Mga Ponemang Suprasegmental

Mga Ponemang Suprasegmental

Ang mga ponemng suprasegmental ay tumutukoy sa mga makahulugang yunit ng tunog na

karaniwang hindi tinutumbasan ng mga letra sa pagsulat. Sa halip, sinisimbulo ito ng mga notasyong
ponemiko upang matukoy ang paraan ng pagbigkas. Ang mga uri ng ponemang suprasegmental ay ang
diin, intonasyon at hinto.

Diin. Ginagamit ang simbolong /:/ upang matukoy ang pantig ng salita na may diin. Sa Filipino,
karaniwang binibigkas nang may diin ang salitang higit sa isang pantig. Malimit ding kasama ng diin ang
pagpapahaba ng patinig. Tulad nito:

/ba:hay/ - tirahan /pagpapaha:ba?/ - lengthening

/kaibi:gan/ - friend /sim:boloh/ - sagisag

Mahalaga ang diin sapagkat sa pag-iiba ng patinig na binibigyang-diin, karaniwang nababago ang
kahulugan ng salita. Tulad nito:

/ba:lah/ - bullet /kasa:mah/ - companion

/bala?/ - threat /kasamah/ - tenant

/tu:boh/ - pipe /maŋ:gaga:mot/ - doctor

/tu:bo?/ - sprout /maŋga:gamot/ - to treat

/tuboh/ - sugar cane /kaibi:gan/ - friend

/paso?/ - flower pot / ka:ibigan/ - lover

/pa:so?/ - burn

/pasoh/ - expired
Pagsasanay

I. Ibigay ang kahulugan ng mga sumusunod ng mga transkripsyong ponemiko. Isulat sa patlang sa
kaliwa ang sagot. Isulat naman sa patlang sa gawing kanan ang transkripsyong ponemiko ng isinasaad na
kahulugan. Makikita sa unang bilang ang halimbawa:

_____skirt_____1. /sa:yah/ _____/sayah/__1. be happy

______________2. /si:kat/ _______________2. known

______________3. /bu:sog/ _______________3. full

______________4. /ba:ta?/ _______________4. bathrobe

______________5. /li:gaw/ _______________5. stranger

Intonasyon. Tumutukoy ang intonasyon sa pagtaas at pagbaba ng tinig sa pagsasalita, na

maaaring maghudyat ng kahulugan ng pahayag. Tingnan ang mga sumusunod na halimbawa, kung saan
ipinahihiwatig ng pagtaas o pagbaba ng tinig.

Hindi dapat ipagkamali ang intonasyon sa punto at tono ng pagsasalita. Ang punto ay tumutukoy
sa rehiyunal na tunog o accent. Iba ang punto ng Ilokano sa Maranao o ng Cebuano sa Ilonggo. Maging
sa rehiyong Tagalog, iba ang punto ng mga Batanggenyo at kahit mga taga-Cavite. Sa probinsiya ng
Quezon, karaniwang iba’t iba ang punto sa iba’t ibang bayan. Samantala, ang tono ng pagsasalita ay
nagpapahayag ng tindi ng damdamin. Maaaring magkaiba-iba ang punto at tuno bagamat iisa ang
intonasyon.

* Pagsasalaysay/paglalarawan Dumating sila kanina.

Maganda talaga si Rona.

* Masasagot ng OO o HINDI Totoo?

Sila iyon, di ba?

* Paghahayag ng matinding damdamin Naku, may sunog!

Hoy! Alis dyan!

*Pagbati Kumusta ka?

Magandang umaga po
 Salamat sa iyo.

* Pagsagot sa tanong Oo, aalis na ako.

Hindi. Hindi ito ang gusto ko.

Hinto. Nangangahulugan ito ng pagtigil sa pagsasalita. Maaaring huminto nang panandalian

habang sinasabi ang isang pangungusap, at maaari rin sa katapusan na ng pangungusap ang paghinto. Sa
pagsulat, sinisimbulo ng kuwit (,) ang panandaliang paghinto at ng tuldok (.) ang katapusan ng
pangungusap. Sa mga pangungusap sa ibaba, nilalagyan ng isang bar (/) ang isang saglat na paghinto at
ng dobleng bar (//) ang katapusan ng pahayag. Mapapansing naiiba ang kahulugan ng pangungusap sa
pag-iiba ng hinto sa pangungusap.

Tito Juan Anton ang pangalan niya//

Tito/ Juan Anton ang pangalan niya//

Tito Juan/ Anton ang pangalan niya//

Ponemang Suprasegmental

Ito ay ang makahulugang tunog. Sa paggamit ng suprasegemental, malinaw na naipahahayag ang

damdamin,saloobin, at kaisipang nais ipahayag ng nagsasalita. Sa pakikipagtalastasan, matutukoy natin
ang kahulugan,layunin o intension ng pahayag o ng nagsasalita sa pamamagitan ng diin, tono, o
intonasyon, at antala o hinto sa pagbibigkas at pagsasalita.

1.Diin- Ang lakas, bigat, o bahagyang pagtaas ng tinig sa pagbibigkas ng isang pantig sa salita. Ang diin ay
isang ponema sapagkat sa mga salitang may iisang tunog o baybay, ang pagbabago ng diin ay
nakapagpapabago ng kahulugan nito. Maaaring gamitin sa pagkilala ng pantig na may diin ang malaking
titik.

Mga Halimbawa:

a) BU:hay- kapalaran ng tao bu:HAY-humihinga pa

b) LA:mang- natatangi la:MANG- nakahihigit; nangunguna

2.Tono/ Intonasyon- Ang pagtaas at pagbaba ng tinig na maaaring makapagpasigla, makapagpahayag ng

iba’t ibang damdamin, makapagbigay-kahulugan, at makapagpahina ng usapan upang higit na maging
mabisa an gating pakikipag-usap sa kapuwa.
Nagpalilinaw ito ng mensahe o intensyong nais ipabatid sa kausap tulad ng pag-awit. Sa pagsasalita ay
may mababa,katamtaman, at mataas na tono. Maaaring gamitin ang bilang 1 sa mababa, bilang 2 sa
katamtaman, at bilang 3 sa mataas.

Mga halimbawa:

a) Kahapon- 213, pag-aalinlangan

Kahapon-231, pagpapatibay, pagpapahayag

b) Talaga-213, pag-aalinlangan

Talaga- 231, pagpapatibay, pagpapahayag

3. Antala o hinto- bahagyang pagtigil sa pagsasalita upang higit na maging malinaw ang mensaheng ibig
ipahatid sa kausap. Maaaring gumamit ng simbolo kuwit (,), dalawang guhit na pahilis (//), o gitling (-).

Mga halimbawa:

a) Hindi/ ako si Joshua.

(Pagbigkas na ito ang hinto ay pagkatapos ng HINDI. Nagbibigay ito ng kahulugan na ang nagsasalita ay
nagsasabing siya si Joshua na maaaring siya’y napagkamalan lamang na si Arvyl.)

b) Hindi ako, si Joshua.

(Pagbigkas ito na ang hinto ay nasa AKO. Pagpapahiwatig ito na ang kausap ay maaaring napagbintangan
ng isang bagay na hindi ginawa. Kaya sinasabi niyang hindi siya ang gumawa kundi si Joshua.

c) Hindi ako si Joshua.

(Pagbigkas ito na nasa hulihan ang hinto. Nagpapahayag ito na ang nagsasalita ay nagsasabing hindi siya
si Joshua.)