Professional Documents
Culture Documents
docx
33.. Κ
ΚΑΑΜ
ΜΨΨΗ
Η ΣΣΕ
ΕΚΚΥ
ΥΜΜΑ
ΑΤΤΙΙΣΣΜ
ΜΟΟ
Κατά την πρόσπτωση κυματισμών σε ένα πλοίο η καμπτική φόρτιση που δέχεται η
γάστρα του και οι επαγόμενες κατανομές των διατμητικών δυνάμεων και καμπτικών
ροπών, διαφέρουν σε σχέση με τα αντίστοιχα μεγέθη σε ήρεμο νερό. Στην περίπτωση
αυτή για τον υπολογισμό της καμπτικής απόκρισης απαιτείται:
η χρήση των εξισώσεων δυναμικής ισορροπίας, και
ο υπολογισμός της δυναμικής φόρτισης που ασκεί η θάλασσα στη γάστρα.
w(x)
q x,t
q x,t dx
x
m x,t
m x,t dx
x x
m x,t q x,t
b(x)+f(x,t)
v, a
AE FE
όπου w(x) η καμπύλη βάρους, b(x) η καμπύλη της άντωσης κατά την πλεύση σε
ήρεμο νερό και b(x)+f(x,t) η καμπύλη κατακόρυφης συνιστώσας της δύναμης που
δέχεται το στοιχείο, και αγνοηθεί η περιστροφική αδράνεια, ισχύει:
1
03 ΚΑΜΨΗ ΣΕ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟ.docx
q x,t w x 2 v x,t w x
p x,t a x,t
x g t2 g
m x,t
q x,t 0
x
Εξ. 3-1
οπου g η επιτάχυνση της βαρύτητας, q(x,t) και m(x,t) η διατμητική δύναμη και
Λόγω της γραμμικότητας των σχέσεων Εξ. 3-1, και δεχόμενοι ότι η ίσαλος είναι
σταθερή στην καθ’ ύψος περιοχή της γάστρας που συνορεύει με την διαταραγμένη
ελεύθερη επιφάνεια, ο υπολογισμός των κατανομών των διατμητικών δυνάμεων και
καμπτικών ροπών, που προκαλούνται από τη φόρτιση σε κατάσταση κυματισμού,
μπορεί να προκύψει από την επαλληλία των κατανομών που προκύπτουν από
α) τη φόρτιση σε ήρεμο νερό psw(x) = w(x) - b(x), και
β) τη διαφορά της φόρτισης σε κυματισμό από τη φόρτιση σε ήρεμο νερό pw(x,t) =
p(x,t) - psw(x) = -f(x,t).
2
03 ΚΑΜΨΗ ΣΕ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟ.docx
Q w x,t w x 2 v x,t w x
f x,t a x,t
x g t2 g
M w x,t
Q w x,t 0
x
Εξ. 3-2
Οι δύο παραπάνω εξισώσεις δεν επαρκούν για τον υπολογισμό των ζητούμενων
κατανομών, επειδή σε αυτές εμπλέκονται τρείς άγνωστες συναρτήσεις, οι διαμτητικές
δυνάμεις Qw(x,t), οι καμπτικές ροπές Mw(x,t) και οι κατακόρυφες μετακινήσεις v(x,t).
Επιπλέον η διέγερση f(x,t) δε προσδιορίζεται μόνο από τα χαραστηριστικά του
κύματος – μορφή, μήκος, πλάτος, περίοδος – αλλά και από τις κινήσεις του πλοίου
που το κύμα προκαλεί.
Εξ. 3-3
Από τις εξισώσεις αυτές προκύπτουν οι κατανομές διατμητικών δυνάμεων και
καμπτικών ροπών που οφείλονται στη διαταραχή της ελεύθερης επιφάνειας λόγω των
3
03 ΚΑΜΨΗ ΣΕ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟ.docx
κυματισμών, σύμφωνα με τα όσα ισχύουν και για τις κατανομές σε ήρεμο νερό. Η
χρήση των εξισώσεων στατικής ισορροπίας για τον υπολογισμό των διατμητικών
δυνάμεων και καμπτκών ροπών σε κυματισμό αποτέλεσε μία αποδεκτή μέθοδο στην
οποία στηρίχθηκε η σχεδίαση πλοίων για πολλές δεκαετίες.
