemi ile ilgili lifler
vardır.
Ostium trunci pulmonalis

Atrium sinistrum
Kalbin en arkada bulunan bölümüdür
Atrium Dextrum’un iç yüzüne;
Atrium Dextrum Sol atrium basis cordis’i yapar
v. cava sup.
mm. pectinati AC’den gelen 4 adet v. pulmonalis arka-dı yüzünden
v. cava inf.
crista terminalis açılır.
Sinus coronarius
fossa ovalis
v. cardiaca ant.
V. cardiaca minimae açılır.

55
 Kalbin ileti sistemi Kalbin venleri
Hangisi sinus coronarius’a açılmaz?
Nodus sinuatrialis
• Vv. cardiacae anteriores ---- direk sa atriyum’a
Crista terminalis’in üst ucunda
• Vv. cardiacae minimae ---- tüm kalp bo lukları

Nodus atrioventricularis
Septum interatriale’de lokalizedir

Kalpte iletinin en yava oldu u yerdir

Fasciculus atrioventricularis
(His bandı)
Atrioventriküler dü ümün devamıdır
Septum interventriculare’nin
membranöz parçası üzerindedir

KALB N ARTERLER
Kalbin venleri ve kom u oldu u arterler;
Aorta ascendens’den
a. coronaris dextra • V. cardiaca magna - r. interventricularis anterior
- r. interventricularis post. • V. cardiaca media - r. interventricularis posterior
a. coronaris sinistra • V. cardiaca parva sulcus coronarius’ta a. coronaria dextra
ile seyreder
- r. interventricularis ant.

56
 Pericardium’un damarları ve sinirleri Fetal dola ımı sa layan damar ve açıklıklar ile
postnatal dönemdeki farklıla mı halleri;
Fibröz pericardium’u ve
Seröz pericardium’un pariyetal yapra ını Ductus arteriosus ---------------------- Lig. arteriosum

Foramen ovale -------------------------- Fossa ovalis

- A. pericardiophrenica
(A. thoracica interna) besler
- N. phrenicus duyusunu ta ır Ductus venosus ----------------------- Lig. venosum

Seröz pericardium’un visseral V. umbilicalis ---------------------------- Lig. teres hepatis

yapra ını
- Koroner arterler besler A. umbilicalis --------------------------- Lig. umbilicalis medialis
- Duyusunu kalbin parasempatik
(n. vagus) ve sempatikleri ta ır

57
ARTERLER Truncus pulmonalis
(A. pulmonalis)
• Kalp ile ilgili damarların en önde olanıdır
• Aorta ascendens ile birlikte mediastinum
medius’tadır
• Ductus arteriosus, fetusta a. pulmonalis
sinistra ile arcus aortae’yi ba lar

Aorta ascendens
• Truncus pulmonalis’le birlikte
mediastinum medius’tadır
• A. coronaria dextra ve A. coronaria
sinistra dallarıdır

Arcus aortae

• Tamamı manubrium sterni’nin arkasında ve

mediastinum superius’tadır
• Dalları;
- Truncus brachiocephalicus
a. carotis communis dextra
a. subclavia dextra
- A. carotis communis sinistra
- A. subclavia sinistra

58
 A. carotis communis
Cartilago thyroidea’nın üst kenarı seviyesinde (C4 seviyesinde)
a. carotis externa ve a. carotis interna’ya ayrılır

A. CAROTIS EXTERNA
A. temporalis superficialis
Uç dalları (parotis içinde); • Tragus’un önünde pulsasyonu
• A. temporalis superficialis alınır
• A. maxillaris
Yan dalları;
a. thyroidea sup.
A. maxillaris
a. lingualis • Fissura pterygomaxillaris’ten
a. facialis geçerek fossa pterygopalatina’ya
a. pharyngea ascendens girer
a. occipitalis
a. auricularis posterior • Hem fossa infratemporalis’de,
hem de fossa pterygopalatina’da
yer tutan tek yapıdır

59
A. maxillaris’in önemli dalları Dama ı besleyen arterler:
• A. meningea media
• A. palatina descendens A. palatina descendens (a. maxillaris)
• Aa. alveolares superiores A. palatina ascendens (a. facialis)
• A. alveolaris inferior
• A. sphenopalatina

A. meningea media .
• For. spinosum’dan geçerek
kafa bo lu una girer
• Dura mater’i besleyen esas
arterdir
.

VERTEBRO-BAZ LLER ve KAROT S S STEM

A. sphenopalatina

• A. maxillaris’in terminal dalıdır

• For. sphenopalatinum’dan geçip

burun bo lu una gelir

• Burun bo lu unun ana arteridir

60
A. CAROTIS INTERNA
• Canalis caroticus’tan
(os temporale) geçerek fossa
cranii media’ya gelir
• Sinus cavernosus’un içinde
n. abducens ile seyreder
A. carotis interna’nın dalları
Sinus cavernosus içinde;
1- A. hypophysialis inferior
2- A. hypophysialis superior
Sinus cavernosus’tan çıkınca;
3- A. ophthalmica
4- A. communicans post.
5- A. choridea anterior
6- A. cerebri anterior
7- A. cerebri media
61
3- A. ophthalmica
• N. opticus’la birlikte canalis
opticus’tan geçip orbita’ya
girer
Dalları;
- a. centralis retina
• End arterdir
• N. opticus’a girer ve sinir
içinde retina’ya gelir
- a. lacrimalis
6
4- A. communicans posterior
• A. carotis interna’yı a. cerebri posterior’la 3
(A. basilaris’in dalı) birle tirir 1
2 7
• N. oculomotorius en çok bu arterin 4 5
anevrizmasından etkilenir
5- A. choridea anterior
• A. communicans posterior’dan hemen sonra
ayrılır
6- A. cerebri anterior aca
• A. carotis interna’nın küçük olan uç dalıdır

• Pariyetal ve frontal lobların iç yüzlerini ve

üst kenarını besler (bacak, ayak,
acm
aca
miksiyon defekasyon)

• A. communicans anterior
(en çok anevrizma görülen damar )
iki taraf a. cerebri anterior’u birle tirir •3 3• acp

aca
a a
c c acm
a a a a
c
c
m
m

62
7- A. cerebri media A. BASILARIS
• A. carotis interna’nın büyük olan uç dalıdır Cisterna pontis içindedir
• Stroke (inme) en çok bu damarda olur.
• Capsula int. ve Bazal ganglion’ları besler Dalları:
• Hemisferin dı yüzünü besler 1- A. inferior anterior cerebelli (AICA)
acm 2- A. labrynthi (iç kula ı besler)
a- Bacak ve ayak dı ında kalan vücut 3- Aa. pontis
bölgelerinin tüm motor ve duyu 4- A. superior cerebelli
alanlarını, 5- A. cerebri posterior

b- Broca ve Wernicke alanını,

c- Visüel korteksteki makulanın temsili

yerini besler.

A. cerebri posterior
• A. communicans posterior
aracılı ıyla a. carotis int. acp
ile birle ir

• Vizüel korteks’in major Arteridir.

Broca

Wernicke • Tıkanıklı ında Sol acp tıkanırsa;

Kontralateral homonymas Sa homonymas hemianopi

hemianopi olur ancak maküler

görme (a. cerebri media’dan
beslendi i için) sa lamdır.

63
Circulus arteriosus cerebri
(Willis halkası)
Cisterna
interpedincularis’tedir

Olu turan arterler;

• A. communicans anterior
• A. cerebri anterior
• A. carotis interna
• A. communicans posterior
• A. cerebri posterior
• A. cerebri media
KATILMAZ!

A. subclavia
A. subclavia’nın dalları
Solda direk arcus aorta’dan sa da truncus brachiocephalicus’dan
çıkar. Trigonum supraclaviculare’dedir 1. A. vertebralis
Önce m. scalenus ant. ile med. arasından, 2. Truncus thyrocervicalis
sonra da clavicula ile 1.costa arasından geçer. • a. thyroidea inferior
• a. transversa cervicis
• a. suprascapularis
3. A. thoracica interna
4. Truncus costocervicalis
• a. cervicalis profunda
• a. intercostalis suprema

64
 2- A. thoracica interna
1- A. vertebralis
( MA, internal mammarian artery)
• C6 – C1 vertebraların for.
transversarium’ları içinden
geçer
6. interkostal bo lukta
• Sulcus arteriae 1- A. epigastrica sup.
vertebralis’ten geçip, 2- A. musculophrenica
trigonum suboccipitale’ye denilen uç dallara ayrılır
gelir

• Membrana atlatooccipitalis Yan dalı

posterior’u deler ve
for. magnum’dan geçerek
kafa bo lu una girer
3- A. pericardiacophrenica
(N. phrenicus ile birlikte
seyreder.)
4- A. intercostalis ant.lar (1-6)

1- A. vertebralis
• ki tarafın arteri birle erek
a. basilaris’i olu turur

Dalları
• A. inferior posterior cerebelli
(PICA-Wallenberg Sendromu)

• A. spinalis anterior

• A. spinalis posterior

65
3- Tr. thyrocervicalis 4- Tr. costocervicalis A. axillaris’in dalları
- A. cervicalis profunda
- A. thyroidea inf. - A. intercostalis suprema
(n. laryngeus rec. ile kom u) (1. ve 2. a. ntercostalis post.’ları • A. thoracica superior
- A. suprascapularis verir)
- A. transversa colli • A. thoracoacromialis

• A. thoracica lateralis

• A. subscapularis
- A. circumflexa scapulae

• A. circumflexa humeri ant.

• A. circumflexa humeri post.

A. brachialis
M. teres major’un alt kenarını
geçince ba lar.

A. axillaris • Collum radii hizasında

a. radialis ve a. ulnaris
dallarına ayrılarak sonlanır
1. costa’nın
alt kenarını geçince ba lar. • Kolda n. medianus’la
birlikte seyereder

• Plexus brachialis’in
fasciculusları ile birlikte
m. pectoralis minor’un
arkasındadır

66
 A. brachialis’in dalları

1- A. profunda brachii,
n. radialis’le birlikte
sulcus nervi radialis’te
seyreder
2- A. radialis
3- A. ulnaris

4- Di er dallar;
‘collateralis’
kelimesi içerirler.

A D
A. radialis
O E
• Ön kolun distalinde
m. brachioradialis R S Aorta thoracica
ve
T C T4 - T12
m. flexor carpi radialis’in
tendonları arasında bulunur A E
• Anatomik enfiye çukuru N
içinden geçer D
E
N Aorta abdominalis
S T12 – L4

67
AORTA THORACICA

1. Aa. bronchialis sin.

2. Aa. intercostales post.
3. A. subcostalis
4. A. phrenica sup.

AORTA ABDOMINALIS’in dalları

B) Yan dallar

A) Ventral dallar
1- Truncus coeliacus
a. gastrica sin.
a. lienalis
a. gastroomentalis sin.
a. gastrica breves
a. hepatica comm.
1) a. hepatica propria
- a. gasrica dext.
2) a. gastroduodenalis
- a. gastroomentalis dext.
- a. pancreaticaduodenalis sup.

68
 3- A. mesenterica inferior
A. rectalis superior
a. mesenterica inferior’un devamıdır

2- A. mesenterica superior
Aorta abdominalis’in dalları
A. pancreaticoduodenalis inf. arterin ilk
dalıdır B) Yan dallar

1- A. phrenica inferior
(aa. suprarenales superiores
çıkar)

2- A. suprarenalis media

3- A. renalis
(a. suprarenalis inferior çıkar)

4- A. testicularis (ovarica)
• A. ovarica küçük pelvis’te
lig. suspensorium ovarii içine girer

69
C) Dorsal dallar

1- Aa. lumbales (4 çift)

2- A. sacralis mediana

D) Terminal dallar

• Aorta abdominalis
L4 gövdesinin önünde
sa ve sol
a. iliaca communis’lere ayrılır

A. ILIACA COMMUNIS A. iliaca interna’nın dalları

a. iliaca interna ve ÖN kökünden çıkan dallar
a. iliaca externa denilen iki uç
dalına ayrılır 1- A. umblicalis
2- A. obturatoria
A. iliaca communis uç
dallarına ayrıldı ı yerde ureter 3- A. vesicalis inf.
tarafından önden çaprazlanır (A. vaginalis)
A. iliaca interna, pelvis 4- A. uterina
duvarları, pelvis organlarını, 5- A. rectalis media
gluteal bölgeyi ve perineum’u
besler 6- A. pudenda int.
For. ischiadicum’um majus’un 7- A. glutea inf.
üst kenarında ön ve arka iki
trunkusa ayrılır

70
1- A. umblicalis
• Proksimal bölümünden
a. vesicalis sup. çıkar.

