Gabay sa Pagtuturo ng El Filibusterismo

PAUNANG PAGTATAYA:
Panuto: Pillin at isulat sa sagutang papel ang titik ng tamang sagot.
1. Ang Dominikong may magandang tindig
a. Padre Salvi c. Padre Sibyla
b. Padre Irene d. Padre Camorra
2. Ang paring mukhang artilyero
a. Padre Salvi c. Padre Sibyla
b. Padre Irene d. Padre Camorra
3. Ang Pransiskanong gusgusin
a. Padre Salvi c. Padre Sibyla
b. Padre Irene d. Padre Camorra
4. Ang paring Kanonigo
a. Padre Salvi c. Padre Sibyla
b. Padre Irene d. Padre Camorra
5. Ang mayamang mag-aalahas
a. Padre Salvi c. Padre Sibyla
b. Simoun d. Padre Camorra

DEPED COPY
6. Mag-aaral ng medisina at nobyo ni Huli
a. Basilio c. Tadeo
b. Simoun d. Ben Zayb
7. Itinakwil ang pagka-Pilipino at may magaspang na ugali
a. Sinang c. Donya Victorina
b. Donya Loleng d. Paulita
8. Umalis sa klase si Placidong _________ ang kalooban.
a. Palagay c. malungkot
b. naghihimagsik d. nagpupuyos
9. Ayaw nang magpatuloy ni Placido sa pag-aaral dahil sa ______.
a. Walang pera c. paghamak na natanggap
b. tinatamad siya d. sawa na siya
10. Nadatnan niya sa bahay na tinutuluyan si _________.
a. Simoun c. Basilio
b. Kabesang Andang d. Padre Millon
11. “Ang karunungan ay hindi siyang hantungan ng tao.” Sino ang nagsalaysay
ng pahayag na ito?
a. Basilio c. Huli
b. Simoun d. Padre Sibyla
12. “Walang mang-aalipin kung walang paaalipin.” Sino ang nagpahayag nito?
a. Simoun c. Ben Zayb
b. Basilio d. Paulita
13. “Ang likas na laman ng isip ng tao at puso ay walang katumbas sa wikang
banyaga.” Sino ang nagpahayag nito?
a. Ben Zayb c. Simoun
b. Basilio d. Paulita

135
14. “Bawat bansa ay may sariling wika. Habang may sariling wika ang isang
bayan ay taglay niya ang kalayaan. Ang wika ay pag-iisip ng bayan.” Sino ang
nagpahayag nito?
a. Simoun c. Paulita
b. Basilio d. Padre Camorra
15. “Makasasama sa Pilipinas ang pagpapaaral sa mga kabataan.” Sino ang
nagpahayag nito?
a. Ben Zayb c. Basilio
b. Simoun d. Padre Sibyla
16. Gumiit sa alaala ni Basilio ang bilin ni Simoun na lumayo sa ________
a. Kalye Iris c. Kalye Escolta
b. Kalye Anloague d. Kalye Don Quixote
17. Sa karuwahe’y nakita niya sina Juanito at Paulita na ___________
a. nakadamit pangkasal c. nakabestida
b. nakakimona d. naka-toxedo
18. Nakadama si Basilio ng ________ para kay Isagani
a. lungkot c. habag
b. tagumpay d. awa
19. Nakita niya si Simoun na dumarating sakay ang karuwahe, dala ang lampara,
at kasama ang ___________.
a. kutsero c. panauhin

DEPED COPY
b. guardia civil d. mag-aalahas
20. Kumpol ng rosas ang pananda sa lalaking ikinasal at sa babae ay: ________.
a. suha at rosas c. asucena at rosas
b. suha at asucena d. rosas at ilang-ilang
21. “Ang kabaitan ay di tulad ng mga brilyante na maisasalin sa iba. Ito ay likas sa
tao.” Ano ang ibig sabihin ng pahayag?
a. Hindi naibibigay ang ugali ng isang tao.
b. Ang kabaitan ay tulad ng isang brilyante
c. Likas sa tao ang kabaitan
d. Ang ugali ay yaman ng tao na maaaring ipamana sa iba
22. “Sa isang utos ng pamahalaan, maaaring maipabilanggo ang ama, asawa o
kapatid.” Ano ang ibig sabihin ng pahayag?
a. Mahilig manakot ang pamahalaan.
b. Makapangyarihan ang pamahalaan.
c. Nagbubulag-bulagan ang pamahalaan.
d. Natatakot ang ama, asawa o kapatid sa pamahalaan.
23. Ano ang ipinahihiwatig ng pagbibigay ng hindi magagandang komento sa
palabas?
a. Hindi sila nasiyahan sa pagtatanghal.
b. Gumagawa na ang tao ng sariling palabras.
c. Dahil sa isang lalaking basta na lamang naupo sa hindi niya luklukan.
d. Ayaw umalis ng nang-agaw ng upuan.
24. Ano ang nais patunayan kung bakit hindi agad makapagsimula ang palabas sa
kabila ng puno nang tao sa teatro?
a. Maiingay pa ang mga tao at hinihintay lamang na tumahimik ang lahat.
b. Makapangyarihan ang Kapitan-Heneral at kailangang hintayin siya
bago magsimula.

136
 c. Hinihintay ang takdang oras ng pagsisimula.
d. Wala pa silang gana para magsimula
25. Bakit masamang-masama ang loob ni Isagani nang makita si Paulita sa loob
ng teatro?
a. Dahil kasama niya si Juanito.
b. May usapan sila na siya muna ang manonood.
c. Ayaw ni Isagani na manood si Paulita.
d. Hindi siya pinayagan na pumunta sa teatro.
26. Ano ang ibig na ilantad na katotohanan ni Rizal hinggil sa hindi na dapat ang
pag-aantanda kapag marumi na ang agua bendita?
a. Maaring may gumamit na sa agua bendita na may nakahahawang sakit
at ito ay makahawa pa.
b. Walang bisa ang agua bendita kapag marumi na.
c. Hindi na pantay ang biyayang matatanggap kapag marumi na ang
agua bendita.
d. Parang kinikitil na ang buhay sa ganitong paniniwala.
27. Nakarinig si Basilio ng alatiit ng natapakang mga tuyong sanga at kaluskos ng
dahon. Ano ang kahulugan ng alatiit?
a. Ingay ng mga puno
b. Mahinang tunog ng nabaling tuyong kahoy o sanga
c. Humampas na dahon
d. Ingay ng malakas na hangin

DEPED COPY
28. “Kapag wala ng busabos at nambubusabos, kapag wala ng alipin at mang-
aalipin.” Ano ang kahulugan ng busabos?
a. walang malay
b. sadlak sa hirap
c. baon sa kahirapan
d. lubhang mababa ang pakikitungo ng kapwa at tinitingnan bilang alipin
29. “Ang sabi ng ilan, ang magnanakaw ay maaaring Espanyol, ayon sa iba, Tsino,
ang iba naman, Indiyo.” Ano ang ipinahihiwatig nito?
a. Hindi mabuti ang kumuha ng pag-aari ng iba.
b. Lahat ay maaring mapaghinalaang magnanakaw.
c. Hindi alam kung kailan darating ang magnanakaw.
d. Sila lang ang magnanakaw, ang ibang lahi ay hindi.
30. “Hindi ka na mananagot dito. Itatago unti-unti ang mga baril sa bawat bahay.”
Ano ang damdaming ipinahahayag?
a. naninigurado c. nagsusumamo
b. nagpapaalaala d. nakikiusap
31. Bakit ayaw ni Huli na lumapit kay Padre Camorra?
a. Baka siya alilain ng pari.
b. Batid niyang may masamang tangka ito sa kaniya.
c. Makapangyarihan ang kura.
d. Nambubugbog si Padre Camorra.
32. “At sapagkat ang bayan ay tulad nga ng bangkay na wala nang magawa,
pinalala ko ang kabulukan, dinagdagan ko ang lason upang mamatay ang
lawin na siyang nanginginain,” anong uri ng tayutay ang ginamit sa pahayag?
a. pagmamalabis c. pagsasatao
b. pagtutulad d. pagwawangis

137
 33. Ano ang ipinahihiwatig ng hapis na hapis na mukha ni Simoun ng ito ay patay
na?
a. Nahirapan sa sakit
b. Bakas ang kasawian ng isang buhay na walang kabuluhan
c. Ayaw pa sana niyang mamatay
d. May mga plano pa siya na hindi naisakatuparan
34. “Baka po isipin ng mga prayle at ng iba na ayaw ninyong makihalubilo sa
kanila,” ang wikang may halong pakikiusap sa paring pinagpipitaganan. Ang
may salungguhit ay nangangahulugang ______________.
a. sinasamba c. minamahal
b. iginagalang d. pinaglilingkuran
35. Namasdan ni Isagani ang mga upaw sa tuktok ni Ginoong Pasta. Ang may
salungguhit ay nangngangahulugang ___________.
a. puting buhok
b. nakakalbong ulo
c. naglalagas na buhok
d. naghalo-halong kulay ng buhok
36. Ipinaglalaban nina Isagani ang Akademya ng Wikang Kastila dahil sila ay uhaw
sa karunungan. Nangangahulugan na sila ay ______________.
a. nag-aalinlangan
b. nasasabik matuto
c. nakapagpapahayag ng saloobin
d. napapahamak sa kanilang pasiya

DEPED COPY
Para sa Bilang 37-40
Malaki ang paniniwala nina Isagani at Sandoval na sila ay nagtagumpay. Nagyayabang
naman si Pelaez sa pagsasabing isa siya sa gumagawa ng panukala sa pangkat.
Tanging si Pecson, ang hindi napatatangay sa kasiglahan ng karamihan. Baka nga
raw sa bilangguan pa sila humantong. Nang marinig ito ni Pelaez, nagkandautal sa
pagsasabing wala siyang kinalaman sa mga hakbangin ng pangkat.
37. Ano ang ugaling mailalarawan kay Pecson?
a. mayabang c. mapangambahin
b. may tiwala d. mapagkakatiwalaan
38. Anong damdamin ang namayani sa pagbago ng kaisipan ni Pelaez?
a. pagkainip c. pagtitiwala
b. pagtataka d. pagkatakot
39. Bakit hindi masigla si Pecson sa pagpupulong kasama ng iba pa niyang
kasama?
a. Sadyang malulungkutin lamang siya.
b. Hindi niya kaisa ang mga kasama sa tagumpay.
c. Hindi siya ang pangunahing tagapanukala sa kanilang pangkat.
d. Ang kanilang ginagawa ay maaaring maging dahilan upang sa kulungan
humantong.
40. Ano kaya ang ipinaglalaban ng mga kabataang ito?
a. Kalayaan sa pagpapahayag
b. Makipaglaban sa mga prayle
c. Akademya ng Wikang Kastila
d. Pagkakaroon ng sariling kalayaan

138
41. Nagbalik si Ibarra sa Pilipinas pagkatapos ng ilang taon?
a. 10 c. 12
b. 13 d. 15
42. Ano ang misyon ng muling pagbabalik ni Simoun sa Pilipinas?
a. Para harapin ang mga taong umapi o humamak sa kaniya
b. Upang ipaghiganti ang mga mahal niya sa buhay
c. Magtayo ng unibersidad para magkaroon ng edukasyon ang kabataan
dito
d. Muling magpayaman at tuluyang kalimutan ang kanyang mapait na
karanasan
43. Sa pahayag ni Simoun na: “ang sama ay nasa mga tulisan sa loob ng bayan at
sa mga lungsod”, napatutunayang:
a. Nagagalit siya sa mga tulisan
b. Nagkalat ang mga tulisan sa bayan
c. Tulisan ang turing niya sa mga prayle
d. Ang mga nasa lungsod ay mga tulisan
44. Alin sa sumusunod ang tunay na sanhi ng paghihimagsik ni Simoun?
a. Maipaghiganti ang amang si Don Rafael
b. Magbago ang takbo ng pamumuhay sa Pilipinas
c. Mabawi si Maria Clara
d. Naaawa siya sa mga Pilipino

DEPED COPY
45. “Walang lihim ang hindi nabubunyag” (Kab. 7- Si Simoun) ay nangangahulugan
na _________.
a. Kahit anong tago ng sikreto, ito ay lalabas din sa tamang panahon.
b. Walang maaaring magtago ng kanyang lihim.
c. Lahat tayo ay may magkakaiba sa pagtatago ng sikreto.
d. Mas mabuting magtiwala sa taong karapat dapat pagtiwalaan.
46. Sa itaas ng kubyerta ay naroroon ang mga Europeo, mga prayle at matataas
na tao at sa ilalim ng kubyerta ay makikita ang mga Pilipino, mga kalakal at ang
mainit na makina. Ang dalawang pangkat ng mga manlalakbay ay sumisimbolo
sa __________.
a. pagkakaiba ng mga Pilipino at Espanyol
b. kahirapan ng buhay ng mamamayan
c. pakikipaglaban ng mga Pilipino sa Espanyol
d. pagmamalupit ng mga Espayol sa mga Pilipino
47. Naniniwala si Simoun na __________.
a. kaya niyang lutasin ang problema ng Ilog Pasig.
b. ang tubig ay pumapatay ng apoy.
c. ang bapor Tabo ay daong ng pamahalaan.
d. ang mga Pilipino ay mahilig sa alahas.
48. “Malapit na ang araw, at sa pagbubukang liwayway ay ako na rin ang magbabalita
sa inyo.” Sa pahayag na ito, nakikinita ni Simoun na ______________.
a. magiging malaya ang bansa
b. mamatay na siya
c. tutulungan niya si Basilio
d. magbabago siya ng pasiya

139
 49. Natuwa si Simoun nang kinuha ni Kabesang Tales ang rebolber. Sa ikinilos ni
Simoun, nangangahulugang:
a. Nagtagumpay siya sa kaniyang pakay.
b. Makababayad na siya ng utang na loob.
c. Hindi na siya sisingilin ni Kabesang Tales.
d. Hindi na siya mapagkakamalang rebelde.
50. Sa panunuluyan ni Simoun sa bahay ni Kabesang Tales, _______.
a. nakita ang agwat ng mayaman at mahirap
b. lalong nadama ni Kabesang Tales ang pagiging mahirap
c. nakapagbenta ito ng maraming alahas
d. nakita ni Kabesang Tales ang locket ni Maria Clara

DESKRIPSYON NG MODYUL/PANIMULA

Ang El Filibusterismo ni Dr. Jose Rizal ay isang akdang pampanitikan na

bunga ng kanyang pagpupunyagi na gisingin ang damdaming makabayan ng mga
Pilipino sa pamamagitan ng panulat. Nauukol ang mga kabanata sa kalagayang
politikal at panlipunang pangyayari na maiuugnay sa kasalukuyang kalagayan ng
ating bayan. Nakatutulong ang nobelang ito upang malinaw na maunawaan ang ating
kasaysayan maging kung paano harapin ang mga suliraning panlipunan at bigyang
solusyon.

