FILPINO 8 1st Quarter Exam LSC TUTORIALS & REVIEW

Kabanata-63: Nochebuena

Epilogo

TALASALITAAN

1. Epilogo- (epilogue)

- A section/ speech at the end of a bok or play that serves as a comment on or a conclusion to what has

happened.

2. Rumaragasang ilog- rushing water

3. Kubo- nipa hut

4. Lilim- shade, shadow

5. Dayap- lime; calamansi

6. Nangayayat- weak; abnormally thin

7. Walang malay- unconscious

8. Taniman- garden

9. Tapa- meat; beef

10. Inakay- lead

11. Papilay-pilay- lame; unable to walk normally because of an injury or illness affecting the leg or foot.

12. Pueblo- bayan; town

13. Parol-lanterns

14. Entresuelo- mezzanine; silid na mas mababa sa pangalawang palapag.

15. Sumilip-sumulyap; peek

16. Sacristan Mayor- katulong ng pari sa simbahan

17. Kundiman- is a genre of traditional Filipino love song.

18. Nagmilagro-miracle

19. Sumalok- scoop a water; fetch a water from a river

20. Tumingala-look up

21. Hinilamusan- wash the face

22. Tumangis- cry

23. Umuungol- humahagugol; mourn

24. Kuliglig- cricket

25. Bukang-liwayway-dawn; medaling araw; pamimiyak ng araw

26. Erehe- hindi naniniwala sa simbahan

27. Disenterya- dysentery

- Sakit na may pamamaga at pagsusugat sa ibaibang bahagi ng bituka at may kasamang pagtatae.

- Bituka-intestines

28. Bingit ng bubong- edge of the roof

29. Pighati- heartaches; kalungkutan

30. Abito- dress; kasuotan o uniporme ng mga madre o pari

31. Kahindik-hindik- hideous; nakapangingilabot; nakakagulat

32. Abedesa- abbess

- A woman who is the head of an Abby of nuns.

33. Kumbento-convent; either community of priests, monks or nuns

34. Binangungot- had a bad dream; nightmare

35. Nalulon- addicted

36. Sumilong-take shelter

Kabanata 63: Nochebuena

Panuto: Bilugan ang titik ang tamang sagot.

1. Ang anak ni Sisa na may sugat sa paa at nawala ng ilang buwan. Napadpad sa matanda na nakatira sa gubat.
a. Basilio
b. Crispin
c. Pedro
2. Kailan ng nangyari ang Kabanata 63?
a. Bagong taon (New Year)
b. Nochebuena, Disyembre 24
c. Disyembre 25
3. Saan ang tagpuan ng kabanatang ito?
a. Sa gubat sa labas ng San Diego
b. Sa gubat ng Laguna
c. Sa ilog o pampang
4. Sino ang tumulong kay Basilio sa kabila nangyari sa knaya?
a. Ang matanda na nakatira sa gubat
b. Ang ina ni Basilio
c. Ang kanyang tatay
5. Sino ang apo ng matanda, na kalaro at sinmahan si Basilio pauei sa kanyang bayan.
a. Juli
b. Maria
c. Lucia
6. Ano ang ginawagawa ng matanda sa lilim ng puno?
a. Nag-aayos ng basket
b. Gumagawa ng walis tingting
c. Kumakanta
7. May _______ nag-aayos ng itlog, dayap, at gulay sa isang basket.
a. binata
b. bata
c. dalaga
8. Ang kapatid ni Crispin at anak ni Sisa-nangayayat at may sugat sa paa.
a. Basilio
b. Elias
c. Lucas
9. Ang nagwika na “Nakadalawang ikot na ang buwan mula nang Makita ka naming walang malay at napakaraming sugat! Akala
naming mamamatay ka na!”
a. Ang matanda
b. Ang kura
c. Ang sacristan mayor
10. Ang bayan ni Basilio ay matatagpuan sa __________.
a. Laguna
b. San Diego
c. Bulacan
11. Samantala sa San Diego, sumisipol ang hanging amihan. Nanginig sa lamig ang mga tao. Bisperas ng pasko pero malungkot
ang pueblo. Ang pueblo ay isang ______.
a. Nayon
b. Bayan
c. Ilog

12. Sa entresuelo ni Capitan Basilio, nagkukuwentuhan sila ni _________, sa tapat ng bintanang may rehas.
a. Don. Santiago
b. Don. Felipo
c. Don. Guevarra

13. Ang nagwika na “Masuwerte kayong nakalaya sa m,ga panahong ito, Don Felipo.”
a. Capitan Basilio
b. Capitan Tinong
c. Capitan Tiago

14. Si Basilio ay humahabol sa kanyang baliw na ina na tumatakbo at binato siya ng babae natamaan ang kanyang ulo.
a. Tama
b. Mali