• Distal parçası oblitere olarak

lig. umblicale mediale’yi
olu turur 5- A. rectalis media

2- A. obturatoria 6- A. pudenda interna

• N. obturatorius ile birlikte,
canalis obturatorius’tan geçer
• Perineum’un esas
arteridir
- A. rectalis inferior,
CORONA MORT S a. pudenda int.’nın
R. pubicus (a. obturatoria)
dalıdır
ile
R. pubicus (a. epigastrica inf.)

3- A. vesicalis inferior
erkeklerde bulunan bu arterin
kadınlardaki kar ılı ı
a. vaginalis’tir
4- A. uterina
(a. ductus deferentis)
• Lig. latum uteri’nin içinde
seyreder
RECTUM’u
1- A. rectalis sup. (a. mesenterica inf.’un)
2- A. rectalis media (a. iliaca int.’nın)
3- A. rectalis inf. (a. pudenda int.’nın)
BÜB’ni
1- A. suprarenalis sup. (a. phrenica inf.’un)
2- A. suprarenalis media (aorta abdominalis’in)
3- A. suprarenalis inf. (a. renalis’in)

• Ureter’i önden çaprazlar V. suprarenalis dext. (V.c.inf.’a)

V. suprarenalis sin. (V. renalis sin.)

71
A. iliaca externa’nın dalları
ALT EKSTREM TEN N ARTERLER
A. femoralis
1- A. circumflexa ilium profunda
• Lig. inguinale’nin altından
2- A. epigastrica inf.
geçen a. iliaca ext.’nın
- Rectus kılıfı uyluktaki devamıdır
- Plica umbilicalis lat.
• Trigonum femorale’de a a ı
- Direk / ndirek herni inerek canalis adductorius’a
- Corona mortis girer. V. femoralis ve
n. saphenus ile birlikte
seyreder

Önemli Dalları;
a. profunda femoris
a. descendens genus

A. profunda femoris
• A. femoralis’in en kalın dalı olup uyluk bölgesinin ana arteridir.
• Trigonum femorale içinde a. femoralis’ten ayrılır

72
 A. poplitea
• A. femoralis,
Hiatus adductorius’tan
geçerek fossa poplitea’ya
girince a. poplitea adını alır

• fossa poplitea içinde

a. tibialis anterior ve
a. tibialis posterior’a
ayrılarak sonlanır A. tibialis anterior
Ayrıca ‘Genus’ kelimesi
• M. popliteus’un alt ucunda
içeren arterler bu arterin
a. poplitea’dan ayrılır ve baca ın ön
dalıdır
yüzünde seyreder.
stisnası;
a. descendens genus • Ayak sırtında 1. metatarsal aralıkta
(a. femoralis’in dalı) a. dorsalis pedis olarak devam eder

A. tibialis posterior
- A. fibularis (peronea),
a. tibialis posterior’un en kalın
dalıdır.

• A. tibialis posterior
iç malleolun arkasından
geçerek ayak tabanına gelir

73
 KRANYAL VENLER
DOLA IM S STEM VV. DIPLOICAE
Yassı kafa kemiklerindeki diploik kanallar
VENLER içinde bulunan kapaksız venlerdir.
Kafa dı ı venlere yada dural sinüslere
açılırlar.
Diploik venler, yeni do anda yoktur.

VV. EMISSARIAE
Ekstrakranyal venler ile dural sinüsleri
ba larlar. Scalp’ın gev ek areolar
tabakasında (L) yer alırlar.
Emissariyan venlerin kafa dı ı venlerle olan
ba lantıları, kafa dı ı infeksiyonların kafa
içine yayılmasında önemlidir.

84
NTRAKRANYAL VENLER V. facialis
1

V. magna cerebri sc 1- V. ophthalmica

sup.
(Galen veni); 2- Plx. pterygoideus
2 vasıtasıyla sinus
cavernosus ile
V. interna cerebri’lerin, ba lantı kurar
epifiz bezinin arkasında
birle mesinden meydana gelir.
Beynin en büyük venidir.
Sinus rectus’a açılır.

Ba -Boyun Venleri
V. facialis

V. facialis;
- V. supraorbitalis ve
- V. supratrochlearis’in
birle mesiyle olu an
v. angularis olarak ba lar

V. retromandibularis’in
ön dalı ile birle erek
v. jugularis interna’ya katılır

85
 V. retromandibularis
V. temporalis superficialis ve
V. maxillaris’in birle mesiyle
V. jugularis anterior
olu ur (parotis içinde)
• Boynun orta hattı ile
• Ön dal, v. facialis’e katılır
m. sternocleidomastoideus’un
• Arka dal, v. auricularis post.
ön kenarı arasındaki mesafenin
ile birle erek ortasında ve yüzeyel fasya içinde
a a ı do ru uzanır
v. jugularis ext.’yı olu turur

V. jugularis interna;

V. jugularis externa;
V. auricularis posterior ile
v. retromandibularis’in arka
dalının gl. parotidea içinde
birle mesiyle olu ur
• For. jugulare’de
sinus sigmoideus’un devamı
olarak ba lar
• Boyunda carotis kılıfı içinde uzanır
• V. subclavia ile birle erek
V. brachiocephalica’yı olu turur

V. subclavia’ya açılır v. facialis,

v. lingualis,
M. platysma altında, v. thyroidea sup., v. jugularis
m. sternocleidomastoideus’u interna’-ya açılır
oblik olarak çaprazlar

86
AZ GOS S STEM ÜST EKSTREM TEN N YÜZEYEL VENLER
VENLER Rete venosum dorsale manus

• Bu a ın
medialinden v. basilica,
lateralinden ise v. cephalica
ayrılır

V. hemiazygos ve
V. hemiazygos accessoria
V. AZYGOS’a
bu ven de
V. CAVA SUP’a açılır.

V. cephalica
• Ön kolun ön-dı yüzünde yukarı do ru
uzanır
• Dirsek eklemi civarında
v. mediana cubiti vasıtasıyla
v. basilica ile birle ir
• Deltopektoral (klavipektoral) üçgende,
fascia clavipectoralis’i delip
v. axillaris’e açılır.

V. basilica
Ön kolun iç yüzünde yukarı do ru uzanır.
Kolda, m. biceps brachii’nin medialindedir.

Kolun ortalarında, fascia brachii’yi deler.

M. teres major’un alt kenarında,
v. axillaris adını alır.

87
ALT EKSTREM TE’N N VENLER ALT EKSTREM TE’N N VENLER
(Derin venler) (Yüzeyel venler)

V. saphena parva
V. poplitea
Vv. tibiales anteriores ile • Aya ın lateral kenarından ba lar
• Malleolus lateralis’in arka tarafından
vv. tibiales posteriores’in birle mesi ile olu ur geçerek baca ın arka yüzünde fossa
poplitea’ya kadar uzanır

V. femoralis • Burada v. poplitea’ya açılır

V. poplitea, m. adductor magnus’un
• N. suralis ile birlikte seyreder
aponörozundaki hiatus adductorius’a girince,
v. femoralis adını alır.
ABDOMEN VE PELV S VENLER
ALT EKSTREM TE’N N VENLER V. CAVA NFER OR
(Yüzeyel venler)
V. iliaca communis’lerin
V. saphena magna L5 vertebra gövdesi önünde
birle mesiyle olu ur
• Aya ın medial tarafından ba lar
• Malleolus medialis’in önünden geçip,
baca ın ve uylu un medialinde V. cava inferior’a açılan
yukarıya do ru yükselir. venler
Trigonum femorale’de hiatus
saphenus’tan geçerek v. femoralis’e
• Vv. hepaticae
açılır
• V. renalis dext./sin.
• Ayakta ve bacakta • V. testicularis dextra
n. saphenus ile birlikte seyreder
• V. suprarenalis dextra
• Ductus venosus

88
 PORTAL S STEM PORTO-CAVAL
V. portae hepatis’e direk açılan ANASTOMOZLAR

venler
• V. splenica (lienalis)
• V. mesenterica superior

• V. gastrica sin./dext.
• Vv. cysticae
• Vv. paraumblicales

4- Retroperitoneal Bölge’de

89
 LENFAT K S STEM

Cisterna chyli (L2)’ye açılan lenf

trunkusları

1- Truncus lumbalis dext ve sin.

2- Trunci intestinales

Ductus lymphaticus dexter’e

ba ve boynun sa yarısı,
sa üst ekstremite,
sa meme,
sa akci er ve bron iyal a aç,
sa toraks duvarı,
sa kalp,
diyafragma’nın sa kubbesi
karaci er sa lob bölümünün lenfi

Vücudun di er kısmının lenfi ise

DUCTUS THORAC CUS’a dökülür

90

Nodi cervicales profundi;
Nodus jugulodigastricus
(Dilin ve tonsilla palatina’nın)
Nodus juguloomohyoideus
(Dilin)
Dilin lenfatikleri;
Nodes submentales
Nodes submandibulares
Nodus jugulodigastricus
Nodus juguloomohyoideus
91
KURAL:
Bir doku yada organın lenf drenajı, o doku yada organı besleyen
arterin orjin aldı ı yerde bulunan lenf dü ümlerine olur.
Testis ------------------------- lateral aortik (paraaortik) LN
Prostat ----------------------- internal iliak LN
BÜB --------------------------- paraaortik LN
Mide-dalak-pankreas ----- preaortik LN
AKS LLER LENF NODLARI
Humeral (lateral) gr.
Pektoral (anterior) gr.
Subskapular (posterior) gr.
Santral gr.
Apikal gr.
 ÜST EKSTREM TEN N LENFAT KLER INGUINAL LENF NODLARI
Kural; ekstremitelerde lenf
damarları yüzeyel venleri takip B) Derin inguinal L.N
ederler Canalis femoralis’te yer alır

Nodi humerales V. femoralis’in medialinde

(laterales); bulunan 1-3 tane lenf
dü ümüdür. Canalis femoralis

Üst ekstremitenin lenfi

buraya dökülür. En üstte olanı anulus femoralis’in
a zındadır ve Rosenmüller
veya Cloquet adı verilir
Nodi pectorales
(anteriores) A. ve v. femoralis’e e lik eden
derin lenf damarlarını ve glans
Memenin ¾’lük dı tarafının penis’in lenfatiklerini alır
lenfi buraya dökülür.