DEPED COPY
Tema El Filibusterismo sa Nagbabagong Daigdig

Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at

pagpapahalaga sa nobelang El Filibusterismo
Pamantayang Pangnilalaman
bilang isang obra maestrang pampanitikan

Ang mag-aaral ay nakapagpapalabas ng

makabuluhang photo/video documentary
Pamantayan sa Pagganap
na nagmumungkahi ng solusyon sa isang
suliraning panlipunan sa kasalukuyan
• Paano nakatulong ang mga pangyayari
sa nobela upang gisingin ang
damdaming makabayan ng mga
Pilipino?
Pokus na tanong para sa
Buong Markahan
• Bakit nakatulong ang nobelang El
Filibusterismo sa kalagayang politikal
at paglutas sa suliraning panlipunan sa
kasalukuyan?
Panitikan El Filibusterismo
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN Kaligirang Pangkasaysayan ng El Filibusterismo
Aralin 4.1
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa
Pamantayang Pangnilalaman
kaligirang pangkasaysayan ng El Filibusterismo

140
 Pagsulat ng Buod ng Kaligirang
Pamantayang Pagganap Pangkasaysayan ng El Filibusterismo batay sa
ginawang timeline

Mga Pokus na Tanong a) Paano nakatulong ang kaligirang

pangkasaysayan sa lubos na pag-
unawa ng nobela?
b) Bakit isinulat ni Dr. Jose Rizal ang
nobela?

DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO (LC)

Estratehiya sa Pag-aaral Nagagamit ang iba-ibang reperensya/batis ng
(Tuklasin at Linangin) impormasyon sa pananaliksik
Napahahalagahan ang napanood sa
Panonood pamamagitan ng pagpapaliwanag sa kaligirang
pangkasaysayan ng pagkakasulat

Paglinang ng Talasalitaan Naiuugnay ang kahulugan ng salita batay sa

DEPED COPY
(Linangin) kaligirang pangkasaysayan nito

Natitiyak ang kaligirang pangkasaysayan ng

akda sa pamamagitan ng:
• pagtukoy sa mga kondisyon sa
panahong isinulat ang akda
Pag-unawa sa Binasa
• pagpapatunay ng pag-iral ng mga
(Linangin)
kondisyong ito sa kabuuan o ilang
bahagi ng akda
• pagtukoy sa layunin ng may akda sa
pagsulat ng akda
Nasusuri ang pagkakaugnay ng mga
Pag-unawa sa Napakinggan
pangyayaring napakinggan tungkol sa kaligirang
(Linangin)
pangkasaysayan ng El Filibusterismo
Naisusulat ang buod ng kaligirang
Pagsulat (Ilipat) pangkasaysayan ng El Filibusterismo batay sa
ginawang timeline
Naisasalaysay ang magkakaugnay na mga
Pagsasalita (Linangin)
pangyayari sa pagkakasulat ng El Filibusterismo
Naipamamalas ang kahusayang magtala ng
Wika/Gramatika
mahahalagang impormasyong mula sa iba’t
(Pagnilayan at Unawain)
ibang pinagkukunang sanggunian

141
 TALAAN NG MGA GAWAIN SA ARALIN 4.1 (KALIGIRANG KASAYSAYAN)

Mga Gawain sa
Mga Gawain Mga Gawain sa
Pagproseso ng Kaalaman
sa Paglinang ng Paglilipat ng
at Kakayahan
Kaalaman Pagkaunawa
sa Pag-unawa
(Knowledge) (Transfer)
(Process and Understanding)
TUKLASIN
• Pagbibigay ng
Panimulang Pagtataya

T.A.1) Pagpapakita ng T.A.2) Magsagawa ng T.A.3) Magsasagawa

larawan ni Dr. Jose Rizal pagtalakay sa mga ng paglalarawan
at pag-iisa-isa ng mga impormasyong ipinaskil ng ng sitwasyong
impormasyong alam ng mga mag-aaral. naranasan ng
mga mag-aaral. Isusulat mga Pilipino sa
ng mga mag-aaral panahon na isinulat
sa isang cut off strips ang nobelang El
of cartolina ang mga Filibusterismo.
impormasyon at ididikit sa
pisara.

DEPED COPY
T.B.1) Pagbibigay ng T.B.2) Magsagawa ng T.B.5) Bumuo
sumusunod na tanong ng talakayan tungkol sa mga ng konsepto
guro sa mga mag-aaral: sagot sa ibinigay na tanong ng kahulugan
ng guro. ng kaligirang
b. Ano ang nalalaman pangkasaysayan.
ng mag-aaral sa T.B.3) Pagpapasagot sa
kahulugan ng El pokus na tanong:
Filibusterismo?
c. Sino ang sumulat? 1. Paano nakatulong
d. Ano-anong ang kaligirang
impormasyon pangkasaysayan sa lubos
ang nakuha ninyo na pag-unawa ng nobela?
tungkol sa nobelang 2. Bakit isinulat ni Dr. Jose
tatalakayin? Rizal ang nobela?

142
 T.B.4) Talakayin ang ibig Kasunduan
sabihin ng kaligirang Magsagawa ng
pangkasaysayan at kung ano pananaliksik tungkol
ang naitutulong nito upang sa kaligirang
ganap na maunawaan ang kasaysayan ng El
alinmang akdang babasahin. Filibusterismo.

- Lilinawin ng guro
ang nilalaman ng
mga kaligirang
pangkasaysayan ng isang
akda at ang tungkol sa
may-akda.

L.A.1) Pagbalik-aralan
ang tungkol sa nobela.
Bibigyang-diin kung
paano ito naiiba sa
kuwento. Maaaring
gumamit ng Venn Diagram
LINANGIN
L.A.3) Matapos ang
pagpapabasa at ginawang
pagsasaliksik. Talakayin ang
sumusunod:
Pangkat 1 – pagtukoy sa
L.A.4) Magbibigay
ang mag-aaral ng
sintesis tungkol
sa kaligirang
pangkasaysayan at
muling babalikan ang

DEPED COPY
sa paghahambing o
pagtutulad sa iba pang
akdang pampanitikan .
Ang tungkol sa nobela
ay pahapyaw na ring
natalakay sa aralin 3.7 (K)
L.A.2) Pagpapabasa
sa Kaligirang
Pangkasaysayan ng El
Filibusterismo (maaaring
mula sa isinagawang
pananaliksik ng mga mag-
aaral)
mga kondisyon sa panahong pokus na tanong:
isinulat ang akda
c) Paano nakatulong
Pangkat 2 – pagpapatunay ang kaligirang
ng pag-iral ng mga pangkasaysayan
kondisyong ito sa kabuuan o sa lubos na pag-
ilang bahagi ng akda unawa ng nobela?
d) Bakit isinulat ni
Pangkat 3 – pagtukoy sa Dr. Jose Rizal ang
layunin ng may akda sa nobela?
pagsulat ng akda
Pamantayan sa pangkatang
pag-uulat.
- paksa
- nilalaman
- organisasyon ng
pag-uulat (mula sa
mahalaga patungo sa
pinakamahalaga)
- kongklusyon
- paraan ng pagsasalita
- kawilihan
3 – Napakahusay
2 – Mahusay
1 – Nangangailangan pa ng
pagsasanay

143
L.B.1) Itanong ng guro
kung sino-sino ang
mahahalagang tauhan
ng nobela at kilalanin ang
bawat isa sa pamamagitan
ng pagsasabi ng isang
salitang angkop na
maglarawan sa isang tiyak
na tauhan.
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
PU.A.1) Batay sa
grapikong presentasyong
inihanda ng guro,
isa-isahin ang mga
mahahalagang
impormasyong hinango
sa mga iba’t ibang
sanggunian tungkol sa
DEPED COPY
kaligirang kasaysayan ng
nobela.
PU.B.1) Magpatala
ng ilang mga tauhang
nagustuhan ng mga mag-
aaral.
I.A.1) Magbibigay ng
input ang guro tungkol sa
pagbuo ng timeline.
L.B.2) Ipakikilala ang lahat Kasunduan
ng tauhan sa pamamagitan Ipasaliksik sa
ng isang masining na mga mag-aaral
pagpapakilala. Huhulaan ito ang kalakasan at
ng mag-aaral kung sino at kahinaan ng mga
iproseso ng guro kung ano pangunahing tauhan
ang papel na ginampanan sa nobela.
sa nobela. Gamit ang
esratehiyang TOC o Think
od a Consequences, pag-
usapan kung mahalaga ang
papel ng bawat isa kung
alisin sila, ano ang posibleng
mangyari.
PU.A.2) Isalaysay ang PU.A.3) Ibigay
magkakaugnay na mga ang iyong naging
pangyayari sa pagkakasulat damdamin
ng nobela. matapos malaman
ang kaligirang
pangkasaysayan ng
nobelang tatalakayin.
Maaaring gamitin
ang pictomorphs sa
pagpapahayag ng
damdamin.
PU.B.2) Tumawag ng ilang PU.B.3) Magtala ng
mag-aaral na magbabahagi mga inaasahang
kung bakit nila nagustuhan magiging papel na
ang pinili nilang tauhan. gagampanan ng
Isama sa kanilang kanilang tauhang
pagpapaliwanag kung ano napili hanggang
ang nakatawag sa kanila sa katapusan ng
ng pansin kung bakit nila ito nobela. Isama sa
pinili. kanilang inaasahan
kung ang tauhang
ito ay magiging bilog
o lapad na tauhan
sa pagtatapos ng
nobela.
ILIPAT
I.A.2) Pagbibigay ng I.A.3) Hahatiin ang
pamantayan sa pagbuo ng klase sa apat na
timeline. Bibigyan ng sapat pangkat upang
na oras ang mga mag-aaral makasulat ng
upang isulat ang timeline ng buod ng kaligirang
kaligirang pangkasaysayan. pangkasaysayan
batay sa ginawang
timeline.
144
DESKRIPSYON NG MODYUL/PANIMULA
Ang Aralin 4.2 ay naglalaman ng mahahalagang kabanatang kinasasangkutan
ni Basilio at iba pang tauhang may kaugnayan sa kaniya. Tatalakayin sa araling ito
ang mga Kabanata 6, 7, 23, 26, 31, 33, at 34. Bahagi din ng pagtalakay sa mga piling
kabanata ng El Filibusterismo ang mahahalagang tanong tungkol sa akda na susukat
sa kanilang dunong na umunawa at magpahalaga sa kulturang umiiral sa isang tiyak
na panahon

Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at

Pamantayang
Pangnilalaman
Pamantayan sa Pagganap
Mga Pokus na Tanong
Panitikan (Nobela)
pagpapahalaga sa mga prinsipyo at mensaheng
nasasamalamin sa mga pangyayari sa buhay ni
Basilio sa tulong ng mga piling kabanata ng El
Filibusterismo
Ang mga mag-aaral ay nakabubuo ng isang video
presentation tungkol sa piling pangyayari sa buhay
ni Basilio na magmumungkahi ng solusyon sa isang
suliraning panlipunan sa kasalukuyan
Bakit nilikha ni Rizal si Basilio bilang isa sa mga
tauhan ng El Filibustrismo?
Ano ang nais niyang ilarawan sa pagkatao nito?
El Filibusterismo
Mga Kabanata 6, 7, 23, 26, 31, 33, at 34

DEPED COPY
BASILIO: Buhay, Pangarap, at Mithiin,
Paniniwala, at Saloobin

Kabanata 6: Si Basilio
PAMANTAYANG
Kabanata 7: Si Simoun
PANGNILALAMAN
Kabanata 23: Isang Bangkay
Aralin 4.2
Kabanata 26: Ang Paskin
Kabanata 31: Ang Mataas na Kawani
Kabanata 33: Ang Huling Matuwid
Kabanata 34: Ang Kasal
DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO
Estratehiya sa Pag-aaral Nakagagawa ng pananaliksik tungkol sa tauhang
(Ilipat) tampok sa mga piling kabanata ng El Filibusterismo
Naiuugnay sa kasalukuyang mga pangyayaring
Panonood (Ilipat) napanood sa video clip ang pangyayari sa panahon
ng pagkakasulat ng akda
Nabibigyang kahulugan ang matatalinghagang
Paglinang ng Talasalitaan
pahayag na ginamit sa binasang kabanata ng
(Linangin)
nobela
Natutukoy ang papel na ginampanan ng mga
tauhan sa akda sa pamamagitan ng:
Pag-unawa sa Binasa
- pagtunton sa mga pangyayari
(Linangin)
- pagtukoy sa mga tunggaliang naganap
- pagtukoy sa wakas
Nasusuri ang kahulugan ng mga piling linya o
Pag-unawa sa Napakinggan
pangungusap na nagtataglay ng nakatagong
(Tuklasin)
kaisipan

145
 Napahahalagahan ang mga pagpapasiyang
Pagpapahalaga
ginagawa ng isang tao sa kaniyang buhay
Naisusulat ang buod o lagom ng lahat ng mga
Pagsulat kabanata sa buong aralin at nagagawan ito ng
balangkas o Plot Diagram
Nabibigkas nang may damdamin ang mga piling
Pagsasalita
linya ni Basilio na nasa kabanata

TALAAN NG MGA GAWAIN SA ARALIN 4.2

(BASILIO: Buhay, Pangarap, at Mithiin, Paniniwala, at Saloobin)
Mga Gawain sa
Mga Gawain sa Pagpoproseso ng Mga Gawain Tungo sa
Paglinang ng Kaalaman at Kakayahan Paglilipat
Kaalaman Tungo sa Pag-Unawa ng Pagkaunawa
(Knowledge) (Process and (Transfer)
Understanding)
TUKLASIN
T.A.1) Sasabihin ng T.A.2) Sa tulong ng T.A.4) Pumili ng isa sa mga
guro: Maraming mga character webbing, katangian ni Basilio o kaya
kabataan sa kabila magbigay ng pagkilanlan ay mga karanasang naging
ng dinaranas na sa pangunahing tauhang bahagi ng kaniyang buhay at
kapaitan sa buhay si Basilio. Hahayaang magbigay ng reaksiyon.