15. Tumakbo si Sisa dahil nakita niya ang mga guwardiya sibil.
a. Tama
b. Mali

16. Si Sisa ay kumakanta ng kundiman sa harap ng alperes.

a. Tama
b. Mali

17. Ang puno kung saan namatay si Sisa

a. Puno ng santol
b. Puno ng niyog
c. Puno ng balite

18. Namatay si Basilio matapos nagpahulog sa puno.

a. Tama
b. Mali

19. Pinagmasdan ni Sisa ang duguang mukha ni Basilio at naalala niya ito.
a. Tama
b. Mali

20. Sino ang lalaking dumating na may maraming sugat, kung saan naroon si Basilio at nakahandusay ang kanyang ina.
Dalawang araw itong hindi nakakain at nakatutulog?
a. Elias
b. Ibarra
c. Tarsilo
21. Ang babaeng sumilip sa loob ng bahay, payat na payat magulo ang buhok. Nagniningning ang mata.
a. Sisa
b. Ma. Clara
c. Tiya Isabel

22. Pinalayas ng Doktor si Sisa dahil natakot ang doctor na makilalang kaibigan si Don. Crisostomo.
a. Tama
b. Mali

23. Natagpuang patay ang ___________ nakabigti sa sarili niyang bahay.

a. Madre
b. Kura
c. Sacristan Mayor

24. Si Tasio ay namatay at inilibing sa sementeryo ng mga Tsino.

a. Tama
b. Mali

25. Ano ang ginawa sa mga libro ni Tasio?

a. Kinuha ng mga kura
b. Sinunog ng mga banal
c. Ibenenta ng mga pari

26. Ang nagtanong kay Sinang kung kailan ang kasal ni Ma. Clara.
a. Victoria
b. Iday
c. Ineng

27. Kung hindi daw dahil kay Linares e nabitay na si ________ sabi ni Victoria.
a. K. Tiago
b. Ibarra
c. Damaso

28. Ano ang ihinabilin ni Elias sa kanyang bangkay kay Basilio?

a. Sunugin ito
b. Ilibing ito
c. Pabayaan na lamang

29. Ano ang mayroon sa puno ng balite sa ilalim ng lupa, bakit pinahuhukay si Basilio na ibinilin ni Elias bago ito mamatay?
a. Kayamanan (pera at ginto)
b. Bangkay
c. Mga nakatagong papeles

30. Ang Nochebuena ni Basilio ay napakalungkot dahil namatay ang kanyang ina.
a. Tama
b. Mali
31. Ang Sacristan Mayor ay katulong ng pari sa simbahan.
a. Tama
b. Mali
 32. Ang nagwika na “Mamamatay akong di nakikita ang bukang-liwayway sa aking bayan! Kayong makakikita batiin ninyo ito…at
huwag ninyong limutin ang mga nahulog sa kadiliman ng gabi!”
a. Ibarra
b. Basilio
c. Elias

EPILOGO

Pagkatapos ng pasko hanggang Setyembre ng susunod na taon

Maynila

1. Pumasok si Ma. Clara sa kumbento ng ________________.

a. Santa Clara
b. Santa Mara
c. Santa Maria

2. Si _________ ang pari sa Santa Clara

a. P. Sybila
b. P. Salvi
c. P. Damaso

3. Lumipat si Padre __________ sa Maynila, ngunit nalaman pagkatapos ng ilang buwan na madestino siya sa malayong
probinsya.
a. P. Sibyla
b. P. Salvi
c. P. Damaso

4. Siya ay namatay dahil may pumutok na ugat sa utak o binangungot.

a. P. Sibyla
b. P. Salvi
c. P. Damaso

5. Pinaalis ni Capitan Tiago si ________ sa kanyang bahay.

a. Tuya Isabe
b. Ma. Clara
c. Linares

6. Si Capitan Tiago ay namuhay mag-isa at nalulon sa ______.

a. Sabong
b. Alak
c. Opium
++
7. Walang pasyente si _____ at lagi walang ngipin.
a. Alperez
b. Don. Tiburcio
c. Linares
8. Nasa sementeryo ng Paco si _______________, biktima ng disenterya at ng kanyang pinsan.
a. Linares
b. Elias
c. Lucas

9. Iniwan ng _____ ang asawa niya at bumalik sa Espanya bilang isa nang kumandante.
a. Tiburcio
b. Linares
c. Alperes

10. Alak at tabako na lang ang buhay ni Donya Consolacion.

a. Tama
b. Mali

11. Gayunpaman, isang gabi ng _____________ malakas ang bagyo. May dalawang guardia civil na sumilong sa tapat ng Santa
Clara.
a. Setyembre
b. Desyimbre
c. Oktubre

12. Ang nakakita sa bubongan ng isang babaeng sumisigaw habang malakas ang ulan at kidlat.
a. Sacristan
b. Kura
c. Guardia civil

13. Sino ang babaeng nasa bubong ng simbahan?

a. Ma. Clara
b. Sisa
c. Madre

14. Kinabukasan, duamating ang isang opisyal sa kumbento at hiningi sa madre na makita lahat ng madre. Isa raw sa mga ito
ang lumabas nang basang-basa at sira-sira ang abito. Ang abito ay isang _____.
a. Damit o uniporme ng mga madre o pari
b. Belo ng madre
c. Wala sa nabanggit