Ροπή σχεδίασης
Κατά τη σχεδίαση και προσδιορισμό των στοιχείων της κατασκευής ενός πλοίου
βασική απαίτηση είναι οι διατομές του να μπορούν να φέρουν ασφαλώς τις
διατμητικές δυνάμεις και καμπτικές ροπές που προβλέπεται ότι θα εμφανιστούν στη
διάρκεια της ζωής του. Οσον αφορά τις δυνάμεις και ροπές σε ήρεμο νερό, ο
υπολογισμός δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες, και όταν η κατάσταση φόρτωσης
είναι δεδομένη, είναι δυνατόν να γίνουν οι σχετικοί υπολογισμοί. Ο υπολογισμός της
ροπής λόγω κυματισμού είναι πιό πολύπλοκος και απαιτείται α) ο προσδιορισμός του
κύματος που μπορεί να προκαλέσει ακραίες καταστάσεις φόρτισης, και β) η ανάπτυξη
ενός ρεαλιστικού μοντέλου για την υπολογισμό της απόκρισης του πλοίου υπό την
επίδραση του κύματος αυτού.
Για το προσδιορισμό της ροπής βάσει της οποίας γίνεται ο υπολογισμός της
κατασκευής του πλοίου -ροπή σχεδίασης, design bending moment- προστίθονται α) η
μέγιστη ροπή σε ήρεμο νερό, και β) η μέγιστη επιπλέον ροπή λόγω του κυματισμού,
που αναμένεται να αντιμετωπίσει το πλοίο στη διάρκεια της ζωής του.
4
03 ΚΑΜΨΗ ΣΕ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟ.docx
Σχήμα 3-2: Το πλοίο στη κορυφή και στη κοιλάδα κύματος μήκους περίπου ίσου με το
μήκος του.
Ηδη από το 1866 ο Rankine πρότεινε την παρακάτω σχέση για τον υπολογισμό της
ροπής σχεδίασης της μέσης τομής:
tons L ft
M d tons ft .
K
Αλλη μέθοδος για τον υπολογισμό της ροπής σε κυματισμό γίνεται με χρήση της
υπόθεσης της "στατικής ισορροπίας" του πλοίου πάνω σε ένα κύμα. Για τον
υπολογισμό της ροπής σχεδίασης η μορφή του κύματος θεωρείται τροχοειδής ή
ημιτονοειδής και το μήκος του κύματος λαμβάνεται ίσο με το μήκος του πλοίου. Οσον
5
03 ΚΑΜΨΗ ΣΕ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟ.docx
αφορά το ύψος του κύματος έχουν προταθεί περισσότερες από μία σχέσεις, τέσερρεις
από τις οποίες παρουσιάζονται στο Σχήμα 3-3. Στην περίπτωση αυτή ο
προσδιορισμός της ροπής σχεδίασης σε κυματισμό γίνεται με το πλοίο να ισορροπεί
στην κορυφή και το κοίλο του κύματος.
18
16
14
12
ΥΨΟΣ ΚΥΜΑΤΟΣ [m]
0
0 50 100 150 200 250 300 350
Το 1990 οι νηογνώμονες συμφώνησαν στις ελάχιστες τιμές της ροπής σχεδίασης λόγω
κυματισμού, που προτάθηκαν από τον IACS (International Association of Classification
Societies)1, για πλοία με μήκος μεγαλύτερο από 90 m. Για τα πλοία αυτά η ροπή
σχεδίασης της μέσης τομής λόγω κυματισμού δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τη
ροπή που δίνεται από τις σχέσεις:
M ws k1 C1 L2 B cb 0.7 10 3
Εξ. 3-4
M wh k 2 C1 L2 B cb 10 3
όπου
1
IACS, Unified Requirements Strength URS11, Revision 2, November 2001.
6
03 ΚΑΜΨΗ ΣΕ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟ.docx
και Mws και Mwh η ροπή κάμψης σε κατάσταση sagging και hogging αντίστοιχα σε
KN-m. Η σύμβαση προβλέπει θετικές τιμές για ροπές hogging και αρνητικές για
sagging.
Η ροπή αυτή αντιστοιχεί σε κύμα στην περιοχή του Βορείου Ατλαντικού που θα
εμφανιστεί με πιθανότητα 10-8 ανά εναλλαγή ή μία φορά στην αναμενόμενη ζωή του
πλοίου.
Επίσης ο IACS δίνει την κατανομή των ροπών κατα μήκος του πλοίου, που φαίνεται
στο Σχήμα 3-4.
M/M w =1
AE 40%L 65%L FE
Σχήμα 3-4: Κατανομή καμπτικής ροπής λόγω κυματισμού σύμφωνα με τον IACS
7
03 ΚΑΜΨΗ ΣΕ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟ.docx
Λόγω της μορφής της γάστρας οι Εξ. 3-4 δίνουν διαφορετικές τιμές των ροπών
για τις καταστάσεις hogging και sagging. Στα παρουσιάζονται οι διαφορές αυτές.