DEPED COPY
dahil sa angking magbahagi ng kanilang
talino at kakayahan sagot ang mga mag-aaral.
ay nagtagumpay. Tatanggapin ng guro ang Kasunduan
lahat ng sagot. Ipagawa ang balangkas
Ipagawa: ng naging buhay ni Basilio
Magtala ng talino Itanong: “Sino-sino ang (Kab. 6)
at kakayahan na tauhang may kinalaman sa
tinataglay upang katauhan ni Basilio?” a. Sa Gubat ng mga
makamit ang mga Ibarra
pangarap. Sa bahaging ito, lilinawin b. Sa Maynila
ng guro kung sino-sino ang c. Ang kaniyang pag-
Iugnay ang gawain tauhang may kaugnayan aaral
sa tatalakaying kay Basilio at kung paano - San Juan de Letran
tauhang si Basilio. nagkaroon ng kaugnayan. - Ateneo Municipal

T.A.3) Magsagawa ng
malayang talakayan
kung ano-ano ang
pinahahalagahan ni Basilio
sa buhay bilang isang tao.

Bigyan-diin na isa sa
pinahahalagahan ni Basilio
ay ang edukasyon na
sa kabila ng kalagayan
sa buhay ay kumukuha
pa rin siya ng Medisina.
Ang pagpupunyagi sa
buhay upang maiahon
ang sarili sa kahirapan ay
pinatotohanan ni Basilio.

146
 LINANGIN
L.A.1) Ipababasa ng L.A.2) Pagsasagawa L.A.3) Magsalaysay ng
guro ang sumusunod ng buod ng binasang isang pangyayari mula
na kabanata. (K) kabanata at pagkatapos ay sa binasang akda ang
Hatiin ang klase sa iuulat sa klase. Maaaring maiuugnay sa kasalukuyang
pitong pangkat. ang pagbubuod ay maging panahon.
malikhain.
Pangkat 1: Kabanata
6 Si Basilio Pangkat 1: Radio
Broadcasting
Pangkat 2: Kabanata Pangkat 2: TV
7 Si Simoun Newscasting
Pangkat 3: Radio Opinion
Pangkat 3: Kabanata Program
23 Isang Bangkay Pangkat 4: Panel
Discussion/Talk
Pangkat 4: Kabanata Show
26 Ang Paskin Pangkat 5: Pagsasagawa
ng Debate sa
Pangkat 5: Kabanata klase:
31 Ang Mataas na “Alin ang Higit
Kawani na Dakila para
sa Bayan?”
Pangkat 6: Kabanata

DEPED COPY
33 Ang Huling Pagtatamo ng Karunungan
Matuwid o Pagkakamit ng Kalayaan
(Sa pangkat 5 maaaring
Pangkat 7: Kabanata ibigay ang kabanata 7)
34 Ang Kasal
L.B.1) Pagpapasagot L.B.2) Bibigyang L.B.3) Sumulat ng
sa Gawain – kahulugan ang sariling buod batay sa
Paglinang sa mga talasalitaan o mga kabanatang binasa
Talasalitaan. Habang matalinghagang pahayag gamit ang mga salita o
bumabasa, pumili na ginamit sa bawat matalinghagang pahayag.
ng talasalitaan o kabanata at iugnay sa
matalinghagang kasalukuyang panahon
pahayag na ginamit sa pamamagitan ng
sa bawat kabanata. paggamit nito sa sariling
pangungusap.

147
L.C.1) Babalikan ang L.C.2) Hahatiin ang klase L.C.3) Magpatanghal ng
buod na isinulat ng sa pangkat at isagawa ang isang monologo tungkol
mga mag-aaral. sumusunod na gawain: (K) sa kaisipang namayani sa
usapang namagitan kina
Ihahanda ng guro Pangkat 1 - Magkaroon Simoun at Basilio tungkol sa
ang mga mag- ng malayang talakayan wika.
aaral sa lahat tungkol sa mga
ng kabanatang pagpapahalaga ni Basilio L.C.4) Bumuo ng balangkas
nakapaloob sa tungkol sa himagsikan o plot diagram at sumulat
Aralin 2. Sabihing (Kab.33) Ipasuri ng guro ng isang buod ng mga
ang lahat ng mga ang sumusunod: kabanata.
kabanatang ito ay • “Ang mga amang
may kaugnayan kay duwag ay mag-aanak L.C.5) Ipagawa ang
Basilio sapagkat lamang ng mga alipin” sumusunod na gawain: (K)
sa araling ito, ang • “ Ngayong pudpod na
bibigyang-pansin ang parang, lilipat sa 1. Isa-isahin ang
ay si Basilio, ang iba ang baling” mga katangian ni
kaniyang pangarap at • “Ang isang bayang Basilio na iyong
mga mithiin sa buhay, mahina at nagugumon hinahangaan na
at ang lahat ng mga sa kasamaan ay dapat tularan
taong may kinalaman dapat lipulin upang
sa kaniya sa mga magbigay-daan sa 2. Magpatanghal ng
kabanatang ito. pagsibol ng isang bago isang monologo
Sabihing si Basilio at malusog na binhi” tungkol sa usapang

DEPED COPY
ang larawan ng • “Diyos lamang ang may namagitan kina
nilalang na may karapatang gumiba Simoun at Basilio
marangal na budhi sapagkat Siya lamang tungkol sa wika.
at pagkatao. May ang maaring lumikha”
pananalig sa 3. Gumawa ng isang
kagandahan ng Pangkat 2 - Ipasuri ng iskit sa pag-uusap
buhay kahit balot guro ang paniniwala ni nina Simoun at
ng agam-agam. Basilio na ang karunungan Basilio tungkol sa
Laging may pag- at katarungan ay higit na pagkamatay ni Maria
asang tinatanaw at mabuti kaysa isang balak Clara. Palutangin
umaasang darating na ikapapahamak ng lahat. ang namamayaning
ang magandang (Kabanata 7) damdamin para
buhay sa piling ni sa pag-uusap ng
Huli. Pasubaybayan Pangkat 3 - Patunayan dalawa (Kabanata
sa mga mag- ang mga katangian ni 23).Sipiin mula sa
aaral kung ano Basilio batay sa kaniyang kabanata ang linya
ang mangyayari ikinikilos (Kabanata 26) ni Basilio tungkol dito
sa bandang huli di makasarili, masipag, at ipagpapalagay
at kung ano ang tahimik, at ayaw ng gulo mong ikaw si Basilio.
nakapagpabago ng Sabihin mo ito nang
mga pagpapasiya ni madamdamin sa
Basilio sa kanyang harap ng klase.
buhay.

148
 Pangkat 4 - Bigyang 4. Sipiin ang bahaging
katuwiran ang sumusunod nagpapatunay na
na pahayag: si Basilio ay hindi
1. “sa pamamahala, makasarili, masipag,
kailangan tahimik at ayaw ng
pasakitan ang isa gulo. Ilahad ito sa
sa ikagagaling ng pamamagitan ng
nakararami...” paggamit ng Venn
2. “ang kasalukuyan Diagram.
ay madaling
lumipas.. kaya’t 5. Pagtalunan: Kung
wala akong dapat ikaw si Basilio,
pansinin hanggat ano ang iyong
nakakaya ng aking pipiliin- Kamatayan
budhi” o Kinabukasan?
3. “pagdating ng (Kabanata 23)
araw na nasa inyo
nang mga kamay Bilang pagtatapos ng aralin,
ang pagsasarili, suriin ang mga positibo at
tandaan lamang negatibong saloobin ng
ninyo na sa katauhan ni Basilio
Espanya ay may • Kredibilidad ng
mga puso ring pagkatao
tumitibok para sa • Pagkilos

DEPED COPY
inyong kapakanan • Pananalita
at ipinakipaglaban • Paniniwala
ang inyong • Gawi
karapatan.” • Pakikipagkapuwa
Pangkat 5 - Isa-isahin • Katayuan sa buhay
ang mga bagay na • Saloobin at
nakapagpabago ng loob ni damdamin
Basilio (Kabanata 33) • Paninindigan at
paniniwala
Pangkat 6 - Ibigay ang
nagkakaisang damdamin
at nagkakaibang katangian
nina Simoun at Basilio sa
kaisipang paghihimagsik
(Kabanata 33)
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
PU.A.1) Ipatatala ng PU.A.2) Ilarawan sa PU.A.3) Magsagawa ng
guro ang ginawang tulong ng SAG (Sketch talakayan sa naging sagot
pagpapasiyang Appropriate Graphics) ang sa SAG (Sketch Appropriate
ginawa ng mga dating anyo nina Basilio at Graphics) at ipasagot muli
tauhan sa mga Simoun. ang pokus na tanong:
kabanatang binasa. (Basilio noon Basilio
ngayon, Simoun noon, • Bakit nilikha ni Rizal
Simoun ngayon) Gumamit si Basilio bilang isa
ng kolum. Ipaliwanag sa mga tauhan ng El
kung paano nakatulong Filibusterismo?
ang pagbabagong ito sa • Ano ang nais niyang
pagpapasiyang nabuo ng ilarawan sa pagkatao
tauhan. (K) nito?

149
PU.B.1) Sa PU.B.2) Ipaliwanag PU.B.3) Gumawa ng isang
tulong ng tatlong kung bakit kailangang komikstrip sa pagkikita nina
kolum,magpatala panatilihin, dapat baguhin Basilio at Simoun.
ng mga ugaling at dapat iwaksi.
dapat panatilihin,
dapat baguhin at
dapat iwaksi na
matatagpuan sa mga
kabanata ng Aralin
4.2.
ILIPAT
I.A.1) Isagawa ang I.A.2) Iproseso ng guro I.A.3) Magpagawa ng isang
sumusunod na ang paglalarawan kay kartung pang-editoryal
gawain: (K). Basilio at sa editorial na naglalarawan ng mga
cartoon. Ipaliwanag suliraning pambayan na
kung bakit ganito at ano matatagpuan sa mga
Pangkat A - Isulat sa ang layunin ng gawain. kabanata sa Aralin 4.2.
pisara ang pangalang Pagkatapos, sabihin sa
BASILIO. Pabalikan kanila ang susunod nilang
sa mga mag-aaral gagawin.
kung sino si Basilio.

Pangkat B -

DEPED COPY
Magpakita ng isang
kartung pang-
editoryal mula sa
isang pahayagan.
Pag-usapan ang
nasa larawan
kung ano ang
kahulugan. Hayaang
magbigay ng sariling
interpretasyon.
I.B.1) Pagpapanood I.B.2) Mula sa mga video I.B.3) Pagtatanghal o
ng guro sa mga mag- presentation na pinanood pagpapanood ng nabuong
aaral sa isang video ng buong klase, bumuo video presentation ng bawat
presentation na batay ng sariling presentasiyon. pangkat. Pagbibigay ng
sa mga kabanata sa Tatalakayin ng guro ang reaksiyon ng mga mag-aaral
Aralin 4.2. mga dapat isaalang- kung ang napanood nila ay
alang sa gagawing pareho sa natutuhan nila sa
Ihahanda ng guro presentasiyon. Maaaring aralin.
ang mga mag-aaral magkaroon ng pagbabago.
sa isasagawang
video presentation
at pamantayang
gagamitin.

150
DESKRIPSYON NG MODYUL/PANIMULA
Ang Aralin 4.3 ay naglalaman ng mahahalagang kabanatang kinasasangkutan
ni Kabesang Tales at iba pang tauhang may kaugnayan sa kaniya. Tatalakayin sa
araling ito ang mga Kabanata 4, 7, 8, 10, at 30. Bahagi din ng pagtalakay sa mga piling
kabanata ng El Filibusterismo ang mahahalagang tanong tungkol sa akda na susukat
sa kanilang dunong na umunawa at magpahalaga sa kulturang umiiral sa isang tiyak
na panahon.

Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at

Pamantayang
pagpapahalaga sa nobelang El Filibusterismo bilang
Pangnilalaman
isang obra maestrang pampanitikan
Ang mag-aaral ay nakapagpapalabas ng
Pamantayan sa makabuluhang photo/video documentary na
Pagganap magmumungkahi ng solusyon sa isang suliraning
panlipunan sa kasalukuyan.
1. Masasalamin ba ang pagpapahalaga at
paniniwala ng mga tauhan sa Diyos, bayan,
kapwa-tao at magulang sa pamamagitan ng
kanilang ipinakitang kilos o gawi sa nobela?
Mga Pokus na Tanong
2. Paano naipapahayag ang sariling paniniwala
at pagpapahalaga gamit ang mga salitang
hudyat sa pagpapahayag ng saloobin o

DEPED COPY
damdamin?
Panitikan (Nobela) El Filibusterismo: Mga Kabanata 4, 7, 8, 10, at 30
SI KABESANG TALES
Kabanata 4: Si Kabesang Tales
PAMANTAYANG
Kabanata 7: Si Simoun
PANGNILALAMAN
Kabanata 8: Maligayang Pasko
Aralin 4.3
Kabanata 10: Kayamana’t Karalitaan
Kabanata 30: Si Huli
DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO
Estratehiya sa Pag-aaral Nagagamit ang iba-ibang sanggunian ng
(Ilipat) impormasyon sa pananaliksik
Naiuugnay ang kaisipang namayani sa pinanonood
Panonood (Ilipat) na bahagi ng binasang akda sa mga kaisipang
namayani sa akda
Nabibigyang kahulugan ang matatalinghagang
Paglinang ng Talasalitaan
pahayag sa pamamagitan ng pagbibigay ng
(Linangin)
halimbawa
Pag-unawa sa Binasa Nasusuri ang mga kaisipang lutang sa akda (Diyos,
(Linangin) bayan, kapwa-tao, magulang)
Naipahahayag ang sariling paniniwala at
Pag-unawa sa pagpapahalaga kaugnay ng mga kaisipang
Napakinggan (Tuklasin) namayani sa akda
Napahahalagahan ang pagkakaroon ng isang buo
Pagpapahalaga at tahimik na pamilya

151
Pagsulat Naisusulat ang pagpapaliwanag ng sariling mga
(Pagnilayan at Unawain) paniniwala at pagpapahalaga kaugnay ng mga
kaisipang namayani sa akda
Naipahahayag ang sariling paniniwala at
Pagsasalita (Linangin) pagpapahalaga kaugnay ng mga kaisipang
namayani sa akda

TALAAN NG MGA GAWAIN SA ARALIN 4.3 (SI KABESANG TALES)

Mga Gawain sa
Pagpoproseso
Mga Gawain sa
Mga Gawain sa Paglinang ng ng Kaalaman at
Paglilipat
Kaalaman (Knowledge) Kakayahan
ng Pagkaunawa
sa Pag-Unawa
(Transfer)
(Process and
Understanding)
TUKLASIN
T.A.1) Itanong: T.A.2) Magsagawa ng T.A.3) Pipili ng
Ano ang pinakamahalagang malayang talakayan sa ilang mag-aaral
kayamanan o ari-arian na dapat mga naging kasagutan na maglalahad ng
mayroon sila? (I) Isulat ang mga ng mag-aaral tungkol kanilang dahilan
sagot sa pisara at ihanay ang sa mahahalagang kung bakit iyon ang
mga ito mula sa pinakamahalaga kayamanan o ari-arian. itinuturing niyang

DEPED COPY
hanggang sa mahalaga. Maaaring magbigay pinakamahalagang
ng pagkakatulad kayamanan.
o pagkakaiba ng
kasagutan.
T.B.1) Magsagawa ng gawain na T.B.2) Pag-usapan ang T.B.3) Pagpapasagot
magpapakilala sa sumusunod na sagot ng mga mag- sa pokus na tanong:
tauhan: aaral. Tanggapin ang
a. Kabesang Tales kanilang sagot. Masasalamin ba ang
b. Tandang Selo pagpapahalaga at
c. Juliana paniniwala ng mga
d. Simoun tauhan sa Diyos,
e. Tano bayan, kapwa-tao,
f. Sinang at magulang sa
pamamagitan ng
(Maaaring magbibigay ang guro kanilang ipinakitang
ng mga katangian at pahuhulaan kilos o gawi sa
sa mga mag-aaral kung sino ang nobela?
tauhan)
Paano naipapahayag
ang sariling
paniniwala at
pagpapahalaga
gamit ang mga
salitang hudyat
sa pagpapahayag
ng saloobin o
damdamin?

152

L.A.1) Pagpapabasa ng
sumusunod na kabanata
kaugnay kay Kabesang Tales:
Pangkat 1 – Kabanata 4: Si
Kabesang Tales
Pangkat 2 – Kabanata 7: Si
Simoun
Pangkat 3 – Kabanata 8:
Maligayang Pasko
Pangkat 4 – Kabanata 10:
Kayamana’t Karalitaan
LINANGIN
L.A.3) Ipakikita ng L.A.4) Iugnay ang
mga mag-aaral ang kaisipang natutuhan
kinalabasan ng sa kabanatang
kanilang pangkatang tinalakay sa sariling
gawain. Ipoproseso paniniwala sa
ng guro ang mga pamamagitan ng
naging kasagutan ng pagdurugtong sa
mga mag-aaral sa sumusunod na
pangkatang gawain pahayag:
gamit ang rubriks kung
paano mamarkahan Napag-alaman ko na
ang bawat pangkat ___________ at ito’y
sa kabilang ginawang makatutulong upang
pag-uulat. ako’y ____________
dahil dito _________.

Pangkat 5 – Kabanata 30: Si

Huli

L.A.2) Hahatiin ang klase

sa dalawang pangkat. Ang
unang pangkat ay maglilista

DEPED COPY
ng matalinghagang pahayag
sa bawat kabanatang binasa.
Samantalang ang ikalawang
pangkat naman ay maglilista
ng mahahalagang kaisipan
sa bawat kabanata gamit ang
talahanayan:

153
L.B.1) Pabigyang kahulugan L.B.3) Ipoproseso ng L.B.4) Itanong:
ang matatalinghagang pahayag guro ang mga naging Para sa iyo, alin ang
na mahahango sa kabanatang kasagutan ng mga higit na mahalaga,
binasa. Gamitin ang tsart sa mag-aaral. ang lupang iyong
pagsagot. pinaghirapang
linangin, ang
paghahanap ng
katarungan o
ang isang buo at
tahimik na pamilya?
Pangatuwiranan.

Kasunduan:
Magsaliksik tungkol
L.B.2) Ipapasagot ang sa programa ng
sumusunod na tanong sa pag- pamahalaan sa
unawa: pamamahagi ng
1. Paano umunlad ang buhay lupa sa mga tenant/
ni Kabesang Tales? Ano-ano tagatanim o ang
ang kaniyang ginawa? Comprehensive
2. Bakit siya nahalal na Cabeza Agrarian Reform
de Barangay? Ano-ano ang Program (CARP).
kaniyang naging tungkulin

DEPED COPY
bilang kabesa?
3. Bakit ayon sa kaniya ay
mahirap ibangga ang
palayok sa kawali? Ano ang
ibig palitawin ni Dr. Jose
Rizal sa bahaging ito ng
nobela?
4. Ano ang paniniwala ni
Kabesang Tales tungkol sa
mga hukom? Tama ba ito?
Bakit?
5. Anong konsepto tungkol sa
kalagayan ng mga Pilipino
noon ang nais palitawin ni
Rizal sa buhay ni Kabesang
Tales?
6. Ano ang bunga ng naging
desisyon ni Kabesang Tales
kay:
a. Huli
b. Tandang Selo
c. Tano
7. Ano ang naging reaksiyon
ni Simoun sa ginawa ni
Kabesang Tales?
8. Kung ikaw si Kabesang
Tales, gagawin mo rin ba ang
kaniyang ginawa?

154
L.D.1) Sa pamamagitan ng L.D.2) Susuriin L.D.3) Itanong:
Radio Broadcasting o iba pang ang inilahad na Batay sa mga
masining na paraan, iulat impormasyon tungkol balitang napanood
sa klase ang nasaliksik na sa CARP at iuugnay at nabasa, naging
impormasyon tungkol sa CARP. sa mga kaisipang matagumpay kaya
lumitaw sa akda o sa ang pagapapatupad
karanasan ng mga ng CARP sa ating
pangunahing tauhan. bansa?
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
PU.A.1) Sa pamamagitan ng PU.A.2) Pagpapasagot PU.A.3) Isagawa ang
Fish Bone, ipasuri sa mga mag- muli sa mga pokus na sumusunod. (K)
aaral ang naging sanhi at bunga tanong ng aralin. Hatiin ang klase sa
ng mga pangyayari sa buhay ng limang pangkat.
mga tauhan sa mga kabanatang 1. Masasalamin ba Pangkat 1 – Bubuo
binasa. ang pagpapahalaga ng panimula at
at paniniwala ng isusulat sa manila
mga tauhan sa paper.
Diyos, bayan, Pangkat 2 –
kapwa-tao at Magbibigay ng
magulang sa reaksiyon sa
pamamagitan ng pagpapahalaga at
kanilang ipinakitang paniniwala ng tauhan
kilos o gawi sa sa Diyos.

DEPED COPY
nobela? Pangkat 3 –
2. Paano Tatalakayin ang
naipapahayag ang paniniwala at
sariling paniniwala pagpapahalaga sa
at pagpapahalaga bayan.
gamit ang mga Pangkat 4 –
salitang hudyat Pagsasadula ng
sa pagpapahayag pagpapahalaga sa
ng saloobin o kapwa tao.
damdamin? Pangkat 5 – Pagbuo
ng larawan tungkol
sa paniniwala at
pagpapahalaga
magulang.
ILIPAT
I.A.1) Pagpapanood ng isang I.A.3) Mula sa video I.A.4) Ipanood
video clip ng isang balita o na pinanood ng buong sa klase ang
senaryo ng isang demolisyon o klase, humanap nabuong photo/
pagpapaalis ng may-ari ng lupa ng isang suliraning video documentary
sa mga iskuwater. panlipunan ng bansa. o upload sa social
Bumuo ng isang photo/ media.
I.A.2) Pagbibigay input ng video documentary na Maaaring idagdag ng
guro tungkol sa isasagawang nagmumungkahi ng guro ang nakuhang
photo/video documentary at solusyon. Tatalakayin bilang ng nag-likes
pamantayan sa pagmamarka. ng guro ang mga sa pagmamarka.
dapat isaalang-
alang sa gagawing
dokumentaryo.

155
DESKRIPSYON NG MODYUL/PANIMULA
Ang Aralin 4.4 ay naglalaman ng mga pagtalakay sa mga karanasan,
paniniwala, pananampalataya, saloobin ng mga kababaihan sa naging papel nila sa
lipunang kanilang ginagalawan.

Naipamamalas ng mag-aaral ang pagkilala at

Pamantayang
pagpapahalaga sa mga tauhan ng El Filibusterismo
Pangnilalaman
sa mga piling kabanata nito.
Ang mga mag-aaral ay makabubuo ng isang
STAR PROFILE para sa mga tauhang itinatampok
Pamantayan sa Pagganap
sa bawat kabanata na may kaugnayan sa mga
kababaihan.
Maihahambing ba ang kababaihan sa panahong
Pokus na Tanong sa
naisulat ang nobela hanggang sa kasalukuyang
Aralin
panahon?
Panitikan El Filibusterismo
Huli, Bilang Simbolo ng Kababaihang Pilipino
noon at Ngayon
Kabanata 4: Kabesang Tales
Kabanata 6: Si Basilio
Kabanata 8: Maligayang Pasko!
PAMANTAYANG Kabanata 9: Si Pilato
PANGNILALAMAN Kabanata 10: Kayamanan at Karalitaan

DEPED COPY
Aralin 4.4 Kabanata 19: Ang Mitsa
Kabanata 20: Ang Nagpapalagay
Kabanata 23: Isang Bangkay
Kabanata 24: Mga Pangarap
Kabanata 30: Si Huli
Kabanata 32: Ang Ibinunga ng mga Paskin
Kabanata 35: Ang Pista
DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO
Estratehiya sa Pag-aaral Nagagamit ang iba pang sanggunian/ batis ng
(Ilipat) impormasyon sa pananaliksik
Naipapaliwanag ang pagkakatulad ng mga
Panonood (Linangin) pangyayari sa napanood na pelikula sa ilang
pangyayari sa nobela
Paglinang ng Talasalitaan Nabibigyang ng kaukulang pagpapakahulugan ang
(Linangin) mahahalagang pahayag ng awtor/mga tauhan
Natitiyak ang pagkamakatotohanan ng akda sa
Pag-unawa sa Binasa
pamamagitan ng pag-uugnay ng ilang pangyayari
(Linangin)
sa kasalukuyan
Nabibigyang puna ang narinig na paghahambing sa
Pag-unawa sa napakinggan
akda sa ilang akdang nabasa napanood o napag-
(Tuklasin)
aralan
Napapahalagahan ang mga pagpapasiyang
Pagpapahalaga (Linangin)
ginagawa ng isang tao sa kaniyang buhay
Pagsulat Naisusulat ang maayos na paghahambing ng
(Pagnilayan at Unawain) binuong akda sa iba pang katulad na akdang binasa
Naiuulat ang ginawang paghahambing ng binuong
Pagsasalita (Linangin) akda sa ilang katulad na akda,gamit ang napiling
graphic organizer

156
 TALAAN NG MGA GAWAIN SA ARALIN 4.4
(Si Huli: Ang Simbolo ng Babaeng Filipina, Noon, Ngayon, at sa Kasalukuyan)

Mga Gawain sa Mga Gawain sa Mga Gawain sa

Paglinang ng Pagpoproseso ng Kaalaman Paglilipat ng
Kaalaman at Kakayahan sa Pag-Unawa Pagkaunawa
(Knowledge) (Process and Understanding) (Transfer)
TUKLASIN
T.A.1) Itanong sa T.A.2) Sa tulong ng Venn T.A.3) Bumuo ng
mga mag-aaral Diagram, paghambingin ang paglalarawan ng
ang mga babaeng katangian ng inyong ina at ang mga kasalukuyang
nagpaunlad, kumilos babaeng ipinakilala sa larawan. kababaihang Pilipino.
at lumaban para sa
kaniyang karapatan at
sa mas nakararami.
Maaari itong kunin sa
YouTube/magpapakita
ang guro ng mga
larawan.