15. Nabalitaan daw ni Capitan Henral J-ang kaso. Ginusto niyang tulungan ang madre at pinasundo ito. Ngunit hindi na sila
pinapasok ng _________, sa ngalan ng Relihiyon at ng mga Banal na Utos.
a. Kura
b. Abadesa
c. Guardia civil
REVIEWER:

Kabanata 63: Ang Noche Buena

Mga Pangyayari:
• Isang pamilyang nakatira sa bundok
-Matandang lalaki na gumagawa ng walis; Ingkong ni Basilio
-Asawa ng lalaki
-Dalawang anak: lalaki at babae
-Inalagaan ng pamilya si Basilio noong natagpuang walang ulirat at nasugatan

• Pag-uwi ni Basilio sa San Diego

-Nagpasalamat si Baslio sa ginawang pag-aaruga sa kanya
-Nais niyang umuwi upang makasama ang kanyang sariling pamilya sa Pasko
-Una ayaw paalisin ngunit pumayag maya-maya

• Pagkakatagpo ni Basilio sa kanyang ina

-Nakita niya si Sisa sa harap ng bahay ng Alperes at hinintay na lumayo mula doon
-Linapitan si Sisa ng guwardiya sibil at tumakbo si Sisa
-Sinundan ni Basilio si Sisa
-Bakit nasa San Diego si Sisa?
-Noong nasa pangangalaga ng manggagamot, pinaalis si Isa upang hindi hulihin ang manggagamot dahil
sa kanyang pagkakilala kay Crisostomo; pinabalik si Sisa sa San Diego

• Paghahabulan ng mag-ina
-Tumakbo si Sisa papunta sa gubat
-Tinatawag ni Basilio si Sisa ngunit patuloy na tumatakbo si Sisa
-Nagtago si Sisa sa libingan ng mga Ibarra
-Umakyat si Basilio sa sanga upang makapasok
-Nagpatihulog si Basilio kay Sisa at niyapos at hinalikan si Sisa
-Pinagmasdan ni Sisa si Basilio at nagbalik ang liwanag ng isip

• Namatay si Sisa
-Hindi tumitibok ang puso ni Sisa
-Habang ang mga ibang bata ay masayang kasma ang kanilang mga magulang noong Pasko, si Basilio ay
nakaranas ng kasawian at kalungkutan
-Umiiyak si Basilio
• Pagdating ni Elias sa gubat
-Pinag-usapan nila ni Crisostomo na magkita sa libingan noong Noche Buena noong huli nilang pagkikita
• Mga tagubilin ni Elias kay Basilio
-Sunugin ang katawan niya at ni Sisa
-Maghukay sa lupa na saan siya ay makakahanap ng maraming ginto at gagamitin para sa pag-aaral
- naniniwala si Elias kung ang bata ay nakapag-aral ay makakatulong sa bayan

• Ang pahimakas o mga huling salita ni Elias

“Ako’y mamamatay na hindi man lamang nakita ang maningning na pagbubukang-liwaylay sa aking bayan.
Kayong makakakita, batiin ninyo siya ay huwag kalimutan ang nalugmok sa dilim ng gabi!” (Elias)
- nakaharap sa silangan = pag-asa
- mamamatay na hindi Malaya ang bayan
- kabataan: makakakita ng kalayaan at dapat ingatan
- huwag kalimutan ang mga namatay para sa Inang-bayan

• Ang pagdating ni Crisostomo sa gubat

-Natagpuang patay si Elias
-Nagdasal para kay Elias
-Sinama si Sisa sa libingan ng mga ninuno
-Sinunog ang katawan ni Elias upang walang na magpapatunay na buhay pa si Crisostomo
-Tinanong si Basilio kung ano ang plano niya
- Sinabi ni Basilio na siya ay hihingi tulong kay Don Felipo
-Si Crisostomo ay tutungo sa Espanya

Epilogo
Mga Pangyayari:
• Padre Damaso: bumalik sa Maynila tapos namatay habang natutulog
• Maria Clara: pinsukan ang Sta. Clara at naging mongha; inakala ng iba na patay
• Padre Salvi: naging obispo at minsang nagsesermon sa Sta. Clara
• Kapitan Tiago: narinig ang pag-uusap nila Padre Damaso at Maria Clara (alam na si Padre Damaso ang tunay na
ama ni Maria Clara); namayat at naging malungkutin; namuhay nang mag-isa; nagsasabong at naghitit ng apyan
• Linares: namatay sa Disenterya
• Tia Isabel: lumipat sa Malabon
• Donya Victorina: naging mas makapangyarihan; dumagdag ang kolorete sa mukha
• Alperes: bumalik ng Espanya bilang kumandante at iniwan si Donya Consolacion
• Donya Consolacion: walang kapangyarihan; paglalasing at paghitit ng tabako; natakot ang mga bata sa
kanya