INGUINAL LENF NODLARI

A) Yüzeyel inguinal L.N

1- horizontal zincir;
- Umblicus’un altında karın ön duvarı ve gluteal
bölge
- Perineum
* scrotum
* penis veya vaginanın alt bölümü ve vulva
* anüs (mukokütanöz birle im yeri altında)
- Lig. teres uteri aracılı ı ile fundus uteri’den gelen
lenf damarlarını alır

2- vertikal zincir;
- v. saphena magna ile seyreden alt ekstremite
lenfatiklarini alır

92
 ALT EKSTREM TEN N LENFAT KLER
• Alt ektremitenin lenfatik direnajı yüzeyel ve
derin lenf damarları tarafından sa lanır

A) Yüzeyel lenf damarları

medial
v. saphena magna ile seyrederler
yüzeyel inguinal lenf nodüllerine (vertikal
zincire) direne olur.

lateral
v. saphena parva ile seyrederler
olmak üzere iki gruba ayrılır
Aya ın ve topu un lateral bölümünün
lenfini ta ıyan yüzeyel lenf damarları,
v. saphena parva’ya e lik ederek popliteal B) Derin lenf damarları,
lenf dü ümlerine (derin) drene olur. a. tibialis anterior, posterior ve
a. fibularis’i izleyerek popliteal
lenf nodlarına açılır

93
 D L (LINGUA)
S ND R M S STEM
D L PAP LLALARI
Papillae filiformes
A IZ BO LU U (CAVITAS ORIS) • Dil sırtının 2/3 ön bölümünde
bulunan tüy eklindeki
papillalardır
Vestibulum oris
• En fazla sayıda olan dil
• Di ler, di eti ve dudaklar ile
papillalarıdır
yanaklar arasında kalan dar
bölümdür
• Tat reseptörü içermezler ve bu
• Ductus parotideus, vestibulum nedenle tat duyusu ile ilgili
oris’e açılır de ildirler

• A ızdaki gıdaya mekanik etki

Cavitas oris propria yaparlar
Isthmus
1- Ductus submandibularis
faucium D L N DI KASLARI
2- Ductus sublingualis major
M. genioglossus (dili a ızdan dı arı çıkarır)
3- Ductus sublinguales minores
M. hyoglossus
cavitas oris propria’ya açılır
M. styloglossus
M. palatoglossus (plexus pharyngeus)
YUMU AK DAMAK KASLARI
M. tensor veli palatini (5-3) D L N Ç KASLARI
M. levator veli palatini M. longitudinalis superior
M. uvulae
M. palatoglossus M. longitudinalis inferior
M. palatopharyngeus M. verticalis linguae
M. transversus linguae
Bu kaslardan, sadece
M. tensor veli palatini,
Biri hariç bütün dil kasları n. hypoglossus
N. mandibularis’den di erleri
plexus pharyngeus’dan uyarılır tarafından uyarılır

93
Dilin damar ve sinirleri
• A. lingualis
(a. carotis externa’nın)
• V. lingualis
(v. jugularis interna’ya)
Dilin lenfatikleri;
Nodes submentales
Nodes submandibulares
Nodus jugulodigastricus
Nodus juguloomohyoideus
D LDEN GENEL VE TAT DUYUSUNU
TA IYAN S N RLER
genel duyuyu 5, 9, 10
tat duyusunu 7, 9, 10
94
Gl. parotidea
• Fossa retromandibularis’te yer alır
çinde;
• A. carotis externa
- A. maxillaris
- A. temporalis superficialis
• V. maxillaris
• V. temporalis superficialis
ve bu iki venin birle mesiyle olu an
• V. retromandibularis
• N. facialis ve terminal dalları
DUCTUS PAROT DEUS
(Stensen kanalı, Stenon kanalı)
• M. masseter’in üzerinden geçer,
• M. buccinator’u deler ve
• Üst 2. molar di hizasında
• Vestibulum oris’e açılır
Gl. submandibularis
YUTAK (PHARYNX)
• Trigonum submandibulare’de
yer alır Nasopharynx,
• Chorda tymapani (VII) ve Oropharynx ve
n. lingualis V3) içinde Laryngopharynx olmak
seyreden n. facialis’e ait
parasempatik lifler üzere 3 bölüme ayrılır
tarafından uyarılır
• Bu lifler ganglion
submandibulare’de sinaps
yapar
• Ductus submandibularis’i,
dı tan n. lingualis çaprazlar

Nasopharynx
• Burun bo luklarının arka
açıklıkları (choanae) buraya
Tonsilla açılır
pharyngea
ANULUS LYMPHOIDEUS Tonsilla
Tonsilla
tuba ria
PHARYNGIS tuba ria
(Gerlach bademci i)
(Gerlach bademci i) • Tuba auditiva’nın a zını
(WALDEYER HALKASI) ku atan mukozanın altındaki
Ostium lenfoid doku kitlesine
pharyngeum
Arka-üstte; tonsilla pharyngea tubae auditivae Tonsilla tubaria
(Gerlach bademci i) denir
Yanlarda; üstte tonsilla tubaria
altta tonsilla palatina

Ön-altta; tonsilla lingualis yapar Tonsilla Tonsilla

palatina palatina
Tonsilla
lingualis

Waldeyer halkası
(anu lus l ymphoideus pharyngis)

95
Oropharynx FAR NKS’ N KASLARI
• Orofarinks’i, a ız bo lu undan Isthmus faucium ayırır I - KONSTR KTÖR KASLARI
• Tonsilla palatina yan duvarlarında, arcus palatoglossus ve
arcus palatopharyngeus arasında bulunur M. constrictor pharyngis superior,
• Crista palatopharyngea
(Passavant kabarıntısı) denilen
kabarıntıyı olu turur

• Bu kabarıntı yutma sırasında m. tensor

veli palatini ile birlikte, nazofarinks ile
orofarinks’in irtibatını keser

Laryngopharynx
• Aditus laryngis’in her II - LEVATOR KASLARI
iki yanında bulunan M. stylopharyngeus
çıkmaza recessus (n. glossopharyngeus)
piriformis denir
M. salpingopharyngeus
M. palatopharyngeus
• Recessus piriformis
Sıvı gıdaların geçti i ve • M. stylopharyngeus hariç
farinks’te farinks kaslarının tümü
yabancı cisimlerin en plexus pharyngeus ile uyarılır
çok kaçtı ı yerdir

96
OESOPHAGUS

Özofagus, 4 yerde darlık gösterir;

1- Ba langıcında
(faringoözofageal birle me)
en dar olanıdır
2- Arcus aortae’yi çaprazladı ı
yerde
3- Bronchus principalis
sinister’i çaprazladı ı yerde
4- Diaphragma’dan
geçti i yerde

OMENTUM MINUS
( = lig. hepatoduodenale + lig. hepatogastricum)

PERITONEUM
1- Plica umbilicalis mediana
içinde urachus’un kalıntısı olan
lig. umbilicale medianum bulunur
2- Plica umbilicalis medialis içinde,
a. umbilicalis’lerin artı ı olan
chorda arteria umbilicalis
(lig. umbilicale medialis) bulunur
3- Plica umbilicalis lateralis içinde
a.v. epigastrica inf. vardır

97
 OMENTUM MINUS
( = lig. hepatoduodenale + lig. hepatogastricum)

b) Lig. hepatogastricum
içinde; a.v. gastrica dextra,
a.v. gastrica sinistra,
n. vagus’un gastrik dalları,
gastrik lenf dü ümleri ve lenf damarları bulunur

OMENTUM MINUS
( = lig. hepatoduodenale + lig. hepatogastricum)

a) Lig. hepatoduodenale

çindeki yapılar;
• a. hepatica propria
• ductus choledochus
• v. portae hepatis

98
OMENTUM MAJUS BURSA OMENTALIS
(KÜÇÜK PER TON BO LU U)
• Ön iki yapra ı, midenin Midenin arkasında
Curvatura major’undan bulunan bu bo luk,
ba lar, periton bo lu unun
nce ba ırsak kıvrımları en büyük çıkmazıdır
üzerinden a a ıya do ru iner
Ön duvar
• Arka iki yaprak olarak yukarıya - Omentum minus’un arka
yükselerek, colon yapra ı,
transversum’daki taenia - mide ve duodenum’un arka
omentalis’e tutunur yüzünü örten periton
Arka duvar
• omentum majus’un arka
iki yapra ı tarafından
yapılır

BURSA OMENTALIS
Sol kenar
ligamentum splenorenale
(Yaprakları arasında,
a.v. splenica ile
cauda pancreatis bulunur)

ve
ligamentum gastrosplenicum
(Yaprakları arasında,
a.v. gastricae breves
ile
a.v. gastroomentalis sin.
vardır )

99

FORAMEN OMENTALE
(FOR. EPIPLOICUM, WINSLOW DEL
• Periton bo lu u ile bursa
omentalis’i ba layan
açıklıktır
• Bursa omentalis’in sa
tarafındadır
Sekonder retroperitoneal organlar,
• Pancreas
• Colon ascendens
• Colon descendens
• Duodenum’un birinci parçasının ilk yarısı
hariç, geriye kalan bölümü
DUODENAL ÇIKMAZLAR
• Recessus duodenalis inferior
nternal hernilerin en sık görüldü ü
çıkmazdır.
• Recessus paraduodenalis;
Bu çıkmaza olan
) hernilerde tamir esnasında
- V. mesenterica inferior
- A. colica sinistra’nın
bir dalı yaralanabilir
100
ÇEKUM ÇIKMAZLARI VENLER
(direk olarak v. porta hepatis’e
açılırlar)
• Recessus retrocaecalis • v. gastrica sinistra
appendix vermiformis • v. gastrica dextra
sık olarak bu çıkmazdadır

ÖZEL PER TONEAL BÖLGELER

Recessus subhepaticus sinister
bursa omentalis’tir

Recessus subhepaticus dexter

(recessus hepatorenalis, =Morison kesesi)
Yatar pozisyonda intraperitoneal sıvı
burada toplanır

NCE BA IRSAK (INTESTINUM TENUE)

M DEN N DAMARLARI VE S N RLER • Villus intestinalis
ARTERLER nce ba ırsa ın histolojik
olarak en karakteristik
• a. gastrica sinistra özelli i villus
(truncus coeliacus’un dalıdır) intestinalis’lerdir
• a. gastrica dextra
(a. hepatica propria’nın dalıdır) • Duodenum ve
• a. gastroomentalis sinistra jejunum’da büyük ve daha
(a. splenica’nın dalıdır) fazla sayıdadır. Ileum’da
• a. gastroomentalis dextra daha küçük ve az sayıda
(a. gastroduodenalis’in dalıdır) olup, kalın ba ırsakta
• aa. gastricae breves yoktur.
(a. splenica’dan gelen 5-6
daldır, Fundus’u beslerler)
• a. gastrica posterior
(a. splenica’nın dalıdır)

101
DUODENUM Taeniae coli
• Appendix vermiformis’in
1) PARS SUPERIOR tabanından ba larlar,
rektosigmoid birle meye
2) PARS DESCENDENS
yakın colon sigmoideum’da
Ductus choledochus biterler
ile
• Rectum ve
Ductus pancreaticus Appendix vermiformis’te
buraya açılır . yoktur
3) PARS HORIZONTALIS
4) PARS ASCENDENS
Jejunum ile birle me yerinde
gösterdi i kıvrıma Flexura
duodenojejunalis denir.
Lig. suspensorium duodeni (Treitz
ba ı) buraya tutunur. CAECUM
• Kalın ba ırsa ın ilk ve en
geni bölümüdür
KALIN BA IRSAK
• Tamamen intraperitonealdir,
ancak mezosu yoktur
• Absorbsiyonun büyük
bölümü colon
ascendens’te olur APPENDIX VERMIFORMIS
• nce ba ırsakta bulunan • ntraperitonealdir
villus intestinalis’ler,
kalın ba ırsakta yoktur • Taeniae coli’ler, appendix
vermiformis’in tabanından
ba lar
Taeniae coli • Appendix vermiformis’in en sık
• Kalın ba ırsa ın longitudinal rastlanan lokalizasyonu
kas liflerinin yo unla ması ile retrosekal’dir
olu an 3 tane erittir

102
COLON ASCENDENS
• Sekonder retroperitonealdir
COLON TRANSVERSUM
• ntraperitonealdir
• Flexura coli sinistra
lig. phrenicocolicum ile
diaphragma’ya tutunur
COLON DESCENDENS
• Sekonder retroperitonealdir
COLON SIGMOIDEUM
(PELV K KOLON)
• Küçük pelviste lokalizedir
• ntraperitonealdir
• Teniae coli’ler,
rektosigmoid birle meye
yakın
colon sigmoideum’da biter
103
RECTUM
• Colon sigmoideum, S3 vertebra
seviyesinde rectum olur
• Diaphragma pelvis’ten geçtikten
sonra canalis analis’le devam
eder
Haustra coli, plica semilunaris,
appendices omentales,
taeniae coli mesenterium
rectum’da yoktur
RECTUM
• Rectum’un iç yüzündeki yarımay
eklinde ve transvers yönde
uzanan plikalara, plicae
transversae recti
(Houston plikaları) adı verilir
• Genellikle 3 tanedir ve en büyü ü
ortada olanıdır (Kohlrausch
plikası)
 CANALIS ANALIS
Rektum’un Ön yüzü
• Linea pectinata,
erkeklerde; anal kanalın endodermal ve ektodermal
mesane, parçalarının birle me yeridir

glandula vesiculosa,
excavatio rectovesicalis
ve içinde bulunan yapılar
(colon sigmoideum ve ileum),
ductus deferens,
ureter’lerin son kısımları ve
prostat ile,