Itanong:
Magbigay ng mga
impormasyon mula sa

DEPED COPY
mga larawang ipinakita
o nakita sa youtube.
T.B.1) Magsagawa ng T.B.2) Magkaroon ng malayang T.B.3) Magbigay
isang film showing na talakayan. Kung paano ang ng iyong sariling
“Dekada’70”. isang ina ay nakibaka para sa reaksiyon hinggil sa
kaniyang mga anak sa panahon naging talakayan
ng mapaniil na pamahalaan. sa Gawain 1 sa
Sa tulong ng Venn Diagram pamamagitan ng
Gawain 1 ay paghambingin pagbibigay ng
ang kanilang mga ina at POKUS NA TANONG:
ang pangunahing tauhan sa Maihahambing ba
pinanood. ang mga kababaihan
sa panahong naisulat
ito hanggang sa
kasalukuyang
panahon?

157
T.C.1) Alamin ang mga T.C.2) Sasabihin ng guro: T.C.3) Pasagutan
katangian ng mga ang pagmamahal ni Huli sa mga mag-aaral
tauhan sa Gawain sa kaniyang magulang ang ang sumusunod na
#2 sa tulong ng mga nagbibigay ng lakas sa kaniya, tanong.
gabay na tanong. samantalang ang pag-ibig niya
kay Basilio ang nagpahina sa May mga kababaihan
Anong mga kaniya. pa ba sa panahong ito
katangian ni Huli ang na katulad ni Huli?
nagpapakita sa isang Talakayin ang mga katanungan
dalagang Filipina? at hayaang sagutin ito ng mga Kung ikaw si Huli,
mag-aaral sa pamamagitan ng gagawin mo rin ba
Marami bang mga pangkatang gawain. ang kaniyang ginawa?
kababaihan sa bawat Ipaliwanag.
kabanata ang may
kahalintulad na
katangian niya?

Paano mo ilalarawan
si Huli sa panahong
ito?
LINANGIN
L.A.1) Ipabasa ang L.A.2) Batay sa binasang L.A.3) Sa
mga kabanatang kabanata, sumulat ng buod nito pamamagitan ng

DEPED COPY
nakapaloob sa araling at ipabasa sa klase. (K) graphic organizer,
ito. (K) ano ang papel na
Pangkatin ng guro ang mga ginagampanan ng
Kabanata 4: Kabesang mag-aaral para bumasa ng tiyak mga tauhan sa akda?
Tales na kabanata at sila mismo ang Paghambingin ang
Kabanata 6: Si Basilio magbubuod ng aralin. Maaring mga ito. (Maaaring
Kabanata 8: ang pagbubuod ay maging kunin ang sagot sa
Maligayang Pasko! malikhain. Kabanata 20: Ang
Kabanata 9: Si Pilato Pangkat 1 – Masining na Nagpapalagay
Kabanata 10: Pagkukuwento
Kayamanan at Pangkat 2 – Parada ng mga L.A.4) Magpagawa
Karalitaan Tauhan ng isang tula na
Kabanata 19: Ang Pangkat 3 – Monolog ang paksa ay ukol
Mitsa Pangkat 4 – Pagsasadula sa isang babaeng
Kabanata 20: Ang Pangkat 5 – Bintana ng nagpabago sa iyong
Nagpapalagay paniniwala buhay. Ipabasa ito
Kabanata 23: Isang ng malakas sa mag-
Bangkay aaral.
Kabanata 24: Mga
Pangarap
Kabanata 30: Si Huli
Kabanata 32: Ang
Ibinunga ng mga
Paskin
Kabanata 35: Ang
Pista

158
Paalaala:
Sa paglinang sa bawat
kabanata, maaaring
ibahin ng guro ang
mga istratehiyang
gagamitin na angkop
sa paksa. Ang mga
kabanata ay binubuo
ng labintatlong
kabanata na may
kaugnayan kay
Huli. Ipabatid sa
mga mag-aaral ang
naging kontribusyon
ng mga kababaihan
sa pagbabago ng
kanilang paniniwala at
saloobin sa lipunang
kanilang ginagalawan.
L.B.2) Bigyang L.B.2) Ipawasto sa mag-aaral L.B.3) Gumawa ng
kahulugan ang ang sagot. isang pahayag ukol
talasalitaan o bagong sa temang”Kaya mo
salitang nabasa sa Maaaring gawing malayang bang maging si Huli?”
bawat kabanata. talakayan ang pagwawasto. Ipabasa ang nabuong
pahayag ng mag-aaral
Maaaring maghanda sa klase.

DEPED COPY
ang guro ng mga
matatalinghagang
pananalita /pahiwatig.
L.C.1) Ipasuri sa L.C.2) Hatiin ang klase sa L.C.3) Magpagawa
mga mag-aaral ang Iimang pangkat upang iulat ang ng isang tula na
mga mahahalagang naitalang pahayag. Maaaring ang paksa ay ukol
pahayag ng mga talakayin sa pamamagitan ng sa isang babaeng
tauhan. Ipasipi ito sa masining na paraan o graphic nagpabago sa iyong
kanilang notebook. organizer. (K). buhay. Ipabasa ito
ng malakas sa mag-
aaral.
L.D.1) Maaaring L.D.2) Maaaring isulat sa L.D.3) Magsasalaysay
maghanda ang guro pisara, kartolina o manila paper ng mga bahagi
ng gabay na tanong ang mga gabay na tanong a sa kabanata na
batay sa binasang talakayin ito sa paraang UTS o pagkakaugnay sa
mga kabanata. Ugnayang Tanong-Sagot. mga pangyayari sa
kasalukuyan.
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
PU.A.1) Isa-isahin ang PU.A.2) Kuhanin ang PU.A.4) Sumulat ng
mga pangyayaring mahalagang konseptong sanaysay tungkol
may kaugnayan sa natutuhan ng mag-aaral sa mga sa mga karanasan
mga kababaihan kabanata sa pamamagitan ng ng mga kababaihan
sa sumusunod na pagsagot sa pokus na tanong: sa kasalukuyan at sa
kabanata. (K) panahong naisulat
1. Maihahambing ba ang ang akda. Ipabasa
kababaihan sa panahong ng malakas sa mag-
isinulat ang nobela sa aaral.
kasalukuyan?

159
Kabanata 34: Ang PU.A.3) Sagutin ang
Kasal ni Paulita at sumusunod. Gumamit ng
Juanito angkop at masining na
Kabanata 4: paglalarawan ng tauhan,
Pagkakasakit ni Lucia pangyayari, at damdamin sa
at Huli bawat kabanata.
Kabanata 6: Ang
pagpasok ni Maria
Clara sa Beaterio.
Kabanata 9: Si Huli ay
isang dalagang hindi
marunong magdasal.
Kabanata 8: Habang
papaalis na si Huli ay
naging emosyonal
siya.
Kabanata 19: Ang
kaawa-awang ina ay
umiyak samantalang
si Placido ay lalong
naiinis.
Kabanata 24: Ang
pagliligawan at
pagpapakasal.

DEPED COPY
Kabanata 30: Madumi
ang agua bendita kaya
si Huli ay hindi nag-
antanda sapagkat may
dala raw itong sakit.
Kabanata 32:
Maraming ina ang
nagpauwi sa kanilang
mga anak sa lalawigan
upang harapin ang
pagsasaka.
Kabanata 10: Ang
pagkahilig ng mga
kababaihan sa alahas
at iba ibang palamuti
gayundin ang kanilang
pagiging mahiyain at
pagkamahinhin.
Kabanata 23: Si Maria
Clara ay pumanaw na
may bahid dungis at
hindi sila nagkasama
ng kanilyang
kasintahan.

160
 ILIPAT
I.A.1) Magbalik-aral I.A.3) Sa pamamagitan ng pagpili I.A.4) Matapos
sa mga pangyayaring ng mga tauhan sa kabanata ay na masagutan
naganap sa mga gagawa ang mag-aaral ng STAR ng mag-aaral
kabanatang may PROFILE sa pamagitan ng mga ang gawain,
kinalaman sa mga sumusunod na paksa: magsagawa ng
kababaihan. exhibit ng STAR
A. Katapatan sa bayan PROFILE bilang
I.A.2) Pagbibigay input B. Pagmamahal sa Pamilya pagpapahalaga
ng guro sa mag-aaral C. Pag-ibig at pagmamahal sa kababaihan .
ang pagsasagawa ng D. Matatag na Desisyon.
STAR PROFILE ng E. Paghambingin ang kababaihan
mga tauhan sa bawat noon at ngayon.
kabanata.
Ipahanda sa mga
mag-aaral ang mga
kakailanganing
kagamitan

DEPED COPY

161
DESKRIPSYON NG MODYUL/PANIMULA
Ang Aralin 4.5 ay naglalaman ng mahalagang kabanatang kinasasangkutan
ni Isagani at kaugnay na pangyayari sa kaniya. Tatalakayin ang mga Kabanata 2, 14,
15, 22, 27, 35, at 37 sa araling ito. Sasagutin ang pokus na tanong na: Kailangan
bang magkaroon ng kamalayan ang isang kabataan sa mga nangyayari sa kaniyang
bayan? At gaano kahalaga ang wika sa isang bayan?

Tema El Filibusterismo sa Nagbabagong Daigdig

Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at
Pamantayang pagpapahalaga sa nobelang El Filibusterismo bilang
Pangnilalaman isang obra maestrang pampanitikan
Ang mag-aaral ay nakapagpapalabas ng
Pamantayang makabuluhang photo/video documentary na
Pagganap magmumungkahi ng solusyon sa isang suliraning
panlipunan sa kasalukuyan
Kailangan bang magkaroon ng kamalayan ang isang
Pokus na Tanong sa kabataan sa mga nangyayari sa kaniyang bayan?
Aralin Ipaliwanag.
Gaano kahalaga ang isang wika sa isang bayan?
Paggawa ng sariling komiks na nagpapakita ng sariling
Produkto kabayanihang ginawa para sa wika at bayan.
Si Isagani
Kabanata 2: Sa Ilalim ng Kubyerta

DEPED COPY
PAMANTAYANG Kabanata 14: Sa Bahay ng mga Estudyante
Kabanata 15: Si Ginoong Pasta
PANGNILALAMAN Kabanata 22: Ang Palabas
Aralin 4.5 Kabanata 27: Ang Prayle at ang Pilipino
Kabanata 35: Ang Piging
Kabanata 37: Ang Hiwaga
DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO
Paglinang ng Nabibigyang-kahulugan ang matatalinghagang
Talasalitaan (Linangin) pahayag sa pamamagitan ng pagbibigay ng halimbawa
Natatalakay ang mga kaisipang ito:
• kabuluhan ng edukasyon
• kabayanihan
• karuwagan
• kalupitan at pagsasamantala sa kapwa
• kahirapan
• karapatang pantao
• paninindigan sa sariling prinsipyo
Pag-unawa sa Binasa
(Linangin) Naipaliliwanag ang kabuluhan ng mga kaisipang lutang
sa akda kaugnay ng:
• karanasang pansarili
• gawaing pangkomunidad
• isyung pambansa
• pangyayaring pandaigdig
Nasusuri ang nobela batay sa pananaw/teoryang
romantisismo
Naipaliliwanag ang pagkakatulad ng mga pangyayari
Panonood (Linangin) sa napanood na pelikula sa ilang pangyayari sa nobela

162
 Naiuulat ang ginawang paghahambing sa binasang
akda sa ilang katulad na akda, gamit ang napiling
graphic organizer
Pagsasalita (Linangin) Naipahahayag ang sariling paniniwala at
pagpapahalaga tungkol sa mga kaisipang namayani sa
akda
Gramatika at Retorika Nagagamit ang angkop na mga salitang naghahambing
(Linangin)
Estratehiya sa Pag-aaral Nagagamit ang iba-ibang sanggunian/batis ng
(Ilipat) impormasyon
Naisusulat ang pagpapaliwanag ng sariling mga
paniniwala at pagpapahalaga kaugnay ng mga
Pagsulat (Ilipat) kaisipang namayani sa akda
Naisusulat ang maayos na paghahambing ng binuong
akda sa iba pang katulad na akdang binasa
TALAAN NG MGA GAWAIN PARA SA ARALIN 4.5 (Si Isagani)
Mga Gawain sa
Mga Gawain sa Pagproseso ng Mga Gawain sa
Paglinang ng Kaalaman at kakayahan Paglilipat
Kaalaman sa Pag-unawa ng Pagkaunawa
(Knowledge) (Process and (Transfer)
Understanding)
TUKLASIN
T.A.1) Magpaskil ng T.A.3) Bigyan ng T.A.4) Sa pamamagitan

DEPED COPY
larawan ng bayani, pagkakataon ang bawat ng pair share,
ng pagpapahirap miyembro ng pangkat na magpalitan ng sagot
ng mga dayuhan sa magbahaginan ng kanilang ang magkapareha
mga Pilipino noon, ng nalalaman sa mga at pumili lamang ng
mukha ng kahirapan nakapaskil na larawan. ilang magkapareha na
sa kasalukuyan, ng magbabahagi ng kanilang
kaguluhan sa loob at Pumili ng mag-aaral na napag-usapan.
labas ng bansa, ng maglalahad ng kanilang
sanhi at bunga ng napag-usapan. Ipasasagot ang pokus na
kalamidad at ng larawan tanong:
ng korapsyon. Hahatiin Kailangan bang
ang klase sa anim na magkaroon ng kamalayan
pangkat. ang isang kabataan
sa mga nangyayari
Sabihin: “Magbigay ng sa kaniyang bayan?
impormasyon na inyong Ipaliwanag.
nalalaman sa mga Gaano kahalaga ang
larawang nakapaskil.” isang wika sa isang
(K) bayan?
T.A.2) Sa pamamagitan
ng 3-2-1 Chart, alamin
ang tatlong dati nang
pagkakakilala ng mag-
aaral kay Isagani,
dalawang bagay o
impormasyong nais
mo pang malaman
sa kaniya at isang
mahalagang tanong na
nais mong mabigyan pa
ng sagot sa araling ito.