10.000.000
9.000.000
8.000.000
6.000.000
5.000.000
4.000.000
3.000.000
2.000.000
1.000.000
ΜΗΚΟΣ ΠΛΟΙΟΥ
0
100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 300
Σχήμα 3-5: Ροπές κάμψης λόγω κυματισμού κατά IACS α) αριστερά: σχέση ροπών hog και
sag2 β) ροπές για πλοία μεταφοράς φορτίων χύδην3
2
G. Soares, Marine Structures, 1992
3
Τα στοιχεία των πλοίων από Διπλωματική εργασία, ΕΜΠ
8
03 ΚΑΜΨΗ ΣΕ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟ.docx
1,2
0,8
0,6
0,4 F'
F''
0,2
0
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 1,2
Από τη σxέση y=rcosθ συνάγεται οτι η κορυφή του κύματος παρουσιάζεται οταν θ=0.
Η αρxή των αξόνων τοποθετείται στη μέση τομή (κατάσταση hogging).
Η μεταβολή του βυθίσματος στη θέση x=Rθ-rsinθ ισούται με rcosθ - θετική μεταβολή
για αύξηση του βυθίσματος και αρνητική για μείωση - και η αντίστοιxη μεταβολή της
άντωσης ισούται με Bγrcosθ, οπου γ το ειδικό βάρος του νερού. Η φόρτιση λόγω
9
03 ΚΑΜΨΗ ΣΕ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟ.docx
x x
Q
AE
dQ
AE
B γ r cos θ dx B γ r cos θ R dθ r d sin θ
π
sin2θ θ π
B γ r R sin θ B γ r2
4 2
Απο την πιο πάνω σxέση συνάγεται οτι στο πρωραίο άκρο αναπτύσσεται διατμητική
δύναμη ίση με QR B γ r2 π . Η ύπαρξη της δύναμης αυτής, που έxει τιμή θετική,
δηλώνει οτι η επιπλέον άντωση λόγω κυματισμού είναι μικρότερη της ελλάτωσης της
άντωσης, και για την ισορροπία της φορτηγίδας στο κύμα απαιτείται η ύπαρξη της
στο πρωραίο άκρο του πλοίου. Επειδή όμως η συγκεντρωμένη αυτή δύναμη δεν
υπάρxει, προκύπτει οτι η θεωρηθείσα θέση "ισορροπίας" της φορτηγίδας στο κύμα
είναι λανθασμένη, και για να ισορροπήσει η φορτηγίδα στο κύμα πρέπει να υποστεί
θ
B γ r2 B γ r2
Q
2R
R dθ ' r d sin θ '
2R
R θ π r sin θ
π
sin2θ θ π B γ r2
Q B γ r R sin θ B γ r2 R θ π r sin θ
4 2 2R
1r
2
B γ r2
B γ r R 1 sin θ sin2θ
2 R 4
10
03 ΚΑΜΨΗ ΣΕ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟ.docx
x x 1r
2
B γ r2
M dM Q dx B γ r R 1 R I1 r I2 R I3 r I4
2 R 4
AE AE
οπου
θ
I1 sin θ ' dθ ' cos θ 1
π
1
sin θ ' sin θ ' 2 sin
2
I2 θ
π
Η μέγιστη ροπή Mmax εμφανίζεται στη θέση που μηδενίζεται η διατμητική δύναμη.
Στην περίπτωση που εξετάζεται αυτή συμπίπτει με την αρxή των αξόνων. Αυτό είναι
άλλωστε αναμενόμενο λόγω συμμετρίας.
0
BγHL2 π2 H
2
Mmax M(x 0) M(θ 0)
π
dM
4 π2
1
3 L
Στη σxέση αυτή έxει ληφθεί υπ' όψη οτι H=2r και L=2πR.
x
BγH 2π x BγHL 2πx
Q(x)
L / 2
2
cos
L
dx
4π
sin
L
11
03 ΚΑΜΨΗ ΣΕ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟ.docx
x
BγHL 2π x BγHL2 2π x
M(x)
L / 2
4π
sin
L
dx
8 π2
1 cos L
BγHL2
Mmax M(x 0)
4 π2
Αν Mms και Mmt οι μέγιστες καμπτικές ροπές που προκαλούνται απο ημιτονοειδές και
τροxοειδές κύμα αντίστοιxα, τότε
(Mms-Mmt)/Mms=(π2/3)(H/L)2.
Η διαφορά αυτή αν και είναι μικρή μηδενίζεται μόνο οταν ο λόγος H/L μηδενίζεται,
δηλ. απουσία κύματος.
παράδειγμα
Δίνεται η φορτηγίδα με τη σταθερή καθ' ύψος ίσαλο, που φαίνεται πιό κάτω. Να
υπολογιστεί η κατανομή των διατμητικών δυνάμεων και καμπτικών ροπών, οφείλεται
σε ημιτονοειδές κύμα μήκους ίσου με το μήκος της και ύψους 5ft, όταν βρίσκεται η
φορτηγίδα βρίσκεται στην κορυφή του.