KALIN BA IRSA IN ARTERLER

Rektum’un Ön yüzü A. mesenterica sup.
kadınlarda ise A. mesenterica inf.
uterus, A. rectalis media (A. iliaca int.’nın)
vagina,
excavatio rectouterina ve
içindeki yapılarla (colon
sigmoideum ve ileum)
kom udur

104
REKTUM VE ANAL KANALIN ARTERLER PANCREAS
Caput pancreatis
A. rectalis sup. • Sekonder retroperitoneal’dir
(A. mesenterica inf.’un) • Processus uncinatus denilen
uzantısı, a.v. mesenterica
A. rectalis media sup.’ların arkasında, aorta
(A. iliaca interna’nın) abdominalis’in önündedir
A. rectalis inf.
Ductus pancreaticus
(A. pudenda int.) (Wirsung kanalı)
A. sacralis mediana Genellikle ductus choledochus’la
(Aorta abdominalis) birle ip,duodenum’un 2.
parçasında papilla duodeni
major’a açılır

REKTUM VE ANAL KANALIN

Venleri SPLEN (LIEN)
V. rectalis sup. • Vücuttaki en büyük lenfoid
(V. mesenterica inf.’a) organdır
(PORTAL sistem’e)
• Hilum splenicum (lienale) hariç,
tamamen peritonla sarılıdır
V. rectalis media (intraperitonealdir)
(V. iliaca int.’ya)
(CAVAL sistem’e)

V. rectalis inf.
(V. pudendae int.’ya)
(CAVAL sistem’e)

105
SPLEN (LIEN)
Lig. gastrosplenicum’un
yaprakları arasında;
aa. ve vv. gastricae
breves ile
a.v. gastro-omentalis
sinistra,
lig. splenorenale’de ise;
cauda pancreatis ve
a.v. lienalis bulunur
Dala ın visseral yüzü;
• mide,
• sol böbrek,
• cauda pancreatis,
• ligamentum phrenicocolicum
• flexura coli sinistra
ile kom uluk yapar
106
KARAC ER
Sa lobun visseral yüzünde;
• colon ascendens,
• flexura coli dextra,
• sa böbrek,
• sa gl. suprarenalis,
• diyafragma,
• duodenum’un 1. ve 2.
parçalarının birle me yeri,
• v. cava inferior ve
• vesica biliaris (vesica fellea),
KARAC ER N PER TONSUZ
ALANLARI
• Area nuda
• Porta hepatis
• Sulcus venae cavae
• Fossa vesicae biliaris
• Fissura ligamenti teretis hepatis
• Fissura ligamenti venosi
 KARAC ER N L GAMENTLER V SSERAL YÜZDEK “H” Y OLU TURAN YAPILAR

• Karaci erin 6 tane ligamenti vardır

• Bunlardan 5 tanesi periton tarafından olu turulurken, biri Sol kenarını;
(lig. teres hepatis) embriyonik kalıntıdır önde, fissura ligamenti
teretis hepatis’te oturan
Lig. teres hepatis,

arkada ise fissura

ligamenti venosi’de oturan
Lig. venosum

Lig. falciforme hepatis karaci eri karın ön

duvarına ba lar
çinde; paraumbilikal venler ve
lig. teres hepatis bulunur Sa kenarını;
önde fossa vesicae
Lig. coronarium hepatis; biliaris’te oturan
karaci eri diyafragma’ya ba layan esas ligamenttir vesica biliaris,
Area nuda, bu ligamentin yaprakları arasında kalan üçgen
eklindeki peritonsuz alandır arkada ise sulcus venae
cavae’de oturan
v. cava inferior,
Lig. teres hepatis
V. umbilicalis’in kalıntısıdır.
ki kenarı birle tiren orta
Lig. falciforme hepatis’in
parçayı da porta hepatis
iki yapra ı arasında seyreder
yapar

107
PORTA HEPATIS’TE BULUNAN YAPILAR

• Ductus hepaticus
dexter ve sinister
• V. portae hepatis
• A. hepatica propria

Ayrıca bu yapılar arasında,

plexus hepaticus ve
lenf damarları bulunur

SAFRA KESES
(VESICA BILIARIS, VESICA FELLEA)
• Karaci erin sa lobunun
visseral yüzündeki fossa
vesica biliaris’te oturur

• Ductus cysticus
ductus hepaticus
communis ile birle erek
ductus choledochus’u
olu turur

108
 ÜROGEN TAL S STEM Böbre in arka yüzü;
Diaphragma,
M. psoas major,
BÖBREKLER M. quadratus lumborum,
M. transversus abdominis,
V. a. n. subcostalis,
• Retroperitoneal N. iliohypogastricus,
N. ilioinguinalis
organlardır
ile kom uluk yapar.
SA böbre in ön yüzü;
suprarenal bez,
karaci erin sa lobu,
colon ascendens,
flexura coli dextra,
duodenum’un 2. parçası

ile kom udur

Hilum renale’deki yapıların

önden arkaya dizilimi;

VAP(U)
SOL böbre in ön yüzü;
suprarenal bez, (v. renalis,
mide, dalak, a. renalis,
pankreas gövdesi, pelvis renalis yada ureter)
splenik damarlar,
flexura coli sinistra, eklindedir
colon descendens’in
ba langıcı
ile kom uluk yapar

109
Böbrekler, dı tan-içe do ru;
• Fascia transversalis Üreter, 3 yerde darlık gösterir

• Corpus adiposum pararenale; 1- Pelvis renalis’le birle me yeri

• Fascia renalis (Gerato)
(üreteropelvik birle me)

• Capsula adiposa (perirenal ya tabakası) 2- Apertura pelvis superior’u

çaprazladı ı yer (linea terminalis’i
• veya a. iliaca ext.’yı çaprazladı ı
yer)

3- Mesane duvarından geçti i yer

(üreter’in en dar yeridir)

URETHRA MASCULINA
• Üretra’nın, prostat bezi içinde kalan parçasına pars prostatica denir
• Üretra’nın en geni ve en fazla dilate olabilen parçasıdır
Pars spongiosa; Uretra’nın corpus spongiosum penis içinde yer alan
URETER 4. parçasıdır. Gl. bulbourethralis’lerin kanalları buraya açılır

• n. genitofemoralis’i
• gonadal damarlar’ı
• a.v. iliaca communis’leri veya
a.v. iliaca externa’yı
• ductus deferens’i (erkekte)
• a. uterina’yı (kadında)
çaprazlar

110
ÜRETRA
PEN S’ N S N RLER
4 yerde darlık gösterir • Miksiyon, defekasyon ve ereksiyon’un
medulla spinalis merkezi, S 2,3,4’dür
1- Ba langıcında (ostium urethrae internum) (Parasempatik)

2- Pars membranacea (pars intermedia); ikinci en dar yeridir • Ejakulasyon’un medulla spinalis
merkezi, L 1,2’dir (Sempatik)
3- Fossa navicularis urethrae’nin arkası

4- Ostium urethrae externum; en dar olanıdır

ERKEK DI GEN TAL ORGANLARI

111
SCROTUM’UN TABAKALARI

1- Deri
2- Tunica dartos (m. dartos)
3- Fascia spermatica externa
4- Fascia cremasterica ve m. cremaster
5- Fascia spermatica interna
6- Tunica vaginalis testis’in pariyetal
yapra ı (periorchium)

TESTIS’ N TABAKALARI (TEST KÜLER KAPSÜL)

1- Tunica vaginalis testis’in visseral yapra ı (epiorchium)
2- Tunica albuginea FUNICULUS SPERMATICUS
3- Tunica vasculosa Ç NDE BULUNAN YAPILAR
1- ductus deferens
2- plexus pampiniformis
(vv. testiculares)
3- a. testicularis, a. ductus deferentis
4- plexus testicularis
(sempatik sinir pleksusu)
5- processus vaginalis kalıntıları

112
FUNICULUS SPERMATICUS ERKEK Ç GEN TAL ORGANLARI
TABAKALARINDA BULUNAN YAPILAR
• N. genitofemoralis’in genital dalı
(m. cremaster’i uyarır)
1- Testis,
• a.v. cremasterica ve m. cremaster
2- Epididymis,
tabakalarda bulunur
3- Ductus deferens,
4- Gl. vesiculosa,
5- Ductus ejaculatorius,
6- Prostat
7- Gl. bulbourethralis

TESTIS (ORCHIS) EPIDIDYMIS

Tunica vaginalis testis, iki • Sperm’lerin fonksiyonel
tabakalıdır olarak olgunlu una eri ti i
1- lamina visceralis (epiorchium), yerdir
2- lamina parietalis (periorchium)

ki tabaka arasında bulunan

bo lu a tunica vaginalis bo lu u
denir

113
 TEST S VE EP D D M S’ N DAMARLARI GL. PROSTATICA
(PROSTATA)
• Kadınlardaki,
Arteri; paraüretral bezlerin
A. testicularis (Skene bezleri) kar ılı ıdır
(Aorta abdominalis)
GL. BULBOURETHRALIS
Veni; (COWPER BEZLER )
plexus pampiniformis
(v. testicularis) • Derin perine aralı ında
sa da v. cava inferior’a membranöz üretra’nın her iki
solda v. renalis sin.’ya tarafında yer alır
• Kanalları, spongioz üretra’nın
proksimal parçasına açılır

DUCTUS DEFERENS
• Ductus deferens,
gl. vesiculosa’nın terminali
olan ductus excretorius
ile birle erek, ‘ductus ejaculatorius’
Adı ile üretra’nın prostatik parçasına
açılır

GL. VESICULOSA
(VESICULA SEMINALIS)

• Mesane ile rektum arasındadır

• Ejakulat (semen)’ın en büyük
bölümünü bu bezin salgısı
olu turur (yakla ık %60)

114
 KADIN DI GEN TAL ORGANLARI KADIN Ç GEN TAL ORGANLARI

LABIUM MAJUS OVARIUM

Scrotum’un kar ılı ıdır. • Ovarium’un arkasından
Lig. teres uteri, labium a.v. obturatoria ve
majus’da sonlanır n. obturatorius geçer
Arteri;
LABIUM MINUS (Nympha) A. ovarica
Penis’in ventral yüzünün (Aorta abdominalis)
kar ılı ıdır
Veni;
GL. VESTIBULARIS plexus pampiniformis
MAJOR (BARTHOLIN (v. ovarica)
BEZ ) sa da v. cava inferior’a
• Erkeklerdeki solda v. renalis sin.’ya
gl. bulbourethralis’in
(Cowper bezi) kar ılı ıdır Ovaryum’un lenf damarları,
lateral aortik (paraaortik) lenf
dü ümlerine gider

115
TUBA UTERINA

1- Infundibulum
2- Ampulla; en uzun ve en geni parçadır
Fertilizasyon burada olur
3- Isthmus
4- Pars uterina
(intramural parça)
Tuba uterina’nın en dar
parçasıdır

Lig. transversum cervicis (lig. cardinale, Mackenrodt)

Cervix uteri’den pelvis yan duvarlarına transvers olarak uzanır. Uterus’un
UTERUS ve OVARIUM’un L GAMENTLER pasif deste inde rol alan en önemli ba dır. Uterus’u normal anatomik
pozisyonunda (anteversiyon-antefleksiyon) tutan ba dır.

Lig. sacrouterinum
çerisinden plexus hypogastricus inferior’a ait lifler geçer.