163
 LINANGIN
L.A.1) Ipabasa ang mga L.A.2) Sa pamamagitan ng
kabanatang nakapaloob concept map, bumuo ng
sa araling ito. (I) mga kaisipang nangibabaw
sa binasang kabanata. (K)
L.A.3) Ipatanghal/Ibahagi
ang mga napag-usapang
gawain/sagot. Hingan
ng feedback ang mag-
aaral sa ginawa ng bawat
pangkat. Magbigay rin
ang guro ng karagdagang
puna at mungkahi kung
kinakailangan.
L.B.1) Pabigyang L.B.2) Ipawasto sa mag-
kahulugan ang aaral ang sagot. Pangkatin
matatalinghagang ang klase. Ang bawat
pahayag sa miyembro ay magpapalitan
pamamagitan ng ng kanilang paliwanag
halimbawa. upang mabigyang linaw
kung bakit iyon ang
kanilang naging sagot. (K)
L.A.4) Magpasulat ng
editoryal na naglalahad
ng sariling paniniwala at
pagpapahalaga kaugnay
ng mga kaisipang
namayani sa akda. Ibigay
ang sumusunod na
pamantayan sa pagsulat.
(I)
a. kalinawan
b. gramatika
c. bantas
d. nanghihikayat
e. naglalahad ng sariling
paniniwala
f. kaangkupan sa paksa
L.B.3) Gumawa ng
sariling paglalarawan sa
tauhang tinatalakay gamit
ang matatalinghagang
pahayag na binigyang
kahulugan.

DEPED COPY
L.C.1) Ipagawa/Ipasagot L.C.2) Hatiin ang klase sa L.C.3) Ihambing ang
ang mga gabay na Iimang pangkat upang iulat mga pangyayari sa mga
tanong: (I) ang naging kasagutan sa kabanata sa napanood
a. Ano ang mga tanong. Maaaring talakayin na pelikula o ilang akda
kaisipang namayani sa pamamagitan ng gamit ang Compare and
sa akda? masisining na paraan. (K) Contrast Chart.
b. Ilahad ang iyong
sariling paniniwala at Maaaring:
pagpapahalaga. Isulat sa pisara, kartolina
c. Paano ipinakita o manila paper ang mga
ang kabuluhan ng gabay na tanong at
edukasyon sa aralin? talakayin ito sa paraang
d. Naipakita ba sa aralin UTS o Ugnayang Tanong-
ang kabayanihan Sagot.
at karuwagan ng
tauhang si Isagani?
Itala ang mga
patunay rito. Iugnay
ang mga pangyayari
sa aralin kaugnay
ng: karanasang
pansarili, gawaing
pangkomunidad,
isyung pambansa,
at pangyayaring
pandaigdig.
e. Suriin ang mga
kabanatang
binasa batay sa
pananaw/teoryang
romantisismo.

164
 PAGNILAYAN AT UNAWAIN
PU.A.1) Magbalik-aral PU.A.2) Kuhanin ang PU.A.4) Ipasagot:
sa mga tinalakay na mahalagang konseptong Punan ang patlang upang
aralin. natutuhan ng mag-aaral sa mabuo ang kaisipan.
aralin. (K)
Sagutin ang mga pokus na Para sa akin, mahalaga
tanong: ang araling ito dahil
Kailangan bang ____________________.
magkaroon ng kamalayan
ang isang kabataan
sa mga nangyayari
sa kaniyang bayan?
Ipaliwanag.
Gaano kahalaga ang isang
wika sa isang bayan?

PU.A.3) Ipaulat sa bawat

pangkat ang naging
kaisahang sagot nila.
Hikayatin ang bawat
pangkat na gawin ito sa
masining na paraan.
Hingan ng feedback ang

DEPED COPY
bawat pangkat sa naging
sagot ng iba pang pangkat.
Magbigay rin ng feedback
ang guro.

ILIPAT
I.A.1) Magbalik-aral sa I.A.2) Pagkilala sa I.A.3) Ipapabasa o
mahahalagang konsepto mga pangyayaring ipakikita sa klase ang
mula sa aralin. nagpapakilala ng nabuong komiks.
kabayanihang ginawa
Magbibigay ng kaunting para sa wika at bayan.
impormasyon o input Pagkatapos, bumuo ng
ang guro sa pagbuo sariling komiks mula sa
ng isang komiks pangyayari.
at pamantayan sa
pagmamarka o rubriks. Magbigay ng sapat na
oras sa pagsasagawa ng
pagganap.

165
DESKRIPSYON NG MODYUL/PANIMULA
Ang Aralin 4.6 ay naglalaman ng pagtalakay sa mahalagang kabanatang
kinasasangkutan ni Padre Florentino at kaugnay na pangyayari sa kaniya. Tatalakayin
ang mga Kabanata 2, 3, at 39 sa araling ito. Sasagutin ang pokus na tanong na: Sa
gitna ng mga kabiguan, paano ka magiging makatarungan?

TEMA El Filibusterismo sa Nagbabagong Daigdig

Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at
PAMANTAYANG
pagpapahalaga sa nobelang El Filibusterismo
PANGNILALAMAN
bilang obrang maestrang pampanitikan.
Ang mag-aaral ay nakapagpapalabas ng
PAMANTAYANG makabuluhang photo/video documentary na
PAGGANAP magmumungkahi ng solusyon sa isang suliraning
panlipunan sa kasalukuyan.
POKUS NA TANONG SA Sa gitna ng mga kabiguan, paano ka magiging
ARALIN makatarungan?
Pagsulat ng pagpapaliwanag ng sariling mga
PRODUKTO paniniwala at pagpapahalaga kaugnay ng mga
kaisipang namayani sa akda
Si Padre Florentino
PAMANTAYANG
Kabanata 2 – Sa Ilalim ng Kubyerta
PANGNILALAMAN

DEPED COPY
Kabanata 3 – Mga Alamat
Aralin 4.6
Kabanata 39 – Katapusan
DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO
Paglinang ng Talasalitaan Nabibigyan ng kaukulang pagpapakahulugan ang
(Linangin) mahahalagang pahayag ng aktor/mga tauhan
Nasusuri ang mga kaisipang lutang sa akda
(Diyos at kapwa-tao)
Natatalakay ang mga kaisipang ito:
- pamamalakad sa pamahalaan
- pagmamahal sa Diyos at kapwa-tao
- kabayanihan
- karuwagan
- paggamit ng kapangyarihan ng salapi
- kalupitan at pagsasamantala sa kapwa
- kahirapan
Pag-unawa sa Binasa - karapatang pantao
(Linangin) - paninindigan sa sariling prinsipyo

Naipaliliwanag ang kabuluhan ng mga kaisipang

lutang sa akda kaugnay ng:
karanasang pansarili
gawaing pangkomunidad
isyung pambansa
pangyayaring pandaigdig

Nasusuri ang nobela batay sa pananaw/teoryang

humanismo

166

Panonood (Linangin)
Pagsasalita (Linangin)
Gramatika at Retorika
(Linangin)
Estratehiya sa Pag-aaral
(Ilipat)
Pagsulat (Ilipat)
TALAAN NG MGA GAWAIN PARA SA ARALIN 4.6 (Si Padre Florentino)
Mga Gawain sa Paglinang
ng Kaalaman (Knowledge)
DEPED COPY
T.A.1) Itanong:
Anong pelikula o teleserye
ang nag-iwan ng tatak sa
kanilang isipan at bakit? (I)
T.A.2) Magpanood sa mag-
aaral ng bahagi ng isang
pelikula o teleserye.
Naiuugnay ang kaisipang namayani sa pinanood
na bahagi ng binasang akda sa mga kaisipang
namayani sa binasang akda
Naisasagawa ang angkop na pagsasatao ng mga
tauhan ng nobela
Nagagamit ang angkop na masining na
paglalarawan ng tao, pangyayari at damdamin
Nagagamit ang iba-ibang sanggunian/batis ng
impormasiyon
Naisusulat ang pagpapaliwanag ng sariling mga
paniniwala at pagpapahalaga kaugnay ng mga
kaisipang namayani sa akda
Mga Gawain sa
Pagproseso ng Mga Gawain sa
Kaalaman at kakayahan Paglilipat
sa Pag-unawa ng Pagkaunawa
(Process and (Transfer)
Understanding)
TUKLASIN
T.A.3) Itanong ang T.A.3) Pumili ng mag-
sumusunod pagkatapos aaral na maglalahad
mapanood: (K) ng kanilang
mungkahing maging
1. Anong bahagi ng wakas sa napanood
napanood ang nag- na teleserye o pelikula.
iwan ng tatak sa iyong
isipan? Bakit?
2. Makatarungan ba
ang naging wakas sa
tauhan? Ipaliwanag.
Bigyan ng pagkakataon
ang bawat miyembro ng
pangkat na magbahaginan
ng kanilang sagot sa mga
tanong.
167
T.B.1) Sa pamamagitan
ng anticipation-reaction
guide, ipasulat ang Oo kung
makikita ang pahayag sa
araling tatalakayin at Hindi
kung hindi ito makikita sa
aralin.(I)
DEPED COPY
L.A.1) Ipabasa ang mga
kabanatang nakapaloob sa
araling ito. (I)
T.B.2) Ipapaliwanag kung T.B.3) Sagutin ang
bakit ito ang kanilang pokus na tanong:
naging sagot. Babalikan a. Sa gitna ng
ito ng mag-aaral mga kabiguan,
pagkatapos ng pagtalakay paano ka magiging
sa aralin upang matiyak makatarungan?
na ang wastong sagot. (I)
Pangkatin ang mag-
aaral, magpalitan
ng sagot ang
magkapareha at
pumili lamang ng
ilang magkapareha
na magbabahagi
ng kanilang napag-
usapan.
Sabihin: Magkatulong
nating tutuklasin ang
mga sagot sa mga
nais ninyong malaman
sa pagpapatuloy ng
ating talakayan.
LINANGIN
L.A.2) Magbigay ng L.A.4) Magpasulat
lima hanggang sampung ng tekstong
matatalinghagang naglalarawan tungkol
pahayag ng mahalagang sa kabayanihan ng
tauhan. Maaaring ito isang tao. Ibigay
ay nakasulat sa manila ang sumusunod
paper o kartolina. na pamantayan sa
Pabigyang kahulugan pagsulat. (I)
ang matatalinghagang
pahayag na ito. (I)
168
 L.A.3) Ipagawa/Ipasagot a. kalinawan
ang mga gabay na tanong b. gramatika
na maaaring talakayin sa c. bantas
pamamagitan ng masining d. naglalarawan
na paraan (K). e. gamit ang
mga salitang
Bigyan ng pagkakataon naglalarawan
ang mag-aaral na pag- f. kaangkupan sa
usapan kung paano paksa
nila itatanghal sa
klase. Bigyang laya pa
rin ang mag-aaral sa
estratehiyang
nais nila. Ilan sa mga
tanong/gawain ay ang
sumusunod:
1. Ano ang kaugnayan ni
Padre Florentino kay
Simoun?
2. Sa mga alamat na
binanggit sa Kabanata
3, pumili ng isa na
iuugnay sa kalagayan
ng Pilipinas noon at

DEPED COPY
ngayon.
3. Ilarawan ang
pamamalakad ng
pamahalaan noong
panahon ng Espaňol.
Kung nabuhay ka
sa panahong iyon,
pipiliin mo ba ang
pamahalaang iyon o
ang kasalukuyan?
4. Naipakita ba sa aralin
ang kabayanihan at
karuwagan ng tauhang
sina Simoun at Pare
Florentino? Itala ang
mga patunay rito.
5. Iugnay ang mga
pangyayari sa aralin
sa iyong karanasan o
karanasan ng iba.
6. Ihambing ang mga
pangyayari sa mga
kabanata sa napanood
na pelikula o ilang akda
gamit ang compare and
contrast chart.

