Pamahalaan Edukasyon Propesyon Agham at Teknolohiya MAHAHALAGANG LARANGAN Negosyo Information technology Panitikan Ugnayang panlabas. 1. Ang intelektuwalisasyon ay mas mataas na antas ng pag-unlad ng isang wika 2. Hindi pa intelektuwalisado ang wikang Filipino 3. Ang malaganap na paggamit ng wikang Filipino sa kolehiyo at unibersidad ay susunod sa pangyayaring intelektuwalisado na ang wikang Filipino 1 2 3 4 Ginagamit na ang May sapat na May sapat na May modernong wikang Filipino ng terminong teknikal bokabolaryong alpabetong mga intelektuwal at na maitatapat sa magagamit sa makakaangkop sa mga dalubhasa sa mga hiniram sa pagpapahayag ng pagpasok ng mga kanilang diskurso wikang banyaga. abstraktong salitang hihiramin sa kaisipan. ibang wika. GINAGAMIT SA IBA’T MAY MODERNONG GINAGAMIT NG IBANG DISIPLINA ALPABETO DALUBHASA AT ISKOLAR ▪ Ginagamit ng mga Filipinong intelektuwal at iskolar ang wikang Filipino sa pag-iisip at pagbuo ng mga kaisipan, kaalaman at karunungang hinango sa karanasan ng mga Filipino at nakatuntong sa katutubong tradisyong intelektuwal. ▪ Hindi ito makakamit kung isasalin lang natin ang mga salitang banyagang naghahayag ng mga konsepto at kategoryang pangkulturang kanluranin ▪ Ang mga nalinang nang kaalaman ng mga maka- Pilipinong pananaliksik/pag- aaral sa Sikolohiyang Pilipino ay nagbibigay ng pag-asang bumalong ang kaisipang Filipinong higit na makakapagpaliwanag at makakapagpaunawa sa ating mga Filipino ng ating kaisipan, kultura at lipunan. PAGLIKHA NG KARUNUNGANG FILIPINO ▪ Ang patuloy na pag-asa o pagkapiit sa karunungang nagmumula sa sentrong kanluran ay paninikluhod sa altar ng mga Diyos ng karunungan sa Kanluraning bansa. ▪ Bunga nito ang walang katapusang paghabol kung ano ang bago o uso sa mga sentro ng karunungan sa mundo. ▪ Masasabing “pangkaming pananaw” ang ginagamit ng ilang mga iskolar at sa gayon ay sila-sila lamang ang nagkakaintindihan. ▪ Ang kapangyarihan ng karunungan ay manggagaling sa karunungang nilikha ng mga akademikong nakatingin at umuugnay sa tradisyong katutubo at sa totoong karanasan ng bayan. NAGSASARILING DISKURSONG PANGKALINANGAN ▪ Mahalagang bumuo ng karunungang Filipino ang mga Filipino mismo. ▪ Kulturang Pambansa - Kulturang pinalaganap ng elit ▪ Kalinangang bayan - Nakaugat sa mga kalinangan ng mga grupong etnolingguwistiko ▪ Bunga nito ang dakilang pagkakahating pangkalinangan ▪ Pantayong Pananaw na ang lahat ay gumagamit ng mga konsepto at ugali na alam ng lahat ang kahulugan, pati ang relasyon ng mga kahulugang ito sa isa’t isa. ▪ Malulunasan nito ang suliranin sa ekonomiyang ayaw umabante ▪ Ang pagsasa-Filipino ng pagtuturo, pananaliksik at paglalathala ang magpapabilis sa pag-unlad ng paggamit ng Filipino tungo sa paglalaho ng dakilang pagkakahating pangkalinangan ng Filipino. 1. Mas puspusang paglaganap ng paggamit ng wikang Filipino sa edukasyon. 2. Pagsasa-Filipino ng diskurso sa agham panlipunan at iba pang sangay ng karunungan tungo sa pagbuo ng iisang diskursong pangkalinangan na maaaring tanglawan ng pantayong pananaw.