Lig. teres uteri (lig. rotundum, Round)

Gubernaculum’un kalıntısıdır.
Canalis inguinalis’ten geçer ve labium majus’a tutunur.

Lig. ovarii proprium

Gubernaculum’un kalıntısıdır.
Overleri uterus’a ba lar

Lig. suspensorium ovarii (lig. infundibulopelvicum)

Pelvis duvarından ovaryum’a uzanan periton katlantısıdır.
A. ve v. ovarica’ları ta ır

116
Lig. latum uteri
LIG. LATUM UTERI Ç NDEK YAPILAR
(Broad ligament) Uterus’un her iki yanından pelvis’in lateral
duvarlarına uzanan iki yapraklı peritondur.

• A.v. ovarica
• A.v. uterina
• Parametrium
• Tuba uterina
• Lig. ovarii proprium
• Lig. teres uteri (lig. rotundum)
• Pelvik üreter’in alt parçası

117
 SANTRAL S N R S STEM Truncus encephali
(beyin sapı)
Sinir Sistemi
Mesencephalon
Pons
Bulbus

nsan sinir sisteminde

43 çift (12 + 31)
periferik sinir vardır.

118
 Lemniscus medialis
Gövdeden kalkan
uurlu proprioseptif
Vibrasyon
ki nokta ayrımı duyularının 1.
nöron uzantıları fasciculus
gracilis ve fasciculus
cuneatus’u yapar.

Bulbus’taki 2. nöronlar olan nuc.

gracilis ve nuc. cuneatus’un
uzantısına Lemniscus medialis
denir.

Proprioseptif duyu
(Pozisyon duyusu ve kinestezis)
• Gözleri kapalı iken eklemlerin, vücut kısımlarının ve vücudun

LEMN SKUSLAR
bütününün uzaydaki pozisyonunun ve hareketlerinin algılanması

GANGL ONLAR
• Lemniscus medialis
1- DUYU
-bütün spinal sinirlerde (Ggl. spinale) ve
• Lemniscus trigeminalis
(tractus trigeminothalamicus) -bazı KS’lerde

• Lemniscus spinalis • 5 Ggl. trigeminele

• 7 Ggl. geniculi
• Lemniscus lateralis • 8 Ggl. vestibulare, Ggl. corti (spirale cochleae)
- itme yolu ile ilgilidir • 9 Ggl. superius ve ggl. inferius
• 10 Ggl. superius ve ggl. inferius

119
2- OTONOM
A- Sempatik
• Paravertebral gang. (truncus sympaticus) Sinir sisteminde bipolar nöronların
• Prevertebral gang. (gang. mesenterica sup.) bulundu u sadece 3 yer vardır:
• Terminal ggl. • Retina
• Mural ggl. • Olfaktor mukoza
B- Parasempatik • 8. KS’in ganglionları
Gang. ciliare (3)
Gang. pterygopalatinum (7)
Gang. submandibulare (7) RESEPTÖRLER
Gang. oticum (9)
1. Eksteroseptör (mekanoreseptör)
• Serbest sinir sonlanmaları
(vücutta en geni da ılım gösteren reseptörlerdir)
• Merkel diski ( ggo dome reseptör)
• Pacinian korpüskülü
1- Vibrasyonla ilgilidir
2- Makroskopik olarak görülebilen tek reseptör

2. Teleseptör
3. nteroseptör (Visseroseptör)
4. Proprioseptör
Vücut parçalarının pozisyonu ve hareketlerini algılar
Vücut dengesinin sa lanması ve devamı
- Kas i ci i
- Golgi tendon organı

120
 MEDULLA SPINALIS

Foramen magnum
(yada C1 spinal sinirin çıkı seviyesi
yada decussatio pyramidum)’dan
ba lar,

L1-L2 arasındaki
discus intervertebralis seviyesinde
sonlanır.

Spinal sinirler
Gangion spinale
(arka kök ganglionu)
• Radix posterior üzerinde,
for. intervertebrale’dedir

• Gövdeden kalkan
tüm duyuların
1. nöronlarını içerir

Conus medullaris ?
Cauda equina ?
Filum terminale ?

121
 Medulla spinalis’in zarları
• Dura mater ve
arachnoidea mater
S2’de kapanır

• Subarachnoid aralık
S2’de biter

EP DURAL ARALIK
Dermatom
dura mater ile
• Bir spinal sinir tarafından duyusu ta ınan deri alanı
• C1 spinal sinirin dermatom alanı yoktur. • Arkada lig. flavum
31 çift spinal sinire kar ılık
30 çift dermatom alanı vardır. • Önde
lig. longitudinale
posterius arasındadır.

122
Lig. denticulatum
• Spinal sinirlerin ön ve arka kökleri arasında yer alır.
• Pia mater tarafından olu turulur.
• Subpial dokudan dura mater’e uzanır.
• 21 çifttir.
Medulla spinalis’in arterleri
A. spinalis anterior
• A. vertebralis’lerden gelen birer
dalın birle mesi ile olu ur
Tıkanırsa
• A rı-ısı
• Kaba dokunma kaybolur
• Üst motor nöron felci
• Alt motor nöron felci olur
(bilateral)
A. spinalis posterior
• 2 tanedir
• A. vertebralis (veya a. inferior posterior cerebelli)
Tıkanırsa
• uurlu proprioseptif duyu
• Vibrasyon
• ki nokta ayrım duyusu
(Hassas dokunma)
ipsilateral kaybolur
SP NAL (SEGMENTAL) ARTERLER
• R. spinalis MS’in uzunlu u boyunca kom uluk
FG FC yaptı ı arterlerden çıkar
• Her biri MS’in ön ve arka köklerine uzanan iki
dala ayrılır (r. radicularis)
MS’in ön 2/3’ünü besler
123
A. radicularis magna
(Adamkiewicz arteri)
• Lumbal bölgedeki r. radicularis anterior’lardan en
geni olanına a. radicularis magna denir.
• Bir taraflı ve genellikle soldadır
• Hasarında parapleji olur

AFFERENT YOLLAR

GENEL KURALLAR
1- Koku hariç tüm duyuların 3 nöronu vardır
2- Gövdeden kalkan tüm duyuların 1. nöronu gang.
spinale’dir
3- Gövdeden kalkan tüm duyuların 3. nöronu thalamus’tadır
4- Sadece 2. nöronların yeri de i iktir
5- Bir afferent yol çapraz yapıyorsa bu 2. nörona aittir.

124
Afferent yollar Bu duyuları
FG
• T6 segmentinin altında FC
Fasciculus gracilis ve Fasciculus cuneatus fasciculus gracilis,
• T6 ve üstünde ise fasciculus
Ta ıdı ı duyular: cuneatus ta ır

Gövdeden kalkan;
• ki nokta ayrımı (derideki mekanoreseptörler)
• Vibrasyon (Pacinian korpüskülü)
• uurlu proprioseptif (Pozisyon ve kinestezi)
KURAL
(kas i ci i, golgi tendon organı) • MS lezyonunda FG/FC ile ilgili belirtiler
ipsilateral

• MS’in üstündeki lezyonlarda (LM lezyonu)

belirtiler kontralateral

Fas. gracilis ve Fas. cuneatus

1.N---gang. spinale
Tractus spinocerebellaris anterior
2.N---medulla oblongata
Tractus spinocerebellaris posterior
nuc. gracilis
nuc. cuneatus Primer somatik duyu korteksine u ramayan
( uuraltı) proprioseptif duyuyu ta ırlar.
• 2. nöron’ların uzantıları çapraz
yaptıktan sonra kar ı tarafta Gövdenin alt bölümü ve alt ekstremitelerle ilgilidir.
Lemniscus medialis adıyla
Spinoserebellar yolların lezyonlarında hastalar
thalamus’a gider
3. N--- nuc. ventralis dü memek için bacaklarını oraklayarak yürürler ancak
posterolateralis’te(VPL) yine de dü erler.
(Thalamus’ta )
3. nöronlarla sinaps yapar. Bu Tractus cuneocerebellaris
nöronların uzantıları Primer somatik • Gövdenin üst bölümü ve üst ekstremitelerden ve ( uuraltı)
duyu korteksi’ne gelir (3, 1, 2 no.lu)
proprioseptif duyuyu ta ır.

125
 KURAL
Tractus
• Spinothalamik yolların lezyonları HER ZAMAN
spinothalamicus lateralis
kontralateraldir.
• Yüzeyela rı ve ısı
duyusunu ta ır.
KURAL
Tractus MS’in üstündeki lezyonlarda bütün duyu kayıpları
spinothalamicus anterior kontralateral

• Gövdeden kaba dokunma ve

basınç, ka ınma, gıdıklanma
duyularını ta ır.

D ER AFFERENT YOLLAR;
Tractus spinothalamicus lateralis
• Yüzeyel a rı duyusunu ta ır.
• Spinothalamik yolların 2. nöronu
(MS’te) cornu posterius’tadır.
Tractus spinoreticularis
• Thalamus’ta nuc. ventralis
• Derin (organlardan gelen) a rı duyusunu ta ır.
posterolateralis’teki (VPL) 3.
nöronlarla sinaps yapar
Tractus spinotectalis
• Bu nöronların uzantıları Primer
somatik duyu korteksi’ne • iddetli (yanık, donuk, mekanik uyarılar gibi nedenlerle
gelir (3, 1, 2 no.lu) doku hasarında olu an) a rı duyusunu ta ır.

commissura alba anterior

Fasciculus proprius
• Spinal reflekslerde fonksiyon görür.

126
 TR GEM NAL YOLLAR
SYRINGOMYELIA
2. Nöron
• Ba ve yüzün a rı-ısı ile ilgili nucleusu Nuc. spinalis nervi trigemini
(bulbus’da)
Bilateral a rı-ısı kaybı
• Ba ve yüzün dokunma-P ile ilgili nucleusu (kornea refleksi)
(omuz atkısı gibi) Nuc. principalis nervi trigemini (pons’da)
le karakterizedir.
Nuc. spinalis nervi trigemini

Lezyondan ilk olarak Nuc. principalis nervi trigemini’de bulunan

tr. spinothalamicus lateralis’lerin 2. nöronların uzantıları çapraz yaparak kar ı tarafa geçer ve LEMNISCUS
çapraz yaptı ı TRIGEMINALIS olarak talamus’un VPM çekirde ine gelir. Buradaki 3.
nöron ile sinaps yapar, 3. nöronun uzantıları da primer somatik duyu
commissura alba anterior korteksi olan 3,1,2 no’lu sahalara gider.
etkilenir.

TR GEM NAL YOLLAR

• Ba ve yüzden kalkan somatik duyuların
(a rı-ısı, dokunma ve basınç) 1. nöronu 5, 7, 9, 10. KS’lerin
kendi ganglionlarında’dır. 3. nöronu thalamus’ta nuc.
ventralis posteromedialis’tedir (VPM).
Gang. trigeminale Gang. geniculi
BA

5 7
9
10 Gang. superius

127
TR GEM NAL YOLLAR
• Yüzün proprioseptif
duyusu ile ilgili çekirdek
(ISIRMA KONTROLÜ)

Nuc. mesencephalicus
nervi trigemini’dir

Not: Bu çekirdekteki nöronlar bu

duyunun 1. nöronlarıdırlar.

EFFERENT YOLLAR
Tractus corticospinalis • Decussatio pyramidum
(tractus pyramidalis) • Pyramis bulbi

1- stemli, beceri gerektiren • Tractus corticospinalis

hareketlerin yapılmasından lateralis (Üst-1.MN)
sorumludur.
2- Primer motor alan (4 no.lu)
ile premotor alandan (6 no.lu) ba lar
(gyrus precentralis).
• Nöronları:
Alfa MN
Üst motor nöron’dur. (1.MN)
(alt MN)
(2.MN)

128
 SA SOL
Brown-Sequard
Sendromu
Tr. Tr.
corticonuclearis corticonuclearis

Beyin sapındaki Beyin sapındaki

KS motor KS motor
çekirdekleri çekirdekleri

3, 4, 5, 6, 9,

Tractus corticonuclearis
(Tractus corticobulbaris)

Tr. corticospinalis içerisinde seyreden

bu yol, beyin sapındaki KS’in motor
nucleuslarının Üst MN’udur.