169

PAGNILAYAN AT UNAWAIN
PU.A.1) Magbalik-aral sa
mga tinalakay na aralin. (I)
DEPED COPY
I.A.1) Magbalik-aral sa
mahahalagang konsepto
mula sa aralin.
Ihahanda ng guro
ang mag-aaral sa
isasagawang pagsulat
ng pagpapaliwanag o
tekstong nagpapabatid
at pamantayan sa
pagmamarka.
I.A.2) Magtatala ng mga
kaisipang namayani sa
akda. Isulat sa cut off strips
of cartolina at idikit sa
pisara.
7. Suriin ang nobela batay
sa pananaw/teoryang
humanismo.
Pangkatin ang mag-aaral.
Bigyan ng sampung
minuto ang bawat pangkat
na mag-brainstorming.
Ang bawat miyembro
ay magpapalitan ng
kanilang paliwanag
sa kanilang naging
pagpapakahulugan. (K)
PU.A.2) Kuhanin ang PU.A.3) Buuin ang
mahalagang konseptong kasunod na pahayag.
natutuhan ng mag-aaral
sa aralin sa pamamagitan Matapos kong mabasa
ng pagsagot sa pokus na ang mga kabanata,
tanong. (K) nalaman ko na ____
________________.
1. Sa gitna ng kabiguan,
paano ka magiging Naramdaman ko rin na
makatarungan? ________________.
Ipaulat sa bawat pangkat Dahil dito, nais
ang naging kaisahang kong baguhin sa
sagot nila. Hikayatin ang aking ugali ngayon ,
bawat pangkat na isagawa ___________.
ang bahaging ito sa
masining na paraan.
ILIPAT
I.A.2) Magpasulat I.A.3) Magpabasa ng
ng isang tekstong ilang nasulat na teksto
nagpapaliwanag sa sa harap ng klase.
sariling mga paniniwala at
pagpapahalaga kaugnay
ng mga kaisipang
namayani sa akda. (I)
Maglaan ng oras at
panahon sa isusulat na
teksto ng pagpapaliwanag.
170
DESKRIPSYON NG MODYUL/PANIMULA
Ang Aralin 4.7 ay naglalaman ng mahahalagang kabanatang kinasasangkutan
ni Simoun at iba pang tauhang may kaugnayan sa kaniya. Tatalakayin sa araling ito
ang mga Kabanata 1, 2, 3, 7, 10, 11,16, 32, 33, 35, at 39. Bahagi din ng pagtalakay sa
mga piling kabanata ng El Filibusterismo ang mahahalagang tanong tungkol sa akda
na susukat sa kanilang dunong na umunawa at magpahalaga sa kulturang umiiral sa
isang tiyak na panahon.

Tema El Filibusterismo sa Nagbabagong Daigdig
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at
Pamantayang
pagpapahalaga sa nobelang El Filibusterismo bilang
Pangnilalaman
isang obra maestrang pampanitikan
Pagtatanghal ng isang music video na nagpapakita sa
Pamantayang
manononod na sa kabila ng kawalang katarungan dapat
Pagganap
pa ring maging positibo sa buhay
Paano dapat na maging positibo sa buhay sa kabila ng
Pokus na Tanong
pagkakait sa iyo ng katarungan?
Si Simoun
Kabanata 1: Sa Itaas ng Kubyerta
Kabanata 2: Sa Ilalim ng Kubyerta
Kabanata 3: Mga Alamat
Kabanata 7: Si Simoun
PAMANTAYANG

DEPED COPY
Kabanata 10: Kayamanan at Karalitaan
PANGNILALAMAN
Kabanata 11: Los Baños
Aralin 4.7
Kabanata 16: Ang mga Kapighatian ng Isang Tsino
Kabanata 32: Ang Bunga ng mga Paskin
Kabanata 33: Ang Huling Matuwid
Kabanata 35: Ang Piging
Kabanata 39: Ang Katapusan
DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO
Paglinang ng Nabibigyang kahulugan ang matatalinghagang pahayag
Talasalitaan (Linangin) sa pamamagitan ng pagbibigay ng halimbawa
Nasusuri ang napakinggang paglalahad ng sariling
Pag-unawa sa
damdamin ng mga tauhan na may kaugnayan sa:
Pinakinggan (Linangin)
pagkainip/pagkayamot, at pagkapoot
Naiuugnay ang kaisipang namayani sa pinanonood na
Panonood (Linangin) bahagi ng binasang akda/kabanata sa mga kaisipang
namayani sa binasang akda
Naipahahayag ang sariling paniniwala at pagpapahalaga
tungkol sa mga kaisipang namayani sa akda
Pagsasalita (Linangin)
Nauugnay ang mga isyung panlipunan nang panahon ni
Jose Rizal na makatotohanan pa rin sa kasalukuyan
Naipapahayag ang sariling paniniwala at pagpapahalaga
Gramatika at Retorika
gamit ang angkop na mga salitang hudyat sa
(Linangin)
pagpapahayag ng saloobin/damdamin
Estratehiya sa Nagagamit ang iba-ibang sanggunian/batis ng
Pag-aaral (Ilipat) impormasyon

171
 Naisusulat ang pagpapaliwanag ng sariling mga
paniniwala at pagpapahalaga kaugnay ng mga kaisipang
Pagsulat (Ilipat) namayani sa akda
Naisusulat ang maayos na paghahambing ng binuong
akda sa iba pang katulad na akdang binasa
Natatalakay ang mga kaisipang ito:
- kabuluhan ng edukasyon
- kabayanihan
- karuwagan
- kalupitan at pagsasamantala sa kapwa
- kahirapan
- karapatang pantao
- paninindigan sa sariling prinsipyo
Pag-unawa sa Binasa
Naipaliliwanag ang kabuluhan ng mga kaisipang lutang
(Linangin)
sa akda kaugnay ng:
- karanasang pansarili
- gawaing pangkomunidad
- isyung pambansa
- pangyayaring pandaigdig

Nasusuri ang nobela batay sa pananaw/teoryang

humanismo

DEPED COPY
TALAAN NG MGA GAWAIN PARA SA ARALIN 4.7 (SI SIMOUN)

Mga Gawain sa
Mga Gawain sa Pagproseso ng
Mga Gawain sa Paglilipat
Paglinang ng Kaalaman at Kakayahan
ng Pagkaunawa
Kaalaman sa Pag-unawa
(Transfer)
(Knowledge) (Process and
Understanding)
TUKLASIN
T.A.1) Magpaskil ng T.A.2) Pangkatin ang T.A.3) Magbigay ng
larawan ni Reyna klase at bigyan ng mungkahi ng maaaring
Sentensyada na pagkakataon ang bawat simbolo ng katarungan.
nakapiring ang mga miyembro ng pangkat
mata at hawak ang na magbahaginan
timbangang hindi pantay. ng kanilang
Tatanungin ang mag- pagpapakahulugan.
aaral sa ipinahihiwatig
nito gamit ang
sumusunod na gabay na
tanong: (I)

1. Ano ang simbolo ng

timbangan?
2. Bakit may piring ang
Reyna Sentensyada?
3. Bakit hindi pantay ang
timbangan?

172
T.B.1) Pagpapasagot ng T.B.2) Sa pamamagitan
pokus na tanong. ng two-way chart, kunin
Paano dapat maging muna ang hinuha ng
positibo sa buhay sa mag-aaral sa pokus
kabila ng pagkakait ng na tanong. (Babalikan
katarungan? (I) ang pagsagot sa
bahaging ito sa bahaging
pagnilayan at unawain.)
Pumili ng mag-aaral na
maglalahad ng napag-
usapan ng kanilang
pangkat.
LINANGIN
L.A.1) Ipabasa ang mga L.A.2) Magtatala
kabanatang nakapaloob ang mga mag-aaral
sa araling ito. (I) ng mahahalagang
pangyayari mula sa mga
kabanatang binasa.
Maaaring gamitin ang
grapikong presentasyon
– story grammar, story
log, story frame
L.B.1) Pabigyang L.B.2) Magbigay ng
kahulugan ang
T.B.3) Sa binuong pangkat,
magpalitan ng sagot ang
magkakapangkat at pumili
lamang ng ilang miyembro
na magbabahagi ng
kanilang napag-usapan.
Sabihin: Magkatulong
nating tutuklasin ang mga
sagot sa mga nais ninyong
malaman sa pagpapatuloy
ng ating talakayan.
L.A.3) Ipasagot ang tanong
na:
Anong mahalagang
kaisipan ang nakapaloob
sa kabanatang binasa?
L.B.3) Sumulat ng

DEPED COPY
halimbawa batay sa maikling tula (dalawang
matatalinghagang kahulugan. saknong na may apat
pahayag na hinango sa na taludtod) gamit ang
kabanata. Ipawasto sa mga matatalinghagang
mag-aaral ang sagot. pahayag/salita. Tiyaking
may kaugnayan sa mga
kabanatang tinatalakay.
L.C.1) Ipasagot ang mga L.C.2) Hatiin ang klase L.C.3) Magpasulat ng
gabay na tanong na sa pangkat. Bigyan ng sariling tula kaugnay
may kaugnayan sa mga pagkakataon ang mag- ng paniniwala at
kabanatang binasa. aaral na pag-usapan pagpapahalaga sa
Ilan sa mga tanong/ kung paano nila iuulat kaisipang namayani
gawain ay ang sa klase ang kanilang sa akda. Ibigay
sumusunod: (I o K) mga kasagutan. Bigyang ang sumusunod na
1. Ilahad ang laya pa rin ang mag- pamantayan sa pagsulat.
kahalagahan ng aaral sa estratehiyang (I)
edukasyon sa isang nais nila. Hikayatin a. taglay ang elemento ng
tao at sa isang bansa. lamang na masining ang tula
2. Ilarawan ang pamamaraan na kanilang b. angkop sa paksa
pamamalakad ng isasagawa. (K) c. nanghihikayat
pamahalaan sa d. nagpapahalaga sa
panahong naisulat akda
ang akda.
3. Makatarungn ba ang
pagkitil sa sariling
buhay huwag lamang
madakip ng may-
kapangyarihan?
Ipaliwanag.

173
4. Naiuugnay ang mga Ipatanghal/Ibahagi ang
pangyayari sa aralin mga napag-usapang
kaugnay ng gawain/sagot. Hingan
- karanasang ng feedback ang mag-
pansarili aaral sa ginawa ng bawat
- gawaing pangkat. Magbigay rin
pangkomunidad ang guro ng karagdagang
- isyung pambansa puna at mungkahi kung
- pangyayaring kinakailangan.
pandaigdig
5. Ihambing ang mga
pangyayari sa
mga kabanata sa
napanood na pelikula
o ilang akda gamit
ang compare and
contrast chart.
6. Suriin ang nobela
batay sa pananaw/
teoryang humanismo.
7. Naging makatarungan
ba ang kinawakasan
ng tauhang si
Simoun? Bakit?

DEPED COPY
Maaaring isulat sa
pisara, kartolina o manila
paper ang mga gabay
na tanong at talakayin
ito sa paraang UTS o
Ugnayang Tanong-Sagot
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
PU.A.1) Magbalik-aral PU.A.2) Kuhanin ang PU.A.3) Ipaulat sa bawat
sa mga tinalakay na mahalagang konseptong pangkat ang naging
aralin gamit ang two natutuhan ng mag-aaral kaisahang sagot nila.
way chart na ginamit sa sa aralin. (K) Hikayatin ang bawat
bahaging TUKLASIN. Mungkahi: Gamitin pangkat na gawin ito
Babalikan ang pokus na ang concept map sa masining na paraan.
tanong. (I) sa paglalahad ng Hingan ng feedback ang
konseptong natutuhan sa bawat pangkat sa naging
aralin/kabanata. sagot ng iba pang pangkat.
Magbigay rin ng
feedback ang guro.
Gamitin bilang
pamantayan ang
sumusunod:
a. pagkakaugnay ng paksa
b. organisasyon ng ideya
c. kabuluhan (taglay na
mensahe)
d. nagtataglay ng masining
na elemento ng pag-uulat

174
 ILIPAT
I.A.1) Magbalik-aral sa I.A.2) Ipagawa ang I.A.3) Pagtatanghal/
mahahalagang konsepto pamantayang pagganap Pagpapanood sa nabuong
mula sa aralin. para sa aralin. (I) music video. (K)

Ilalahad ang Bigyan sila ng panahon

isasagawang sa paghahanda para
pamantayang pagganap sa kanilang gagamiting
at pamantayang sa kagamitan. Pagkatapos ng
pagmamarka. pagtatanghal ang bawat
pangkat ay magkakaroon
ng pagbibigay ng
feedback.

Tatayain ang music

video sa pamamagitan
ng sumusunod na
pamantayan:

a. kabuluhan ng
kuwento
b. kahusayan ng
pagganap ng mag

DEPED COPY
artista
c. kaangkupan ng
musikang inilapat
d. linis ng pag-eedit
e. dating sa
manonood

175
DESKRIPSYON NG MODYUL/PANIMULA
Ang Aralin 4.8 ay naglalaman ng mga gawaing magpapatunay ng pagkatuto ng
mag-aaral sa mga nakaraang aralin. Nakasaad dito ang mga gawain sa pagpoproseso
ng kaalaman at kakayahan upang sa ganoon ay mailipat ang kanilang pagkaunawa sa
makabuluhang gawain na susukat sa kanilang natutuhan.