Mahalaga itong sangkap ng mithiing
kalayaan ng bayan. Ang Filipinong intelektwal ay kayang makabuo ng bago, sarili, at orihinal, sa wikang nag- uugnay sa kaniya sa kalinangang bayan. ▪ Nag-uutos ito na isama ang Pilipino sa lahat ng kurikulum ng pandalubhasaang antas. Magsisimula sa unang semestre ng taong-aralan 1979-1980. ▪ Lahat ng pangmataas na edukasyong institusyon ay magbubukas ng 6 na yunit ng Pilipino sa lahat ng palatuntunang aralin sa lahat ng kurso maliban sa mga kursong pagtuturo na may 12 yunit. ▪ Nagtatadhana ng siyam [9] na yunit na pangangailangan ng Filipino sa pangkalahatang edukasyon at nagbabago sa deskripsyon at nilalaman ng mga kurso sa Filipino [Sining sa Pakikipagtalastasan], Filipino 2 [Pagbasa at Pagsulat sa Iba’t Ibang Disiplina] at Filipino 3 [Retorika]. ▪ Kalaunan ay naamyendahan ang memorandum na ito upang itakda ang anim na yunit ng pangangailanagan sa Filipino para sa mga kursong hindi HuSoCom [Humanities, Soc. Sci. at Communication] at upang baguhin ang deskripsyon ng Filipino 1,2, at 3. ▪ Dahil na rin sa pagpapatupad ng K to 12 ay nagkaroon din ng pagbabago sa General Education Curriculum sa antas kolehiyo ▪ Sa ipinalabas ng CHED Memorandum Order (CMO) No. 20 S. 2013 ay kapansin-pansing walang asignaturang Filipino at Panitikan sa mga mandatoring sabjek ▪ Gayundin, ang dating pagtuturo ng Kasaysayan ng Pilipinas ay naging Readings in Philippine History na lamang. ▪ Nagkaroon ng konsultatibong forum sa De La Salle University - Manila noong Hunyo 21, 2014 na nagbigay- daan upang pormal na maitatag ang Tanggol Wika. ▪ Naghain ng petisyon ang Tanggol Wika sa Korte Suprema noong Abril 15, 2015 upang ipatigil ang pagpapatupad ng CMO 20 S. 2013. ▪ Naglabas ng temporary restraining order ang Korte Suprema na may petsang Abril 21, 2015, at iniutos na agad itong ipatupad at magpapatuloy ang bisa hanggang sa maglabas ng bagong kautusan. ▪ Ateneo de Davao University ▪ UE Caloocan and Manila ▪ Ateneo de Naga ▪ Central Mindanao University (Bukidnon) ▪ Adamson University ▪ St. Therese MTC Colleges (Iloilo) ▪ CEU – Manila ▪ Holy Name University – Tagbilaran ▪ St. Louis University (Baguio) ▪ Davao del Norte State College ▪ Tarlac State University ▪ Caraga State University (Butuan City) ▪ National Teacher’s College ▪ University of Visayas – Cebu “The Government shall take steps to INITIATE and SUSTAIN the use of Filipino as a medium of official communication and as a LANGUAGE OF INSTRUCTION in the EDUCATIONAL SYSTEM.” ▪ Noong Oktubre 9, 2018 ibinasura ng Korte Suprema ang pinagsamang mga petisyon na naniniwalang labag sa saligang-batas ang nilalaman ng Republic Act 10533 o ang Enhanced Basic Education Act of 2013. (Navallo, 2018) ▪ Naghain ng motion for reconsideration sa Korte Suprema noong Nobyembre 26, 2018 na humihiling na ibalik ng kataas- taasang hukuman ang TRO sa pagpapatupad ng CMO. 20 S. 2013. ▪ Naglabas ng pinal na desisyon ang Korte Suprema noong Marso 5, 2019 na tinatanggihan ang petisyon dahil sa diumano’y kawalan ng merito