• 1, 2, 8 hariç tüm KS’lerin motor

nucleusu vardır.

• 7 ve 12 hariç di erleri her iki

hemisferden kortikonülear lif alır.

• Supranuklear lezyon sadece

7 ve 12’de görülür.

129
Tr. corticospinalis, beyin sapından geçerken
3. 6. 7. 12. KS’lerin motor nucleuslarına yakın seyreder.

Bu nedenle beyin sapında KS nucleuslarını etkileyen bir

lezyon oldu unda tr. corticospinalis de etkilenir.

N. facialis’in lezyonları
7. KS Supranuklear Intranuklear
(Infranuklear)

• Hemipleji Kontralateral Kontralateral

• FP Kntrlt santral psiltrl periferik

• Kornea reflexi Sa lam Kayıp

• A ız kö esi Kntrlt dü er psiltrl dü er

130
 N. hypoglossus lezyonları N. hypoglossus lezyonları
• M. genioglossus dilin a ızdan düz olarak çıkarılmasını sa lar.
Supranuklear Intranuklear
• M. genioglossus ile ilgili motor çekirdek (bulbus’tadır) nöronları
sadece kar ı korteksten lif alır.
12. KS (Infranuklear)

• Hemipleji Kontralateral Kontralateral

• Glossopleji Kontralateral psilateral

• Dil lezyon lezyon

kar ısına tarafına
deviye deviye

Lateral medüller sendrom

(Wallenberg sendromu)

• Lezyon: bulbus’ta
A. inferior posterior
cerebelli tıkanması. (P CA)
• psilateral yüz yarımı ve
kontralateral vücut yarımında
a rı-ısı duyusu kaybı

(Nuc. spinalis nervi trigemini ve

Tr. spinothalamicus lateralis
harabiyetine ba lı)

131
Tractus tectospinalis
• Ani vizüel, oditör ve somatik uyarılarla do an ba -boyun
refleksi (spinovizüel refleks) ile ilgili

Fasciculus longitudinalis medialis (FLM)

• Ba ın koordineli hareketinde ve gözlerin konjuge
hareketlerinde fonksiyon yapar.

Tr. hypothalamospinalis
Hypothalamus’un çe itli çek.lerinden ba layan lifler ipsilat.
seyrederek beyin sapındaki parasempatik çekirdeklerde ve MS
deki sempatik ve parasempatik çekirdeklerde sinaps yapar.

BEY N SAPI

BEY N SAPI

132
 BULBUS kesitlerinde görülen önemli
çekirdekler
• Nuc. gracilis , nuc. cuneatus
• Nuc. tractus solitarius
(7, 9, 10)
Tat duyusunun 2. nöronlarını içerir.
• Nuc. spinalis nervi trigemini
Ba ve yüzün a rı-ısı duyularının 2.
nöronları bulunur.
BULBUS kesitlerinde görülen önemli çekirdekler
Nuc. ambiguus
• 9, 10, 11. (pars cranialis)
KS’lerin motor nucleusudur
133
BULBUS kesitlerinde görülen önemli
çekirdekler
• Nuc. salivatorius inferior
9’un parasempatik çekirde i
• Nuc. posterior (dorsalis) nervi vagi
10’un parasempatik çekirde i
Pons kesitlerinde görülen önemli
anatomik yapılar
• 5, 6, 7, 8. KS’lerin çekirdekleri
• Nuc. principais nervi trigemini
Ba ve yüzün dokunma ve P duyularının
2. nöronlarının bulundu u çekirdektir
(1. Nöronları 5, 7, 9, 10. KS’lerin ganglionlarındadır)
• Nuc. lacrimalis
• Nuc. salivatorius superior
(N. facialis ile ilgili parasempatik çekirdeklerdir. )
 Mesencephalon
Tectum mesencephali
Aqueductus mesencephalinin
arkasında kalan bölüm
• Area pretectalis (pupilla ı ık
refleksi ilgili pretektal
çekirdeklerin bulundu u alandır.)
ve
corpora quadrigemina
(Colliculus sup.+ Colliculus
inf.) buradadır.
Mesencephalon
Tegmentum mesencephali
• Substantia nigra ile tectum
mesencephali arasında kalan
mesencephalon bölümüdür.
• 3 ve 4. KS çekirdeklerini içerir.
• Aqueductus mesencephali
içinden geçer.
ön Mesencephalon kesitlerinde görülen önemli
anatomik yapılar
• Nuc. nervi oculomotorii
N. oculomotorius’un motor çekirde idir.
• Nuc. nervi trochlearis
N. trochlearis’in motor çekirde idir.
• Nuc. visceralis (Edinger-Westphal çekirde i)
(Nuc. oculomotorius accessorius)
N. oculomotorius’un PS çekirde idir.
• Nuc. mesencephalicus nervi trigemini
Ba ve yüzün proprioseptif duyusu ile ilgili çekirdektir.
Mesencephalon kesitlerinde görülen
önemli anatomik yapılar
• Nuc. ruber
D
O
P
Fleksor kas tonusunun R R A
M
düzenlenmesi le ilgilidir.
N
• Substantia nigra
Bazal çekirdeklerden biridir.
Dopamin üreten nöronların primer
kayna ıdır.
134
CEREBELLUM
• Esas fonksiyonu hareketlerin koordinasyonudur. Diencephalo
Böylece postürün devamını ve dengeyi sa lar. n
- hemispherium cerebelli
- vermis cerebelli

Flocculonoduler lob
vestibüler sistemle ilglidir.

Nuclei cerebelli D E F G • Mesencephalon ile beyin hemisferleri arasındadır

e m a l
n b s o
• Vestibüler sistem ile ilgili
cerebellar çekirdek:
t o t b
a l i o Diencephalon
Nuc. fastigii
t i g s • Thalamus
- Metathalamus
• Cerebellar lezyonlar u f i u
ipsilateraldir. s o i s • Subthalamus
r • Epithalamus
m
• Hypothalamus
i
s

135
 Thalamus
Subthalamus
• Koku duyusu hariç tümduyuların 3.
nöronu burada bulunur. • Thalamus ile mesencephalon
arasında yer alır.
• Gövdeden kalkan duyuların
3. nöronu • Nuc. subthalamicus bir bazal
nuc. ventralis posterolateralis’tedir. gangliondur.
(VPL)
• Subthalamus lezyonunda HEM BALL SMUS
(ani istemdı ı çok iddetli ekstremite hareketi) olur.
• Ba ve yüz ile ilgili duyuların
3. nöronu
nuc. ventralis Epithalamus
posteromedialis’tedir. • Epifiz bezi (gl. pinealis) burada bulunur.
(VPM)
• Thalamus’u a. cerebri post.
besler.

Hypothalamus
Metathalamus O.S.S’nin merkezidir

• Corpus geniculatum laterale (CGL) • Nuc. suprachiasmaticus sirkadian ritmle ilgilidir.*

GÖRME ile ilgili • Nuc. supraopticus ADH
• Nuc. paraventricularis Oksitosin
• Corpus geniculatum mediale (CGM)
TME ile ilgili
• Nuc. tuberomamillaris Histamin
• Nuc. arcuatus (infundibularis) adenohipofizden salınan
hormonları kontrol eden trofik hormonların büyük bölümü
(releasing hormonlar)

136
 CORTEX CEREBRI Pariyetal lobun kortikal alanları
3, 1, 2 (primer somatik duyu alanı) 43 (primer tat alanı)
Gyrus postcentralis

Occipital lobun
CORTEX CEREBRI kortikal alanları
Frontal lobun kortikal alanları
17 (primer vizüel alan)
4 (primer motor alan)
• Gyrus precentralis
18-19 (sekonder vizüel alan)
• stemli motor hareketlerin (tr. corticospinalis’in) ba ladı ı
alan • Objenin özellikleriyle ilgili
8 (frontal göz alanı)
Visüel uyarılardan ba ımsız olarak gözün istemli hareketlerinin
kontrolü
44-45 (motor konu ma, BROCA)
• Gyrus frontalis inferior (gyrus triangularis)
• Kelimelerin ekillendi i yer.

137
Temporal lobun AFAZ LER
kortikal alanları Motor afazi (Broca afazisi)
• Motor konu ma alanının lezyonlarında (44-45) tam ya
41- 42 (primer oditör alan) da kısmi konu ma kaybı
Gyrus temporalis sup.
• Motor afaziye sık olarak
(Heschl gyrusları)
agrafi (yazı yazamama)
e lik eder.
22 (Wernicke alanı)
• Lezyon
• itilen ya da konu ulan
sözcüklerin anlamının ortaya a. cerebri media’nın
çıktı ı yer.
üst dalını tutar.
• Gyrus temporalis sup.
• Duyu tipi afazi

AFAZ LER
Temporal lobun kortikal alanları
Duyu tipi afazi (Wernicke afazisi)
34 (primer olfaktor alan)(KOKU)
• Wernicke alanının (22) lezyonlarında i itme kaybı
yoktur.

• Ancak hasta
i itti i kelimelerin
anlamını çıkaramaz.
• Lezyon
a. cerebri media’nın
alt dalını tutar.

138
AFAZ LER 2- COMMISSURAL YOLLAR
leti tipi afazi Corpus callosum
• 22 ile 44-45’i birle tiren fasciculus arcuatus’un • ki beyin hemisferindeki kar ılıklı kortikal alanları ba lar.
lezyonlarında görülür.
Comissura posterior
• itti i kelimeleri • Pupilla ı ık refleksi ile ilgilidir.
tekrar edemez.

• Yüksek sesle
okuyamaz ama
içinden okudu u
eyi anlar.

Substantia alba (Beyaz cevher)

1- ASSOS ASYON YOLLARI 3- PROJEKS YON

L FLER
Fasciculus arcuatus
• Temporal lobdaki i itilen sözcükleri anlama alanı
CAPSULA INTERNA
(Wernicke, 22) ile frontal lobdaki
motor konu ma alanını Yatık “V” harfi eklindedir.
(Broca, 44-45) ba lar. Dirsek bölümüne genu,
dirse in ön tarafında kalan
baca a crus
Lezyonunda ileti tipi afazi olur. anterius,arkasında kalana da
crus posterius denir.

139
BAZAL GANGL ONLAR
BAZAL GANGL ONLAR
(BAZAL ÇEK RDEKLER)
(BAZAL ÇEK RDEKLER)
• Telencephalon’un Nc
• NUC. LENT FORM S N
derininde , substantia P
alba içinde yerle mi Putamen + Globus pallidus P
Gp G
5 çift gri cevher kitlesidir.