Tema El Filibusterismo sa Nagbabagong Daigdig

Pamantayang Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at
pagpapahalaga sa nobela sa tulong ng mga piling
Pangnilalaman kabanata ng El Filibusterismo
Pamantayang Ang mag-aaral ay nakabubuo ng isang video
Pagganap presentation tungkol sa piling kabanata ng nobela
Paano dapat na maging positibo sa buhay sa kabila ng
Pokus na Tanong pagkakait sa iyo ng katarungan?
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN PANGWAKAS NA GAWAIN
Aralin 4.8
DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO
Paglinang ng Nabibigyang kahulugan ang matatalinghagang pahayag
Talasalitaan (Linangin)sa pamamagitan ng pagbibigay ng halimbawa
Nasusuri ang napakinggang paglalahad ng sariling
Pag-unawa sa
Pinakinggan (Linangin) damdamin ng mga tauhan na may kaugnayan sa:
pagkainip/pagkayamot, at pagkapoot

DEPED COPY
Naiuugnay ang kaisipang namayani sa pinanonood na
Panonood (Linangin) bahagi ng binasang akda/kabanata sa mga kaisipang
namayani sa binasang akda
Naipahahayag ang sariling paniniwala at pagpapahalaga
Pagsasalita (Linangin) tungkol sa mga kaisipang namayani sa akda
Naiuugnay ang mga isyung panlipunan noong panahon
ni Jose Rizal na makatotohanan pa rin sa kasalukuyan
Naipahahayag ang sariling paniniwala at pagpapahalaga
Gramatika at Retorika
gamit ang angkop na mga salitang hudyat sa
(Linangin)
pagpapahayag ng saloobin/damdamin
Estratehiya sa Pag- Nagagamit ng teknolohiya sa pagsasaliksik ng mga
aaral (Ilipat) impormasyong kakailanganin sa pag-aaral
Naisusulat ang pagpapaliwanag ng sariling mga
paniniwala at pagpapahalaga kaugnay ng mga kaisipang
Pagsulat (Ilipat) namayani sa akda
Naisusulat ang maayos na paghahambing ng binuong
akda sa iba pang katulad na akdang binasa
Natitiyak ang papel na gagampanan ng mag-aaral sa
pamamagitan ng internalization
- kahirapan
- karapatang pantao
- paninindigan sa sariling prinsipyo
Naipaliliwanag ang kabuluhan ng mga kaisipang lutang
Pag-unawa sa Binasa sa akda kaugnay ng:
(Linangin) - karanasang pansarili
- gawaing pangkomunidad
- isyung pambansa
- pangyayaring pandaigdig
Nasusuri ang nobela batay sa pananaw/teoryang
humanismo

176
 TALAAN NG MGA GAWAIN SA ARALIN 4.8 (PANGWAKAS NA GAWAIN)

Mga Gawain sa Mga Gawain sa Pagproseso Mga Gawain sa

Paglinang ng ng Kaalaman at Kakayahan Paglilipat ng
Kaalaman sa Pagkaunawa Pagkaunawa
(Knowledge) (Process and Understanding) (Transfer)
TUKLASIN
Ipapili sa mga mag-aaral Ipatukoy ang panimula ng Gumawa ng isang
ang mga mahahalagang nobela, ang pagpapakilala sa video presentation
kabanata ng nobela. mga pangunahing tauhan at ng ginawang
ang napipintong suliranin. mahahalagang
pangyayari. Pipili
Ipaisa-isa ang mga maiigting ang guro ng mga
na pangyayari sa nobela para piling mag-aaral
sa tumitinding galaw. na magsisiganap
sa gagawing
Tukuyin ang pinakamaigting presentasyon.
na bahagi ng akda para
sa kasukdulan tungo sa
kakalasan.

Tukuyin ang wakas ng

nobela.

DEPED COPY
Gumawa ng isang balangkas
ng mga pangyayari.
LINANGIN
Magkaroon ng pagtalakay
sa paggawa ng video
presentation o movie trailer
o kaya ay magkaroon muna
ng pagsasanay sa teatro o
pagganap upang malinang
ang kakayahan ng mga
mag-aaral na gampanan
nang mahusay ang papel na
ibibigay sa kanila.
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
Sabihing manonood ang Magpasuri ng isang
mga bata ng katulad na katulad na video mula sa
video upang magkaroon internet. Tukuyin ang mga
ng ideya. pagganap na dapat tularan
o hindi dapat tularan sa mga
nagsisiganap at sa tagpuang
makikita sa pinanood na
halimbawa.
Pagkakaroon ng
simulation sa papel na
gagampanan ng mga
mag-aaral.
Magkaroon ng
internalization ang
bawat mag-aaral.
Magbibigay ang guro
ng mga situwasyon
na kanilang iaakto
upang mataya ang
kakayahang umarte
bilang paghahanda
sa gagawing video
presentation.
Tayain ang ginawang
pagtataya at
mag set ng isang
pangkalahatang
kaisipang sa pagbuo
ng video presentation.

177
 ILIPAT
Ihanda ang mga Ipasuri sa mga mag-aaral Pagpapanood ng
mag-aaral para sa ang binuong pamantayan video presentation
pamantayan sa sa pagmamarka ng gawain. na inihanda ng mga
pagganap. Maaaring Kung kinakailangang pangkat.
ang pamantayan ay magdagdag o
pagkasunduan ng buong magbawas ay malayang
klase. mapagkakasunduan ng
grupo.

Pagbubuo ng video
presentation sa paggabay ng
mga pamantayang binuo ng
grupo.

PANGWAKAS NA PAGTATAYA
Piliin at isulat sa sagutang papel ang titik ng tamang sagot.
1. Pabalik na si Basilio sa bayan nang marinig ang:
a. Aninong palapit sa kanya
b. Kaluskos ng mga dahon
c. Yabag ng mga paa
d. Takbuhan ng mga hayop

DEPED COPY
2. Nagulat si Basilio nang makilala ang mukha sa tama ng liwanag ng lente, ito
ay si:
a. Simoun, ang mag-aalahas
b. Simoun, ang tumulong sa paglilibing sa kanyang ina
c. Simoun na nakatatakot ang mukha
d. Simoun na naghuhukay

3. Nang makita ni Simoun si Basilio ay tinangka nitong barilin sapagkat:

a. Nakilala siya nito
b. Baka siya isuplong sa may kapangyarihan
c. Natuklasan ang lihim niya
d. Nagalit siya kay Basilio

4. Naitago ni Simoun ang tunay niyang anyo sa kaniyang:

a. Malaki at bughaw na salamin
b. Mahabang balbas
c. Ayos at pananalita
d. Matikas na tindig

5. Nagbalik sa kapuluan si Simoun kasama ang:

a. Kura c. Tagalog
b. Kastila d. Artilyero

178
6. Ang wikang nakikituloy lamang sa bansa at hindi maaaring maging sarili ay
ang wikang:
a. Ingles c. Tagalog
b. Kastila d. Bisayas

7. Ayon kay Simoun ang lahat na sinabi ni Basilio ay nagaganap lamang sa:
a. pangarap c. simbahan
b. paaralan d. pamahalaan

8. Ang paaralan ay nagkakait na magkaroon ang mga kabataan ng:

a. kinatawan sa paaralan
b. kinatawan sa mga kapulungan
c. kinatawan sa akademiya
d. kinatawan sa simbahan

9. Ang nagsabing ang karunungan ay hindi hantungan ng tao.

a. Kabesang Tales c. Simoun
b. Basilio d. Sinong

10. Si Simoun ay maaaring matagpuan sa bahay nito sa:

a. Ongpin c. San Diego
b. Escolta d. San Juaquin

DEPED COPY
11. Ang araw na pinananabikan ng lahat ay:
a. ang paglisan ng heneral
b. ang pagsapit ng kasal
c. ang pagdaraos ng piging
d. ang pagbibinyag

12. Ayon sa mga Indiyo, ang demonyong ayaw hiwalayan ni Simoun ay:
a. ang mga taong bayan
b. ang mayayamang mangangalakal
c. ang Kapitan-Heneral
d. si Basilio

13. Ayaw magpaiwan ni Simoun dahil sa:

a. baka siya mapaghigantihan
b. baka siya malugi sa pangangalakal
c. baka siya usigin ng magiging kapalit ng Heneral
d. baka wala siyang makasama

14. Inaasahan ni Simoun ang pagdating ni Basilio dahil sa:

a. ito ay nakatakas sa bilangguan
b. natulungan niya ito upang makalaya
c. napawalan ng bisa ang paratang sa kaniya
d. gusto na nitong makipagsabwatan

15. Handa nang maghimagsik si Basilio dahil sa:

a. wala nang halaga ang kaniyang buhay
b. ito na lamang ang nalalaman niyang paraan
c. hinihimok siya ni Simoun na maghimagsik
d. nagbagong anyo na siya

179
 16. Ang unang pag-aalsa ay hindi nagtagumpay dahil sa:
a. nakita nila na wala silang laban
b. kakaunti ang nakuha niyang tauhan
c. nakita nila si Simoun na nag-atubili
d. Hindi pa handa sa pakikipaglaban si Simoun

17. Ayon kay Simoun, ang isa pang dahilan ng kanilang kabiguan ay sapagkat ang
mga tunay na lalaki ay:
a. nagpakita ng takot at kahinaan ng loob
b. naging gahaman at sakim
c. naroroon sa mga bundok at yungib
d. pinanghihinaan ng loob

18. Ayon kay Simoun ang laman ng lamparang sasabog ay:

a. mga asero at dinamita
b. likido at nitrogliserina
c. luhang tinipon at poot na tinimpi
d. sama ng loob at paghihiganti

19. Idinugtong pa ni Simoun na ang lamparang iyon ay:

a. magwawakas sa mga kasalanan
b. huling sandata ng mga mahihirap
c. sandatang papatay sa lahat ng ganid

DEPED COPY
d. gigimbal sa buong bansa
20. Ang lamparang iyon ay puputok at sasabog kapag:
a. umabot ang dalawampung sandali
b. lumamlam na ang liwanag
c. itinaas ang mitsa
d. inalis ang takip ng lampara

21-26. Ayusin at isulat ang a-f ayon sa wastong pagkakasunod-sunod ng mga

pahayag.

A. Panay ang siko ni Basilio kay Isagani

B. Sasalungatin ng Vice Rector ang panukala.
C. Nagkasundo ang mga estudyanteng mag-aambagan.
D. Ayaw magtungo ni Padre Florentino sa itaas ng kubyerta.
E. Maraming sumasakit ang ulo, nahihilo, namumutla, at naliligo sa sariling
pawis.

_____ Ikapito ng gabi nang magsimulang magdatingan ang mga panauhin sa kasal.
_____ Samantala, malungkot si Isaganing nanonood sa nagaganap na kasiyahan.
_____ Dumating din si Simoun sa piging dala ang lamparang regalo sa ikinasal.
_____ Nakita ni Basilio si Isagani at ipinagtapat niya rito na may magaganap na
pagsabog.
_____ Biglang may isang di-kilalang lalaki ang biglang sumulpot at kinuha ang lampara
at inihagis ito sa ilog.
_____ Sa loob ng bahay, isang sulat ng mga babala ang nagpasalin-salin sa kamay
ng mga panauhing nagbigay-takot sa kanila.

180
Piliin sa loob ng kahon ang maaaring maging bunga o kahinatnan ng mga pangyayari.

27. Nagtambak ang mga maleta, tampipi, bakol at iba pang kargamento sa ilalim
ng kubyerta.

28. Tutol si Padre Sibyla sa nilalakad na Akademya ng Wikang Kastila ng mga

kabataan.

29. Kulang ng pondo sa pagpapatayo ng Akademya.

30. Ayaw matanong ni Padre Florentino nang tungkol kay Don Tiburcio.

31. Nagdalamhati si Huli nang malaman niya ang nangyari kay Basilio dahil:
a. maaaring siya ay nalulong nang matagal
b. hindi na nito matutupad ang kaniyang pangarap
c. hindi na sila magkikita pa
d. Patay na si Kabesang Tales

32. Ang hukom Pamayapa ay nagpayo kay Huli na ang lapitan nila ay si Padre
Camorra dahil alam niyang ito ay:
a. malakas ang impluwensiya
b. tumutulong sa mga naaapi
c. mahilig sa magagandang babae

DEPED COPY
d. may takot sa Diyos

33.Naniniwala ang marami na ang nangyari kay Basilio ay:

a. paglaban nila sa mga paring Kastila
b. paghihiganti ng mga Prayle
c. makatarungan para sa mga estudyante
d. dahil na rin ay Kapitan Tiyago

34. Ang Agua Bendita ayon kay Hermana Penchang ay mabisang gamot kung:
a. ipaliligo ito
b. iinumin nang dahan-dahan
c. maniniwala ka dito
d. ihahaplos sa bahaging masasakit

35.“Malapit na ang araw, at sa pagbubukang liwayway ay ako na rin ang magbabalita

sa inyo.” Sa pahayag na ito, nakikinita ni Simoun na ______________.
a. magiging malaya ang bansa
b. mamatay na siya
c. tutulungan niya si Basilio
d. magbabago siya ng pasya

181
 SUSI SA PAGWAWASTO: Paunang Pagsusulit

1. C 33. B
2. D 34. B
3. A 35. A
4. B 36. B
5. B 37. C
6. A 38. D
7. C 39. D
8. B 40. C
9. C 41. B
10. B 42. B
11. B 43. C
12. A 44. C
13. C 45. A
14. A 46. A
15. A 47. D
16. B 48. A
17. A 49. A
18. C 50. A
19. A
20. B
21. A
22. B

DEPED COPY
23. A
24. B
25. A
26. A
27. B
28. D
29. B
30. A
31. B
32. B

182
 SUSI SA PAGWAWASTO: Pangwakas na Pagtataya
1. b
2 .b
3 .b
4. b
5 .b
6. c
7. a
8. b
9. a
10. a
11. a
12. c
13. a
14. b
15. a
16. c
17. a
18. b
19. c
20. c

Mga Sagot sa 21-26

21. a

DEPED COPY
22. c
23. b
24. d
25. f
26. e

Mga sagot sa 27-30.

27. e
28. b
29. c
30. d
31. c
32. b
33. b
34. d
35. a

183
DEPED COPY

184