100 ft
80 ft
20 ft
20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0
Ολοι οι υπολογισμοί φαίνονται στους πίνακες που ακολουθούν. Στον πίνακα Α έχει
θεωρηθεί οτι η ίσαλος περί την οποία διαταράσσεται η ελεύθερη επιφάνεια λόγω του
κυματισμού είναι η ίσαλος πλεύσης σε ήρεμο νερό. Γνωρίζοντας την καμπύλη της
φόρτισης, που οφείλεται αποκλειστικά στη μεταβολή της άντωσης, οι καμπύλες των
12
03 ΚΑΜΨΗ ΣΕ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟ.docx
διατμητικών δυνάμεων και καμπτικών ροπών θα υπολογιστούν από τις σχέσεις (2-6)
και (2-7). Παρατηρείται ότι όταν εφαρμοστεί η αρχική συνθήκη στο πρυμναίο άκρο
που υπαγορεύει ότι η διατμητική δύναμη και καμπτική ροπή στο σημείο αυτό ισούται
με 0, προκύπτουν αντίστοιχες μη μηδενικές δυνάμεις στο πρωραίο άκρο. Οι
εναπομένουσες δυνάμεις είναι η μεν διατμητική δυναμη ίση με το 47% (σύγκριση
απόλυτων τιμών) της μέγιστης, η δε καμπτική ροπή παρουσιάζει μέγιστο στο
πρωραίο άκρο. Απο την εφαρμογή των σχέσεων (2-9) και (2-10) προσδιορίζεται η νέα
θέση ισορροπίας. Το βύθισμα της νέας είναι ίσο με 0.27ft μικρότερο της αρχικής
θεωρηθείσης, ενώ η διαγωγή δεν μεταβάλλεται.
Για τον υπολογισμό των διαγραμμάτων στη νέα θέση ισορροπίας υπολογίζονται
καταρχήν οι διατμητικές δυνάμεις και καμπτικές ροπές, λόγω της αλλαγής του
βυθίσματος αποκλειστικά. Οι υπολογισμοί φαίνονται στον πίνακα Β, που ακολουθεί,
και του οποίου οι στήλες (a) έως (l), περιγράφουν τα μεγέθη σύμφωνα με τα
προηγούμενα. Στο Πίνακα Γ προστίθενται τα αποτελέσματα των πινάκων Α και Β απο
τα οποία προκύπτει η τελική κατανομή των δυνάμεων και ροπών λόγω του
κυματισμού.
13
03 ΚΑΜΨΗ ΣΕ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟ.docx
14
03 ΚΑΜΨΗ ΣΕ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟ.docx
15
Πίνακας Γ: Δυνάμεις σε κυματισμό
16
παράδειγμα
Πλοίο μήκους 140m και μέγιστου πλάτους 20m, έχει σταθερή καθ' ύψος
ελλειπτική ίσαλο. Το πλοίο σχεδιάστηκε έτσι ώστε η μέγιστη ορθή τάση
λόγω κάμψης στη μέση τομή να μην υπερβαίνει τα 195 N / mm2 , και
βρέθηκε οτι για να ικανοποιείται η συνθήκη αυτή, η ροπή αντίστασης της
μέσης τομής πρέπει να ισούται με 3.077 m3 . Κατα τη σχεδίαση η ροπή
κάμψης σε ήρεμο νερό υπολογίστηκε ίση με 250 MNm και η ροπή κάμψης
λόγω κυματισμού υπολογίστηκε θεωρώντας οτι το σκάφος βρίσκεται σε
στατική ισορροπία στην κορυφή κύματος ημιτονοειδούς μορφής. Ποιό
είναι το ύψος κύματος που χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό;
2x
2
B B0 1 ,
L
H 2π x
v cos
2 L
17
FE
2x
2
H 2π x
QFE
AE
ρg
2
cos
L
B0
1 dx
L
1
B HL ρg
0
4 cos x π
1
1 x2 dx
B0 HL ρg
0, 284633
4
Απο το αποτέλεσμα αυτό προκύπτει οτι για να υπάρχει στατική
ισορροπία του πλοίου πάνω στο κύμα, πρέπει η ίσαλος γύρω απο την
οποία συμβαίνει η διαταραχή να ανυψωθεί κατα
B0 HLρg
0,284633
vo 4 0, 0906H
π B0 Lρg
και τελικά η φόρτιση p(x) λόγω του κυματισμού κατα μήκος του σκάφους
δίνεται απο τη σχέση
2
2x H 2π x
p(x) ρgB0 1
L 2 cos L 0, 0906H .
σχέση απο την οποία προκύπτει οτι το ζητούμενο ύψος ισούται με 5,24m.
18
Βιβλιογραφία
1
D.W. Chalmers, Design of Ships’ Structures, Ministry of Defence, London, 1993
(page 28)
2
N. Barabanov, Structural design of sea going ships, Peace publishers, Moscow
(page 42)
19