• Motor kontrolde
• CORPUS STR ATUM
rolü vardır. Nuc. caudatus + Nuc.
lentiformis

• Nuc. caudatus BEY N VENTR KÜLLER ve BOS dola ımı

• Nuc. subthalamicus
• Putamen • Substantia nigra
• Globus pallidus

Nc
P
Gp

140
Ventriculus lateralis (1. ve 2.) Ventriculus quartus
• Her bir hemisfer içinde bulunan “C” ekilli bo luktur. • MS’teki canalis centralis
ile devam eder.
BOS’un büyük bir bölümü burada üretilir.
For. intreventriculare (For. Monro)
Apertura mediana
- Lateral ventrikülleri 3. ventriküle ba lar.
(For. Magendie) ve
Ventriculus tertius (3.) Apertura lateralis’ler
• Thalamus ve hypothalamus arasındadır. (For. Luschka)
Aqueductus mesencephali (Sylvius)
- 3. ventrikülü 4. ventriküle ba lar. aracılı ı ile subaraknoidal
bo lu a açılır.
Ventriculus quartus (4.)
• Bulbus, pons ve cerebellum arasındadır.
Beyin – omurilik sıvısı

141
BEY N ZARLARI (MENINGES)
Dura mater’in uzantıları
• Falx cerebri
• Tentorium cerebelli
• Falx cerebelli
• Diaphragma sellae
Esas olarak
a. meningea media
tarafından beslenir.
142
Falx cerebri
Önde crista galli’ye tutunur.
Üst kenarında sinus sagittalis superior,
Alt kenarında sinus sagittalis inferior seyreder.
Tentorium cerebelli
Occipital loblar ile serebellar hemisferler arasındadır.
Sinus transversus’u (arka kenarında) içerir.
Falx cerebelli
Beyincik hemisferleri arasına giren dura mater uzantısıdır.
Diaphragma sellae
DURAL S NÜSLER
Sinus sagittalis superior
Falx cerebri’nin üst kenarı boyunca uzanır Sinus sphenoparietalis
BOS’un esas drene oldu u sinüstür.
• Sinus cavernosus’a açılan tek
Sinus sagittalis inferior dural sinustur.
Falx cerebri’nin alt kenarı boyunca uzanır.
Sinus rectus’a açılır.
Sinus petrosus superior
Sinus rectus • Sinus transversus’a açılır.
Sinus sagittalis inf. buraya açılır.
V. magna cerebri (GALEN VEN ) buraya açılır.
Sinus petrosus inferior
Confluens sinuum • V. jugularis interna’ya açılır.
• Sinus sagittalis superior’un arka ucunun geni lemesidir.
1- Sinus occipitalis buraya açılır.
2- Sinus transversus’lar buradan ba lar.

Sinus cavernosus
Sinus transversus
• Tentorium cerebelli’nin arka kenarının yaprakları
arasındadır. 1- Sinus sphenoparietalis
buraya açılır.
Sinus sigmoideus 2- çinden;
• Sinus transversus’un devamıdır. a. carotis int.
• For. jugulare’den itibaren v. jugularis interna adını alır. 6. KS
Dı duvarından;
Sinus occipitalis
2- Falx cerebelli’nin yaprakları arasındadır
3. KS
3- Confluens sinium’a açılır. 4. KS
5-1 (ophtalmic)
5-2 (maxillar)
geçer.

143
V. facialis Cisterna subarachnoiedae
• Bazı bölgelerde aracnhoidea mater ve pia mater’in
ayrılmasıyla olu an geni subaraknoid bo luklardır.

1 V. facialis

sc 1- V. ophthalmica sup.
2- Plx. pterygoideus Cisterna cerebellomedullaris (cisterna magna)
vasıtasıyla sinus
cavernosus ile ba lantı • BOS 4. ventrikülden apertura mediana aracılı ı ile bu
2 sisternaya gelir.
kurar

Cisterna interpeduncularis
• Willis halkası bu sisterna içindedir.

Cisterna pontis
• A. basilaris bulunur.

144
Cisterna quadrigeminalis OTONOM S N R S STEM
(cisterna superior)

Mesencephalon’un arkasındadır. • Merkezi hypothalamus’tur.

çindeki yapılar:

• V. magna cerebri

• Epifiz bezi

• A. cerebri posterior

PARASEMPAT KLER

145
 SEMPAT KLER
Pre-gang. (1.N)’lar;

- MS’in T1-L2 arasındaki

14 segmentinde

- Cornu lateralis’te

- Nuc. intermediolateralis

146
 A) PARA-VERTEBRAL GANG.
(truncus symphaticus)

B) PRE-VERTEBRAL GANG.
(gang. coeliacum)
(gang. mes. sup.)
Preganglionik sempatik
nöron uzantısının direk
olarak gitti i tek hedef organ
BÜB medullasıdır .

Post-gang. (2.N)’lar;

A) PARA-VERTEBRAL GANG.’da
(truncus symphaticus)
- Gang. cerv. sup. (C1-C4)
- Gang. cerv. med. (C5-C6)
- Gang. cerv. inf. (C7-C8)
- Gang. STELLATUM (C7-8+T1)

- Gang. MPAR
(iki zinciri birle tirir)

147
 Truncus sympathicus
• Ggl. cervicale inferius
(C7-8)
T1 ganglionu
ile birle erek
Ggl. cervicothoracicum
(Ggl. stellatum) adını alır.
(C7-8-T1)
AC tümörleri yakın kom uluk
nedeniyle sıklıkla bu
Ggl. stellatum’a bası yapar.
(HORNER SENDROMU)

Post-gang. (2.N)’lar;

Truncus sympathicus B) PRE-VERTEBRAL GANG.’da

Sempatik zincirin servikal parçasında - Gang. coeliacum

3 paravertebral ganglion vardır. - Gang. mes. sup.
- Gang. mes. inf.
• Ggl. cervicale superius - Gang. aorticorenale
(C1-2-3-4)
• Ggl. cervicale medium
(C5-6)
• Ggl. cervicale inferius
(C7-8)

148
 HORNER SENDROMU
N. splanchnicus major
Ba boyun bölgesinin sempatik inervasyonu bozulması
sonucunda;
• çerisinde;
miyozis (m. dilatator pupilla (-) )
MS’in T5-9 segmentlerinden
psödopitozis (m. tarsales (-) )
çıkan ve paravertebral
ganglionda sinaps yapmadan enophtalmos (m. orbitalis (-) )
direk geçen preganglionik hemianhidrosis (terleme kaybolmu )
aksonlar ta ır. facial flushing (kan damarlarında vasodil.)

KAFA Ç FTLER (KRANYAL S N RLER)

149
 N. opticus (2.CN)
1- Retinal ganglion
hücrelerinin aksonlarından
olu ur
2- Miyelin kılıfı
oligodendrositler tarafından
yapılan tek periferik sinirdir
(di erlerinin kılıfını schwann
hücreleri yapar.)

N. olfactorius (1.CN)
• Thalamus’a u ramayan tek duyu:
koku
• Reseptör olarak nöron kullanan tek
duyu: koku
• Ço alabilme özelli ine sahip tek
nöron grubu: Olfaktor mukozadaki
bipolar nöronlar
• En yava ta ınan duyu: koku
• Merkezine 2 nöronla giden tek duyu
• Pars olfactoria’daki bipolar nöronların
santral uzantıları ethmoid kemikten
geçer
34 (primer olfaktor alan)

150
Nasaller kendi taraf görme alanın yarısını Görme yollarının lezyonları
Temporaller görme alanın kar ı yarısını Kontralateral homonimos
hemianopia
Bir gözün retinasının nasal yarısıile
Di er gözün retinasının temporal yarısıgörme alanın aynı yarısına • Chiasma opticum’un
bakar. arkasında kalan
görme yollarının;
1- Tractus opticus
2- CGL
3- Radiatio optica
4- Vizüel korteks
lezyonlarında

Görme yollarının lezyonları

Total anopia
• Bir taraf
n. opticus’un tam
kesisi o gözde total
körlü e neden olur

Bitemporal hemianopia
• Chiasma opticum’un
sagittal harabiyetinde
her iki gözün retinasının
nazal taraflarından gelen
liflerin tutulumuna ba lı

151
 N. oculomotorius (3.CN)
• Fossa interpeduncularis’den beyin sapını terk eder.
• A. cerebri posterior ile a. superior cerebelli arasından
• Sinus cavernosus’un dı duvarından
• FOS’dan
• Zinn halkası’ndan geçer

N. oculomotorius (3.CN)

• M. rectus superior
• M. rectus inferior
• M. rectus medialis
• M. obliquus inferior
• M. levator palpebrae superioris

• M. sphincter pupillae
• M. ciliaris

(SO4)LR6 -H3

152
 N. abducens (VI)

N. oculomotorius (3.CN) En uzun subarachnoidal seyirli KS’dir.

Lezyonunda ; Tümör,
Anevrizma,
• P TOZ K BAS,
• Dı a a ılık Kafa travması’ndan en çok etkilenen KS’dir.
• Midriazis

• Aynı tarafta Lezyonunda;

ı ık refleksi ve akomodasyon yok
• çe a ılık

N. abducens (6.CN) N. trigeminus (5.CN)

• A. carotis int.’nın lateralinde,

sinus cavernosus’un içinden geçer

• FOS’dan ve Zinn halkası’ndan

geçerek orbita’ya girer

• M. rectus lateralis’i innerve eder

153
 N. trigeminus (5.CN) N. ophthalmicus (51)
• Motor çekirde i pons’ta yer alır Sadece SENS T F L F ta ır.
• Ggl. trigeminale os temporale’de oturur.
• Sinus cavernosus’un dı
duvarında seyreder
• Orbita’ya FOS’dan geçerek girer
ve 3 dala ayrılır:
1. N. nasociliaris,
2. N. frontalis,
3. N. lacrimalis
• Bulbus oculi, burnun tepesi ve
gözlerin üzerindeki yüz bölgesinin
deri duyusunu alır

N. maxillaris (52)
Sadece SENS T F L F ta ır.

• Sinus cavernosus’un dı
duvarında seyreder ve for.
rotundum’dan geçerek fossa
pterygopalatina’ya girer ve
FO ’den orbita’ya girer
(n. infraorbitalis).
• Gözlerin altında ve üst duda ın
yukarısında kalan yüz
bölgesinin deri inervasyonunu
sa lar

154
 N. mandibularis (53)
(Motor ve Sensitif) N. mandibularis (53)

Fossa infratemporalis’de üç önemli dal verir:

• N. auriculotemporalis
• N. lingualis
• N. alveolaris inferior

1- N. auriculotemporalis
• Kulak derisi, dı kulak yolu ve temporal bölge derisinden duyu alır
N. mandibularis (53) 2- N. lingualis
Dilin 2/3 ön kısmının genel duyusunu ta ır
• Aynı bölgeden tat duyusunu ta ıyan lifler önce n. lingualis içinde
• For. ovale’den çıkarak
seyreder, daha sonra chorda tympani’ye geçer
fossa infratemporalis’e girer
3- N. alveolaris inferior
• For. mandibulae’ya girer ve alt çene di lerine dallar verir
• Çi neme kasları,
• M. mylohyoideus,
• M. digastricus’un venter ant.’u, N. trigeminus (5.CN)
• M. tensor veli palatini ve Lezyonunda;
• M. tensor tympani’yi innerve eder
• Ç NEME KASLARI FELÇ OLUR
• Alt di lerin, yüzün alt dudak ve a zın altında kalan bölgenin • Kornea refleksi ve aksırma refleksi kaybolur
duyu innervasyonunu sa lar • A ız açıldı ında, çene lezyon tarafına deviye olur

155
 N. facialis (7.CN) N. facialis (7.CN)
• Kemik içi (temporal) en uzun seyir gösteren KS’dir

nnerve etti i kaslar:

• Mimik kaslar
• M. stapedius
• M. digastricus’un venter post.’u
• M. stylohyoideus

N. facialis’in
2 tane parasempatik nükleus’u vardır
Nuc. lacrimalis (gl. lacrimalis’e)
Nuc. salivatorius sup. (gl. sublingualis
gl. submandibularis)
N. facialis (7.CN)

• N.vestibulocochlearis ile birlikte meatus acusticus int.’a girer

• N. facialis’in sensitif liflerinin ait hücre gövdelerinin bulundu u ggl.
geniculi, canalis facialis’in ilk dirse inde yerle mi tir

N. facialis’in canalis nervi facialis’te verdi i dallar

1- N. petrosus major
N. petrosus profundus ile birle erek n. canalis
pterygoidei’yi (Vidii siniri) olu turur ve Gl.lacrimalis’e gider
2- N. stapedius m. stapedius’u innerve eder
3- Chorda tympani

156
N. facialis (7.CN) itme yollarına ait yapılar:
1. Ggl. geniculi öncesi lezyonunda tüm fonksiyonları kaybolur
• Gl. lacrimalis’te sekresyon yok • Ggl. spirale (Corti)
• N. stapedius felci (Hiperakuzi) • Corpus trapezoideum
• Gl. submandibularis ve sublingualis’te sekresyon yok • Nuc. olivaris superior
• Dil 2/3 ön bölümünde tat duyusu kaybı • Lemniscus lateralis
• Periferik fasyal paralizi (kornea refleksi alınamaz!) • Colliculus inferior
• Corpus geniculatum mediale
2. Ggl. geniculi sonrası lezyonunda • Radiatio acustica
• Sadece gl. lacrimalis’te fonksiyon var. • Primer oditör korteks (41-42)
• Di erleri kaybolur (Heschel gyrusları)
3. For. stylomastoideum’da lezyon
• Sadece periferik fasyal paralizi olur. (aynı tarafta kornea
refleksi alınamaz!!!)

N. vestibulocochlearis (8.CN)

2 adet ganglionu vardır; Cochlea, n. cochlearis yada

1- Gang. vestibulare
• Meatus acusticus internus’un dibinde lokalizedir
2- Gang. cochleare (Gang. spirale cochelae, Corti ganglionu)
• Canalis spiralis modioli içindedir
nuclei cochleares’deki bir harabiyet,
lezyon tarafında tam i itme kaybına yol
açar.
Corpus trapezoideum lezyonlarında,
her iki kulakta e it derecede kısmi i itme
kaybı olur. Lemniscus lateralis
lezyonlarnda,kar ı tarafta daha fazla
olmak üzere her iki kulakta kısmi i itme
kaybı olur.

Primer oditör korteks harabiyetlerinde,

Sesin i itilmesinde çok az bir kayıp olur.
Ancak gelen sesin lokalizasyonu
yapılamaz.

157
 N. glossopharyngeus (9.CN) N. vagus (10.CN)
• Motor çekirde i: Nuc. ambiguus
• PS çekirde i: Nuc. dorsalis nervi vagi
• Motor çekirde i: Nuc. ambiguus • Nuc. tractus solitarius
• For. jugulare’den çıkar
• For. jugulare’den geçerek
• Dalları;
kafatasını terk eder
- n. laryngeus superior
• Dilin arka 1/3’ü ile r. internus
oropharynx’ten tad duyusu ile r. externus
genel duyu alır - n. laryngeus recurrens
• Tek bir kasın siniridir:
m. stylopharyngeus
• Tonsilla palatina ve orta kulak
bo lu unun duyusunu ta ır
• Nuc salivatorius inf. (PS)

N. accessorius (11.CN)
• Motor çekirde i: Nuc. ambiguus
• Pars spinalis’i MS’tedir, for. magnum’dan geçer
• Pars cranialis’i n. vagus’a katılır
• ki parça birle erek for. jugulare’den kafayı terk eder

158
 N. hypoglossus (12.CN)
• Bulbus’u ön yüzünden terk eder
• Occipital kemikteki canalis nervi
hypoglossi’den kafayı terk eder
• M. palatoglossus (plx. pharyngeus)
hariç dil kaslarını innerve eder
159
PLEKSUSLAR
M. SCM’nin arkasında yer alır.
ki motor dalı vardır;
1. Ansa cervicalis
M. thyrohyoideus hariç
NFRAHYO D KASLARI innerve eder.
2. N. phrenicus
m. scalenus ant.’un yüzeyelinde a a ı
do ru seyreder
Diafragma, pericardium ve pleura
mediastinalis’i innerve eder.
 Plexus cervicalis
(C1-C4)

Deri dalları:
• N. auricularis magnus
• N. transversus colli
• N. occipitalis minor
• N. supraclavicularis

PLEXUS BRACHIALIS
• C5-C8 ile T1 spinal sinirlerin ön
dallarının (ramus anterior)
birle mesi ile olu ur
Kökler M. scalenus ant.’un
arkasında,
Truncuslar trigonum
supraclaviculare’de,
Fasciculuslar
M. pectoralis minor’un arkasında
bulunur.

160
 KÖKLERDEN çıkan dallar FASCICULUS’lardan;
Fasciculusların terminal dalları 5 major sinir olu turur;
1- N. dorsalis scapulae N. musculocutaneus
m. levator scapulae N. medianus
m. rhomboideus major N. ulnaris
m. rhomboideus minor N. axillaris
N. radialis
2- N. thoracicus
longus
m. serratus ant.

TRUNCUS SUP.’dan ayrılan dallar

N. suprascapularis
m. supraspinatus A) Fasciculus lateralis’ten
m. infraspinatus

Incisura scapulae’den, N. musculocutaneus

altında geçer
M. coracobrachialis’i deler

m. biceps brachii
m. brachialis
m. coracobrachialis’i
innerve eder

Önkolda n. cutaneus antebrachii lateralis

olarak devam eder

161
 N. ulnaris elde;
• Retinaculum flexorum’un
yüzeyelinden ele girer ve burada uç
dallarına ayrılır

• Hipotenar kasları
• M. palmaris brevis’i
• 3. ve 4. lumbrikal kasları
• Bütün interosseal kasları
• M. adductor pollicis’i innerve eder

B) Fasciculus medialis’ten
• N. ulnaris
• N. pectoralis medialis
• N. cutaneus brachii medialis
• N. cutaneus antebrachii medialis
• Radix medialis nervi mediani

N. ulnaris

• Kolda dal vermez N. ulnaris

• Epicondylus medialis’in
arkasında, sulcus nervi ulnaris’in
içinde a a ıya iner
En sık epicondylus med.
• M. flexor carpi ulnaris’in iki ba ı kırıklarında yaralanır.
arasından geçerek önkola girer

m. flexor carpi ulnaris’i

Felcinde
m. flexor digitorum profundus’un ‘PENÇE EL’ görünümü
medial yarısını innerve eder olur

162
 N. medianus N. medianus
• Fasciculus medialis ve lateralis’ten gelen • Önkolun yüzeyel fleksor
dalların birle mesiyle olu ur kaslarını uyarır
(M. flexor carpi ulnaris
• Kola a. brachialis’in dı tarafından girer hariç)
• N. medianus kolda dal vermez • Karpal tünelden geçerek
ele gelir
• A. brachialis ile birlikte aponeurosis • Elde tenar kasları
bicipitalis’in derininden geçip fossa 1. ve 2. lumbrikal kası
cubitalis’e girer uyarır
• M. pronator teres’in iki ba ı arasından
geçer

N. medianus

Felcinde
‘MAYMUN EL ’ görünümü
olur

163
C) Fasciculus posterior’dan
N. radialis
• N. subscapulares
• N. thoracodorsalis ve kasın içinde, radius’un
çevresinde laterale döner
• N. axillaris • N. interosseus posterior
olarak
• N. radialis a. interossea posterior
ile birlikte devam eder

N. axillaris

A. v. circumflexa humeri post. ile birlikte

Humerotricipital aralıktan geçer

Collum chirurgicum’un etrafında dolanır

m. deltoideus
m. teres minor’u innerve eder

N. cutaneus brachii lat. sup.’u verir

164
N. radialis tarafından uyarılan kaslar Truncus superior, (C5-C6) zedelenmesi
• Plexus brachialis’in en sık üst kısmı zedelenir
• B rachioradialis • Truncus superior (C5-C6) do um travmalarına
• E kstensörler çok maruz kalır ve üst pleksus paralizisi (Erb-
• S upinator Duchenne paralizisi) olu ur
• T riceps brachii • Bu görünüm waiter’s tip (garson eli veya
ve bah i bekler pozisyon) olarak adlandırılır.
M. abd uctor pollicis longus

Truncus inferior, (C8-T1) zedelenmesi

• Klumpke paralizisi denilen plexus brachialis’in alt kısmının
N. radialis zedelenmesi relatif olarak nadirdir
• Truncus inferior zedelenmesi nadiren Horner
• Humerus gövdesinin kırıklarında, sendromuyla birlikte görülür
n. radialis’in zedelenmesi sonucu • Do um sırasında kolun a ırı abdüksiyonu veya akci er
apeksini tutan tümörlerde (Pancoast tümörü) C8 ve T1
önkolun ekstensor kaslarının felcine kökleri zedelenir. ‘Pençe el’ (claw hand) görünümü olur.
ba lı olarak
‘DÜ ÜK EL’ görünümü
ortaya çıkar

165
 PLEXUS LUMBALIS (L1- 4) N. femoralis
• M. iliopsoas ile birlikte, lacuna
• M. psoas maj.’un arkasında
musculorum’dan geçer geçer
olu ur. m. iliacus,
Dalları m. sartorius,
• N. iliohypogastricus m. quadriceps femoris, m.
pectineus’u innerve eder
• N. ilioinguinalis
• N. genitofemoralis • N. saphenus n. femoralis’in uç
• N. cutaneus femoris lat. dalıdır
• A. ve v. femoralis ile birlikte
• N. femoralis canalis adductorius’ta seyreder
• N. obturatorius • Baca ın medialinde
v. saphena magna ile
kom udur.

N. ilioinguinalis
• Canalis inguinalis’den geçer
• Fıtık ameliyatlarında N. obturatorius
yaralanma riski en yüksek olan • Aynı isimli damarlarla birlikte, ve
sinirdir. ovaryum’un altında seyreder
• Canalis obturatorius’tan geçerek
N. genitofemoralis uylu a gelir
• M. psoas major’un ön yüzünü • Uylu a adduksiyon yaptıran
delerek çıkar kasların siniridir
• Genital dalı inguinal kanalda • Uylu un iç yüzünün derisinde ovoid
seyreder. bir alanda da ılan bir dal verir
• m. dartos ve m. cremaster’i
uyarır
• Kremaster refleksinin hem
afferent hem de efferent yolunu
yapan sinirdir

166
PLEXUS SACRALIS (L4-S4) N. ischiadicus

• L4 ve L5 spinal sinirlerin ön dalları

(truncus lumbosacralis) ile • For. infrapiriforme’den gluteal
sacral 1-2-3-4 spinal sinirin ön bölgeye girer
dallarının birle mesiyle olu ur • Uylu un arka yüzünde;
• M. piriformis’in ön yüzünde uzanır n. tibialis
Dalları n. fibularis (peroneus) communis
• N. gluteus superior dallarına ayrılır
• N. gluteus inferior
• N. ischiadicus
• N. cutaneus femoris post.
• N. pudendus

N. ischiadicus

• N. tibialis ischiocrural (Hamstring),

kasları (m. biceps femoris’in kısa
ba ı hariç) innerve eder. M. biceps
femoris’in kısa ba ını n.peroneus
communis innerve eder
• N. tibialis bacakta a. tibialis post.
ile birlikte seyreder.

167
• N. tibialis retinaculum flexorum’un altında n.plantaris N. peroneus superficialis
lateralis ve medialis’e ayrılır.
• Motor dalları ayak tabanındaki kasları innerve eder
• Baca ın lateral bölgesinde
• Duyu dalları ise ayak tabanının deri duyusunu alır seyreder

M. peroneus longus ve
M. peroneus brevis’i innerve eder

• Baca ın ön yüzü ve
(1.metatarsal aralık hariç)
ayak sırtı derisinin duyusunu alır.

N. fibularis (peroneus) communis

• Fibula ba ının arkasından geçerek

collum fibula’yı dolanır.
• Collum fibulae’nin dı tarafında;
n. peroneus superficialis n.
peroneus profundus olmak üzere
iki uç dalına ayrılır

168
N. peroneus profundus N. suralis
• N. tibialis’ten gelen
• Baca ın ön bölgesinde, n. cutaneus surae med. ile
n.fibularis communis’ten gelen
a. tibialis anterior ile birlikte n. cutaneus surae lat.’in
a a ı do ru uzanarak ayak birle mesiyle olu ur
sırtına gelir
• Baca ın ön kısmındaki • Baca ın arka yüzünde
v. saphena parva ile birlikte
m. tibialis anterior seyreder.
m. extensor hallucis longus
• Baca ın arka-dı ve aya ın dı
m. extensor digitorum longus
kenarının deri duyusunu alır
m. peroneus tertius ve
• ayak sırtındaki
m. extensor digitorum brevis’i
innerve eder
• Ayak ba parma ı ile ikinci
parmak arasındaki deriden
duyu alır

169
170
171
172